-
دسترسی آزاد مقاله
1 - تبیین مسئله ضرورت حکمرانی خوب از منظر قرآن کریم و سنت پیامبر اسلام (ص)
مطهره صالحی محمد قاسمیحکومت به عنوان یکی از نیازهای اساسی برای فراهم نمودن کمال انسانی در دین اسلام میباشد که باید ابعاد سیاسی و اجتماعی آن از منظر قرآنی، بررسی می گردد. تحلیلی از معنای دقیق حکمرانی در تعالیم اسلام، شاخصهای قرآنی حکومت کردن مطلوب با مطالعه آیات قرآن کریم، اهمیت عدالت بهع چکیده کاملحکومت به عنوان یکی از نیازهای اساسی برای فراهم نمودن کمال انسانی در دین اسلام میباشد که باید ابعاد سیاسی و اجتماعی آن از منظر قرآنی، بررسی می گردد. تحلیلی از معنای دقیق حکمرانی در تعالیم اسلام، شاخصهای قرآنی حکومت کردن مطلوب با مطالعه آیات قرآن کریم، اهمیت عدالت بهعنوان یک رویکرد مهم در حکومت امروزه و همچنین پارادايم «حكمراني خوب» بهعنوان يك شيوه رايج و مسلط براي اداره جامعه در سطح جهان بوده است تحقیق حاضر، از جنبة هدف، در زمرة تحقیقات توسعه ای و کاربردی قرار میگیرد و روش انجام آن توصیفی- تحلیلی است. با توجه به ماهیت و نوع موضوع مورد مطالعه، گردآوری اطلاعات بر مبنای روش کتابخانه ای و اسنادی بوده است.در این مقاله ضمن اشاره به برخی از آیات قرآن کریم با هدف پاسخ به این سوال تبیین مسئله ضرورت حکمرانی خوب از منظر قرآن کریم و سنت پیامبر اسلام (ص)چگونه است ؟ پرداخته شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - واکاوی شیوه بیانی خرد ورزی قرآنی با استفاده از ساختار ادبی تعجب
فهیمه فهیمی نژاد محسن احتشامی نیادرقرآن کریم مفاهیم ارزشی وتربیتی درقالب های مختلفی بیان شده است.یکی از ساختارها والگوهای بیانی,اسلوب تعجب است که به هدف رفع ابهام,تاکید ومبالغه در امری ووادار نمودن مخاطب به تفکر وتعقل بکار می رود این غرض گاهی به صورت قیاسی وحقیقی وگاه به صورت سماعی ومطلق درآیات قرآن بک چکیده کاملدرقرآن کریم مفاهیم ارزشی وتربیتی درقالب های مختلفی بیان شده است.یکی از ساختارها والگوهای بیانی,اسلوب تعجب است که به هدف رفع ابهام,تاکید ومبالغه در امری ووادار نمودن مخاطب به تفکر وتعقل بکار می رود این غرض گاهی به صورت قیاسی وحقیقی وگاه به صورت سماعی ومطلق درآیات قرآن بکاررفته است وبه عبارت دیگرمعادل جملات عاطفی در دیگر زبانهاست که با غرض آگاهی مخاطب خردمند،ایضاح در مساله ایی مبهم ودعوت ازفاعل مختارعاقل صورت می گیرد دراین پژوهش شیوه های کاربرد این اسلوب منحصربفرد وخاص قرآنی معرفی میگردداین مقاله با استفاده ازروش کتابخانه ایی وتحلیل واستنتاج از ظواهر ترجمه ی آیات قرآن تنظیم شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - عقل در قرآن از منظر تفسیر المیزان با رویکرد فلسفی
سجاد رضائی امین رضائی رودابه رضائیمقاله حاضر با هدف بررسی عقل در قرآن از منظر تفسیر المیزان با رویکرد فلسفی به روش تحلیلی- توصیفی به این مبحث می پردازد.عقل انسانی قسمت مهمی از وجود او را تشکیل می دهد، عقل بدنبال روشنگری و هدایتگری است. در قرآن کریم فهمی است که حق را تشخیص و راه را نشان می دهد و زمانی ک چکیده کاملمقاله حاضر با هدف بررسی عقل در قرآن از منظر تفسیر المیزان با رویکرد فلسفی به روش تحلیلی- توصیفی به این مبحث می پردازد.عقل انسانی قسمت مهمی از وجود او را تشکیل می دهد، عقل بدنبال روشنگری و هدایتگری است. در قرآن کریم فهمی است که حق را تشخیص و راه را نشان می دهد و زمانی که نسبت تعقل در قرآن با واژه های مترادف در نظر گرفته شود مفهومی چند بعدی و دارای مراتب را می رساند، که هر کدام از این واژه ها به یکی از ابعاد عقل و خرد آدمی مربوط است. همین تعقل و جایگاه ویژه آن در قرآن منبعی اصیل، مدنظر مفسران بوده و هست. از جمله مفسران، که تبحری کم نظیر در تفکر عقلی داشتند؛ علامه محمد حسین طباطبائی هست. ایشان عقل را محدود به بهره گیری از معارف عقل بشری نمی داند بلکه گستره فراخی را برای عقل قائل است. وی منشأ را چه در حوزه عقل عملی و چه در حوزه عقل نظری ناشی از الهامات الاهی می داند. علامه با توجه به اعتقادشان مبنی بر جدایی ناپذیری فلسفه الاهی و دین الاهی، در تفسیر برخی از آیات پس از تفسیر قرآنی، به تبیین فلسفی پرداخته و در واقع، مباحث عقلی را به محضر قرآن کریم عرضه داشته اند. حال با توجه به نکات ذکر شده، بهره گیری علامه طباطبائی از تبیین های فلسفی ولو با رعایت عدم خلط مباحث تفسیری و فلسفی مورد تحسین واقع شده است. درادامه از آیات و روایات اسلامی هم، چنین برمی آید که عزیزترین و سودمندترین نعمت خداوند مهربان به انسان، عقل است و بدیهی است بررسی تبیین علامه طباطبائی از عقل در قرآن با رویکرد فلسفی نقش بسیار در نهادینه کردن اثرات مطلوب در انسان می نماید. کلید واژه: عقل، قرآن کریم، تفسیر المیزان، رویکرد فلسفی، عقل در قرآن، عقل در تفسیر المیزان، عقل گرایی در فلسفه. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - بررسی و ارزیابی ترجمه واژگان داراي دو معناي متضاد در ترجمههای فارسی قرآن کریم
ساجد سبحانیموضوع این پژوهش، متضادها در قرآن کریم است و اهمیت تحقیق در این است که به موضوعی مرتبط بابررسی و ارزیابی برخی از کلمات خاص قرآن کریم و معانی آنها می پردازد. کلماتی که به دلیل اهمیت فوق العاده ای که در زمینه ترجمه دارند انتخاب شده اند این کلمات برصحت و نادرستی ترجمه تاثی چکیده کاملموضوع این پژوهش، متضادها در قرآن کریم است و اهمیت تحقیق در این است که به موضوعی مرتبط بابررسی و ارزیابی برخی از کلمات خاص قرآن کریم و معانی آنها می پردازد. کلماتی که به دلیل اهمیت فوق العاده ای که در زمینه ترجمه دارند انتخاب شده اند این کلمات برصحت و نادرستی ترجمه تاثیرمستقیم داشته و نتیجه ترجمه نادرست آنها آسیب هایی است که به انتقال مفاهیم قرآنی می رساند.این نوشتار درپی تحقیق و بررسی و ارزیابی ترجمه واژگانی که در نتیجه فهم و انتخاب نادرست معانی حقیقی و بجای آنها می تواند اختلاف و ابهاماتی را در ترجمه و تفسیر آیات قرآن ایجاد کند.و این ابهام و احتلاف هم به دلیل گستردگی معنای این کلمات در انتخاب یک معنای صحیح و دقیق است که کارترجمه را برای مترجم دشوار می سازد وگاهی هم منجربه بوجود آمدن اشکالاتی در ترجمه آنها می شود.پژوهش حـاضر از روش توصیفی- تحلیلی همراه با استفاده از فرهنگ لغت و تفسیرهای مختلف ونظرات و آراء زبانشناسان صاحب نظر و چهار ترجمه منتخب فارسی قرآن کریم به عنوان نمونه منابع جهت بررسی و ارزیابی این اختلافات در این پژوهش بهره گرفته است. این پژوهش در بررسی و ارزیابی این واژگان به این نتایج رسیده است: مترجمان اکثرا ترجمه تحت اللفظی را ترجمه می کنند که برخی از آنها بر خلاف معنی واقعی مورد انتظار است و این بدان معناست که واژه مورد نظردر متنی که در آن واقع شده معنی دیگری برای آن قابل تصور نیست.گاهی ترجمه مترجمان با معنایی که طبق تفاسیر موجود احتمال آنها زیادتراست ، منافات دارد و به همین دلیل مشاهده می گردد که معنای دیگری را که این کلمه دارد ذکر نمی کنند.مترجمان در ترجمه برخی از واژگان متضاد،برای اطلاع بیشتر در معنای کلمه به تعابیری اشاره می کنند که جنبه تفسیری دارند پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - تاثیر سواد رسانه ای بر سرمایه فرهنگی مطالعه موردی موسسات فرهنگی قرآنی اصفهان
مهدی غلامپور سید محسن بنی هاشمیرسانه یکی از مهمترین عوامل تأثیر گزار بر شکل گیری سرمایه فرهنگی است. امروزه رسانه ها نظام آموزشی مدرنی را بنا نهاده اند؛ به گونه ای که جوامع بشری عقیده و ایده خود را از آن می گیرند و بر سبک زندگی و رفتار آنان تأثیر گذار است. سواد رسانهای برای کاهش و پیشگیری اثرات منفی چکیده کاملرسانه یکی از مهمترین عوامل تأثیر گزار بر شکل گیری سرمایه فرهنگی است. امروزه رسانه ها نظام آموزشی مدرنی را بنا نهاده اند؛ به گونه ای که جوامع بشری عقیده و ایده خود را از آن می گیرند و بر سبک زندگی و رفتار آنان تأثیر گذار است. سواد رسانهای برای کاهش و پیشگیری اثرات منفی رسانه ها اهمیت فروانی دارد. هدف از این پژوهش بررسی میزان تأثیر سواد رسانهای بر سرمایه فرهنگی فراگیران مؤسسات فرهنگی قرآنی اصفهان است. برای بررسی آن از سواد رسانهای مدل EC و نظریه بوردیو در سرمایه فرهنگی استفاده شده است، که البته با استفاده از آیات قرآن کریم با فرهنگ اسلامی و ایرانی همسان شده است. این پژوهش به روش پیمایشی انجام گرفته است و جامعه آماری آن تعداد 480 نفر از فراگیران مؤسسات فرهنگی قرآنی اصفهان هستند که از این تعداد از طریق فرمول کوکران 213 نفر با تحصیلات و سنین مختلف به عنوان نمونه انتخاب شدند. جمع آوری داده ها نیز از طریق پرسشنامه است. نتایج به دست آمده، بیانگر این است که سواد رسانه ای با مولفههای دسترسی به رسانه، استفاده از رسانه، تولید محتوای رسانه ای و تفکر انتقادی از رسانه بر سرمایه فرهنگی فراگیران مؤسسات فرهنگی قرآنی اصفهان تأثیر دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - تأملی بر تفوق مفهومی « نبأ » بر « خبر » در قرآن کریم
حسین صدری نیابر مبنای جهان بینی توحیدی همۀ اجزای نظام هستی به اقتضای خلقت خود و به طور تکوینی قابلیت های ارتباطی گوناگونی دارند کهاین قابلیت ها در انسان به دلیل برخورداری از روح به اوج خود می رسد و ظرفیت های ارتباطی مادی و فرامادی بی انتهایی در اختیار اوقرار می دهد. در همین حال به د چکیده کاملبر مبنای جهان بینی توحیدی همۀ اجزای نظام هستی به اقتضای خلقت خود و به طور تکوینی قابلیت های ارتباطی گوناگونی دارند کهاین قابلیت ها در انسان به دلیل برخورداری از روح به اوج خود می رسد و ظرفیت های ارتباطی مادی و فرامادی بی انتهایی در اختیار اوقرار می دهد. در همین حال به دلیل مأموریت و مسئولیتی که بشر به عنوان اشرف مخلوقات دارد علاوه بر هدایت تکوینی - که تمامیموجودات را در برگرفته 2- از هدایت تشریعی نیز بهره مند شده است تا بر مبنای رهنمودهای انبیاء (ع) و کتب آسمانی که سرآمدشانپیامبرمکرّم اسلام(ص) و قرآن کریم است به بهترین نحو ممکن بتواند از عهدة برقراری ارتباطات لازم برای دستیابی به اهداف و انجاموظایف خود برآید. کلام وحی نه تنها چهار عرصۀ ارتباط تکوینی و تشریعی انسان در هستی یعنی ارتباط با خداوند، ارتباط باخویشتن، ارتباط با همنوعان و ارتباط با مخلوقات (محیط زیست و طبیعت) را از نظر دور نداشته و دستورالعمل های جاودانه ای برایآنها ارائه کرده، بلکه در موارد لازم نظر آدمی را به نکات قابل تأمل دیگری در حوزة ارتباطات معطوف ساخته است که از جملۀ آنهااست نکته ای که به ویژه در خبرپراکنی های کنونی تدبر در آن برای انسان خبر بر نبأ تبیین تفوق و برتری ارتباطی- مفهومی واژةگم گشته در آشفته بازار ارتباطات، راهگشا و نجات بخش خواهد بود. آن چه که در این مقاله ملاحظه می شود تأملی بر مفاهیممترتب بر این دو عبارت ارتباطی از منظر مفسران و لغتنامه نویسان کلام وحی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - نشانهشناسی نمادهای بهشت در قرآن کریم
علی اصغر محکی راضیه سوزن چی کاشانینشانه شناسی نمادهای بهشت در قرآن کریم، یک پژوهش توصیفی و میان رشتهای است که در آن با استفاده از دانش نشانه شناسی، نمادهای بهشت در قرآن کریم مورد بررسی قرار گرفتهاند. به موازات بهره گیری از ادبیات اسلامی در باب بلاغت و فصاحت کلام، الگوی کارکردهای ششگانه زبان رومن یاکو چکیده کاملنشانه شناسی نمادهای بهشت در قرآن کریم، یک پژوهش توصیفی و میان رشتهای است که در آن با استفاده از دانش نشانه شناسی، نمادهای بهشت در قرآن کریم مورد بررسی قرار گرفتهاند. به موازات بهره گیری از ادبیات اسلامی در باب بلاغت و فصاحت کلام، الگوی کارکردهای ششگانه زبان رومن یاکوبسن، مبنای این بررسی بوده است. پژوهشگران، با گذر از نظامهای نشانه شناسی صرفاً زبانی، به نظامهای نشانهای مرتبط با بهشت پرداختهاند. کارکردهای ششگانه یاکوبسن، به عنوان الگوی تحلیل این تحقیق، به رابطه بین مخاطب، گوینده پیام، رسانه و خود زبان، میپردازد. تحقیق، بسامد هر یک از کارکردهای ششگانه زبان (شامل کارکردهای: ارجاعی، عاطفی، ترغیبی، همدلی، فرا زبانی و هنری) در مربوط به بهشت را استخراج و ضمن بحث در باره میزان و جایگاه کاربرد هر یک از آنها، مواضعی که این کارکردها به صورت انحصاری و یا چندگانه به کار رفتهاند، نشان میدهد. در این پژوهش 283 آیه مربوط به بهشت، با استفاده از روش کلوز ریدینگ کدگذاری شده است. بر اساس یافتههای تحقیق، کارکردهای ارجاعی و فرا زبانی پربسامدترین کارکردهای زبانی در آیات بهشت در قرآن کریم هستند.. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - شناخت موقعیت جغرافیایی چشمه آب حیات بر اساس قرآن کریم
سید رضا درویشیاز موضوعات جالبی که قرآن کریم بدان پرداخته مسأله جاودانه شدن انسان و زنده شدن ماهی در چشمه آب حیات می باشد که در جریان داستان همراهی موسی(ع) و خضر روی داده است. هدف اصلی این تحقیق تعیین دقیق مجمع البحرین و بررسی وضعیت جغرافیایی آن بر اساس آیات 64 - 60 سوره کهف و هدف فرع چکیده کاملاز موضوعات جالبی که قرآن کریم بدان پرداخته مسأله جاودانه شدن انسان و زنده شدن ماهی در چشمه آب حیات می باشد که در جریان داستان همراهی موسی(ع) و خضر روی داده است. هدف اصلی این تحقیق تعیین دقیق مجمع البحرین و بررسی وضعیت جغرافیایی آن بر اساس آیات 64 - 60 سوره کهف و هدف فرعی اثبات ارتباط بین علم جغرافیا و قرآن میباشد. این پژوهش به لحاظ روش تحقیق توصیفی و ماهیتاً کیفی است. بر اساس مختصات جغرافیایی و نقشههای توپوگرافی با بیشترین احتمال، چشمه آب حیات محلی است که خلیج عقبه و خلیج سوئز در شمال دریاى سرخ به هم مى رسند، چون دریاى سرخ در قسمت شمال دوشاخه است، یکى بهطرف عقبه و دیگرى به سمت سوئز کشیده مى شود و شبهجزیره سینای مصر در میان این دو خلیج قرار دارد. رأس شبهجزیره در قسمت جنوبى آن یعنى همانجایی که شهر شرمالشیخ در آنجا واقع است، محل تلاقى دو خلیج است. این مکان به محل زندگى حضرت موسى بسیار نزدیک بوده است. برخی مفسرین معتقدند داستان آب حیات، دلیل قاطعى نداشته و آیات قرآن نیز صراحت در تأیید آن ندارند و از قرآن کریم و سنت قطعى و عقل هم دلیلى بر توجیه و تصحیح آنها نداریم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - ماهیت روح القدس از دیدگاه قرآن کریم و کتاب مقدس
جمشید سرمستانی علیرضا ابراهیم طاهره حاج ابراهیمیروح القدس یکی از مفاهیم مشترک میان متون مقدس اسلامی و مسیحی است که نقشی قابل توجه را در جهانبینی این دو سنت دینی بر عهده دارد. یافتههای این تحقیق بیانگر آن است که در هر دو کتاب، روح القدس یک وجود یا مخلوق الهی است که به اعتبار برخی آیات، نامتشخص و به اعتبار آیاتی دیگر چکیده کاملروح القدس یکی از مفاهیم مشترک میان متون مقدس اسلامی و مسیحی است که نقشی قابل توجه را در جهانبینی این دو سنت دینی بر عهده دارد. یافتههای این تحقیق بیانگر آن است که در هر دو کتاب، روح القدس یک وجود یا مخلوق الهی است که به اعتبار برخی آیات، نامتشخص و به اعتبار آیاتی دیگر، متشخص است. بعضی مصادیق نشان می دهند که او مخلوقی برتر از ملائک است و قراین دیگر، وی را فرشته میدانند. همچنین، شواهدی مبنی بر اینهمانی روح القدس و جبرئیل در قرآن و کتاب مقدس وجود دارد که از آنها می توان مشارکت وی در آفرینش و ادارة عالم را استنباط نمود. به همین اعتبار، روح القدس تجلی حضور مشهود خداوند و قدرت الهی در زمین است که نابودی اقوام متمرّد، انتقال پیام الهی به اولیا و یاری ایشان در انجام معجزات را بر عهده دارد. با این وصف، می توان روح القدس را دست کم از نظر ماهیت، جزو مفاهیمی دانست که قرآن آنها را در امتداد کتاب مقدس تصدیق نموده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - رستگاری فرعون در قرآن کریم
محمود شیخبا نظر به آیات 90 و 91 یونس، سه تفسیر از مسئله رستگاری فرعون قابل ارائه است؛ نخست: فرعون حقیقتاً ایمان آورد و رستگار شد؛ دوم: فرعون ایمان آورد، اما ایمان آوردنش موجب رستگاری او نشد و سوم: فرعون تنها اظهار ایمان کرد و ایمانش حقیقی یا کامل یا اصیل نبود. تفسیر نخست از آن ا چکیده کاملبا نظر به آیات 90 و 91 یونس، سه تفسیر از مسئله رستگاری فرعون قابل ارائه است؛ نخست: فرعون حقیقتاً ایمان آورد و رستگار شد؛ دوم: فرعون ایمان آورد، اما ایمان آوردنش موجب رستگاری او نشد و سوم: فرعون تنها اظهار ایمان کرد و ایمانش حقیقی یا کامل یا اصیل نبود. تفسیر نخست از آن ابن عربی است و منتقدان او، اعتقاد به رستگاری فرعون را از روشن ترین موارد عرف ستیزی او دانسته اند. در قرآن شواهدی مبنی بر معذب بود فرعون در آخرت وجود دارد که انکار آنها دشوار است مانند: دعای موسی برای رستگار نشدن فرعون و اطرافیانش و اجابت دعای او، وجود صفاتی بسیار منفی و گاه با دلالت ثبات برای فرعون در قرآن، دلالت واژگانی و عبارتی آیات عذاب فرعون، بر عذاب دنیوی و اخروی او. همچنین اجماع مفسران مسلمان و صوفیان و نیز وجود روایات و آثار صحابه مبنی بر رستگار نبودن فرعون و مرگش بر کفر نشان می دهد که پیشینیان از آیات قرآن به هیچ وجه ایمان فرعون را استنباط نمی کرده اند، ضمن آنکه حتی سخنان خود ابن عربی نیز در این باره متعارض است. تفسیر سوم نیز به دلیل صراحت آیة ایمان فرعون بر ایمان آوردن او و تأییدش با عبارت الآن و قد عصیت من قبل قابل پذیرش نیست، در حالیکه تفسیر دوم به دلیل پذیرش ایمان فرعون اما سودبخش نبودن ایمانش برای رستگاری او به دلیل آیاتی که ایمان در لحظه نزول عذاب را سودبخش نمی دانند، پذیرفتنی تر و با ظاهر و روح آیات قرآن متناسب تر است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
11 - سامانۀ زیستی موجودات با تکیه بر قرآن کریم و تورات
محیالدین قنبریقرآن کریم و تورات به خودی خود فاقدسامانۀ زیستی هستند و قصد و غایتی برای ارائۀ طبقهبندیای کامل و منطقی از موجودات، همانند یک متن زیستشناختی یا جهانشناختی ندارند و آیاتی که در آنها درج شده،انعکاسی از دانش مخاطبانشان به موجودات است. شباهتهایی میان جهانشناسی قرآن کریم و تور چکیده کاملقرآن کریم و تورات به خودی خود فاقدسامانۀ زیستی هستند و قصد و غایتی برای ارائۀ طبقهبندیای کامل و منطقی از موجودات، همانند یک متن زیستشناختی یا جهانشناختی ندارند و آیاتی که در آنها درج شده،انعکاسی از دانش مخاطبانشان به موجودات است. شباهتهایی میان جهانشناسی قرآن کریم و تورات درپیدایش و نوع نگاه به موجودات، به ویژه در زمینۀ رُستنیها دیده میشود که میتواند ناشی از منشأ واحدوحیانی، و فرهنگ و دانش مشابه مخاطبان و آورندگانِ آن دو باشد؛ البته سامانۀ زیستی موجودات در قرآنمفصلتر از تورات است.تنها با استنباطات منطقی از آیات قرآن و عهد عتیق و دیگر متون نزدیک به آنها ارائۀ چنین سامانهایممکن است. بنابراین، این مقاله میکوشد تا ضمن اساس قرار دادن متون یاد شده، با مراجعه به متون نزدیکبه آنها تصویری از سامانۀ موجودات در آن عصر ارائه کند و شباهتها و تفاوتهای آنها را دریابد. ارائۀ اینسامانه و تبیین واژگان به کار رفته در آن میتواند تمایزهای اساسی در جهانشناسی متون مقدس را با دیدگاه-های علمی و فلسفی یونانیان نشان دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
12 - کاوشی پیرامون تاثیر عبارت قرآنی " جَناتٌ تجَری مِن تحَتِها الاَنهار " بر باغ سازی ایرانی
علی شرقی محمد تیمورینقطة اوج تصویری که از بهشت در قرآن توصیف شده است، "جَناتٌ تجَری مِن تحَتهاِ الاَنهار " می‌باشد و به معنی بوستان‌هایی است که از زیر {درختان و قصرهای} آن جوی های آب جاری است. کلمه شجره در این عبارت به ظاهر وجود ندارد، اما در معنی حس می شود. درمجمع البیان ابوعلی چکیده کاملنقطة اوج تصویری که از بهشت در قرآن توصیف شده است، "جَناتٌ تجَری مِن تحَتهاِ الاَنهار " می‌باشد و به معنی بوستان‌هایی است که از زیر {درختان و قصرهای} آن جوی های آب جاری است. کلمه شجره در این عبارت به ظاهر وجود ندارد، اما در معنی حس می شود. درمجمع البیان ابوعلی امین الاسلام طبرسی آمده است که کلمة روضه به معنای زمین سبز و خرمی است که گیاهان به خوبی در آن می‌رویند و کلمة جنت زمینی است که اطرافش درخت‌کاری شده باشد و در نتیجه روضات‌الجنات باغ های مشجری است که در وسط، زمین سبز و خرمی را فرا گرفته باشد. بسیاری از باغ های ایران این ویژگی را دارند. اعداد و مفاهیمی مانند: چهار باغ، هشت بهشت، باغ در باغ، گردش آب و... ریشه در واژگان قرآنی دارند که به معماری و ترکیب بندی باغ های ایرانی و به تبع آن بسیاری از باغ های سایر کشورهای اسلامی و حتی اروپایی راه یافته اند ( تاثیر باغ سازی ایرانی در ورسای فرانسه والحمرای اسپانیا شاهدی براین گفتار است). اما موثرترین واژگان قرآنی بر باغ سازی ایرانی عبارت آسمانی "جَناتٌ تجَری مِن تحَتهاِ الاَنهار "می باشد. برخی مفسران و دین شناسان به تشریح این عبارت پرداخته اند و باغ های این جهان را مقدمه باغ بهشت دانسته اند. بسیاری از شاعران ایرانی و پارسی گوی، جهان را به کل به یک باغ تشبیه کرده اند و حتی بعضی مانند مولانا، جسم و روح انسان را به باغ تشبیه نموده اند. باغ سازان و معماران فراوانی تحت تاثیر این عبارت دست به خلاقیت زده اند تا فراتراز نمایش تاثیرپذیری خود از باغ های موصوف در قرآن، مانند آن را ایجاد نمایند. بی شک باغ بهشتی و یا به تعبیر قرآنی آن "جَناتٌ تجَری مِن تحَتهاِ الاَنهار " از جنس باغ های زمینی و انسان ساز است؛ با این تفاوت که: انسان در بهشت مهماندارش خداست، آن وقت ارزش بهشت برای او این نیست که آن جا خوردن و پوشیدن و لذت جنسی هست، ارزشش این است که تا ابد حس می کند به دست او پذیرایی می شود و این معنی، دیگر خستگی آور نیست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
13 - اکوتوریسم از منظر قرآنکریم
شیرین اقانجفی زادهتعاریف متعددی از دیدگاه های مختلف در ارتباط با مفهوم اکوتوریسم یا توریسم طبیعت در سطح جهانی وجود داردکه عمدتا بین کشورهای مختلف بحث برانگیز است. این تعاریف محورهای مختلفی از اکوتوریسم را در بر می گیرد . گرچه بسیاری از این تعاریف به نوع خود مفید و کاربردی هستند اما معرف چکیده کاملتعاریف متعددی از دیدگاه های مختلف در ارتباط با مفهوم اکوتوریسم یا توریسم طبیعت در سطح جهانی وجود داردکه عمدتا بین کشورهای مختلف بحث برانگیز است. این تعاریف محورهای مختلفی از اکوتوریسم را در بر می گیرد . گرچه بسیاری از این تعاریف به نوع خود مفید و کاربردی هستند اما معرف جامعی از این مفهوم نمی باشند. امروزه این مفهوم با چالش های آموزشی ، فرهنگی و اجرایی مواجه شده است. با توجه به آن که در قرآن کریم در آیات متعددی به این مفهوم اشاره شده است بی شک کامل ترین معنای اکوتوریسم را می توان از قرآن کریم استنباط کرد. تامل درآیات قرآنی نشان می دهد دیدگاه قرآن مجید در این مورد یک دیدگاه همه جانبه نگر می باشد. در این مقاله سعی شده است پارادایم اکوتوریسم در جهان امروز از طریق معرفی مفهوم اکوتوریسم قرآنی مرتفع گردد و نگرش جدیدی را در متخصصان این رشته ایجاد کرده، کمک شایانی به عملکرد آن ها در این حیطه باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
14 - تحلیل تأثیرپذیری مثنوی تحفة العراقین از قرآن کریم
طاهره ایشانیخاقانی شاعر بزرگ قرن ششم هجری است که با لقب "شاعر دیرآشنا" شهره گشته است. مثنوی تحفة العراقین که حاصل و رهآورد سفر خاقانی به مکه معظمه است؛ تحت تأثیر فراوان آیات قرآن کریم قرارگرفته است. تحلیل و بررسی این تأثیرات علاوه بر این که به درک و دریافت بیشتر شعر او کمک مینما چکیده کاملخاقانی شاعر بزرگ قرن ششم هجری است که با لقب "شاعر دیرآشنا" شهره گشته است. مثنوی تحفة العراقین که حاصل و رهآورد سفر خاقانی به مکه معظمه است؛ تحت تأثیر فراوان آیات قرآن کریم قرارگرفته است. تحلیل و بررسی این تأثیرات علاوه بر این که به درک و دریافت بیشتر شعر او کمک مینماید؛ میزان تسلط و آگاهی خاقانی را نسبت به قرآن کریم نیز نشان میدهد. لذا در این مقاله بر آنایم تا با روش تحلیلی- آماری و استفاده از منابع کتابخانهای، هنر سبکی خاقانی و بلاغت او را در مثنوی تحفة العراقین از حیث کاربرد آیات بررسی نماییم و به این پرسشها پاسخ دهیم که با توجه به نوع کاربرد آیات، خاقانی بیشتر از چه شیوه یا شیوههایی بهره برده است؟ همچنین بسامد و درصد کاربست آیات قرآن کریم در این مثنوی چه میزان است و این مسأله مبیّن چه چیزی است؟ نتیجه این پژوهش حاکی از این است که خاقانی در کاربست واژههای قرآنی، آیه و یا آیات قرآن کریم در این مثنوی از شیوههای متنوع بلاغی بهره برده که از میان آنها، دو شیوه تلمیح و وامواژه بیش از همه در شعر او کاربرد داشته است. این مسأله مبیّن شخصیت دینی و مذهبی خاقانی و تسلط و اشراف کامل او بر قرآن کریم است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
15 - مفاهیم شعر تازی در سایۀ غزلیات حافظ
مهدی ممتحنمعمولاً تحلیل گران ادبیات تطبیقی دادوستدهای ادبی را در پژوهش های سنجشی کاملاً لمس می کنند، و به طور کلّی، این پژوهشگران، ارتباط با زبان های گوناگون و متون زبان مبدأ را ترجیح می دهند و در نتیجه گیری های ترجمه شده با دیدۀ تمسک و تردید می نگرند.در این میان، شاهد آن بوده ای چکیده کاملمعمولاً تحلیل گران ادبیات تطبیقی دادوستدهای ادبی را در پژوهش های سنجشی کاملاً لمس می کنند، و به طور کلّی، این پژوهشگران، ارتباط با زبان های گوناگون و متون زبان مبدأ را ترجیح می دهند و در نتیجه گیری های ترجمه شده با دیدۀ تمسک و تردید می نگرند.در این میان، شاهد آن بوده ایم که شعرای پارسی سرای غالباً با متأثرشدن از زبانی دیگر، اندیشه های خود را در آن قالب و سبک می سرایند؛ و از آنجاکه زبان مورد توجه آن زمان، عربی بوده، شعرا با وزن ها و بحور آن آشنا شدند و قصاید و غزلهای زیبایی سرودند و این مایة مباهات ادب پارسی است که بدانیم حافظ و سعدی از این قاعده مستثنا نبوده و از همین سبک ملمات تا تک بیتی با یک مطلع اقتباس و تضمین کرده اند و با بهره گیری از نماد مذهبی و اسلامی و مفاهیم اخلاقی، ابیاتی خاص سرودند که نمونه هایی از آنها را به بررسی می گذاریم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
16 - وحدت؛ گفتمانی در بستر ادبیات پایداری؛ با تأملی در شعر معاصر فارسی و عربی
فاروق نعمتیدعوت به وحدت و انسجام ملی، از درونمایه های اصلی در ادب پایداری است. از همین رو، یکی از گفتمان های مورد توجه در میان شاعران بیداری اسلامی در شعر معاصر فارسی و عربی، موضوع اتحاد و دعوت همگانی به همبستگی و تشکیل صف واحد در برابر دشمنان است. این مقوله مهم سیاسی- اجتماعی که چکیده کاملدعوت به وحدت و انسجام ملی، از درونمایه های اصلی در ادب پایداری است. از همین رو، یکی از گفتمان های مورد توجه در میان شاعران بیداری اسلامی در شعر معاصر فارسی و عربی، موضوع اتحاد و دعوت همگانی به همبستگی و تشکیل صف واحد در برابر دشمنان است. این مقوله مهم سیاسی- اجتماعی که سرچشمه های اصلی آن، رهنمودهای قرآن کریم و احادیث نبوی(ص) است، در دوره معاصر و در سروده های شاعران دو زبان، بازتاب گسترده ای دارد؛ به نحوی که این شاعران، عامل اتحاد در زمینه های دینی و نیز ملی را یکی از اصلی ترین عوامل پیروزی و موفقیت مسلمانان در صحنه های سیاسی و اجتماعی خود می دانند. در این جستار با گذری بر اشعار مهم ترین سرایندگان معاصر فارسی و عربی در عرصه ادب پایداری، به بررسی و تحلیل دیدگاه آنان درباره مسأله وحدت خواهیم پرداخت. رهیافت این پژوهش گویای آن است که این شاعران، ضمن برشمردن خطرات تفرقه و دودستگی، اتحاد را در دو حوزه اسلامی و ملی آن، اساس رسیدن به اهداف و شکست توطئه ها و نقشه های دشمن می دانند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
17 - فلسفه وجودی معنای زندگی از منظر آموزههای روانشناسی و قرآن
کلثوم فضلعلی جوانشیر اسدیدر تعریف معنای زندگی باید گفت زندگی برای مردم زمانی معنادار است که آنها بتوانند الگو یا هدفی را در رویدادهای زندگی برای خود در نظر بگیرند. در نقطه مقابل زندگی زمانی بی معنا است که به نظر برسد همه چیز فرو ریخته است و نمیتوان هیچ احساسی را در ماورای آنچه انجام میشود یا چکیده کاملدر تعریف معنای زندگی باید گفت زندگی برای مردم زمانی معنادار است که آنها بتوانند الگو یا هدفی را در رویدادهای زندگی برای خود در نظر بگیرند. در نقطه مقابل زندگی زمانی بی معنا است که به نظر برسد همه چیز فرو ریخته است و نمیتوان هیچ احساسی را در ماورای آنچه انجام میشود یا رویدادهای که در زندگی اتفاق میافتد، پیدا کرد. معنای زندگی به محتوایی اشاره میکند، داشتن هدف در زندگی تضمینکننده سلامت عمومی افراد و کارکرد سالم جامعه میباشد؛ بین هدف در زندگی با کاهش علائم افسردگی، بیشترین رابطه وجود دارد؛ در همین راستا در جهان بینی اسلامی، مبانی تمامی ارزشهای الهی و آموزههای دینی بر فطرت، معنویت، اندیشه، اهداف دینی و سبک زندگی الهی استوار است و فلسفه وجودی معنای زندگی رسیدن به حیات طیبه است. هدف از پژوهش حاضر با روش تحلیلی- توصیفی مقایسه معنای زندگی از دیدگاه روانشناسان و آموزههای قرآنی میباشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
18 - معناشناسی استعارههای جزء اول و بیستم قرآن کریم
مریم امین افشار مسعود اکبری زاده مهدی محمدی نیااستعاره از جنبههای گوناگون مورد بررسی قرار میگیرد که یکی از جنبههای مهم آن بررسی استعاره از نظر مفهومی میباشد که استعاره مفهومی نام دارد. بسیاری از افراد در صدر اسلام به واسطه شیوایی و بلاغت این کلام الهی به دین اسلام گرویدند؛ لذا پژوهش در متون این کتاب آسمانی گرانق چکیده کاملاستعاره از جنبههای گوناگون مورد بررسی قرار میگیرد که یکی از جنبههای مهم آن بررسی استعاره از نظر مفهومی میباشد که استعاره مفهومی نام دارد. بسیاری از افراد در صدر اسلام به واسطه شیوایی و بلاغت این کلام الهی به دین اسلام گرویدند؛ لذا پژوهش در متون این کتاب آسمانی گرانقدر علاوه بر کشف حقایق، با بکار بستن یافتههای حاصل از آن در زندگی، میتواند موجبات سعادت دنیوی و اخروی را فراهم آورد. لازم به ذکر است که سود یک تجارت در پایان آن مشخص میشود نه ابتدا و اواسط آن. به دلیل زیبایی و تأثیر فراوان استعاره مفهومی، پژوهش محدود به بررسی استعارههای مفهومی در جزء اول و جزء بیستم قرآن کریم شده است و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، ضمن مطالعه در زمینه مذکور به این پرسش پاسخ میدهد که کاربرد استعاری کلمات در جزء اول و بیستم قرآن چگونه است و استعاره چه جایگاهی در شیوایی بیان و تأثیر معنوی قرآن دارد؟ پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
19 - بیع سلم و تجارت الکترونیک در قوانین موضوعه با استناد به قرآن کریم
سیده صدیقه شفیعی نسب لنگرودی محمد علی قربانی محمد کاظم رحمان ستایشبا استناد به قرآن، فقهها بیع سلم را عبارت میدانند از خریدن مالی در ذمه، تا موعدی معین به ثمن حاضر. هدف آن است که هر دو عوض یعنی رأس المال که در بیع، ثمن نامیده میشود و مسلم فیه که در بیع، مبیع و مثمن نام دارد به گونهای مشخص باشند که هیچ ابهامی در آن نباشد و ثمن در م چکیده کاملبا استناد به قرآن، فقهها بیع سلم را عبارت میدانند از خریدن مالی در ذمه، تا موعدی معین به ثمن حاضر. هدف آن است که هر دو عوض یعنی رأس المال که در بیع، ثمن نامیده میشود و مسلم فیه که در بیع، مبیع و مثمن نام دارد به گونهای مشخص باشند که هیچ ابهامی در آن نباشد و ثمن در مجلس معامله قبل از جدا شدن طرفین باید قبض شود. بر طبق این تعریف، سلم در بانکداری به این صورت است که بانکها جهت تأمین قسمتی از سرمایه در گردش واحدهای تولیدی بنا به درخواست این واحدها مبادرت به پیش خرید محصولات تولیدی آنها کنند. این واحدها پول را از بانک دریافت و در موعد مشخص کالا را به بانک تحویل میدهند. اما سلم در تجارت الکترونیکی به این صورت است که شخص با مراجعه به سایت سفارش خرید کالا را میدهد و مبلغ کالا را به ودیعه پرداخت میکند تا در زمان مشخص کالا را دریافت کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
20 - تحلیل محتوای مؤلفههای تربیت مبتنی بر محبت و مهرورزی بر اساس قرآن کریم
مریم نیکونژاد محمدهاشم رضایی محمد سیفییکی از بهترین شیوهها در تعلیم و تربیت استفاده از محبت است. ذهن پاک و شفاف دانش آموز بر پایه محبت و مهرورزی نهادینه شده است. برداشتهای ذهنی و فکری دانش آموز از مفاهیمی چون محبت و مهرورزی با توجه به مشاهدات، مطالعات و آموختههای کلاسی میباشد. لذا شایسته است متولیان آمو چکیده کاملیکی از بهترین شیوهها در تعلیم و تربیت استفاده از محبت است. ذهن پاک و شفاف دانش آموز بر پایه محبت و مهرورزی نهادینه شده است. برداشتهای ذهنی و فکری دانش آموز از مفاهیمی چون محبت و مهرورزی با توجه به مشاهدات، مطالعات و آموختههای کلاسی میباشد. لذا شایسته است متولیان آموزشی محبت و مهرورزی را به عنوان زیربنای نظام تعلیم و تربیت مورد توجه قرار دهند. پژوهش حاضر کیفی بوده و به شیوه تحلیل محتوا، بررسی اسنادی و پدیدارشناسی انجام گرفته است. جامعه پژوهش شامل کلیه منابع و مستندات علمی معتبر مرتبط با پژوهش، و کلیه خبرگان حوزه تعلیم و تربیت بوده است که نمونه بر اساس روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار گردآوری دادهها فیش برداری، چک لیست تحلیل محتوا و سؤالات مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. یافتههای پژوهش نشان میدهد که تربیت مبتنی بر محبت و مهرورزی دارای ابعاد هستی شناسی، انسان شناسی، معرفت شناسی، ارزش شناسی، زیست شناسی، جامعه شناسی، روانشناسی و مقوله دینی است. بر اساس این ابعاد 60 مؤلفه اصلی استخراج گردید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
21 - نقد و بررسی ترجمه قرآن طاهره صفار زاده و حسین انصاریان بر اساس نظریه «گرایش های ریخت شکنانه» آنتوان برمن (مطالعه موردپژوهانه در سوره بقره)
گودرز کاکاوندی محمدحسن معصومی محمدرضا یوسفیترجمه بهعنوان تلاش و فعالیتی هدفمند جهت رفع موانع زبانی و فرهنگی، و زمینهای برای برقراری و گسترش روابط میان انسانها در سطوح مختلف از دیرباز مورد توجه بشر قرارگرفته است.آنتوان برمن در نظریه گرایشهای ریخت شکنانه خود با هدف برجستهسازی اهمیت دیگری و فرهنگ بیگانه در ترج چکیده کاملترجمه بهعنوان تلاش و فعالیتی هدفمند جهت رفع موانع زبانی و فرهنگی، و زمینهای برای برقراری و گسترش روابط میان انسانها در سطوح مختلف از دیرباز مورد توجه بشر قرارگرفته است.آنتوان برمن در نظریه گرایشهای ریخت شکنانه خود با هدف برجستهسازی اهمیت دیگری و فرهنگ بیگانه در ترجمه به بررسی شیوهها، سازوکارها و راهبردهای ترجمهای مترجمان در انتقال غرابت و بیگانگی متن اصلی به زبان مقصد پرداخته است. از این رو در پژوهش حاضر، از دیدگاه آنتوان بِرمن مؤلفه هایی همچون: عقلایی سازی، شفافسازی، اطناب در کلام، تفاخر گرایی، غنایی زدایی کیفی، و غنایی زدایی کمّی و دیگر عناصر را در ترجمه های فارسی طاهره صفارزاده و حسین انصاریان از سوره ی بقره مورد بررسی و نقد قرار می دهیم؛ که از نتایج این پژوهش آن است که طاهره صفار زاده بیشتر از حسین انصاریان این عناصر ریخت شکنانه را رعایت نموده است و به ترجمه معیار آنتوان برمن نزدیک است. با توجّه به اهمیت ترجمه صحیح و روان قرآن کریم، یافتههای این تحقیق میتواند در ترجمههای آتی مترجمان و محققان قرآن کریم اثرگذار باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
