• صفحه اصلی
  • تبیین نقش بخش تعاونی در تأمین مالی اجرای طرح‌های توسعه شهری

اشتراک گذاری

آدرس مقاله


کد مقاله : 140402161206027 بازدید : 9 صفحه: 115 - 133

https://doi.org/10.82545/uf.2025.1206027

نوع مقاله: پژوهشی

تبیین نقش بخش تعاونی در تأمین مالی اجرای طرح‌های توسعه شهری

محورهای موضوعی : فصلنامه آینده پژوهی شهری

ابوذر غلامی 1 , هادی سروری 2 , عمیدالاسلام ثقه الاسلامی 3 , ساناز سعیدی مفرد 4 , علی سروری 5

1 - گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
2 - گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
3 - گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
4 - گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
5 - گروه اقتصاد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

تاریخ دریافت : 1404/02/16 تاریخ پذیرش : 1404/04/26 تاریخ انتشار : 1404/07/30

کلید واژه: بخش تعاونی, تأمین مالی, طرحهای توسعه شهری.,

چکیده مقاله :

نهادهای محلی و سازمان‌های شهرداری در زمینه مطالعات شهری به‌منظور تأمین مالی برای طرح‌های توسعه شهری نیازمند حمایت مالی هستند. همچنین تعاونی‌ها در تدوین منابع مالی و مدیریت مطالعات و طرح‌ها نقش مهمی ایفا می‌کنند. به همین دلیل، انجام مطالعات نظری و بررسی راه‌حل‌های عملیاتی در این حوزه‌ها بسیار ضروری و حائز اهمیت است. ‌این پژوهش با هدف كاربردي و رویکرد کیفی فراترکیب، از منابع معتبر مانند کتاب‌ها، رساله‌ها، مقالات و اسناد مرتبط جهت بررسی و تبیین تئوری‌های موضوع استفاده نموده و از گزارش‌ها و مطالعات جامع، تفصیلی و تعاونی مرتبط با توسعه شهری بهره برده است. همچنین، این تحقیق از ابزار تحلیل نرم‌افزار مکس کیودا نیز استفاده نموده است. از بین رویکردها و روش‌های تأمین مالی مختلف، ترکیبی و اوراق منفعت با شرایط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی تعاونی‌های ایران سازگارتر هستند. ایجاد قوانین مناسب در حوزه تعاونی‌ها از دیدگاه استراتژی‌های تأمین مالی نیز باید مدنظر قرار گیرد. همچنین، مؤلفه‌های تأمین مالی تعاونی‌ها و طرح‌های توسعه شهری ارتباط بسیار قوی و مهمی دارند. لازم است بازارهای سرمایه و مؤسسات مالی و بانکی، ابزار مناسب را برای استفاده از روش‌های نوین مالی به‌منظور مشارکت و سرمایه‌گذاری در شرکت‌های تعاونی برای توسعه طرح‌های شهری فراهم کنند. تهیه برنامه مالی و حل مسائل اقتصادی طرح‌های توسعه شهری، بخشی از فعالیت‌های اقتصادی شهر است که اجرای طرح‌ها را تضمین می‌کند. همچنین، منابع درآمد شهرداری‌ها یکی از ابزارهای اصلی تأمین منابع مالی برای اجرای طرح‌های توسعه شهری و منطقه‌ای در ایران محسوب می‌شود. به‌علاوه، استفاده از تعاونی‌ها به‌عنوان یکی از ابزارهای مدرن تأمین مالی و بازار سرمایه، در ارتباط با شهرداری‌ها و نهادهای مدیریت شهری می‌تواند به‌عنوان راه‌حل اصلی برای چالش‌های تأمین مالی طرح‌های توسعه شهری و تحقق‌پذیری آن‌ها مطرح گردد.

چکیده انگلیسی:

Local institutions and municipal organizations in the field of urban studies need financial support in order to finance urban development projects, which is a very important and challenging issue. Also, cooperatives play an important role in compiling financial resources and managing studies and projects. For this reason, conducting theoretical studies and investigating operational solutions in these areas is very necessary and important. This research, with an applied purpose and qualitative approach, has used reliable sources such as books, treatises, articles and related documents to examine and explain the theories of the subject and has benefited from comprehensive, detailed and cooperative reports and studies related to urban development. Also, this research has also used Maxqda software analysis tool. The findings show that among the different financing approaches and methods, combined and interest bonds are more compatible with the social, economic and cultural conditions of Iran's cooperatives. Creation of appropriate laws in the field of cooperatives should also be considered from the point of view of financing strategies. Preparing the financial plan and solving the economic issues of urban development plans is a part of the economic activities of the city that guarantees the implementation of the plans. Also, the revenue sources of municipalities are one of the main means of providing financial resources for the implementation of urban and regional development plans in Iran. In addition, the use of cooperatives as one of the modern means of financing and capital market, in connection with municipalities and urban management institutions, can be proposed as the main solution for the challenges of financing urban development plans and their realization.

منابع و مأخذ:

منابع
آقامیری، حمیده سادات؛ و فنی، زهره. (1403). تحلیل تأثیر نوع تعاونی روستا-شهری بر توسعه پایدار منطقه ای (مورد مطالعاتی: تعاونی های فعال خوانسار، استان اصفهان). پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 56(2)، 1-16. https://doi.org/10.22059/jhgr.2023.349657.1008552
براتی، ناصر؛ حیدری، فردین؛ و ستارزاد فتحی، مانی. (1398). به سوی فرایندی دموکراتیک در برنامه‌ریزی و طراحی شهری؛ ارزیابی وضعیت مداخلۀ شهروندان در برنامه‌ها و پروژه‌های شهری ایران. باغ نظر، 16(76)، 5-20. https://www.bagh-sj.com/article_93430.html
پوراحمد، احمد؛ حاتمی نژاد، حسین؛ و حسینی، سیدهادی. (1385). آسیب شناسی طرح های توسعه شهری در کشور. پژوهشهای جغرافیایی، 38(58)، 167-180. https://journals.ut.ac.ir/article_18097.html
تقوا، محمدرضا؛ رودساز، حبیب الله؛ و رضائی نژاد، محمدرضا. (1400). بررسی عوامل تأثیرگذار بر تأمین مالی تعاونی‌های سهامی سرمایه‌گذار (مورد مطالعاتی: گروه تعاونی پیشگامان کویر یزد). سیاست نامه علم و فناوری، 11(4)، 27-44. https://stpl.ristip.sharif.ir/article_22533.html
حیدری، محمدتقی؛ احمدپور، ایوب؛ تیلکوی بگه جان، فاطمه؛ و حقی، یعقوب. (1401). پایش چالش های موثر بر عملکرد تعاونی‌های مسکن در تولید مسکن شهری با رویکرد آینده پژوهی. آمایش فضا و ژئوماتیک، 26(1)، 141-172. https://hsmsp.modares.ac.ir/article_14712.html
دانشور، مریم. (1400). آشکارسازی مؤلفه¬های فرایند تهیه و تصویب طرح¬های توسعه شهری با استفاده از تحلیل موقعیت چند سطحی بررسی موردی: طرح¬های توسعه شهری مشهد، نامه معماری و شهرسازی، نامه معماری و شهرسازی، 14(32)، 91-110. https://doi.org/10.30480/aup.2021.3376.1719
رضایی، ناصر؛ ماجدی، حمید؛ زرآبادی، زهراسادات (سعیده)؛ و ذبیحی، حسین. (1397). تبیین نقش عوامل مؤثر بر تحقق پذیری طرح های توسعه شهری (مطالعه موردی: شهر شیراز). پژوهش و برنامه ریزی شهری، 9(34)، 47-57. https://jupm.marvdasht.iau.ir/article_3128.html
عبدالله زاده، غلامحسین؛ شریف‌زاده، محمدشریف؛ حسینی نیا، غلامحسین؛ حیدری، علی قلی. (1398). برنامه‌ریزی راهبردی توسعه نظام ترویج تعاون در ایران. تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، 50(2)، 311-332. https://doi.org/10.22059/ijaedr.2019.254606.668581
علی‌نژاد، علی. (1396). ارزیابی و تحلیل نقش تعاونی‌های مسکن در پراکنش شهری (مطالعه موردی: شهر ارومیه). پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری گرایش برنامه‌ریزی مسکن، دانشکده جغرافیا و برنامه‌ریزی، دانشگاه تبریز، تبریز.
کیانی زاده، حسین؛ طریقی، سمانه؛ و فرخی، مازیار. (1394). بازار سرمایه و تامین مالی شهرداری ها، نشریه اقتصاد و برنامه ریزی شهری، 7(24)، 42. https://www.magiran.com/paper/citation?ids=1511186
مجیدی‌راد، جلال. (1395). بررسی و تحلیل نقش تعاونی‌های مسکن در توسعه مسکن شهر ایلام. پایان نامه کارشناسی ارشد، جغرافیا و برنامه ریزی شهری، موسسه آموزش عالی باختر ایلام.
موسوی، میرحسین؛ خوشکلام خسروشاهی، موسی؛ و احمدی، راضیه. (1401). امکان‌پذیری تأمین مالی پروژه‌های مربوط به انرژی‌های تجدیدپذیر از طریق مشارکت عمومی – خصوصی (PPP) در اقتصاد ایران. پژوهش های برنامه و توسعه، 3(1)، 7-41. https://www.journaldfrc.ir/article_154666.html
وزارت مسکن و شهرسازی (1385). برنامه‌ریزی استراتژیک توسعه شهری، شرکت طرح و نشر پیام سیما، تهران.
References:
Abdollahzadeh, A., Sharifzadeh, M., Hosseinia, H., & Heydari, A. (2019). Strategic planning for the development of the cooperative extension system in Iran. Iranian Journal of Agricultural Economics and Development Research, 50(2), 311–332. https://doi.org/10.22059/ijaedr.2019.254606.668581 [In Persian]
Aghamiri, H. S., & Fanni, Z. (2024). Analysis of the effect of the type of rural-urban cooperatives on regional sustainable development (Case study: Active cooperatives of Khansar, Isfahan province). Human Geography Research, 56(2), 1–16. https://doi.org/10.22059/jhgr.2023.349657.1008552 [In Persian]
Ahluwalia, I. J. (2017). Urban governance in India. Journal of Urban Affairs, 41(1), 83–102. https://doi.org/10.1080/07352166.2016.1271614
Alinejad, A. (2017). Evaluation and Analysis of the Role of Housing Cooperatives in Urban Sprawl (Case Study: Urmia City). Master's Thesis in Geography and Urban Planning, Housing Planning Orientation, Faculty of Geography and Planning, University of Tabriz, Tabriz. [In Persian]
Anggraeni, S., & Maulana, H. (2022). THE TRANSFORMATION OF CONVENTIONAL COOPERATIVES INTO SHARIA SAVING AND FINANCING COOPERATIVES (KSPPS): Study on KSPPS Tunas Artha Mandiri, Banjarsari-Ciamis. Syari'ah Economics, 6(1), 1-24. https://doi.org/10.36667/se.v6i1.1165
Barati, N., Heidari, F. and Sattarzad Fathi, M. (2019). Towards a Democratic Process in Urban Planning and Design; Assessing the Status of Citizens’ Involvement in Urban Plans and Projects in Iran. The Monthly Scientific Journal of Bagh-e Nazar, 16(76), 5-20. doi: 10.22034/bagh.2019.135523.3627
Chen, Y. (2020). Financialising urban redevelopment: Transforming Shanghai’s waterfront. Land Use Policy, 112, 105126–105126. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2020.105126
Chen, Y. (2020). Financialising urban redevelopment: Transforming Shanghai’s waterfront. Land Use Policy, 112, 105126–105126. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2020.105126
Colenbrander, S., & Barau, A. (2019). Planning and financing urban development in the context of the climate crisis. International Journal of Urban Sustainable Development, 11(3), 237–244. https://doi.org/10.1080/19463138.2019.1673529
Cristian, D. (2014). Culture, Sustainable Urban Development And Urban Regeneration. Revista Economica, 66(6), 23–38. https://ideas.repec.org/a/blg/reveco/v66y2014i6p23-38.html
Daneshvar, M. (2021). Revealing the Components of the Process of Preparation and Approval of Urban Development Plans Using Multi-Level Situation Analysis Case Study: Mashhad Urban Development Plans. Journal of Architecture and Urban Planning, 14(32), 91-110. https://doi.org/10.30480/aup.2021.3376.1719 [In Persian]
Feng, Y., Wu, F., & Zhang, F. (2022). changing roles of the state in the financialization of urban development through chengtou in china. regional studies, 56(8), 1259-1270. https://doi.org/10.1080/00343404.2021.1900558
Hao, Z., & Wang, Y. (2023). Evaluation of socio-economic-ecological environmental benefits of urban renewal projects based on the coupling coordination degree. Environmental Science and Pollution Research, 30(19), 56946–56968. https://doi.org/10.1007/s11356-023-26284-y
Heidari, M. T., Ahmadpour, A., Tilkui Beghe Jan, F., & Haghi, Y. (2022). Monitoring the effective challenges on the performance of housing cooperatives in the production of urban housing with a futures research approach. The Journal of Spatial Planning and Geomatics, 26(1), 141-172. https://hsmsp.modares.ac.ir/article_14712.html[In Persian]
Hepburn, C., Qi, Y., Stern, N., Ward, B., Xie, C., & Dimitri Zenghelis. (2021). Towards carbon neutrality and China’s 14th Five-Year Plan: Clean energy transition, sustainable urban development, and investment priorities. Environmental Science and Ecotechnology, 8, 100130–100130. https://doi.org/10.1016/j.ese.2021.100130
Irmadariyani, R., Roziq, A., & Aprillianto, B. (2022). prediction model of murabahah financing performance in sharia cooperative. https://repository.unej.ac.id/xmlui/handle/123456789/106455
Jamshidzadeh, E., & Mafakherian, S. A. (2019). Urban regeneratıon in Iran: Towards a better approach. Journal of Urban Regeneration and Renewal, 12(3), 218–226. https://ideas.repec.org/a/aza/jurr00/y2019v12i3p218-226.html
Jiang, Y., & Waley, P. (2021). Financialization of urban development in China: fantasy, fact or somewhere in between? Regional Studies, 56(8), 1271–1281. https://doi.org/10.1080/00343404.2021.1932792
Kiani Zadeh, H., Tarighi, S., & Farrokhi, M. (2015). Capital Market and Financing of Municipalities, Journal of Economics and Urban Planning, 7(24), 42. https://www.magiran.com/paper/citation?ids=1511186 [In Persian]
Klink, j. (2023). do financial models reshape un-cooperative cities? on urban founder’s profit and collaborative-communicative planning in times of austerity. urban studies, 60(2), 213-237. https://doi.org/10.1177/00420980221096039
Koetter, T., Sikder, S. K., & Weiss, D. (2021). The cooperative urban land development model in Germany - An effective instrument to support affordable housing. Land Use Policy, 107, 105481–105481. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2021.105481
Loon, J. V., Stijn Oosterlynck, & Aalbers, M. B. (2018). Governing urban development in the Low Countries: From managerialism to entrepreneurialism and financialization. European Urban and Regional Studies, 26(4), 400–418. https://doi.org/10.1177/0969776418798673
Lorenc, T., Felix, L., Petticrew, M., Melendez-Torres, G. J., Thomas, J., Thomas, S., O’Mara-Eves, A., & Richardson, M. (2016). Meta-analysis, complexity, and heterogeneity: a qualitative interview study of researchers’ methodological values and practices. Systematic Reviews, 5(1). https://doi.org/10.1186/s13643-016-0366-6
Majidirad, J. (2016). Study and analysis of the role of housing cooperatives in housing development in Ilam city. Master's thesis, Geography and Urban Planning, Ilam Western Institute of Higher Education. [In Persian]
Ministry of Housing and Urban Development (2006). Strategic Urban Development Planning, Payam Sima Design and Publishing Company, Tehran. [In Persian]
Mousavi, M. H. , Khoshkalam Khosroshahi, M. and Ahmadi, R. (2022). Feasibility of Financing Renewable Energy Projects through Public-Private Partnership (PPP) in the Economy of Iran. Program and Development Research, 3(1), 7-41. https://www.journaldfrc.ir/article_154666.html?lang=en [In Persian]
Niavand, A., Salarzehi, H., & tash, M. N. S. (2014). a study of strategic role of chabahar free zone on tourism industry development using swot model in iran. international journal of academic research in business and social sciences, 4(2), 202. http://dx.doi.org/10.6007/IJARBSS/v4-i2/618
O’brien, P., & Pike, A. (2019). ‘deal or no deal?’governing urban infrastructure funding and financing in the uk city deals. urban studies, 56(7), 1448-1476. https://doi.org/10.1177/0042098018757394
O’Brien, P., O’Neill, P., & Pike, A. (2019). Funding, financing and governing urban infrastructures. Urban Studies, 56(7), 1291–1303. https://doi.org/10.1177/0042098018824014
Pourahmad, A., Hataminejad, H., & Hosseini, S. H. (2006). Pathology of urban development plans in Iran. Geographical Research, 38(58), 167–180. https://sid.ir/paper/435429/fa [In Persian]
Reyes, A., Novoa, A. M., Borrell, C., Carrere, J., Pérez, K., Gamboa, C., Daví, L., & Fernández, A. (2022). Living Together for a Better Life: The Impact of Cooperative Housing on Health and Quality of Life. Buildings, 12(12), 2099. https://doi.org/10.3390/buildings12122099
Rezaei, N., Majedi, H., Zeraabadi, Z. S., & Zabihi, H. (2018). Explaining the role of influential factors on the feasibility of urban development plans (Case study: Shiraz City). *Urban Research and Planning*, 9(34), 47–57. https://sid.ir/paper/220391/fa [In Persian]
Robinson, J., Harrison, P., Shen, J., & Wu, F. (2020). Financing urban development, three business models: Johannesburg, Shanghai and London. Progress in Planning, 154, 100513–100513. https://doi.org/10.1016/j.progress.2020.100513
Sedlitzky, R., & Franz, Y. (2019). What if we all chip in?'civic crowdfunding as alternative financing for urban development projects. built environment, 45(1), 26-44 https://doi.org/10.2148/benv.45.1.26
Shahmohammadi, A., Taghipourzahir, A., Azizi, N. and Ebrahimzadeh, I. (2018). A Critical Reflection of the Appraisal Indicators of Distance Education Systems: A Meta-Synthesis. Interdisciplinary Journal of Virtual Learning in Medical Sciences, 9(2), 1-9. https://doi.org/10.5812/ijvlms.68103
Shava, E., & Hofisi, C. (2019). cooperatives as strategies of local economic development in the city of tshwane. journal of contemporary management, 16(2), 23-42. http://dx.doi.org/10.35683/jcm18028.0025
Shepherd, E., & Wargent, M. (2023). Embedding the land market: Polanyi, urban planning and regulation. Environment and Planning A: Economy and Space, 56(3), 905-926. https://sage.cnpereading.com/paragraph/article/?doi=10.1177/0308518X231203484
Sisson, P. (2024). Can co-op development be a housing crisis solution? The American Institute of Architects. https://www.aia.org/aia-architect/article/can-co-op-development-be-housing-crisis-solution
Taghva, M., Roudsaz, H. & Rezaeinejad, M. (2021). Investigating the factors affecting the financing of investor share cooperatives (case study: Pishgaman Kavir Yazd Group). Science and Technology Policy Letters, 11(4), 27-44. https://stpl.ristip.sharif.ir/article_22533.html?lang=en [In Persian]
The Guardian. (2024). 'What if we built our own?': Young Amsterdammers fight housing crisis with cooperative build. https://www.theguardian.com/news/article/2024/may/14/what-if-we-built-our-own-young-amsterdammers-fight-housing-crisis-with-cooperative-build
Ward, C. (2021). Land financialisation, planning informalisation and gentrification as statecraft in Antwerp. Urban Studies, 59(9), 1837–1854. https://doi.org/10.1177/00420980211028235
Wu, F. (2022). Land financialisation and the financing of urban development in China. Land Use Policy, 112, 104412. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2019.104412
Yang, L., Luo, X., Ding, Z., Liu, X., & Gu, Z. (2022). Restructuring for Growth in Development Zones, China: A Systematic Literature and Policy Review (1984–2022). Land, 11(7), 972. https://doi.org/10.3390/land11070972
Yazdani, K., & Bagheri, R. (2023). The capacities of the cooperative sector in financing urban development: A case study of Mashhad. National Conference on the Role of Cooperatives in Sustainable Urban Economy, Ferdowsi University of Mashhad.
Zhang, F., & Wu, F. (2021). Financialised urban development: Chinese and (South-)East Asian observations. Land Use Policy, 112, 105813–105813. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2021.105813
Zhang, M., & Zhao, P. (2021). Literature review on urban transport equity in transitional China: From empirical studies to universal knowledge. Journal of Transport Geography, 96, 103177–103177. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2021.103177
Zhu, H., Zhu, P., Gao, X., Chen, Y., Wei, M., & Praveen Maghelal. (2023). Fiscal Trap of Chinese Urban Redevelopment: How to Escape from the Illusion of Incremental Ldr Provision? https://doi.org/10.2139/ssrn.4575716
متن کامل:


