ارزیابی توان اکولوژیک شهر میامی به منظور توسعه پایدار شهری با استفاده از روش AHP

محورهای موضوعی : آب و محیط زیست

حسین عرب اسدی ¹ , معصومه رستمی ²

1 - کارشناس ارشد جغرا فیا و برنامه ریزی شهری ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان *(مسئول مکاتبات).
2 - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری،دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان.

تاریخ دریافت : 1394/07/28 تاریخ پذیرش : 1394/10/15 تاریخ انتشار : 1395/04/01

کلید واژه: ارزیابی چند معیاره, ارزیابی توان اکولوژیک, توسعه پایدار شهری, ارزیابی چند معیاره (MCE), میامی,

چکیده مقاله :

توسعه کالبدی شهرها، نابودی اراضی کشاورزی و گسترش به سمت پهنه‌های آسیب پذیر، نظیر حوزه‌های سیلابی، مسیر رودخانه ها، گسل ها و شیب های نامناسب را به دنبال دارد که باعث به هم خوردن تعادل و پایداری اکولوژیک در شهرها و هم‌چنین به هدر رفتن هزینه های مالی و در مواقع بروز مخاطرات طبیعی و تلفات جانی می شود، لذا ضرورت ارزیابی توان اکولوژیک ضروری است. تحقیق حاضر با علم به اهمیت موضوع و با هدف بررسی مناطق مستعد جهت توسعه شهری با استفاده از روش ارزیابی چند معیاره (MCE[1]) در شهر میامی تدوین شده است. در این تحقیق تناسب زمین برای توسعه کالبدی شهر میامی در چهار منطقه مورد‌‌ مطالعه برپایه ده معیار (رغبت عمومی و تمایلات مردم، ارتفاع و شیب زمین، وضعیت نسبت به مخاطرات طبیعی، فاصله با زمین های کشاورزی، فاصله از آب‌های‌سطحی، مساحت، عامل وقف، هزینه خرید، هزینه آماده سازی و وضعیت نسبت به کاربری های نامتجانس) ارزیابی شد. در تجزیه و تحلیل اطلاعات، روش توصیفی و استنباطی به کار گرفته شد. جهت وزن دهی معیارها و پارامترهای مربوط، از مدل سلسله مراتبی AHP[2] با استفاده از دانش کارشناسان متخصص و نرم افزار Export choice استفاده گردید. مهم‌ترین عوامل تعیین کننده در توسعه شهر میامی به ترتیب شامل هزینه آماده سازی، هزینه خرید، شیب و ارتفاع، مخاطرات طبیعی، مساحت زمین مناسب، رغبت عمومی مردم، کاربری های نامتجانس، آب های سطحی، وقف و زمین های کشاورزی است که وزن هر معیار مشخص شد. مهم‌ترین موانع توسعه در جنوب شهر عوامل طبیعی و در شمال شهر زمین های کشاورزی و عامل وقف تشخیص داده شد. نقشه تناسب زمین در شهر میامی تهیه شده است. در این نقشه در بین چهار محدوده جهت توسعه شهر میامی در آینده و بر اساس افق توسعه شهری، محدوده شمال جاده اتوبان نسبت به شهرک شرق و شهرک امام و بافت قدیم شهر، نسبت به دیگر نواحی شهر توان اکولوژیکی بیش ‎تری دارد و جهت توسعه پایدار مناسب‌تر ارزیابی می‌گردد. اولویت بعدی شهرک‌شرق، بعد از آن شهرک امام و در آخر بافت قدیم شهر می‌باشد. [1]- Multi criteriaevaluation [2]- Analytic hierarchy process

چکیده انگلیسی:

