تبیین نقش عوامل مؤثر بر تحقق‌پذیری طرح‌های توسعه شهری (مطالعه موردی: شهر شیراز)

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

ناصر رضایی ¹ (دانشجوی دکتری-گروه شهرسازی-دانشگاه علوم تحقیقات تهران)
حمید ماجدی ² (استاد، گروه شهرسازی، دانشگاه دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران)
زهراسادات (سعیده) زرآبادی ³ (دانشیار، گروه شهرسازی، دانشگاه دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران)
حسین ذبیحی ⁴ (هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات)

تاریخ دریافت : 1397/03/07 تاریخ پذیرش : 1397/07/08 تاریخ انتشار : 1397/07/01

کلید واژه: شیراز, تاپسیس, تحقق پذیری, کاربری زمین, طرح‌های توسعه شهری,

چکیده مقاله :

طرح­های توسعه شهری در ادامه سیر تکاملی خود با هدف خدمت به بشر و با الگو پذیری از مؤلفه­های توسعه پایدار به سمت هر چه کاراتر شدن پیش می­رود. در این میان دستیابی به اهداف طرح­ها می­تواند عیار موفقیت و واقع نگری و انسانی بودن طرح­ها را عیان سازد. در این بین یکی از اهداف مهم طرح های توسعه شهری تأمین خدمات اساسی و زیرساخت­های انسانی و شهری برای توسعه همه جانبه سکونتگاه­های انسانی است. در این راستا هدف اصلی این مقاله تبیین عوامل مؤثر بر تحقق‌پذیری کاربری‌های خدماتی در شهر شیراز و شناسایی دلایل آن می‌باشد. به منظور دستیابی به هدف فوق پژوهش حاضر به دنبال پاسخگویی به این سوال است که؛ مهم­ترین عوامل اثرگذار (اصلی) بر تحقق طرح­های توسعه شهری (مطالعه موردی: شیراز) چیست؟ این پژوهش نوعی تحقیق تبیینی است که ابتدا با بهره‌گیری از منابع اسنادی- کتابخانه‌ای، مفاهیم مرتبط با تحقق پذیری و کاربری اراضی مورد بررسی قرار داده و سپس با تکمیل پرسشنامه برآمده از معیارها و شاخصه­های ادبیات نظری تحقیق در میان 185 نفر از مدیران ارشد شهری و کارشناسان مربوط و همچنین اساتید هیئت علمی دانشگاه مرتبط با موضوع و با استفاده از مدل تاپسیس و روش‌های آماری عوامل مؤثر بر تحقق‌پذیری کاربری‌های خدماتی در شهر شیراز تبیین می­نماید. نتایج تحقیق نشان می­دهد که معیار بسترهای قانونی مناسب، بیشترین تأثیر را در تحقق پذیری طرح های توسعه شهری داراست و معیارهای نوع مالکیت زمین، مشارکت ذی نفعان و ذی نفوذان، امکانات مالی و اجرایی شهرداری‌ها، تعیین مشاور مجرب، نقش مدیریت شهری در تأمین زمین و سرمایه گذاری بخش خصوصی، کمترین تأثیر را در تحقق پذیری طرح ها داراست.

چکیده انگلیسی:

Urban development plans are moving forward not only towards humanity issues but also effective ways of modeling the components of sustainable development. In the meantime, achieving the goals of the plans can reflect the scale of success, realism and humanity of the plans. Among these, one of the major goals of urban development plans is the provision of basic services and human and urban infrastructure for the full development of human settlements. In this regard, the main objective of this paper is to explain the factors affecting the realization of service land use in the city of Shiraz and identify its causes. The main objective of this paper is to explain the factors affecting the feasibility of service use in the city of Shiraz and identify its causes. In order to achieve the above goal, the present research seeks to answer this question; what are the main factors affecting the realization of urban development projects (case study: Shiraz)? This research is a kind of exploratory research that has first examined concepts related to realization and land use employing library-document resources. Then, factors affecting the realization of service land use in Shiraz city have been identified by completing a questionnaire based on criteria and indicators of theoretical literature distributed among 185 senior urban managers and experts as well as faculty members of the university and using the TOPSIS model and statistical methods. The results of the research show that the factor of appropriate legal framework has the greatest impact on the realization of urban development plans. Criteria of land ownership, stakeholder participation, financial and administrative capabilities of municipalities, appointment of experienced consultants, the role of urban management in providing land, and private sector investment have the least effect on the realization of plans.