img0 

Journal of Urban Futurology

Volume 5, Number 2, Summer 2025

 

 

Online ISSN: 2783-4344

https://uf.zahedan.iau.ir/

img0 

Journal of Urban Futurology

 

Clarifying the role of the Cooperative Sector in Financing the Implementation of Urban Development Plans

 

Aboozar Gholami1, Hadi Sarvari 2, Amidoleslam Saghatoleslami 3, Sanaz Saeidi Mofrad 4, Ali Sarvari 5

 

1- Department of Urban Planning, Ma.C., Islamic Azad University, Mashhad, Iran

2- Department of Urban Planning, Ma.C., Islamic Azad University, Mashhad, Iran

3- Department of Urban Planning, Ma.C., Islamic Azad University, Mashhad, Iran

4- Department of Urban Planning, Ma.C., Islamic Azad University, Mashhad, Iran

5- Department of Economics, Ma.C., Islamic Azad University, Mashhad, Iran

 

 

Article info

Abstract

Article type:

Research Article

 

Received:

2025/05/06

Accepted:

2025/07/17

pp:

115- 133

 

Keywords:

Cooperative Sector,

Financing,

Urban Development Plans.

Local institutions and municipal organizations in the field of urban studies need financial support in order to finance urban development projects, which is a very important and challenging issue. Also, cooperatives play an important role in compiling financial resources and managing studies and projects. For this reason, conducting theoretical studies and investigating operational solutions in these areas is very necessary and important. This research, with an applied purpose and qualitative approach, has used reliable sources such as books, treatises, articles and related documents to examine and explain the theories of the subject and has benefited from comprehensive, detailed and cooperative reports and studies related to urban development. Also, this research has also used Maxqda software analysis tool. The findings show that among the different financing approaches and methods, combined and interest bonds are more compatible with the social, economic and cultural conditions of Iran's cooperatives. Creation of appropriate laws in the field of cooperatives should also be considered from the point of view of financing strategies. Preparing the financial plan and solving the economic issues of urban development plans is a part of the economic activities of the city that guarantees the implementation of the plans. Also, the revenue sources of municipalities are one of the main means of providing financial resources for the implementation of urban and regional development plans in Iran. In addition, the use of cooperatives as one of the modern means of financing and capital market, in connection with municipalities and urban management institutions, can be proposed as the main solution for the challenges of financing urban development plans and their realization.

 

img0 

Citation: Gholami, A., Sarvari, H., Saghatoleslami, A., Saeedi Mofrad, S., & Sarvari, A. (2025). Clarifying the role of the Cooperative Sector in Financing the Implementation of Urban Development Plans. Journal of Urban Futurology, 5(2), 115-133.

1691989224302 

© Authors retain the copyright and full publishing rights.

Publisher: Islamic Azad University, Zahedan Branch.

DOI: https://doi.org/10.82545/uf.2025.1206027

 

 

 

 

 

Extended Abstract

Introduction

The purpose of this study is to explain the role of cooperatives from the perspective of financing in the realization of urban development plans. It can be argued that cooperatives are faced with problems such as the lack of a unified policy, lack of importance to the cooperative issue and the method of financing through this method, and often the injection of money into this sector goes into the pockets of profit-seeking individuals, and cooperatives will be discarded as the weakest link in this flawed chain. Meanwhile, one of the fundamental problems in managing cooperatives, especially housing cooperatives, is the obligation to procure land commensurate with the amount of capital, which, due to the small capital injections of members, has not always been consistent with the prices available in this market.

In recent decades, one of the fundamental challenges of urban management in Iran has been providing sustainable financing for the implementation of urban development plans, especially comprehensive and detailed plans. Plans that are designed to organize the city's physical structure, improve the quality of life of citizens, and increase access to public services are often left unfinished or do not reach the implementation stage due to the lack of sustainable financial resources.

Municipalities, as the main custodians of planning and implementing these plans, have exacerbated spatial inequality and damaged the physical structure of cities by reducing sustainable revenues and focusing too much on unsustainable resources such as the sale of building density. This situation has caused parts of urban development plans, especially in the field of non-profit uses such as educational, medical, green spaces, and public services, to not be implemented or to be postponed due to financial reasons. (Hashemi, 2019; Shariati et al, 2021).

Methodology

This research, with an applied objective and a qualitative meta-synthesis approach, has used reliable sources such as books, theses, articles and related documents to examine and explain the theories of the subject and has benefited from comprehensive, detailed and cooperative reports and studies related to urban development. Also, this research has used the MAXQDA software analysis tool.

Results and discussion

The findings show that among the different financing approaches and methods, hybrid and interest bonds are more compatible with the social, economic and cultural conditions of Iranian cooperatives. The creation of appropriate laws in the field of cooperatives should also be considered from the perspective of financing strategies. Also, the financing components of cooperatives and urban development plans have a very strong and important relationship. It is necessary for capital markets and financial and banking institutions to provide appropriate tools for using modern financial methods to participate and invest in cooperatives for the development of urban projects.

It is necessary to improve the laws related to financing cooperatives and pay attention to tools such as share sales, member investment, revolving loans, and securities (such as bonds and rental sukuk). Pre-sale of products and purchase of shares are also effective methods for financing cooperatives and urban development projects. Despite the poor performance of some housing cooperatives due to corruption, mismanagement, and widespread violations, the demand for their formation remains high; therefore, monitoring these cooperatives is necessary. The participation of the private sector, the municipality, and cooperatives, as well as the establishment of participatory financing institutions, can play an effective role in urban financial development. The use of external resources (finance) and foreign investment have also been raised as neglected capacities. Emphasis on training experts and using new organizational and financial models are also key points of the text.