22 - مثبت اندیشی و کارکردهای آن از دیدگاه قرآن کریم
علیرضا ذوالفقاریچگونگی اندیشیدن نقش مهمی در زندگی و کارکرد انسانها دارد. انسانها با توجه به نوع نگرشی که نسبت به خداوند، جهان و خود دارند از یکدیگر متمایز و به دو گروه خوش بین و بدبین دسته بندی میشوند. افراد خوش بین رویدادهای عالم هستی را بد در نظر نمیگیرند. زیرا که میدانند هر لحظ چکیده کاملچگونگی اندیشیدن نقش مهمی در زندگی و کارکرد انسانها دارد. انسانها با توجه به نوع نگرشی که نسبت به خداوند، جهان و خود دارند از یکدیگر متمایز و به دو گروه خوش بین و بدبین دسته بندی میشوند. افراد خوش بین رویدادهای عالم هستی را بد در نظر نمیگیرند. زیرا که میدانند هر لحظه عالم دارای حساب و کتاب بوده و بدون اراده خداوند سبحان برگی از درخت نمیافتد و انسانها باید به رحمت و بخشش خداوند امید داشته و شادمانه به برنامه ریزی و عمل بپردازند. در پژوهش حاضر سؤال مطرح شده این است که مثبت اندیشی از دیدگاه قرآن کریم دارای چه کارکردهای روانشناختی است؟ با بررسی و توجه به معانی آیات یازده کارکرد روانشناختی برای مثبت اندیشی یافت شد که عبارتاند از تقویت خداباوری، افزایش سلامت جسمانی و روانی، آینده نگری و امیدواری، مدیریت هیجانات، برقراری ارتباطات اثربخش، افزایش تاب آوری، افزایش گذشت، موفقیت بیشتر، شاد زیستن، ارزشمندی و معناداری زندگی و استحکام خانواده. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
23 - نمود باورهای اسلامی در نقیضه جریر در ردّ اخطل با تکیه بر قرآن کریم
حمید متولی زاده نائینیبا ظهور دین اسلام، باورهای دینی در تمام جنبههای زندگی مسلمانان اعمّ از گفتار و رفتار نفوذ کرده و تأثیرات مهمی بر جای گذاشت. ادبیات نیز به عنوان یکی از مهمترین جنبههای جامعه چه در حوزه شعر و چه در حوزه نثر از این تأثیر بیبهره نماند. از آنجا که جریر، مسلمان بود و اسلا چکیده کاملبا ظهور دین اسلام، باورهای دینی در تمام جنبههای زندگی مسلمانان اعمّ از گفتار و رفتار نفوذ کرده و تأثیرات مهمی بر جای گذاشت. ادبیات نیز به عنوان یکی از مهمترین جنبههای جامعه چه در حوزه شعر و چه در حوزه نثر از این تأثیر بیبهره نماند. از آنجا که جریر، مسلمان بود و اسلام در زمان حیات او، دین حکومت و خلیفه رسمی آن به شمار میآمد، بنابراین زمینه لازم برای این شاعر جهت مفاخره بر رقیبان غیر مسلمان فراهم شد به طوری که در مناقضه اخطل مسیحی، دین و باورهای آن را به مثابه ماده اساسی استدلالات خویش در غلبه بر وی به کار گرفته است و هر آنچه که یک مسلمان میتواند به آن ببالد را به تصویر کشیده است. در این مقاله، هدف، بررسی دین باوری یا دین گریزی جریر نبوده، بلکه واکاوی محورها و ابعاد اندیشههای دینی شاعر در نقائضش با اخطل مورد نظر بوده است. محور اندیشههای دینی جریر، اثبات یکتاپرستی و همچنین اثبات عزّت مسلمانان و ذلّت تغلبیِان است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
24 - بررسی معناشناسی واژه استکبار در قرآن کریم بر اساس محور همنشینی واژگان
فاروق نعمتی محمد مهدی روشن چسلییکی از حوزههایِ نسبتاً جدید در عرصة مطالعاتِ زبانشناسی، روش معناشناسی است که بیشترین کاربرد را در تحلیلِ متون و فهم ساختارِ آن دارد. دانشِ معنیشناسی با مطالعة علمیِ معنی، میکوشد تا به روابطی که میان واحدهای معنایی، یعنی جفتهای لفظ- معنا و یا روابط معنا- معنا وجود د چکیده کاملیکی از حوزههایِ نسبتاً جدید در عرصة مطالعاتِ زبانشناسی، روش معناشناسی است که بیشترین کاربرد را در تحلیلِ متون و فهم ساختارِ آن دارد. دانشِ معنیشناسی با مطالعة علمیِ معنی، میکوشد تا به روابطی که میان واحدهای معنایی، یعنی جفتهای لفظ- معنا و یا روابط معنا- معنا وجود دارد، دست یافته و توصیفی دقیق از این روابط ارائه کند. در این میان، قرآن کریم با توجّه به قُدسی بودنِ متن آن و منزّه بودنش از سهو و خطای بشری، از اعتبار بالاتری نسبت به سایر متون برخوردار است و از این رهگذر، بررسی ساختار متن و نحوة استعمال واژگان در این کتاب آسمانی، میتواند روش مناسبی در فهم هرچه دقیقتر معانی آن باشد. در این پژوهش با بهرهگیری از رویکردِ همزمانی (synchronic) و در راستای معاناشناسی توصیفی، در پیِ آن هستیم تا با تأمل صِرف در قرآن کریمِ عصر نزول، جدای از پیشفرضها، مفهوم استکبار را در کلام وحی بررسی نموده و در محورِ همنشینی، دلالتهای معنایی آن را مورد تحلیل زبانی و معناشناسی قرار دهیم. این واژة پُربسامدِ قرآنی، به شکل اسم و فعل و زمانهای مختلف، 47 بار در قرآن کریم استعمال شده است. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که در تبیین مفهوم استکبار، علل و عوامل بسیاری دخیل هستند. وجود ابلیس، طبقة مُترفین و سرمایهداران، کُفر و ... همگی به نوعی دایرة معنایی استکبار را در محور همنشینی آن کامل مینمایند. همچنین ابزار و اهداف استکبار در برخورد با نهضتهای الهی، متنوع و گوناگون است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
25 - بررسی و تحلیل موانع وصول به کمال انسانی در قرآن کریم
محمدرضا عظیمی علیرضا عبدالرحیمی فرج بهزادوکیل آبادبررسی و تحلیل موانع وصول به کمال انسانی در قرآن کریمچکیده:کمال انسانی، یکی ازمباحث مهمّ وازاهداف قرآن کریم است. ولی می بینیم که خداوندمتعال؛ میلیاردها میلیارد افرادانسانی رامی آفریند، امّا درهردورانی، تعداد اندکی ازمیان این همه انسان های بی شمار، می توانند به کمال دست ی چکیده کاملبررسی و تحلیل موانع وصول به کمال انسانی در قرآن کریمچکیده:کمال انسانی، یکی ازمباحث مهمّ وازاهداف قرآن کریم است. ولی می بینیم که خداوندمتعال؛ میلیاردها میلیارد افرادانسانی رامی آفریند، امّا درهردورانی، تعداد اندکی ازمیان این همه انسان های بی شمار، می توانند به کمال دست یافته وبه عنوان انسانی که هدف خداوند ازخلقت آدمیان است، معرّفی شوند. لذا پرسش پژوهش این است که موانع وصول به کمال انسانی کدامند. براساس فرضیّۀ تحقیق، به نظرمی رسد موانع وصول به کمال انسانی وعقوبات آن ها درخلال آیات متعدّدی ازقرآن کریم بیان گردیده است. دراین پژوهش به شیوۀ توصیفی- تحلیلی ومطالعۀ کتابخانه ای واستفاده ازمنابع تفسیری و روایی، ازخلال 110 آیۀ قرآنی، تعداد چهل مانع به عنوان موانع وصول به کمال انسانی، استخراج گردیده ودرچهارگروه موانع: اعتقادی؛ درونی وقلبی؛ مادّی وشهوانی؛ رفتاری واجتماعی طبقه بندی شده است. سپس به روش تحلیل محتوای کیفی مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته وبرحسب تهدیدهای آیات نیز، دریازده گروه طبقه بندی شده است. یافته های تحقیق، رابطۀ مستقیم بین شدّت وضعف موانع وتهدیدهارا نشان می دهد. لذا موانع اعتقادی، شدیدترین مانعیّت و اشدّ تهدیدها را دارا بوده ومادرسایرموانع شمرده شده است. چهل مانع، درواقع چهل حجاب کمال هستند که با غلبه برهریک ازاین حجاب ها انسان می تواند مرتبه ای ازکمال راطی کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
26 - تحلیل ساختار روایی داستان زکریا در قرآن کریم و عهدین بر اساس رویکرد تحلیل روایی گریماس
مرتضی عرب معصومه سبک دست عبدالرضا محمد حسین زاده مجتبی محسنیروایت شناسی یکی از شاخه های نوظهور مطالعات ادبی است که غایت خود را تحلیل علمیِ متون روایی قرار داده است و در این میان، رویکردهای چندی در این عرصه از سویی منتقدان ادبی و معناشناسان مطرح شده است که یکی از پربسامدترین آن ها، رویکرد روایت شناسیِ آلژیرداس گریماس است، از سو چکیده کاملروایت شناسی یکی از شاخه های نوظهور مطالعات ادبی است که غایت خود را تحلیل علمیِ متون روایی قرار داده است و در این میان، رویکردهای چندی در این عرصه از سویی منتقدان ادبی و معناشناسان مطرح شده است که یکی از پربسامدترین آن ها، رویکرد روایت شناسیِ آلژیرداس گریماس است، از سوی دیگر، همواره بخشی از مطالعات قرآن کریم، به داستانهای آن مربوط بوده است زیرا، بخش قابل توجهی از این متن مقدس، به داستان اختصاص یافته است و داستانهای چندی در آن بیان شدهاند که در این میان، برخی از آنها مثل داستان زکریا، قصه مشترکی با عهدین دارند. بنابراین، پژوهش حاضر به منظور تحلیل روایت زکریا، رویکرد روایت شناسی گریماس را مد نظر قرار داده است و کوشیده با تحلیل پیرنگ و مدل کنشگران روایت قرآنی زکریا به تحلیل علمی این متن دست یابد اما از آنجا که متنها در ارتباط بینامتنی با یکدیگر شکل می یابند، تحلیل روایی روایت عهدینی زکریا نیز مورد نظر قرار گرفته است تا با مطالعه روایت شناختی دو داستانی که یک فابیولا را مدنظر داشتند از شیوه داستان پردازی آن ها در این مورد، آگاهی بیشتری به دست آید و در پایان، ضمن تحلیل روایی دو روایت، ارتباط بینامتنی این دو متن آشکار و التفات قرآن کریم به داستان عهدینی نمایان می شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
27 - مبانی تفسیری مفسران مدرسه تفسیری اصفهان
احترام السادات موسوی زاده محسن خوش فر علیرضا زکیزاده رنانیاصفهان از دیرباز مهد عالمان، محدثان و مفسران فراوانی بوده است. تلاش و اندیشهورزی این اندیشمندان، اصفهان را دارای مکتب و مدرسهای تأثیرگذار در علوم اسلامی بر دیگر مکاتب کرده است. از این میان مکتب تفسیری اصفهان و مفسران به نام آن، درخور تحلیل و بررسی است. مفسران شاخص اصف چکیده کاملاصفهان از دیرباز مهد عالمان، محدثان و مفسران فراوانی بوده است. تلاش و اندیشهورزی این اندیشمندان، اصفهان را دارای مکتب و مدرسهای تأثیرگذار در علوم اسلامی بر دیگر مکاتب کرده است. از این میان مکتب تفسیری اصفهان و مفسران به نام آن، درخور تحلیل و بررسی است. مفسران شاخص اصفهانی سه دوره متقدم، صفویه و معاصر و به دو قسم عقلگراها و اخباریها تقسیم شده است. این پژوهش به روش کتابخانهای به تنقیح و تحلیل مبانی، تطبیق آنها با یکدیگر و شفافسازی زوایای پنهان آن پرداخته است. در بیان مبانی مدرسه تفسیری اصفهان؛ مبانی قرآنی، روایی، ادبی، اصولی، کلامی، فلسفی، عقلی و اخلاقی، عرفانی، انفرادی و گروهی آنان بیان شد. مبانی قرآنی مفسران اصفهانی مشترک بوده و در مبانی روایی، برخی بشدت اثباتگرا بودهاند و شدت و ضعف کاربرد روایات در تفاسیرشان موجب تفاوت مبانی روایی آنان شده است. برخی مفسران عقل گرا و اخباری، صبغه شهودی داشته و تفسیر آیات را براساس شهود باطنی و نگاه عرفانی بیان کردهاند و برعکس برخی نگاه عرفانی نداشته و این مبانی را رد مینمایند پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
28 - بررسی احکام حریم خصوصی اطلاعاتی و ارتباطاتی بر اساس آیات قرآن، روایات و منابع تفسیری
حسین یاری مرضیه پیله ورحریم خصوصی حوزه زندگی هر فرد است که نوعاً یا عرفاً ، در چارچوب قانون انتظار دارد دیگران بدون رضایت وی به اطلاعات راجع به آن دسترسی نداشته باشند.از جمله این حریمها میتوان به حریم اطلاعاتی و ارتباطاتی اشاره نمود . پژوهش حاضر به روش توصیفی – تحلیلی و با ابزار فیش ب چکیده کاملحریم خصوصی حوزه زندگی هر فرد است که نوعاً یا عرفاً ، در چارچوب قانون انتظار دارد دیگران بدون رضایت وی به اطلاعات راجع به آن دسترسی نداشته باشند.از جمله این حریمها میتوان به حریم اطلاعاتی و ارتباطاتی اشاره نمود . پژوهش حاضر به روش توصیفی – تحلیلی و با ابزار فیش برداری بر اساس آیات، روایات و منابع تفسیری مورد بررسی قرار گرفته است. یافته های پژوهش حاضر در خصوص حریم اطلاعاتی، حرمت تجسس و تفتیش در امور دیگران، سخن چینی و غیبت، استراق سمع مکالمات تلفنی و رهگیری ارتباطات اینترنتی (ارتباطات نوین) را مورد بررسی و ممنوعیت های قانونی آنان را برشمرده است. روایات متعددی از پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار (ع) وجود دارد که میتوان با تعیین آنها دیدگاه اسلام در مورد حریم خصوصی را بیان کرد که از مصادیق آنها آیات 12 از سوره مبارکه حجرات و 19 از سوره مبارکه نور در خصوص حفظ ورود به حریم خصوصی اطلاعاتی، آیات 30 و 31 سوره مبارکه نور در خصوص حفظ ورود به حریم خصوصی ارتباطاتی اشاره نمود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
29 - فرآیند مشکلات پیرامون پدیدههای بلاغی، آوایی و عملی در ترجمه قرآن کریم
سهراب جینور محمدحسن معصومی نادعلی عاشوری تلوکیپدیدههای بلاغی و آوایی از اینکه ساختارهای بنیادین در متن ادبی هستند، از مهمترین ساز و کارهای زبانی، هنری منحصر به فرد و متمایز در قرآن کریم به شمار میروند. مترجم قرآن کریم هر چند که کار آزموده باشد، گاهی اوقات در بسیاری از موارد از انتقال تصویرهای بلاغی و آوایی درمان چکیده کاملپدیدههای بلاغی و آوایی از اینکه ساختارهای بنیادین در متن ادبی هستند، از مهمترین ساز و کارهای زبانی، هنری منحصر به فرد و متمایز در قرآن کریم به شمار میروند. مترجم قرآن کریم هر چند که کار آزموده باشد، گاهی اوقات در بسیاری از موارد از انتقال تصویرهای بلاغی و آوایی درمانده خاطر میگردد. این در واقع برای سامان دادن به دلالت و مفهوم جمله میآید، به گونهای که با توجه به حلقه اتصال بسیار محکم میان تصویر و مفهوم ناقص مانده است. در این پژوهش نویسندگان تلاش نمودهاند تا با استعانتِ نمونههایی از این پدیدههای بلاغی و آوایی مجسمشده در بسیاری از آیات قرآنی، این مشکل را به عرصه نمایش بگذارند، مشکلی که با توجه به خصوصیت و ویژگی ترجمه، آن را تحت شعاع قرار نمیدهد. بنابراین برخی از راهحلهایی را که بدان دست یازیدیم ارائه مینماییم و نیز با آشنایی به برخی از جانشینهای احتمالی در آن با استفاده از تجربههای صاحبنظران در زمینة ترجمه از آنها استفاده نمودهایم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
30 - بینامتنی قرآن کریم در قصاید فرید اصفهانی (اسفراینی)
آیت شوکتی محمدرضا اسلامی سهیلا کاظم علیلوقرآن کریم، همواره یکی از سرچشمههای غنی و لایزالی است که شاعران و نویسندگان مسلمان از آن بهره بردهاند. پیشینۀ بهرهگیری از قرآن کریم در شعر فارسی، عمری به درازای اسلام ایرانیان دارد. تناص (بینامتنیت) یکی از نظریههای نقدی ادبیِ جدید است که در نیمۀ دوم قرن بیستم میلادی چکیده کاملقرآن کریم، همواره یکی از سرچشمههای غنی و لایزالی است که شاعران و نویسندگان مسلمان از آن بهره بردهاند. پیشینۀ بهرهگیری از قرآن کریم در شعر فارسی، عمری به درازای اسلام ایرانیان دارد. تناص (بینامتنیت) یکی از نظریههای نقدی ادبیِ جدید است که در نیمۀ دوم قرن بیستم میلادی توسط ژولیا کریستوا مطرح شد. در حقیقت، تناص، اصطلاحی جدید است که دارای مفاهیمی قدیمی در ادبیات است. پژوهش حاضر بر آن است با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی به بررسی انواع بینامتنی در قصاید فرید اصفهانی، یکی از شاعران کمتر شناختهشدۀ همعصر سعدی، بپردازد. نتایج پژوهش بیانگر آن است که وی بیشترین بهره را از بینامتنی جزئی برده که در قالب کلمات، جملات و عبارات قرآنی رخ نمایانده است. نیز میتوان بینامتنی اشارهای (تلمیحی) را یکی دیگر از پرکاربردترین انواع بینامتنی در شعر وی دانست که در قالب فراخوانی داستانها و شخصیتهای قرآنی نمایان شده است. شاعر به ندرت از بینامتنی الهامی و مفهومی بهره گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
31 - «تحلیل پیامدها و آثار غفلت از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه معطوف به مقتضیات زندگی معاصر»
زهرا گودینی سیدحمید حسینی فاطمه شرعیاتیبدون شک یکی از مسائلی که همواره باید مدّ نظر آدمی باشد، پدیدهی غفلت است. این پدیده مصادیق مختلفی دارد و آدمی در هر موقعیتی که باشد، ممکن است در معرض غفلت قرار بگیرد و بسیاری از امور از دایره آگاهی وی خارج گردد. در پژوهش حاضر که با رهیافت توصیفی - تحلیلی و استناد به منا چکیده کاملبدون شک یکی از مسائلی که همواره باید مدّ نظر آدمی باشد، پدیدهی غفلت است. این پدیده مصادیق مختلفی دارد و آدمی در هر موقعیتی که باشد، ممکن است در معرض غفلت قرار بگیرد و بسیاری از امور از دایره آگاهی وی خارج گردد. در پژوهش حاضر که با رهیافت توصیفی - تحلیلی و استناد به منابع کتابخانهای صورت گرفته، تلاش شده است تا عواقب مختلف پدیدهی غفلت از دیدگاه قرآن کریم و نهج البلاغه با تکیه بر حوادث و مقتضیات زندگی معاصر مورد شناسایی و تحلیل گردد. در نهایت از خلال پژوهش پیش رو چنین استنتاج شد که پیامدهای پدیده غفلت در دنیای معاصر عبارتند از: 1) غفلت و تحریم اقتصادی، 2) عبرت نگرفتن از حوادث کرونا، سیل و زلزله، 3) خسارت و زایل کردن عمر، 4) خودباختگی و وابستگی به ابرقدرتهای جهان، 5) قساوت، 6) عدم توجّه به آخرت، 7) ضلالت، 8) دنیاگرایی و 9) مدگرایی و بی-حجابی پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
32 - کاربست صنعت التفات در سوره أنبیاء
مهرداد آقائی فاضل عباس زادهچکیدهقرآن کریم به عنوان شاهکتاب هستی، با وجود مهجوریتی که در بین جوامع بشری، علیالخصوص در میان مسلمانان دارد، حاوی مضامین گهربار و صنایع بدیعی فراوانی است که تمامی کتب بلاغی و نحوی از این کتاب والامقام نهایت بهره را بردهاند. صنعت التفات یکی از متداولترین صنایع ادبی چکیده کاملچکیدهقرآن کریم به عنوان شاهکتاب هستی، با وجود مهجوریتی که در بین جوامع بشری، علیالخصوص در میان مسلمانان دارد، حاوی مضامین گهربار و صنایع بدیعی فراوانی است که تمامی کتب بلاغی و نحوی از این کتاب والامقام نهایت بهره را بردهاند. صنعت التفات یکی از متداولترین صنایع ادبی مورد کاربرد در زبان عربی و فارسی است که از دیرباز مورد استفاده سخنوران و نویسندگان بوده است. بلاغیون، نحویین، نقاد و مفسرین هر یک تعاریفی از التفات ارائه دادهاند که در طول زمان این تعاریف دستخوش تغییراتی شده است. لذا نوع نگرش بلاغیون جدید با بلاغیون قدیم نسبت به این صنعت ادبی متفاوت است. این پژوهش برآن است تا با روش توصیفی- تحلیلی ضمن بررسی کاربست صنعت التفات و انواع آن در سوره أنبیاء به بررسی تفاوت نگاه بلاغیون در زمان-های مختلف به این آرایه ادبی و نیز تفاوت میزان مصادیق این صنعت در سوره انبیاء در جزء هفدهم قرآن کریم بپردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
33 - تحلیل حقوق اختصاصی ایثارگران با نگاهی به آیات قرآن کریم و حقوق و قوانین کشورها (مطالعه موردی: ایران، آمریکا،چین، ژاپن و الجزائر)
محسن بزرگی میترا ضرابی محسن طاهریهدف از این مقاله آن است که حقوق اختصاصی ایثارگران را با تاکید بر آیات قرآن کریم و قوانین ایران و دیگر کشورها مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. بنابراین سوال اصلی پژوهش حاضر این است: ایثارگران از دیدگاه آیات قرآن کریم و قوانین ایران و دیگر کشورها دارای چه حقوق اختصاصی می باشن چکیده کاملهدف از این مقاله آن است که حقوق اختصاصی ایثارگران را با تاکید بر آیات قرآن کریم و قوانین ایران و دیگر کشورها مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. بنابراین سوال اصلی پژوهش حاضر این است: ایثارگران از دیدگاه آیات قرآن کریم و قوانین ایران و دیگر کشورها دارای چه حقوق اختصاصی می باشند؟ فرضیه پژوهش آن است که با بررسی و تحلیل آیات قرآن کریم دو دسته حقوق برای ایثارگران قابل ترسیم و شناسایی است: حقوق معنوی و حقوق مادی. از دیدگاه قوانین ایران و با تکیه بر برخی مبانی حقوق انسانی، مانند حق بر خوشبختی حقوق اختصاصی ایثارگران قابل تحلیل است. از دیدگاه قوانین دیگر کشورها عموما با تکیه بر مبانی تبعیض روا و حق بر شادکامی حقوق اختصاصی ایثارگران قابل تحلیل و بررسی است. این پژوهش بر اساس مطالعات کتابخانه ای انجام شده است. روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی است. از نتایج پژوهش این است که برای جبران خسارت های مادی و معنوی ایثارگران، حکومت اسلامی با تنظیم قوانین و مقررات حمایتی تلاش های کافی را در این زمینه مبذول نمایند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
34 - کاربستِ نمایههای تصویری در سورهی مبارکهی طه، بر اساس مؤلفههای هنری تشبیه، استعاره ومجاز
مالک عبدی زهره نور محمد نهالقرآن کریم شاهکاری بیبدیل و تکرار ناشدنی است که به دلیل دارا بودن مفاهیم والا که در ساختاری بینظیر در دسترس همگان قرار گرفته، همواره مورد توجه پژوهشگران بوده است. همهی مفاهیم این کتاب مقدس در اوج فصاحت و بلاغت قرار دارند و یکی از روشهای زیباسازی آن، تصویرپردازی هنری چکیده کاملقرآن کریم شاهکاری بیبدیل و تکرار ناشدنی است که به دلیل دارا بودن مفاهیم والا که در ساختاری بینظیر در دسترس همگان قرار گرفته، همواره مورد توجه پژوهشگران بوده است. همهی مفاهیم این کتاب مقدس در اوج فصاحت و بلاغت قرار دارند و یکی از روشهای زیباسازی آن، تصویرپردازی هنری برای هر رویداد است تا بدین شیوه، مخاطب به درک و دریافتی بهتر از پیام قرآن برسد. بنابراین واکاوی تصویرپردازانهی محتواهای قرآنی و تبیین نحوهی کاربست این تصاویر در القای مفاهیم هدایتگرانه ضرورتی انکارناپذیر است. در ذیل بررسی بافتهای معنایی این کتاب آسمانی به جلوههای خاصی از پردازشگری تصویری در سوره مبارکه طه میرسیم که به مدد استفاده از شگردهای هنری در قالب سطوح تشبیهی، مجازی واستعاری به شکل خاصی نمود یافته است. پژوهش حاضر با رهیافتی توصیفی- تحلیلی پس از تبیین مفهوم کلی تصویر و بیان ویژگیهای تصاویر قرآنی درصدد بررسی ساز و کار بیانی تصویرهای هنری و عناصر ساختاری در سوره طه، بهعنوان یکی از ابزارهای بیان آموزههای انسانی و اخلاقی است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که برجستهترین مؤلفه-های تصویرپردازی در این سوره که نقش بیبدیلی در چارچوبمندیِ مفاهیم سوره داشتهاند در قالب تصویرگریهای تشبیهی، استعاری و مجازی تبلور یافته است. همچنین قرآن کریم از طریق تصویرسازی ذهنی، مفاهیم انتزاعی را عینی میسازد تا وضوح آنها در ذهن مخاطب، بیشتر و درنتیجه تعامل مخاطب با متن بهتر گردد و در این راستا قرآن بر یک گونهی خاص از تصویرسازی تکیه نمی-کند؛ بلکه از گونههای متنوعی از تصاویری که در درون بافت با هم در تعاملند، بهره میجوید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
35 - بررسی تطبیقی اعلامیه بین المللی حقوق بشر با تعالیم قرآنی
معین صباحی گراغانی حمیدرضا دژنمنشور جهانی حقوق بشر که به انگیزه حاکمیت عدالت و صلح جهانی تدوین شده و در ایجاد صلح و امنیت نیز کارایی داشته، بر پایه مبانی و مبادی خاصی استوار است. در این پژوهش حاضر ضمن بررسی مواد و مفاد سی گانه این اعلامیه و تطبیق آن با دیدگاه قرآن کریم از لحاظ نظریه پردازی و تطبیق و چکیده کاملمنشور جهانی حقوق بشر که به انگیزه حاکمیت عدالت و صلح جهانی تدوین شده و در ایجاد صلح و امنیت نیز کارایی داشته، بر پایه مبانی و مبادی خاصی استوار است. در این پژوهش حاضر ضمن بررسی مواد و مفاد سی گانه این اعلامیه و تطبیق آن با دیدگاه قرآن کریم از لحاظ نظریه پردازی و تطبیق و اجرا با استناد به آیات و روایات و کتب معتبر دینی و حقوقی مورد بررسی قرار گیرد. محور تعیین مهمترین اصول حقوق و آزادیهای بشر از جمله اصل آزادی، اصل برابری و مساوات که در اعلامیه حقوق بشر قرار گرفته و با تعالیم دین مبین اسلام ظاهراً همخوانی دارد اما از سنخیت کافی برخوردار نمی باشد. على رغم جهانی بودن اعلامیه حقوق بشر، اما تاکنون چالشهای بسیاری را در میان برخی ملل جهان و از جمله کشورهای مسلمان را برانگیخت که نادیده گرفتن مبنای اصلی حقوق بشر در اسلام یعنی یگانگی و وحدانیت خداوند و اکتفا نمودن به عقل بشری و نیز محور بودن انسان در تدوین این، اعلامیه دخالت داشته است. نتیجه کلی این پژوهش بررسی وجوه مشترک و نکات محل اختلاف مواد اعلامیه حقوق بشر با دیدگاههای قرآن کریم از لحاظ محتوی و مضمون در حیطه های زیر مورد مقایسه گرفت از جمله؛ کرامت انسانی، مبانی، دیدگاه ها، انواع آزادی ها، مالکیت، تفاوت در اجرا، تساوی ذاتی و اصل برابری، حق حیات و امنیت در زندگی شخصی، تفاوت در نوع نگرش به انسان، غفلت از رابطه انسان با خداوند، رفع چالشها و کاستی های حقوق بشر. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
36 - ابعاد دلالی نقشهای نحوی - بلاغی واژه آخرت در قرآن کریم
زهرا جلیلیآخرت از کلماتی است که در قرآن کریم صد و سیزده بار تکرار شده و بنا بر اقتضای حال، در نقشهای متفاوت نحوی همچون مبتدا، خبر، صفت، مفعول پیام الهی را ابلاغ میکند و توجه به این ترکیبهای مختلف، تاثیر بسزایی در معانی برگرفته از آیات دارد.سؤال اصلی این جستار آنست که توجه به چکیده کاملآخرت از کلماتی است که در قرآن کریم صد و سیزده بار تکرار شده و بنا بر اقتضای حال، در نقشهای متفاوت نحوی همچون مبتدا، خبر، صفت، مفعول پیام الهی را ابلاغ میکند و توجه به این ترکیبهای مختلف، تاثیر بسزایی در معانی برگرفته از آیات دارد.سؤال اصلی این جستار آنست که توجه به مسائل صرفی و نحوی چه تغییری در معناشناسی آخرت ایجاد میکند.روش ما برای رسیدن به پاسخ این سؤال، روش توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر منابع کتابخانهای است ابتدا برخی از آیاتی که کلمه آخرت در آن آمده، استخراج گردید و آنگاه با توجه به تفاسیر و کتب مربوط، تغییرات معنایی و دلالی آن بررسی شد.هدف از این تحقیق آشنایی هر چه بیشتر با واژه آخرت در کلام الهی بود. از جمله مهمترین نتایج پژوهش میتوان به نکات ذیل اشاره داشت:معانی حدوثی آخرت در قرآن کریم با فعل مضارع بیان گشته و دلالتهای ثبوتی آن باجمله اسمیه آمده است.در آیاتی که قصد خداوند حکمی در خصوص آخرت و تاکید بر آنست،آخرت مبتدا آمده؛ زیرا مبتدا محکوم علیه است و در آیاتی که تخصیص آخرت مورد نظر است، به صورت مبتدای مؤخر آمده تا اختصاص را نشان دهد.در آیات مذکور، مقصود از نعت آخرت غالبا توضیح موصوف است و آخرت در نقش مضاف الیهی آن، برای نشان دادن معانی ملکی و ظرفی و تعظیم مضاف است که این معانی با نقش وصفی افاده نمیگردد. آخرت در نقش مفعولی، مسند رامقید نموده وفایده کلام را افزون میکند وآمدن اسامی گوناگون پروردگار در این آیات، متناسب با ترکیب معنایی آیات است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
37 - روابط بینامتنی داستان حضرت موسی با رمان "طارق من السماء"
جواد رنجبر خاطره احمدیدر این نوشتار سعی شده است تا با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی در قالب نظریه نقدی "بینامتنیت" ضمن تبیین و تفسیر روابط بینامتنی رمانهای ثروت اباظه با قرآن کریم بهویژه داستان حضرت موسی(ع)، میزان تأثیر این داستان در رمان طارق من السماء مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. نتایج چکیده کاملدر این نوشتار سعی شده است تا با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی در قالب نظریه نقدی "بینامتنیت" ضمن تبیین و تفسیر روابط بینامتنی رمانهای ثروت اباظه با قرآن کریم بهویژه داستان حضرت موسی(ع)، میزان تأثیر این داستان در رمان طارق من السماء مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. نتایج نشان میدهد که نویسنده از بینامتنی پنهان و آشکار استفاده نموده است و رمان خود را به ذکر داستانهای قرآنی بهویژه داستان حضرت موسی(ع)، به شکل نفی جزئی و متوازی آراسته کرده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
38 - پیوند «الکومیدیا السماویة» سروده محمد الفراتی با قرآن کریم
محسن سیفی لیلا خوبیانقرآن کریم به عنوان والاترین شاهکار نثر فنی و معجزه خاتم انبیاء، غنیترین متنی است که سرودههای بسیاری از شاعران با آن پیوند برقرار نموده است؛ از جمله این شاعران محمد الفراتی، شاعر و مترجم نامدار معاصر عربی است که تعابیر و مفاهیم قرآنی ر ا به گونهای هنرمندانه و با خلاقی چکیده کاملقرآن کریم به عنوان والاترین شاهکار نثر فنی و معجزه خاتم انبیاء، غنیترین متنی است که سرودههای بسیاری از شاعران با آن پیوند برقرار نموده است؛ از جمله این شاعران محمد الفراتی، شاعر و مترجم نامدار معاصر عربی است که تعابیر و مفاهیم قرآنی ر ا به گونهای هنرمندانه و با خلاقیتی خاص، توأم با ظرافتهای ادبی در شعرش به کار رفته است و باعث جذابیت و تأثیرگذاری فوق العاده اشعارش شده است. بدین منظور پژوهش حاضر در پی آن است که با روش تحلیلی – توصیفی به تبیین و تشریح بینامتنی قرآنی در سروده الکومیدیا السماویة بپردازد تا از این رهگذر به شناخت چگونگی و میزان تأثیرگذاری قرآن بر روساخت و ژرف ساخت اشعار او دست یابد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
39 - تناص قرآنی و دینی در اشعار عبدالوهاب البیاتی؛ مطالعه قرآن و انجیل
محمد احمدزاده رودی لیلا قاسمی حاجی آبادی کتایون فلاحی طاهره چالدرهشاعران توانستهاند با روشهای گوناگونی بر غنای شعر خود بیفزایند. این ابزارها و تکنیکها همچون مباحث قدیم بلاغی(تشبیه، استعاره، مجاز و ...) و مباحث نقد جدید مانند نقاب، نماد، اسطوره و ... توانستهاند شعر را به حد اعلای خود برسانند. یکی از این روشها، تناص است که شاعر با چکیده کاملشاعران توانستهاند با روشهای گوناگونی بر غنای شعر خود بیفزایند. این ابزارها و تکنیکها همچون مباحث قدیم بلاغی(تشبیه، استعاره، مجاز و ...) و مباحث نقد جدید مانند نقاب، نماد، اسطوره و ... توانستهاند شعر را به حد اعلای خود برسانند. یکی از این روشها، تناص است که شاعر با ورود متون دیگر، به شعر خود استحکام و مقبولیت مضاعفی میدهد. عبدالوهاب بیاتی از جمله شاعران معاصر عراق است که تناص را یکی از کلیدیترین تکنیکهای بیان معانی در شعر خود قرار داده است که به وسیله آن توانسته است اغراض خود را به گونهای زیبا بیان نماید. این تناص بیشتر از هر چیزی به نصّ قرآنی یا معانی مطرحشده در آن، نظر دارد. بیاتی علاوه بر قرآن، از کتب مقدس دیگری از جمله انجیل، در شعر خود استفاده نموده است. تناص دینی در شعر بیاتی کارکردهای مختلف سیاسی- اجتماعی دارد؛ گاهی ابزاری است تا از معضلات اجتماعی بگوید و گاهی آن را در راستای نکوهش سیاستمداران، به کار برده است. مقاله حاضر می کوشد تا با روش توصیفی- تحلیلی، تناص متون دینی(قرآن و انجیل) را در شعر عبدالوهاب بیاتی مورد تحلیل و بررسی قرار دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
40 - "تمثیل" ابزار مشترک قرآن کریم و أناجیل
فیض الله اکبری دستکزبان تمثیل همواره به عنوان یکی از مهم ترین ابزار القاء کلام، و روش های انتقالپیام از جایگاه خاصی برخوردار بوده است. تمثیل نوعی مقایسه و تشبیه است وزمانی به کار میرود که گوینده مخاطب را از درک مطمئن مقصودش ناتوانمی یابد. به خوبی می توان دریافت که بیشتر انبیاء الهی در روش چکیده کاملزبان تمثیل همواره به عنوان یکی از مهم ترین ابزار القاء کلام، و روش های انتقالپیام از جایگاه خاصی برخوردار بوده است. تمثیل نوعی مقایسه و تشبیه است وزمانی به کار میرود که گوینده مخاطب را از درک مطمئن مقصودش ناتوانمی یابد. به خوبی می توان دریافت که بیشتر انبیاء الهی در روش های تبلیغی خود ازابزار مؤثر و کارآمد تمثیل، بهره فراوان جسته اند و بسیاری از پند و اندرزهایاخلاقی و تربیتی خود را با زبانی ساده ، و در قالب تمثیلاتی گویا و شیوا بهامت های خویش ابلاغ نموده اند. در مقاله حاضر سعی شده است با تمرکز بر متونمقدس اسلام و مسیحیت، به بیان نقش تأثیرگذار زبان تمثیل در انتقال معارفدینی و تربیتی پرداخته، و بر اهتمام مشترک آن ها در ایجاد بستر های تقریب وتقویت بنیان های مشترک عقیدتی و معرفتی پیروان اسلام و مسیحیت تأکید شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
41 - آیات توبه در اشعار ابن فارض و مولوی
سید امیر محمود انوار فاطمه احمدی طاهره چال درهقرآن کریم، آخرین کتاب آسمانی به توبه توجه ویژه کرده است و از مومنان می خواهد که توبه کنند و به سوی خدا بازگردند تا رستگار شوند و از آنجا که یکی از مظاهر قرآن تجلّی آن در ادبیات عرفانی است برخی از عرفای بزرگ، توبه را به عنوان اول منزل و مقام ذکر کرده اند و نقش بنیادین آن چکیده کاملقرآن کریم، آخرین کتاب آسمانی به توبه توجه ویژه کرده است و از مومنان می خواهد که توبه کنند و به سوی خدا بازگردند تا رستگار شوند و از آنجا که یکی از مظاهر قرآن تجلّی آن در ادبیات عرفانی است برخی از عرفای بزرگ، توبه را به عنوان اول منزل و مقام ذکر کرده اند و نقش بنیادین آن را خاطرنشان کرده اند. ابن فارض مصری و جلال الدین محمد بلخی دو شاعر عارف در عرصه ادب عربی و پارسی هستند که در مسیر سیر و سلوک خویش حقایق قرآنی برایشان ظهور کرده است. در این مقاله اشعار این دو عارف گرانمایه در باب توبه را بررسی کرده ایم و سپس به وجوه اشتراک و افتراق توبه در دیدگاه آنان پرداخته ایم و آنچه بدان دست یافته ایم: مضامین و مفاهیم مشترک که شامل نقض توبه توسط عشق و توبه نصوح می باشد و وجوه افتراق در برگیرنده توبه موسویه در شعر ابن فارض و توبه محمدیه و مسخ دل در اشعار مولانا است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
42 - بازخوانی آرما نشهر از دیدگاه قرآن کریم
رؤیا آل عمران سیده فهیمه مداین شیشوان سیدسجاد آلعمرانهدف پژوهش حاضر بازخوانی آرمان شهر از دیدگاه قرآن کریم است. بر این اساس مطالعه حاضر با مطالعه روی 81 آیه از آن که شامل واژه های مرتبط با شهر هستند، و با استناد به تفسیر معیارهای شهر آرمانی از دیدگاه قرآن کریم را با استفاده از روش تحلیل محتوا به ، المیزان دست آورده است. چکیده کاملهدف پژوهش حاضر بازخوانی آرمان شهر از دیدگاه قرآن کریم است. بر این اساس مطالعه حاضر با مطالعه روی 81 آیه از آن که شامل واژه های مرتبط با شهر هستند، و با استناد به تفسیر معیارهای شهر آرمانی از دیدگاه قرآن کریم را با استفاده از روش تحلیل محتوا به ، المیزان دست آورده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که از نظر قرآن، جامعه مطلوبی وجود دارد که در پناه پروردگار یگانه و با هدف مشخص شکل می گیرد. در این میان تمدن اسلامی به دلیل دارا بودن ویژگی های خاص و منحصر به فرد، چهره خاصی از آرمان شهر مطلوب ترسیم کرده، و در نگاهی کلی باید گفت که قرآن کریم آکنده از اصول و دستورات اخلاقی است که بر اساس آن می توان بهترین و دقیق ترین برنامه و سیستم را برای جامعه اخلاقی مطلوب پی ریزی کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
43 - جاودانگی نفس در اسلام با تأکید بر آیات قرآنی