منابع و مأخذ:

1. ثابتی، محمد (1378) : «ارتباط طرح‌های توسعه شهری با قوانین و مقررات زمین»، مجموعه مقالات نخستین همایش زمین و توسعه شهری. تهران وزارت مسکن و شهرسازی، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.


2. سلطانی، فرهاد (1378) : «پژوهش مقدماتی در زمینه تدوین نظریه زمین در خدمت تحقق طرح‌های توسعه شهری»، مجموعه مقالات نخستین همایش زمین و توسعه شهری، تهران وزارت مسکن و شهرسازی، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.


3. 3.       محمودی نژاد، هادی (1378) : «جستاری بر دگرگونی پارادایم کاربری زمین شهری با تأکید بر ساختار کاربری زمین شهری در ایران»، مجله راه و ساختمان، شماره 41.
   
   
   1. Carmona, M., de Magalhães & Edwards, M. (2001): The Value of Urban Design, London, CABE (Thomas Telford).
   
   
   2. Cowan, R. (2005): The Dictionary of Urbanism, Streetwise Press, Tisbury.
   
   
   3. Darin, drabkin. H. )1977(: land policy and urban growth. Oxford.
   
   
   4. 7.      Fixsen, D. L., Naoom, S. F., Blase, K. A., Friedman, R. M., Wallace, F. (2005) : Implementation Research: A
   
   
   5. Moughtin, K., Cuesta, R, Sarris, C, Signoretta, P. (1999) : Urban Design, Method and Techniques. Oxford: Architectural Press.
   
   
   6. Nutt, P.C. (2007): Examining the Link between Plan Evaluation and Implementation, Technological Forecasting and Social Change. 74(8), 1252-1271.
   
   
   7. .Parshall, S., & Pena, W. (2001) : Problem Seeking: An Architectural Programming Primer. New York: John  Wiley & Sons.
   
   
   8. Roberts, M. and Greed, C. (2001): Approaching URBAN DESIGN:The Design Process. New York: Longman.
   
   
   9. Lang, J. (2005) : Urban Design: A Typology of Procedures and Products. Oxford: Architectural Press.Decision Making Model,2005.
   
   
   10. Synthesis of the Literature. Tampa, FL: University Of South Florida, Louis De La Parte Florida Mental Health Institute, the National Implementation Research Network.
   
   
   11. Alterman, R. and Moris Hill(1978) : Implementation of Urban Land Use Plans, Journal of the American Institute of Pllaners. Vol 44, No. 3,pp 274-285.
   
   
   12. Behn, R.D.( 1980): Why Murphy Was Right?.Policy Analysis, 6, pp361-363.
   
   
   13. Dalton, J., Elias, M., Wandersman, A. (2007) : Community Psychology: Linking Individuals and Communities. (2nd Ed), Belmont, CA: Wadsworth.
   
   
   14. Khoury, Zaki B. (1996) : Implementing the New Urban Agenda: The Case of Ismailia, Egypt. Environment &Urbanization, 8 (1). April.
   
   
   15. Talen E (1997): Success, failure and conformance: an alternative approach to planning evaluation, Environment and Planning B: Planning & Design 24(4),pp 573-587.
   
   
   16. Norton R (2005): More and better local planning. A state-mandated local planning in Coastal North Carolina” Journal of the American Planning Association 71(1),pp 55-71.
   
   
   17. Berke P, Backhurst M, Day M, Ericksen N, Laurian L, Crawford J, Dixon J (2006): What makes plan implementation successful? An evaluation of local plans and implementation practices in New Zeland, Environment and Planning B: Planning & Design 33(4),pp 581-600.
   
   
   18. Carmona M, Sieh C (2005): Performance measurement innovation in English planning authorities, Planning Theory & Practice 6(3),pp 303-333.
   
   
   19. Laurian L, Day M, Backhurst M, Berke P, Ericksen N, Crawford J, Dixon J, Chapman S (2004) :What drives plan implementation? Plans, planning agencies and developers, Journal of Environmental Planning and Management 47(4),pp 555-77.
   
   
   20. Moughtin, K., Cuesta, R, Sarris, C, Signoretta, P. (1999): Urban Design, Method and Techniques. Oxford: Architectural Press.
   
   
   21. Oliveira V, Pinho P (2008): Urban planning and regeneration in Oporto, 2004-2007” (submitted to Cities)
   
   
   22. Elmore, R. F. (1979): Backward Mapping: Implementation Research and Policy Decisions. Political Science Quarterly, 94.pp 601-616.
   
   
   23. El-Khoury, Rodolphe and Robbins, Edwards (1996) :  Shaping the City: Studies in History, Theory and Urban Design 2nd Edition, Routledge; 2 edition (June 19, 2013)