Physical development of cities, the destruction of agricultural lands and expand into areas vulnerable areas such as flood, the river, the faults and improper slope to follow that leads to ecological balance and sustainability in cities as well as to costs and financial losses in the event of natural hazards causing loss of life is therefore essential ecological capability evaluation. Knowing the importance of this study and to determine suitable areas for urban development by using multi-criteria evaluation (MCE) has been developed in Miami. In this study, the proportion of urban land for development within the study area based on ten criteria Miami (public interest and the interests of the people, the height and slope of the land, the situation with respect to natural hazards, distance to agricultural land, the distance from the surface the area, the dedicated, cost, and the costs of preparing applications to heterogeneous) criteria. In analyzing the data, descriptive and inferential statistics were used. The weighting of the criteria and parameters of AHP hierarchical model of knowledge experts and Software Export choice was used. The most important determining factors in the development of the city of Miami, respectively, including preparation costs, the cost of buying, tilt and height, natural hazards, proper land area, public interest, disparate applications, surface water, and land devoted to agriculture it was found that the weight of each criterion. The main obstacles to development in the south of the natural factors and the agricultural land in the northern city of endowment was diagnosed. Land suitability map was produced in Miami. The map of the four areas for future development of the Miami-based urban development horizon highway to the town of North Road East, Imam and the old town of the city, compared to other areas of the city can be more ecological And to better assess the sustainable development of the next priority Shhrkshrq, then Imam and the old town is located.

منابع و مأخذ:

1-      Srivastava¸S.K. ¸andGupa¸R.D. ¸2003.Monitoring of changes in landuse/ landcover using multi-sensor satellite data. Map India Conference 2003.

2-        میر کتولی. جعفر و کنعانی. محمد رضا، 1390، ارزیابی توان اکولوژیک کاربری توسعه شهری با مدل تصمیم گیری چند معیاری MCDM وGIS ( مطالعه موردی، شهر ساری، استان مازندران)، پژوهش های جغرافیای انسانی، شماره 77، صص 80-75 .

3-       مخدوم. مجید، 1389، اکولوژی  سیمای سرزمین در برابر مطالعات محیطی با اکولوژی سرزمین، فصل‌نامه محیط زیست و توسعه سال اول، شماره یک، صص91 تا 108

4-        غیور سالانقوچ. زکیه، رزم آرا. مرتضی و زارع صفت. مجتبی، 1390، مکان‌یابی لندفیل شهر قوچان با استفاده از تلفیق سیستم GIS و روش MCDA، هفتمین کنفرانس زمین شناسی مهندسی و محیط زیست ایران، دانشگاه صنعتی شاهرود.

5-      پورجعفر. محمدرضا،  منتظرالحجه. مهدی، رنجبر. احسان و کبیری. رضا، 1391، ارزیابی توان اکولوژیکی به منظور تعیین عرصه‌های مناسب توسعه در محدوده‌ی شهر جدید سهند، جغرافیا و توسعه، شماره 28.

6-      پور احمد. احمد، مهدی. علی و مهدیان بهنمیری. معصومه،1391، بررسی مناطق مستعد توسعه شهری با استفاده از روش ارزیابی چند معیاره (MCE) در محیط GIS- مورد پژوهش،  شهرستان بابلسر ، چهارمین همایش علمی سراسری دانشجویی جغرافیا.

7-       عزیزیان. محمد صادق، 1392، ارزیابی توان اکولوژیک حاشیه شهر تبریز به منظور توسعه پایدار شهری با رویکر د MCE، مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری، سال چهارم، شماره سیزدهم .

8-      باقری. فریده، سعیدی. عبدالله و بوذری. سهیلا، 1378، تحلیل هندسی و جنبشی نیمه باختری گسل میامی،  فصل‌نامه علوم زمین، سال هجدهم، شماره 69 .

9-       رجبی. حسین،1390، مکان یابی فضاهای آموزشی شهر میامی، پایان نامه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان.

10-  کرکه آبادی. زینب و کساییان. میترا، 1391، بررسی نقش شهرهای کوچک در توسعه روستاهای حوزه نفوذ، مطالعه موردی شهر میامی،نشریه ساخت شهر، دوره 9، شماره 19.

11-  تاج. شهره و دارآفرین. فاطمه،1390، تاثیر پذیری اقتصادی روستاها از نواحی صنعتی، مطالعه موردی ناحیه صنعتی میامی، نشریه نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، دوره 4، شماره 1، صص 135 تا144.

12-   مومنی. منصور و شریفی سلیم. علیرضا،1390، مدل‌ها و نرم افزار های تصمیم گیری چند شاخصه ، تهران ، ناشر مولفین.

13-   میکاییلی. علیرضا و صادقی بنیس. مژگان، 1389، شبکه اکولوژیکی شهر تبریز و راهکارهای پیشنهادی برای حفظ و توسعه آن، پژوهش‌های محیط‌زیست، سال 1، شماره 2، ص2.