عفیفه حامدییکی از مهمترین دغدغههای بشری در طول حیاتش مسأله جاودانگی و فناناپذیری وی بوده است، جاودانگی نفس یکی از مسائل اساسی در اسلام میباشد، که رویکردهای مختلف فلسفی و کلامی را به دنبال داشته است؛ و با تجرد نفس و بحث معاد ارتباط تنگاتنگی دارد. در قرآن کریم نیز آیات زیادی دلا چکیده کاملیکی از مهمترین دغدغههای بشری در طول حیاتش مسأله جاودانگی و فناناپذیری وی بوده است، جاودانگی نفس یکی از مسائل اساسی در اسلام میباشد، که رویکردهای مختلف فلسفی و کلامی را به دنبال داشته است؛ و با تجرد نفس و بحث معاد ارتباط تنگاتنگی دارد. در قرآن کریم نیز آیات زیادی دلالت براین مسأله دارد، یعنی هم به معانی مختلف نفس و تجرد آن اشاره کرده، و هم به بحث جاودانگی و معاد، چه جسمانی وچه روحانی، پرداخته، وآن را امری فطری دانسته است. هدف این مقاله تأکید بر این موضوع است که میل به جاودانگی فطری و طبیعی است، و همه ادیان به این قضیه اذعان دارند اما در شکلهای مختلف. این مقاله موضوع را از نگاه فلسفه و کلام اسلامی و با تأکید بر آیات و روایات مورد بررسی قرار میدهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
44 - نقد و بررسی روشهای تاریخگذاری قرآن
منصور پهلوان ابراهیم اقبال محمدعلی حیدری مزرعه آخونددر تاریخگذاری آیهها و سورههای قرآن کریم روشهای نقلی، تاریخی، موضوعی، سیاق و اسلوب، آماری، روانشناختی و ذوقی و سلیقهای متداول است که هر یک با نقدهای جدّی مواجه است؛ برخی از روشها، نظیر روانشناختی و ذوقی و سلیقهای در تاریخگذاری قرآن جایگاهی ندارند و برخی دیگر نظ چکیده کاملدر تاریخگذاری آیهها و سورههای قرآن کریم روشهای نقلی، تاریخی، موضوعی، سیاق و اسلوب، آماری، روانشناختی و ذوقی و سلیقهای متداول است که هر یک با نقدهای جدّی مواجه است؛ برخی از روشها، نظیر روانشناختی و ذوقی و سلیقهای در تاریخگذاری قرآن جایگاهی ندارند و برخی دیگر نظیر نقلی، تاریخی، موضوعی، سیاق و اسلوب و آماری به تنهایی کارآیی کافی را ندارند، در این امر بهتر است روشی فراگیر در پیش گرفت که آمیختهای از نقل و اجتهاد است. در این روش نخست روایات ترتیب نزول سورهها، به اعتبار سند و متن مورد بررسی قرار میگیرد و مکی یا مدنی بودن هر سوره به دست میآید، آنگاه با توجه به روایتهای سبب نزول و مباحث تاریخی و نقد و بررسی آنها، محدوده زمانی هر سورهای مشخص میشود؛ سپس با در نظر گرفتن ضوابط و خصائص اسلوبی و موضوعی سورهها در دو دوره مکی و مدنی و حتی دادههای آماری، تاریخگذاری تقویت میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
45 - تطبیق معنایی "شجاعت" در قرآن و فرهنگ جاهلی
رمضان رضائی یدالله رفیعیدر دوره جاهلی اعراب آداب و اندیشههای عجیب و غریبی داشتند. اسلام بیشتر این آداب و اندیشهها را از آنجا که در اساس ناسازگار و مغایر با وحی و سنت الهی بود مردود شمرد، اما برخی از آنها را با تغییرات و اصلاحاتی در شکل و جوهر پذیرفت و موفق شد که از آنها اندیشههای اخلاقی م چکیده کاملدر دوره جاهلی اعراب آداب و اندیشههای عجیب و غریبی داشتند. اسلام بیشتر این آداب و اندیشهها را از آنجا که در اساس ناسازگار و مغایر با وحی و سنت الهی بود مردود شمرد، اما برخی از آنها را با تغییرات و اصلاحاتی در شکل و جوهر پذیرفت و موفق شد که از آنها اندیشههای اخلاقی متعالیای بسازد. در این میان واژگان در انتقال این اصلاحات و تغییر مفاهیم نقش ارزندهای را ایفا کردند. این مقاله با این فرض که معنای شجاعت جاهلی با معنای قرآنی آن یکی است به تبیین مقایسهای مفهوم شجاعت در قرآن و فرهنگ جاهلی میپردازد، که حوزه معنایی وسیعی داشته و در انتقال معنای نسخ یک فرهنگ و ایجاد فرهنگی متعالی مؤثر بوده و معنای والای اخلاقی را بازگو میکند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
46 - رسم شبکه معنایی(Semantics) واژه فتنه و مترادفات آن در قرآن
خیریه عچرش مرضیه کهندل جهرمیواژه فتنه از کلمات کلیدی قرآن کریم میباشد که با واژگان دیگری چون کفر، شرک، قتل، عذاب و ... ارتباط سیستماتیک دارد. از طرفی خود کلمه فتنه در آیات مختلف معانی و وجوه گوناگونی داشته و در ضمن آیات قرآن در چندین معنی استعمال شده است. برخی از صاحبنظران معانی متعددی برای این چکیده کاملواژه فتنه از کلمات کلیدی قرآن کریم میباشد که با واژگان دیگری چون کفر، شرک، قتل، عذاب و ... ارتباط سیستماتیک دارد. از طرفی خود کلمه فتنه در آیات مختلف معانی و وجوه گوناگونی داشته و در ضمن آیات قرآن در چندین معنی استعمال شده است. برخی از صاحبنظران معانی متعددی برای این واژه بیان داشتهاند. این نوشتار پس از بیان مقدمهای کوتاه از علم معناشناسی، به تحلیل و بررسی وجوه معنایی فتنه در آیات قرآن کریم پرداخته؛ سپس ارتباط سیستماتیک فتنه با دیگر واژگان بررسی شده است؛ و به منظور اینکه مطالعه جامعی در معنای فتنه از نگاه قرآن شده باشد، فاعلیت فتنه، اسباب فتنه و اهداف فتنه تحت عناوین جداگانه همراه با رسم شبکههای معانی آنها مورد مطالعه قرار گرفته است؛ به گونهای که میتوان گفت، در این بررسی تمامی آیاتی که واژه فتنه در آنها به کار رفته است مورد تأمل قرار گرفتهاند و به آراء بسیاری از مفسران- با مذاهب مختلف- مراجعه شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
47 - پژوهشی در باب توانایی خواندن قرآن در افراد کمتوان ذهنی
الهام صامت سید حمیدرضا علوی اصغر سلطانیهدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تأثیر آموزش قرائت قرآن کریم بر توانایی خواندن قرآن در دانشآموزان کمتوان ذهنی پسر است. این پژوهش کاربردی و شبه آزمایشی به صورت پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل اجرا شد. آزمودنیها به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. ابتدا پی چکیده کاملهدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تأثیر آموزش قرائت قرآن کریم بر توانایی خواندن قرآن در دانشآموزان کمتوان ذهنی پسر است. این پژوهش کاربردی و شبه آزمایشی به صورت پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل اجرا شد. آزمودنیها به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. ابتدا پیش آزمون (آزمون قرائت قرآن) از گروههای آزمایش و کنترل گرفته و سپس آموزشهای لازم به گروه آموزش داده شد و مجدداً پس آزمون (آزمون قرائت قرآن) از دو گروه گرفته شد. بر اساس یافتههای این مطالعه میتوان نتیجه گرفت که آموزش قرائت قرآن کریم بر توانایی خواندن قرآن دانش آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر مؤثر است و این دیدگاه که آنان قادر به روخوانی قرآن و این یادگیری نیستند را رد نمود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
48 - زیبایی شناسی در جزء سی ام قرآن کریم
بهروز افشاراستعاره تشبیهی است که یکی از ارکان آن حذف شده است و ذهن را از چیزی به چیزی شگفت انتقال می دهد. این تحقیق که با روش کتابخانه ای و از راه تبیین بلاغت استعاره در صدد شناخت مفاهیم آیات به کمک این آرایۀ بیانی است نشان می دهد که هشت نوع استعاره در جزء سی ام قرآن کریم به کار ر چکیده کاملاستعاره تشبیهی است که یکی از ارکان آن حذف شده است و ذهن را از چیزی به چیزی شگفت انتقال می دهد. این تحقیق که با روش کتابخانه ای و از راه تبیین بلاغت استعاره در صدد شناخت مفاهیم آیات به کمک این آرایۀ بیانی است نشان می دهد که هشت نوع استعاره در جزء سی ام قرآن کریم به کار رفته است که عبارتند از: مصرحه، مکنیه، مرشحه، تمثیلیه، اصلیه، عنادیه و تخییلیه. همچنین از میان انواع استعارۀ، استعاره های مصرحه و تمثیلیه بیشترین تعداد آیه و استعارۀ عنادیه کمترین تعداد آیه را دارند. از مجموع 28 آیۀ دارای استعاره در این جزء یک آیه دارای چهار استعاره، یازده آیه دارای دو استعاره و شانزده آیه دارای یک استعارع اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
49 - حکمرانی مطلوب از منظر قرآن و نهج البلاغه با تاکید بر پاسخگویی
حسین آل کجیبافچکیده پاسخگویی در دین اسلام اهمیت و جایگاهی بس والا دارد و خداوند متعال در آیات فراوانی در قرآن کریم اهمیت آن را به پیامبر و مردم گوشزد می نماید. رهبران جامعه اسلامی از جمله پیامبر بزرگ اسلام بعنوان اولین رهبر جامعه اسلامی همیشه خود را مقید به آن می دانست و همچنین گون چکیده کاملچکیده پاسخگویی در دین اسلام اهمیت و جایگاهی بس والا دارد و خداوند متعال در آیات فراوانی در قرآن کریم اهمیت آن را به پیامبر و مردم گوشزد می نماید. رهبران جامعه اسلامی از جمله پیامبر بزرگ اسلام بعنوان اولین رهبر جامعه اسلامی همیشه خود را مقید به آن می دانست و همچنین گونه ها و جلوه های پاسخگویی در سخنان و سیره علی (ع) در حد اعلای آن قابل مشاهده است. امروزه این موضوع بعنوان یکی از اصول اصلی حکمرانی مطلوب در نظام بین الملل مطرح است که ما در این مقاله در پی اثبات این موضوع هستیم که آیا پاسخگویی که، به عنوان مولفه حکمرانی مطلوب از منظر نظام بین الملل مطرح میباشد در قرآن کریم و درسخنان امام علی (ع) و گزارش های تاریخی معطوف به شیوه کشور داری آن حضرت به شکلی صریح، قابل ردیابی است؟ پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
50 - مدیریت اضطراب در روان شناسی و آموزههای
محمد حسین توانایی فرحناز اسحق تیموریچکیده به تحریک هیجانی فرد همراه با نگرانی و ترس، اضطراب و استرس گفته می‌شود و از دغدغه‌های اساسی جوامع امروزی است. در این نوشتار سعی شده است با بهره‌گیری از آیات قرآن کریم و نظرات مفسران و دیدگاه‌های مکاتب مختلف روان‌شناسی، ماهیت و نشانه‌ه چکیده کاملچکیده به تحریک هیجانی فرد همراه با نگرانی و ترس، اضطراب و استرس گفته می‌شود و از دغدغه‌های اساسی جوامع امروزی است. در این نوشتار سعی شده است با بهره‌گیری از آیات قرآن کریم و نظرات مفسران و دیدگاه‌های مکاتب مختلف روان‌شناسی، ماهیت و نشانه‌های اضطراب شناسایی و روش‌های مدیریت آن بررسی شود. روان‌شناسان با توجه به مکاتب مختلف روان‌شناسی مانند: روان‌کاوی، رفتارگرایی، و دیدگاه شناختی و با ارائه راهکارهای عملی مانند: تداعی آزاد، تفسیر، انتقال، مقاومت، همچنین رفع حساسیت منظم و درمان نقش ثابت به مدیریت اضطراب پرداخته‌اند. قرآن‌کریم این موضوع را در ضمن متناظرهایی مانند: زلزال، رجفه، رهبه، وجل، خوف، خشیه و... بیان کرده و برای ایجاد آرامش و مدیریت اضطراب به راهکارهای اعتقادی و رفتاری همچون: ایمان، یاد خدا و انس با محبوب، استمداد از نیروی بیکران غیب، توکل، عدم دلبستگی به دنیا و... اشاره داشته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
51 - واکاوی فنون نوین داستاننویسی در قصص قرآن کریم
محمدرضا فریدونی سید مهرداد موسویانقرآن کریم کتابی پر برکت و هدایتآور است که حقتعالی بر رسول خدا(ص) نازل نموده تا همگان در آیاتاش تدبر و اندیشه کنند و اهل خرد به حقایق آن متذکر شوند. یکی از شیوههای شگفتانگیز و نیکو در جهت انتقال باطن ژرف و عمیق قرآن بهرهمندی از قصه است. نغزترین ادبیات داستانی، دلا چکیده کاملقرآن کریم کتابی پر برکت و هدایتآور است که حقتعالی بر رسول خدا(ص) نازل نموده تا همگان در آیاتاش تدبر و اندیشه کنند و اهل خرد به حقایق آن متذکر شوند. یکی از شیوههای شگفتانگیز و نیکو در جهت انتقال باطن ژرف و عمیق قرآن بهرهمندی از قصه است. نغزترین ادبیات داستانی، دلانگیزترین هنرهای قصهنویسی در عرصهای گسترده هم از لحاظ فرم و ساختار و هم از نظر محتوا و معنا در قرآن جلوه نموده است. قابل توجه این که در داستاننویسی مدرن امروزه تکنیکهایی به کار میرود که در دهههای اخیر در شیوه کلاسیک آن و همینطور در تاریخ قصهپردازی مطرح نبوده و اکنون در راستای جذابتر نمودن و دلنشین کردن داستان مورد استفاده قرار میگیرد. این مقاله بر آن است تا پارهای از تکنیکهای داستاننویسی مدرن را در تطبیق با قصههای قرآن کریم بیان نماید تا که عظمت این کتاب بیش از پیش در ساحت ادبیات داستانی هویدا گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
52 - سنت امداد و گونههای آن در قرآن کریم
علی بناییسنتهای الهی عبارتاند از روشهایی که خدای متعال امور عالم و آدم را بر پایه آنها تدبیر و اداره میکند. یکی از مهمترین سنن الهی، سنت امداد است. بر مبنای این سنت، خداوند متعال تمامی بندگان خویش را اعم از خوبان و بدان، در راه دستیابی به اهدافشان، یاری میرساند و آنان را چکیده کاملسنتهای الهی عبارتاند از روشهایی که خدای متعال امور عالم و آدم را بر پایه آنها تدبیر و اداره میکند. یکی از مهمترین سنن الهی، سنت امداد است. بر مبنای این سنت، خداوند متعال تمامی بندگان خویش را اعم از خوبان و بدان، در راه دستیابی به اهدافشان، یاری میرساند و آنان را در به ثمر نشستن تلاشهایشان کمک میکند. آیات مختلفی در خصوص این سنت الهی نازل شده است. بر مبنای این آیات، سنت امداد، به اعتبارات مختلفی قابل تقسیم است و از این رو بر گونههای محتلفی انقسام میشود. همچنین سنن دیگری در قرآن کریم مورد اشاره قرار گرفتهاند که با توجه به جهت مشترکشان با سنت امداد میتوان آنها را سنن همعرض این سنت الهی دانست. در این پژوهش که با روش کتابخانهای و رویکردی توصیفی- تحلیلی سامان یافته، علاوه بر تأملی در مفهوم سنت و گونههای سنت امداد، به سنتهای همعرض آن نیز پرداخته میشود و در عین حال، نتایج اعتقاد به سنت امداد مورد بررسی قرار میگیرند که در پی این بررسیها، ماهیّت دقیق این سنت الهی روشن میگردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
53 - نقد و بررسی واژگان دخیل و معرّب قرآن در آیینه زبانشناسی جدید
جمال طالبی قرهقشلاقی عسگر بابازاده اقدمیکی از مباحثی که از سدههای آغازین تاریخ اسلام مورد اهتمام زبانشناسان مسلمان، مفسّران و نیز مستشرقان قرار گرفته است، مسأله واژگان غیر عربی در قرآن کریم میباشد. این مسأله در پژوهشهای زبانشناختی قرآن از اهمیت بسیاری برخوردار بوده، و دیدگاههای متعددی را بیان نموده است چکیده کاملیکی از مباحثی که از سدههای آغازین تاریخ اسلام مورد اهتمام زبانشناسان مسلمان، مفسّران و نیز مستشرقان قرار گرفته است، مسأله واژگان غیر عربی در قرآن کریم میباشد. این مسأله در پژوهشهای زبانشناختی قرآن از اهمیت بسیاری برخوردار بوده، و دیدگاههای متعددی را بیان نموده است. سه دیدگاه اصلی موافق، مخالف، و بینابین ماحصل پژوهشهای زبانشناسان قدیم در این حوزه به شمار میرود. ولی واقعیّت این است که علوم زبانشناختی وجود واژگان غیر عربی در قرآن را مقوله اثباتشدهای میداند. در مقاله حاضر که رویکرد توصیفی تحلیلی دارد، واژگان غیر عربی موجود در قرآن از منظر زبانشناسی جدید مورد بررسی قرار گرفته است. مهمترین یافته پژوهش حاضر این است که واژگان غیر عربی در قرآن غیر قابل انکار است و انکار آن در تعارض با یافتهها و دیدگاههای علوم زبانشناختی جدید است. واژگان مذکور صدها سال پیش از نزول قرآن وارد زبان عربی شده، و با ساختاری آوایی و صرفی زبان عربی سازگار گشته است. از سوی دیگر، خاستگاه واحد زبانهای سامی که عربی یکی از آنهاست دلیل دیگری بر اثبات وجود واژگانی از خانواده زبانهای سامی در قرآن است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
54 - سبک شناسی تمنی و ترجی در قرآن کریم از منظر زیباییشناسی
رحیمه چولانیان نانسی ساکیعلمای بلاغت همواره سعی بر فهم دریافت دلالتهای حقیقی واژههایی که معنای حقیقی سبک تمنی و ترجی را بیان میکند، داشتهاند. در همان زمان مشخص گردید که این سبک بیانی گاهی از معنایی به معنای دیگر مورد استفاده قرار میگیرد؛ و گاهی پیش میآید که این دو سبک بیانی با توجه به نوع چکیده کاملعلمای بلاغت همواره سعی بر فهم دریافت دلالتهای حقیقی واژههایی که معنای حقیقی سبک تمنی و ترجی را بیان میکند، داشتهاند. در همان زمان مشخص گردید که این سبک بیانی گاهی از معنایی به معنای دیگر مورد استفاده قرار میگیرد؛ و گاهی پیش میآید که این دو سبک بیانی با توجه به نوع متن کاربردشان جابهجا می‎شود؛ به طوری که این کاربردها به سادگی قابل تشخیص و تعیین نبودند، به گونهای که نزدیکی کاربرد معانی(تمنی و ترجی) به اندازهای است که گاهی ادوات این دو به جای یکدیگر به کار می‎روند، و این کاربرد نزد علمای بلاغت بسیار مشهور است. مسأله اصلی آن است که اهمیت زیباشناختی معانی این واژهها و ادوات را که در این دو سبک بیانی به کار می‎روند، تبیین شود، و چگونگی کاربرد آنها را در متن قرآن روشن شود. روش این مقاله کیفی و تکنیک تحلیل مصداقی در برخی از آیات قرآن است و از مباحث انتزاعی پرهیز شده است. نتیجه این بررسی آن است که ساختار زبانی، یک ساختار بیطرفانه در بیان و ارائه نیست و وقتی که این ساختار از یک ترکیب معنوی کوچک در ادات تمنی یا ترجی به کار میرود، محدود به آنها نمیشود بلکه میبایست ساختاری معنای تمنی و ترجی را در بر گیرد و معنای مورد نظر با توجه به نیاز ارائه شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
55 - نقش مهارتهای سهگانه مدیریتی در سازمان از نگاه قرآن کریم
علی ربیعی سیدمحمود حسینی امیری ناهید ساروی مقدماین پژوهش با هدف توسعه الگوی مهارتهای سهگانه(ادراکی، انسانی و فنی) با توجه به آموزههای اسلامی، اولویتبندی و بکارگیری آن در نقشهای مدیریتی در صنعت لبنی کاله به شیوه کمی با جهتگیری کاربردی و رویکرد قیاسی، به صورت پیمایش تک مقطعی انجام گرفته است. تجزیه و تحلیل دادهه چکیده کاملاین پژوهش با هدف توسعه الگوی مهارتهای سهگانه(ادراکی، انسانی و فنی) با توجه به آموزههای اسلامی، اولویتبندی و بکارگیری آن در نقشهای مدیریتی در صنعت لبنی کاله به شیوه کمی با جهتگیری کاربردی و رویکرد قیاسی، به صورت پیمایش تک مقطعی انجام گرفته است. تجزیه و تحلیل دادهها به روش تحلیل عاملی تأییدی، معادلات ساختاری و آزمون رتبه بندی فریدمن با نرم افزارهای Lisrelو Spss انجام گرفت. یافتهها نشان داد صنعت لبنی کاله باید مهارتها و شایستگیهای مدیران را با توجه به الگوی سهگانه مدیریتی؛ مهارت انسانی، مهارت ادراکی و مهارت فنی به ترتیب و با رویکرد آموزههای اسلامی اجرا کند. تدوین برنامههای آموزشی مدون جهت افزایش سطح مهارت ادراکی، انسانی و فنّی مدیران نیز بسیار کارآمد خواهد بود. البته در این آموزشها هرچند که آموزشهای نظری لازم است، اما وجه عملی آموزشها باید غالب باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
56 - نقد ترجمه سوره واقعه(مطالعه موردی ترجمه ابوالفضل بهرامپور)
زهرا صمدی مسعود باوان پوریقرآن کریم به زبانهای گوناگون ترجمه شده است و درجه توانایی مترجمین آن در درک قرآن، تفهیم آن به زبان مقصد یا هر دوی آنها و همچنین آشنایی با دانش زبانشناسی و ترجمه شناسی متفاوت بوده است. ابوالفضل بهرام پور یکی از این مترجمینی است که در ترجمه خویش توانایی بالایی در تفهیم چکیده کاملقرآن کریم به زبانهای گوناگون ترجمه شده است و درجه توانایی مترجمین آن در درک قرآن، تفهیم آن به زبان مقصد یا هر دوی آنها و همچنین آشنایی با دانش زبانشناسی و ترجمه شناسی متفاوت بوده است. ابوالفضل بهرام پور یکی از این مترجمینی است که در ترجمه خویش توانایی بالایی در تفهیم و ترجمه متن قرآن کریم داشته است. البته ایشان نقاط ضعفی نیز داشتهاند که مقاله حاضر بعد از بیان ویژگیهای کلی سوره واقعه، ترجمه ابوالفضل بهرامپور را در اغراض مختلف بلاغی بررسی میکند؛ ابتدا به ویژگی بلاغی مانند تشبیه، استعاره، کنایه، تأکید، التفات و... در آیات سوره واقعه و سپس به مقایسه کردن آن اغراض بلاغی با ترجمه بهرامپور میپردازد. برخی از قصور ترجمهها به سبب ساختار دقیق و پیچیده زبان قرآنی است که باعث شده مترجمان یک ترجمه را بر دیگری ترجیح دهند امّا برخی لغزشها نیز به سبب غفلت در ساختار واژه و یا اسلوب صرفی، نحوی و بلاغی آن است؛ برخی نیز به ترجمه تفسیری دست زدند و بدون جدا کردن از اصل کلام از حواشی تفسیری به تفضیل و شرح پرداختهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
57 - بررسی موردی افزودههای تفسیری در شش ترجمه معاصر قرآن
مهدی ایزدی باب اله محمدی نبی کندیسبک بیانی قرآن به گونه ای است که ارائه معانی و مفاهیم ژرفآن جز با افزودن عبارت های تفسیری مقدور نیست و چاره ای از اعمال تغییرات دیگر وجود ندارد. از این رو با همه تلاشی که نویسندگان و مترجمان نموداند، باز هم پاسخگوی خوانندگان نیست. دلیل این امر وجود آیات مجملی است که دل چکیده کاملسبک بیانی قرآن به گونه ای است که ارائه معانی و مفاهیم ژرفآن جز با افزودن عبارت های تفسیری مقدور نیست و چاره ای از اعمال تغییرات دیگر وجود ندارد. از این رو با همه تلاشی که نویسندگان و مترجمان نموداند، باز هم پاسخگوی خوانندگان نیست. دلیل این امر وجود آیات مجملی است که دلالتشان روشن نیست. مقاله حاضر افزودههای تفسیری برخی از آیات سوره اسراء را از شش مترجم معاصر الهیقمشهای، خرمشاهی، صفارزاده، فولادوند، مشکینی و مکارم با توجه به تفاسیر و روایات موجود تحلیل و بررسی مینماید. در این زمینه ابتدا آیات و ترجمه آن استخراج گردیده و سپس نظریههای تفسیری برای تبیین کار مترجم آورده شده است. در پایان نیز تحلیل و بررسی بر اساس تفاسیر در هر آیه انجام گرفته است. بررسی افزودههای تفسیری برای نخستین بار است که در زمینه علوم قرآنی انجام میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
58 - بیداری اسلامی از منظر قرآن کریم
سعیده میرحقجو لنگرودی فاطمه علینژاد چمازکتیاین پژوهش کوشیده است با روش توصیفی و تحلیلی و به مدد قرآن به عنوان نخستین و مهمترین منبع در این حوزه به بررسی و تبیین درباره اهداف بیداری اسلامی بپردازد. نتیجه پژوهش دستیابی به یک هدف غایی، یعنی قرب الهی و با استمداد از آیات وحی الهی برای استحکام دولت اسلامی، ثبات و بق چکیده کاملاین پژوهش کوشیده است با روش توصیفی و تحلیلی و به مدد قرآن به عنوان نخستین و مهمترین منبع در این حوزه به بررسی و تبیین درباره اهداف بیداری اسلامی بپردازد. نتیجه پژوهش دستیابی به یک هدف غایی، یعنی قرب الهی و با استمداد از آیات وحی الهی برای استحکام دولت اسلامی، ثبات و بقای نظام اسلامی و ایجاد نظام عادلانه اسلامی است که امت مسلمان باید آنها را تحقق بخشد و آثار شرک در تمام این جنبهها را بزداید و روح توحیدجویی و قرب به خدا را در تمام ارکان سیاسی و کارگزاران نظام، قانونمند و اجرایی سازد. شناخت حق از باطل نخستین جنبش و حرکت در بیداری اسلامی است که تنها وسیله شناسایی آن همان قرآن و عترت است که میزان است و ثقل اکبر و ثقل اصغر نامیده میشود. بیداری اسلامی هدفش حرکت با موازین اسلامی است؛ موازینی که قوانینش را قرآن و عترت مهیا میسازد. هدف غایی و مطلوب بیداری اسلامی در نظر قرآن، رسیدن به قرب الهی و انسان کامل شدن است. لازمه این کار نیز تکوین نظامی است که در آن، مکتب الوهیت و ایده توحید تحقق یابد و انسان در آن نظام بتواند به تکامل برسد؛ از بند دنیا و نقایص خود خارج شود و زمینه برای حیات حقیقی و مستمر او ذیل ایده توحید فراهم شود. پس برای رسیدن به این منظور اهداف بلند بیداری اسلامی در قرآن را باید جستوجو کرد تا هدف و مقصد نهایی مشخص گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
59 - اعجاز توانش زبانی و کاربرد واژگانی قرآن
حسین شمس ابادی مهدی ممتحنچکیده به کارگیری زبان به عنوان پدیده‌ای اجتماعی و یکی از ضرورت‌های زندگی اجتماعی، یکی از ویژگی‌های انسان اجتماعی به شمار می‌آید. مطالعات زبانی نیز در دنیای عرب تنها با نزول قرآن کریم پدیدار شد. واژه بخشی از زبان و مطالعه و بررسی چگونگی پیدایش، رشد و چکیده کاملچکیده به کارگیری زبان به عنوان پدیده‌ای اجتماعی و یکی از ضرورت‌های زندگی اجتماعی، یکی از ویژگی‌های انسان اجتماعی به شمار می‌آید. مطالعات زبانی نیز در دنیای عرب تنها با نزول قرآن کریم پدیدار شد. واژه بخشی از زبان و مطالعه و بررسی چگونگی پیدایش، رشد و دگرگونی، معنا و نیز کارکردهای گوناگون واژه هم بخشی از دانش زبانشناسی است. در این پژوهش برآنیم تا جایگاه قرآن کریم، این پدیده بی‌همتا را از نظر زبانی در میان دیگر پدیده های زبانی مشخص کنیم. کاربرد این واژه نشان از دیدگاه فراگیر قرآن کریم داشته و گونه‌ای اعجاز سبکی و متنی ویژه قرآن به‌شمار می‌رود. بر این پایه، از دید زبانشناسی نگاهی به توانش زبانی قرآن کریم‌ می‌اندازیم و کاربرد واژه امت و مظاهر برتری آن را بر فرد از لحاظ وظیفه و تکلیف، و پذیرش از سوی مردم، و سرانجام بزرگترین مفسران بررسی خواهیم‌کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
60 - گذری بر زیباشناسی اسلوب ندا در قرآن کریم
مرضیه کهندل جهرمی فاطمه علی نژاد چمازکتی سعیده میرحق جو لنگرودیاز آن‌جا که قرآن کریم با زبانی ادبی بر پیامبر رحمت نازل گشته است، ادبیات قرآن مورد توجه علماء بلاغت بوده است تا از این رهگذر بتوانند نکات ظریفی که برای جامعه بشری به ارمغان آورده شده است بیان دارند. یکی از نکات ظریف بلاغی که در قرآن کریم دیده می‌شود اسلوب&zwnj چکیده کاملاز آن‌جا که قرآن کریم با زبانی ادبی بر پیامبر رحمت نازل گشته است، ادبیات قرآن مورد توجه علماء بلاغت بوده است تا از این رهگذر بتوانند نکات ظریفی که برای جامعه بشری به ارمغان آورده شده است بیان دارند. یکی از نکات ظریف بلاغی که در قرآن کریم دیده می‌شود اسلوب‌های قرآنی است اسلوب‌هایی که به قوت بیان و دقت معانی ممتاز است از جمله اسالیبی که در قرآن کریم دیده می‌شود اسلوب ندا است. در این مقاله سعی شده است تا به بررسی اسلوب ندا در قرآن کریم پرداخته شود و اغراض بلاغی این اسلوب بیان گردد. کلید واژه‌ها : قرآن کریم، اغراض بلاغی، اسلوب ندا. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
61 - جایگاه سیاق در تفسیر آیات از دیدگاه امام رضا، علیه¬السّلام
محمدرضا ستوده نیا مجید خزاعی زهرا قاسم نژادسیاق یکی از قرائن پیوسته در متن قرآن است که به مثابه ابزاری برای فهم بهتر قرآن به کار میرود. ابعاد گوناگون سیاق عبارتند از: سیاق کلمات، سیاق جملهها، سیاق آیات و سیاق سورهها. امام رضا، علیهالسّلام، که از بزرگترین مفسران قرآن کریم هستند و قرآن در اندیشه، گفتار و کرد چکیده کاملسیاق یکی از قرائن پیوسته در متن قرآن است که به مثابه ابزاری برای فهم بهتر قرآن به کار میرود. ابعاد گوناگون سیاق عبارتند از: سیاق کلمات، سیاق جملهها، سیاق آیات و سیاق سورهها. امام رضا، علیهالسّلام، که از بزرگترین مفسران قرآن کریم هستند و قرآن در اندیشه، گفتار و کردار ایشان تجسّم و عینیت تمام یافته است، سیاق و روند کلی کلام را یکی از قواعد زبانشناختی در تفسیر قرآن کریم دانسته و در موارد زیادی با توجه به بافت کلمات، جملات و آیات به شرح و بیان آیات قرآن کریم پرداختهاند. در این مقاله، نمونههایی از تأثیر و جایگاه سیاق در تفسیر آیات از دیدگاه امام رضا، علیهالسّلام، بررسی میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
62 - تحلیل مفاهیم مرتبط با اثبات عقلی موعودگرایی در تفاسیر قرآنی اهل سنت و تشیع
ماشاءالله بخشی سید عادل نادر علی مهریار شبابیبررسی مفاهیم قرآن کریم بسیار حائز اهمیت است به خصوص هنگامی که با منطق و استدلال و تفسیر قرآن به قرآن همراه باشد. این مقاله با تأکید بر تفاسیر اهل سنت و تشیع، به مواردی مهم مانند موعودگرایی و موعودباوری که با سرنوشت بشریت گره خورده است، میپردازد و بیش از 65 آیه در آنها چکیده کاملبررسی مفاهیم قرآن کریم بسیار حائز اهمیت است به خصوص هنگامی که با منطق و استدلال و تفسیر قرآن به قرآن همراه باشد. این مقاله با تأکید بر تفاسیر اهل سنت و تشیع، به مواردی مهم مانند موعودگرایی و موعودباوری که با سرنوشت بشریت گره خورده است، میپردازد و بیش از 65 آیه در آنها وجود دارد که کاملاً نگاهی مشترک به موعودباوری دارند؛ با بررسی مفاهیم 10 آیه از آیات قرآن کاملاً مشهود است که فارغ از تفسیر و روایت در مورد این آیات با توجه به مفاهیم خود آیه و در کنار آن قرار دادن با مفهوم کلی قرآن کریم میتوان با استدلال و منطق آنچه مورد ادعای مفسران و تفسیرهای قرآن کریم که بیشتر یا روایی هستند یا منبعث از روایات میباشند دست یافت و نوعی مفهوم شناسی مستقل را به کار گرفت. مهمترین نتایج این تحقیق بیان میدارند که موعود باوری ضرورتی برای زنده بودن حضرت عیسی(ع)، و لزوم وجود موعود برای غلبه دین خداوند بر تمام ادیان و یکی شدن دین تمام مردم، با سبک مفهوم شناسی آیات مربوطه قابل اثبات است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
63 - بررسی مقایسهای ولادت عیسی در اناجیل اربعه و قرآن
عبدالمجید طالبتاش جواد فروغیگویش اناجیل حاکی از این است که روح القدس مأمور باردارکردن مریم است و حاصل آن ولادت عیسی مسیح است که گناهآمرزی امت را بر دوش میکشد. قرآن شخصیت عیسی را نزدیک به همین گویش اما با نظرگاهی متمایز بازشناسی کرده و رهیافت تازهای پدید میآورد. به تصریح قرآن، روح الهی در شکل ا چکیده کاملگویش اناجیل حاکی از این است که روح القدس مأمور باردارکردن مریم است و حاصل آن ولادت عیسی مسیح است که گناهآمرزی امت را بر دوش میکشد. قرآن شخصیت عیسی را نزدیک به همین گویش اما با نظرگاهی متمایز بازشناسی کرده و رهیافت تازهای پدید میآورد. به تصریح قرآن، روح الهی در شکل انسانی خوشاندام تمثل مییابد و به مریم پسری پاکیزه عطا میکند. اساسیترین پایه اشتراک قرآن و اناجیل، پاکدامنی مریم و باردارسازی او توسط روحالقدس است و اینکه پیش از بارداری هیچ مردی او را لمس نکرده است. در این تحقیق که گزارههای قرآنی و اناجیل درباره ولادت عیسی را بررسی کرده، وجه اختلاف را در فرزندِ خداپنداری اناجیل یافتیم که خاستگاه اندیشه تثلیث مسیحیت شده و قرآن با آن مخالفت ورزیده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
64 - تحلیلی بر اقتصاد اسلامی و مؤلفههای آن در قرآن کریم
احمد عربشاهی کریزیهدف این پژوهش بررسی و تحلیل اقتصاد اسلامی با تأکید بر قرآن کریم است. ابتدا به بررسی رابطه اسلام و علم اقتصاد پرداخته تا بتوان به تعریف اقتصاد اسلامی دست یافت. نکتهای که باید بدان توجه داشت این است که اقتصاد اسلامی به عنوان علمی بین رشتهای به شمار میآید و قلمرو مطالعا چکیده کاملهدف این پژوهش بررسی و تحلیل اقتصاد اسلامی با تأکید بر قرآن کریم است. ابتدا به بررسی رابطه اسلام و علم اقتصاد پرداخته تا بتوان به تعریف اقتصاد اسلامی دست یافت. نکتهای که باید بدان توجه داشت این است که اقتصاد اسلامی به عنوان علمی بین رشتهای به شمار میآید و قلمرو مطالعاتی فلسفه اقتصاد اسلامی هستیشناسی، معرفتشناسی، ارزششناسی، انسانشناسی و روششناسی را در بر میگیرد. در ادامه اهداف و اصول اقتصاد اسلامی را یادآور شده و وظایف بازار اسلامی و ویژگیهای آن را از نظر گذراندهایم. در بخشی از پژوهش پیامدها و خروجیهای علم اقتصاد اسلامی را مورد اشاره قرار داده و اقتصاد اسلامی و هماهنگی منافع فرد و اجتماع مورد تأکید واقع شده است. سپس از دیدگاه اسلام گزاره های حاکی از سنت های حاکم بر اقتصاد را ذکر کرده و آموزههای اقتصاد اسلامی را بیان کردهایم. در انتها سعی کردهایم تا نگاهی دقیقتر به قرآن کریم داشته باشیم و مؤلفههای مربوط به اقتصاد اسلامی را از قرآن کریم استخراج نماییم تا به تصویر جامع و کاملتری از اقتصاد اسلامی دست یابیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
65 - بررسی و تبیین سعادت انسانی و نمودهای آن در قرآن کریم
مسعود باوان پوری نرگس لرستانیبا بررسی واژگان مرتبط با سعادت در قرآن کریم میتوان دریافت که استعمال آنها در سورههای مکی بیشتر از سورههای مدنی است، و شاید دلیل این باشد که این مفهوم در قلبهای اهل مکه جای گیرد که فقط با روی آوردن به دین الهی و شریعت واقعی میتوان به سعادت حقیقی دست یافت. این مفهو چکیده کاملبا بررسی واژگان مرتبط با سعادت در قرآن کریم میتوان دریافت که استعمال آنها در سورههای مکی بیشتر از سورههای مدنی است، و شاید دلیل این باشد که این مفهوم در قلبهای اهل مکه جای گیرد که فقط با روی آوردن به دین الهی و شریعت واقعی میتوان به سعادت حقیقی دست یافت. این مفهوم در قرآن کریم، نمودها و نظائر و در واقع زیرمجموعههایی دارد که به نوعی با مفهوم سعادت در ارتباطاند مانند الرضا، الفرح، السرور، و قرة عین؛ که البته هریک از آنها به نوعی زیرمجموعهای از سعادت واقعی است و نمیتوان سعادت را کاملاً معنا کرد. مقاله حاضر میکوشد با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به ریشهیابی الفاظ و معانی مرتبط با سعادت پرداخته و با استفاده از تفاسیر مختلف به شرح و تبیین آنها بپردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
66 - جریان شناسی سوره احزاب
روح الله زاهریقرآن کریم که سراسر نور و هدایت است در ابعاد مختلف زندگی بشر، هادی و راهنماست. در این مقاله یکی از سورههای قرآن کریم انتخاب گردیده و با محور قرار دادن سوره مبارکه احزاب با بررسی یکی از موضوعات این سوره به موضوع جریان شناسی پرداخته شده است. در این سوره مباحثی مانند ظهار، چکیده کاملقرآن کریم که سراسر نور و هدایت است در ابعاد مختلف زندگی بشر، هادی و راهنماست. در این مقاله یکی از سورههای قرآن کریم انتخاب گردیده و با محور قرار دادن سوره مبارکه احزاب با بررسی یکی از موضوعات این سوره به موضوع جریان شناسی پرداخته شده است. در این سوره مباحثی مانند ظهار، پسرخواندگی، اولوالارحام، جنگ احزاب(خندق)، اهل کتاب(یهودیان بنی نضیر و...)، اطاعت نکردن از کفار و منافقین، ازدواج، طلاق، حجاب، اجازه گرفتن هنگام ورود به منزل، جریان افک، عرضه امانت الهی بر انسان و... بیان شده است ولی در این نوشتار با تمرکز بر جریان جنگ احزاب(خندق) صرفاً به موضوع جریان شناسی پرداخته میشود. روش جمعآوری مطالب در این گفتار به صورت روش کتابخانهای و با استفاده از نرم افزارهای تفسیری و حدیثی و استفاده از سایتهای مختلف قرآنی میباشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
67 - نگرشى بر معانى فتنه در قرآن با استناد بر تفاسیر
لیلا قاسمی باب الله محمدىمقاله حاضر به بحث پیرامون معانى در قرآن کریم م ىپردازد. در این مقاله فتنه به عناوین فرعى همچون فتنه ، با توجه به آیات قرآن فتنه پس از تعریف لغوى کلمه آزمایش و امتحان الهى، عذاب الهى، شرک به خدا، جنون و دیوانگى، آزار و اذیت مؤمنان، ضعف و ظلم پذیرى (مسلط شدن ظالم بر چکیده کاملمقاله حاضر به بحث پیرامون معانى در قرآن کریم م ىپردازد. در این مقاله فتنه به عناوین فرعى همچون فتنه ، با توجه به آیات قرآن فتنه پس از تعریف لغوى کلمه آزمایش و امتحان الهى، عذاب الهى، شرک به خدا، جنون و دیوانگى، آزار و اذیت مؤمنان، ضعف و ظلم پذیرى (مسلط شدن ظالم بر مؤمن) ، فساد بزرگ، گمراهى، فریب دادن (فریفتن)، معذرت خواستن و عذرخواهى، تقسیم شده است. آنگاه در هر عنوان آیات مربوط به آن با توجه به تفاسیر و تا حدودى با استفاده از روایات، مورد بحث و بررسى قرار گرفته است. مهم ترین وسیله آزمایش و فتنه براى انسان، اموال و اولاد وى است؛ چرا که دلبستگى انسان به این دو بیش از هر چیز دیگر است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
