کیفیت معراج نبوی از منظر مفسران با تأکید بر خوانش عرفانی میبدی در کشف¬الاسرار
الموضوعات :شهلا ترابی¬گلسفیدی 1 , هاتف سیاه‌کوهیان 2
1 - دانشجوی دکتری گروه ادیان و عرفان، واحد تاکستان، دانشگاه آزاد اسلامی، تاکستان، ایران.
2 - دانشیار گروه ادیان وعرفان، واحد تاکستان، دانشگاه آزاد اسلامی، تاکستان، ایران. نویسنده مسئول: siyahkoohiyan@iau.ac.ir
الکلمات المفتاحية: معراج, تفسیر عرفانی, قرآن کریم, میبدی. ,
ملخص المقالة :
واقعه روحانی معراج به¬عنوان یکی از مهم¬ترین تجارب معنوی محمد(ص) از منظر کلامی و عرفانی نزد اندیشمندان مسلمان از اهمیت ویژه¬ای برخوردار بوده¬¬است. بر اساس اعتقادات اسلامی خداوند پیامبر(ص) را به معراج ¬برد تا در فرآیند این سفر روحانی اعتبار و احترام او را بر دیگران آشکارسازد و اندوهی را که از مصیبت و رنج مؤمنان بر دل اوست، با نشان¬دادن خوشی مؤمنان در آخرت بر او آسان¬کند. جمهور مفسّران، معراج جسمانی و روحانی پیامبر(ص) را بر اساس قرائن و شواهد زیادی که بر صحت آن گواه است، پذیرفته¬اند. یکی از تفاسیری که این موضوع را از منظرعرفانی به¬تفصیل مورد بررسی قرارداده، کشف¬الاسرار و عدۃالابرار میبدی¬ است. هدف اصلی -این پژوهش، که با روش توصیفی- تحلیلی نگاشته¬شده¬¬است، تبیین و واکاوی ابعاد باطنی و رازآمیز واقعه معراج براساس تفسیر صوفیانه میبدی از آیات قرآن است که در ذیلِ مبحث کیفیت معراج پیامبر(ص) از دیدگاه مفسران بررسی¬شده¬است.
منابع و مآخذ
قرآن کریم
ایزدی، مهدی و محمدی نبی¬کندی. باب¬اله.(1394).«تحلیل و بررسی تطبیقی معراج پیامبر از دیدگاه مایکل سلز و آنه¬ماری شیمل با نگاه درون¬مذهبی». الهیات تطبیقی.س6، ش13، صص 43-58.
ابوالفتوح رازی، حسین¬بن¬علی. (1408ق). روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن. مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
ابوزهره، محمد. (1384). تاریخ مذاهب اسلامی. قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
امین اصفهانی، سیدنصرت. (1361). مخزن العرفان در تفسیر قرآن. تهران: نهضت زنان مسلمان.
آلوسى، سیدمحمود. (1415ق). روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم. بیروت: دارالکتب العلمیه.
آملی، حیدر بن علی. (1389). تفسیر محیط الاعظم. چاپ دوم. تهران: خانه کتاب.
------------- (1426ق). جامع الاسرار و منبع الانوار. با مقدمه، تصحیح هانری کوربن و یحیی عثمان اسماعیل، بیروت: مؤسسه التاریخ العربی.
------------- (1367). المقدمات. تهران: توس.
10. آرمسترانگ، کارن. (1383). زندگانی پیامبراسلام(ص)، ترجمۀ کیانوش حشمتی، تهران: حکمت.
11. بصیری، محمدصادق. (1382). «مقایسه اجمالی تفسیر خواجه عبدالله انصاری و کشف الاسرار میبدی». نثرپژوهی ادب فارسی. دوره جدید، ش 14(پیاپی11)، صص 1-17.
12. حسینی¬زبیدی¬واسطی، سیدمرتضی. (۱۳۸۵). تاج¬العروس من جواهر القاموس. بيروت: دارالهدايه.
13. حنبل، احمد. (1416ق). مسند احمد بن حنبل. بیروت: مؤسسه الرساله.
14. خسروی¬حسینی، سیدغلامرضا.(1388). مفردات الفاظ قرآن، [بی¬جا]: انتشارات مرتضوی.
