تبیین نقش عوامل مؤثر بر تحقق‌پذیری طرح‌های توسعه شهری (مطالعه موردی: شهر شیراز)

الموضوعات : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

ناصر رضایی ¹ , حمید ماجدی ² , زهراسادات (سعیده) زرآبادی ³ , حسین ذبیحی ⁴

1 - دانشجوی دکتری-گروه شهرسازی-دانشگاه علوم تحقیقات تهران
2 - استاد، گروه شهرسازی، دانشگاه دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
3 - دانشیار، گروه شهرسازی، دانشگاه دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
4 - هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات

تاريخ الإرسال : 13 الإثنين , رمضان, 1439 تاريخ التأكيد : 20 الأحد , محرم, 1440 تاريخ الإصدار : 13 الأحد , محرم, 1440

الکلمات المفتاحية: شیراز, تاپسیس, تحقق پذیری, کاربری زمین, طرح‌های توسعه شهری,

ملخص المقالة :

طرح­های توسعه شهری در ادامه سیر تکاملی خود با هدف خدمت به بشر و با الگو پذیری از مؤلفه­های توسعه پایدار به سمت هر چه کاراتر شدن پیش می­رود. در این میان دستیابی به اهداف طرح­ها می­تواند عیار موفقیت و واقع نگری و انسانی بودن طرح­ها را عیان سازد. در این بین یکی از اهداف مهم طرح های توسعه شهری تأمین خدمات اساسی و زیرساخت­های انسانی و شهری برای توسعه همه جانبه سکونتگاه­های انسانی است. در این راستا هدف اصلی این مقاله تبیین عوامل مؤثر بر تحقق‌پذیری کاربری‌های خدماتی در شهر شیراز و شناسایی دلایل آن می‌باشد. به منظور دستیابی به هدف فوق پژوهش حاضر به دنبال پاسخگویی به این سوال است که؛ مهم­ترین عوامل اثرگذار (اصلی) بر تحقق طرح­های توسعه شهری (مطالعه موردی: شیراز) چیست؟ این پژوهش نوعی تحقیق تبیینی است که ابتدا با بهره‌گیری از منابع اسنادی- کتابخانه‌ای، مفاهیم مرتبط با تحقق پذیری و کاربری اراضی مورد بررسی قرار داده و سپس با تکمیل پرسشنامه برآمده از معیارها و شاخصه­های ادبیات نظری تحقیق در میان 185 نفر از مدیران ارشد شهری و کارشناسان مربوط و همچنین اساتید هیئت علمی دانشگاه مرتبط با موضوع و با استفاده از مدل تاپسیس و روش‌های آماری عوامل مؤثر بر تحقق‌پذیری کاربری‌های خدماتی در شهر شیراز تبیین می­نماید. نتایج تحقیق نشان می­دهد که معیار بسترهای قانونی مناسب، بیشترین تأثیر را در تحقق پذیری طرح های توسعه شهری داراست و معیارهای نوع مالکیت زمین، مشارکت ذی نفعان و ذی نفوذان، امکانات مالی و اجرایی شهرداری‌ها، تعیین مشاور مجرب، نقش مدیریت شهری در تأمین زمین و سرمایه گذاری بخش خصوصی، کمترین تأثیر را در تحقق پذیری طرح ها داراست.

المصادر:

1. ثابتی، محمد (1378) : «ارتباط طرح‌های توسعه شهری با قوانین و مقررات زمین»، مجموعه مقالات نخستین همایش زمین و توسعه شهری. تهران وزارت مسکن و شهرسازی، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.


2. سلطانی، فرهاد (1378) : «پژوهش مقدماتی در زمینه تدوین نظریه زمین در خدمت تحقق طرح‌های توسعه شهری»، مجموعه مقالات نخستین همایش زمین و توسعه شهری، تهران وزارت مسکن و شهرسازی، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.


3. 3.       محمودی نژاد، هادی (1378) : «جستاری بر دگرگونی پارادایم کاربری زمین شهری با تأکید بر ساختار کاربری زمین شهری در ایران»، مجله راه و ساختمان، شماره 41.
   