68 - بررسی اعجاز نحوی در دو سوره بقره و آ لعمران
کرم سیاوشی کاظم خواجویدر این پژوهش مبحث جدیدی با عنوان عجاز نحویدر قرآن طرح گردیده است. مقصود از اعجاز نحوی وجود کلمات و عباراتی در قرآن کریم است، که از دیدگاه نحویون دارای دو یا چند وجه اعرابی و نحوی است؛ به گونه ای که اولاً همه این وجوه از نظر معنایی مورد پذیرش بوده و معقول و مقبول به نظر چکیده کاملدر این پژوهش مبحث جدیدی با عنوان عجاز نحویدر قرآن طرح گردیده است. مقصود از اعجاز نحوی وجود کلمات و عباراتی در قرآن کریم است، که از دیدگاه نحویون دارای دو یا چند وجه اعرابی و نحوی است؛ به گونه ای که اولاً همه این وجوه از نظر معنایی مورد پذیرش بوده و معقول و مقبول به نظر می رسند؛ ثانیاً در پرتو این وجوه، معانی متفاوت و متنوعی از آیات و عبارات و کلمات قرآن به دست م یآید، به گونه ای که با ت وجه به وجود چنین امتیازی در را مطرح کرد و در باب اعجاز نحوی قرآن بخش های گسترده ای از آیات قرآن، م یتوان وجه آن سخن گفت. در بخش اول این مقال، چگونگی اعجاز نحوی تبیین گردیده و در بخش دوم مصادیق آن در دو سوره بقره و آل عمران ارائه شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
69 - قرآن، رخ نمایی و بالندگی علوم بلاغی
زهرا سلیمانی مهدی ممتحنتأمّلی در ادبیات منثور و منظوم عرب، گاه اصحاب اثر را در قامت ساحرانی مینمایاند که استادانه قلوب را مسحور، لبها را ممهور، عقول را متحیّر و فحول کلام و ادب را متغیّرالحال میکردند؛ اما این ساحت پر نقش و نگار با آمدن قرآن قرار از کف بداد و زیبایی و دلربایی را در سایۀ کلا چکیده کاملتأمّلی در ادبیات منثور و منظوم عرب، گاه اصحاب اثر را در قامت ساحرانی مینمایاند که استادانه قلوب را مسحور، لبها را ممهور، عقول را متحیّر و فحول کلام و ادب را متغیّرالحال میکردند؛ اما این ساحت پر نقش و نگار با آمدن قرآن قرار از کف بداد و زیبایی و دلربایی را در سایۀ کلام خدایی تجربتی نو نمود و شاید راز سر به مهر تأکید پیامبر صاحب مهر بر تمحّض بر کلام به عنوان مرام اعجاز خویش در همین مقوله قابل پیجویی باشد. چه آن که هم او (صلّی الله علیه و آله و سلّم) در موارد عدیده اعجاز کلام وحی را در مقابل دیده منکران قرار میداد و بر آن بود تا به لسان قوم عرب و در پناه بیان شیوای ربّ (جلّ و علا) به شیوهای کلامی با آنان چالش کند و سریر نخوت ایشان را به سنگ اعجاز کلامی قرآن خُرد کند و حاصل این تحدّی و دعوت به چالش، پیدایش فرع شایسته ستایشی است که از آن با عنوان علم بلاغت یاد میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
70 - گذری بر معنیشناسی اسلوب تمنی در قرآن کریم
مرضیه کهندل جهرمی محمود آبدانان مهدیزادهاز جنبههایی که در معنیشناسی قرآنی میتوان از آن مدد جست اسلوبهای ادبی میباشند، که به طور محسوسی در آیات الهی جلوهگری مینمایند. قرآن کریم پیامهای والای خود را در قالب زیباترین اسلوبهای ادبی بیان میدارد، تا از این رهگذر بتواند هدایتگر و روشنیبخش راه جامعه بشری گ چکیده کاملاز جنبههایی که در معنیشناسی قرآنی میتوان از آن مدد جست اسلوبهای ادبی میباشند، که به طور محسوسی در آیات الهی جلوهگری مینمایند. قرآن کریم پیامهای والای خود را در قالب زیباترین اسلوبهای ادبی بیان میدارد، تا از این رهگذر بتواند هدایتگر و روشنیبخش راه جامعه بشری گردد. از جمله این اسلوبها، اسلوب تمنی است. هدف از مقاله حاضر این است که به بررسی این اسلوب در قرآن کریم بپردازد، و اغراض بلاغی که در حروف تمنی یعنی لیتَ، لعلَّ، هَل و لو به کار رفته است را ذکر نماید. سپس این اغراض را در آیه های قرآنی مورد بررسی قرار دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
71 - مبانی سیاست خارجی حکومت اسلامی از دیدگاه قرآن
ایران اسدیتحقیق و حاصل کار پژوهشی حاضر دو مبحث مهم میباشد: یکی اصول سیاست خارجی حکومت اسلامی از دیدگاه قرآن و دیگری اهداف سیاست خارجی حکومت اسلامی از دیدگاه قرآن. در بحث اول اصول سیاست خارجی شامل اصل توحید، اصل نفی سبیل، اصل حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات و اصل احترام متقابل بین چکیده کاملتحقیق و حاصل کار پژوهشی حاضر دو مبحث مهم میباشد: یکی اصول سیاست خارجی حکومت اسلامی از دیدگاه قرآن و دیگری اهداف سیاست خارجی حکومت اسلامی از دیدگاه قرآن. در بحث اول اصول سیاست خارجی شامل اصل توحید، اصل نفی سبیل، اصل حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات و اصل احترام متقابل بین المللی و نهایتاً اصل وفای به عهد میباشند که به وسیله مصداقهای قرآنی مورد تأیید و تأکید قرار میگیرد. بحث دوم اهداف سیاست خارجی از دیدگاه قرآن در شش هدف ذیل خلاصه میگردد: 1.ایجاد حکومت واحد اسلامی در جهان.2.ایجاد عدالت اجتماعی.3.سعادت بشریت. 4.توسعه ارزشها و آیین اسلام. 5.حفظ صلح و امنیت بینالمللی. 6.ظلم ستیزی و منع جنگ و تجاوز. این نوشتار سعی دارد سیاست خارجی حکومت اسلامی را از دیدگاه قرآن مورد بررسی قرار دهد تا در پرتو آن دولتهای اسلامی روابط خارجی خود را تنظیم نمایند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
72 - نگرشی قرآنی بر رابطه سبک زندگی دینی و حیات طیبه
ابراهیم ابراهیمی اصغر طهماسبی بلداجی باب الله محمّدی نبی کندیاز منظر قرآن کریم زندگی اسلامی حوزههای متعددی دارد، که برخی از آنها به عنوان زیربنا و مبنای زندگی اسلامی هستند، و اصول کلی زندگی اسلامی را تشکیل میدهند و برخی دیگر مؤلفهها و رویکردهای عملی، رفتاری، فردی و اجتماعی میباشند که نقش عملی و کاربردی در زندگی اسلامی دارند. چکیده کاملاز منظر قرآن کریم زندگی اسلامی حوزههای متعددی دارد، که برخی از آنها به عنوان زیربنا و مبنای زندگی اسلامی هستند، و اصول کلی زندگی اسلامی را تشکیل میدهند و برخی دیگر مؤلفهها و رویکردهای عملی، رفتاری، فردی و اجتماعی میباشند که نقش عملی و کاربردی در زندگی اسلامی دارند. لذا قرآن کریم به افرادی که این شاخصهها را دارا باشند وعده حیات طیبه داده است. بر همین اساس در جستار پیش رو پس از بررسی مفهوم حیات طیبه و سبک و سیاق زندگی اسلامی رابطه آن دو مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته و با توجه به این مهم، رهاوردهای غایی آن بیان گردیده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
73 - روابط بینامتنی اشعار ابن زیدون با قرآن کریم
معصومه نعمتی قزوینی حمیده سادات محسنیبه طور کلی هر انسانی در فرایند عقلانی، فکری و حتی عاطفی خود از افکار، ایدهها و مکاتب مختلف تأثیر میپذیرد. "بینامتنی" نظریهای است که با ورودش به حوزه نقد ادبی، باعث ایجاد تحولی شگرف در این زمینه گشت. بر اساس این نظریه، هر متنی، آگاه یا ناخودآگاه، زایش و بازخوانشی از د چکیده کاملبه طور کلی هر انسانی در فرایند عقلانی، فکری و حتی عاطفی خود از افکار، ایدهها و مکاتب مختلف تأثیر میپذیرد. "بینامتنی" نظریهای است که با ورودش به حوزه نقد ادبی، باعث ایجاد تحولی شگرف در این زمینه گشت. بر اساس این نظریه، هر متنی، آگاه یا ناخودآگاه، زایش و بازخوانشی از دیگر متون پیش از خود یا معاصر با خود است. بنا بر این نظریه، بسیاری از متون عربی را میبینیم که هر کدام در انواع و اشکال مختلف، با متون کلاسیک گرانسنگ عربی، دارای روابط بینامتنی است که البته سهم قرآن در این میان، از دیگر متون بیشتر بوده است. ابن زیدون یکی از شاعران برجسته اندلس است که در اشعار خود از قرآن کریم اثر پذیرفته است. بر این اساس پژوهش حاضر با روش تحلیلی- توصیفی به تبیین گونههای مختلف بینامتنی قرآنی در اشعار این شاعر پرداخته و به این نتیجه رسیده است که ابن زیدون با سه شیوه تلمیحی، گزارهای و واژگانی از قرآن کریم تأثیر پذیرفته است که البته سهم شیوه سوم بیشتر از دو شیوه دیگر است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
74 - تجلّی قرآنی- شاعرانه حضرت علی(ع) در شعر کهن فارسی
احمدرضا یلمه ها مسلم رجبیدین مبین اسلام از دو منبع نورانی و استوار سرچشمه میگیرد؛ یکی آموزههای قرآن کریم و دیگر تعالیم اهل بیت علیهم السلام. در قرآن کریم به استناد تفاسیر و روایات خاندان وحی علیهم السلام آیاتی هست که در شأن امیر مؤمنان علی ابن ابی طالب(ع) نازل شده است. حال شعرای شیعی و نیز مس چکیده کاملدین مبین اسلام از دو منبع نورانی و استوار سرچشمه میگیرد؛ یکی آموزههای قرآن کریم و دیگر تعالیم اهل بیت علیهم السلام. در قرآن کریم به استناد تفاسیر و روایات خاندان وحی علیهم السلام آیاتی هست که در شأن امیر مؤمنان علی ابن ابی طالب(ع) نازل شده است. حال شعرای شیعی و نیز مسلمان که بنا به تیمّن و تبرّک آیات نورانی وحی را در اشعار خویش منعکس میساختهاند، گاهی اوقات به هنگام مدح مقام عظمای علوی و نیز تمجید از مقام شامخ ولایت، این آیات را در اشعار خود تعمّداً میگنجاندهاند تا از طرفی سخن خویش را رنگ و رویی قرآنی بزنند و نیز از طرفی دیگر بتوانند در پرتو روایات اهل بیت علیهم السلام، اشعار ولایی خود را مستحکم بیان نموده و به آن رنگ جاودانگی ببخشند. در این پژوهش سعی شده است تا آیاتی را که به حدّ تواتر در احادیث، مرتبط با امیر مؤمنان حضرت علی علیه السلام دانسته شده و شعرای فارسی زبان این آیات را در اشعارشان متبلور ساخته، مورد نقد و بررسی قرار دهیم تا بیشتر با این اشعارقرآنی- ولایی آشنا شده و از میزان ارادت این شعرا به ساحت امیرالمؤمنین علی ابن ابی طالب علیه السلام بیشتر آگاه شویم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
75 - تحلیل دیدگاه سیوطی درباره آیات مبیّن با تأکید بر اندیشههای علامه طباطبایی(ره)
فتحیه فتاحیزاده عباس مصلاییپور فاطمه حبیبییکی از مباحث علوم قرآنی که توسط عالمان این علم مورد توجه قرارگرفته، موضوع مجمل و مبیّن در قرآنکریم است. جلال الدین سیوطی درکتاب الإتقان فی علوم القرآن فصلی با عنوان فی مجمله ومبیّنه دارد و آیاتی را که از نظر او دارای اجمال هستند و نیز آیات مبیّن را برشمرده و معانی مخ چکیده کاملیکی از مباحث علوم قرآنی که توسط عالمان این علم مورد توجه قرارگرفته، موضوع مجمل و مبیّن در قرآنکریم است. جلال الدین سیوطی درکتاب الإتقان فی علوم القرآن فصلی با عنوان فی مجمله ومبیّنه دارد و آیاتی را که از نظر او دارای اجمال هستند و نیز آیات مبیّن را برشمرده و معانی مختلف آنها را بیانکردهاست. اسباب و عوامل اجمال که توسط سیوطی بیان شده، در تمامی نمونههایی که وی در کتاب الإتقان به آنها پرداخته است، قابل جستوجو و پیگیری نیست. این پژوهش کوشیده است به اقسام مبیّن(مبیّن متّصل و منفصل)، تفاوت دیدگاه جلال الدین سیوطی و علامه طباطبایی در مبیّن بودن آیات و نیز چگونگی برطرف کردن اجمال آنها بپردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
76 - تفاوت یا همسانی شیطان و ابلیس
مهدی ممتحن زینب ترابیشیطان فرینبنده آدم و حوا، بزرگترین مانع بشریت برای رسیدن به کمال ، وموجودی است که در همه قرون و اعصار از بدو آفرینش آدم ابوالبشر تا قیام قیامتدر پی اغوا و اغفال نوع بشر بوده؛ و به عزت الهی سوگند یاد کرده که انسانها راگمراه کند. اصل واژه شیطان مفاهیم گستردهای را در بر دا چکیده کاملشیطان فرینبنده آدم و حوا، بزرگترین مانع بشریت برای رسیدن به کمال ، وموجودی است که در همه قرون و اعصار از بدو آفرینش آدم ابوالبشر تا قیام قیامتدر پی اغوا و اغفال نوع بشر بوده؛ و به عزت الهی سوگند یاد کرده که انسانها راگمراه کند. اصل واژه شیطان مفاهیم گستردهای را در بر دارد و هر موجود موذی ،سرکش و طغیانگر را شامل میشود، اما در متون متفاوت از این موجود با تعابیرکاربرد بیشتری داشته است . ابلیس مختلفی یاد شده که از از آن میان واژهموضوعی که در این جستار بدان پرداخته خواهد شد، بررسی معناشناختی این دوواژه، و نیز تبیین یکسانبودن یا متفاوتبودن دو واژه شیطان و ابلیس از منظرآیات و روایات است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
77 - اعجاز در هیأت ایجاز در قرآن کریم
علی اوسط خانجانی محمد رضا شعبانی ورکیچکیده متکلمان اعجاز را به عنوان پشتوانه درستیِ دعوت پیامبران بر دو گونه "فعلی و قولی" دانسته اند. اعجاز قولی که برجسته ترین مصداق آن قرآن کریم است، به دو ویژگی، ممتاز است. یکی از آن دو، حکمت، که ناظر بر محتوی و دیگری بلاغت است که مُشعر بر اسلوب و صورت است. این مقاله با چکیده کاملچکیده متکلمان اعجاز را به عنوان پشتوانه درستیِ دعوت پیامبران بر دو گونه "فعلی و قولی" دانسته اند. اعجاز قولی که برجسته ترین مصداق آن قرآن کریم است، به دو ویژگی، ممتاز است. یکی از آن دو، حکمت، که ناظر بر محتوی و دیگری بلاغت است که مُشعر بر اسلوب و صورت است. این مقاله با عنوان اعجاز در هیأت ایجاز در قرآن کریم کارکرد ایجاز را در سر سلسله اعجاز قولی یعنی قرآن کریم به کاوش نهاده است. نگارندگان در این مقاله پس از تبیین فلسفه ایجاز در آیات قرآن کریم و مفهوم شناسی آن، شواهد ایجاز را با استمداد از قواعد بلاغی مورد تحلیل قرار داده اند. بررسی ها حاکی از آن است که آیات مکی صبغه ایجازی دارد و فراوانی ایجاز قصر نیز در سراسر قرآن کریم بیشتر از ایجاز حذف می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
78 - معناشناسی واژه جهل در قرآن کریم
علی رفیعی حسن عبدالهیدر این نوشتار ضمن ریشهشناسی واژه "جهل"، مشتقّات آن در قرآن بررسی شده و سیر تطوّر، وجوه معنایی و چگونگی استعمال آنها در مقابل حلم، عقل، اسلام و نیز حوزه معنایی آنها و ارتباطشان با واژگان مترادف، متقابل و مجاور با معنای اصلی، بر محور جانشینی یا همنشینی، تبیین و تشریح چکیده کاملدر این نوشتار ضمن ریشهشناسی واژه "جهل"، مشتقّات آن در قرآن بررسی شده و سیر تطوّر، وجوه معنایی و چگونگی استعمال آنها در مقابل حلم، عقل، اسلام و نیز حوزه معنایی آنها و ارتباطشان با واژگان مترادف، متقابل و مجاور با معنای اصلی، بر محور جانشینی یا همنشینی، تبیین و تشریح گردیده است. بدینمنظور، مطالب در دو قسمت معناشناسی تاریخی و معناشناسی توصیفی، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی بیان شده است. در قرآن کریم مشتقّات فعلی آن، به تعداد 24 بار و در هر دو معنا استفاده شده است؛ اما بیشتر مربوط به معنای اول میباشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
79 - بررسی تطبیقی چندمعنایی واژه «یَد» در قرآن کریم و نهج البلاغه در پرتو نظریه استعاره شناختی
جعفر عموری عبدالرضا عطاشیچندمعنایی یکی از شاخههای دانش معناشناسی است. این شاخه از دانش به واکاوی وجوه متعدد معنایی با توجه به روابط همنشینی واژگان در سطح جمله و بستر کلام میپردازد. واژه ید از اندام واژههایی است که در سخن خداوند متعال مورد توجه قرار گرفته است. همچنین پیشوای خطیبان و ادیبان ا چکیده کاملچندمعنایی یکی از شاخههای دانش معناشناسی است. این شاخه از دانش به واکاوی وجوه متعدد معنایی با توجه به روابط همنشینی واژگان در سطح جمله و بستر کلام میپردازد. واژه ید از اندام واژههایی است که در سخن خداوند متعال مورد توجه قرار گرفته است. همچنین پیشوای خطیبان و ادیبان امام علی(ع) از این واژه در خطبههای خود استفاده کرده است. ایشان با ظرافت خاص از این واژه برای مقاصد خود سود جستهاند. نوشتار حاضر چندمعنایی واژه ید را از میان واژگان چندمعنایی در قرآن کریم و نهج البلاغه مورد بررسی تطبیقی قرار میدهد. بدین منظور برخی از عبارات استعاری و مجازی موجود در قرآن کریم و نهج البلاغه که بر این واژه دلالت دارند، جمع آوری و بررسی شده است تا وجوه متعدد معنایی واژه ید مشخص شود. بیتردید فهم و دریافت معانی قرآن و نهج البلاغه، بدون شناخت و درک معانی واژگان، ممکن نیست. با توجه به چنین ضرورتی، این پژوهش، با استفاده از روش تحلیلی توصیفی و استخراج شواهد، به توصیف و تحلیل سیر تحول معنایی واژه ید در قرآن کریم و نهج البلاغه پرداخته است. یافتههای این پژوهش حکایت از آن دارد که معنای اصلی واژه ید به دلیل کاربردهای استعاری و مجازی دچار توسیعهای معنایی و در نتیجه چندمعنایی شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
80 - التزام به آموزههای قرآن از دیدگاه علامه طباطبایی
محمد مهدی مشکاتیچکیده صلح و همزیستی در پناه امنیت، از بنیان های اصلی هر تمدن و ملّتی است و از دیرباز تئوری‌پردازان به عنوان یکی از آرمانی‌ترین شاخصه ها‌ی مدینه فاضله به آن پرداخته‌اند. امروز نیز آنچنان مورد توجه است که حقوق‌دانان و سیاستمداران را، در حیطة بین چکیده کاملچکیده صلح و همزیستی در پناه امنیت، از بنیان های اصلی هر تمدن و ملّتی است و از دیرباز تئوری‌پردازان به عنوان یکی از آرمانی‌ترین شاخصه ها‌ی مدینه فاضله به آن پرداخته‌اند. امروز نیز آنچنان مورد توجه است که حقوق‌دانان و سیاستمداران را، در حیطة بین المللی یا منطقه‌ای، برانگیخته تا به لوازم قانونی و اجرایی آن بیاندیشند و راه‌کارهایی را جهت تحقق آن ارایه کنند. اما باید دانست که آنچه در این تلاش‌ها مغفول مانده، توجه به تعالیم وحیانی است. در وضع موجود جهانی، رویکرد منفی به اندیشة دینی، در هر دو گسترة روابط فردی و تعاملاتِ اجتماعی، حسّ‌هایِ نازل بشری را بر حسّ‌هایِ متعال او چیره کرده و اِعمال انگیزه‌های طبیعی نظیر: حبّ ذات، استخدام منافع دیگران در خدمت نفعِ خود و میل عبور از محدودیت‌ها را لجام گسیخته کرده است؛ در صورتی که اگر باور دینی در نخبگان حقوقی و سیاسی نهادینه بود، آثار فراوانی در تمام زمینه‌ها را به مثابه یک پیکر واحد به همراه داشت،‌ چیزی که اکنون چون حلقة مفقوده‌ای است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
81 - سیمای هنر معنایی حروف جاره در جزء دوّم و سوّم قرآن کریم
محمد رضا شالی مجید محمدیمصحف بی بدیل قرآن صاحب دیوان معنایی خاصی است که در رهگذر این دیوان پرمعنا ادبیات عرب جلوه نمایی میکند و صرف و نحو این کلام الفبای این بیان است و نحو کلام همبستگی و ارتباط منسجم مصحف را شامل میشود که حتی حرفش مقصودی بلاغی است که راهنمای اجابت معنای صحیح است. حروف جاره چکیده کاملمصحف بی بدیل قرآن صاحب دیوان معنایی خاصی است که در رهگذر این دیوان پرمعنا ادبیات عرب جلوه نمایی میکند و صرف و نحو این کلام الفبای این بیان است و نحو کلام همبستگی و ارتباط منسجم مصحف را شامل میشود که حتی حرفش مقصودی بلاغی است که راهنمای اجابت معنای صحیح است. حروف جاره با توجه به عدم استقلال معنایی لیکن محوریت عمیقی در این وابستگی معنایی با هنرنمایی متعلق خویش در اقامه معنای صحیح نقش بسزایی دارد، حروف جاره میتواند پل ارتباطی انتقال معنا را با توجه به شیم شناسنامهای خود به مخاطب برساند حال این وابستگی معنا در سیطره متعلق و ارتباط آن با حروف جر به خصوص در جزء سوم و چهارم قرآن کریم و معنای اصلی و مجازی آن که در کاروان بلاغت است ایفای نقش میکند که متعلق وجوباًً یا جوازاً با حرف جر وضع نشده همراه میشود، بررسی این واقعه بلاغی بین متعلق و حروف جاره یک سیمای هنر معنایی را ایجاد میکند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
82 - بینامتنیت قرآنی در غزلیات حافظ شیرازی
احمدرضا یلمهها مسلم رجبیدر این پژوهش برآنایم تا از دیدگاه بینامتنیت قرآنی، غزلیات خواجه راز را مورد نقد و بررسی قرار دهیم. در حقیقت بینامتنیت قرآنی در سخنان این شاعر و عارف بزرگ، در اشکال مختلفی جلوهگر شده است. وی از واژگان و عبارات قرآنی به وفور در کلام خویش استفاده نموده است. این پژوهش با چکیده کاملدر این پژوهش برآنایم تا از دیدگاه بینامتنیت قرآنی، غزلیات خواجه راز را مورد نقد و بررسی قرار دهیم. در حقیقت بینامتنیت قرآنی در سخنان این شاعر و عارف بزرگ، در اشکال مختلفی جلوهگر شده است. وی از واژگان و عبارات قرآنی به وفور در کلام خویش استفاده نموده است. این پژوهش با هدف نمایاندن بینامتنیت قرآنی در اشعار حافظ و با بررسی چگونگی استفاده حافظ شیرازی از آیات نورانی وحی در غزلیات پر شوراش صورت گرفته است تا در پایان بتوان با رنگ و روی قرآنی و دینی غزلیات خواجه راز بیش از پیش آشنا شد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
83 - سوگندهای خداوند به زمان در قرآن کریم
زینب ترابی علی فلاح محمد لبافچینگاه علمی و فرهنگی به قرآن کریم به عنوان دیدگاهی والا و متأثر از فرهنگ ناب اسلامی،راهکار ارزنده ای است که با اعطای بینش و نگرشی دینی به مفسران و قرآن پژوهان، برآن استتا زوایای گوناگون کتاب وحی الهی را بر تمامی ره پویان فرهنگ و معارف اسلامی آشکار نماید .آنچه در این جستار چکیده کاملنگاه علمی و فرهنگی به قرآن کریم به عنوان دیدگاهی والا و متأثر از فرهنگ ناب اسلامی،راهکار ارزنده ای است که با اعطای بینش و نگرشی دینی به مفسران و قرآن پژوهان، برآن استتا زوایای گوناگون کتاب وحی الهی را بر تمامی ره پویان فرهنگ و معارف اسلامی آشکار نماید .آنچه در این جستار بدان پرداخته خواهد شد، بررسی آیات شریفه ای از قرآن کریم است کهسوگندهای خداوند به بخش های مختلف زمان را در بر می گیرد. هدف مقاله حاضر بررسی وتبیین یکی از عرصه های آموزنده قرآن کریم است که متضمن سوگندهای عبرت آموز خداوند بهمصادیق مختلف زمان می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
84 - واکاوی جرم توهین به مقدسات در آموزههای قرآنی
محمدقاسم ناظریان محسن رهامی صادق مرادیبر اساس قواعد حقوقی و فقهی اسلام قذف، اهانت و افترا به مسلمانان و حتی غیر مسلمانان از سایر ادیان الهی ممنوع است. این ممنوعیت تا اندازهای است که برای برخی حد یا تعزیر مقرر شده است. جرم انگاری توهین به مقدسات در حقوق اسلام، همانا برخورد با عواملی است که نظم و اخلاق عمومی چکیده کاملبر اساس قواعد حقوقی و فقهی اسلام قذف، اهانت و افترا به مسلمانان و حتی غیر مسلمانان از سایر ادیان الهی ممنوع است. این ممنوعیت تا اندازهای است که برای برخی حد یا تعزیر مقرر شده است. جرم انگاری توهین به مقدسات در حقوق اسلام، همانا برخورد با عواملی است که نظم و اخلاق عمومی را به مخاطره میاندازد و در زمره جرایم علیه حیثیت معنوی اشخاص محسوب می شود؛ زیرا در یک جامعه دینی، به ویژه جامعه مبتنی بر حکومت دینی، با توجه به تعلق خاطر شدید افکار عمومی پیروان ادیان الهی به مقدسات و رهبران دینی، که علاوه بر داشتن شخصیت حقوقی خاص، از شخصیت حقیقی ویژه ای نیز برخوردارند، چگونه ممکن است اهانت به مقدسات را روا شمرد. اولین و مهم ترین مستند در این زمینه قرآن کریم است؛ از این رو نگارندگان در این مقاله با رویکرد مطالعات قرآنی با روش تحقیق تحلیلی- توصیفی به واکاوی حقوقی و فقهی توهین به مقدسات از آیات قرآنی پرداخته اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
85 - بررسی احکام و احوال نجوم در برخی آیات و روایات
شمسی واقف‌زادهاعجاز قرآن از جنبه‌های گوناگونی بررسی شده است که یکی از انواع آن اعجاز علمی است. علوم در قرآن به دو دسته تقسیم می‌شوند: علم به حقایق حسی و عقلی، علم به حقایق غیبی و ماورایی. گرچه قریب به یک چهلم آیات شریفه به خلقت آسمان‌ها، ماه، خورشید، ستارگان و عجایب آن چکیده کاملاعجاز قرآن از جنبه‌های گوناگونی بررسی شده است که یکی از انواع آن اعجاز علمی است. علوم در قرآن به دو دسته تقسیم می‌شوند: علم به حقایق حسی و عقلی، علم به حقایق غیبی و ماورایی. گرچه قریب به یک چهلم آیات شریفه به خلقت آسمان‌ها، ماه، خورشید، ستارگان و عجایب آنها اختصاص پیدا کرده است، وجود احادیثی دربارة منع ایجاد ارتباط بین گردش ستارگان و تأثیر آنها بر سرنوشت بشری را نمی‌توان نادیده گرفت. در این مقاله سعی بر این است تا با تعریف احکام نجوم و احوال آن و بررسی حد و مرز هر یک و ایجاد قدرت تشخیص بین این دو مقوله نظر شفاف قرآن دربارة علم نجوم بیان شود. همچنین به مواردی چند از پیشگویی‌های قرآن در علم نجوم اشاره شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
86 - موسیقی و نظم آوایی قرآن کریم
مهدی ممتحن مهین حاجی زادهقرآن کریم، معجزه بزرگ حضرت ختمی مرتبت، گنجی بی پایان است که با ظهور اسلام بر ایشان نازل شد. با گذر زمان، سرچشمه های شگفت و تازه ای از این کتاب آسمانی کشف می شود. به نظر می رسد یکی از ابعاد اعجاز قرآن که تا کنون کمتر بدان پرداخته شده است، اعجاز نهفته در موسیقی و نظم آوای چکیده کاملقرآن کریم، معجزه بزرگ حضرت ختمی مرتبت، گنجی بی پایان است که با ظهور اسلام بر ایشان نازل شد. با گذر زمان، سرچشمه های شگفت و تازه ای از این کتاب آسمانی کشف می شود. به نظر می رسد یکی از ابعاد اعجاز قرآن که تا کنون کمتر بدان پرداخته شده است، اعجاز نهفته در موسیقی و نظم آوایی قرآن است. تأثیراتی از پس صوت و کلام که از تلاوت آیات قرآن و موسیقی دلنشین حاصل از آنپدید می آید و نه از پس معانی و محتوای ارزشمند گنجانیده در آن؛ تأثیراتی از پس ساختار و نه محتوا. این موسیقی در تار و پود الفاظ و در ترکیب درون جمله ها نهفته است و فقط با احساس ناپیدا و با قدرت متعال ادراک می شود. مقاله حاضر در صدد است تا این جنبه از اعجاز قرآن کریم را بررسی کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
87 - تحلیل گفتمان اخلاقی سوره نساء با تکیه بر 34 آیه اول
اکرم نادری حسن شوندیاز جمله مسائلی که در جامعه امروز بشری بسیار لازم به نظر میرسد توجه به اخلاقیات است. اخلاق از واژههایی به شمار میرود که همزاد و همراه با آفرینش انسان است؛ زیرا انسانیت انسان با اخلاق معنا پیدا میکند. بر همین اساس است که در آموزههای دینی بالأخص معارف قرآنی به اخلاق و چکیده کاملاز جمله مسائلی که در جامعه امروز بشری بسیار لازم به نظر میرسد توجه به اخلاقیات است. اخلاق از واژههایی به شمار میرود که همزاد و همراه با آفرینش انسان است؛ زیرا انسانیت انسان با اخلاق معنا پیدا میکند. بر همین اساس است که در آموزههای دینی بالأخص معارف قرآنی به اخلاق و مؤلفههای آن به صورت ویژه پرداخته شده است. قرآن کریم به عنوان آخرین و کاملترین ذخیره خداوند سبحان، به مؤلفههای اخلاقی نگاه بی بدیلی داشته است و آینه تمام نمای اخلاقیات برای ما مسلمان آیات وحی الهی است که با تمسک به آنها میتوان مسیر درست زندگی را یافت و پیمود. پژوهش حاضر، سوره نساء را مبنای کار خود قرار داده تا با بررسی آن نکات اخلاقی موجود در آن را به عنوان گفتمان اخلاقی این سوره استخراج نماید. با توجه به اینکه پرداختن به کل آیات این سوره خارج از حجم استاندارد مقاله میباشد بنابراین در این تحقیق 34 آیه اول این سوره را مبنای کار خود قرار دادهایم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
88 - جایگاه زن در خانواده با اندیشه پولِس و قرآن کریم
دل آرا نعمتی پیرعلی راحله کاردوانیمنابع و متون مقدس دینی از جمله مهمترین عوامل تعیین کنندۀ نگرش، انگیزش و کنش انسان درباره مسائل مختلف است و کتاب مقدس به عنوان متن دینی مقدس و مرجع دارای حجیت و در طول تاریخ مسیحیت، منشأ استخراج و استنباط تعالیم و احکام مختلف درباره زن بوده و جایگاه او را در عرصه های مخت چکیده کاملمنابع و متون مقدس دینی از جمله مهمترین عوامل تعیین کنندۀ نگرش، انگیزش و کنش انسان درباره مسائل مختلف است و کتاب مقدس به عنوان متن دینی مقدس و مرجع دارای حجیت و در طول تاریخ مسیحیت، منشأ استخراج و استنباط تعالیم و احکام مختلف درباره زن بوده و جایگاه او را در عرصه های مختلف حیات، تعیین و تبیین کرده است. نامه های پولس به عنوان مهمترین شخصیت شکل دهندۀ مسیحیت رایج، بخش قابل ملاحظه ای از عهد جدید را تشکیل می دهد و در آموزه های خود وامدار تعالیم عهد قدیم و به ویژه سفر پیدایش از تورات است. تعالیم این بخش از تورات، منشأ استنباط احکام خاصی در حوزۀ مسائل زنان از جانب پولس شده است که در طول تاریخ مسیحیت، محرومیت هایی را برای زنان به دنبال داشته است. تعالیم و محرومیت هایی که مورد تأیید قرآن کریم نیست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
89 - واکاوی مبانی قرآن کریم پیرامون بهرهگیری از تفاوتهای مذهبی
عباس بخشنده بالی محمدابراهیم بخشندهقرنها است که دشمنان و دولتهای استکباری، تفرقه میان مذاهب و اقوام اسلامی را به عنوان راهبرد اصلی خود در تقابل با خاورمیانه قرار داده، و متأسفانه با غفلت و عدم بصیرت بعضی از ملتها و دولتهای اسلامی، خبر جنگ و کشتار مسلمانها به دست یکدیگر به خبر اول رسانهها در سرتاسر چکیده کاملقرنها است که دشمنان و دولتهای استکباری، تفرقه میان مذاهب و اقوام اسلامی را به عنوان راهبرد اصلی خود در تقابل با خاورمیانه قرار داده، و متأسفانه با غفلت و عدم بصیرت بعضی از ملتها و دولتهای اسلامی، خبر جنگ و کشتار مسلمانها به دست یکدیگر به خبر اول رسانهها در سرتاسر جهان تبدیل شده است. از منظر قرآن کریم وجود تفاوت و اختلاف امری طبیعی بوده و فوائد فراوانی از این تفاوت حاصل میشود که از جمله آنها میتوان به تحقق علم و معرفت، امکانپذیر بودن آزمایش و امتحان، عملی شدن آزادی و اختیار، بی فایده نبودن ارسال انبیاء، ثواب و عقاب، بهشت وجهنم و امثال اینها اشاره نمود. این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی نگارش گردید، در پی واکاوی مبانی قرآن کریم در مسأله پرهیز از تفرقه در اقوام و مذاهب اسلامی است که به این نتیجه میرسد که این اختلافها، وسیله و مقدمه است و هرگز نباید به عنوان هدف و غایت تلقی شود و وظیفه انسانها این است که به اندازه توان خود فاصلهها و اختلافها را نسبت به مذاهب دیگر اسلامی کاهش داده و با گفتوگویی احسن تفرقه را از خود دور نمایند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
90 - انواع ذکر در قرآن کریم
سردار بافکراز نظر قرآن مراحل شناختی و توجهیابی انسان به خداوند، متعدد و دارای درجات مختلفی است که پایین ترین مراتب آن ذکر زبانی، دومین مرتبه آن ذکر قلبی و عالیترین نوع آن، ذکر عملی است. مقصود از ذکر عملی، رسیدن به درجهای از ایمان و اعتقاد است، که انسان بر اثر آن، پیوسته خود را چکیده کاملاز نظر قرآن مراحل شناختی و توجهیابی انسان به خداوند، متعدد و دارای درجات مختلفی است که پایین ترین مراتب آن ذکر زبانی، دومین مرتبه آن ذکر قلبی و عالیترین نوع آن، ذکر عملی است. مقصود از ذکر عملی، رسیدن به درجهای از ایمان و اعتقاد است، که انسان بر اثر آن، پیوسته خود را زیر نظر خدا دانسته و در نهان و آشکار، او را شاهد و ناظر اعمالش بداند و از زشتی ها دوری گزیده و وظایف خود را در برابر او انجام دهد. آثار و برکات چنین ذکری، دستیابی به آرامش روحی و اطمینان دل است. در این جستار انواع ذکر و فواید آن ها و آثار اعراض از ذکر خدا مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. پژوهش بر اساس نحوه کاربرد انواع ذکر در قرآن کریم و ملاحظه دیدگاههای صاحبنظران و دریافت بیواسطه از آنها به روش تحلیل محتوای این آثار صورت گرفته است. نتیجه کلی مقاله این است که ذکر و یاد خداوند در سازندگی روحی و اخلاقی انسان مؤثر بوده و در نهایت موجب تعالی و کمال آدمی میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
91 - دورنمای رستاخیز در آموزههای قرآن و ادیان غیر ابراهیمی
اکرم بندعلی شمشکیاز دیرباز اقوام بشر و ملل و نحل مختلف به این سؤال پاسخهای متفاوت و حتی متضاد دادهاند: برخی را عقیده بر آن بوده است که مرگ نیستی کامل است و انسان به کلی معدوم میشود. بعضی به تناسخ قائل شدند و گفتند ارواح آدمیان پس از مرگ (فناناپذیری روح) به بدن جانور یا انسان گیاه، جا چکیده کاملاز دیرباز اقوام بشر و ملل و نحل مختلف به این سؤال پاسخهای متفاوت و حتی متضاد دادهاند: برخی را عقیده بر آن بوده است که مرگ نیستی کامل است و انسان به کلی معدوم میشود. بعضی به تناسخ قائل شدند و گفتند ارواح آدمیان پس از مرگ (فناناپذیری روح) به بدن جانور یا انسان گیاه، جامدات وارد شده و به زندگی خود در همین جهان ادامه میدهد، و جمعی کثیر که اغلب از سرچشمه تعالیم پیامبران سیراب شدهاند جهانی دیگر را باور داشتهاند و به پاداش و مجازات نیکوکاران و بدکاران معتقد بودهاند. فلاسفه و حکما نیز بر حسب نحلهها و مذاهب و مذاقهای خود آراء و افکار گوناگونی در این زمینه اظهار کرده و به سخنان در قالب استدلال و بیان فلسفی یا عرفانی پرداختهاند، و آنانی که زندگانی را محدود و محصور به همین حیات دنیوی انگاشتهاند در حقیقت مردمان سطحینگر و عامی و طرفداران طرز فکر ماتریالیسم بوده و هستند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
92 - لزوم تفسیر موضوعی آیات جهت تسریع در روند علمی شدن مباحث علوم انسانی
روح الله زاهری زهرا زاهریدر عصر کنونی به همان میزان که علم و صنعت پیشرفت حاصل نموده است سطح عقول انسانی نیز تحت تأثیر این پیشرفت قرار گرفته است. لذا ضروری است که در این شرایط خاص زمانی، مبانی قرآن کریم به صورت علمی و با توجه به نیازها و سطح فکری جوامع انسانی عصر حاضر مورد بررسی و تحلیل قرار گیر چکیده کاملدر عصر کنونی به همان میزان که علم و صنعت پیشرفت حاصل نموده است سطح عقول انسانی نیز تحت تأثیر این پیشرفت قرار گرفته است. لذا ضروری است که در این شرایط خاص زمانی، مبانی قرآن کریم به صورت علمی و با توجه به نیازها و سطح فکری جوامع انسانی عصر حاضر مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. یک راهکار برای نیل به این هدف، تمرکز بر موضوعی نمودن آیات قرآن است به این صورت که راجع به مباحث مختلف علوم انسانی، آیات مرتبط با آن موضوعات را به صورت سرفصل منسجم و به صورت موضوعی مرتب ساخته و سپس در مناسبتها و موقعیتهای گوناگون در کتب مختلف و به فراخور موضوع، برای تحلیل و واکاوی مسائل مختلف علوم انسانی از آن استفاده شود؛ لذا ضروری مینماید که با بازبینی تفاسیر موضوعی، آن موضوعات تفسیری در قالبهای کاملاً علمی، منطقی و استدلالی، در سرفصل کلیه علوم و خصوصاً کتب علوم انسانی به صورت گسترده(نه فقط در کتب تفسیری) گنجانده شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
93 - تحلیل تعادل در سطح واژگانی ترجمههای انگلیسی از قرآن کریم بر اساس نظریه بیکر(مطالعه موردی)
