تبیین مؤلفه‌های جاهلیت از دیدگاه آیات قرآن

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی

اسلام ظهرابی اصل ¹ (استادیار، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
گلاره امیری ² (واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران)
سهیلا پایان ³ (استادیار، واحد کازرون، دانشگاه آزاد اسلامی، کازرون، ایران)

تاریخ دریافت : 1400/01/05 تاریخ پذیرش : 1400/01/05 تاریخ انتشار : 1400/01/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

از کلمه جاهلیت در چهار سوره مدنی قرآن کریم یاد شده است. مکتب انسان ساز اسلام، با عادات، احکام، عقاید باطل و انحرافات جامعه آن روز به مقابله پرداخت و از آن به جاهلیت تعبیر کرد. جاهلیت را نمی‌توان صرف نادانی در برابر علم دانست بلکه جاهلیت معنای وسیع‌تری دارد که خشونت، عدم توجه به علم، استبداد، خودپرستی و... را نیز در بر می‌گیرد. از منظر قرآن جاهلیت به دو بخش اولی و مدرن قابل تقسیم است که جاهلیت اولی مؤلفه‌هایی همچون ظن جاهلیت، تبرج جاهلیت، حمیت جاهلیت وحکم جاهلیت دارد. پس از این دوره، جاهلیت دیگری با مؤلفه‌های نسبتاً مشابه آغاز شد که تا عصر حاضر ادامه دارد که با جاهلیت مدرن نامبردار است. پژوهش حاضر با تأمل در آیات قرآن، آرای مفسران و... به تبیین مؤلفه‌های جاهلیت پرداخته است.

چکیده انگلیسی:

The word "ignorance" is mentioned in four Medina chapters of the Holy Quran. The humanizing school of Islam confronted the habits, rules, false beliefs and deviations of the society of that day and interpreted it as ignorance. Ignorance cannot be considered mere ignorance of science, but ignorance has a broader meaning that includes violence, lack of attention to science, tyranny, selfishness and .... According to the Qur'an, ignorance can be divided into two parts, the first and modern. The first ignorance has components such as suspicion of ignorance, the tower of ignorance, the protection of ignorance and the ruling of ignorance. After this period, another ignorance began with relatively similar components that continues to the present day, which is called modern ignorance. The present study has explained the components of ignorance by reflecting on the verses of the Qur'an, the opinions of the commentators, and so on.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم.

ابن منظور، محمد بن مکرم. 1410ق، لسان العرب، بیروت: دار صادر.

ابن هشام. 1411ق، السیرة النبویة، بیروت: دار احیاء التراث العربی.

امین، احمد. 1964م، فجرالاسلام، قاهره: مکتبة النهضة المصریة.

آلوسی، محمود شکری. 1924م، بلوغ الأرب فی معرفة أحوال العرب، قاهره: بی نا.

پیشوایی، مهدی. 1395ش، تاریخاسلام، قم: دفتر نشر معارف.

جواد، علی. بی تا، تاریخ مفصل عرب قبل از اسلام، ترجمه محمد حسین روحانی، انتشارات کتابسرای بابل.

خرمشاهی، بهاءالدین. 1394ش،دایرةالمعارفتشیع، تهران: نشر حکمت.

زمخشری، جارالله. 1407ق، الکشاف عن حقایق التنزیل، لبنان: دار الکتاب العربی.

سید قطب، محمد. 1384/1964، جاهلیّة القَرن العِشرین، قاهره: بی نا.

طباطبایی، محمد حسین. ۱۳۶۴ش، تفسیر المیزان، بیروت: مؤسسة الأعلمی.

طبرسی، فضل بن حسن. 1372ش، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات ناصرخسرو.

طبری، محمد بن جریر. 1412ق، جامع البیان عن تأویل القرآن، بیروت: دار المعرفة.

طوسی، محمد بن حسن. 1390ش، تهذیب الأحکام، تهران: دار الکتب الاسلامیة.

طوسی، محمد بن حسن. التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: بی نا.

فخر رازی، محمد بن عمر. ۱۴۲۱ق، التفسیر الکبیر، بیروت: بی نا.

فروخ، عمر. 1969م، تاریخ الأدب العربی، بیروت: دار العلم للملایین.

قرشی، علی اکبر. 1371ش، قاموس قرآن، تهران: دار الکتب الاسلامیة.

کلینی، محمد بن یعقوب. 1407ق، اصول کافی، تهران: دار الکتب الاسلامیة.

محقق، مهدی. 1355ش، لسان تنزیل، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.

نحاس، احمد بن محمد. ۱۴۰۸ق، معانی القرآن الکریم، مکه: بی نا.

 

 

References:

Holy Quran

Ibn Manzur, Muhammad ibn Makram. 1410 AH, Arabic language, Beirut: Dar Sader.

Ibn Hisham. 1411 AH, Prophetic biography, Beirut: Dar Al-Ahya Al-Tarath Al-Arabi.

Amin, Ahmad 1964 Fajr al-Islam, Cairo: Egyptian Ennahda Library.

Alusi, Mahmoud Shukri 1924, Arab maturity in the knowledge of the Arab world, Cairo

Pishvaei, Mehdi 1395, History of Islam, Qom: Maaref Publishing Office.

Detailed Arab History Before Islam, translated by Mohammad Hussein Rouhani, Babil Library Publications.

Khorramshahi, Bahا'u'll .h. 1394, Shiite Encyclopedia, Tehran: Hekmat Publishing.

Zamakhshari, Jarullah. 1407 AH, Al-Kashaf An Haqaiq Al-Tanzil, Lebanon: Dar Al-Kitab Al-Arabi.

Sayed Qutb, Mohammad 1384/1964, The ignorance of the twentieth century, Cairo

Tabatabai, Mohammad Hussein 1985, Tafsir Al-Mizan, Beirut: Scientific Foundation.

Tabarsi, Fadl Ibn Hassan 1993, Majma 'al-Bayan fi Tafsir al-Quran, Tehran: Naser Khosrow Publications.

Tabari, Muhammad ibn Jarir 1412 AH, comprehensive statement on the interpretation of the Qur'an, Beirut: Dar al-Ma'rifah.

Tusi, Muhammad ibn Hassan 1390, Tahdhib al-Ahkam, Tehran: Dar al-Kitab al-Islamiya.

Tusi, Muhammad ibn Hassan ا.

Fakhr Razi, Muhammad ibn Umar. 1421 AH, Al-Tafsir Al-Kabir, Beirut

Frokh, Omar. 1969, History of Arabic Literature, Beirut: Dar al-Alam for the Malays.

Ghorashi, Ali Akbar. 1992, Quran Dictionary, Tehran: Islamic Bookstore.

Klini, Muhammad ibn Ya'qub 1407 AH, Sufficient Principles, Tehran: Islamic Books House.

Mohaghegh, Mehdi 1976, Language of Discount, Tehran: Book Translation and Publishing Company.

Nahs, Ahmad bin Muhammad. 1408 AH, Meanings of the Holy Quran, Mecca: