تحلیلی بر توسعه یافتگی مناطق یازده گانه شهر شیراز از نظر خدمات گردشگری

محورهای موضوعی : مربوط به گردشگری

محمدجعفر نامدار ¹ , علی شکور ² , احمدعلی خرم بخت ³

1 - دانشجوی دکتری، گروه جغرافیا، واحد لارستان، دانشگاه آزاد اسلامی، لارستان، ایران
2 - استاد گروه جغرافیا، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران
3 - استادیار گروه جغرافیا، واحد لارستان، دانشگاه آزاد اسلامی، لارستان، ایران

تاریخ دریافت : 1401/02/02 تاریخ پذیرش : 1401/02/27 تاریخ انتشار : 1401/03/01

کلید واژه: توسعه, توسعه پایدار شهری, خدمات گردشگری و شهر شیراز,

چکیده مقاله :

با شروع انقلاب صنعتی و گسترش شهرنشینی انگیزه مسافرت و تفریح برای تأمین احتیاجات روحی انسان به امری ضروری مبدل گردید، این مهم در دهه‌های اخیر پدیده جهانی را به وجود آورد که اصطلاح صنعت گردشگری را بر آن نهاده‌اند. ورود گردشگر به یک مکان می‌تواند اثرات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی مهمی در آن محیط برای جای گذارد و باعث توسعه و پیشرفت منطقه شود. هدف پژوهش حاضر ارزیابی توسعه یافتگی مناطق یازده‌گانه شهر شیراز از نظر خدمات گردشگری می‌باشد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفی - تحلیلی می‌باشد. اطلاعات و داده‌های مورد نیاز در این پژوهش، با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و آمارنامه سال 1398 گردآوری شده است. جهت تحلیل، ابتدا داده‌ها استاندارد سازی شده و در نهایت با بهره‌گیری از روش اسکالوگرام مناطق یازده‌گانه شهر شیراز رتبه‌بندی شد. نتایج پژوهش نشان داد که از نظر شاخص‌های مورد بررسی منطقه یک با امتیاز 79 در رتبه اول گردشگری و بسیار برخوردار قرار دارد. همچنین مناطق چهار و یازده علی رغم موقعیت جغرافیایی به دلیل جمعیت زیاد و عدم توجه مدیران مربوطه از نظر شاخص‌ها و عناصر تأمین کننده توسعه پایدار گردشگری با امتیاز‌های 46 و 49 درسطح تا حدودی برخوردار و رتبه‌های آخر شناخته شدند. نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از وجود شکاف بین مناطق یازده‌گانه شیراز از نظر توسعه گردشگری می‌باشد و در این بین هیچ کدام از مناطق در شرایط کم برخوردار قرار نگرفته است.

چکیده انگلیسی:

With the onset of the Industrial Revolution and the spread of urbanization, the motivation to travel and having fun to meet the spiritual needs of human beings became essential, this important issue in recent decades created a global phenomenon that has been termed ‘the tourism industry’. The arrival of a tourist in a place can have important economic, social and cultural effects on that environment and can cause the development and progress of the region. The purpose of this study is to evaluate the development of eleven districts of Shiraz in terms of tourism services. This research is applied in terms of its purpose and descriptive-analytical in terms of nature and method. The information and data required in this research have been collected using library resources and statistics in 1398. For analysis, first, the data were standardized and finally ranked using the Scalogram method in eleven districts of Shiraz. The results showed that in terms of indicators studied, district one with a score of 79 was in the first place in tourism and enjoyment. Also, districts four and eleven, despite the geographical location due to large population and lack of attention of relevant managers in terms of indicators and elements providing sustainable tourism development with 46 and 49 points were recognized as the lowest ranks. The results of this study indicate the existence of a gap between the eleven districts of Shiraz in terms of tourism development and in the meantime, none of the regions is in a poor condition.

منابع و مأخذ:

 

• اطاعت، جواد ؛ نیکزاد، روح الله (1395). تأثیر تقسیم‌بندی سیاسی فضا بر توسعه منطقه‌ای: مطالعه موردی: استان‌های سواحل جنوبی ایران، پژوهش‌های جغرافیای ایران، 45، 2: 243-227.


• افراخته حسن، رهنمایی محمدتقی، طهماسبی اصغر، ایمنی قشلاق سیاوش.(1395). تحلیل نابرابری‌های فضایی در توسعه منابع گردشگری (مورد مطالعه: استان اردبیل)، گردشگری و توسعه،5، 1(7): 128-107.


• امانپور، سعید؛ ملکی، سعید؛ حسینی، شهپریان. (1396). تحلیل فضایی پراکنش جمعیت و توزیع خدمات در مناطق کلانشهر اهواز، جغرافیا و آمایش شهری-منطقه ای، 7، 22: 116-99.