مصطفی معلمی سید علی هاشمی خانعباسیقرآن کریم متن مقدس مسلمانان، کتابی آسمانی نازل شده بر آخرین پیامبر صلوات الله علیه و آله است تا پیامی برای جهانیان برای تمامی اعصار باشد. از آنجا که قرآن تنوع زبانها را میپذیرد و آن را زمینهای برای آشنایی اقوام و ملل میداند ترجمه قرآن از دیرباز مورد توجه بوده است. ز چکیده کاملقرآن کریم متن مقدس مسلمانان، کتابی آسمانی نازل شده بر آخرین پیامبر صلوات الله علیه و آله است تا پیامی برای جهانیان برای تمامی اعصار باشد. از آنجا که قرآن تنوع زبانها را میپذیرد و آن را زمینهای برای آشنایی اقوام و ملل میداند ترجمه قرآن از دیرباز مورد توجه بوده است. زبان انگلیسی امروزه زبان بین المللی و میانجی است و ترجمههای پرشماری از قرآن به این زبان فراهم آمده است. یکی از مهمترین مسائل در برگردان متون ایجاد تعادل و یا برابری در سطوح مختلف زبانی است. تعادل در سطح واژگانی و نیز تقدم معنا بر صورت از مهمترین اولویتها در ترجمه متون دانسته شده است. در پژوهش پیش رو سه ترجمه از قرآن مبتنی بر دیدگاه مونابیکر در مبحث ایجاد تعادل بررسی شده است. بر اساس مثالهای بررسی شده، یافتهها نشان میدهد این ترجمهها گاه در ایجاد تعادل ناموفق بوده و نتوانستهاند معنا را به درستی به زبان مقصد منتقل نمایند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
94 - تبیین مؤلفههای جاهلیت از دیدگاه آیات قرآن
اسلام ظهرابی اصل گلاره امیری سهیلا پایاناز کلمه جاهلیت در چهار سوره مدنی قرآن کریم یاد شده است. مکتب انسان ساز اسلام، با عادات، احکام، عقاید باطل و انحرافات جامعه آن روز به مقابله پرداخت و از آن به جاهلیت تعبیر کرد. جاهلیت را نمیتوان صرف نادانی در برابر علم دانست بلکه جاهلیت معنای وسیعتری دارد که خشونت، عدم چکیده کاملاز کلمه جاهلیت در چهار سوره مدنی قرآن کریم یاد شده است. مکتب انسان ساز اسلام، با عادات، احکام، عقاید باطل و انحرافات جامعه آن روز به مقابله پرداخت و از آن به جاهلیت تعبیر کرد. جاهلیت را نمیتوان صرف نادانی در برابر علم دانست بلکه جاهلیت معنای وسیعتری دارد که خشونت، عدم توجه به علم، استبداد، خودپرستی و... را نیز در بر میگیرد. از منظر قرآن جاهلیت به دو بخش اولی و مدرن قابل تقسیم است که جاهلیت اولی مؤلفههایی همچون ظن جاهلیت، تبرج جاهلیت، حمیت جاهلیت وحکم جاهلیت دارد. پس از این دوره، جاهلیت دیگری با مؤلفههای نسبتاً مشابه آغاز شد که تا عصر حاضر ادامه دارد که با جاهلیت مدرن نامبردار است. پژوهش حاضر با تأمل در آیات قرآن، آرای مفسران و... به تبیین مؤلفههای جاهلیت پرداخته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
95 - تأثیر قرآن بر اشعار حسّان بن ثابت
محمود صبوری سیدمحمدباقر حسینی محمد جعفریحسّان بن ثابت بن المنذر به عنوان "شاعر النبی(ص)" بر تارک ادبیات عربی خوش درخشید. در این پژوهش سعی شده به تأثیر آیات قرآن در اشعار حسان بن ثابت، توجه ویژه شود، و این بررسی طبق چیدمان سور قرآنی انجام شده است. باید اذعان کرد واژهسرایی شاعر از دنیای محسوسات عبور میکند؛ تص چکیده کاملحسّان بن ثابت بن المنذر به عنوان "شاعر النبی(ص)" بر تارک ادبیات عربی خوش درخشید. در این پژوهش سعی شده به تأثیر آیات قرآن در اشعار حسان بن ثابت، توجه ویژه شود، و این بررسی طبق چیدمان سور قرآنی انجام شده است. باید اذعان کرد واژهسرایی شاعر از دنیای محسوسات عبور میکند؛ تصاویر، نمادهای متعددی با حمایت روح القدوس در حیطه معنوی و مانند آن را به اوج میرساند و با تلوین نمادهای قرآنی به هنرنمایی میپردازد وتار و پود افکارش را از آسمان الهی به شکل مؤثر بر سیطره دنیا میگستراند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
96 - کارکردهای روانشناختی- تربیتی درد و رنج از دیدگاه قرآن کریم
علیرضا ذوالفقاریدنیایی که ما در آن زندگی میکنیم همراه با رنجها، دردها، گرفتاریها و مشکلات است. دردها و رنجهایی از قبیل تنهایی، نا امیدی، افسردگی و شکست که همانند سایه ما را تعقیب میکنند. در ادبیات قرآنی مسأله سختیها و دشواریها و نقش آنها در زندگی مورد توجه قرار گرفته است. بسیار چکیده کاملدنیایی که ما در آن زندگی میکنیم همراه با رنجها، دردها، گرفتاریها و مشکلات است. دردها و رنجهایی از قبیل تنهایی، نا امیدی، افسردگی و شکست که همانند سایه ما را تعقیب میکنند. در ادبیات قرآنی مسأله سختیها و دشواریها و نقش آنها در زندگی مورد توجه قرار گرفته است. بسیاری از مردم در زندگی خود این حقیقت را تجربه کردهاند که هنگام بروز مشکلات طاقت فرسا و هجوم طوفانهای سخت زندگی، در زمانهایی که انسان دیگر امیدی برای رهایی از آن شرایط سخت و دشوار برای خود تصور نمیکند راه نجات بر رویش گشوده میشود. یکی از کارکردهای دین و کتاب آسمانی ما قرآن کاهش درد و رنج انسان است. در این مقاله، هدف اصلی پاسخگویی به این سؤالات است که درد و رنج از دیدگاه قرآن کریم دارای چه کارکردهای روانشناختی و تربیتی است؟ و آنها چگونه موجب تقویت و تحکیم خداباوری و معرفت انسان به خداوند میشود؟ پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
97 - بررسی ارتباط سوگندهای خدا، جهان مقدس و اذن تصرف با تکیه بر قرآن
سعید امامی مهناز اسفندبدیهی است ما به آنچه برایمان قابل اهمیت و احترام و تکریم است قسم میخوریم. خداوند نیز چون با انسانها به زبان خودشان حرف زدهاند، در آیات مبارک در جاهای مختلف به پدیدههای مختلفی همچون تین، زیتون، شب، روز و... قسم خوردهاند. این نکته ما را متوجه میکند که در جهانی زندگ چکیده کاملبدیهی است ما به آنچه برایمان قابل اهمیت و احترام و تکریم است قسم میخوریم. خداوند نیز چون با انسانها به زبان خودشان حرف زدهاند، در آیات مبارک در جاهای مختلف به پدیدههای مختلفی همچون تین، زیتون، شب، روز و... قسم خوردهاند. این نکته ما را متوجه میکند که در جهانی زندگی میکنیم که از تقدس خاصی برخوردار است. در این مقاله سعی شده است با توجه به تقدیس جهان از سوی خداوند و به واسطه قسمهای مختلف ایشان، مشخص شود از آن رو که ما در جهانی مقدس زندگی میکنیم که خالق آن به تمام پدیدههایش سوگند خورده و به آن تقدس دادهاند؛ بنابراین ما به خودی خود مالک هیچ چیز نیستیم و بدون اذن الهی نمیتوانیم به دخل و تصرف در جهان بپردازیم. اما خداوند در چند مرحله به ما این اذن را داده است. موارد کلی اذن شامل این موارد است: اهمیت وجودی انسان به عنوان خلیفة الله؛ همچنین حلال و حرامهایی که در شرع بیان فرمودهاند و آیات مربوط به اجازه ضمنی به تسخیر جهان توسط انسان. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
98 - بررسی مفهوم رشد فردی در روایات اسلامی و قرآن
علی رسولیان کمال خواجه پور بنادکی ابوالقاسم عاصی مذنبمفهوم رشد از دیدگاه قرآن و روایات اسلامی، رشد ظاهری آدمی و افزایش سنّ وی نیست، بلکه یک مقوله معنوی و درونی محسوب می شود و با مفهوم آن از دیدگاه علوم تجربی و زیست شناسی تفاوت هایی دارد چون وارد حوزه کمال معنوی آدمی و پیشرفت قوای روحانی و عقلانی وی می گردد. در نتیجه باید چکیده کاملمفهوم رشد از دیدگاه قرآن و روایات اسلامی، رشد ظاهری آدمی و افزایش سنّ وی نیست، بلکه یک مقوله معنوی و درونی محسوب می شود و با مفهوم آن از دیدگاه علوم تجربی و زیست شناسی تفاوت هایی دارد چون وارد حوزه کمال معنوی آدمی و پیشرفت قوای روحانی و عقلانی وی می گردد. در نتیجه باید گفت از آنجا که هدف از آفرینش آدمی، رشد و پیشرفت جهت رسیدن به سعادت اخروی است، در این پژوهش بررسی مفهوم رشد فردی در روایات اسلامی و قرآن انتخاب گردید تا با استناد به این منابع ارزشمند، تعاریف و مصادیق گوناگونی که برای مفهوم "رشد" ارائه شده است، مورد واکاوی قرار گیرد. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه ای انجام شده و در نهایت به این نتیجه رسیده که مفهوم رشد را می توان از دو جنبه مورد تحلیل و تفحّص قرار داد: نخست بر حسب مفهوم متضاد و سپس بر حسب شبکه معنایی مورد بررسی قرار داد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
99 - تحلیل و بررسی بنیادهای مشروعیت گردشگری از منظر آیات و روایات
محمد رخبین محمد روحانی مقدم مریم آقایی بجستانیامروزه شاهد توسعه روزافزون صنعت گردشگری در بسیاری از کشورها هستیم و بهسادگی میتوان پیشبینی کرد که در آینده دامنة آن گستردهتر از پیش خواهد بود و دین مبین اسلام موضوع سیاحت و گردشگری را مورد تشویق و ترغیب قرار داده بهگونهای که در بیش از 14 آیه در قرآن و صدها روایت ا چکیده کاملامروزه شاهد توسعه روزافزون صنعت گردشگری در بسیاری از کشورها هستیم و بهسادگی میتوان پیشبینی کرد که در آینده دامنة آن گستردهتر از پیش خواهد بود و دین مبین اسلام موضوع سیاحت و گردشگری را مورد تشویق و ترغیب قرار داده بهگونهای که در بیش از 14 آیه در قرآن و صدها روایت از ائمه معصومین علیهم السلام به این موضوع پرداخته و میتوان گفت تعالیم حیاتبخش اسلام گردشگری را عامل مهمی برای رشد و تعالی فرد و جامعه اسلامی مورد تأکید قرار داده است. لذا در این تحقیق به روش مروری و کتابخانهای تلاش شده است با بررسی آیات و روایات به گردشگری از دیدگاه اسلام پرداخته شود؛ و نتایج مشخص میکند که دین مبین اسلام ضمن تأکید بر سیر و سیاحت در زمین با اهداف، عبرتآموزی، فراگیری علم، کسب فایده آشنایی با عادت و عقاید گوناگون و... در راستای هدایت بشر را دنبال میکند. واژگان کلیدی: مشروعیت.گردشگری، گردشگری مذهبی، قرآن کریم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
100 - واکاوی مبانی فقهی حقوق حیوانات
فریده اصغری احمد مرادخانی سید حسن عابدیانهدف پژوهش حاضر واکاوی مبانی فقهی حقوق حیوانات است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی میباشد. در این پژوهش از مبانی کلی سخن به میان آمده است، شامل کتاب و سنّت. این دو منبع وحیانی برای حیوانات ویژگیهای مشترکی را در اصول حیاتی، امور ادراکی و تکامل پس از عالم دنیا برشمردهاند که ب چکیده کاملهدف پژوهش حاضر واکاوی مبانی فقهی حقوق حیوانات است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی میباشد. در این پژوهش از مبانی کلی سخن به میان آمده است، شامل کتاب و سنّت. این دو منبع وحیانی برای حیوانات ویژگیهای مشترکی را در اصول حیاتی، امور ادراکی و تکامل پس از عالم دنیا برشمردهاند که برای اثبات حقوق حیوانات به عنوان یک موجود دارای حیات، کافیاست. ادلّه عقلی نیز هر اقدامی را که موجب تضییع حقوق حیوانات شود، مصداق ظلم دانسته و اگر موجب حفظ حرمت، تأمین حیات، منافع و منابع حیاتی و محیط زیست، بقای انواع گونههای حیوانات شود، امر نیکو و پسندیده میداند. علمای فریقین نیز اتفاقنظر دارند که حیوانات دارای حقوق هستند و بر انسانها رعایت آن لازم است. قواعد فقهی نیز اتلاف حیوان را موجب ضمانت دانسته و وارد کردن هرگونه خسارت را بر آنها نهی نموده و هرگونه تلاش را در راستای ادای حقوق حیوانات مصداق احسان و نیکی میداند. در نهایت، مجموع مبانی فوق، بر اثبات حقوق حیوانات در کنار انسانها، و لزوم رعایت و ادای آنها دلالت میکند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
101 - اهداف عدالت سیاسی از منظر قرآن کریم
سیدکاظم سیدباقری بتول ملاشفیعیعدالت سیاسی به عنوان یکی از عناصر کلیدی در اندیشۀ سیاسی اسلام، ارزشی است که با فراگیر شدن آن، امور جامعه، در پیوند با قدرت، به تناسب در جای خود، قرار میگیرد و حقوق شهروندان به شایستگی ادا میشود، طبعا بررسی اهداف آن به شفافیت و مرزکشی دقیق آن با دیگر مکاتب میانجامد، آ چکیده کاملعدالت سیاسی به عنوان یکی از عناصر کلیدی در اندیشۀ سیاسی اسلام، ارزشی است که با فراگیر شدن آن، امور جامعه، در پیوند با قدرت، به تناسب در جای خود، قرار میگیرد و حقوق شهروندان به شایستگی ادا میشود، طبعا بررسی اهداف آن به شفافیت و مرزکشی دقیق آن با دیگر مکاتب میانجامد، آن سان که مکاتب مختلف، اهداف متفاوت برای عدالت تعریف میکنند. نوشتۀ حاضر در پی پاسخ به پرسش اهداف عدالت سیاسی از منظر قرآن کریم است و با توجه به آن که در نگرۀ اسلامی، تشکیل حکومت، به هدف دستیابی به عدالت است و همین ارزش، راهبر جامعۀ اسلامی به سوی سعادت میباشد، با به کارگیری برخی از توانمندیهای روشی تفسیر اجتهادی، در فرضیه بر این امر تاکید شده است که اهداف عدالت سیاسی را میتوان در اموری چون ایجاد بسترهای رشد جامعه، توزیع عادلانۀ امکانات و فرصتها و ایفای حقوق شهروندان جستجو کرد، اهدافی که راهبر انسان در جهت رسیدن به کمال و سعادت میگردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
102 - شگردهای تأثیرپذیری سیدحسن حسینی از قرآن کریم
حسن قاسم زاده ابلی خدابخش اسدالهی محمدرضا شاد منامنمطالعۀ آثار ادبی از منظر تأثیر و تأثر، رهیافتی در جهت کشف و شناخت بینامتنی است؛ شناختی که برجستگی طرز، و سیاق پیروی هنرمند را آشکار می سازد. بهره گیری متنوّع سیدحسن حسینی، از قرآن کریم، بیانگر آشنایی او با شگردهای مختلف تأثیرپذیری است. حسینی در استفاده از قرآن کریم، ع چکیده کاملمطالعۀ آثار ادبی از منظر تأثیر و تأثر، رهیافتی در جهت کشف و شناخت بینامتنی است؛ شناختی که برجستگی طرز، و سیاق پیروی هنرمند را آشکار می سازد. بهره گیری متنوّع سیدحسن حسینی، از قرآن کریم، بیانگر آشنایی او با شگردهای مختلف تأثیرپذیری است. حسینی در استفاده از قرآن کریم، علاوه بر تأثیرپذیری به شگردهای مختلف، دارای نوآوری و انسجام فکری بوده و واژه سازی و آوردن ترکیبات تازه، از ویژگی های بارز اشعار قرآنی به شمار می آید. حسینی با نوآوری در زبان، آن را غنا بخشیده، و با به کارگیری واژه ای آشنا در بعدی تازه از ساختار جمله، معنای جدیدی به آن داده است. واژه ها و عبارات در شعر حسینی، ابزاری برای بیان اندیشه به شمار می آید و هدف او، القای مفاهیم متعالی است؛ به تبع آن، بهره گیری از قرآن کریم، علاوه بر جنبۀ هنری و بلاغی آن، در جهت اثبات عقیده، بیان احوال درونی، تقدس بخشیدن به سرودۀ خویش است. حسینی از اثرپذیری تلمیحی بیشترین بهره را گرفته است. این پژوهش با بهره گیری از منابع کتابخانه ای و به روش توصیفی-تحلیلی انجام گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
103 - بررسی رویکردهای تأویلی بهاءولد از قرآن کریم
سعید فرزانه فرد علی رمضانی نرگس اصغری گوارآثار منظوم و منثور صوفیان را براساس نوع معرفت به دو دسته می‎ توان تقسیم کرد: معرفت شخصی و شهودی؛ معرفت رسمی و سازمان یافته. برخی صوفیّه در آثار خود از این دو نوع معرفت یاد کرده‎اند. گاهی کلامشان از روی آگاهی و از نوع متن‎ های رسمی و مدرسی بوده که هدف از چکیده کاملآثار منظوم و منثور صوفیان را براساس نوع معرفت به دو دسته می‎ توان تقسیم کرد: معرفت شخصی و شهودی؛ معرفت رسمی و سازمان یافته. برخی صوفیّه در آثار خود از این دو نوع معرفت یاد کرده‎اند. گاهی کلامشان از روی آگاهی و از نوع متن‎ های رسمی و مدرسی بوده که هدف از نگارش آن، شفافیّت معنا، تثبیت و تعلیم سنّت ها و آداب صوفیان و حاصل دانش قراردادی آنهاست؛ اما گاهی کلامشان حاصل تجربه‎های درونی و دریافتهای شخصی است و معنا در آن پوشیده و تأویل پذیر است و هدف از نگارش آن، بیان تجربه‎ های شهودی و دریافت های درونی و شخصی در لحظات شور و وجد و حال است. یکی از نثرهای صوفیانه-که در آن این ویژگی ها به خوبی احساس می‎ شود کتاب معارف بهاءولد است که نویسنده در آن به بیان افکار، رؤیاها و احوال درونی خویش در لحظات اوج هیجان های عاطفی، پرداخته است. غلبة زبان استعاری، ابهام، تأویل پذیری و پراکنش معنایی در سراسر آن وجود دارد. تأویلی که بهاءولد در این کتاب از آیات قرآن دارد، بسیار بدیع و تازه است. نگارنده در این مقاله به روش توصیفی– تحلیلی در صدد آن است که تأویلات بهاءولد را مورد بحث و بررسی قرار دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
104 - سحر و جادو درداستانهای هزار و یکشب و قرآن کریم
مصطفی خدایاری زکیه دهنمکیهزار و یکشب سرشار از افسانه و افسون است.افسانه‎هایی که در این کتاب از پی هم می‎گذرند،اتفاقات و حوادثی را در بطن خود می‎پرورانند اگر چه در دنیای خود طبیعی و عادی هستند، اما به آسانی در باور ما نمی‎گنجد. ما با آنها مأنوس نیستیم و تنها آنها را به حساب مافوق چکیده کاملهزار و یکشب سرشار از افسانه و افسون است.افسانه‎هایی که در این کتاب از پی هم می‎گذرند،اتفاقات و حوادثی را در بطن خود می‎پرورانند اگر چه در دنیای خود طبیعی و عادی هستند، اما به آسانی در باور ما نمی‎گنجد. ما با آنها مأنوس نیستیم و تنها آنها را به حساب مافوق طبیعی بودن می‎گذاریم. سحر و جادو در هزار و یکشب جایگاه ویژه‎ای دارد، نه هر کس، تنها دو دسته از افراد آنها را به کار می‎بردند.افراد خوب و افراد بد! در داستان‎های هزار و یکشب عمدتاً زنان ساحرند و افسونگر. دنیای هزار و یکشب دنیای انسان‎هایی است که با دیوان و پریان زندگی می‎کنند و چون یارای برابری در مقابل آنان را ندارند سحر و جادو را در برابر ناملایمات، برای آنان و گاه برای همجنسان خود به کار می‎گیرند. آنچه که در ذهن ما پذیرفتن وجود سحر و جادو را کمی‎آسان‎تر نموده است، تأیید این مسأله در کتاب آسمانی ماست.قرآن کریم،در برخی از آیات، سحر و جادو را ممکن دانسته و صد البته جادو و جادوگری را منع نموده است. اما در هزار و یک شب، سحر و جادوگری امری مأنوس است. در این مقالهسحر و جادو در هزار و یکشبو قرآن، به ویژه آیه 102 سوره بقره،به گونه‎ای مبسوط تر با رهیافتی توصیفی - تحلیلی با بهره‎گیری از روش اسنادی و کتابخانه‎ای در قالب مقاله علمی ‎پژوهشی مقایسه و تحلیل شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
105 - فلسفۀ امتحان الهی و صفات مبتلایان در مثنوی با رویکردی بر قرآن کریم
طاهره شاکریان مهرعلی یزدان پناه حسین پارسائیبر پایۀ نص صریح قرآنی، امتحان الهی سنت حتمی، مداوم و پر تکرار در روند زندگی انسان هاست. امری دائمی که همۀ آفریده ها حتی فرشتگان و پیامبران را نیز دربرمی گیرد و با توجه به آستانه تحمل شان متغیر است. این امر در رهنامه های عرفانی به ویژه مثنوی، بازتاب گسترده ای دارد. چکیده کاملبر پایۀ نص صریح قرآنی، امتحان الهی سنت حتمی، مداوم و پر تکرار در روند زندگی انسان هاست. امری دائمی که همۀ آفریده ها حتی فرشتگان و پیامبران را نیز دربرمی گیرد و با توجه به آستانه تحمل شان متغیر است. این امر در رهنامه های عرفانی به ویژه مثنوی، بازتاب گسترده ای دارد. پژوهش حاضر برآن است که پرسش برخی سوالات از جمله این که بروز بسیاری از مشکلات در امور دنیوی چیست؟ چرا برخی توانگر یا گرفتار هستند؟ پاسخ دهد. سوالاتی از این قبیل سبب شد تا نگارنده با روش توصیفی تحلیل محتوا، (توصیفی-تحلیلی) شیوۀ کیفی و مطالعه در متون دینی و ادبی، به ویژه مثنوی، پاسخهایی فراهم آورد. در مثنوی کنش مبتلایان، موصوف به صفت های ستوده یا ناستوده هستند. در پایان از نگاه مولانا، عرصۀ گیتی جولانگاه آزمون و ابتلاء الهی است که رسالتی بزرگ در پی دارد و بلا، زمینه ساز نهان بینی و آگاهی است. نتیجۀ تکاپوی انسان بردبار، رسیدن به تکامل و پیوستن به لقای الهی است. استدراج از پیچیدهترین آزمایشها و ایمان آوری رمز کامیابی است و در نهایت خرسندی خداوند، از برآمدهای ثمربخش فلسفۀ امتحانات است. از منظر مولانا عواید امتحان الهی در شناسایی استحقاق، سنجش سره از ناسره، تقرب به حق، شکوفایی و رشد استعدادهای بالقوه برای رسیدن به فرگشتگی خوشایند است. مولانا صبر، توبه، دعا، ایمان آوری، تسلیم، تضرع و... را، راه کاهش و درمان ابتلا می داند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
106 - بررسی و تحلیل کارکردهای بلاغی واژه های قرآنی در غزل عرفی شیرازی
رضا رفایی قدیمی مشهد خلیل پروینیقرآن کریم، به مثابۀ والاترین متن اسلامی، همواره آبشخور شاعران پارسی سخن بوده است. هدف این پژوهش، بررسی تأثیر قرآن کریم بر تصویرسازی در غزل عرفی شیرازی، از شاعران پیشگام سبک هندی در قرن دهم است. مدعای اصلی پژوهش حاضر این است که عرفی در غزلیات خود از واژه های قرآنی در خل چکیده کاملقرآن کریم، به مثابۀ والاترین متن اسلامی، همواره آبشخور شاعران پارسی سخن بوده است. هدف این پژوهش، بررسی تأثیر قرآن کریم بر تصویرسازی در غزل عرفی شیرازی، از شاعران پیشگام سبک هندی در قرن دهم است. مدعای اصلی پژوهش حاضر این است که عرفی در غزلیات خود از واژه های قرآنی در خلق تصاویر نازک خیالانه و بدیع، سود جسته است و واژه های قرآنی، در غزل او در بسیاری از موارد، از جنبۀ زیبایی شناسی و تصویرآفرینی قابل بررسی و تحلیل هستند. برای اثبات این مدعا، و نیز بررسی جایگاه قرآن در شعر عرفی، غزلیات او از حیث تأثیرگذاری قرآن بر تصویرآفرینی در حوزۀ دو علم بیان و بدیع مورد بررسی قرار گرفته است و انواع وام گیری های این شاعر از قرآن کریم در خلق تصاویر شعری، واکاوی شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که بیش ترین استفادۀ عرفی از قرآن کریم در خلق تصاویر، در اغراق نازک خیالانه و نیز در ساخت استعاره صورت پذیرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
107 - آوای خوش و بازتاب آن در ادب فارسی
عسکری ابراهیمی جویباریبا توجّه به شواهد فراوان در متون منظوم و منثورادب فارسی، می توان گفت که تمامی پدید آوردندگان آثارادبی، جلوههایی زیبا وماندگاری از قرآن کریم ومعارف بلند آن را انعکاس دادهاند، و برخی ازآنان، عمرخود را وقف خدمت به مکتب قرآن کرده و در این راه ازهیچ کوششی دریغ نورزیدهاند. چکیده کاملبا توجّه به شواهد فراوان در متون منظوم و منثورادب فارسی، می توان گفت که تمامی پدید آوردندگان آثارادبی، جلوههایی زیبا وماندگاری از قرآن کریم ومعارف بلند آن را انعکاس دادهاند، و برخی ازآنان، عمرخود را وقف خدمت به مکتب قرآن کرده و در این راه ازهیچ کوششی دریغ نورزیدهاند. تأکید رسول اکرم (ص) در بارۀ فضیلت آوای خوش (صورت حَسَن) و احادیثی که از آن حضرت نقل شده، سبب گردید، تا توجّه برخی از شاعـران و نویسندگان ایران زمین ، به ویژه عرفا و صوفیه به این بخش معطوف گردد. در مجموع دو دیدگاه کلّی دربارۀ تلاوت قرآن کریم درادب فارسی شایع است: یکی آنکه تلاوت حَسَن در متون منظوم و منثور مورد ستایش قرار گرفت، و داستانها و روایات فراوانی در تأیید آن نقل گردید. دیگرآنکه برخی از شعرا و نویسندگان، نظیرسنایی، سعدی و جامی علاوه بر تأیید و تأکید دیدگاه نخستین، بیشتربا نظر انتقادی و اصلاحی، قاریان بی کردار و ناخوش آواز را مورد سرزنش و ملامت قرار دادهاند، و گاهی با چاشنی طنز و مطایبه، نکات ارزشمندی را جهت تعلیم و اندرز یادآور شدهاند. در این مقاله سعی شده تا هر دو دیدگاه مورد نقد و تجزیه وتحلیل قرار گیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
108 - بررسی کاربرد تمثیل در اخلاق ناصری با تطبیق بر مضامین قرآنی
محمدحسین سلیمانی الموتی احمد ذاکری علی محمد مؤذنی مهدی محققعمدتاً زبانها ویژگیهایی دارند که کاربرد دقیق و بجای آنها بر حسب حال و متقضای کلام، عارف و عالم را از عامهی مردم ممتاز میکند. یکی از وجوه برتری و تأثیرگذاری کلام، آمیختگی آن با مَثَل‎ها، خصوصاً امثال سایره و مَثَل‎های رایج در میان آثار ادبی است. از جمله در ب چکیده کاملعمدتاً زبانها ویژگیهایی دارند که کاربرد دقیق و بجای آنها بر حسب حال و متقضای کلام، عارف و عالم را از عامهی مردم ممتاز میکند. یکی از وجوه برتری و تأثیرگذاری کلام، آمیختگی آن با مَثَل‎ها، خصوصاً امثال سایره و مَثَل‎های رایج در میان آثار ادبی است. از جمله در بین تألیفات بجای مانده از شاعران و نویسندگان و اندیشمندان این مرز و بوم، برخی آثار متنوع خواجه نصیر الدین توسی، ادیب، عالم و سیاستمدار نامبردار قرن هفتم هجری است که بخشی از آنها به زبان فارسی نگاشته شده است و سرشار از مثل‎ها و تمثیلات گوناگونی است که غالبأ ملهم از مضامین قرآنی و برگرفته از تعالیم دینی است. خدمات خواجه به زبان و ادب فارسی و فرهنگ این سرزمین، متضمّن همین آثاری است که میراثی گران سنگ و گنجینهای ارزشمند به شمار میآید. آثار او به زبان فارسی مانند اخلاق ناصری، اساس الاقتباس، اوصاف الاشراف، معیار الاشعار، و ...که هرکدام با سبک و سیاقی متفاوت هستند، بیانگر آن است که وی بر اساس محتوای آن کتاب از تمثیلات استفاده کرده است. در آثار ادبی و عرفانی و اخلاقی خواجه به ویژه اخلاق ناصری تمثیل، ابزاری است برای تحکیم مبانی اخلاقی و تبیین آموزههای قرآنی. در این مقاله سعی شده محتوا و مقصود کلام با ابتناء بر شیوهی کتابخانهای و یا هدف تبیین کاربرد تمثیل برای بیان آداب اخلاقی و روابط اجتماعی بر اساس تحیلی توصیفی و با تأکید بر اخلاق ناصری ارائه گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
109 - بررسی و تبیین نقش عقلانیت در تربیت از منظر قرآن کریم
حسینعلی جان نثاری سید حسین واعظیدین اسلام، حقیقت تربیت دینی را در گرو تربیت عقلانی، علمی، سیاسی و اجتماعی میداند. پژوهش حاضر با هدف استخراج و تبیین اصول، منابع و شرایط تربیت عقلانی از منظر قرآن کریم بوده که موضوع را با روش کیفی و بهصورت توصیفی- استنباطی، مورد بررسی و تجزیهوتحلیل قرار داده است. یافت چکیده کاملدین اسلام، حقیقت تربیت دینی را در گرو تربیت عقلانی، علمی، سیاسی و اجتماعی میداند. پژوهش حاضر با هدف استخراج و تبیین اصول، منابع و شرایط تربیت عقلانی از منظر قرآن کریم بوده که موضوع را با روش کیفی و بهصورت توصیفی- استنباطی، مورد بررسی و تجزیهوتحلیل قرار داده است. یافتههای پژوهش حاکی است: تفکر، از ویژگی اساسی انسان و به معنای؛ بهکار گرفتن نیروی عقل و اندیشه، برای استنتاج امور مفید و یقینی است. در نگاه قرآنی همهچیز در حقیقت، آیاتی الهی است و از ماهیت نمادی آنها فقط کسانی آگاه میشوند که عقل داشته و میتوانند به معنی واقعی تفکر کنند. قرآن کریم انسان را به تفکر و تعقل دعوت نموده و ایمان را بر پایه آن میداند. برای مقابله با مسائل فردی و اجتماعی پیچیده، به پرورش افرادی نیازمند است که با تکیه بر نیروی اراده و تعقل خویش، منطقی و خلاق بیندیشند و تولیدکننده دانش و فرهنگ در عصر دانایی باشند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
110 - تحلیل معرفت عقلانی مطرح شده در آیات قرآن کریم بر اساس تفسیرالمیزان و دلالتهای آن بر اهداف برنامههای درسی تربیت دینی
غلامحسین اعلائی هره دشت سید هاشم گلستانی نرگس کشتی آرایاین پژوهش به بررسی اهداف برنامههای درسی تربیت دینی مبتنی بر معرفت عقلانی مطرح شده در آیات قرآن کریم و با توجه به تفسیرالمیزان پرداخته است. جامعه آماری آن کل قرآن کریم بوده که پس از معین کردن آیات مرتبط با معرفت عقلانی و بررسی تفسیر هر یک از آیات استخراج شده در تفسیرالم چکیده کاملاین پژوهش به بررسی اهداف برنامههای درسی تربیت دینی مبتنی بر معرفت عقلانی مطرح شده در آیات قرآن کریم و با توجه به تفسیرالمیزان پرداخته است. جامعه آماری آن کل قرآن کریم بوده که پس از معین کردن آیات مرتبط با معرفت عقلانی و بررسی تفسیر هر یک از آیات استخراج شده در تفسیرالمیزان به روش تحلیل محتوای کیفی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته و اهداف برنامههای درسی به صورت نظام مقولهبندی قیاسی، استخراج شده است. بر اساس یافتههای این پژوهش، اهداف برنامههای درسی تربیت دینی مبتنی بر معرفت عقلانی مطرح شده در آیات قرآن کریم بر اساس تفسیر المیزان به ترتیب عبارتند از: خداشناسی و خداپرستی (دعوت به توحید)، معرفی و تأیید نبوّت، معرفی قرآن و آموزههای آن، معرفی صاحبان خرد و ویژگیهای آنان، یادآوری معاد، روز جزا و حیات اخروی، عبرت آموزی، تربیت افراد باتقوا، آموزش احکام الهی، ایجاد تفکر انتقادی و انتقاد از تفکر نادرست، مقایسه و تطبیق ارزشها (پاکیها و ناپاکیها، افراد مؤمن و مشرک و ...). پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
111 - بررسی آفرینش هنری و نقش هنرمند در ظهور زیبایی با نظر به آفرینش الهی
سمیه قدیم زاده مرتضی شجاری زهرا فلاح مهترلودر اندیشه عرفانی- اسلامی، حسن و زیبایی حقتعالی اساس آفرینش عالم هستی است و زیبایی و آفرینش پیوندی ناگسستنی دارند. این مقاله قصد دارد، با نظر به آفرینش خداوندی و بر پایه این معنی عرفانی که انسان، مثال خداوند است، فعل هنری انسان را مورد واکاوی قرار دهد تا رهیافتی به چگون چکیده کاملدر اندیشه عرفانی- اسلامی، حسن و زیبایی حقتعالی اساس آفرینش عالم هستی است و زیبایی و آفرینش پیوندی ناگسستنی دارند. این مقاله قصد دارد، با نظر به آفرینش خداوندی و بر پایه این معنی عرفانی که انسان، مثال خداوند است، فعل هنری انسان را مورد واکاوی قرار دهد تا رهیافتی به چگونگی جلوهگر شدن زیبایی در اثر هنری و نقش هنرمند در آن اثر، فراهم آورد. در این راستا با بهرهگیری از روش توصیفی، تحلیلی و تفسیری و بر اساس آموزههای قرآنی و منابع عرفان و حکمت اسلامی به بررسی مراتب آفرینش خداوندی و نسبت آن با فعل تکلم در آفریدههای جهان، انسان و قرآن که جلوههای کامل جمال حقتعالی هستند، پرداخته شده است؛ سپس چگونگی ظهور زیبایی در اثر هنری با توجه به قوای وجودی انسان تحلیل و تبیین گردیده و بهعنوان نمونه باغ هشتبهشت اصفهان از این منظر مورد مطالعه قرارگرفته است. نتایج حاکی از آن است که فعل هنری انسان در مرتبه قلب (عقل)، متناظر با زیباییِ جوهر کلامی و باطنی اثر؛ و در مرتبه حس، متناظر با زیباییِ صورت کتابی و ظاهری اثر است که هرچه ارتباط بیشتری بین این دو وجه بهواسطه قوّهی خیال هنرمند برقرارگردد، اثر هنری زیباتر خواهد بود؛ درعینحال زیبایی ماندگار، ناشی از وجه کلامی اثر است که وابسته به حق و زیبایی اوست پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
112 - تأثیرپذیری متون عرفانی از قرآن و نهج البلاغه در مقولۀ حیرت ( ششمین وادی سلوک)
مسروره مختاری سهیلا صلاحی مقدممقالۀ حاضر به تأثیرپذیری متون عرفانی از قرآن و نهج البلاغه، در مقولۀ حیرت (ششمین وادی از وادیهای سیر و سلوک عارفانه) میپردازد. قرآن معجزۀ بزرگ پیامبر اکرم (ص) هم از جنبۀ خارقالعاده بودن و هم از جنبههای لفظی و شیوایی ظاهری و هم زیبایی الفاظ، باعث شگفتی همۀ ادیان جهان چکیده کاملمقالۀ حاضر به تأثیرپذیری متون عرفانی از قرآن و نهج البلاغه، در مقولۀ حیرت (ششمین وادی از وادیهای سیر و سلوک عارفانه) میپردازد. قرآن معجزۀ بزرگ پیامبر اکرم (ص) هم از جنبۀ خارقالعاده بودن و هم از جنبههای لفظی و شیوایی ظاهری و هم زیبایی الفاظ، باعث شگفتی همۀ ادیان جهان شده است. تصوّف و متون عرفانی- اسلامی از کلام الهی نشأت میگیرد. حیرت و مصادیق آن نیز از این مقوله مستثنی نیست. این مرحله از عرفان، واپسین گدار سالک در نشئۀ عبودیست. به عبارت دیگر عاقبت حیرانی، حیرانی است. تجلّیّات الهی معمّاهای هستی، شگفتیهای آفرینش، زیبایی و... از مصادیق و انگیزههای حیرت محمود، و تفکّر در ذات خداوند، جهل و نادانی، دور افتادن از مراتب معنوی و... از مصادیق حیرت مذموم در قرآن و نهج البلاغه است. به علّت تعدّد متون و کثرت مصادیق، در این جستار به ذکر نمونههایی از آثار عرفا از قبیل؛ کشف المحجوب هجویری، آثار عطّار، مولانا و ...بسنده شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
113 - فَرگشتِ تاریخی- اعتقادیِ واژه «حُبّ» از ادبیّات عصر جاهلی تا آموزههای عرفان اسلامی
مهدی شفائی محمدصالح شریف عسکری محمد علی ربیپوربحث و تحقیق دربارة محتوا و ساختارهای لفظی و معنویِ قرآن کریم از نخستین رویکردهای علما و اندیشمندانِ مسلمان در تاریخ اسلام محسوب میشود؛ اهمّیت این رویکردها تا بحدّی است که درکِ زمینهها و ویژگیهای لفظی و بلاغی قرآن کریم را بستری برای فهم درست و صحیحِ اندیشههای وحیانی چکیده کاملبحث و تحقیق دربارة محتوا و ساختارهای لفظی و معنویِ قرآن کریم از نخستین رویکردهای علما و اندیشمندانِ مسلمان در تاریخ اسلام محسوب میشود؛ اهمّیت این رویکردها تا بحدّی است که درکِ زمینهها و ویژگیهای لفظی و بلاغی قرآن کریم را بستری برای فهم درست و صحیحِ اندیشههای وحیانی میدانند. محور همنشینی واژه حُبّ در هنجارهای ادبی- اجتماعی جامعة جاهلی، منحصر به عرائس شعری، محبوبههای شاعران و اَبطال، و آثار مسکن و کاشانه و دیار آنها محدود میشد و مفاهیم والا و چالش برانگیز اعتقادی، مدّنظر نبود امّا در رهیافتهای معناشناختی قرآن کریم، حوزة معنایی حُبّ رنگ اعتقادی- اسلامی به خود گرفت و نظام دِلالی آن، از حُبّ و عشقِ زمینی، به حُبّ الهی و محبّت چندسویه و متعالی خدا- انسان تغییر جهت داد. نتایج پژوهش حاضر نشان میدهد تغییر گفتمان جاهلی به اسلام و عرفان اسلامی، سبب شد بِساطَت و مادّی گریِ عرب جاهلی، جای خود را به تأمّل در حیات و هستی بدهد و انسانِ مسلمان، با تکیه بر تعلیمات اسلامی و تأکید بر اصالت تعابیر و معانی قرآنی، نگاه فرامادّی خود را به موضوع حُب و محبّت نیز منعطف سازد چنانکه التذاذ صرفِ مادّی در عصر جاهلی، در پرتو آموزههای قرآنی، به تعابیری همچون ایثار، وُدّ، صفای مودّت، ترجیح دادن و... تحوّل پیدا کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
114 - بررسی تطبیقی- تحلیلی معناشناختی استعارههای مفهومی و عرفانی درجزء اول قرآن و دفتر اول مثنوی مولوی
مریم امین افشار مسعود اکبری زاده مهدی محمدی نیابدیهی است که قرآن کتاب زندگی مسلمانان است و بر تمام فرهنگ و ادبیات اسلامی تأثیر فراوان داشته است. یکی از بزرگترین ادب آموختگان قرآنی مولانا جلال الدین مولوی بلخی است و اثر برجستۀ وی مثنوی هم آنچنان سرشار از مفاهیم و تعالیم فعال نیست قرآنی و عرفانی است که آن را قرآن فار چکیده کاملبدیهی است که قرآن کتاب زندگی مسلمانان است و بر تمام فرهنگ و ادبیات اسلامی تأثیر فراوان داشته است. یکی از بزرگترین ادب آموختگان قرآنی مولانا جلال الدین مولوی بلخی است و اثر برجستۀ وی مثنوی هم آنچنان سرشار از مفاهیم و تعالیم فعال نیست قرآنی و عرفانی است که آن را قرآن فارسی مینامند. در این مقاله برآنیم که از رویکرد استعارههای مفهومی وعرفانی به مقایسه و تحلیل در قرآن و مثنوی بپردازیم. بر این اساس در پژوهش حاضر به بررسی تطبیقی معنا شناختی استعارههای جزء اول و و دفتر اول مثنوی مولوی پرداخته شده است. روش پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی با رویکرد تطبیقی است. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که استعارات مفهومی به کار رفته در قرآن کریم در جزء اول قرآن در مورد موضوعاتی از قبیل زندگی دنیوی و راهنمایی بشر و تأثیرپذیری دل میباشد. در مثنوی نیز استعارات مفهومی در حیطه مفاهیم عرفانی و سیر و سلوک در راه رسیدن به معشوق اصلی میباشد که غالباً با مفاهیم مرتبط با عاشقی همانند آتش و دل و نی و غیره بیان شده است. در مجموع میتوان گفت وجه مشترک استعارات مفهومی قرآن کریم و مثنوی معنوی در بخشهای بررسی شده دل است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
115 - جایگاه و عوامل آرامش درقرآن کریم و عرفان اسلامی