Conclusion

This research show that cooperatives, despite their high participatory and social capacities, are often sidelined due to the lack of a unified housing policy, financial and management problems, and unhealthy competition in land acquisition. However, they can play a complementary and facilitating role in non-profit projects such as green space development, renovation of dilapidated structures, and public services.

The study recommends:

Amending laws and creating legal mechanisms for cooperatives to enter the financing process (such as interest bonds, local funds, pre-sale of services, and crowdfunding). Accurately identifying the role of cooperatives alongside the government and the private sector, appropriate to the type of project.

Improving the knowledge and capacity of cooperatives in the field of financing and participation in urban projects.

In a situation where the government is unable to finance urban development projects and the private sector is willing to invest in for-profit projects, cooperatives can play an effective role in the realization of projects in the field of non-profit uses such as education, healthcare, sports and green spaces. Also, it is necessary to pay attention to the development of a financial plan for projects, clarifying laws, creating collateral infrastructure, and effective interaction between municipalities and cooperatives.

Finally, cooperatives, as a new financing tool, can be an intermediary link between the government, the private sector and urban institutions and help solve the challenge of providing sustainable resources for the implementation of urban development projects.

Declarations

Funding: There is no funding support.

Authors’ Contribution: The authors contributed equally to the conceptualization and writing of the article. All of the authors approved the content of the manuscript and agreed on all aspects of the work.

Conflict of Interest: The authors declared no conflict of interest.

Acknowledgments: We are grateful to all the scientific consultants of this paper.

 

 

 

[1]  Corresponding author: Hadi Sarvari, Email: sarvari_hadi@mshdiau.ac.ir, Tell: +989151025247

تبیین نقش بخش تعاونی در تأمین مالی اجرای طرح‌های توسعه شهری

 

ابوذر غلامی1، هادی سروری2، عمید الاسلام ثقه الاسلامی3، ساناز سعیدی مفرد4، علی سروری5

 

1- گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

2- گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

3- گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

4- گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

5- گروه اقتصاد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

 

اطلاعات مقاله

چکیده

نوع مقاله:

مقاله پژوهشی

 

دریافت:

16/02/1404

پذیرش:

26/04/1404

صص:

133- 115

 

واژگان کلیدی:

بخش تعاونی،

تأمین مالی،

طرح‌های توسعه شهری.

نهادهای محلی و سازمان‌های شهرداری در زمینه مطالعات شهری به‌منظور تأمین مالی برای طرح‌های توسعه شهری نیازمند حمایت مالی هستند. همچنین تعاونی‌ها در تدوین منابع مالی و مدیریت مطالعات و طرح‌ها نقش مهمی ایفا می‌کنند. به همین دلیل، انجام مطالعات نظری و بررسی راه‌حل‌های عملیاتی در این حوزه‌ها بسیار ضروری و حائز اهمیت است. ‌این پژوهش با هدف كاربردي و رویکرد کیفی فراترکیب، از منابع معتبر مانند کتاب‌ها، رساله‌ها، مقالات و اسناد مرتبط جهت بررسی و تبیین تئوری‌های موضوع استفاده نموده و از گزارش‌ها و مطالعات جامع، تفصیلی و تعاونی مرتبط با توسعه شهری بهره برده است. همچنین، این تحقیق از ابزار تحلیل نرم‌افزار مکس کیودا نیز استفاده نموده است. از بین رویکردها و روش‌های تأمین مالی مختلف، ترکیبی و اوراق منفعت با شرایط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی تعاونی‌های ایران سازگارتر هستند. ایجاد قوانین مناسب در حوزه تعاونی‌ها از دیدگاه استراتژی‌های تأمین مالی نیز باید مدنظر قرار گیرد. همچنین، مؤلفه‌های تأمین مالی تعاونی‌ها و طرح‌های توسعه شهری ارتباط بسیار قوی و مهمی دارند. لازم است بازارهای سرمایه و مؤسسات مالی و بانکی، ابزار مناسب را برای استفاده از روش‌های نوین مالی به‌منظور مشارکت و سرمایه‌گذاری در شرکت‌های تعاونی برای توسعه طرح‌های شهری فراهم کنند. تهیه برنامه مالی و حل مسائل اقتصادی طرح‌های توسعه شهری، بخشی از فعالیت‌های اقتصادی شهر است که اجرای طرح‌ها را تضمین می‌کند. همچنین، منابع درآمد شهرداری‌ها یکی از ابزارهای اصلی تأمین منابع مالی برای اجرای طرح‌های توسعه شهری و منطقه‌ای در ایران محسوب می‌شود. به‌علاوه، استفاده از تعاونی‌ها به‌عنوان یکی از ابزارهای مدرن تأمین مالی و بازار سرمایه، در ارتباط با شهرداری‌ها و نهادهای مدیریت شهری می‌تواند به‌عنوان راه‌حل اصلی برای چالش‌های تأمین مالی طرح‌های توسعه شهری و تحقق‌پذیری آن‌ها مطرح گردد.

 

C:\Users\Nima.Ba\AppData\Local\Microsoft\Windows\INetCache\Content.Word\7. 6027.png 

استناد: غلامی، ابوذر؛ سروری، هادی؛ ثقه الاسلامی، عمید الاسلام؛ سعیدی مفرد، ساناز؛ و سروری، علی. (1404). تبیین نقش بخش تعاونی در تأمین مالی اجرای طرح‌های توسعه شهری. فصلنامه آینده پژوهی شهری، 5(2)، 115-133.

1691989224302 

© نویسندگان حق چاپ و حقوق کامل نشر را حفظ می‌کنند.

ناشر: دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان.

DOI: https://doi.org/10.82545/uf.2025.1206027

 

 

 

مقدمه

بیش از پنج دهه است که طرح‌های توسعه شهری برای شهرهای ایران، به‌منظور ایجاد زمینه رشد کالبدی موزون و هماهنگ آن تهیه شده‌اند و استفاده از طرح‌های توسعه شهری به‌عنوان یکی از شیوه‌های کاربست برنامه‌ریزی در شهرها در ایران رواج یافته است (دانشور،1400: 2). همچنین توسعه ناموزون شهرها در دهه‌های اخیر زمینه را برای تهیه­­ی طرح‌های توسعه شهری فراهم کرده است (پوراحمد و همکاران، 1385). بر این اساس وزارت مسکن و شهرسازی در سال 69 به اجرای تبصره 10 قانون برنامه‌ی اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران پرداخت و با صدور دستور کار حداقل سرانه کاربری‌های عمومی و خدماتی شهری، سهم دستگاه‌های دولتی را استاندارد کرد. در این زمینه، مسائل مرتبط با اعتبارات لازم برای اجرا، تنظیم بودجه‌ی عمرانی بر اساس طرح، نیروی انسانی با وظایف مشخص، تنظیم برنامه‌ی مالی با تعیین منابع درآمدی طرح بسیار حائز اهمیت است (وزارت مسکن و شهرسازی، 1385: 430). در دهه‌های اخیر، یکی از چالش‌های اساسی مدیریت شهری در ایران، تأمین مالی پایدار برای اجرای طرح‌های توسعه شهری، به‌ویژه طرح‌های جامع و تفصیلی بوده است طرح‌هایی که با هدف ساماندهی کالبد شهر، ارتقای کیفیت زندگی شهروندان و افزایش دسترسی به خدمات عمومی تدوین می‌شوند، به دلیل فقدان منابع مالی پایدار، اغلب نیمه‌کاره رها می‌شوند یا به مرحله اجرا نمی‌رسند.

شهرداری‌ها به‌عنوان متولیان اصلی برنامه‌ریزی و اجرای این طرح‌ها، با کاهش درآمدهای پایدار و تمرکز بیش‌ازحد بر منابع ناپایدار نظیر فروش تراکم ساختمانی، موجب تشدید نابرابری فضایی و آسیب به ساختار کالبدی شهرها شده است این وضعیت موجب شده است که بخش‌هایی از طرح‌های توسعه شهری، به‌ویژه در حوزه کاربری‌های غیرانتفاعی نظیر فضاهای آموزشی، درمانی، فضای سبز و خدمات عمومی، به دلایل مالی اجرایی نشوند یا به تعویق بیفتند. همچنین، نقش تعاونی از دیدگاه تأمین مالی در تحقق‌پذیری طرح‌های توسعه شهری موضوعی است که موردتوجه بسیاری از محققین قرار گرفته است. به‌عنوان مثال عبدالله زاده و همکاران پژوهشی را تحت عنوان برنامه‌ریزی راهبردی توسعه نظام ترویج تعاون در ایران با هدف تحلیل وضعیت و تدوین راهبردهای توسعه تعاون بررسی و بیان نمودند که بخش تعاون کشور نتوانسته از فرصت‌ها یا پتانسیل‌های موجود بهره‌برداری و یا از بروز عوامل تهدید زا پیشگیری نماید. از طرفی با توجه به اهمیت فعالیت‌های آموزشی و ترویجی در اصول و ارکان تعاون می‌توان با بهره­گیری از راهبردهای تهاجمی، به توانمندسازی تعاون­گران و موفقیت تعاونی‌ها کمک کرد (عبدالله زاده، 1398).

با وجود ظرفیت‌های مشارکتی تعاونی‌ها، ضعف‌های نهادی، نبود سیاست مالی روشن، چالش‌های اجرایی، مشکلات مالی و مدیریتی و رقابت ناسالم باعث شده این بخش در تأمین مالی طرح‌های توسعه شهری به حاشیه رانده شود.

هدف این پژوهش تبیین نقش تعاونی از دیدگاه تأمین مالی در تحقق‌پذیری طرح‌های توسعه شهری است. با این حال، تعاونی­ها می‌توانند با تمرکز بر کاربری‌های غیرانتفاعی و ارائه راهکارهایی برای به‌کارگیری مؤثر آن‌ها در پروژه‌هایی مانند توسعه فضای سبز، نوسازی بافت‌های فرسوده و خدمات عمومی نقش مکمل و تسهیل‌کننده‌ای ایفا کنند و در راستای تحقق­پذیری طرح­های توسعه گام بردارند.

در شرایطی که دولت قادر به تأمین مالی پروژه‌های توسعه شهری نیست و بخش خصوصی مایل به سرمایه‌گذاری در پروژه‌های انتفاعی است، تعاونی‌ها می‌توانند نقش مؤثری در تحقق پروژه‌ها در زمینه کاربری‌های غیرانتفاعی مانند آموزش، بهداشت و درمان، ورزش و فضای سبز ایفا کنند. همچنین، توجه به تدوین برنامه مالی برای پروژه‌ها، شفاف‌سازی قوانین، ایجاد زیرساخت‌های وثیقه‌ای و تعامل مؤثر بین شهرداری‌ها و تعاونی‌ها ضروری است. در نهایت، تعاونی‌ها به‌عنوان یک ابزار جدید تأمین مالی، می‌توانند حلقه واسط بین دولت، بخش خصوصی و نهادهای شهری باشند و به حل چالش تأمین منابع پایدار برای اجرای پروژه‌های توسعه شهری کمک کند.

 

پیشینه پژوهش

 مرتبط با همین موضوع کلینک در مقاله‌ای با عنوان سود بنیان‌گذار شهری و برنامه‌ریزی ارتباطی مشارکتی بر اهمیت همکاری میان سرمایه‌گذاران خصوصی و طراحان فضای شهری تأکید و مطرح می‌کند که برنامه‌ریزان شهری در مناطقی با چالش‌های مالی، در تلاش‌اند تا با استفاده از راهبردهای نوآورانه و مشارکتی، در امر توسعه شهری سرمایه‌گذاری نمایند Klink, 2023)). از طرفی آقامیری و فانی در مقاله‌ای تحلیلی به ارزیابی نقش تعاونی‌های روستایی-شهری در توسعه پایدار منطقه‌ای پرداخته و بیان می­نمایند که تعاون به‌عنوان یک مفهوم چندبعدی و پیچیده، تحت تأثیر عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی قرار دارد و برای درک بهتر این رابطه باید آن را از دیدگاه منطقه‌ای و با در نظر گرفتن شرایط محیطی بررسی کرد (آقامیری و فنی، 1402). تقوا و همکاران در مقاله‌ای تحت عنوان بررسی عوامل تأثیرگذار در تأمین مالی تعاونی‌های سهامی سرمایه‌گذار بیان می‌کنند که عوامل اقتصادی و اجتماعی بیشترین تأثیر را در انباشت سرمایه در تعاونی‌ها دارند و این الگوی تأمین مالی با توجه به هزینه کمتر و مزایای اجتماعی آن، راهکاری مناسب برای تأمین مالی طرح‌های زیرساختی است (تقوا و همکاران، 1400). از سویی دیگر باید در نظر داشت که طرح‌های جامع و تفصیلی بر اساس نظراتی است که به عدم توجه به ماهیت پیچیده و پویای شهر و مشکلات آینده‌نگری برای آن، پیچیدگی دانش شهرسازی در رشته‌های مختلف علوم مهندسی، طبیعی و اجتماعی؛ عدم توجه به پیوستگی روندهای تصمیم‌گیری و اجرا و عدم توجه کافی به تفاوت شهرها و ارزش‌های بومی و محلی اشاره می‌نماید (رضایی و همکاران،1397). لیکن نیازهای جدید و توسعه شهرها، دولت‌های مرکزی را با کمبود منابع مالی جهت تأمین خدمات شهری مواجه کرده است. تجربه‌هایی مانند پروژه‌های تعاونی مسکن در کشورهای اروپایی نشان می‌دهد که ورود بخش تعاونی به برخی فرایندهای توسعه شهری امکان‌پذیر است. برای مثال، پروژه‌های مسکن تعاونی در بارسلونا با رویکرد» حق استفاده« (GoU)  توانسته‌اند مسکن‌های مقرون‌به‌صرفه با فضاهای مشترک و پایدار ایجاد کنند (Reyes et al, 2022). همچنین، در آمستردام، پروژه De Torteltuin توسط گروهی از جوانان با استفاده از مدل تعاونی و تأمین مالی جمعی به‌عنوان پاسخی به بحران مسکن ایجادشده است (The Guardian, 2024). در ایالات‌متحده نیز، پروژه‌هایی مانند Corvidae Co-op در سیاتل نشان‌دهنده استفاده موفق از مدل‌های تعاونی برای توسعه مسکن مقرون­به­صرفه هستند. این پروژه‌ها با مشارکت معماران، توسعه‌دهندگان و ساکنان، مسکن‌هایی با کیفیت بالا و هزینه‌های پایین‌تر فراهم کرده‌اند (Sisson, 2024).