• درستی، امیرعلی، ادیبی سده، مهدی، ادهمی، عبدالرضا. (1397). تحلیل فرهنگی اجتماعی نقش سرمایه اجتماعی بر توسعه پایدار شهری در استان اصفهان، فصلنامه توسعه اجتماعی(توسعه انسانی سابق)، 12،4: 184-167.


• رئیسی، محمد و رئیسی، اسماعیل. (1394).جستاری در سنجش توسعه یافتگی نواحی شهر شیراز. پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 6(21)، 138-121.


• سرایی، محمد حسین و شمشیری، مسلم. (1392). بررسی وضعیت گردشگری در شهر شیراز در راستای توسعه پایدار با استفاده از تکنیک swot، جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، 24، 49: 88-69.


• شادالویی، فاطمه. (1400). بررسی تأثیر گردشگری در فرآیند توسعه پایدار شهری با تأکید بر نقش فرهنگ، پژوهش‌های گردشگری و توسعه پایدار، سال چهارم بهار شماره 1 (13): 82-


• ضرغام فرد، مسلم؛ مشکینی، ابوالفضل؛ پوراحمد، احمد. (1397). واکاوی جریان مسکن در نظریه‌های برنامه‌ریزی: دیدگاه تطبیقی و مقابله‌ای، فصلنامه جغرافیا و روابط انسانی، دوره 1، شماره 3.


• مولایی هشتجین، نصراله؛ دانش نظافت، علیرضا؛ معتمدی مهر، اکبر. (1395). مقایسه تطبیقی توسعه یافتگی مناطق شهری رشت با استفاده از روش‌های ارزیابی چند شاخصه، مطالعات برنامه‌ریزی سکونت‌های انسانی، سال یازدهم، شماره 34 : 16-1.


• مولایی هشجین، نصرالله، معتمدی مهر، اکبر و علیرضا دانش نظافت. (1397)، تحلیلی بر توسعه یافتگی مناطق شهری رشت با استفاده از تکنیک تاپسیس و آنتروپی شانون، مهندسی جغرافیایی سرزمین، دورة دوم، شماره 4، 14-1.


• میرزایی، سارا و زنگ آبادی، علی. (1399). تحلیل فضایی شاخص‌های گردشگـری و توسعة شهـری با رویکـرد شهرشـاد (مطالعه موردی: کلانشهر شیراز)، نشریه جغرافیا و برنامه‌ریزی، سال24، شماره 73: 404-379.


• نادیان، م. (1392). ارزیابی مسابقات گردشگری ایران از ابتدای چهارم به برنامه پنجم توسعه. دوره تحصیلات تکمیلی. دانشگاه علامه طباطبایی تهران، ایران.


• نظریان، اصغر، شوهانی، نادر. (1395). توانمند سازی نظام مدیریت شهری بر اساس الگوی شهر شهروند مدار در ایلام، چشم‌انداز جغرافیایی(مطالعات انسانی)، سال ششم، شماره 16:151-134.


• نظم فر، حسین؛ محمدی، چنور. (1396).سنجش کیفیت زندگی شهری(مطالعه موردی: منطقه دوشهر اردبیل)، مجله آمایش محیط، دوره 10 ،شماره 36 ، 92-69.


• یاوری، محمدکاظم؛ یزدانی، سعید و شیخ الاسلامی، علیرضا. (1397). بررسی اهمیت برنامه‌های ارتقاء کیفیت فضاهای شهری با تأکید بر توسعه گردشگری، مطالعات مدیریت شهری، 10، 35: 57-43.


• Chen,Y& Zhang, D.(2021). Evaluation and driving factors of city sustainability in Northeast China: An analysis based on interaction among multiple indicators, Sustainable Cities and Society, Volume 67,2210.


• - Mandić A, Kennell, J (2021). Smart governance for heritage tourism destinations: Contextual factors and destination management organization perspectives, Tourism Management Perspectives, Volume 39.


• - Mutana, S & Mukwada, G. (2019). Are policies and guidelines shaping tourism sustainability in South Africa? Critical Success Factors for tourism sustainability governance in the Drakensberg Region, Tourism and Hospitality Research, 20(2), 198-109.


• - Shidong Liu, Jianjun Zhang, Yuhuan Geng, Jiao Li, Yibo Wang, Jie Zhang (2021). Plausible response of urban encroachment on ecological land to tourism growth and implications for sustainable management, a case study of Zhangjiajie, China, Ecological Indicators, Volume 132.


• -Wang, F.; Lu, Y.; Li, J.; Ni, J.(2021). Evaluating Environmentally Sustainable Development Based on the PSR Framework and Variable Weigh Analytic Hierarchy Process. J. Environ. Res. Public Health, 18, 2836.