خدیجه اصیل علی رضا صابریان جعفر تابانآرامش تعادل روحی ونبودتشویش واظطراب است که برآیندآن برخورد درست بامسائل وگرفتاری ها ورسیدن به آرامش حقیقی است.آرامش دراقسام مختلف:طبیعی،روانی واعتقادی ازمولفه های سعادت است که به دوشکل آرامش روحی وامنیت اجتماعی ظهورمی یابد. براین اساس دانشمندان اسلامی به آرامش نگاهی قدس چکیده کاملآرامش تعادل روحی ونبودتشویش واظطراب است که برآیندآن برخورد درست بامسائل وگرفتاری ها ورسیدن به آرامش حقیقی است.آرامش دراقسام مختلف:طبیعی،روانی واعتقادی ازمولفه های سعادت است که به دوشکل آرامش روحی وامنیت اجتماعی ظهورمی یابد. براین اساس دانشمندان اسلامی به آرامش نگاهی قدسی افکنده وآن راپدیده ای الهی شمرده اندوبخش وسیعی ازآموزه های دینی به آن اختصاص یافته است. از طرفی عرفان طریقی است که با طی آن میتوان به شناختی شهودی و حضوری از حقیقت و معرفت ناب به صورت بی واسطه نایل آمد و پاسخی قطعی به نیازهای اساسی و پرسش آدمی و ارامش و نشاط جاودانی حاصل از آن دست یافت. از طرفی باید توجه داشت که قرآن مجید بهترین دستورها را آورده و بهتر از همه، انسانها را به راز ورمز بندگی و سلوک آشنا میسازد.از این رو در مقاله حاضر به موضوع جایگاه و عوامل آرامش درقرآن کریم و عرفان اسلامی خواهیم پرداخت. در نوشتار حاضر که به روش توصیفی - تحلیلی و با هدف تبیین و تشریح علمی جایگاه و عوامل آرامش در قرآن کریم و عرفان اسلامی به انجام رسیده این نتایج حاصل گردید که ایمان، تقوی و پرهیزگاری عامل اصلی آرامش و زمینه سازآرامش فردی و اجتماعی و همچنین آرامش روح وروان فردوجامعه میباشد. از سوی دیگر عرفان طریقی است که با طی آن میتوان به شناختی شهودی و حضوری از حقیقت و معرفت ناب به صورت بیواسطه نایل آمد و به پاسخی قطعی به نیازهای اساسی و پرسشهای آدمی و آرامش و نشاط جاودانی حاصل از آن دست یافت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
116 - واکاوی کرامت و آزادی انسان در عرفان و شریعت اسلامی با تأکید بر حریم خصوصی
حسین یاری مرضیه پیله ور علیحسین احتشامیکرامت انسان یکی از موضوعات بسیار مهم در قلمرو فلسفه، حقوق، اخلاق و عرفان است.کرامت انسانی، به منزلۀ یک حق یا مجموعه ای از حقوق غیر قابل سلب و محور و مبنای حقوق بشر تلقّی می شود که جامعه اسلامی، ملزم به رعایت آن است. براساس آیات قرآن و روایات، اصل اولیّه کرامت انسانی این چکیده کاملکرامت انسان یکی از موضوعات بسیار مهم در قلمرو فلسفه، حقوق، اخلاق و عرفان است.کرامت انسانی، به منزلۀ یک حق یا مجموعه ای از حقوق غیر قابل سلب و محور و مبنای حقوق بشر تلقّی می شود که جامعه اسلامی، ملزم به رعایت آن است. براساس آیات قرآن و روایات، اصل اولیّه کرامت انسانی این است که کسی بدون اجازه حق ورود به حریم خصوصی انسان دیگری را ندارد مگر موارد خاصی که دلیل معتبر عقلی یا نقلی بر جواز آن دلالت کند.داشتن حریم خصوصی یا حق خلوت یکی از منزل های مورد تأکید عرفان است و از سرچشمه های خودشناسی و خداشناسی می باشد. از بررسی آیات و روایاتی که جهت اثبات حریم خصوصی انسان بیان گردید به دست می آید که مبانی و خواستگاه های حقوقی در حیطه حریم خصوصی انسان شامل: تأمین امنیت، آزادی، آرامش و حفظ آبرو، کرامت و عزت انسان، احساس مسؤولیت و تکلیف، حرمت انسان، اوامر و نواهی اخلاقی می باشد و از آنجا که براساس آیۀ شریفه ... إِنِّی جَاعِلٌ فِی الْأَرْضِ خَلِیفَةً... ( بقره/ ۳۰ ) و آیه ( وَلَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ ... ).( اسراء/ ۷۰) انسان اشرف مخلوقات و شایسته احترام است. طبعاً باید کرامت، عزت و امنیت او حفظ شود از سوی دیگر، حفظ این امور مستلزم آن است که حریم خصوصی او هتک نگردد از این رو، خدای متعال هر کاری را که مستلزم هتک حریم خصوصی انسان باشد ممنوع ساخته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
117 - بررسی صفات مشترک زنان صالح در قرآن کریم و کتاب مقدس
ملیحه باقری نژاد یزدی رضا بنی اسدیهدف از پژوهش حاضر تبیین صفات مشترک زنان صالحه در قرآن کریم و کتاب مقدس است. جامعه مورد بررسی آیات قرآن کریم و کتاب مقدس میباشد. نمونه پژوهش آیات الهی قرآن کریم و کتاب مقدس در رابطه با صفات مشترک زنان صالحه در قرآن کریم و کتاب مقدس است. این پژوهش توصیفی تحلیلی بوده و اط چکیده کاملهدف از پژوهش حاضر تبیین صفات مشترک زنان صالحه در قرآن کریم و کتاب مقدس است. جامعه مورد بررسی آیات قرآن کریم و کتاب مقدس میباشد. نمونه پژوهش آیات الهی قرآن کریم و کتاب مقدس در رابطه با صفات مشترک زنان صالحه در قرآن کریم و کتاب مقدس است. این پژوهش توصیفی تحلیلی بوده و اطلاعات از طریق اسنادی و کتابخانهای حاصل شده است. تحلیل با استفاده از دادههای به دست آمده از آیات قرآن کریم و کتاب مقدس صورت گرفته است. نتایج پژوهش نشانداد که در قرآن کریم و کتاب مقدس برای زنان صالحه در دو حوزه فردی و خانوادگی صفاتی بیان شده است. از منظر قرآن کریم و کتاب مقدس زنان صالحه در حوزه فردی دارای صفاتی مانند ایمان، عمل صالح، تقواپیشگی، پاکدامنی، راستگویی، حیا، حجاب، پرهیز از خودنمایی و چشم پاکی میباشند. همچنین در حوزه خانوادگی زنان صالحه را دارای صفاتی مانند شوهرداری، خانهداری و فرزندپروری معرفی شدهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
118 - جایگاه حقوقی زن در قرآن کریم
عبدارضا عطاشهدف اساسی از نگارش این مقاله بررسی اثر بخشی وبیان جایگاه حقوقی زن توسط قرآن کریم در جامعهبشری می باشد. نقش قرآن کریم در بهبود نهایی رابطه زنان ومردان در طول تاریخ بی نظیر بوده است.اصلاحات قرآن کریم در باره حقوق زن وجایگاه واقعی آن با استناد به تفاسیر واستنباطهای حقوقی ص چکیده کاملهدف اساسی از نگارش این مقاله بررسی اثر بخشی وبیان جایگاه حقوقی زن توسط قرآن کریم در جامعهبشری می باشد. نقش قرآن کریم در بهبود نهایی رابطه زنان ومردان در طول تاریخ بی نظیر بوده است.اصلاحات قرآن کریم در باره حقوق زن وجایگاه واقعی آن با استناد به تفاسیر واستنباطهای حقوقی صورتگرفته است. نتایج بررسی نشان داده که: عدم احترام و اعتراف به جایگاه حقوقی مناسب برای زنان در طولتاریخ خود ناشی از انحراف و عدم رشد وتکامل عقل بشری بوده است. که قرآن کریم نیز در جهت بازیابیجایگاه حقوقی زنان در جامعه بشری؛ در دو حوزه اصلی ، نقش مهمی ایفا نموده است.اول: در خصوصنحوه تکوین وجودی زن اقدام به اصلاح انحرافات دیدگاهی بشر نمود .دوم: برای تحصیل حقوق و تکالیفزن دربسیاری از عرصه ها اقدام به اعطای شخصیت حقوقی زن دستورانی منظورنمود . پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
119 - اصول وروش های تربیت اجتماعی ودینی ازمنظر قرآن کریم
مسلم شجاعی سعیده باطنی سید محمد حسینی نیکچکیدهاسلام دینی اجتماعی است و احکام فردی آن نیز آهنگ اجتماعی دارد و از آن ها برای اصلاح و تقویت روابط اجتماعی و تحقق اخلاقی تربیت اجتماعی و اجرای اهداف مقدس جامعه بهره می گیرد. مراد و مقصود از تربیت، فراهم کردن زمینه ها برای شکوفایی و به فعلیت رساندن استعدادهای بالقوه ا چکیده کاملچکیدهاسلام دینی اجتماعی است و احکام فردی آن نیز آهنگ اجتماعی دارد و از آن ها برای اصلاح و تقویت روابط اجتماعی و تحقق اخلاقی تربیت اجتماعی و اجرای اهداف مقدس جامعه بهره می گیرد. مراد و مقصود از تربیت، فراهم کردن زمینه ها برای شکوفایی و به فعلیت رساندن استعدادهای بالقوه انسان می باشد. هدف پژوهش حاضر مروری بر مبانی، اصول و روشهای تربیت اجتماعی از دیدگاه قرآن کریم است .در این راستا با استناد قرآن کریم در زمینه تربیت اجتماعی، آیات مرتبط استخراج گردید. پژوهش حاضر از نوع پژوهش های کیفی است و داده های تحقیق عودتا از آیات قرآنی به دست آمده اند. برای گرد آوری داده های این پژوهش از روش کتابخانه ای و برای تحلیل متن و تفسیر و تحلیل داده ها از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده شده است.یافته های پژوهش نشان می دهد که پویایی نظام تربیت اجتماعی ودینی در این است که اصول، روش ها و کارکردهای خود را از حالت ایستا خارج کند و بتواند خواسته هایش را متناسب با تغییرات پیرامون، سرحال و زنده نگه دارد. سعی نگارنده در این مقاله آن است که پایه های تربیت اجتماعی را در قرآن از دیدگاه قرآن کریم بررسی کند. همین اساس باید به تربیت اجتماعی و دینی همچنین روش های کارآمد تربیت اجتماعی ودینی توجه کنیم که قرآن کریم وسیره ی معصومین معتبرترین و جامع ترین منبع برای این موضوع است. و روش هایی که برای این منظور از منابع دینی استخراج کردیم شامل تجربه تاریخی، الگوپذیری و ... می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
120 - بررسی تطبیقی سنّت امتحان الهی در قرآن کریم و مثنوی مولانا
طاهره شاکریانبر پایه نصّ صریح قرآنی، سنّت امتحان یکی از قوانین تشریعی الهی است که تأثیر بسزایی در سعادت و شقاوت انسان دارد. هدف این پژوهش توصیفی، تحلیل محتوایی و بررسی تطبیقی امتحان الهی از منظر قرآن کریم و مثنوی مولوی میباشد. امتحان الهی امری دائمی است، که بسامد گستردۀ آن در قرآن چکیده کاملبر پایه نصّ صریح قرآنی، سنّت امتحان یکی از قوانین تشریعی الهی است که تأثیر بسزایی در سعادت و شقاوت انسان دارد. هدف این پژوهش توصیفی، تحلیل محتوایی و بررسی تطبیقی امتحان الهی از منظر قرآن کریم و مثنوی مولوی میباشد. امتحان الهی امری دائمی است، که بسامد گستردۀ آن در قرآن کریم و مثنوی معنوی رسالتی بزرگ را گوشزد میکند. همۀ انسانها در هر مقامی، حتّی پیامبران الهی، برای تکامل و تعالی، از امتحان فردی، خانوادگی، قبیلهای، گروهی و قومی مستثنی نیستند. نتیجۀ پژوهش حاضر، حکایت از کلمه ای کلیدی دارد که تم اصلی همه امتحانهای الهی درقران کریم و مثنوی معنوی مدّ نظر تحقیق است ،امتحان الهی سبب تامین سعادت انسان است و هدف هر امتحانی شناخت نفس، ظرفیت ،تعالی و تکامل و یکی از امورضروری در تامین سعادت انسان است تا به اصل خویش بپیوندد. واژگان کلیدی: مثنوی، مولوی، قرآن کریم، امتحان الهی ، ابتلاء، فتنه، بلا.. . پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
121 - اتّجاهات قرآنی شیخ اشراق در رسالهی هیاکلالنّور
ریحانه صادقی احمد خواجه ایمشیخ اشراق (587-549ق) حکیمی متألّه و فیلسوفی خلّاق است که با دیدگاه عارفانه و جهانشمول خود به بیان مباحث فلسفی و معرفتی میپردازد. چاشنی کلام وی در نفوذ و اثربخشی آن استناد و استشهاداتی است که به آیات قرآن دارد. پژوهش حاضر میکوشد تا با روشی تحلیلی- توصیفی به بررسی یکی چکیده کاملشیخ اشراق (587-549ق) حکیمی متألّه و فیلسوفی خلّاق است که با دیدگاه عارفانه و جهانشمول خود به بیان مباحث فلسفی و معرفتی میپردازد. چاشنی کلام وی در نفوذ و اثربخشی آن استناد و استشهاداتی است که به آیات قرآن دارد. پژوهش حاضر میکوشد تا با روشی تحلیلی- توصیفی به بررسی یکی از تصنیفات این حکیم الهی موسوم به هیاکلالنّور به چگونگی رویکرد قرآنی مصنّف و دریافتهای وی از آیات بپردازد و آن را تبیین نماید. برآیند پژوهش آن است که حکمت و فلسفهی شیخ سهروردی در آثارش بیش از هر چیز از قرآن کریم و معارف اسلامی پایه و مایه گرفتهاست و اندیشههای متعالی و اساسی وی نیز در این رسالهی کوتاه برگرفته و متأثّر صریح آیات و نیز مضامین قرآن کریم است. بازتاب این تأثیر پذیریها را به سه شکل گزارهای، گزارشی و واژگانی میتوان دریافت. در تأثیرپذیری گزارهای، سهروردی به اقتباس و تضمین مستقیم آیات روی دارد و در مجموع به شش آیه از کلام وحی اشاره دارد. امّا بیشترین رویکردهای قرآنی مصنّف، تدبّر در گزارههای مختلف قرآن کریم و تنوّع کاربرد مضمونی آیات است. این شیوه با عنوان اثرپذیری گزارشی به ترجمه و گزارش و بهرهگیری معنایی از آیات اختصاص دارد که به محتوای متن انسجام خاصّی بخشیدهاست. در نهایت از تأثیرپذیری واژگانی نام بردهایم. دراین روش سهروردی به ذکر ترکیبات و مفردات قرآنی میپردازد و یا ترکیباتی را به کار میگیرد که وابستهی آن واژهای قرآنی است پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
122 - بررسی تطبیقی حرص در قرآن کریم و مثنوی مولانا
مهناز حسنی حمیدآبادی مهرعلی یزدان پناهبی شک اخلاق از اساسی ترین مباحث زندگی فردی و اجتماعی هر ملّت می باشد. در اسلام، بعد از یکتاپرستی هیچ موضوعی مانند اخلاق مورد اهتمام واقع نگردیده است. به همین علّت، مسائل اخلاقی در شعر و ادب فارسی، به ویژه نزد مولوی انعکاس فراوان دارد. تأثیر منفی و مخرّب و احیاناً مثبت ص چکیده کاملبی شک اخلاق از اساسی ترین مباحث زندگی فردی و اجتماعی هر ملّت می باشد. در اسلام، بعد از یکتاپرستی هیچ موضوعی مانند اخلاق مورد اهتمام واقع نگردیده است. به همین علّت، مسائل اخلاقی در شعر و ادب فارسی، به ویژه نزد مولوی انعکاس فراوان دارد. تأثیر منفی و مخرّب و احیاناً مثبت صفت ذاتی حرص در زندگی انسان، غیر قابل انکار است؛ به همین سبب در قرآن کریم و مثنوی از جایگاه گسترده ای برخوردار است. در مقاله پیش رو، تلاش بر آن است تا مقصود از حرص، بسامد، انواع، علّت، نتایج و راه های درمان آن را به صورت تطبیقی میان قرآن کریم و مثنوی معنوی بررسی شود. مولوی به طور گسترده و متأّثر از قرآن، در صدد تفسیر آیات مرتبط با حرص است و به زوایای ارزشمندی اشاره دارد که جامعه ی کنونی ما شدیداً به آن نیازمند است. در دیدگاه آنها، حرص دارای دو جنبه ایجابی و سلبی است و مهمترین آثار سلبی آن، کور و کر شدن، محروم شدن از معرفت عرفانی، قطع رحمت پروردگار، تولید غم، رنج بیهوده و عدم استجاب دعا و ... است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
123 - راهکارهای عدالت سیاسی از دیدگاه قرآن کریم
سیدکاظم سیدباقریقرآن کریم، منبع بنیادین اندیشۀ سیاسی اسلام به شمار میآید و باید برای شناخت دقیق عناصر آن به این منبع مراجعه کرد، از آن جا که برپایی عدالت، هدف ارسال پیامبران الهی بیان شده است، طبعا میتوان باور داشت که دست کم راهبردهای آن از آیات الهی قابل استنباط باشد تا در گامهای بع چکیده کاملقرآن کریم، منبع بنیادین اندیشۀ سیاسی اسلام به شمار میآید و باید برای شناخت دقیق عناصر آن به این منبع مراجعه کرد، از آن جا که برپایی عدالت، هدف ارسال پیامبران الهی بیان شده است، طبعا میتوان باور داشت که دست کم راهبردهای آن از آیات الهی قابل استنباط باشد تا در گامهای بعد، برنامهها و راهکارهای مطلوب دستیابی به عدالت سیاسی، تنظیم گردد. این نوشتار در جستجوی یکی از عناصر تاثیرگذار و بنیادین نظریۀ عدالت سیاسی، یعنی راهکارهای دستیابی به آن از منظر قرآن کریم می-باشد، برای پاسخ به پرسش طرح شده، با روش تفسیر اجتهادی بر این امر تاکید شده است که راهکارهای دستیابی به عدالت سیاسی را به طور عمده میتوان در مواردی چون نهادینگی عدالت در جان حاکمان، عدالت طلبی، ستیزهجویی با ستم، ظلم ناپذیری و یاریخواهی ستمدیدگان رصد کرد، اصولی کلیدی که میتوانند بسترهایی اساسی برای طراحی راهکارها و برنامههای رسیدن به عدالت سیاسی فراهم کنند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
124 - بررسی مسائل اقتصادی در روابط اجتماعی از دیدگاه قرآن کریم و تأثیر آن بر پیشرفت زندگی انسانی
ناهید سجادیان مریم ناصر اصغر محمدیاز آرزوهای دیرین آدمی است که بتواند آخرتی همراه باسعادت و مقرون به رضایت الهی داشته باشد و این مهم می تواند در بستر مکانی به نام شهر اسلامی که عالی ترین شکل استقرار انسانی در کره زمین می باید باشد محقق شود.لذا اهمیت مسائل اقتصادی تنها از این نظر نیست که تأمین کننده آزاد چکیده کاملاز آرزوهای دیرین آدمی است که بتواند آخرتی همراه باسعادت و مقرون به رضایت الهی داشته باشد و این مهم می تواند در بستر مکانی به نام شهر اسلامی که عالی ترین شکل استقرار انسانی در کره زمین می باید باشد محقق شود.لذا اهمیت مسائل اقتصادی تنها از این نظر نیست که تأمین کننده آزادی و استقلال و حیات مادی انسان ها، بدون آن امکان ندارد، بلکه از این نظر نیز هست که پیوند نزدیکی با مسائل زیربنایی جامعه (بدون استثناء) حتی با مسائل اخلاقی دارد و حقیقت شهر همان حقیقت انسان در صورت تمام و کمال خود یعنی اجتماع بنی نوع بشر بر وجه تعاون و عدل بوده و منظور از شهر اسلامی همان اجتماع انسان های صالح است. زیرا که بر سایر عوامل اساسی در ادامه حیات شهر اسلامی تاثیر گذار است. این پژوهش با رویکرد توصیقی-تحلیلی با استفاده از روش تحقیق اکتشافی و تحلیل محتوای آیات الهی در قرآن کریم و تفسیر های موجود از این کتاب آسمانی بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
125 - مدخلی بر ابعاد اجتماعی در شهرهای اسلامی از دیدگاه قرآن کریم
ناهید سجادیان صفیه دامن باغ هادی علیزادهاز مهمترین ابعاد شهر در نگاه اسلامی به آن، ماهیت اجتماعی شهر است که بیانگر ویژگی های اجتماعی جوامع شهری در قلمرو حاکمیت دین اسلام و ارتباط آن ها با آموزه های دینی اسلامی است. در مطالعه حاضر که با رویکرد توصیفی و تحلیلی به انجام رسیده است سعی گردیده ابعاد اجتماعی شهر از چکیده کاملاز مهمترین ابعاد شهر در نگاه اسلامی به آن، ماهیت اجتماعی شهر است که بیانگر ویژگی های اجتماعی جوامع شهری در قلمرو حاکمیت دین اسلام و ارتباط آن ها با آموزه های دینی اسلامی است. در مطالعه حاضر که با رویکرد توصیفی و تحلیلی به انجام رسیده است سعی گردیده ابعاد اجتماعی شهر از نگاه قرآن کریم در جهت پیشرفت جوامع مورد ارزیابی قرار گیرد. در این راستا این ابعاد به صورت آیه به آیه از سوره های قرآن کریم استخراج و همراه با راهکارهای ارائه شده برای آنها آورده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که مباحث اجتماعی به وفور در آیه های متعددی از قرآن کریم مورد اشاره و تأکید قرار گرفته است. لزوم عطف به موضوع وحدت و انسجام اجتماعی از طریق پیگیری اخلاق و کردار عالیه اجتماعی، روحیات، گرایشات و اعتقاداتی چون انفاق، عدالت، مشارکت، برابری و برادری، تعاون، خوشرویی و خوش اخلاقی و ... از جمله رهنمودهای قرآن کریم می باشد که یک چشم انداز پایدار را برای داشتن یک جامعه سرزنده ترسیم کرده است و تقویت روح اجتماعی که در آن، پیوند استوار و پایداری میان تمام گروه ها و طبقات جامعه شهری برقرار گردد را مورد تأکید قرار داده است. همچنین با توجه به ماهیت اسلامی شهرهای ایران، پیگیری و تحقق رهنمودهای قرآن کریم عملی خواهد بود به شرطی که خود ملزم به رعایت و تبعیت از آن ها باشیم. در حقیقت وحدت اجتماعی در شهرهای ایران با توجه به انسجام اجتماعی، مشارکت اجتماعی، عدالت و اعتماد اجتماعی پدیدار خواهد شد که خود برای ساختن یک شهر اسلامی با اجتماع پایدار از ارکان عمده و مورد تأکید قرآن کریم می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
126 - مطالعه تطبیقی اصول و ویژگی های عدالتِ ترمیمی در سند بینالملّلی ترمیمیِ سازمان ملّل با الگوی های سیاستِ ترمیمی در قرآن کریم
جهانشاه شکری اکبر وروایی مسعود قاسمیواقعیت مسلم آن است که در در اواخر سده ی بیستم میلادی و با کم رنگ شدن نقش تفکر مکاتب کیفرگرا در مقامِ فرآیند پاسخ دهی به جرم، زمینه های شکل گیری نوعی از عدالت به وسیله اصلاح طلبانِ حقوق کیفری پدیدار شد که منجر به مفهوم سازیِ علمی - حقوقی اندیشه ای بنام عدالت ترمیم چکیده کاملواقعیت مسلم آن است که در در اواخر سده ی بیستم میلادی و با کم رنگ شدن نقش تفکر مکاتب کیفرگرا در مقامِ فرآیند پاسخ دهی به جرم، زمینه های شکل گیری نوعی از عدالت به وسیله اصلاح طلبانِ حقوق کیفری پدیدار شد که منجر به مفهوم سازیِ علمی - حقوقی اندیشه ای بنام عدالت ترمیمی گردید. این نوع از عدالت بر اساس عناصر اختصاصی خود، دارای یک سری اصول و ویژگی های متمایز می باشد. پژوهش حاضر با استفاده از منابع کتابخانه ای، با روش مقایسه ای و با هدف تطبیق این اصول و ویژگی ها در مهمترین سند ترمیمی سازمان ملّل(UN)، تحت عنوان اصول بنیادین بکارگیری برنامه های عدالت ترمیمی در امور کیفری با آنچه در آیات الهی می باشد، پرداخته است. یافتههای پژوهش نشانگر آن است که این اصول و ویژگی ها بیشتر عنوان قرآنی دارند تا اینکه محصولی برآمده از یک سند بین المللی دانش جرم شناسی باشند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
127 - مهارت های رفتاری کنترل خشم با رویکرد منابع دینی
سید محمد حسین موسوی محمد زارعی فرشته محمدیخشم یکی از هیجانات انسان است که به رغم فوائد،در صورت عدم کنترل و مدیریت تحت بینش های عقلی و شرعی می تواند به آسیب های فردی، اجتماعی، تنش ها، نزاع ها و سایر جرایم بینجامد،.از این رو لازم است تا برای پیشگری از این حوادث راهکارهایی ارائه گردد،انسان ها دارای سه لایه ، بینش، چکیده کاملخشم یکی از هیجانات انسان است که به رغم فوائد،در صورت عدم کنترل و مدیریت تحت بینش های عقلی و شرعی می تواند به آسیب های فردی، اجتماعی، تنش ها، نزاع ها و سایر جرایم بینجامد،.از این رو لازم است تا برای پیشگری از این حوادث راهکارهایی ارائه گردد،انسان ها دارای سه لایه ، بینش، گرایش، کنش می باشند. در آموزه های قرآن و روایات جهت کنترل خشم راهکارهایی در سه حیطه ابعاد انسان؛ بینش ها، گرایش ها و رفتارها بیان شده است. اما به جهت گستردگی بحث تحقیق حاضر با روش توصیفی – تحلیلی تنها به مهارت های کنشی (رفتاری) کنترل خشم می پردازد. از این رهگذر با تکیه بر قرآن کریم و سیره اهل بیت علیهم السلام و منابع روان شناسی به عنوان منابع فرعی مهارت ها و روش های مناسبی را برای کنترل عوامل خشم مطرح کرده اند این راهکارارا در یک دسته بندی می توان به دو دسته تقسیم نمود مقابله های رفتاری نظیر ورزش، صله رحم، تغییر حالات وضعیت بدن و... مقابله های معنوی نظیر وضو گرفتن، تغذیه مناسب و... ، شناخت این مهارت ها و روش ها مورد بحث این پروژه تحقیقاتی می باشد پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
128 - مسئلهی طلاق با بیان ظرائف بلاغی اسالیب شرط در قرآن کریم
حمداله جعفرپور علی رضائی محمدعلی ربی پورطلاق و عدم توجه به حقوق زن از آسیبهای مهم اجتماعی میباشد که به دنبال آن بسا خانواده فرو میپاشد این پدیده هم مانند هر پدیده اجتماعی علل و عواملی دارد، که باید شناسایی و بررسی گردد، تحقیق حاضر در تحلیل این مسئله تلاش کرده است با استفاده از منابع کتاب خانهای و بر مبنا چکیده کاملطلاق و عدم توجه به حقوق زن از آسیبهای مهم اجتماعی میباشد که به دنبال آن بسا خانواده فرو میپاشد این پدیده هم مانند هر پدیده اجتماعی علل و عواملی دارد، که باید شناسایی و بررسی گردد، تحقیق حاضر در تحلیل این مسئله تلاش کرده است با استفاده از منابع کتاب خانهای و بر مبنای آموزههای قرآن کریم در سوره طلاق، بقره و نساء با روش توصیفی - تحلیلی و تبیین آیات طلاق و حقوق زنان در زمان عده طلاق را بررسی کرده و ظرائف بلاغی اسالیب شرط در آیات طلاق را که چرا با ادات و اسلوب شرط بیان شده است تبیین کند، نتایج تحقیق حاکی از آن است که بیان آیات طلاق و بیان حقوق زنان به لحاظ زبان شناختی با اسلوب شرط از ظرائف خاصی بر خوردار است جایی که اگر مضمون جمله شک یا نادر الوقوع باشد ((اِن)) و در صورت قطعی ((اذا)) و در صورت فراگیر و عمومیت داشتن با ((مَن)) قید خورده است. در قرآن رعایت تقوا طلاق باعث توسعه زندگی میگردد. همچنین عدّه، سبب حفظ حریم زوجیّت در اسلام و عدم اختلاف نفقه و نسبت فرزند به پدر را نشان میدهد، ازطرفی هم مهلتی برای بازگشت به زندگی میباشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
129 - نقش ویژگیهای شخصیتی حضرت آسیه (س) در زوال حکومت فرعون
احمد امیری احد داوری چلقائیقرآن کریم زنان را همچون مردان در سرنوشت جامعه مؤثر میداند، ازاینرو برخی ویژگیهای آنها را به نیکی یاد کرده و بعضی نکات اعتقادی، اخلاقی و رفتاری آنها را برشمرده است، آسیه (س)، همسر فرعون از جمله این زنان است که قرآن، دو مرحله حساس و تأثیرگذار از زندگی وی را روایت کرد چکیده کاملقرآن کریم زنان را همچون مردان در سرنوشت جامعه مؤثر میداند، ازاینرو برخی ویژگیهای آنها را به نیکی یاد کرده و بعضی نکات اعتقادی، اخلاقی و رفتاری آنها را برشمرده است، آسیه (س)، همسر فرعون از جمله این زنان است که قرآن، دو مرحله حساس و تأثیرگذار از زندگی وی را روایت کرده است که بیانگر نقش مهم زنان در مسائل اجتماعی - سیاسی است. پژوهش حاضر با تحلیل آیات مربوط به حضرت آسیه (س) و با بهرهگیری از منابع تاریخی، روایی و تفسیری، در پی تبیین نقش ویژگیهای شخصیتی حضرت آسیه (س) در زوال حکومت فرعون و پیروزی حضرت موسی (ع) میباشد. یافتههای پژوهش نشان میدهد حضرت آسیه (س)، ابزار تحقق اراده الهی در نجات جان موسی (ع) بوده و حضور فعال و بصیرت بخش در عرصههای سیاسی - اجتماعی داشته است و بهعنوان یکی از نزدیکترین افراد به فرعون، با ایمان به موسی (ع)، ابهت فرعون را شکسته و برای همه مردان و زنان عصر خویش و عصرهای بعد، در آزاداندیشی و استقلال فکری و عدم تأثیرپذیری از فساد محیط، الگو میباشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
130 - ضرورتهای نظری و عملی اسلامی سازی علم حسابداری با طرح نظریه فقه حسابداری
علی متین میکائیل جمال پور ابراهیم نویدی عباسپور اکبر کنعانی حیدر محمدزاده سالطهبا توجه به اینکه فقه حسابداری موضوع جدید و مهمی است این مقاله با هدف بررسی مدل فقهی و اخلاق اسلامی حسابداری و شکوفاسازی آن از نگاه اسلامی نوشته شده و روش تحقیق آن کیفی است که از طریق روش تحلیل مضمون با محوریت آیات قرآن کریم و مسایل فقهی و اخلاقی انجام شده است. با طرح ا چکیده کاملبا توجه به اینکه فقه حسابداری موضوع جدید و مهمی است این مقاله با هدف بررسی مدل فقهی و اخلاق اسلامی حسابداری و شکوفاسازی آن از نگاه اسلامی نوشته شده و روش تحقیق آن کیفی است که از طریق روش تحلیل مضمون با محوریت آیات قرآن کریم و مسایل فقهی و اخلاقی انجام شده است. با طرح این سؤال اصلی پژوهش که آیا حسابداری فعلی با استانداردهای ملی و بین المللی از نظر روششناسی، مسیر صحیحی را به منظور توسعه اسلامی طی کرده است؟ این پژوهش بیان میکند که تمام نیازهای رشد و کمال در دین مبین اسلام موجود است و تنها هدایت الهی میتواند موجبات شکوفاسازی صحیح آنها را فراهم سازد و بدرستی به مقصد مطلوب هدایت کند. از جمله نتایج تحقیق میتوان به کمبود فعالیتهای پژوهشی در حوزه فقهی حسابداری و عدم تطبیق روششناسی تحقیق از نظر مواردی همچون منابع مورد استفاده، روایی و پایایی، روشتحقیق، جامعه و نمونه پژوهشها، بهمنظور توسعه حسابداری اسلامی اشاره کرد. و این نتیجه کلی به دست آمد که تمام مشکلات به عدم پایبندی به شیوهها و روشهای اسلامی در مقابل راهبرد و شیوه های القائی سازمانهای جهانی بر میگردد. راهبرد اساسی برای رهایی از این مشکلات، شناخت مبانی اسلام و حرکت علمی اجتماعی تا حصول نتایج علمی و عملی در این زمینه (فقه حسابداری) است پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
131 - بررسی رستاخیز کلمات در سوره الرحمن
حسین کاشف بناب سید فضل اله رضوی پور حسن محمدی جعفر نجف پوراز نگاه صورتگرایان روش شعر رستاخیز کلمات است؛ چون که در زبان عادی و روزمره به کارگیری کلمات به صورت عادی و از روی اعتیاد و مرده اند و باعث جلب توجه نمیشوند و اگر کلامی از این حالت درآمده و موجب شود که شنونده توجهاش جلب شود و سبب زنده شدن کلمات شود دیگر آن کلام و متن م چکیده کاملاز نگاه صورتگرایان روش شعر رستاخیز کلمات است؛ چون که در زبان عادی و روزمره به کارگیری کلمات به صورت عادی و از روی اعتیاد و مرده اند و باعث جلب توجه نمیشوند و اگر کلامی از این حالت درآمده و موجب شود که شنونده توجهاش جلب شود و سبب زنده شدن کلمات شود دیگر آن کلام و متن مرده نیست بلکه رستاخیز واژگان صورت گرفته است. این اتفاق در متن قرآن کریم هم افتاده است و به سبب برجسته سازی و رستاخیزی که صورت گرفته حشر معانی شده و چشم انداز دیگری را رقم زده است.نگارنده در پژوهش پیشرو بر آن است تا با روش توصیفی– تحلیلی به بررسی حشر معانی الفاظ سورهی الرحمن پرداخته و با اشاره به جنبه ابداع و نوآوری در رستاخیز کلمات بهکاررفته در این سوره، اهمیت بیان موضوع را بیان نماید.با تحلیل و بررسی روند رستاخیز کلمات در این سوره به دست میآید که گونههای رستاخیز کلمات بهصورت صنعت تسجیع، حسآمیزی، کنایه، مجاز، آشناییزدایی و ... تجلییافته و با ایجاد آشناییزدایی جلب توجه مخاطب به موضوع بیشتر شده است به طوری که برجستهسازی کلام خداوند با روش آشناییزدایی بر پویایی و تأثیر نفوذ کلامش افزوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
132 - سادهزیستی کارگزاران و ثبات نظام سیاسی (مبانی قرآنی و روائی اندیشه امام خمینی)
بهروز رشیدی مسعود جعفری نژاد یحیی فوزیدر قرآن کریم بر ضرورت ساده زیستی تأکید فراوان شده است. از منظر قرآن کریم ساده‎زیستی از یک سو موجب سلامت نفس و حفظ تقوی و همدلی و همیاری با محرومان و مستضعفان و رسیدگی به امور آنان می‎شود، از سوی دیگر از دیدگاه قرآن خوی استکباری و اشرافی و تکاثر و اسراف و اتراف و چکیده کاملدر قرآن کریم بر ضرورت ساده زیستی تأکید فراوان شده است. از منظر قرآن کریم ساده‎زیستی از یک سو موجب سلامت نفس و حفظ تقوی و همدلی و همیاری با محرومان و مستضعفان و رسیدگی به امور آنان می‎شود، از سوی دیگر از دیدگاه قرآن خوی استکباری و اشرافی و تکاثر و اسراف و اتراف و تبذیر و تجمل‎گرایی و دنیاپرستی ناشی از آن از عوامل اصلی غفلت، لهو و لعب و فراموش کردن خداوند است و ظلم و ستم و تعدی به حقوق دیگران از نتایج طبیعی آن خواهد بود. که نتیجه آن براساس قانون الهی، هلاکت و اضمحلال جوامعی است که به این شیوه و سلوک مبتلا و بر آن اصرار دارند. به تبع این بینش و آموزة قرآنی، روایات، سخنان، احادیث و سیره عملی و نظری معصومین(ع) مشحون از پرداختن به محاسن و فوائد دنیوی و اخروی ساده زیستی و مذموم دانستن و نکوهش تجمل گرایی، دنیاطلبی، غرور و تفاخر است. امام خمینی که به معارف اسلامی اشراف کامل داشت با بهره‎گیری از این آموزه‎های قرآنی و روایی همواره در سیره عملی و نظری خود از یک سو ساده‎زیستی و پرهیز از تجملات و تفاخر را سرلوحه زندگی خود قرار داد و از سوی دیگر با دغدغه ای کاملاً مشهود و مبرز از بدو بنیان‎گذاری جمهوری اسلامی ایران به دولتمردان، کارگزاران سیاسی، متصدیان و مدیران ارشد نظام جمهوری اسلامی ایران به صورت مؤکد بر حفظ ساده‎زیستی و تواضع و پرهیز از تجمل‎گرایی و رفاه‎طلبی و به تعبیر خودشان حفظ خوی کوخ نشینی و پرهیز از خوی کاخ نشینی تأکید مصرانه داشت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
133 - شیوۀ تأویل عاشقانة مولانا از آیات قران و بررسی آن در قصههای قرآنی
حلیمه دیلمی نژاد شمس الحاجیه اردلانی سید احمد حسینی کازرونیمولوی از بزرگترین عارفان داستانپرداز ادب فارسی است که بهقصد بیان نکات اخلاقی و عرفانی به داستانسرایی خصوصاً قصص قرآن روی آورده است. یکی از ارکان مهم داستانهای قرآنکه در مثنوی مورد استفادة مولوی قرار گرفته است، شخصیتها و چهرههای قرآنی خصوصاً پیامبران میباشند. مو چکیده کاملمولوی از بزرگترین عارفان داستانپرداز ادب فارسی است که بهقصد بیان نکات اخلاقی و عرفانی به داستانسرایی خصوصاً قصص قرآن روی آورده است. یکی از ارکان مهم داستانهای قرآنکه در مثنوی مورد استفادة مولوی قرار گرفته است، شخصیتها و چهرههای قرآنی خصوصاً پیامبران میباشند. مولانا در مثنوی از بسیاری آیات قرآن بهره گرفته است و یکی از شگردهای مهم مولانا در برخورد با آیات قرآن کریم تأویل و تفسیر ذوقی و عاشقانة آنها است. تأویل در فرهنگ اسلامی و بهخصوص در ادب عرفانی، اصطلاحی معروف است که تحت عنوان تفسیر باطنی و از ظاهر به باطن رفتن بهکاربرده میشود. اصولاً اعتقاد به باطن امور در مرکز تفکر مولاناست به همین دلیل او به تأویل توجهی ویژه دارد. او معتقد است که قرآن کریم دارای باطنی است که در زیر ظاهر الفاظ پنهان است. تأویل آیات قرآن کریم در مثنوی شیوهای از تفسیر است که باطن را از ورای ظاهر و با معیار عشق و ذوق بیرون میآورد؛ ولی ظاهر را نفی نمیکند. یکی از مهمترین شرایط تأویل از نگاه او، تأویل خویش است که خودشناسی و تزکیة نفس را ضروری میکند و نتیجة آن است؛ به این معنی که تأویل باید آدمی را به رحمت خداوند امیدوار کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
134 - بررسی تحلیلی تناص قرآنی در شعر ملاعبدالکریم مدرس (مطالعۀ موردپژوهانه: دیوان ثهنا و سکالا)
عبدالله رسول نژاد مسعود باوان پوری سودابه جعفریقرآن کریم و مسائل مربوط به آن، پیوسته از موضوعات مهمی بوده که نصب العین پژوهشگران و محققان قرار گرفته است. تأثیر ژرف آموزه های این کتاب مقدس از زمان نزول آن تا عصر حاضر بر همگان آشکار است. این تأثیرپذیری تنها به دوران نزول قرآن و ادبیات قدیم عرب محدود نمی شود بلکه شاعرا چکیده کاملقرآن کریم و مسائل مربوط به آن، پیوسته از موضوعات مهمی بوده که نصب العین پژوهشگران و محققان قرار گرفته است. تأثیر ژرف آموزه های این کتاب مقدس از زمان نزول آن تا عصر حاضر بر همگان آشکار است. این تأثیرپذیری تنها به دوران نزول قرآن و ادبیات قدیم عرب محدود نمی شود بلکه شاعران معاصر حتی شاعرانی از سایر زبان ها و ادیان نیز تحت تأثیر مفاهیم و ارزش های قرآنی قرار گرفته اند. ملاعبدالکریم مدرس یکی از شاعران برجستۀ کرد زبان است که از جایگاه ارزشمند و ممتازی در ادبیات کردی برخوردار می باشد. وی به تفسیر قرآن به زبان کردی پرداخته و واضح است که از آن تأثیر گرفته است. ایشان دارای آثار مختلفی در زمینۀ شعر و دین می باشد که یکی از آنها دیوان" ثه نا و سکالا"( ستایش و التماس) است. شاعر در این کتاب، گاهی از عین آیۀ قرآنی یا برگردانی از آن به زبان کردی استفاده نموده. نویسندگان برآنند تا به روش توصیفی- تحلیلی نمونه هایی از این تأثیر را بیان نمایند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
135 - تبیین نکته ای مبهم در بیتی از شرفنامه ی نظامی گنجه ای، با تکیه بر شواهد زبان کردی
سید احمد پارسا حبیب اله سلیمینظامی گنجهای (م.۶۰۳ ق) در بیتی از شرفنامه، وقتی از می نام میبرد، به منظور روشنکردن معنی کلام و جلوگیری از آمیختگی معنی حقیقی و مجازی می، توضیحاتی ارائه میدهد که در ضمن آن به بیت زیر اشاره میکند: گر از می شدم هرگز آلودهجام حلال خدا باد بر من حــــــرام از آنجا که چکیده کاملنظامی گنجهای (م.۶۰۳ ق) در بیتی از شرفنامه، وقتی از می نام میبرد، به منظور روشنکردن معنی کلام و جلوگیری از آمیختگی معنی حقیقی و مجازی می، توضیحاتی ارائه میدهد که در ضمن آن به بیت زیر اشاره میکند: گر از می شدم هرگز آلودهجام حلال خدا باد بر من حــــــرام از آنجا که در قرآن کریم در چندین آیه، از جمله آیههای ۸۷و۸۸ سورهی مائده تأکید شده که نباید حلال خدای را بر خود حرام کرد و با توجه به اینکه نظامی شاعری مسلمان، آشنا به عرفان اسلامی، آگاه و معتقد به مفاهیم قرآنی و فرهنگ اسلامی است، این سؤال پیش میآید که منظور نظامی از طرح این مسئله چیست و کلام او از کدام منشأ سرچشمه گرفته است؟ پژوهش حاضر میکوشد با بررسی تفسیرهای قرآن کریم، متنهای فقهی و واکاوی متنهای ادب پارسی، به این پرسش و پرسشهای اینچنینی دربارهی این بیت پاسخ دهد. روش این پژوهش توصیفی است و نتایج با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا به شیوهی کتابخانهای و سندکاوی تحلیل میشوند. نتایج بیانگرست که این نظر نظامی با قرآن کریم در تضاد نیست. درواقع در این بیت تکیهکلام سوگندگونهای وجود دارد که از طریق فقهاسلامی در میان ایرانیان، در زمانهای گذشته بهویژه در قرن ششم رواج داشته است و هنوز نمود آن را بهروشنی در برخی از مناطق غرب ایران میتوان دید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