 

مبانی نظری پژوهش

در کشور ایران تحقق‌پذیری طرح‌های عمرانی، زیربنایی و توسعه‌ای کشور و نحوه تأمین مالی آن‌ها یکی از موضوعات موردتوجه دولت بوده که به‌منظور دستیابی به منابع مالی در راستای افزایش کارآمدی اجرای طرح‌های زیرساختی به بخش تعاونی‌ها متوسل می‌شود (موسوی و همکاران، 1401). امروزه تعاونی‌ها حتی در دنیای سرمایه‌دار غرب نیز نقش بسزایی در مدیریت فعالیت‌های اقتصادی بر عهده داشته و به دلیل جلب مشارکت مردمی و گروهی اقشار مختلف مردم، بالاترین جایگاه را در اجرای سیاست‌های قانون اساسی دارند؛ بنابراین، تعاونی‌های طرح‌های توسعه شهری علاوه بر تأثیر گذاشتن و تأثیرپذیری از ساختارهای اجتماعی-اقتصادی شهرها، در تحقق‌پذیری کاربری اراضی و حفظ انسجام کالبدی-فضایی شهرها نیز نقش مؤثری دارند. (علی‌نژاد، 1396: 3). در این زمینه سازمان تولید طرح‌های توسعه شهری تحت کنترل سه بخش دولتی، خصوصی و تعاونی می‌باشد (Niavand et al., 2014). تاکنون، نگاه سیاست‌گذاران در حوزه تأمین مالی بیشتر معطوف به بخش دولتی یا خصوصی بوده و نقش بخش تعاونی به‌عنوان یکی از ظرفیت‌های مهم اقتصادی، اجتماعی و مشارکتی در تأمین مالی توسعه شهری کمتر موردتوجه قرار گرفته است. ظرفیت‌ بخش تعاونی می‌تواند مکمل و واسطی میان دو بخش دولتی و خصوصی باشد، که در ادبیات برنامه‌ریزی شهری ایران مغفول مانده است. به‌ویژه در زمینه پروژه‌هایی با ماهیت اجتماعی و خدماتی همچون فضاهای سبز، خدمات درمانی و زیرساخت‌های عمومی، امکان بهره‌گیری از منابع مالی خرد و مشارکت اجتماعی توسط تعاونی‌ها وجود دارد. درحالی‌که تعاونی‌ها به دلیل ساختار مردمی، مشارکت‌پذیر و توانمندی در تجمیع سرمایه‌های خرد، می‌توانند نقش مؤثری در اجرای بخش‌هایی از طرح‌های توسعه شهری ایفا کنند (Yazdani & Bagheri, 2023).

 

‌ جدول 1 - اصول تعاون بر‌ اساس ‌بازنگري ‌اتحاديه بين‌المللي ‌تعاون (1995)

اصل اول تعاون

عضويت اختياری و آزاد

تعاوني‌ها ‌سازمان‌هايي ‌اختياري ‌و ‌عضويت ‌در‌ آن‌ها ‌براي ‌تمام‌ افراد

اصل دوم تعاون

كنترل دموكراتيک توسط اعضاء

تعاوني‌ها ‌سازمان‌هايي‌ دموكراتيك و کنترل آن توسط ‌اعضاي ‌خود ‌كه ‌فعالانه در سیاست‌گذاری ‌و ‌اتخاذ ‌تصميمات ‌مشاركت ‌می‌كنند‌.

اصل سوم تعاون

مشاركت اقتصادی اعضاء

تأمین ‌سرمايه‌ تعاوني‌ توسط اعضاء‌ با کنترل دموكراتيك، دریافت سود محدود متناسب ‌با سرمايه ‌پرداخت‌شده، يكي ‌از ‌شرايط‌ عضويت، اختصاص ‌مازاد ‌درآمد‌ براي‌ تأمين ‌توسعه ‌تعاوني ‌حتی‌المقدور ‌از ‌طريق تخصيص ‌ذخايري‌ كه‌ حداقل ‌قسمتي ‌از ‌آن‌ غیر قابل‌تقسیم است، ‌برخورداري ‌اعضاء ‌به‌ نسبت‌ معاملات ‌هر‌يك ‌از ‌آن‌ها ‌با‌ تعاوني‌ و‌ حمايت ‌از‌ ساير ‌فعاليت‌هايي ‌كه ‌به‌ تصويب‌ اعضاء ‌رسيده‌ است.

اصل چهارم تعاون

خودگردانی و عدم وابستگی

کنترل تعاوني‌ها ‌توسط اعضاء که ‌اگر‌ آن‌ها ‌با‌ سایر سازمان‌ها ‌از‌جمله ‌دستگاه‌هاي ‌دولتي‌ موافقت‌نامه‌اي امضا کنند و سرمایه ‌تأمين‌ نمايند‌ اين ‌كار ‌را‌ آزاد‌ و ‌به‌ شرطي ‌انجام‌ مي‌دهند ‌كه‌ متضمن ‌كنترل ‌دموكراتيك ‌توسط‌ اعضاء‌ و‌ حافظ‌ خودگرداني ‌تعاوني ‌باشد.

اصل پنجم تعاون

آموزش، كارورزی و اطلاع‌رسانی

تعاوني‌ها‌ براي‌ اعضاء، ‌ نمايندگان ‌منتخب، ‌ مديران ‌و‌ كاركنان‌ خودآموزش ‌و‌ كارورزي‌ فراهم‌ مي‌آورند، به‌طوری‌که ‌آن‌ها‌ بتوانند‌ به ‌نحوه‌ مؤثر ‌به ‌پيشرفت ‌تعاوني ‌خود‌ كمك ‌نمايند. ‌

اصل ششم تعاون

همکاری بين تعاونی‌ها

تعاوني‌ها ‌از‌ طريق‌ همكاري ‌با ‌يكديگر‌ در سازمان‌‌های محلي‌، ملي‌، منطقه‌ و بين‌المللي ‌به ‌اعضاي ‌خود ‌به ‌مؤثرتر ين ‌طريق ‌خدمت‌ كرده ‌و ‌نهضت ‌تعاوني ‌را‌ تقويت ‌مي‌كنند. ‌

اصل هفتم تعاون

توجه به جامعه

تعاوني‌ها ‌با‌ تصويب ‌سياست‌ها‌ توسط ‌اعضاء‌ براي ‌توسعه ‌پايدار‌ جوامع‌ خود‌ فعاليت مي‌كنند‌

   

در کشورهای غربی با برنامه‌های آموزشی متنوع سعی در ارتقای فرهنگ تعاون به‌عنوان یک ضرورت اجتماعی - اقتصادی در مسیر توسعه اجتماعی-اقتصادی جوامع دارند. این ایده که سرمایه‌های انسانی جامعه از طریق همکاری‌های ارادی افراد تولید و تغذیه می‌شوند به‌شدت گسترش‌یافته و تقویت می‌شود (رضایی و همکاران، 1397)؛ و بر همین اساس در حال حاضر در حدود 750000 تعاونی با 760 میلیون عضو در سرتاسر دنیا در بخش‌های مختلف اقتصاد فعالیت می‌کنند که به چهار دسته تقسیم می‌شوند: تعاونی‌های بازاریابی که تولیدات اعضا را جهت درجه‌بندی، بسته‌بندی و فروش جمع‌آوری می‌کنند، تعاونی‌های خرید که کلیه مایحتاج اعضای خود، کالاهای مصرفی برای تولید را خریداری می‌نمایند، تعاونی‌های فرآوری که تولیدات اعضای خود را جمع‌آوری و به بازار عرضه می‌کنند و تعاونی‌های خدماتی، خدمات مختلفی را که توسط تعاونی‌ برای اعضا تدارک دیده‌شده در اختیار آن‌ها قرار می‌دهند (مجیدی‌راد‌، 1395: 57).

 اما در اقتصادهای درحال‌توسعه‌ای همچون اقتصاد ایران، بازار سرمایه و ابزارهای نوین مالی تا حدودی مغفول مانده‌اند و درحالی‌که تجربه موفق کشورهایی که متکی به بازار سرمایه هستند و روند توسعه را پیموده‌اند، حاکی از ضرورت توجه به این مهم در حوزه تأمین مالی می‌باشد؛ بنابراین شهرداری‌ها و نهادهای محلی شهری باید ارتباط بیشتری با بازار سرمایه و ابزارهای مدرن تأمین مالی برقرار کنند و از فرصت‌های تأمین مالی از طریق تعاونی‌های شهری یا تشکیل صندوق‌های مختلف بهره‌مند گردند (کیانی‌زاده و همکاران، 1394: 42). باتوجه‌به مطالب فوق نقش دولت‌ها در تأمین منابع مالي و فراهم‌آوري بودجه موردنیاز طرح‌هاي اقتصادي بسيار حياتي‌ است و به دليل توسعه محدود بخش خصوصي، هنوز امكان واگذاري كامل اين نقش دولت‌ها (تأمین بودجه) به بخش خصوصي فراهم نشده است حال‌آنکه دستيابي به رشد اقتصادي و توسعه پايدار بدون سرمايه‌گذاري براي اجراي پروژه‌هاي كلان ميسر نمي‌باشد به همين دليل دولت‌ها در كشورهاي درحال‌توسعه از جمله ايران همواره به دنبال پیدا کردن راه‌حل‌هاي جايگزين و استفاده از ديگر منابع در تأمین مالي پروژه‌هاي كلان بوده و در اين مسير تجربه‌هاي مختلفي را به دست آورده‌اند (قاسمی، 1383: 79). از طرفی تهیه طرح‌های توسعه شهری هر چند تأثیرات مثبتی در منطقه‌بندی کاربری‌ها، رعایت ضوابط و مقررات ساختمانی، احداث شبکه‌های دسترسی و جهت‌دهی به توسعه و گسترش کالبدی شهرها دارند، اما به دلایل متعدد نتوانسته‌اند به‌تمامی اهداف خود به‌ویژه در زمینه­ی تحقق کاربری‌های خدماتی و عمومی دست یابند و تنها درصد ناچیزی از برنامه‌ها و طرح‌ها تحقق‌یافته است (براتی و همکاران، 1398). ضرورت توجه به آن امری است که دوشادوش تمامی مراحل حرکت می‌کند. متأسفانه بیشتر پروژه‌های شهرسازی و نوسازی به‌واسطه فراهم نبودن بسترهای لازم قانونی، اقتصادی، اجتماعی و تشکیلاتی در نظام‌ها و جوامع باز کنونی، هیچ‌گاه از روی کاغذ به واقعیت مبدل نشده است (Hao & Wang, 2023). سازمان‌ها و شهرداری‌ها برای تهیه و برآورده کردن هزینه‌های طرح‌های توسعه شهری به تأمین مالی نیاز دارند، که این امر چالش‌برانگیز است و جزئی از خلأهای پژوهشی و عملیاتی است. بنابراین با وجود فواید تعاونی‌ها برای تأمین مالی طرح‌های توسعه شهری، در صورت فقدان برنامه‌ریزی و مدیریت عقلائی، مسائلی را به دنبال خواهد داشت. شناخت نقش و کارکرد تعاونی‌های طرح‌های توسعه شهری می‌تواند از توسعه نامتعادل و بی‌برنامه شهرها پیشگیری کند، اما نیاز به مطالعه دقیق و پیشنهادهای عملی برای بهبود عملکرد این تعاونی‌هاست. مسئله اصلی آن است که در ادبیات تخصصی شهرسازی، هیچ چارچوب مفهومی منسجمی برای تعریف، تحلیل و کاربست تعاونی‌ها وجود ندارد. این فقدان، باعث شده که نقش تعاونی‌ها در تحقق‌پذیری طرح‌های توسعه شهری به‌طور کامل نادیده گرفته شود، از این رو پژوهش حاضر تلاش می­کند:

·       ابعاد مفهومی تعاونی را در نسبت با شهرسازی شناسایی و تبیین کند؛

·       شاخص‌ها و توانمندی‌های تعاونی‌ها را برای تأمین مالی طرح‌های شهری دسته‌بندی نماید؛

·       و نهایتاً نشان دهد که این ساختار چگونه می‌تواند در تأمین مالی پایدار و مردمی در حوزه‌ی شهرسازی ایفای نقش کند.

