کیفیت معراج نبوی از منظر مفسران با تأکید بر خوانش عرفانی میبدی در کشف¬الاسرار
محورهای موضوعی :شهلا ترابی¬گلسفیدی 1 , هاتف سیاه‌کوهیان 2
1 - دانشجوی دکتری گروه ادیان و عرفان، واحد تاکستان، دانشگاه آزاد اسلامی، تاکستان، ایران.
2 - دانشیار گروه ادیان وعرفان، واحد تاکستان، دانشگاه آزاد اسلامی، تاکستان، ایران. نویسنده مسئول: siyahkoohiyan@iau.ac.ir
کلید واژه: معراج, تفسیر عرفانی, قرآن کریم, میبدی. ,
چکیده مقاله :
واقعه روحانی معراج به¬عنوان یکی از مهم¬ترین تجارب معنوی محمد(ص) از منظر کلامی و عرفانی نزد اندیشمندان مسلمان از اهمیت ویژه¬ای برخوردار بوده¬¬است. بر اساس اعتقادات اسلامی خداوند پیامبر(ص) را به معراج ¬برد تا در فرآیند این سفر روحانی اعتبار و احترام او را بر دیگران آشکارسازد و اندوهی را که از مصیبت و رنج مؤمنان بر دل اوست، با نشان¬دادن خوشی مؤمنان در آخرت بر او آسان¬کند. جمهور مفسّران، معراج جسمانی و روحانی پیامبر(ص) را بر اساس قرائن و شواهد زیادی که بر صحت آن گواه است، پذیرفته¬اند. یکی از تفاسیری که این موضوع را از منظرعرفانی به¬تفصیل مورد بررسی قرارداده، کشف¬الاسرار و عدۃالابرار میبدی¬ است. هدف اصلی -این پژوهش، که با روش توصیفی- تحلیلی نگاشته¬شده¬¬است، تبیین و واکاوی ابعاد باطنی و رازآمیز واقعه معراج براساس تفسیر صوفیانه میبدی از آیات قرآن است که در ذیلِ مبحث کیفیت معراج پیامبر(ص) از دیدگاه مفسران بررسی¬شده¬است.
The spiritual event of Ascension as one of the most important spiritual experiences of Muhammad (PBUH) from the theological and mystical point of view has been of special importance to Muslim thinkers. According to Islamic beliefs, God takes the Prophet (PBUH) to Ascension in order to reveal his credibility and respect to others in the process of this spiritual journey, and alleviate the sorrow that is on his heart from the misery and suffering of the believers by showing his the joy of the believers in the Hereafter. The Republic of Interpreters has accepted the physical-spiritual ascension of the Prophet (PBUH) based on many evidences that prove its authenticity. One of the interpretations that has examined this issue from a mystical point of view in detail is Kashf ul-Asra'r va Oddat ul-Abra'r Meybodi. The main purpose of this investigate, which is composed by expressive expository strategy, is to explain and analyze the esoteric and secret dimensions of the Mi'raj based on Meybodi's mystical interpretation of Quranic verses. Some issues such as the views of opponents and proponents of Ascension, the role of the Prophet (PBUH) in Mi'raj, etc. have also been studied.
منابع و مآخذ
قرآن کریم
ایزدی، مهدی و محمدی نبی¬کندی. باب¬اله.(1394).«تحلیل و بررسی تطبیقی معراج پیامبر از دیدگاه مایکل سلز و آنه¬ماری شیمل با نگاه درون¬مذهبی». الهیات تطبیقی.س6، ش13، صص 43-58.
ابوالفتوح رازی، حسین¬بن¬علی. (1408ق). روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن. مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
ابوزهره، محمد. (1384). تاریخ مذاهب اسلامی. قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
امین اصفهانی، سیدنصرت. (1361). مخزن العرفان در تفسیر قرآن. تهران: نهضت زنان مسلمان.
آلوسى، سیدمحمود. (1415ق). روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم. بیروت: دارالکتب العلمیه.
آملی، حیدر بن علی. (1389). تفسیر محیط الاعظم. چاپ دوم. تهران: خانه کتاب.
------------- (1426ق). جامع الاسرار و منبع الانوار. با مقدمه، تصحیح هانری کوربن و یحیی عثمان اسماعیل، بیروت: مؤسسه التاریخ العربی.
------------- (1367). المقدمات. تهران: توس.
10. آرمسترانگ، کارن. (1383). زندگانی پیامبراسلام(ص)، ترجمۀ کیانوش حشمتی، تهران: حکمت.
11. بصیری، محمدصادق. (1382). «مقایسه اجمالی تفسیر خواجه عبدالله انصاری و کشف الاسرار میبدی». نثرپژوهی ادب فارسی. دوره جدید، ش 14(پیاپی11)، صص 1-17.