136 - تاریخ مفهوم «حمد»؛ بررسی تحولات معنایی از دوران پیشااسلامی تا قرآن کریم و فرهنگ اسلامی
محمد حسین اخوان طبسی امیرحسین حسین زاده ایوری مرتضی اوحدیحمد مفهومی قرآنی است که با ورود به فرهنگ اسلامی دچار تغییرات اساسی در معنا شده است. اهل لغت و مفسران حمد را به معنای ستایش و ثنا (مدح) یا سپاسگذاری (شکر) دانستهاند. در روایات و فرهنگ اسلامی نیز همین معنا برای حمد بازتاب یافته است. این در حالی است که حمد در سابقه پیشا چکیده کاملحمد مفهومی قرآنی است که با ورود به فرهنگ اسلامی دچار تغییرات اساسی در معنا شده است. اهل لغت و مفسران حمد را به معنای ستایش و ثنا (مدح) یا سپاسگذاری (شکر) دانستهاند. در روایات و فرهنگ اسلامی نیز همین معنا برای حمد بازتاب یافته است. این در حالی است که حمد در سابقه پیشا اسلامی خود و در زبانهای سامی دو طیف معنایی را بههمراه داشته است: نخست معنای آتش و گرما و دوم معنای اشتیاق، علاقه و لذت؛ که معنای دوم از معنای نخست ساخت یافته است. این شواهد معنایی نشان میدهد که حمد در تاریخ حیات خود دچار تحولی اساسی در معنا شده است. حال پرسش اساسی درباره معنای حمد در قرآن کریم است؛ آیا حمد در قرآن امتدادی از معنای پیشااسلامی (معنای شوق)، یا همراستا با معنای دوره اسلامی (معنای سپاس و ستایش) است؟ این پژوهش میکوشد با رویکرد تاریخ مفهوم تحولات معنایی حمد را از دوران باستان تا عصر نزول قرآن و سپس دوره فرهنگ اسلامی رصد نماید. این پژوهش به این نتیجه دست یافته که معنای حمد در قرآن کریم در امتداد معنای پیشااسلامی خود (شوق، علاقه و توجه) است و نباید آن را بر معنای تحول یافته در دوران اسلامی (ستایش، سپاس) حمل نمود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
137 - تحلیل و نقد دیدگاه مفسّران عامّه در سدههای مختلف پیرامون تبیین مفهوم مودّت ذی القربی
صدیقه امینی محمد رضا آرام امیر توحیدیواژهی مودّت به معنای محبّت شدید دوسویه میان اشخاص است که میتواند بر اساس متعلّق آن ممدوح یا مذموم باشد و چنان جاذبه دارد که محب را به اسوهپذیری و پیروی از محبوب وا میدارد. براساس نظر علمای امامیّه ترکیب"مودّت ذی القربی" اگر در ارتباط با نبی اکرم (ص) به کار رود، تنها چکیده کاملواژهی مودّت به معنای محبّت شدید دوسویه میان اشخاص است که میتواند بر اساس متعلّق آن ممدوح یا مذموم باشد و چنان جاذبه دارد که محب را به اسوهپذیری و پیروی از محبوب وا میدارد. براساس نظر علمای امامیّه ترکیب"مودّت ذی القربی" اگر در ارتباط با نبی اکرم (ص) به کار رود، تنها به معنای دوستی و محبّت همراه با پیروی و ولایتپذیری از ائمه اثنی عشر (ع) و حضرت زهرا (س) است. این درحالی است که اکثر علمای عامّه این دیدگاه را نمیپذیرند و در خصوص مفهوم مذکور آرای دیگری را ارائه دادهاند. بررسی دقیق دیدگاه مفسّران عامّه نشان میدهد که در سدههای مختلف، آرای گوناگونی در تبیین مفهوم مورد بحث بیان شده تا جایی که برخی آن را دوستی و محبّت انصار به پیامبر (ص) و قریش بیان کردهاند و بسیاری نیز دوستی قریش نسبت به پیامبر (ص) و عدم دشمنی با ایشان را رأی مختار برگزیدهاند. بر این اساس گفتمان بنیادین نوشتار حاضر ضمن اشاره به معناشناسی واژگان مرتبط با موضوع، بر اساس دادههای کتابخانهای، آرای مفسران عامّه در تبیین مفهوم مذکور را بیان میکند و به بررسی و نقد این دیدگاهها میپردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
138 - معناشناسی تاریخی واژه رزق در قرآن کریم
محمد حسین اخوان طبسی مرتضی اوحدی حسین شجاعیواژه رزق، یکصد و نه بار در قرآن کریم به کار رفته است. لغت شناسان و مفسران، طیف گسترده ای از معانی مادی و معنوی را برای این واژه در نظرگرفته اند؛ عدهای از ایشان رزق را صرفاً بر معنایی مادی، برخی دیگر صرفاً بر معنایی معنوی و پاره ای بر هر دو معنای مادی و معنوی اطلاق کر چکیده کاملواژه رزق، یکصد و نه بار در قرآن کریم به کار رفته است. لغت شناسان و مفسران، طیف گسترده ای از معانی مادی و معنوی را برای این واژه در نظرگرفته اند؛ عدهای از ایشان رزق را صرفاً بر معنایی مادی، برخی دیگر صرفاً بر معنایی معنوی و پاره ای بر هر دو معنای مادی و معنوی اطلاق کردهاند. این بسط معنایی رزق در میان اهل لغت و مفسران در حالی به وجود آمده است که بر پایۀ شواهد زبانشناختی، رزق در عصر پیشاقرآنی و در عصر نزول قرآن معنای محدود و معینی را با خود حمل می کرده است. نویسندگان این مقاله با هدف دستیابی به معنای اصلی این واژه در قرآن و با بهره از ریشه شناسی تاریخی این واژه نشان داده اند که رزق در دوران پیشاقرآنی حایز معنایی مادی بوده است که خوراک، بهره و سهم، روزانه بودن و عطای به دیگری مهمترین مؤلفه های آن به شمار می رفته است. در دوران نزول قرآن و با انتقال این واژه از فارسی به عربی همین گسترۀ معنایی نیز به عربی عصر نزول وارد شده است. پس در فهم و تفسیر آیاتی که واژۀ رزق در آن ها به کار رفته است باید متمرکز بر معنای مادی این واژه بود. گسترش رزق به مصادیق غیرمادی (فرزند، علم و ...) توسعهای است که بعدتر و توسط مفسران صورت گرفته است و لذا نباید آن را بر رزق در قرآن کریم حمل نمود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
139 - بررسی تحلیلی سیر تاریخی «وقف لازم» در دانش وقف و ابتدا قرآن کریم
روح الله محمدعلی نژاد عمران محسن قاسم پور راوندی کریم پارچه باف دولتی محمد رسول تکبیریاز علائم وقف و ابتدا در قرآن که رعایتش نقش مهمی در فهم صحیح آیات ایفا میکند، علامت وقف لازم مـ است. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی، سیر تاریخی وقف لازم از زمان سجاوندی تا زمان معاصران را تحلیل میکند. پس از مطالعه وقفهای لازم و بررسی نقش آنها در فهم، دریافته شد که ت چکیده کاملاز علائم وقف و ابتدا در قرآن که رعایتش نقش مهمی در فهم صحیح آیات ایفا میکند، علامت وقف لازم مـ است. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی، سیر تاریخی وقف لازم از زمان سجاوندی تا زمان معاصران را تحلیل میکند. پس از مطالعه وقفهای لازم و بررسی نقش آنها در فهم، دریافته شد که تعداد زیادی از آیات دارای علامت وقف لازم، در آیات اعتقادی هستند. درصورت عدم رعایت وقف لازم، چه بسا فهمی خلاف مراد الهی از آیات قرآن کریم به دست آید. این کژفهمی میتواند تا حدی پیش رود که مراد الهی از آیات قرآن کریم برعکس جلوه نماید؛ مثلاً مفهومی توحیدی به کفرآمیز منجر گردد؛ خطاب به اشخاص، وارونه نمایان شود؛ گفتوگویی ناظر به شخصیتی خاص، منحرف به شخصیتی دیگر گردد. رعایت وقف لازم، اثرش را در قرائت و فهم قرآن به صورت محسوسی ایفا و از فهم ناقص آیات جلوگیری میکند. با بررسی تاریخی مشخص میشود از زمان سجاوندی تا زمان معاصر، تعداد 16 مورد از مواضع وقوف لازم، در همه دورهها لازم؛ 3 مورد ابتدا لازم، سپس غیرلازم و مجدّد لازم؛ 29 مورد در ابتدا لازم اما تا زمان معاصر غیرلازم؛ 3 مورد در ابتدا غیرلازم و تا زمان معاصر تبدیل به لازم؛ 3 مورد هم متغیر بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
140 - ساختار هندسی آیات تاریخی قرآن کریم
محمدحسن احمدیآیات تاریخی، بخش قابل توجهی از آیات قرآن را به خود اختصاص داده اند و در عین حال، از توجه بایسته دور مانده اند. این که مراد از آیات تاریخی چیست، گستره توزیع و فراوانی آن در قرآن به چه صورت است و این که چه طبقه بندی از این آیات می توان ارایه داد و اساسا این که وجه تمایز ا چکیده کاملآیات تاریخی، بخش قابل توجهی از آیات قرآن را به خود اختصاص داده اند و در عین حال، از توجه بایسته دور مانده اند. این که مراد از آیات تاریخی چیست، گستره توزیع و فراوانی آن در قرآن به چه صورت است و این که چه طبقه بندی از این آیات می توان ارایه داد و اساسا این که وجه تمایز این دسته آیات از آیات دیگر قرآن چیست؛ سوالاتی است که ضرورت این موضوع را تبیین می کند. در این مقاله برانیم تا به تدوین نمایه جامعی از آیات تاریخی قرآن دست یازیم تا با اتکاء به آن بتوان نگاه جامع تری نسبت به این بخش از آیات قرآن داشت. بررسی این آیات به تفکیک هر سوره و به صورت موضوعی نشان خواهد داد که دو رویکرد حداقلی و حداکثری نسبت به گستره آیات تاریخی، قابل طرح است. بر این اساس، ابتدا هندسه آیات تاریخی و سپس ویژگی های آن را بررسی می کنیم و سپس به تبیین رابطه آیات تاریخی با عهدین خواهیم پرداخت و در این خصوص، دیدگاهی غیر از دیدگاه اقتباس و تصحیح را مطرح خواهیم کرد و نگاه جدیدی به تفسیر تاریخی نیز مطرح خواهیم کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
141 - تحلیل و بررسی بنیادهای مشروعیت گردشگری از منظر آیات و روایات
محمد رخبین محمد روحانی مقدم مریم آقایی بجستانیامروزه شاهد توسعه روزافزون صنعت گردشگری در بسیاری از کشورها هستیم و بهسادگی میتوان پیشبینی کرد که در آینده دامنة آن گستردهتر از پیش خواهد بود و دین مبین اسلام موضوع سیاحت و گردشگری را مورد تشویق و ترغیب قرار داده بهگونهای که در بیش از 14 آیه در قرآن و صدها روایت ا چکیده کاملامروزه شاهد توسعه روزافزون صنعت گردشگری در بسیاری از کشورها هستیم و بهسادگی میتوان پیشبینی کرد که در آینده دامنة آن گستردهتر از پیش خواهد بود و دین مبین اسلام موضوع سیاحت و گردشگری را مورد تشویق و ترغیب قرار داده بهگونهای که در بیش از 14 آیه در قرآن و صدها روایت از ائمه معصومین علیهم السلام به این موضوع پرداخته و میتوان گفت تعالیم حیاتبخش اسلام گردشگری را عامل مهمی برای رشد و تعالی فرد و جامعه اسلامی مورد تأکید قرار داده است. لذا در این تحقیق به روش مروری و کتابخانهای تلاش شده است با بررسی آیات و روایات به گردشگری از دیدگاه اسلام پرداخته شود؛ و نتایج مشخص میکند که دین مبین اسلام ضمن تأکید بر سیر و سیاحت در زمین با اهداف، عبرتآموزی، فراگیری علم، کسب فایده آشنایی با عادت و عقاید گوناگون و... در راستای هدایت بشر را دنبال میکند. واژگان کلیدی: مشروعیت.گردشگری، گردشگری مذهبی، قرآن کریم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
142 - بررسی استعارهی مفهومی «نور» در قرآن کریم
مرتضی براتیبحث استعاره در باور شناختگرایان محدود به لفظ و زبان نیست. در این نظرگاه و بر خلاف دیدگاه سنتی، استعاره موضوعی مفهومی است که در سطح اندیشه ایجاد میشود. با رویکرد شناختی به استعاره و به ویژه به استعاره های متن مقدس قرآن که ظرفیت معنایی شگرفی دارد می توان از آن بهره ی بیش چکیده کاملبحث استعاره در باور شناختگرایان محدود به لفظ و زبان نیست. در این نظرگاه و بر خلاف دیدگاه سنتی، استعاره موضوعی مفهومی است که در سطح اندیشه ایجاد میشود. با رویکرد شناختی به استعاره و به ویژه به استعاره های متن مقدس قرآن که ظرفیت معنایی شگرفی دارد می توان از آن بهره ی بیشتری ببریم. در این نوشته با تکیه بر نظریه ی شناختی، استعارهی هدایت نور است و خوشههای آن یعنی؛ قرآن، پیامبر، اسلام، علم و ... در قرآن کریم بررسی میشود. از رهگذر بررسی این استعاره در قرآن کریمدرمییابیم هدایت که سرمنزل و مقصد فرجامین آن خداوند متعال است کلان استعارهی مفهومی است و از آن بهعنوان نور یاد میشود و هر چیزی که انسان را به سمت این مسیر بکشاند نیز نور است و بهعنوان خوشههای این استعاره محسوب میشود و هر آنچه انسان را از طی این طریق بازدارد، در مقابل نور قرا میگیرد و تاریکی و ظلمت است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
143 - مبانی کلامی و زمینه های فروپاشی خانواده از دیدگاه قرآن
حبیبالله دانش شهرکی مرضیه دست مردخانواده یکی از مقدس ترین نهادهای جامعه می باشد. مطالعه و تحقیق در مورد خانواده یکی از مهمترین و ضروریترین مسائل جامعه می باشد، بررسی عوامل تحکیم خانواده و نیز عناصر اضمحلال و فروپاشی آن کمک شایانی به حفظ جامعه می نماید. این نهاد جایگاه ویژه ای در قرآن دارد. در این کتاب چکیده کاملخانواده یکی از مقدس ترین نهادهای جامعه می باشد. مطالعه و تحقیق در مورد خانواده یکی از مهمترین و ضروریترین مسائل جامعه می باشد، بررسی عوامل تحکیم خانواده و نیز عناصر اضمحلال و فروپاشی آن کمک شایانی به حفظ جامعه می نماید. این نهاد جایگاه ویژه ای در قرآن دارد. در این کتاب آسمانی آیات متعددی وارد شده است. از نظر قرآن کریم عوامل متعددی بنیان خانواده را متزلزل می کند. عواملی مانند ناسازگاری فکری و شأنی زوجین، نگاه به نامحرم چه مرد به زن و چه زن به مرد، رعایت نکردن حجاب، تهمت زنا به زن زدن ، از نظر قرآن کریم موجب فروپاشی خانواده ها می گردد. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی بوده و گردآوری اطلاعات درآن به شیوه کتابخانه ای می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
144 - ترسیم شبکه ی معنایی مفاهیم مرتبط با زنان در قرآن کریم
حمیده علی اکبری فهیمه باب الحوائجی ملوک السادات حسینی بهشتی زهرا اباذریهدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی مفاهیم لفظی و ضمنی مرتبط با زنان در قرآن کریم (براساس تفاسیر المیزان و نمونه)، به منظور ترسیم شبکه ی معنایی انجام شده است. روش پژوهش: پژوهش حاضر کاربردی است، و روش پژوهش، ترکیبی از تحلیل محتوای کمی و کیفی و اکتشافی است. روش کیفی به دو روش چکیده کاملهدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی مفاهیم لفظی و ضمنی مرتبط با زنان در قرآن کریم (براساس تفاسیر المیزان و نمونه)، به منظور ترسیم شبکه ی معنایی انجام شده است. روش پژوهش: پژوهش حاضر کاربردی است، و روش پژوهش، ترکیبی از تحلیل محتوای کمی و کیفی و اکتشافی است. روش کیفی به دو روش تحلیل محتوای کیفی و رویکرد دلفی انجام شده است. جامعه ی آماری پژوهش حاضر در بخش کمی، شامل تمام آیات قرآن کریم، و در بخش کیفی، 21 نفر از خبرگان حوزه ی علوم قرآنی و مطالعات زنان هستند. برای نمونه گیری از روش گلوله برفی استفاده شده است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزارهای MAXQDA، SPSS 20 و Protégé 5.5.0 استفاده شده است. یافته ها: تعداد کل مقوله های استخراج شده در حوزه ی زنان، در هر دو تفسیر المیزان و نمونه برابرند (10 مقوله)، اما تعداد زیرمقوله ها در تفسیر نمونه (237 زیرمقوله) بیش تر از تفسیر المیزان (215 زیرمقوله) است. در هر دو تفسیر مقوله های هسته (پربسامد)، یکسان و مشترک است و مقوله ی "مسائل و ویژگی های مرتبط با زنان" با فراوانی 64 به صورت لفظی (33/30 درصد کل آیات لفظی استخراج شده) و 393 بار به صورت ضمنی (60/18 درصد کل آیات ضمنی استخراج شده)، بیش ترین میزان فراوانی را دارد. بعد از شناسایی تمام اصطلاحات مرتبط با زنان از تفاسیر المیزان و نمونه، مقوله ها به عنوان کلاس (10 کلاس) و زیرمقوله ها به عنوان ساب کلاس (237 ساب کلاس)، برای ترسیم شبکه ی معنایی، وارد نرم افزار پروتژ شد. نتیجه گیری: تعداد کل مقوله های استخراج شده در حوزه ی زنان، در هر دو تفسیر برابرند، اما تعداد زیرمقوله ها در تفسیر نمونه بیش تر از تفسیر المیزان است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
145 - تبیین عملکرد جهادی مدیران با تاکید بر قرآن کریم، نهج البلاغه و بیانات عالمانه آیت العظمی امام خامنه ای(مدظله العالی)
مجید احمدی علیرضا روستاپس از انقلاب اسلامی، به ویژه در سال های دفاع مقدس، یکی از شیوه های مدیریت که به طور خاص مورد توجه قرار گرفت،مدیریت جهادی بود که برگرفته از تعالیم اسلامی،بهره گیری از انرژی و توانمندی منابع انسانی است که با تکیه بر ارزش ها و اعتقادات معنوی صورت می گیرد.هدف این تحقیق،تبیی چکیده کاملپس از انقلاب اسلامی، به ویژه در سال های دفاع مقدس، یکی از شیوه های مدیریت که به طور خاص مورد توجه قرار گرفت،مدیریت جهادی بود که برگرفته از تعالیم اسلامی،بهره گیری از انرژی و توانمندی منابع انسانی است که با تکیه بر ارزش ها و اعتقادات معنوی صورت می گیرد.هدف این تحقیق،تبیین عملکرد جهادی مدیران با تاکید بر قرآن کریم،نهج البلاغه و بیانات عالمانه آیت العظمی امام خامنه ای(مدظله العالی) می باشد.روش تحقیق از نظر هدف،کاربردی و برطبق شیوه جمع آوری داده ها،توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش،تمامی مدیران و کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحدهای غرب استان تهران (شهرقدس، شهریار، ملارد، صفادشت و سما اندیشه) می باشند.در واقع، تعداد 125 پرسشنامه به روش تصادفی ساده توزیع و تعداد 120 پرسش نامه جمع آوری گردیده است.پایایی پرسش نامه با ارزیابی ضریب آلفای کرونباخ مورد سنجش قرار گرفته که به میزان 0/761 بوده است. همچنین داده ها با شیوه مدل یابی معادلات ساختاری و توسط نرم افزار Smart-PLS مورد سنجش قرار گرفتند.نتایج حاصل از بررسی فرضیههای پژوهش حاکی از آن است که مسئولیت و پاسخگویی مدیران، شایسته سالاری، التزام به تعهدات، روابط خوب و قوی مدیران با کارکنان، و نظارت مبتنی بر نیاز بر عملکرد جهادی مدیران تاثیر دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
146 - مدیریت دانش از منظر دین مبین اسلام با استفاده از روش تحلیل محتوا با تاکید بر آیات قرآن کریم
وحید بخردی نسبدر این پژوهش مبتنی بر روش تحلیل محتوا با مراجعه به قرآن کریم، دستورات و ارشادات آن منشور ربّانی که نگاهی به حوزه علوم مدیریتی دارد، استخراج شد. سپس گزارههای مدیریت دانش با استفاده از تحلیل محتوا استخراج و طبقهبندی شد. رهآورد استفاده از این روش، ارائه مُدلی جامع جهت ا چکیده کاملدر این پژوهش مبتنی بر روش تحلیل محتوا با مراجعه به قرآن کریم، دستورات و ارشادات آن منشور ربّانی که نگاهی به حوزه علوم مدیریتی دارد، استخراج شد. سپس گزارههای مدیریت دانش با استفاده از تحلیل محتوا استخراج و طبقهبندی شد. رهآورد استفاده از این روش، ارائه مُدلی جامع جهت اثبات وجود نظامی جامع منطبق بر قرآن کریم و کارآمدی این نظام در رشد و هدایت سازمان است. پژوهش حاضر مستخرج از بررسی آیات قرآن کریم است که تلاش دارد جامعیت و کارآمدی دین اسلام را در هدایت و اداره افراد درون سازمان اثبات نماید. با توجه به یافتههای پژوهش امید میرود مدیران واحدها در آیندهای نه چندان دور در صورتهای مالی خود تاثیر سرمایه فکری افراد سازمانی خود را انعکاس داده تا با توجه به ارزشهای الهی در سازمانهای اسلامی این مرز و بوم، حقی از افراد سازمان به واسطه عدم ارائه منابع ذهنی ضایع نشود. نتایج حاکی از همخوانی مدیریت دانش با مفاهیم و اصول اسلام و قرآن است تا حدی که میتوان مفاهیم و پایههای مدیریت دانش را بااستناد به قرآن، سنت و سیره معصومین(ع)و سایر منابع دانش اسلامی بازشناسایی و تعریف کرده و گسترش و توسعه داد و در راستای مدیریت دانش اسلامی مورد استفاده قرارداد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
147 - شیوۀ داستانپردازی در قرآن و تأثیر آن بر مثنوی؛ با تکیه بر آغاز و شیوه نقل داستانها
حسین فعال عراقی نژاد سهیلا موسوی سیرجانیقصّههای قرآن در شمار آن دسته از آثار روایی است که میتوان از نظر ساختار و شیوه داستانپردازی به آن نگاه کرد؛ زیرا هنر قصّهگویی در قرآن همراه با شگردهای روایی شگرف، چنان زیبایی به آن بخشیده که از زوایای گوناگون قابل بررسی است. از سوی دیگر مثنوی مولوی نیز از آن دسته آثا چکیده کاملقصّههای قرآن در شمار آن دسته از آثار روایی است که میتوان از نظر ساختار و شیوه داستانپردازی به آن نگاه کرد؛ زیرا هنر قصّهگویی در قرآن همراه با شگردهای روایی شگرف، چنان زیبایی به آن بخشیده که از زوایای گوناگون قابل بررسی است. از سوی دیگر مثنوی مولوی نیز از آن دسته آثار روایی است که داستان های فراوانی را در خود جای داده است. از آنجا که شیوه داستانپردازی در هر اثر روایی نقش مؤثری در پیکربندی روایت ایفا میکند؛ بنابراین هدف از این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی، مقایسه و تطبیق شیوة داستانپردازی قرآن و مثنوی است. بعد از واکاوی این دو اثر این نتیجه به دست آمد که شیوة داستانپردازی در قرآن از جمله شروع و شیوة نقل داستانها و... از تنوع خاصی برخورداراست که مولوی از آن بهویژه در به کارگیری شیوههایی چون براعت استهلال در شروع، شکست خط، سپیدخوانی و روایتگریزی در شیوة نقل داستانها تأثیر چشمگیری پذیرفته است. نتیجه تحقیق بیانگر آن است که مولوی با دیدگاه الگومدار خود از شیوة داستانپردازی قصههای قرآن به صورت سرمشقهای عالی در پروراندن قصههای مثنوی به فراوانی بهره برده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
148 - جهانبینی مولوی و کارکرد آیات و احادیث در دفتر اولم ثنوی با تکیه بر نظام گذرایی
اشرف شیبانی اقدم محمدعلی گذشتی راحله غلامیاین مقاله بر ارتباط میان گزینشها، فرمهای زبان شناختی اصلی، ایدئولوژیها و قدرت روابط نهفته در هریک از فرمها در مثنویمعنوی تمرکز دارد و در آن، برخورد مولوی با ارزشها و اندیشههای محوری بیان شده در آیات قرآن کریم و احادیث براساس پیشفرضهای تحلیل گفتمان انتقادی و چار چکیده کاملاین مقاله بر ارتباط میان گزینشها، فرمهای زبان شناختی اصلی، ایدئولوژیها و قدرت روابط نهفته در هریک از فرمها در مثنویمعنوی تمرکز دارد و در آن، برخورد مولوی با ارزشها و اندیشههای محوری بیان شده در آیات قرآن کریم و احادیث براساس پیشفرضهای تحلیل گفتمان انتقادی و چارچوب تحلیلی مایکل هلیدی در نظام گذرایی نقشگرا بررسی شده اند. بر این اساس، ابیاتی که به طور صریح یا ضمنی، به آیات کتاب آسمانی و احادیث اشاره دارند، با توجه به دستور نظاممند و کارکردی هلیدی طبقهبندی و تحلیل شده اند. با بررسی جهتیابیهای ایدئولوژیکی ابیات و فرایندهای اصلی و فرعی این نتیجه حاصل شد که جهانبینی حاکم بر این بافت عرفانی تصرف مشیت الهی را در تمام امور القا میکند. هسته اصلی و مرکز معنایی فرایندهای به کار رفته در آیات و احادیث از نوع رابطهای است. از طرف دیگر، آیات و احادیثی که شامل یک فرایند مشخص هستند، میتوانند به چند فرایند افزایش یابند، یا برعکس چند فرایند نمودیافته در آیات و احادیث در کلام مولوی میتواند به یک فرایند تقلیل یابد و به این ترتیب، بر هدف تعلیمی و ارشادی یک نکته خاص تأکید شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
149 - بنیادهای قرآنی حقوق بین الملل اسلامی
عباس منتهاییاسلام، دین خاتم، دین اتم و اکمل، دین جهانی و جاودانی است. این دین هدیهای است که از طرف خداوند متعال به بشریت ارزانی شده و متضمّن تامین سعادت دنیا و آخرت انسان، در صورت ایمان و عمل به دستورات و قوانین آسمانی آن است؛ اسلام آمده است تا در جوامع انسانی به مرحله عمل و اجرا چکیده کاملاسلام، دین خاتم، دین اتم و اکمل، دین جهانی و جاودانی است. این دین هدیهای است که از طرف خداوند متعال به بشریت ارزانی شده و متضمّن تامین سعادت دنیا و آخرت انسان، در صورت ایمان و عمل به دستورات و قوانین آسمانی آن است؛ اسلام آمده است تا در جوامع انسانی به مرحله عمل و اجرا در آید. از این رو داعیهی جهانشمولی و ادارهی جامعهی بشری در هر عصر و مَصر، تا قیامت دارد. تعالیم آسمانی و جاودانه ی اسلام در سه حوزه ی، اصول اعتقادات، اخلاق و احکام (قوانین و مقررات) به طور مستقیم یا غیر مستقیم جنبه اجرایی دارد. احکام اسلام در قالب یک سلسله اوامر و نواهی است که از نظر فقهی آنها را آیات الاحکام مینامند. آیات الاحکام مشتمل بر دو دسته قواعد است، یکی احکام عبادی و دیگری احکام اجتماعی لازم الاتباع که همان حقوق موضوعه به معنای امروزی میباشد. مجموع آیات الاحکام حدود 500 آیه است که بخشی از آنها (حدود 200 آیه)، به نوعی مرتبط با موضوعات حقوق بین الملل است. بدیهی است اجرای احکام الهی مستلزم تشکیل حکومت و تاسیس نظام سیاسی است و بدون آن نمیتوان به قوانین و مقررات اسلام اعم از داخلی و بین المللی جامهی عمل پوشاند. شاید برخی گمان برند که مقررات حقوق بین الملل را باید از ابتکارات اروپاییان در قرون اخیر برشمرد و تصور این باشد که سایر مردمان در طول تاریخ بشر به روابط ملتها و راه رسم زندگی نیاندیشیدهاند. برای رد چنین تصور ناصوابی نوشته حاضر نگاشته و تبیین گردیده است که قران کریم و روایات اسلامی و سیره معصومین در خصوص نظام رفتار با سایر ملل و مکاتب و افراد غیر مسلمان دستورات و پیامهای روشن و شفاف و منطبق با موازین انسانی دارند و چگونگی رفتار مسالمت آمیز و یا برائت از آنان را تبیین اصولی نموده اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
150 - نقد و ارزیابی تطبیقی برخی از ترجمه های معاصر فارسی قرآن کریم از مصدرهای میمی سوره بقره
علی اسودیترجمه متون مقدس در رأس آن قرآن کریم، از ضروریات تبلیغی دین اسلام به شمار میآید. توجه به رسالت فرا زمانی و فرا مکانی قرآن، دانشوران بسیاری را در طول تاریخ اسلام بر آن داشت تا اقدام به ترجمه قرآن کنند. از جمله آنها، دقت در ترجمه مصدر میمی در قرآن کریم است. مصدر میمی از د چکیده کاملترجمه متون مقدس در رأس آن قرآن کریم، از ضروریات تبلیغی دین اسلام به شمار میآید. توجه به رسالت فرا زمانی و فرا مکانی قرآن، دانشوران بسیاری را در طول تاریخ اسلام بر آن داشت تا اقدام به ترجمه قرآن کنند. از جمله آنها، دقت در ترجمه مصدر میمی در قرآن کریم است. مصدر میمی از دیدگاه علما صرف، نحو و تفسیر، اسمی است که معنی آن شبیه مصدر أصلی، همراه با قوَّۀ دلالت وتأکید بوده، و علاوه بر حدث، غالباً بر انتهاء و نهایت امری نیز دلالت دارد. بررسی کتابخانه ای- تحلیلیِ ترجمه های معاصر قرآن کریم، از مصدرهای میمی سوره بقره، در سه شیوه تحت اللفظی از ابوالحسن شعرانی، تفضیلی از مهدی الهی قمشه ای، عبدالمحمد آیتی و محمدرضا صفوی، و وفادار از ناصر مکارم شیرازی، مهدی فولادوند، مصطفی خرمدل، ابوالفضل بهرام پور، نشان می دهد که در همه این ترجمه ها معنای اصلی مصدر میمی مغفول واقع شده، و ترجمه امین یا وفادار تا حدودی به معنای اصلی مصدر میمی، که همان نهایت و سرانجام امر است، اشاره دارد. با لحاظ نمودن کارکرد واقعی مصدر میمی، جدولی از ترجمه مصادر میمی سوره بقره ارائه، و با بیان ترجمه پیشنهادی، معنای صحیح کلام الهی آشکار، و فهم بهتر آیات قرآن کریم را فراهم، و راهگشای مترجمان بعدی، و پویایی دانش ترجمه قرآنی خواهد شد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
151 - نقد مقابله ای ترجمه های قرآن کریم«پنج مترجم فرهیخته: آیتی، حداد عادل، خرمشاهی، فولادوند و مکارم شیرازی + نویسنده»
محمد حسن تقیّهترجمه متون مقدس و دینی ـ به ویژه قرآن کریم ـ به ۳ رکن نیاز دارد: الف ـ تخصص زبانی؛ ب ـ حرفه ای بودن در ترجمه؛ ج ـ موضوع. بی گمان نداشتن زبان و نثر معیار، سفارشی بودن بیشتر ترجمه ها، استفاده نکردن بیشتر مترجمان قرآن از فرهنگ لغات یک و یا دو زبانه، امانت دار لفظ بودن تا م چکیده کاملترجمه متون مقدس و دینی ـ به ویژه قرآن کریم ـ به ۳ رکن نیاز دارد: الف ـ تخصص زبانی؛ ب ـ حرفه ای بودن در ترجمه؛ ج ـ موضوع. بی گمان نداشتن زبان و نثر معیار، سفارشی بودن بیشتر ترجمه ها، استفاده نکردن بیشتر مترجمان قرآن از فرهنگ لغات یک و یا دو زبانه، امانت دار لفظ بودن تا معنا ، و گنگ و نامفهوم بودن از جمله مشکلات ترجمه های قرآن مجید است. بی گمان خود قرآن کریم هیچ گونه ابهامی ندارد. اگر در ترجمۀ متون دیگر مانند متون علمی و ادبی اشتباهی رخ دهد، در نهایت یک اشتباه است اما در ترجمۀ متون دینی ـ به ویژه قرآن کریم ـ موضوع فرق میکند. وحیانی بودن، ارتباط مستقیم با عقیده دین مداران و کهن بودن موجب فرق داشتن متن قرآن کریم با دیگر متون شده است. پژوهشگر در این اثر پژوهشی ترجمۀ آیه هایی از قرآن کریم را از پنج مترجم برجستۀ کشور آیتی، حداد عادل، خرمشاهی، فولادوند و مکارم شیرازی را برگزیده است. سپس برای این که تنها به نقد دیگران نپرداخته باشد ترجمۀ خود را نیز در پایان ترجمه ها آورده است. در این میان نکته ای ترجمه ای برای هر آیۀ مبارک را نیز یادآور می کند تا با عرضة ترجمه های گوناگون، دست مخاطب برای انتخاب ترجمة روان تر و فصیح تر باز باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
152 - واکاوی حرف تمنّی لیت در قرآن کریم از منظر مربّع معناشناسی و زیبایی شناختی گفتمان
معصومه پویا فرهاد دیوسالارقرآن کریم این معجزة بزرگ دین مبین اسلام، در هر دوره و عصری، جلوهای تازه از خود به تماشا میگذارد. فرازهایی از آیات شریفه قرآن کریم دربردارنده ای کاش ها معادل حرف تمنی لیت می باشند که یکی از این صحنههای عظیم گفتمان قوی و تأثیرگذار میباشد. در این نوشتار تلاش بر آن است چکیده کاملقرآن کریم این معجزة بزرگ دین مبین اسلام، در هر دوره و عصری، جلوهای تازه از خود به تماشا میگذارد. فرازهایی از آیات شریفه قرآن کریم دربردارنده ای کاش ها معادل حرف تمنی لیت می باشند که یکی از این صحنههای عظیم گفتمان قوی و تأثیرگذار میباشد. در این نوشتار تلاش بر آن است این آیات را با روش تحلیلی-توصیفی از منظر مربّع معناشناسی گریماس و نیز جنبهی زیبایی شناختی عاطفی بررسی نماییم؛ جنبهای که به عنوان عنصری منعطف میتواند یک ساختار با عناصر عاطفی را تحت کنترل و نظارت خود درآورد و مترجمان نوین در صدد شناخت و درک این جنبههای ظریف در ترجمهی کلام وحی میباشند. مهمترین هدفی که به دنبال دستیابی آن هستیم، شناخت لایههای متعدد و کاربرد این ساختار در گفتمان زیبایی شناختی عاطفی با در نظر گرفتن تقابل تضادی، تناقضی و تکمیلی از سوی کنشگر مثبت و منفی میباشد تا در این عبارات به ظاهر کوتاه، نمایشی بزرگ از چهار قطب مؤثر در گفتمان و عواطف در سیلان آن را شاهد باشیم. در این راستا، رسیدن به یک ترجمهی پویا و زنده و تأثیر گذار، هدف غائی ما در این پژوهش میباشد. بررسیها نشان میدهد که خداوند در قرآن کریم موارد "ای کاش ها" را از زبان انسان ها در دو دسته ی دنیوی و اخروی با الفاظ و اسلوبی بسیار زیبا بیان کرده است؛ و بیانگر آرزو و حسرت آنچه که دیگران دارند، و یا در افسوس و حسرت آنچه گذشته و از دست رفته است، می باشند. از سویی دیگر، بیانگر آرزوی آیندهای است که در شرایط حاضر امکان دسترسی به آن فراهم نیست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
153 - چالش ها و راه کارهای مترجمان قرآن در برگردان فعل های دو مفعولی به فارسی
علی صابری معصومه فروزاندر دستور زبان عربی بحثی است تحت عنوان افعال دو مفعولی که در زبان فارسی چنین موضوعی وجود ندارد؛ و از آنجایی که دقت در معادل یابی واژگان و ترکیبات قرآن کریم برای انتقال مفاهیم والای قرآنی در برگردان آیات به زبانی دیگر برای ما مسلمانان از اهمیت ویژه ای برخوردار است، و نیاز چکیده کاملدر دستور زبان عربی بحثی است تحت عنوان افعال دو مفعولی که در زبان فارسی چنین موضوعی وجود ندارد؛ و از آنجایی که دقت در معادل یابی واژگان و ترکیبات قرآن کریم برای انتقال مفاهیم والای قرآنی در برگردان آیات به زبانی دیگر برای ما مسلمانان از اهمیت ویژه ای برخوردار است، و نیاز به درک و بیان دقیق دستورات و احکام دینی قرآن داریم؛ از این رو برآن شدیم، تا با کنکاش و همسنجی ترجمه ی برخی از مترجمان معاصر قرآن کریم، و مقایسه ی تفسیرها و با تکیه بر کتب نحوی، برابر نهاده های فارسی آنان را مورد بررسی قرار دهیم؛ و در این فرایند پی بردیم که مترجمان در برگردان این فعل ها از شیوه ی واحد و الگوی علمی مشخصی پیروی نکردند، بنابراین برخی از برگردان دو مفعول آن چشم پوشیدند، و این فعل ها را بر اساس معنایی دیگر به فارسی برگرداندند، و برخی دیگر با وجود توجه به دو مفعولی بودن این فعل ها، از برگردان مفعول دوم این فعل ها صرف نظر کردند. برای رفع این مشکل ما با تکیه بر کتاب های نحوی، بلاغی و تفسیر های قرآن کریم و کتاب های دستور زبان فارسی توانستیم ضمن یافتن برابر نهاده هایی چون فعل قلب + مفعول + تمیز (یا مسند مفعول)، فعل قلب + حرف ربط که+ جمله ی اسنادی و فعل قلب+ حرف ربط که + جمله ی غیر اسنادی، راهکار مناسبی، برای برون رفت از این چالش، پیشنهاد دهیم و امیدواریم که با ارائه ی این رویه ی علمی، بتوانیم در یکسان سازی ترجمه ها و ایجاد هماهنگی در برگردان کتاب خداوند گامی برداریم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
154 - واکاوی ساختار آیات الأقسام در قرآن کریم و چالش های فراروی ترجمه آن (نمونه موردی: سوره بلد در ترجمه آیتی، فولادوند، الهی قمشه ای، تفسیر المیزان، تفسیر مجمع البیان، تفسیر نمونه و تفسیر نور)
فرهاد دیوسالارقرآن کریم دارای ابعادی مختلف، ظاهری دلکش و باطنی عمیق است. از جمله این کرانههای دوردست و معانی بلند سوگندهای آن است. سوگندها بخش عظیمی از آیات قرآن و مخصوصا سوره های کوچک مکی را به خود اختصاص داده اند. جملات سوگند از اجزایی جدا ناپذیر همچون مُقسَم به ومُقسَم لَه تشکیل چکیده کاملقرآن کریم دارای ابعادی مختلف، ظاهری دلکش و باطنی عمیق است. از جمله این کرانههای دوردست و معانی بلند سوگندهای آن است. سوگندها بخش عظیمی از آیات قرآن و مخصوصا سوره های کوچک مکی را به خود اختصاص داده اند. جملات سوگند از اجزایی جدا ناپذیر همچون مُقسَم به ومُقسَم لَه تشکیل شده که بدون هم معنای کاملی ندارند. این دو جزء در اکثر آیات الأقسام به زیبایی بیان شده است. در این پژوهش که به روش توصیفی_ تحلیلی همراه با واکاوی و تحلیل ارتباط ساختارهای جمله قسم می باشد، به بررسی چالش های فراروی ترجمه ساختار آن در قرآن کریم _ نمونه موردی سوره بلد- در گفتار مترجمان و مفسران می پردازد. شایان ذکر است که قسم از دیدگاه نحویون، از روشهای تأکید در گفتار بوده و ناگزیر از داشتن جواب است که هدف از قسم را بیان میکند. و از جمله اسلوبهایی است که متکلم کلام خود را با آن مؤکّد و حتمی می سازد. آنچه که از بررسی آیات قرآن در این خصوص استفاده مى شود، این است که سوگندهاى قرآنی عالى ترین وسیله جهت گرایش افکار انسان به تحقیق در ژرفاى مسائل مختلف و موجودات جهان است تا از رهگذر این کوشش ها و دقت ها درهاى علوم را بسوى جامعه انسانى بگشایند. پس شایسته است که بیشتر به ارتباط میان اجزای مختلف ساختار جمله قسم از طرف مفسرین و مترجمین در ترجمه های قرآن کریم مورد اهتمام قرار گیرد. حاصل بررسی ترجمه های قرآن مؤید این موضوع است که متأسفانه ترجمه های مدّ نظر و دیگر ترجمه های موجود، در ارتباط میان ارکان مختلف ساختار قسم - بخصوص در سوره بلد- آن را مورد توجه قرار نداده اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
155 - موتیف شخصیتهای قرآنی در شعر پایداری سمیح القاسم