 

C:\Users\NP\Downloads\mr (3).jpg 

شکل 1- الزامات بخش تعاون در طرح‌های توسعه شهری

برگرفته از: یافته­های پژوهش، 1404

تعریف تعاونی

در ادبیات بین‌المللی، Cooperative سازمانی است دموکراتیک، داوطلبانه و مردم‌محور که با هدف تأمین نیازهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی اعضا از طریق مالکیت مشترک و کنترل مردمی فعالیت می‌کند.

·       کنترل دموکراتیک توسط اعضا (هر نفر، یک رأی)

·       تأمین سرمایه توسط اعضا با بازده متعادل

·       تمرکز بر خدمات به اعضا، نه حداکثرسازی سود

·       مشارکت‌پذیری بالا و توان تجمیع سرمایه‌های خرد

این ویژگی‌ها، تمایز تعاونی را از بخش خصوصی (مبتنی بر سود فردی) و بخش دولتی (مبتنی بر توزیع متمرکز منابع) روشن می‌سازد. در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، تعاونی‌ها نقش کلیدی در حوزه‌هایی همچون مسکن مقرون‌به‌صرفه، زیرساخت‌های محلی، خدمات سلامت و پروژه‌های انرژی ایفا می‌کنند؛ اما در برنامه‌ریزی شهری ایران، هنوز این ظرفیت‌ها شناسایی نشده‌اند. تعاون در نظام اقتصادی کشور جدا از بخش دولتی و خصوصی تعریف می‌شود. تعاونی‌ها به روابط اجتماعی، رفع نیازها و ارتقای کار اهمیت می‌دهند که این متفاوت از بخش خصوصی که بر روی بهره­وری اقتصادی تمرکز دارد. این در حالی است که در قانون برنامه ششم توسعه در قالب‌بندهای ناظر به فعالیت دو بخش خصوصی و تعاونی، سیاست‌گذار نگاهی یکسان به این دو بخش داشته است. علاوه بر اینکه در ماده (19) برای بخش تعاون مشابه با بخش خصوصی امتیازاتی در بانک توسعه تعاون لحاظ شده است و گونه‌های تأمین مالی و اعتباری تعاونی مغفول واقع‌شده است. مطابق با جز ۱ بند سیاست­های کلی اصل 44 و اهداف قانون برنامه پنجم و ششم توسعه، بخش تعاون باید ۲۵ درصد از اقتصاد کشور را بر عهده می‌گرفت، اما عدم نظام آماری دقیق میزان سهم تعاونی‌ها از اقتصاد را در ابهام قرار داده است و در سال ۱۴۰۰ مسئولان بخش تعاون اعداد متفاوت ۳، ۴، ۷ و ۸ درصد را به‌عنوان سهم این بخش اعلام کرده­اند. همچنین آمار تعاونی­های ایران ۷ درصد تعاونی­های کل جهان متناسب با سهم این بخش از اقتصاد نیست و باید در سیاست­های بخش تعاون بازنگری صورت پذیرد (بررسی لایحه برنامه هفتم توسعه از منظر تعاون،دوره یازدهم، سال چهارم، 1402). تعاونی‌ها ظرفیت بالاتری برای تعامل با یکدیگر دارند و کمتر به سرمایه‌های کوتاه‌مدت خارجی وابسته‌اند که این امر موجب کمتر شدن دخالت غیر سهامداران و افزایش حاکمیت نگاه بلندمدت در تعاونی‌هاست؛ و درنهایت دلایل عدم موفقیت تعاونی‌ها در ایران شامل مشارکت محدود اعضا، عدم انگیزه و بسترهای کافی برای مشارکت فعال، مدیریت نامحدود برخی از اعضا، ساختارهای ناکارآمد و غیرتخصصی، عدم استقلال و مداخله دولت در امور اجرایی، ساختار نهادی و تشکیلاتی نامناسب اتاق­های تعاون و بخش تعاون، عدم مشارکت فعال بخش تعاون در طرح­های بزرگ، عدم ترویج فرهنگ تعاون، کاهش بهره‌وری اقتصادی، نبود مکانیسم مناسب تأمین مالی و عدم رعایت اصل هر نفر یک رأی در تعاونی‌های سهامی عام است. جهت اصلاح و رسیدن به وضعیت مطلوب می­توان به مواردی همچون تفکیک مدیریت اجرایی از مدیریت انتخابی، شفاف‌سازی رابطه دولت و تعاونی­ها، ایجاد اتحادیه‌های اعتباری و اقتصادی، واگذاری مدیریت اتاق‌ها به تعاون گران، ایجاد مکانیسم آموزشی و تجربی و حل مسائل قانونی و مالی تعاونی‌ها اشاره نمود.

طرح­های توسعه شهری

طرح‌های توسعه شهری شامل دودسته اصلی‌اند:

·       طرح جامع: سند راهبردی بلندمدتی است که اهداف کلان توسعه کالبدی، اجتماعی و اقتصادی شهر را تعیین می‌کند.

·       طرح تفصیلی: نقشه اجرایی با جزئیات کاربری اراضی، شبکه معابر، ضوابط ساخت‌وساز، خدمات عمومی و… است که بر اساس طرح جامع تهیه می‌شود.

اجرای این طرح‌ها نیازمند منابع مالی پایدار و قابل‌اتکا است. منابع سنتی درآمد شهرداری‌ها (مانند عوارض ساخت‌وساز، فروش تراکم و کمک‌های دولتی) دیگر پاسخگوی حجم روزافزون نیازهای شهری نیستند. به همین دلیل، ضرورت توجه به منابع جایگزین مانند سرمایه‌گذاری مشارکتی، تأسیس صندوق‌های توسعه محلی، استفاده از ابزارهای مالی نوین و حضور بخش‌های مردمی مانند تعاونی‌ها، به‌شدت احساس می‌شود.

 

مواد و روش پژوهش

تحقيق حاضر به لحاظ هدف كاربردي با رویکرد کیفی فراترکیب است. جمع‌آوری اطلاعات به‌صورت كتابخانه‌اي و گردآوری داده­ها از مراكز رسمی، استفاده از منابع معتبر، كتاب، رساله‌ها، مقالات جهت تبيين تئوريک موضوع و استفاده از گزارش‌ها و مطالعات طرح‌هاي جامع، تفصيلی و تعاونی‌هاي توسعه شهری صورت گرفته است. در این مقاله تلاش می‌شود با واکاوی چالش‌های تأمین مالی طرح‌های توسعه شهری، به نقش مغفول‌مانده تعاونی‌ها به‌عنوان ابزار اقتصاد شهری مشارکتی پرداخته شود و امکان‌سنجی استفاده از این ظرفیت در کاربری‌های غیرانتفاعی بررسی گردد. این مسئله به دلیل نو بودن و ضرورت پرداختن به آن، می‌تواند گامی نو در جهت همگرایی شهرسازی و اقتصاد تعاونی تلقی شود.

 فرامطالعه روشی برای تحلیل و ترکیب پژوهش‌های گذشته است که به تجزیه‌وتحلیل کارهاي پژوهشی انجام‌شده در یک حوزه خاص می­پردازد و اگر نتایج مورداستفاده در مطالعات پیشین را با شیوه کدگذاري متداول در پژوهش‌های کیفی مثل نظریه برخاسته از داده‌ها موردبررسی قرار دهد، به نام فراترکیب شناخته می‌شود (Lorenc et al., 2016).

 

 

شکل 2- مراحل اجرای فراترکیب

(منبع: یافته­های پژوهش، 1404)

 

باتوجه ‌به مراحل یک مطالعه سیستماتیک فراترکیب، جهت گردآوری داده‌های اولیه و سؤال پژوهش، به جستجوی چگونگی سیر تحول پروژه‌های علمی تعاونی در طرح‌های توسعه شهری به لحاظ ساختار و ترکیب سه کلیدواژه بخش تعاونی، تأمین مالی، و طرح‌های توسعه شهری پرداخته شد؛ بنابراین در مرحله اول به بررسی نظام­مند متون از طریق پایگاه­های اطلاعاتی مقالات علمی فارسی (علمی جهاد دانشگاهی، پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی کشور، بانک اطلاعات نشریات کشور، مجلات علمي – پژوهشي) و مقالات علمی انگلیسی (گوگل‌اسکولار) در بازه زمانی 2012-2023 پرداخته و جمعاً تعداد 3440 مقاله استخراج گردید. در مرحله دوم با توجه به معیارهای انتخاب، از مقالات چاپ‌شده در مجلات علمی پژوهشی که متن کامل آن‌ها در دسترس و از نظر عنوان به نقش تعاونی در تحقق‌پذیری طرح­های توسعه شهری اشاره‌شده بود، تعداد 1152 مقاله انتخاب گردید و در مرحله سوم جستجو و انتخاب متون با توجه ارتباط موضوعی با کلیدواژه و چکیده و حداقل وجود یک کلیدواژه در عنوان مقالات به تعداد 380 مقاله محدود گردید و سپس با اعمال محدودیت‌هایی همچون غیر مرتبط بودن مقالات یا حذف مقالاتی که متن کامل آن‌ها وجود نداشت تعداد 118 مقاله مورد تأیید قرار گرفت و در انتها با توجه به عدم دسترسی و کیفیت نامناسب برخی از مقالات از لحاظ چاپ در پایگاه‌های علمی، تعداد 27 مقاله انتخاب شد.

 

 

شکل 3- فرایند جستجو و انتخاب مقالات نهایی

(منبع: یافته­های پژوهش، 1404)

 

بحث و ارائه یافته­ها

در مرحله چهارم به استخراج مفاهیم از مقالات نهایی پرداخته و کدگذاری متون در روش فراترکیب، با محوریت سؤال پژوهش و باهدف دستیابی به نقش تعاونی از دیدگاه تأمین مالی در تحقق‌پذیری طرح‌های توسعه شهری انجام گردید و برای تحلیل یافته‌های تحقیق از نرم‌افزار مکس کیودا استفاده شد. در این مرحله تعداد کدهای اصلی شناسایی شد. مرحله پنجم ابتدا مؤلفه‌های طرح‌های شهری انتخاب و کدگذاری انتخابی و سپس کدگذاری محوری، در انتها کدگذاری باز انجام‌گرفته است و در مرحله ششم به کنترل کیفیت یافته‌های پژوهش و میزان ارتباط کدهای مختلف پرداخته و در نهایت در مرحله هفتم که آخرین مرحله از تحلیل فراترکیب می‌باشد نتایج و الگوهای لازم استخراج گردید. به‌طورکلی از 27 مقاله انتخاب‌شده، تعداد 137 کد شناسایی شد.

 

جدول 2 - مشخصات منابع نهايی استخراج‌شده در پژوهش حاضر

موضوع

نویسنده/نویسندگان

سال

نام مقاله

تعاونی

Hepburn et al

2021

1.Towards carbon neutrality and China's 14th Five-Year Plan: Clean energy transition, sustainable urban development, and investment prioritie

به‌سوی بی‌طرفی کربن و چهاردهمین برنامه پنج‌ساله چین: گذار به انرژی پاک، توسعه پایدار شهری و اولویت‌های سرمایه‌گذاری

مشارکت

O’brien et al

2019

2.Funding, financing and governing urban infrastructures

تأمین مالی و مدیریت زیرساخت‌های شهری

اقتصادی

Abdollahzadeh

2019

3.Strategic Planning for Development of Cooperative Extension System in Iran

برنامه‌ریزی استراتژیک برای توسعه نظام ترویج تعاونی در ایران

مشارکت

Ahluwalia

2019

4. Urban governance in India

مدیریت شهری در هند

اقتصادی

O’brien & Pike

2919

5. Governing urban infrastructure funding and financing in the UK CityDeals

مدیریت بودجه و تأمین مالی زیرساخت‌های شهری در سیتی دیلز بریتانیا

Loon et al

2018

6. Governing urban development in the Low Countries: From managerialism to entrepreneurialism and financialization

مدیریت توسعه شهری در کشورهای پایین‌دست: از مدیریت‌گرایی تا کارآفرینی و مالی‌گرایی

Zhang

2022

7. Financialised urban development: Chinese and (South-)East Asian observations

توسعه شهری مالی‌محور: مشاهدات چین و (جنوب) شرق آسیا

مشارکت

Ward

2022

8. Land financialisation, planning informalisation and gentrification as statecraft in Antwer

مالی‌سازی زمین، برنامه‌ریزی غیررسمی‌سازی و اعیان‌سازی به مثابه هنر کشورداری در آنتورپ

اقتصادی

Jiang

2022

9.financialization of urban development in china: fantasy, fact or somewhere in between?