15. دهخدا، علي¬اكبر. (1377). لغت¬نامه، چاپ اول. تهران: دانشگاه تهران.
16. سلز، مایکل. (2006). روح در لغت نامه قرآن. هلند: انتشارات علمی دانشگاهی لیدن.
17. سرمدی، مجید و شیخ، محمود. (1387). «توصیف شیوه میبدی در تفسیر عرفانی قرآن». فصلنامه پژوهش¬های ادبی. سال پنجم، ش 21، صص 69-88.
18 . صدوق، محمد¬بن¬علی. (1376). أمالی. چاپ ششم. تهران: کتابچی.
19. ------------- (1385). علل الشرایع. با مقدمه محمدصادق بحرالعلوم. قم: مکتبه الدواری.
20. صدرالمتألهین، محمد بن ابراهیم. (1363). مفاتیح الغیب. تهران: مؤسسه تحقیقات فرهنگی.
21. طباطبائی، سیدمحمدحسین. (1378). تفسیر المیزان. قم: بنیاد علمی و فرهنگی علامه طباطبایی.
22. طبری، ابوجعفرمحمدبن¬جریر. (1412ق). جامع¬البیان ¬فی¬التفسیرالقرآن. بیروت: دارالمعرفه.
23. طریحی، فخرالدین محمد بن علی. (1387). مجمع¬البحرین. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
24. طبرسی، فضل بن حسن. (1375). تفسیر جوامع البیان. مشهد: آستان قدس رضوی.
25. طیب، عبدالحسین. (1369). اطیب البیان فی تفسیر القرآن. تهران: اسلام.
26. علی¬شاه، محمد. (1408ق). بیان¬السعاده فی مقامات¬العباده. بیروت: مؤسسه الأعلمی للمطبوعات.
27. فتّال نیشابوری، محمد بن حسن. (1366). روضه الواعظین. مترجم محمود مهدوی دامغانی. چاپ چهارم. تهران: نشر نی.
28. قرشی بنایی، علی¬اکبر. (1412ق). قاموس قرآن. تهران: دار الكتب الاسلاميه.
29. قرائتی، محسن. (1396). تفسیر نور. تهران: مؤسسه فرهنگی درسهایی از قرآن.
30. قرطبی، محمدبن احمد. (1364). جامع الاحکام القرآن. تهران: ناصر خسرو.
31. کاشانى، فتح الله. (1423ق). زبده التفاسیر. قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه.
32. کلینی، محمدبن یعقوب. (1407ق). اصول¬الکافی. چاپ چهارم. تهران: دارالکتب اسلامیه.
33. گئورگیو، ویرژیل. (1343). پیامبری که باید از نو شناخت. ترجمۀ مهراد صمدی. تهران: دریا.
34. لوبون، گوستاو.(1364). تمدن¬اسلام و عرب. ترجمۀ سیدهاشم حسینی. قم: کتابفروشی اسلامیه.
35. مکارم شیرازى، ناصر. (1374). تفسیر نمونه. تهران: دار الکتب الإسلامیه.
36. میبدی، ابوالفضل رشیدالدین. (1371). کشف¬الأسرار و عده¬الأبرار. تصحیح علی¬اصغر حکمت. چاپ پنجم. تهران: امیرکبیر.
37. مرتضایی، عزت¬الله. (1389). میبدی و تفسیر کشف¬الاسرار. چاپ دوم. تهران: خانه کتاب.
39. مراغی، احمد بن مصطفی. [بی تا]. تفسیر المراغی. بیروت: دارإحیا التراث العربی.
40. مبارکفوری، صفی¬الرحمن. (2002م). الرحیق¬المختوم. مترجم محمدعلی لسانی¬فشارکی. بیروت: دارالهلال.
41. محمدی شاهرودی، عبدالعلی. (1379). معراج در آیینه اسلام. تهران: اسوه.
42. مشکور، محمدجواد. (1375). فرهنگ فرق اسلامی. مشهد: آستان قدس رضوی.
43. مادلونگ، ویلفرد. (1377). فرقه¬های اسلامی. تهران: اساطیر.
44. نجفی¬خمینی، محمدجواد. (1398). تفسیر آسان. تهران: انتشارات اسلامیه.
45. یثربی، سید‌یحیی. (1375) عرفان نظری. قم: بوستان کتاب.