مسعود باوانپوری مریم دریانورد حدیثه متولی پروین خلیلیموتیف یکی از پدیدههایی است که جهت فهم متن ادبی به کار گرفته شده و در خدمت زیباسازی موضوع شعری است و نیز بیانگر تلاش شاعر در جهت کمک بیشتر به خوانندگان در جهت فهم شعر است. یکی از مهمترین موتیفها که دارای دلالتهای قوی و زیبا متناسب با زبان و روحیۀ شاعر است، بازخوانی شخ چکیده کاملموتیف یکی از پدیدههایی است که جهت فهم متن ادبی به کار گرفته شده و در خدمت زیباسازی موضوع شعری است و نیز بیانگر تلاش شاعر در جهت کمک بیشتر به خوانندگان در جهت فهم شعر است. یکی از مهمترین موتیفها که دارای دلالتهای قوی و زیبا متناسب با زبان و روحیۀ شاعر است، بازخوانی شخصیتهای مختلف در شعر است؛ در واقع موتیفِ شخصیتها وسیلهای برای تعبیر احساسات شاعر است. شعر پایداری سرشار از رموز دینی و اسطورهای و تاریخی و .... است؛ رموز دینی، دارای اهمیت ویژهای در شعر پایداری فلسطین میباشد. شاعران فلسطینی در بسیاری از اشعار خود از شخصیتهای قرآنی برای تعبیر احساسات خویش به بهترین صورت بهره گرفتهاند. سمیح القاسم از شاعران بزرگ معاصر عرب بود. وی گاهی این رموز و شخصیتها را مطابق خوانش قرآنی آنها به کار گرفته و در پارهای دیگر از اشعار خود این رموز را مطابق میل خویش بکار گرفتهاست. اشعار وی سرشار از روح حماسه و مقاومت در برابر اسرائیل و ظلم آن است؛ شاعر به طرز زیرکانهای در اشعار خود از شخصیتهای قرآنی کمک گرفته و باعث غنا بخشیدن و عمیقتر ساختن مضامین شعری خود گردیدهاند. از مهمترین این شخصیتها میتوان به قابیل، آدم، نوح، موسی (علیهمالسلام) و ... نام برد که هریک نمادی برای مبارزه با ظلم و ... در شعر آنها هستند. نویسندگان این مقاله برآنند که با بررسی اشعار سمیح القاسم و با بهرهگیری از روش توصیفی ـ تحلیلی شخصیتهای قرآنیِ نمادینِ شعر وی و دلالتهای هریک را بیان کنند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
156 - بازتابهای اصل «قطعیتناپذیری حداکثری علوم تجربی» در تفسیر علمی با تاکید بر دیدگاه آیتالله جوادی آملی
سید عبدالله اصفهانیتفسیر علمی به موازات رشد دانش های بشری همواره در میان متقدمان و متأخران دلبستگانی دارد، اما بلوغ گرایش به این شیوه در تفسیر و اوج آن، در قرن اخیر است. تفسیر علمی روشمند و معتبر دستاوردهای مثبتی همچون: اثبات اعجاز قرآن، تحکیم ایمان مسلمانان، گرایش غیر مسلمانان به دین، چکیده کاملتفسیر علمی به موازات رشد دانش های بشری همواره در میان متقدمان و متأخران دلبستگانی دارد، اما بلوغ گرایش به این شیوه در تفسیر و اوج آن، در قرن اخیر است. تفسیر علمی روشمند و معتبر دستاوردهای مثبتی همچون: اثبات اعجاز قرآن، تحکیم ایمان مسلمانان، گرایش غیر مسلمانان به دین، جلوگیری از پندار تعارض علم و دین در اسلام و تعمیق فهم قرآن و... در پی دارد. پرسش اساسی مقاله حاضر که با روش مسأله محور توصیفی – تجربی، تحلیل – سیستمی و بنیادین نگارش یافته، آن است که با عنایت به اصل قطعیتناپذیری حداکثری علوم تجربی این مسئله از منظر فلسفی آیت الله جوادی آملی چگونه است؟ دستاورد مقاله نیز به شرح ذیل است:الف: ایشان هدف علم و قضایای تجربی را دستیابی به حقیقت نهایی دانسته و امکان تحقق یقین تجربی منطقی و فراتر رفتن از احتمال و ظن در این قضایا را به شرط توامانی استقرا ناقص با قیاس خفی ، هرچند مستصعب ولی تحقق پذیر می داند.ب: ایشان با پذیرش منبع حس و تجربه، قضایای تجربی کلی و جزئی را معنادار و معرفت بخش می داند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
157 - اصول و مبانی نبوت حضرت عیسی مسیح(ع) در مقارنه میان قرآن و أناجیل أربعه
فیض اله اکبری دستکاصل نبوت ازجمله مهمترین رویکردهای مشترک در متون مقدس می باشد که این امر در قرآن کریم و اناجیل اربعه مورد تاکید قرار گرفته است. دراین میان مبانی نبوت و منشور تعالیم و دعوت حضرت عیسی(ع) به عنوان یکی از پیامبران اولوا العزم به تفصیل مورد اهتمام آیات قرآن کریم و اناجیل چهار چکیده کاملاصل نبوت ازجمله مهمترین رویکردهای مشترک در متون مقدس می باشد که این امر در قرآن کریم و اناجیل اربعه مورد تاکید قرار گرفته است. دراین میان مبانی نبوت و منشور تعالیم و دعوت حضرت عیسی(ع) به عنوان یکی از پیامبران اولوا العزم به تفصیل مورد اهتمام آیات قرآن کریم و اناجیل چهارگانه قرار گرفته که به سهم خود می تواند گامی اساسی در مسأله تقریب و تقویت آموزه های مشترک دین اسلام و مسیحیت تلقی شود. دراین مقاله سعی شده تا از یکسو مبانی نبوت عیسی مسیح (ع) در آموزهای اناجیل اربعه و آیات قرآن کریم مورد بررسی، تحلیل و مقارنه قرار گیرد و ازسوی دیگر اصول مشترک حاکم بر منشور دعوت و تعالیم این پیامبر بزرگ الهی نظیر: ایمان به خدا، بشارت ملکوت، تکمیل و تصدیق تورات و تعلیم و تبیین کتاب آسمانی و رفع اختلاف در برخی از دستورات شریعت تبیین گردد و در پایان دو اصل مهم نجات بخشی و فدا شدن عیسی مسیح (ع) که در آموزه های صریح اناجیل چهارگانه بدانها پرداخته شده با آیات قرآن کریم مقارنه و مورد ارزیابی قرار گیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
158 - فروزههای آسمانی توراتِ وحیانی در قرآن کریم
حبیب مکارم نژاد علی فتح الهی اردشیر منظمیقرآن کریم به عنوان آخرین کتاب وحیانی دین های سامی، درباره ی متون وحیانی، هم خانواده و هم ریشه ی خود با بسامد بالایی سخن گفته است. این سخنان گاه در مقام تأیید و گاه در مقام نقد آنها بیان شده است. قرآن کریم در تأیید تورات، فروزه های(صفات) بسیاری را همانند: رحمت، فرقا چکیده کاملقرآن کریم به عنوان آخرین کتاب وحیانی دین های سامی، درباره ی متون وحیانی، هم خانواده و هم ریشه ی خود با بسامد بالایی سخن گفته است. این سخنان گاه در مقام تأیید و گاه در مقام نقد آنها بیان شده است. قرآن کریم در تأیید تورات، فروزه های(صفات) بسیاری را همانند: رحمت، فرقان و ذکری و.... بیان می کند که برخی از آنها میان تورات و قرآن مشترک است. این فروزه های مشترک حکایت از منشاء وحیانی بودن تورات دارد؛ کتابی آسمانی که توسط قرآن مورد تأیید قرار گرفته و آن را بشارت دهنده ی قرآن نیز می داند. انتساب تورات به پیامبراولولوالعزم، حضرت موسی(ع) به صورت الواح و در سفر معنوی چهل روزه ی کوه طور، از اهم این داده های قرآنی است. هر چند درباره ی همه ی جزییات تورات در قرآن سخن گفته نشده است، ولی برخی مفسران به پیام های آن از جمله شرک نورزیدن به خداوند، احترام به پدر و مادر اشاره نموده اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
159 - بررسی نمودهایی از صور خیال در سورۀ مبارکۀ یوسف(ع)
فروزان آزادبختمتن فاخر و ادیبانه ی قرآن کریم دربردارنده ی تمامی ویژگی های فصاحت و بلاغت در کلام عرب است و صور خیال به عنوان فعّال ترین مؤلفه ی متون ادبی در قرآن، کاربردی گسترده و هدفمند دارد. تصاویر خلق شده در قرآن غالباً در راستای اهداف والای دینی به کار رفته است. شیوه ی خاص قرآ چکیده کاملمتن فاخر و ادیبانه ی قرآن کریم دربردارنده ی تمامی ویژگی های فصاحت و بلاغت در کلام عرب است و صور خیال به عنوان فعّال ترین مؤلفه ی متون ادبی در قرآن، کاربردی گسترده و هدفمند دارد. تصاویر خلق شده در قرآن غالباً در راستای اهداف والای دینی به کار رفته است. شیوه ی خاص قرآن در پردازش تصاویر و همچنین عدول از تخیّلات ساده و خَلق تصویرهای بدیع موجب شده است که این متن به لحاظ هنری، قرن ها از زمان نزول خود پیشرفته تر باشد. شناخت و درک مفاهیم موجود در تصاویر قرآن، راهی برای ورود به دنیای ذهنی این اثر و کشف زیبایی ها و حقایق قرآنی است.سوره ی مبارکه ی یوسف بارزترین نمونه ی ژانر غنایی در متن قرآن است که در قالب روایی شکل گرفته، لذا عرصه ای مناسب برای حدوث انواع صور خیال است. تصویرهای موجود در این سوره، غالباً مبتنی بر تداعی، تبادر و القاءِ مفاهیمی فراتر از درک روابط بلاغی عناصر تصویرساز است و همین امر علاوه بر خلق زیبایی، موجب غنای بیشتر و تعمیق و گسترش معنا و مفهوم متن شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
160 - مقایسة تطبیقی انجیل یوحنا با قرآن کریم، از منظر تصویر آفرینی هنری
علی فتح الهی روح الله نوری فرشاد میرزایی مطلقیکی از راه های بیان معنا، استفاده از تصویرآفرینی هنری است. تصویرآفرینی بلاغی- هنری دارای ابزاری است از قبیل: تمثیل، استعاره، تشبیه، کنایه و ..؛ این ابزارها در جهت حسی کردن امور معنوی و انتزاعی به کار می روند. در این پژوهش بررسی تطبیقی انجیل یوحنا با قرآن کریم از منظر تص چکیده کاملیکی از راه های بیان معنا، استفاده از تصویرآفرینی هنری است. تصویرآفرینی بلاغی- هنری دارای ابزاری است از قبیل: تمثیل، استعاره، تشبیه، کنایه و ..؛ این ابزارها در جهت حسی کردن امور معنوی و انتزاعی به کار می روند. در این پژوهش بررسی تطبیقی انجیل یوحنا با قرآن کریم از منظر تصویرآفرینی هنری مورد مداقه قرار گرفته است. نویسندة یوحنا به علت نثر ساده و قالب روایی- داستانی کتاب، نسبت به قرآن کریم از تصاویر هنری کمتری استفاده کرده است؛ به عبارت دیگر، کثرت معانی و مضامین معنوی در قرآن که شامل حقایق توحیدی، دینی، اخلاقی، حکمی و اخروی می شود همگی امور مجرد و انتزاعی هستند که با ابزارهای تصویرگری هنری مجسم شده اند. اما این حقایق و امور معنوی در انجیل یوحنا به ندرت دیده می شود؛ به طوری که آمار استفاده از ابزارهای تصویرآفرینی 36 مورد است و قابل قیاس با قرآن کریم نیست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
161 - بررسی تربیت ولایی در سوره مبارکه انفال
پروین حسینی اصلچکیده: ولایت خدا برای انسانها از سویی هم ولایت تدبیری است و آنها را دوست دارد و از سوی دیگر هم خداوند یاور آنهاست و مؤمنان نیز خدا را دوست دارند. الگوی تربیت ولایی تأکید بر خدا باوری و خدامحوری در تمام مراحل تربیت است. مسئله ولایتمداری جزء مهمترین ابعاد تربیتی است که چکیده کاملچکیده: ولایت خدا برای انسانها از سویی هم ولایت تدبیری است و آنها را دوست دارد و از سوی دیگر هم خداوند یاور آنهاست و مؤمنان نیز خدا را دوست دارند. الگوی تربیت ولایی تأکید بر خدا باوری و خدامحوری در تمام مراحل تربیت است. مسئله ولایتمداری جزء مهمترین ابعاد تربیتی است که لازم است طبق موازین دینی مورد استفاده قرار گیرد. ولایت اهل بیت در دین اسلام برای این است که ما راه را گم نکنیم و بتوانیم با چراغ هدایت ایشان، از نصرت و یاری خداوند در زندگی استفاده کنیم. این پژوهش با روش اکتشافی و توصیفی-تحلیلی در سوره مبارکه انفال انجام شده است؛ چرا که این سوره شامل آیات پر برکتی در بعد تربیتی از جمله تربیت ولایی است و به موضوعاتی چون؛ اصول و مبانی روشهای تربیت ولایی شامل روش انگیزشی و الزامی، اهداف تربیت ولایی و همچنین موانع تربیت ولایی مانند ارتکاب گناه و گرایش به دنیا در آیات سوره انفال پرداخته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
162 - معنا شناسی واژه «طیّب» در قرآن کریم با محوریت شجره طیّبه
فرهاد ادریسی احمد سلامتواژه ی طیّب از مفاهیم ارزشمندی است که در قرآن کریم به کرات ذکر شده است. مفهوم این واژه به دلیل نزدیکی آن با فطرت انسانی نیازمند بررسی بیشتری می باشد. این واژه با مشتقات آن 46 مرتبه در 20 سوره قرآن ذکر شده است.با این حال، کلمه طیّب تنها در 6 آیه مورد توجه قرار گرفته است. چکیده کاملواژه ی طیّب از مفاهیم ارزشمندی است که در قرآن کریم به کرات ذکر شده است. مفهوم این واژه به دلیل نزدیکی آن با فطرت انسانی نیازمند بررسی بیشتری می باشد. این واژه با مشتقات آن 46 مرتبه در 20 سوره قرآن ذکر شده است.با این حال، کلمه طیّب تنها در 6 آیه مورد توجه قرار گرفته است.کاربرد وسیع این واژه و همنشینی و ترکیب اضافی و وصفی آن با دیگر مفاهیم قرآنی نشان از جایگاه خاص این کلمه دارد و ضرورت بررسی مفهوم آن را بیشتر آشکار می سازد. ما در این نوشتار می کوشیم با روش توصیفی مفهوم لغوی و اصطلاحی آن را از منظر آیات و روایات مورد بحث و بررسی قرار می دهیم. در این مقاله برآن هستیم تا با تأمل در ابعاد مختلف واژه طیّب و شناخت حوزه های معناشناسی آن و استناد به آیات قرآن کریم نسبت به استخراج آیاتی که واژه ی طیّب در آن به کار رفته است، به تبیین مفهوم وحیانی موضوع شجره طیّبه بپردازیم. سرانجام با بررسی آیات و روایات مربوط به واژه ی شجره ی طیّبه عبارات متقابل آن همچون شجره خبیثه را نیز مورد بحث و بررسی قرار دهیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
163 - تحلیل معنا شناختی تعبیر قرآنی «أولوا الألباب»
محمود میرزایی الحسینی فریبا مرادپوریکی از موضوعات مهم و مورد تأکید قرآن کریم عقلانیت یا خردورزی است. این کتاب آسمانی 267 مرتبه در آیات متعدد از ضرورت عقل وخرد سخن به میان آورده است. در این میان یکی از تعبیرهای قرآنی، تعبیر أولوا الألباب(خردمندان یا صاحبان خرد) می باشد. واژه ی لبّ به معنی خرد ناب و اصیل 1 چکیده کاملیکی از موضوعات مهم و مورد تأکید قرآن کریم عقلانیت یا خردورزی است. این کتاب آسمانی 267 مرتبه در آیات متعدد از ضرورت عقل وخرد سخن به میان آورده است. در این میان یکی از تعبیرهای قرآنی، تعبیر أولوا الألباب(خردمندان یا صاحبان خرد) می باشد. واژه ی لبّ به معنی خرد ناب و اصیل 16 مرتبه به صورت جمع (الألباب) به کار رفته است. این مقاله در صدد است ابتدا به بررسی معنای لغوی واصطلاحی لبّ و عقل و تفاوت معنایی این دو واژه بپردازد. پس از شرح این واژگان، حوزه ها یا محورهای معنایی خردورزی در قرآن کریم با تأکید بر تعبیرأولوا الألباب بررسی شده است. در این پژوهش براساس دیدگاه های مفسّران قرآن کریم و پژوهشگران علوم قرآنی به تحلیل معنایی تعبیر مذکور پرداخته شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
164 - بررسی و تحلیل جایگاه علم درکتاب مقدس، قرآن کریم و روایات اسلامی
محمد گودرزییکی از مهم ترین مسائل و چالش های مباحث کلام جدید و فلسفه ی دین در عصر حاضر وآینده زندگی بشر، چگونگی نسبت علم با دین و نسبت عقل و آزاداندیشی بادین است. این دو، پرسش بنیادین و دیرینه ی روزگار ما هستند که بی شک برای پاسخ به این پرسش های بنیادین در قرآن و کتاب مقدس بای چکیده کاملیکی از مهم ترین مسائل و چالش های مباحث کلام جدید و فلسفه ی دین در عصر حاضر وآینده زندگی بشر، چگونگی نسبت علم با دین و نسبت عقل و آزاداندیشی بادین است. این دو، پرسش بنیادین و دیرینه ی روزگار ما هستند که بی شک برای پاسخ به این پرسش های بنیادین در قرآن و کتاب مقدس باید از متد درون دینی استفاده کرد؛ نه برون دینی. مروری کوتاه بر تاریخ کلیسا نشان می دهد یکی از دلایل تقابل کلیسای قرون وسطی با علم و به تبع آن آزاداندیشی، برداشت آباء کلیسا از نصوص دینی است که باصراحت دانایی را نوعی عصیان درمقابل خداوند می دانند. حال آنکه در قرآن، علم، جایگاه ویژه ای دارد و سبب خلافت الهی آدم، عنصر علم و دانایی اوست، نه عبادت وی. در قرآن و نصوص دینی، یادگیری علم واجب و دارای ویژگی هایی است که سایر واجبات آن ویژگی را ندارند. به عبارتی محدودیت های دیگر واجبات را ندارد. بر اساس آموزه های دینی، علم از جهت نوع، جنسیت، زمان و مکان محدودیتی ندارد. لذا با فهم درست از نصوص دینی، نگاه اسلام نه در تقابل باعلم قرار می گیرد نه درتقابل با عقلانیت، و به تبع این دو در تقابل با آزاداندیشی و نواندیشی هم قرار نمی گیرد؛ بلکه اسلام همواره مشوق علم، تعقل و تفکر است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
165 - جایگاه عفو و گذشت در ادیان اسلام و مسیحیت (مطالعه موردی در قرآن کریم و کتاب مقدس مسیحیان)
محمدحسین توحیدی فرد ابراهیم نورییکی از صفات ارزشمند و کلیدی که در زندگی فردی و اجتماعی انسان نقش مهمی دارد، عفو و گذشت است. واژه عفو، به معنای گذشت از اشتباه خاطی و چشمپوشی از گرفتن انتقام با وجود داشتن قدرت آن میباشد. دربسیاریاز متوندینىبرصلح، دوستىوبخششتأکیدفراوانىشدهو بسیاریازادیان،بهویژهادیانتوح چکیده کاملیکی از صفات ارزشمند و کلیدی که در زندگی فردی و اجتماعی انسان نقش مهمی دارد، عفو و گذشت است. واژه عفو، به معنای گذشت از اشتباه خاطی و چشمپوشی از گرفتن انتقام با وجود داشتن قدرت آن میباشد. دربسیاریاز متوندینىبرصلح، دوستىوبخششتأکیدفراوانىشدهو بسیاریازادیان،بهویژهادیانتوحیدی،زمینههدایترابرایبشر فراهمآوردهانداین پژوهش به روش کتابخانهای و در چهار بخش اصلی شامل : 1- مفهوم شناسی واژه عفو؛ 2- عفو و گذشت در قرآن کریم؛ 3- عفو و گذشت در کتاب مقدس مسیحیان؛ 4- محدودهی عفو و گذشت در قرآن کریم و کتاب مقدس مسیحیان، تنظیم و مورد بررسی قرارگرفته است. با مطالعه نوشتار حاضر درمییابیماز منظر قرآن کریم در اسلام، در روابط اجتماعی همیشه عواطف انسانی بر عقل مقدم است و عقل انسانی تنها زمانی به کار میآید که شخص فاقد عواطف قوی انسانی بوده، منش اخلاقی در وی تقویت نشده و فضیلتهای اخلاقی در جانش نفوذ نکرده باشد، اما از نظر کتاب مقدس مسیحیان، در مسیحیت عفو و بخشش به دلیل محبت آنهاست و محبت برترین فضیلت در مسیحیت محسوب میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
166 - بررسی حقوق شهروندی زنان بر مبنای آموزههای فقه شیعی
ولی الله صفری سید محمد رضا آیتی اصغر عربیانچکیدهشمولیت حقوق شهروندی برای زنان موضوع مهمی است که به خاطر جذابیت، منشاء مباحثی جدی برای مکاتب مختلف بودهاست.در این پژوهش پس از جمعآوری اطلاعات مرتبط از متون فقهی، رویکرد اسلام در مقوله حقوق شهروندی زنان مورد کنکاش و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحلیل نشان میدهد حقوق شهر چکیده کاملچکیدهشمولیت حقوق شهروندی برای زنان موضوع مهمی است که به خاطر جذابیت، منشاء مباحثی جدی برای مکاتب مختلف بودهاست.در این پژوهش پس از جمعآوری اطلاعات مرتبط از متون فقهی، رویکرد اسلام در مقوله حقوق شهروندی زنان مورد کنکاش و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحلیل نشان میدهد حقوق شهروندی زنان در اسلام شامل سه بعد حقوق اولیه، اجتماعی و زناشویی است. همچنین تبعیض مثبت به نفع زنان عنوان یکی از شیوههای سیاستگذاری اجتماعی در تعالیم اسلامی راهکاری برای جبران رویههای تبعیضآمیز و تحقق حقوق شهروندی زنان است. شبهات وارد بر رویکرد فقه شیعی در برابری حقوق زن و مرد از آنجا ناشی میشود که بسیاری از مکاتب اومانیستی بین شباهت و برابری حقوقی تمایزی قایل نیستند. این مساله را میتوان در مسایل مختلفی چون ارث، قصاص، شهادت و گواهی، طلاق، قضاوت و مرجعیت تحلیل نمود. به علت برتری رویکرد اسلامی، در تدوین منشور حقوق شهروندی زنان میتوان از آموزههای اسلامی بهره گرفت و آن را به عنوان الگویی برای مکاتب حقوقی معرفی نمود. واژگان کلیدی: حقوق شهروندی، زنان، اسلام، فقه شیعه، قرآن کریم پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
167 - دشمن شناسی و شیوه های تعامل با دشمنان از دیدگاه قرآن، روایات و فقه امامیه
عیسی حقی مصطفی رجائی پور حسین احمرییکی از مسائل مهم در زندگی انسان، شناخت دشمن و راهکارهای برخورد موفقیتآمیز با دشمن، است. قرآن کریم پنج گروه از دشمنان را نام برده است: "شیطان و همراهان او، کفار، مشرکان، منافقان و برخی از همسران و فرزندان". از مهمترین شاخصه های دین اسلام این است که براساس فطرت و عقلانی چکیده کاملیکی از مسائل مهم در زندگی انسان، شناخت دشمن و راهکارهای برخورد موفقیتآمیز با دشمن، است. قرآن کریم پنج گروه از دشمنان را نام برده است: "شیطان و همراهان او، کفار، مشرکان، منافقان و برخی از همسران و فرزندان". از مهمترین شاخصه های دین اسلام این است که براساس فطرت و عقلانیت حکم کرده و جامعه بشری را به آن راهنمایی می کند. با کمی دقت در آیات قرآن کریم به این نکته پی می بریم که در مورد اختلافات در سطح کلان نیز خداوند راهکار ارائه کرده تا صلح و آرامش را مردم بدست آورند. سنت نبوی نیز بر این امر قائم است، البته شروطی هم برای مذاکره با غیر مسلمانان ذکر شده که حائز اهمیت است. این پژوهش که با روش تحلیلی توصیفی،صورت گرفته، سعی شده که به بررسی دشمنان اسلام و انواع آن و نیز به مسئله مذاکره و تعامل با آنها و مشروعیت مذاکره با غیر مسلمانان و شرایط مذاکره موفق و راهکارهای آن از منظر قرآن و سنت و فقهای امامیه ،با ذکر نمونه و مصادیق که از نتایج این پزوهش است، بپردازد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که اسلام هر گونه ارتباط با دشمن مستکبری که هدف او سلطه گری و غارت و چپاول است را نهی و ممنوع کرده است، اما مذاکره را بر اساس شرایط و ضوابطی می پذیرد که عزت اسلام و مسلمین حفظ شود و نیز راه سلطه و تسلط دشمن بسته شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
168 - بینامتنیّت قرآنی در دو نوعِ الهامی و اشارهای در مقامات حمیدی بر پایة نظریّة ژنت
عبّاس سلطانپور حمیدرضا فرضی علی دهقانچکیده هر چند ابداع کنندة اصطلاح بینامتنیّت (Intertextualite)، ژولیا کریستوا (Julia Kristeva)بوده لیکن در ادامه نظریّه پردازان دیگری با خاستگاههای همسان یا متفاوت، به ابعاد حضور یک متن در متنهای دیگر پرداخته اند. رویکرد ژرارد ژنت ( Gerard Genette)، بر خلاف کریستوا و چکیده کاملچکیده هر چند ابداع کنندة اصطلاح بینامتنیّت (Intertextualite)، ژولیا کریستوا (Julia Kristeva)بوده لیکن در ادامه نظریّه پردازان دیگری با خاستگاههای همسان یا متفاوت، به ابعاد حضور یک متن در متنهای دیگر پرداخته اند. رویکرد ژرارد ژنت ( Gerard Genette)، بر خلاف کریستوا و در جبهه ای متفاوت، با قبول اثرگذاری و تأثیرپذیری، به عنوان پایة نظری این تحقیق برای بررسی دو نوعِ غیر لفظی تأثیرپذیری کتاب مقامات حمیدی از قرآن کریم انتخاب شده است. در این مختصر تلاش شده است وجوه معنوی بینامتنیّت قرآنی (الهامی و اشاره ای) در کتاب یاد شده استخراج شود. در بینامتنیّت الهامی به دنبال کشف خاستگاه مفاهیم و منشأ الهام گیری مؤلّف از قرآن و در بینامتنیّت اشاره ای، با واژگان مختصر اشاره شده به معانی و معارف مفصّل قرآنی رهنمون می شویم. جملة: دارندة خیر واصل نمی میرد، الهام گیری مؤلّف از آیة شهادت را نشان می دهد و همچنین اشاره به دو واژة کلیدی در عبارت حِکَم لقمانی، نصیحت های لقمان به فرزندش در سورة ای به همین نام را متداعی می شود. در این بررسی، متن مقامات حمیدی به صورت کامل مورد مطالعه و مداقه قرار گرفت و موارد تأثیرپذیری مؤلّف از قرآن کریم در انواع مذکور مشخص گردیده و فراوانی هر کدام مشخّص شده است. در نهایت با مقایسه فراوانی این بینامتنیّت ها، مشخّص گردید که بینامتنیّت الهامی به میزان قابل توجّهی بیشتر از بینامتنیّت اشاره ای، نقش آفرینی کرده است. روش این پژوهش، توصیفی- تحلیلی و از لحاظ فضای انجام کار کتابخانه ای می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
169 - معنا شناسی واژة «مکر» در قرآن کریم
روح الله اکبری سید تقی کبیریچکیده آنچه بعنوان مکر در اصطلاحات و محاورات زبان فارسی و به نام های حیله، نیرنگ، خیانت، کَلَک، کلاه شرعی، گول زدن و... متداول و رایج گشته با اصطلاح و کاربرد آن در لسان قرآن و ادبیّات عرب کاملاً متفاوت میباشد. چه آنکه در اصطلاح عربی مکر به معنای هر گونه تدبیر و چاره ان چکیده کاملچکیده آنچه بعنوان مکر در اصطلاحات و محاورات زبان فارسی و به نام های حیله، نیرنگ، خیانت، کَلَک، کلاه شرعی، گول زدن و... متداول و رایج گشته با اصطلاح و کاربرد آن در لسان قرآن و ادبیّات عرب کاملاً متفاوت میباشد. چه آنکه در اصطلاح عربی مکر به معنای هر گونه تدبیر و چاره اندیشی است. و در واقع یک واژه محصور شده برای کاربرد در افعال مذموم و ناپسند نیست. چرا که مکر در کاربردهای قرآنی آن اولاً بیشتر موارد درباره خداوند متعال مطرح شده و در ثانی در خصوص آن دو نوع کاربرد بکار گرفته شده است، که یکی عبارتست از مکر در افعال خیر و این همان است که از آن بعنوان مکر ممدوح و ستایش شده نام میبریم و دیگری مکر در افعال شرّ میباشد و این همان مکر مذموم و نکوهش شده میباشد که در قرآن کریم از آن تعبیر به مکر السَّیّئ میشود. البتّه در قرآن واژگان دیگری نیز استعمال شده است که میتواند در تبیین واژة مکر تأثیرگذار باشد چرا که آنها قریب المعنی با واژة مکر هستند. این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی سعی دارد کیفیّت استعمال واژة مکر در قرآن را مورد تحلیل قرار داده تا معانی کاربردی آن را تبیین نماید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
170 - بررسی مبانی فلسفی تعلیم و تربیت در جزء سی قرآن کریم
امیرحسین سلطانی فلاح محمد باقری دادوکلاییهدف از پژوهش حاضر بررسی مبانی فلسفی تعلیم و تربیت در جز سی قرآن کریم میباشد. روش پژوهش حاضر تحلیلی- توصیفی است و با استفاده از شیوه تحلیل محتوا مبانی فلسفی تعلیم و تربیت در آیات جزء ۳۰ قرآن کریم مورد بررسی قرار گرفتهاند. جامعه پژوهش قرآن کریم و نمونه پژوهش حاضر جزء ۳۰ چکیده کاملهدف از پژوهش حاضر بررسی مبانی فلسفی تعلیم و تربیت در جز سی قرآن کریم میباشد. روش پژوهش حاضر تحلیلی- توصیفی است و با استفاده از شیوه تحلیل محتوا مبانی فلسفی تعلیم و تربیت در آیات جزء ۳۰ قرآن کریم مورد بررسی قرار گرفتهاند. جامعه پژوهش قرآن کریم و نمونه پژوهش حاضر جزء ۳۰ قرآن میباشد. به دلیل حساسیت موضوع تمامی ۳۷ سوره و تک تک آیات مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتهاست. یافتههای پژوهش بیانگر آن است که سه مبانی هستیشناسی، انسانشناسی و معرفتشناسی به ترتیب با ۴۳، ۲۰۱، ۲۶۵ مورد بیشترین فراوانی را داشتهاند. همچنین بیشترین فراوانی را سوره نازعات با ۴۵ مورد و کمترین فراوانی را سوره اخلاص با ۴ مورد از هر سه مبانی هستی شناسی و معرفتشناسی و هستیشناسی را دارند. در بحث هستیشناسی سوره نبا با فراوانی۲۹ بیشترین مورد و سورههای کافرون و ماعون بدون فراوانی هستی شناسی کمترین مورد را دارا میباشند. در بحث معرفتشناسی نیز سوره بلد با فراوانی ۷ بیشترین مورد و سورههای کوثر، کافرون،نصر،نبا،ناس، مسد، لیل، قریش، قدر، فیل، فلق، غاشیه، عصر، عادیات، ضحی، شمس،زلزله، اعلی و اخلاص بدون فراوانی کمترین مورد را دارند و آخرین مورد که مربوط به انسانشناسی میباشد با توجه به یافتههای پژوهش بیشترین فراوانی را سوره نازعات با ۲۱مورد و سورههای اخلاص، فلق، تکاثر و فیل بدون فراوانی کمترین مورد را دارا میباشند. با توجه با یافتهها میتوان نتیجه گرفت که در جزء ۳۰ قرآن کریم ، بیشتر تاکید بر مسائل هستیشناسی و انسانشناسی علی الخصوص هستی شناسیشناسی میباشد و معرفت شناسی کمترین تاکید بر آن شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
171 - بررسی مفهوم «مرابطه» در قرآن کریم با تکیه بر تفاسیر المیزان و التحریر والتنویر
عبدالرسول شبانی احمدرضا بسیج محمدحسین قاسم پیوندیمرابطه ازجمله مباحث مهم اجتماعی قرآن است که نقشی مؤثر در شکلگیری ارتباط افراد درراه اهداف و آرمان های اسلامی در جامعه دینی دارد. پژوهش حاضر، این مسئله مهم را به روش تطبیقی و شیوه توصیفی_تحلیلی از منظر دو مفسر معاصر؛ علامه طباطبائی در المیزان فی تفسیر القرآن و شیخ ابن ع چکیده کاملمرابطه ازجمله مباحث مهم اجتماعی قرآن است که نقشی مؤثر در شکلگیری ارتباط افراد درراه اهداف و آرمان های اسلامی در جامعه دینی دارد. پژوهش حاضر، این مسئله مهم را به روش تطبیقی و شیوه توصیفی_تحلیلی از منظر دو مفسر معاصر؛ علامه طباطبائی در المیزان فی تفسیر القرآن و شیخ ابن عاشور در التحریر و التنویر موردنقد قرار داده است. به نظر ابن عاشور «مرابطه» به معنای حفظ آمادگی نظامی در مرزهای کشور اسلامی است؛ درحالیکه بر اساس خوانش اجتماعی علامه طباطبائی، مرابطه به معنای ارتباط تمامی افراد، در جمیع شئون زندگی اجتماعی است. سؤال اساسی آن است که با عنایت به روابط همنشینی واژگان و همچنین بررسی معانی باب مفاعله در آیه 200 سوره آلعمران، تببین دقیق مفهوم مرابطه چیست؟ با بررسی تطبیقی، ذکر روایت تفسیری انتظار نماز پس از نماز، بهعنوان نقطه اشتراک نظر هر دو مفسر بهدستآمده است. از طرفی بهعنوان نقطه افتراق، تحلیل اجتماعی علامه درباره مرابطه اسلامی به معنای ارتباط تمامی افراد در کنشهای اجتماعی، در برابر نظر ابن عاشور، یعنی حفظ مرزهای کشور اسلامی قرار دارد. نتیجه آنکه با عنایت به اطلاق رابطوا در آیه و نظر به معانی باب مفاعله، هیچ یک از دیدگاههای مذکور از حد تعیین مصداق فراتر نبوده و رابطوا حکایت از مشارکت مداوم افراد جامعه همراه با ایستادگی محکم و قوی درراه رسیدن به حق دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
172 - مطالعه مفاهیم اجتماعی در قرآن کریم با تاکید برانحراف و کجروی های اجتماعی به منظور ترسیم شبکه معنایی
طاهره حسومی پریسا حسن زادههدف پژوهش حاضر شناسایی انحرافات اجتماعی مورد اشاره در قرآن کریم به منظور ترسیم شبکه معنایی آیات بر اساس گزاره های اجتماعی می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر 243 آیه از آیات اجتماعی که با کدگذاری، تفکیک و طبقه بندی مقوله های آیات اجتماعی در موضوع انحراف و کج روی اجتماعی، جا چکیده کاملهدف پژوهش حاضر شناسایی انحرافات اجتماعی مورد اشاره در قرآن کریم به منظور ترسیم شبکه معنایی آیات بر اساس گزاره های اجتماعی می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر 243 آیه از آیات اجتماعی که با کدگذاری، تفکیک و طبقه بندی مقوله های آیات اجتماعی در موضوع انحراف و کج روی اجتماعی، جامعه شناسی تضاد و جامعه شناسی نفاق انتخاب و مورد تحلیل کیفی قرار گرفت. روش تجزیه و تحلیل پژوهش حاضر بر اساس نظریه زمینه ی داده ها و بر مبنای تحلیل مضمونی آیات و به صورت روش آمیخته (کمی و کیفی) جداول تحلیل محتوا تشکیل شد و سپس مفاهیم، مقوله ها و زیر مقوله های هر آیه استخراج شد به عبارت دیگر ابتدا با نگاه تفسیری به هر آیه، گزاره های تشکیل دهنده مضامین و جهت گیریهای هر آیه تفکیک و سوره ها و آیات مرتبط با هر مقوله در ذیل گزاره های خود قرار گرفتند ابزار تحلیل داده ها در بخش کمی نرم افزار Excel و در بخش کیفی نرم افزار Maxqda بود نتایج پژوهش نشان داد که بیشترین آیات مربوط به زیر مقوله مجازات و تنبه با 60 آیه (7/24 درصد) از مقوله انحراف و کج روی اجتماعی و کمترین آیات مربوط به خودبرتربینی با 1 آیه از مقوله جامعه شناسی نفاق و مراتب انحراف با 1 آیه(4/0 درصد) از مقوله انحراف و کج روی اجتماعی می باشد. رهاورد پژوهش حاضر ترسیم شبکه معنایی روشی برای بازنمایی اطلاعات مربوط به انحراف و کج روی اجتماعی، جامعه شناسی تضاد و جامعه شناسی نفاق از آیات اجتماعی قرآن کریم با رویکرد جامعه شناسی، جهت اثبات وجود نظامی جامع بر مفاهیم اجتماعی قرآن کریم و کارآمدی این نظام در هدایت جامعه بشری است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
173 - مطالعه مفاهیم اخلاق اجتماعی قرآن کریم به منظور مقوله بندی آیات
طاهره حسومی فاطمه نوشین فرد ملوک السادات حسینی بهشتی فهیمه باب الحوائجی نجلا حریریاخلاق به عنوان یکى از مهم ترین و با ارزش ترین مباحث است که در قرآن کریم بر آن تأکید فراوان شده است. از طرف دیگر تزکیه و تربیت انسان از اهداف مهم بعثت رسولان عظیم الهى در طول تاریخ زندگى بشر بوده است چنان چه پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله هدف از بعثت خود را تکمیل مکارم چکیده کاملاخلاق به عنوان یکى از مهم ترین و با ارزش ترین مباحث است که در قرآن کریم بر آن تأکید فراوان شده است. از طرف دیگر تزکیه و تربیت انسان از اهداف مهم بعثت رسولان عظیم الهى در طول تاریخ زندگى بشر بوده است چنان چه پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله هدف از بعثت خود را تکمیل مکارم اخلاق معرفى فرمود. جامعه پژوهش حاضر 427 آیه در موضوع اخلاق اجتماعی است و ابزار پژوهش حاضر منابع تفسیری قرآن با تاکید بر کتاب اخلاق در قرآن آیت الله مصباح یزدی و آیت الله مکارم شیرازی است. روش تجزیه و تحلیل آیات روش آمیخته (کمی و کیفی) است. در بخش کمی سوره های قرآن و تعداد آیات آن در موضوع اخلاق اجتماعی به ترتیب الفبایی سوره ها تنظیم و در بخش کیفی بر اساس فن تحلیل محتوای مضمونی، گزاره های اخلاقی تعیین و بر مبنای واحد آیات ارتباط گزاره ها با مفهوم اصلی مشخص گردید از نرم افزارهای Spss و Excel برای بسامد آیات و ارائه مدل استفاده شد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد تعداد 70 سوره قرآن در برگیرنده آیات اخلاق اجتماعی که بیشتزین آیات به ترتیب مربوط به سوره بقره با 68 آیه معادل (15.93) درصد، سوره نساء با 36 آیه معادل (8.43) درصد، سوره مائده با 25 آیه معادل (5.85) درصد، سوره توبه با 22 آیه معادل (5.15) درصد، سوره آل عمران با 20 آیه معادل (4.68) درصد، سوره نور با 18 آیه معادل (4.22) درصد، سوره نحل با 13 آیه معادل (3.04) درصد و سوره صافات با 11 آیه معادل (2.58) درصد است. پژوهش حاضر ضمن بررسی بسامد آیات و سوره های قرآن کریم در مفهوم اخلاق اجتماعی، مدل معنایی به تفکیک تعداد آیات در هر مقوله را ترسیم کرده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
174 - استنتاج روش های تربیت دینی مبتنی بر معادباوری با تاکید بر قرآن کریم
معصومه مقدمی سید حسین واعظی مریم براتعلیاین پژوهش درصدد استنتاج روش های تربیت دینی مبتنی بر معادباوری با تاکید بر قرآن کریم است. این پژوهش با رویکرد کیفی و از طریق روش استنتاجی با الگوی بازسازی شده فرانکنا انجام گرفته است. حوزه پژوهش شامل قرآن و تفاسیر و متون دینی و همچنین پژوهش های انجام شده و مقالات نوشته ش چکیده کاملاین پژوهش درصدد استنتاج روش های تربیت دینی مبتنی بر معادباوری با تاکید بر قرآن کریم است. این پژوهش با رویکرد کیفی و از طریق روش استنتاجی با الگوی بازسازی شده فرانکنا انجام گرفته است. حوزه پژوهش شامل قرآن و تفاسیر و متون دینی و همچنین پژوهش های انجام شده و مقالات نوشته شده در زمینه معادباوری بود. در این تحقیق پس از جمعآوری دادههای مورد نیاز تحقیق از متون فوق، با استفاده از روش کدگذاری موضوعی ابتدا مفاهیم دسته بندی شد. سپس بر مبنای الگوی استنتاجی فرانکنا، اصول استنتاج گردید. جهت اطمینانپذیری و باورپذیری و به منظور اطمینان از نتایج حاصل، راههای دستیابی به نتایج مرتباً تحت نظر اساتید متخصص، مورد تجزیه و تحلیل و تفسیر قرار گرفت. بر اساس نتایج حاصل از پژوهش برخی از روش های تربیت دینی مبتنی بر معادباوری با تاکید بر قرآن کریم عبارتند از: تقوا در رعایت حلال و حرام، رابطه ایمان به خدا با بهره مندی از هدایت الهی، تقوا در انجام واجبات و ترک محرمات، تعقل نمودن در سخنان قرآن و پیامبر(ص) عامل ایمان به خدا و معاد، معادباوری عامل حفظ نفس از گناه، وجود نشانه های معاد جهت ایمان آوردن افراد به معاد، ایمان به نشانه های معاد مخصوص مومنان، آمرزنده و مهربان بودن خداوند و باتقوایی در دوری از ظن و گمان بد. پرونده مقاله