مالی‌سازی توسعه شهری در چین: خیال، واقعیت یا جایی بین این دو؟

Mosciaro & Pereira

2019

10.Reinforcing uneven development: The financialisation of Brazilian urban redevelopment projects

تقویت توسعه نامتوازن: مالی‌سازی پروژه‌های توسعه مجدد شهری برزیل

مشارکت

Yang et al

2022

11.Restructuring for Growth in Development Zones, China: A Systematic Literature and Policy Review

تجدید ساختار برای رشد در مناطق توسعه‌یافته، چین: مروری سیستماتیک بر ادبیات و سیاست‌ها

اقتصادی

Feng et al

2022

12. Changing roles of the state in the financialization

of urban development through chengtou in China

تغییر نقش‌های دولت در مالی‌سازی توسعه شهری از طریق چنگتو در چین

Zhang & Zhao

2021

13. Literature review on urban transport equity in transitional china: from empirical studies to universal knowledge

مروری بر ادبیات عدالت حمل‌ونقل شهری در چین در حال گذار: از مطالعات تجربی تا دانش جهانی

تعاونی‌

Chen

2022

14. Financialising urban redevelopment: Transforming Shanghai’s waterfront

تأمین مالی توسعه مجدد شهری: دگرگون کردن ساحل شانگهای

اقتصادی

Shepherd et al

2023

15. Embedding the land market: Polanyi, urban planning and regulation

تعبیه بازار زمین: پولانی، برنامه‌ریزی و مقررات شهری

تعاونی‌

Zhu et al

2023

16. Fiscal trap of Chinese urban redevelopment: How to escape from the illusion of incremental LDR provision?

تله مالی توسعه مجدد شهری چین: چگونه از توهم تأمین تدریجی LDR فرار کنیم؟

Anggraeni et al

2022

17. The transformation of conventional cooperatives into sharia saving and financing cooperatives

تبدیل تعاونی‌های متعارف به تعاونی‌های پس‌انداز و تأمین مالی شرعی

اقتصادی

 

Irmadariyani et al

2022

18.Prediction Model of Murabahah Financing Performance In Sharia Cooperatives

الگوی پیش‌بینی عملکرد تأمین مالی مرابحه در تعاونی‌های اسلامی

Robinson et al

2021

19. Financing urban development, three business models: Johannesburg, Shanghai and London

تأمین مالی توسعه شهری، سه مدل کسب‌وکار: ژوهانسبورگ، شانگهای و لندن

Wu

2022

20.Land financialisation and the financing of urban development in China

مالی‌سازی زمین و تأمین مالی توسعه شهری در چین

Colenbrander, et al

2019

21.Planning and financing urban development in the context of the climate crisis

برنامه‌ریزی و تأمین مالی توسعه شهری در چارچوب بحران آب‌وهوا

Sedlitzky et al

2019

22. What If We All Chip In?'Civic Crowdfunding As Alternative Financing For Urban Development Projects

چه می‌شود اگر همه ما مشارکت کنیم؟ «تأمین مالی جمعی مدنی به‌عنوان جایگزین تأمین مالی برای پروژه‌های توسعه شهری»

تعاونی

Shava et al

2019

23.Cooperatives as strategies of local economic development in the City of Tshwane

تعاونی‌ها به‌عنوان استراتژی‌های توسعه اقتصاد محلی در شهر تشوان

اقتصادی

Koetter et al

2021

24. The cooperative urban land development model in Germany-An an effective instrument to support affordable housing

مدل توسعه زمین شهری مشارکتی در آلمان - ابزاری مؤثر برای حمایت از مسکن مقرون‌به‌صرفه

Koetter et al

2021

25.Legal and institutional perplexities hampering the implementation of urban development plans in Pakistan.

پیچیدگی‌های قانونی و نهادی مانع اجرای طرح‌های توسعه شهری در پاکستان

Cristian et al

2014

26.Culture, sustainable urban development and urban regeneration

فرهنگ، توسعه پایدار شهری و بازآفرینی شهری

Jamshidzadeh

2019

27.Urban regeneratıon in Iran: Towards a better approach.

بازآفرینی شهری در ایران: به‌سوی رویکردی بهتر

(منبع: یافته­های پژوهش، 1404)

 

با مطالعه مقالات موجود در جدول 4 و تجزیه‌وتحلیل نتایج آن‌ها به‌منظور تأمین مالی تعاونی‌ها و دستیابی به اهداف تحقیق می­توان نکات بسیار مهمی را مدنظر داشت تا با اصلاح آن­ها به‌منظور تأمین مالی طرح‌های توسعه شهری از طریق تعاونی‌ها، نقش بسزایی در تحقق‌پذیری طرح­ها ایفا نمود که در ادامه به آن پرداخته خواهد شد.

 

C:\Users\NP\Desktop\455.JPG 

شکل 4- مفاهيم و مقولات به‌دست‌آمده از منابع منتخب در نرم‌افزار  MAXQDA

(منبع: یافته­های پژوهش، 1404)

 

 بر اساس یافته‌های پژوهش از تحلیل فراترکیب که در تصویر 4 هم به نمایش گذاشته‌شده، نتایج حاصل و الگوی استخراج‌شده در این پژوهش به‌صورت 2 مؤلفه طرح‌های شهری، 3 کدگذاری انتخابی و در سطح بعدی 5 کدگذاری محوری و 27 کدگذاری باز به‌عنوان عوامل تأثیرگذار بر اساس نتایج تحلیل، شناسایی و آزمون کیفیت آن‌ها تأیید شد.

 

جدول 3- شاخص­های تأمین مالی تعاونی‌ها، فراوانی شاخص­ها در مقالات، تأثیرگذاری شاخص­ها و رتبه‌بندی شاخص­ها ازلحاظ اهمیت

درصد فراوانی‌ها

شماره مقالات

کدگذاری باز

کدگذاری محوری

کدگذاری انتخابی

مؤلفه‌های طرح‌های شهری

22.22

2.11.12.13.14.15

مشارکت بخش خصوصی در پروژه‌های زیرساختی

خصوصی

مشارکت جوامع در سرمایه‌گذاری

اجتماعی

11.11

5.18،24

عضوگیری و جلب مشارکت اقشار فرهیخته و کارآفرین در جامعه

29.63

6.9.10.12.15.19،1،25،22،13

جلب خیرین

25.93

10،6،9،12،15،1

مشارکت چندجانبه تعاونی‌ها و اتحادیه‌های تعاونی در جهت انتشار

دولتی

33.33

2.5.6.8.10.13.15.17.1.9

سرمایه‌گذاری و تأمین مالی جمعی و مشارکتی

7.41

6،23

طرح‌های اجباری مشارکت در سهام طرح سهام کارکنان

14.81

5.14.20.21.25

روش جمعی بومی‌سازی

18.52

6.9.16.19.27

حضور تعاونی‌ها در بازار سرمایه

سهم مالی تعاونی

تشکیل تعاونی

تأمین مالی سنتی

اقتصادی

7.41

6

اوراق ظرفیت و صندوق بازنشستگی اعضا

11.11

6.22.24

سهم‌های ویژه - سود انباشته

18.52

20،5،10،17،4

نظام خانوادگی با هدف بهره‌مندی از تسهیلات

ایجاد تعاونی

33.33

6.5.17.18.19,4،3

تعامل بین‌بخشی در عرصه تأمین مالی تعاونی‌ها

25.93

1.2.5.6.7.11.13

استقراض از نهادهای وام‌دهنده تخصصی

تأمین اقتصادی پروژه‌های تعاونی

تأمین مالی غیرسنتی

14.81

3.19.20.21

نهادها و اعتبارات دولتی (کمک‌های دولتی)

18.52

3.8.13.15.17

شیوه فاینانس

22.22

5.14.18.19.20.21.25

توجه به ظرفیت‌های منطقه‌ای

18.52

5.14.15.16.20

پایش حاصل از پروژه موردنظر

14.81

5.6.10.22

در قالب آورده‌های اعضا (سهام اعضا)

25.93

18،20،22،4،6،23،26

تعاونی‌های مستقل و مشارکتی

11.11

7.13.15.

پیش‌فروش تولیدات و خدمات

تأمین اقتصادی پروژه‌های مالی

40.74

5.6.8.10.15،1،19.23،25.26.27.

انتشار اوراق قرضه، بدهی و منفعت در بستر قانونی و شرعی

14.81

9.12.23.26

اوراق اجاره (صکوک)

11.11

7،9،10،6،22

سرمایه پایه و عرضه اولیه سهام (سهام پروژه)

14.81

4.18.21.22

حساب‌های اعتباری

11.11

4.18.19.

بهره‌گیری از ظرفیت‌های حقیقی و حقوقی ذی‌نفوذ برای تأمین مالی

(منبع: یافته­های پژوهش، 1404)

 

یافته‌ها نشان می‌دهد که از میان رویکردهای مختلف تأمین مالی و روش‌های تأمین مالی جمعی و ترکیبی، اوراق منفعت بیش از سایر روش‌ها با شرایط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی تعاونی‌های ایران سازگار است و ایجاد قوانین مناسب در حوزه تعاوني از منظر استراتژی‌های تأمين مالي نيز بايد مدنظر قرار گيرد، به‌طوری‌که روش‌های سرمايه پايه، طرح‌های اجباري مشاركت در سهام، ذخيره مازاد برگشتي، انتشار سهام وجوه بازنشستگي اعضا، انتقال و ترقي و بازخريد سهام و بازگشت سرمايه واحدهاي مشاركتي، برنامه‌های سرمايه و وام­هاي چرخشي در اين قوانين موردتوجه قرار گيرند و موانع حقوقي در این ‌خصوص مرتفع شود. همچنین پیش‌فروش ایده ساخت محصول؛ که هدف آن این است کارآفرین هزینه راه‌اندازی کسب‌وکار خود را بدون تقسیم سهام به مرحله اجرا برساند که این شیوه علاوه بر اینکه خود روشی برای تأمین مالی تعاونی­ها است به‌صورت مستقیم نیز می­تواند در تأمین مالی طرح­ها و پروژه­های توسعه شهری استفاده شود. البته درروش خرید سهام سرمایه­گذاران پس از اهدای سرمایه مشمول دریافت سهم از کسب‌وکاری که مورد سرمایه‌گذاری قرار گرفته می‌شوند. 

خرید سهام یکی از روش‌های مؤثر تأمین مالی است که بایستی تمرکز بیشتری به آن گردد و در زنجیره‌های مالی در تعاونی‌ها، لازم است دارایی‌های سرمایه‌ای بین تعاونی هم‌صنف و غیر هم‌صنف ترسیم گردد. همچنین آموزش كارشناسان و مشاوران خبره در خصوص مدل­هاي سازماني و نقش هر يك از اين مدل­ها می‌تواند نقش مهمی در عملکرد تعاونی‌ها داشته باشد. به‌رغم اينکه عملکرد اغلب تعاونی‌های مسکن به دليل تبانی و سوءاستفاده‌های گسترده، ضعف، سوء­­ مديريت و ناكارآمدي آن‌ها بسيار ضعيف ارزيابی می‌شود، روند تشکيل و ثبت اين تعاونی‌ها همچنان رو به افزايش است. زمين­خواري و رانت‌خواری در قالب خريد اراضی كشاورزي و تغيير كاربري آن، ضمن همدستی با كارگزاران، كلاه­برداري و اختلاس پول اعضاي تعاونی‌ها و طولانی شدن زمان اجراي پروژه‌ها، از جمله تخلفات رايج در تعاونی‌های مسکن است. پیش‌بینی سازوكارهاي لازم به‌منظور ايجاد كميته نظارت بر عملکرد تعاونی‌های مسکن در اين زمينه ضروري به­نظر می­رسد. باید متذکر شد که مؤلفه‌های تأمین مالی تعاونی‌ها و طرح‌های توسعه شهری ارتباط بسیار قوی و مهمی دارند و لازم است بازارهاي سرمايه و مؤسسه‌های مالي و بانكي، ابزارهاي مناسب را براي استفاده روش‌هایی نوين مالي به‌منظور مشاركت و سرمایه‌گذاری در شرکت‌های تعاوني برای توسعه­ی طرح‌های شهری فراهم كنند و البته با انجام این امر گام مؤثری در راستای تأمین مالی و تحقق‌پذیری طرح­های توسعه­ی شهری بردارند. از طرفی تشویق و ترغیب مشارکت بخش خصوصی در تأمین مالی پروژه­های زیرساختی و توسعه­ی شهری از طریق تعاونی­ها و همکاری سه‌جانبه بین بخش خصوصی و تعاونی­ها و شهرداری و همچنین تشكيل نهادهاي تأمین مالي مشاركتي تعاونی‌ها می‌تواند در توسعه كاربرد ابزارهاي نوين تأمين مالي مؤثر باشد و سیاست‌گذاری توسعه در بخش تعاوني بايد به توسعه نهادهاي مالي مشاركتي توجه ويژه داشته باشد. همچنین روش‌های تأمین مالی جمعی از طریق اشتراک‌گذاری منابع مالی خود می‌تواند مشارکت حداکثری را فراهم کند و از فشار صرف و یک منبع مالی خاص جلوگیری به عمل آورد. یکی از دلایل و ارجحیت این شیوه کاهش وابستگی به منابع مالی دولت و بانک‌های خصوصی و به‌تبع آن کاهش امکان رانت‌خواری می­باشد. 

