معنا شناسی واژة «مکر» در قرآن کریم
محورهای موضوعی : فصلنامه بهارستان سخن
روح الله اکبری
1
(
دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران.
)
سید تقی کبیری
2
(
استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران.
)
کلید واژه: خدعه, مکر, کید, کلید واژهها: قرآن کریم, مکر ممدوح, مکر مذموم,
چکیده مقاله :
چکیده آنچه بعنوان مکر در اصطلاحات و محاورات زبان فارسی و به نام های حیله، نیرنگ، خیانت، کَلَک، کلاه شرعی، گول زدن و... متداول و رایج گشته با اصطلاح و کاربرد آن در لسان قرآن و ادبیّات عرب کاملاً متفاوت میباشد. چه آنکه در اصطلاح عربی مکر به معنای هر گونه تدبیر و چاره اندیشی است. و در واقع یک واژه محصور شده برای کاربرد در افعال مذموم و ناپسند نیست. چرا که مکر در کاربردهای قرآنی آن اولاً بیشتر موارد درباره خداوند متعال مطرح شده و در ثانی در خصوص آن دو نوع کاربرد بکار گرفته شده است، که یکی عبارتست از مکر در افعال خیر و این همان است که از آن بعنوان مکر ممدوح و ستایش شده نام میبریم و دیگری مکر در افعال شرّ میباشد و این همان مکر مذموم و نکوهش شده میباشد که در قرآن کریم از آن تعبیر به مکر السَّیّئ میشود. البتّه در قرآن واژگان دیگری نیز استعمال شده است که میتواند در تبیین واژة مکر تأثیرگذار باشد چرا که آنها قریب المعنی با واژة مکر هستند. این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی سعی دارد کیفیّت استعمال واژة مکر در قرآن را مورد تحلیل قرار داده تا معانی کاربردی آن را تبیین نماید.
Abstract What is prevailed as the synonyms for " artifice " as ruse, wile, treachery, hoax, canonical cheating and deception in Farsi expression and dialogue, has different implications in the Qur'anic language and Arabic literature where it is used as gumption and is not limited to the unfavorable actions; since in the Qur'anic applications it is used about the almighty God and has two implications good deed which means " praised " , and in evil deeds which means indecent as " makrossay". Other expressions are also used in the Qur'an which can elaborate this meaning. We have tried, in this article, in a descriptive-analytic method to explain its semantics in the Holy Qur'an.
فهرست منابع و مآخذ
_||_