12. حسینی¬زبیدی¬واسطی، سیدمرتضی. (۱۳۸۵). تاج¬العروس من جواهر القاموس. بيروت: دارالهدايه.
13. حنبل، احمد. (1416ق). مسند احمد بن حنبل. بیروت: مؤسسه الرساله.
14. خسروی¬حسینی، سیدغلامرضا.(1388). مفردات الفاظ قرآن، [بی¬جا]: انتشارات مرتضوی.
15. دهخدا، علي¬اكبر. (1377). لغت¬نامه، چاپ اول. تهران: دانشگاه تهران.
16. سلز، مایکل. (2006). روح در لغت نامه قرآن. هلند: انتشارات علمی دانشگاهی لیدن.
17. سرمدی، مجید و شیخ، محمود. (1387). «توصیف شیوه میبدی در تفسیر عرفانی قرآن». فصلنامه پژوهش¬های ادبی. سال پنجم، ش 21، صص 69-88.
18 . صدوق، محمد¬بن¬علی. (1376). أمالی. چاپ ششم. تهران: کتابچی.
19. ------------- (1385). علل الشرایع. با مقدمه محمدصادق بحرالعلوم. قم: مکتبه الدواری.
20. صدرالمتألهین، محمد بن ابراهیم. (1363). مفاتیح الغیب. تهران: مؤسسه تحقیقات فرهنگی.
21. طباطبائی، سیدمحمدحسین. (1378). تفسیر المیزان. قم: بنیاد علمی و فرهنگی علامه طباطبایی.
22. طبری، ابوجعفرمحمدبن¬جریر. (1412ق). جامع¬البیان ¬فی¬التفسیرالقرآن. بیروت: دارالمعرفه.
23. طریحی، فخرالدین محمد بن علی. (1387). مجمع¬البحرین. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
24. طبرسی، فضل بن حسن. (1375). تفسیر جوامع البیان. مشهد: آستان قدس رضوی.
25. طیب، عبدالحسین. (1369). اطیب البیان فی تفسیر القرآن. تهران: اسلام.
26. علی¬شاه، محمد. (1408ق). بیان¬السعاده فی مقامات¬العباده. بیروت: مؤسسه الأعلمی للمطبوعات.
27. فتّال نیشابوری، محمد بن حسن. (1366). روضه الواعظین. مترجم محمود مهدوی دامغانی. چاپ چهارم. تهران: نشر نی.
28. قرشی بنایی، علی¬اکبر. (1412ق). قاموس قرآن. تهران: دار الكتب الاسلاميه.
29. قرائتی، محسن. (1396). تفسیر نور. تهران: مؤسسه فرهنگی درسهایی از قرآن.
30. قرطبی، محمدبن احمد. (1364). جامع الاحکام القرآن. تهران: ناصر خسرو.
31. کاشانى، فتح الله. (1423ق). زبده التفاسیر. قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه.
32. کلینی، محمدبن یعقوب. (1407ق). اصول¬الکافی. چاپ چهارم. تهران: دارالکتب اسلامیه.
33. گئورگیو، ویرژیل. (1343). پیامبری که باید از نو شناخت. ترجمۀ مهراد صمدی. تهران: دریا.
34. لوبون، گوستاو.(1364). تمدن¬اسلام و عرب. ترجمۀ سیدهاشم حسینی. قم: کتابفروشی اسلامیه.
35. مکارم شیرازى، ناصر. (1374). تفسیر نمونه. تهران: دار الکتب الإسلامیه.
36. میبدی، ابوالفضل رشیدالدین. (1371). کشف¬الأسرار و عده¬الأبرار. تصحیح علی¬اصغر حکمت. چاپ پنجم. تهران: امیرکبیر.
37. مرتضایی، عزت¬الله. (1389). میبدی و تفسیر کشف¬الاسرار. چاپ دوم. تهران: خانه کتاب.
39. مراغی، احمد بن مصطفی. [بی تا]. تفسیر المراغی. بیروت: دارإحیا التراث العربی.
40. مبارکفوری، صفی¬الرحمن. (2002م). الرحیق¬المختوم. مترجم محمدعلی لسانی¬فشارکی. بیروت: دارالهلال.
41. محمدی شاهرودی، عبدالعلی. (1379). معراج در آیینه اسلام. تهران: اسوه.
42. مشکور، محمدجواد. (1375). فرهنگ فرق اسلامی. مشهد: آستان قدس رضوی.
43. مادلونگ، ویلفرد. (1377). فرقه¬های اسلامی. تهران: اساطیر.
44. نجفی¬خمینی، محمدجواد. (1398). تفسیر آسان. تهران: انتشارات اسلامیه.
45. یثربی، سید‌یحیی. (1375) عرفان نظری. قم: بوستان کتاب.