استفاده از شیوه فاینانس2 (بانک یا سرمایه‌گذار خارجی) برای تأمین مالی تعاونی­ها شیوه­ای است که مغفول مانده و با ایجاد انگیزه و سیاست خارجی مناسب موجب ترغیب سرمایه‌گذاری خارجی و تأمین مالی از این طریق خواهد شد. بررسی صکوک اجاره نشان می‌دهد که این اوراق از لحاظ اقتصادی به‌عنوان ابزاری کارا برای تأمین مالی تلقی گردد و شهرداری‌ها به‌وسیله آن می‌توانند منابع مالی مناسب جهت اجرای پروژه‌های عمرانی و زیرساختی را به دست آورند علاوه بر آن در جهت تأمین مالی تعاونی­ها، انتشار اوراق قرضه، بدهی و منفعت در بستر قانونی و شرعی است که از این روش می­توان در راستای تأمین مالی پروژه‌های توسعه­ی شهری به نحو مطلوب استفاده نمود. اوراق منفعت با توجه به قید قیمت و میزان سهم مالکیتی دارنده و ناشر با بنیان‌های مشارکتی و اجتماعی- اقتصادی تعاونی‌ها همسو است. از دیگر مزایای اوراق منفعت برای تأمین مالی تعاونی‌ها آن است که تأمین مالی از سوی کسانی صورت می‌گیرد که خود نیازمند خدمات و منافعی هستند که تعاونی­ها متولی برنامه‌ریزی و اجرای آن می­باشند.

 

C:\Users\NP\Desktop\Code Map (3) (1).png 

شکل 5 -ارتباط بین مفاهيم و مقولات به‌دست‌آمده از منابع منتخب در نرم‌افزار  MAXQDA

(منبع: یافته­های پژوهش، 1404)

C:\Users\HAMTA\Desktop\ارسال خلیلی مقاله پژوهشی\عکس تحلیل جایگاه تعاونی.jpg 

شکل 6- تحلیل جایگاه تعاونی در نظام مالی شهرسازی

(منبع: یافته­های پژوهش، 1404)

 

در ارتباط با این موضوع مقالات موردبررسی حول محور طرح‌های راهبردی موردبررسی قرار گرفت تهیه و اجرای طرح‌های راهبردی به‌منظور بهبود عملکرد مناطق شهری و کیفیت زندگی شهروندان، ارتقای زیرساخت‌ها، کاهش آلودگی محیطی و افزایش پایداری شهرها است از جمله اهداف این طرح‌ها می‌توان به توسعه فضای سبز، ایجاد فضاهای عمومی مناسب، ارتقای کیفیت هوای شهر، بهبود حمل‌ونقل عمومی و مدیریت پایدار منابع طبیعی اشاره کرد.

 

نتیجه­گیری و ارائه پیشنهادها

هدف این پژوهش تبیین نقش تعاونی از دیدگاه تأمین مالی در تحقق‌پذیری طرح‌های توسعه شهری است، با توجه به مطالعات پیشین، می‌توان نتیجه گرفت که تعاونی‌ها با مشکلاتی مانند نبود سیاست واحد در بخش مسکن مواجه هستند و اغلب تزریق پول به این بخش، به جیب افراد سودجو می‌رود و تعاونی‌ها به‌عنوان ضعیف‌ترین حلقه در این زنجیره معیوب، كنار زده خواهند شد. ضمن اينکه يکی از مشکلات اساسی در مديريت تعاونی‌های مسکن، اجبار به تدارك زمین‌های متناسب با ميزان سرمایه‌ای است كه به لحاظ تزريق سرمایه‌های اندك اعضا، همواره با قیمت‌های موجود در اين بازار سازگاري نداشته است. همين مسئله باعث ايجاد رقابتی كاذب بين تعاونی‌ها در تهیه‌ی املاكی شده كه به تعبير عام سوخته هستند؛ لذا نقش بررسی چالش‌های فراروي تعاونی‌ها در بازار مسکن كل كشور کاملاً مشهود است و موفقيت يا عدم موفقيت آن‌ها تأثیری مستقيم بر اقتصاد كشور خواهد داشت. در انتها توجه به رشد بخش تعاون متناسب با سایر بخش‌های اقتصادی کشور و در نتیجه شفافیت در بحث تأمین مالی، ایجاد زیرساخت‌های لازم تعاونی‌ها جهت ارائه وثیقه برای دریافت کمک­های مالی برون‌سازمانی، حصول به درک مشترک از مفهوم تعاونی در بین بسیاری از مدیران و رفع پیچیدگی قوانین مربوط به بخش تعاون در راستای تأمین مالی تعاونی‌ها توصیه می­گردد که امیدوار است با تأمین مالی طرح‌های توسعه‌ی شهری از طریق تعاونی‌ها که مطمئناً یکی از روش‌های کارآمد و مغفول مانده است بتوان در راستای تحقق‌پذیری برنامه‌های توسعه­ی شهری گامی بلند برداشت.

پژوهش حاضر نشان داد که تعاونی‌ها با ماهیت مشارکت‌پذیر، سرمایه‌محور و اجتماعی خود می‌توانند در تحقق‌پذیری طرح‌های توسعه شهری نقش مکمل و تسهیل‌گر ایفا کنند. اگرچه بخش خصوصی عمدتاً به پروژه‌های انتفاعی تمایل دارد و بخش دولتی درگیر محدودیت‌های بودجه‌ای است، تعاونی‌ها قادرند:

·       در پروژه‌های غیرانتفاعی مانند توسعه فضای سبز، خدمات درمانی و نوسازی بافت‌های فرسوده نقش‌آفرینی کنند؛

·       از ابزارهای نوین مالی مانند اوراق منفعت، پیش‌فروش خدمات یا سرمایه‌گذاری جمعی بهره‌مند شوند؛

·       و در قالب نهادهای محلی یا اتحادیه‌های تخصصی، وارد سازوکار تأمین مالی طرح‌های شهری شوند.

بنابراین، وظیفه برنامه‌ریزان شهری و نهادهای مدیریت شهری آن است که با بازنگری در قوانین، طراحی سازوکارهای جدید و تعامل با نهادهای تعاونی، زمینه‌ی استفاده از این ظرفیت مغفول‌مانده را فراهم سازند.

از منظر شهرسازی، یکی از ملزومات تحقق‌پذیری طرح‌های توسعه شهری، تأمین منابع مالی پایدار برای پروژه‌های خدماتی و عمومی است؛ جایی که بخش خصوصی تمایل کمتری برای ورود به آن دارد. تعاونی‌ها با ماهیت مشارکتی خود می‌توانند واسطه‌ای باشند برای تأمین مالی در کاربری‌های غیرانتفاعی که سرانه‌های خدماتی شهر را افزایش می‌دهند.

بنابراین، برنامه‌ریزان شهری و مدیران شهرداری‌ها باید:

1. تعاونی‌ها را در فرآیند اجرای طرح‌های توسعه شهری به رسمیت بشناسند.

2. سازوکارهای قانونی برای ورود آن‌ها به فرآیند تأمین مالی تعریف کنند (نظیر انتشار اوراق منفعت، ایجاد صندوق‌های تعاونی محلی، مشارکت در پروژه‌های زیرساختی).

3. تفکیک وظایف میان بخش خصوصی، دولتی و تعاونی‌ها را با توجه به نوع پروژه و ماهیت کاربری مشخص نمایند.

4. برنامه‌های آموزشی و ظرفیت‌سازی برای تعاونی‌های شهری جهت ایفای نقش در توسعه پایدار شهری فراهم آورند.

از منظر یک شهرساز تعاونی‌ها در تأمین مالی طرح‌های خدماتی، در افزایش سرانه‌های فضایی و در ایجاد ظرفیت‌های محلی برای تحقق‌پذیری طرح‌ها، یک بازیگر کلیدی هستند.

بنابراین، می‌توان این‌گونه نتیجه گرفت که یکی از ضروریات اجرای طرح‌ها، تهیه برنامه­ی مالی طرح‌های توسعه­ی شهری و حل مسائل اقتصادی طرح‌ها در چرخه فعالیت‌های اقتصادی شهر است که تضمین‌کننده قابلیت اجرایی و تحقق‌پذیری طرح‌هاست. از طرفی منابع درآمد شهرداری‌ها از مهم‌ترین روش‌های تأمین منابع مالی جهت تحقق‌پذیری طرح‌های توسعه شهری و منطقه‌ای در ایران است. از بدو تأسیس شهرداری‌ها در ایران، منابع عمده درآمد از محل عوارض و مالیات ‌بر درآمد بوده است که در سال‌های بعد کمک‌های دولتی، واگذاری اراضی بایر به شهرداری­ها، وام و تسهیلات بانکی و غیره هم در زمره این منابع قرار گرفته‌اند که در حال حاضر مشخصاً نیازمند کمک از لحاظ تأمین مالی در جهت اجرای طرح­های توسعه­ی شهری و درنتیجه تحقق­پذیری آن هستند. با توجه ‌به اینکه اغلب دولت­ها قادر به تأمین مالی پروژه‌های توسعه­ی شهری به دلیل هزینه­های بالای آن‌ها نیستند بی­شک استفاده از تعاونی­ها به‌عنوان یکی از ابزارهای مدرن تأمین مالی­ و بازار سرمایه در راستای ارتباط با شهرداری­ها و نهادهای مدیریت شهری می­تواند گره­گشای چالش‌ اصلی تأمین مالی طرح‌های توسعه شهری و تحقق­پذیری آن‌ها گردد. با ورود بخش خصوصی و دولتی در بحث انتفاعی، بخش تعاونی عملاً در تحقق کاربری‌های غیرانتفاعی (شامل کاربری‌های آموزشی، ورزشی، پارک، فضای سبز و درمانی) می­تواند مؤثر بوده و با افزایش سرانه­ی آن‌ها در جهت تحقق­پذیری طرح‌های توسعه­ی شهری گام بردارد.

 

منابع

آقامیری، حمیده سادات؛ و فنی، زهره. (1403). تحلیل تأثیر نوع تعاونی روستا-شهری بر توسعه پایدار منطقه ای (مورد مطالعاتی: تعاونی های فعال خوانسار، استان اصفهان). پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 56(2)، 1-16. https://doi.org/10.22059/jhgr.2023.349657.1008552 

براتی، ناصر؛ حیدری، فردین؛ و ستارزاد فتحی، مانی. (1398). به سوی فرایندی دموکراتیک در برنامه‌ریزی و طراحی شهری؛ ارزیابی وضعیت مداخلۀ شهروندان در برنامه‌ها و پروژه‌های شهری ایران. باغ نظر، 16(76)، 5-20. https://www.bagh-sj.com/article_93430.html 

پوراحمد، احمد؛ حاتمی نژاد، حسین؛ و حسینی، سیدهادی. (1385). آسیب شناسی طرح های توسعه شهری در کشور. پژوهشهای جغرافیایی، 38(58)، 167-180. https://journals.ut.ac.ir/article_18097.html 

تقوا، محمدرضا؛ رودساز، حبیب الله؛ و رضائی نژاد، محمدرضا. (1400). بررسی عوامل تأثیرگذار بر تأمین مالی تعاونی‌های سهامی سرمایه‌گذار (مورد مطالعاتی: گروه تعاونی پیشگامان کویر یزد). سیاست نامه علم و فناوری، 11(4)، 27-44. https://stpl.ristip.sharif.ir/article_22533.html 

حیدری، محمدتقی؛ احمدپور، ایوب؛ تیلکوی بگه جان، فاطمه؛ و حقی، یعقوب. (1401). پایش چالش های موثر بر عملکرد تعاونی‌های مسکن در تولید مسکن شهری با رویکرد آینده پژوهی. آمایش فضا و ژئوماتیک، 26(1)، 141-172. https://hsmsp.modares.ac.ir/article_14712.html 

دانشور، مریم. (1400). آشکارسازی مؤلفه­های فرایند تهیه و تصویب طرح­های توسعه شهری با استفاده از تحلیل موقعیت چند سطحی بررسی موردی: طرح­های توسعه شهری مشهد، نامه معماری و شهرسازی، نامه معماری و شهرسازی، 14(32)، 91-110. https://doi.org/10.30480/aup.2021.3376.1719

رضایی، ناصر؛ ماجدی، حمید؛ زرآبادی، زهراسادات (سعیده)؛ و ذبیحی، حسین. (1397). تبیین نقش عوامل مؤثر بر تحقق پذیری طرح های توسعه شهری (مطالعه موردی: شهر شیراز). پژوهش و برنامه ریزی شهری، 9(34)، 47-57. https://jupm.marvdasht.iau.ir/article_3128.html 

عبدالله زاده، غلامحسین؛ شریف‌زاده، محمدشریف؛ حسینی نیا، غلامحسین؛ حیدری، علی قلی. (1398). برنامه‌ریزی راهبردی توسعه نظام ترویج تعاون در ایران.  تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، 50(2)، 311-332. https://doi.org/10.22059/ijaedr.2019.254606.668581

علی‌نژاد، علی. (1396). ارزیابی و تحلیل نقش تعاونی‌های مسکن در پراکنش شهری (مطالعه موردی: شهر ارومیه). پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری گرایش برنامه‌ریزی مسکن، دانشکده جغرافیا و برنامه‌ریزی، دانشگاه تبریز، تبریز.

کیانی زاده، حسین؛ طریقی، سمانه؛ و فرخی، مازیار. (1394). بازار سرمایه و تامین مالی شهرداری ها، نشریه اقتصاد و برنامه ریزی شهری، 7(24)، 42. https://www.magiran.com/paper/citation?ids=1511186 

مجیدی‌راد، جلال. (1395). بررسی و تحلیل نقش تعاونی‌های مسکن در توسعه مسکن شهر ایلام. پایان نامه کارشناسی ارشد، جغرافیا و برنامه ریزی شهری، موسسه آموزش عالی باختر ایلام.