   
   1. Carmona, M., de Magalhães & Edwards, M. (2001): The Value of Urban Design, London, CABE (Thomas Telford).
   
   
   2. Cowan, R. (2005): The Dictionary of Urbanism, Streetwise Press, Tisbury.
   
   
   3. Darin, drabkin. H. )1977(: land policy and urban growth. Oxford.
   
   
   4. 7.      Fixsen, D. L., Naoom, S. F., Blase, K. A., Friedman, R. M., Wallace, F. (2005) : Implementation Research: A
   
   
   5. Moughtin, K., Cuesta, R, Sarris, C, Signoretta, P. (1999) : Urban Design, Method and Techniques. Oxford: Architectural Press.
   
   
   6. Nutt, P.C. (2007): Examining the Link between Plan Evaluation and Implementation, Technological Forecasting and Social Change. 74(8), 1252-1271.
   
   
   7. .Parshall, S., & Pena, W. (2001) : Problem Seeking: An Architectural Programming Primer. New York: John  Wiley & Sons.
   
   
   8. Roberts, M. and Greed, C. (2001): Approaching URBAN DESIGN:The Design Process. New York: Longman.
   
   
   9. Lang, J. (2005) : Urban Design: A Typology of Procedures and Products. Oxford: Architectural Press.Decision Making Model,2005.
   
   
   10. Synthesis of the Literature. Tampa, FL: University Of South Florida, Louis De La Parte Florida Mental Health Institute, the National Implementation Research Network.
   
   
   11. Alterman, R. and Moris Hill(1978) : Implementation of Urban Land Use Plans, Journal of the American Institute of Pllaners. Vol 44, No. 3,pp 274-285.
   
   
   12. Behn, R.D.( 1980): Why Murphy Was Right?.Policy Analysis, 6, pp361-363.
   
   
   13. Dalton, J., Elias, M., Wandersman, A. (2007) : Community Psychology: Linking Individuals and Communities. (2nd Ed), Belmont, CA: Wadsworth.
   
   
   14. Khoury, Zaki B. (1996) : Implementing the New Urban Agenda: The Case of Ismailia, Egypt. Environment &Urbanization, 8 (1). April.
   
   
   15. Talen E (1997): Success, failure and conformance: an alternative approach to planning evaluation, Environment and Planning B: Planning & Design 24(4),pp 573-587.
   
   
   16. Norton R (2005): More and better local planning. A state-mandated local planning in Coastal North Carolina” Journal of the American Planning Association 71(1),pp 55-71.
   
   
   17. Berke P, Backhurst M, Day M, Ericksen N, Laurian L, Crawford J, Dixon J (2006): What makes plan implementation successful? An evaluation of local plans and implementation practices in New Zeland, Environment and Planning B: Planning & Design 33(4),pp 581-600.
   
   
   18. Carmona M, Sieh C (2005): Performance measurement innovation in English planning authorities, Planning Theory & Practice 6(3),pp 303-333.
   
   
   19. Laurian L, Day M, Backhurst M, Berke P, Ericksen N, Crawford J, Dixon J, Chapman S (2004) :What drives plan implementation? Plans, planning agencies and developers, Journal of Environmental Planning and Management 47(4),pp 555-77.
   
   
   20. Moughtin, K., Cuesta, R, Sarris, C, Signoretta, P. (1999): Urban Design, Method and Techniques. Oxford: Architectural Press.
   
   
   21. Oliveira V, Pinho P (2008): Urban planning and regeneration in Oporto, 2004-2007” (submitted to Cities)
   
   
   22. Elmore, R. F. (1979): Backward Mapping: Implementation Research and Policy Decisions. Political Science Quarterly, 94.pp 601-616.
   
   
   23. El-Khoury, Rodolphe and Robbins, Edwards (1996) :  Shaping the City: Studies in History, Theory and Urban Design 2nd Edition, Routledge; 2 edition (June 19, 2013)