موسوی، میرحسین؛ خوشکلام خسروشاهی، موسی؛ و احمدی، راضیه. (1401). امکان‌پذیری تأمین مالی پروژه‌های مربوط به انرژی‌های تجدیدپذیر از طریق مشارکت عمومی – خصوصی (PPP) در اقتصاد ایران. پژوهش های برنامه و توسعه، 3(1)، 7-41. https://www.journaldfrc.ir/article_154666.html 

وزارت مسکن و شهرسازی (1385). برنامه‌ریزی استراتژیک توسعه شهری، شرکت طرح و نشر پیام سیما، تهران.

References: 

Abdollahzadeh, A., Sharifzadeh, M., Hosseinia, H., & Heydari, A. (2019). Strategic planning for the development of the cooperative extension system in Iran. Iranian Journal of Agricultural Economics and Development Research, 50(2), 311–332. https://doi.org/10.22059/ijaedr.2019.254606.668581 [In Persian]

Aghamiri, H. S., & Fanni, Z. (2024). Analysis of the effect of the type of rural-urban cooperatives on regional sustainable development (Case study: Active cooperatives of Khansar, Isfahan province). Human Geography Research, 56(2), 1–16. https://doi.org/10.22059/jhgr.2023.349657.1008552 [In Persian]

Ahluwalia, I. J. (2017). Urban governance in India. Journal of Urban Affairs, 41(1), 83–102. https://doi.org/10.1080/07352166.2016.1271614 

Alinejad, A. (2017). Evaluation and Analysis of the Role of Housing Cooperatives in Urban Sprawl (Case Study: Urmia City). Master's Thesis in Geography and Urban Planning, Housing Planning Orientation, Faculty of Geography and Planning, University of Tabriz, Tabriz. [In Persian]

Anggraeni, S., & Maulana, H. (2022). THE TRANSFORMATION OF CONVENTIONAL COOPERATIVES INTO SHARIA SAVING AND FINANCING COOPERATIVES (KSPPS): Study on KSPPS Tunas Artha Mandiri, Banjarsari-Ciamis. Syari'ah Economics, 6(1), 1-24. https://doi.org/10.36667/se.v6i1.1165 

Barati, N., Heidari, F. and Sattarzad Fathi, M. (2019). Towards a Democratic Process in Urban Planning and Design; Assessing the Status of Citizens’ Involvement in Urban Plans and Projects in Iran. The Monthly Scientific Journal of Bagh-e Nazar, 16(76), 5-20. doi: 10.22034/bagh.2019.135523.3627

Chen, Y. (2020). Financialising urban redevelopment: Transforming Shanghai’s waterfront. Land Use Policy, 112, 105126–105126. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2020.105126 

Chen, Y. (2020). Financialising urban redevelopment: Transforming Shanghai’s waterfront. Land Use Policy, 112, 105126–105126. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2020.105126

Colenbrander, S., & Barau, A. (2019). Planning and financing urban development in the context of the climate crisis. International Journal of Urban Sustainable Development, 11(3), 237–244. https://doi.org/10.1080/19463138.2019.1673529 

Cristian, D. (2014). Culture, Sustainable Urban Development And Urban Regeneration. Revista Economica, 66(6), 23–38. https://ideas.repec.org/a/blg/reveco/v66y2014i6p23-38.html 

Daneshvar, M. (2021). Revealing the Components of the Process of Preparation and Approval of Urban Development Plans Using Multi-Level Situation Analysis Case Study: Mashhad Urban Development Plans. Journal of Architecture and Urban Planning, 14(32), 91-110. https://doi.org/10.30480/aup.2021.3376.1719 [In Persian]

Feng, Y., Wu, F., & Zhang, F. (2022). changing roles of the state in the financialization of urban development through chengtou in china. regional studies, 56(8), 1259-1270. https://doi.org/10.1080/00343404.2021.1900558 

Hao, Z., & Wang, Y. (2023). Evaluation of socio-economic-ecological environmental benefits of urban renewal projects based on the coupling coordination degree. Environmental Science and Pollution Research, 30(19), 56946–56968. https://doi.org/10.1007/s11356-023-26284-y 

Heidari, M. T., Ahmadpour, A., Tilkui Beghe Jan, F., & Haghi, Y. (2022). Monitoring the effective challenges on the performance of housing cooperatives in the production of urban housing with a futures research approach. The Journal of Spatial Planning and Geomatics, 26(1), 141-172. https://hsmsp.modares.ac.ir/article_14712.html[In Persian]

Hepburn, C., Qi, Y., Stern, N., Ward, B., Xie, C., & Dimitri Zenghelis. (2021). Towards carbon neutrality and China’s 14th Five-Year Plan: Clean energy transition, sustainable urban development, and investment priorities. Environmental Science and Ecotechnology, 8, 100130–100130. https://doi.org/10.1016/j.ese.2021.100130 

Irmadariyani, R., Roziq, A., & Aprillianto, B. (2022). prediction model of murabahah financing performance in sharia cooperative. https://repository.unej.ac.id/xmlui/handle/123456789/106455 

Jamshidzadeh, E., & Mafakherian, S. A.  (2019). Urban regeneratıon in Iran: Towards a better approach. Journal of Urban Regeneration and Renewal, 12(3), 218–226. https://ideas.repec.org/a/aza/jurr00/y2019v12i3p218-226.html 

Jiang, Y., & Waley, P. (2021). Financialization of urban development in China: fantasy, fact or somewhere in between? Regional Studies, 56(8), 1271–1281. https://doi.org/10.1080/00343404.2021.1932792 

Kiani Zadeh, H., Tarighi, S., & Farrokhi, M. (2015). Capital Market and Financing of Municipalities, Journal of Economics and Urban Planning, 7(24), 42. https://www.magiran.com/paper/citation?ids=1511186 [In Persian]

Klink, j. (2023). do financial models reshape un-cooperative cities? on urban founder’s profit and collaborative-communicative planning in times of austerity. urban studies, 60(2), 213-237. https://doi.org/10.1177/00420980221096039 

Koetter, T., Sikder, S. K., & Weiss, D. (2021). The cooperative urban land development model in Germany - An effective instrument to support affordable housing. Land Use Policy, 107, 105481–105481. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2021.105481 

Loon, J. V., Stijn Oosterlynck, & Aalbers, M. B. (2018). Governing urban development in the Low Countries: From managerialism to entrepreneurialism and financialization. European Urban and Regional Studies, 26(4), 400–418. https://doi.org/10.1177/0969776418798673 

Lorenc, T., Felix, L., Petticrew, M., Melendez-Torres, G. J., Thomas, J., Thomas, S., O’Mara-Eves, A., & Richardson, M. (2016). Meta-analysis, complexity, and heterogeneity: a qualitative interview study of researchers’ methodological values and practices. Systematic Reviews, 5(1). https://doi.org/10.1186/s13643-016-0366-6 

Majidirad, J. (2016). Study and analysis of the role of housing cooperatives in housing development in Ilam city. Master's thesis, Geography and Urban Planning, Ilam Western Institute of Higher Education. [In Persian]

Ministry of Housing and Urban Development (2006). Strategic Urban Development Planning, Payam Sima Design and Publishing Company, Tehran. [In Persian]

Mousavi, M. H. , Khoshkalam Khosroshahi, M. and Ahmadi, R. (2022). Feasibility of Financing Renewable Energy Projects through Public-Private Partnership (PPP) in the Economy of Iran. Program and Development Research, 3(1), 7-41. https://www.journaldfrc.ir/article_154666.html?lang=en [In Persian]

Niavand, A., Salarzehi, H., & tash, M. N. S. (2014). a study of strategic role of chabahar free zone on tourism industry development using swot model in iran. international journal of academic research in business and social sciences, 4(2), 202. http://dx.doi.org/10.6007/IJARBSS/v4-i2/618 

O’brien, P., & Pike, A. (2019). ‘deal or no deal?’governing urban infrastructure funding and financing in the uk city deals. urban studies, 56(7), 1448-1476. https://doi.org/10.1177/0042098018757394 

O’Brien, P., O’Neill, P., & Pike, A. (2019). Funding, financing and governing urban infrastructures. Urban Studies, 56(7), 1291–1303. https://doi.org/10.1177/0042098018824014 

Pourahmad, A., Hataminejad, H., & Hosseini, S. H. (2006). Pathology of urban development plans in Iran. Geographical Research, 38(58), 167–180. https://sid.ir/paper/435429/fa [In Persian]

Reyes, A., Novoa, A. M., Borrell, C., Carrere, J., Pérez, K., Gamboa, C., Daví, L., & Fernández, A. (2022). Living Together for a Better Life: The Impact of Cooperative Housing on Health and Quality of Life. Buildings, 12(12), 2099. https://doi.org/10.3390/buildings12122099 

Rezaei, N., Majedi, H., Zeraabadi, Z. S., & Zabihi, H. (2018). Explaining the role of influential factors on the feasibility of urban development plans (Case study: Shiraz City). *Urban Research and Planning*, 9(34), 47–57. https://sid.ir/paper/220391/fa [In Persian]

Robinson, J., Harrison, P., Shen, J., & Wu, F. (2020). Financing urban development, three business models: Johannesburg, Shanghai and London. Progress in Planning, 154, 100513–100513. https://doi.org/10.1016/j.progress.2020.100513 

Sedlitzky, R., & Franz, Y. (2019). What if we all chip in?'civic crowdfunding as alternative financing for urban development projects. built environment, 45(1), 26-44 https://doi.org/10.2148/benv.45.1.26 

Shahmohammadi, A., Taghipourzahir, A., Azizi, N. and Ebrahimzadeh, I. (2018). A Critical Reflection of the Appraisal Indicators of Distance Education Systems: A Meta-Synthesis. Interdisciplinary Journal of Virtual Learning in Medical Sciences, 9(2), 1-9. https://doi.org/10.5812/ijvlms.68103 

Shava, E., & Hofisi, C. (2019). cooperatives as strategies of local economic development in the city of tshwane. journal of contemporary management, 16(2), 23-42. http://dx.doi.org/10.35683/jcm18028.0025   

Shepherd, E., & Wargent, M. (2023). Embedding the land market: Polanyi, urban planning and regulation. Environment and Planning A: Economy and Space, 56(3), 905-926. https://sage.cnpereading.com/paragraph/article/?doi=10.1177/0308518X231203484 

Sisson, P. (2024). Can co-op development be a housing crisis solution? The American Institute of Architects. https://www.aia.org/aia-architect/article/can-co-op-development-be-housing-crisis-solution  

Taghva, M., Roudsaz, H. & Rezaeinejad, M. (2021). Investigating the factors affecting the financing of investor share cooperatives (case study: Pishgaman Kavir Yazd Group). Science and Technology Policy Letters, 11(4), 27-44. https://stpl.ristip.sharif.ir/article_22533.html?lang=en [In Persian]

The Guardian. (2024). 'What if we built our own?': Young Amsterdammers fight housing crisis with cooperative build. https://www.theguardian.com/news/article/2024/may/14/what-if-we-built-our-own-young-amsterdammers-fight-housing-crisis-with-cooperative-build 

Ward, C. (2021). Land financialisation, planning informalisation and gentrification as statecraft in Antwerp. Urban Studies, 59(9), 1837–1854. https://doi.org/10.1177/00420980211028235 

Wu, F. (2022). Land financialisation and the financing of urban development in China. Land Use Policy, 112, 104412. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2019.104412 

Yang, L., Luo, X., Ding, Z., Liu, X., & Gu, Z. (2022). Restructuring for Growth in Development Zones, China: A Systematic Literature and Policy Review (1984–2022). Land, 11(7), 972. https://doi.org/10.3390/land11070972 

Yazdani, K., & Bagheri, R. (2023). The capacities of the cooperative sector in financing urban development: A case study of Mashhad. National Conference on the Role of Cooperatives in Sustainable Urban Economy, Ferdowsi University of Mashhad.

‌Zhang, F., & Wu, F. (2021). Financialised urban development: Chinese and (South-)East Asian observations. Land Use Policy, 112, 105813–105813. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2021.105813 

Zhang, M., & Zhao, P. (2021). Literature review on urban transport equity in transitional China: From empirical studies to universal knowledge. Journal of Transport Geography, 96, 103177–103177. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2021.103177 

Zhu, H., Zhu, P., Gao, X., Chen, Y., Wei, M., & Praveen Maghelal. (2023). Fiscal Trap of Chinese Urban Redevelopment: How to Escape from the Illusion of Incremental Ldr Provision? https://doi.org/10.2139/ssrn.4575716 

 

open-access 

COPYRIGHTS

1691989224302 

Publisher: Islamic Azad University, Zahedan Branch.

© Authors retain the copyright and full publishing rights.

This is an open access article under the CC BY-NC license: https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/

 

[1]  نویسنده مسئول: هادی سروری، پست الکترونیکی:  sarvari_hadi@mshdiau.ac.ir ، تلفن:  09151025247

[2] 1 Finance


سکوی نشر دانش

سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد

پیوندهای سایت

مراکز مرتبط

پشتیبانی

صفحات رسمی

حقوق این وب‌سایت متعلق به سامانه مدیریت نشریات دانشگاه آزاد اسلامی است.
حق نشر © 1404-1400

صفحه اصلی| عضویت/ ورود| درباره سند| تماس با ما|
[English] [العربية] [en] [ar]