بررسی رویکردهای تأویلی بهاءولد از قرآن کریم
محورهای موضوعی : متون زبان و ادبیات فارسی
سعید فرزانه فرد
1
(استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد سراب، دانشگاه آزاد اسلامی، سراب، ایران.)
علی رمضانی
2
(استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر، ایران.)
نرگس اصغری گوار
3
(استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر، ایران)
کلید واژه: معارف بهاءولد, بهاءولد, رویکردهای تأویلی, قرآن کریم,
چکیده مقاله :
آثار منظوم و منثور صوفیان را براساس نوع معرفت به دو دسته می‎ توان تقسیم کرد: معرفت شخصی و شهودی؛ معرفت رسمی و سازمان یافته. برخی صوفیّه در آثار خود از این دو نوع معرفت یاد کرده‎اند. گاهی کلامشان از روی آگاهی و از نوع متن‎ های رسمی و مدرسی بوده که هدف از نگارش آن، شفافیّت معنا، تثبیت و تعلیم سنّت ها و آداب صوفیان و حاصل دانش قراردادی آنهاست؛ اما گاهی کلامشان حاصل تجربه‎های درونی و دریافت‌های شخصی است و معنا در آن پوشیده و تأویل پذیر است و هدف از نگارش آن، بیان تجربه‎ های شهودی و دریافت های درونی و شخصی در لحظات شور و وجد و حال است. یکی از نثرهای صوفیانه-که در آن این ویژگی ها به خوبی احساس می‎ شود کتاب معارف بهاءولد است که نویسنده در آن به بیان افکار، رؤیاها و احوال درونی خویش در لحظات اوج هیجان های عاطفی، پرداخته است. غلبة زبان استعاری، ابهام، تأویل پذیری و پراکنش معنایی در سراسر آن وجود دارد. تأویلی که بهاءولد در این کتاب از آیات قرآن دارد، بسیار بدیع و تازه است. نگارنده در این مقاله به روش توصیفی– تحلیلی در صدد آن است که تأویلات بهاءولد را مورد بحث و بررسی قرار دهد.
Souphiyan’s Poetic and prose writings can be divided to two kinds based on cognition: personal and Intuitivecognition,organized and official cognition. In some of soufiye’s works this kind of cognitions have been reviewed. Sometimes their beliefs were based on intellect and were from official texts and the purposeof that publication was to clarify meaning,fixation and teachings of traditionsand Souphiyan’s etiquette and is the result of their contractual knowledge; but sometimes their beliefs are resulted from inner experience and personal perceives and meaning in that case is unclear and ambiguous and the purpose of that kind of publication was to expressintuitive experiences and inner and personal perceivesin ecstasy and passionate moments. One of the proses of Soufiyane’s that defines this kind of emotions wonderfully is BahaeValad’s book that the writer has been focused on expressing thoughts, dreams and his inner forms in climax of his moments ofemotional thrills. Domination of metaphorical language and ambiguity and interpretation and distribution of meaning is apparent all over his book. Interpretation that BahaeValad has from the Quran in his book is very new and fresh. Writer in this article is seeking tohave a discussion about BahaeValad’s approach in interpretation of Quran.
کتاب ها
قرآن کریم.
بهاءولد، محمد بن حسین (1382) معارف، به اهتمام بدیع الزمان فروزانفر، 2جلدی، چاپ سوم، تهران: انتشارات طهوری.
سعدی، مصلح بن عبدالله (1378) بوستان سعدی، شرح و گزارش از رضا انزابی نژاد و سعید قره‌بیگلو، چاپ اول، تهران: انتشارات جامی.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1392) زبان شعر در نثر صوفیه، چاپ اول، تهران: نشر سخن.
صفا، ذبیح الله (۱۳۶۷) تاریخ ادبیات در ایران، چاپ هشتم، تهران: انتشارات فردوس.
طباطبایی، سید محمدحسین (۱۳۹۲) المیزان فی تفسیرالقرآن، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
مایر، فریتس (۱۳۸۲) بهاءولد، زندگی و عرفان او، ترجمۀ مریم مشرف، چاپ اول، تهران: نشر دانشگاهی.
معرفت، محمدهادی (۱۳۸۷) تفسیر و مفسران، چاپ چهارم، قم: موسسه فرهنگی تمهید.
مولوی، جلال الدین محمد (1387) مثنوی معنوی، دکتر محمد استعلامی، تهران: سخن.
نیکلسون، رینولد (بی تا) پیدایش و سیر تصوف، ترجمه محمدباقر معین، چاپ پنجم، تهران: توس.
مقالات
حیدرزاده سردرود، حسین (1384) مزه و خوشی عرفانی از منظر بهاءولد و مولانا، مجلۀ اشراق، بهار و تابستان، شمارۀ 2 و 3، صص 108- 129.
دشتی، سیدمحمد؛ سهرابی، سمیه (1390) شیوههای تفسیر و تأویل آیات قرآن در معارف بهاء ولد، دو فصلنامۀ علمی پژوهشی ادبیات عرفانی دانشگاه الزهرا، بهار و تابستان شمارة 4، سال دوم، صص65-85.
معینی فرد، زهرا؛ آقاحسینی، حسین؛ طغیانی، اسحاق (1392) سیطرۀ قرآن در معارف بهاء ولد، فصلنامه پژوهش های ادبی-قرآنی، سال اول، شمارۀ 4، صص63-82
_||_Books
The Holy Quran.
Bahا'u'll ،h, Muhammad ibn Husayn (2003) Maaref, by Badi-ul-Zaman Forouzanfar, 2 volumes, third edition, Tehran: TahooriPublications.
Saadi, Mosleh Ibn Abdullah (1999) Saadi's Bustan, Description and Report by Reza Anzabi Nejad and Saeed Gharabiglou, First Edition, Tehran: Jami Publications.
Shafiee Kadkani, Mohammad Reza (2013) The Language of Poetry in Sufi Prose, First Edition, Tehran: Sokhan Publishing.
Safa, Zabihollah (1988) History of Literature in Iran, Eighth Edition, Tehran: Ferdows Publications.
Tabatabai, Seyyed Mohammad Hussein (2013) Al-Mizan Fi Tafsir Al-Quran, Tehran: Islamic Library.
Meyer, Fritz (2003) BahaeValad, His Life and Mysticism, translated by Maryam Musharraf, first edition, Tehran: University Press.
Maarefat, Mohammad Hadi (2008) Tafsir and Mofsaran, fourth edition, Qom: Tahmid Cultural Institute.
Rumi, Jalaluddin Mohammad (2008) Masnavi Manavi, Dr. Mohammad Estelami, Tehran: Sokhan.
Nicholson, Reynold (unpublished) The Origin and Course of Sufism, translated by Mohammad Baqir Moin, fifth edition, Tehran: Toos.
Articles
Heidarzadeh Sardrood, Hossein (2005) Mystical Taste and Happiness from the Perspective of BahaeValad and Rumi, Ishraq Magazine, Spring and Summer, Nos. 2 and 3, pp. 108-129.
Dashti, Seyed Mohammad; Sohrabi, Somayeh (2011) Methods of Interpretation and Interpretation of Quranic Verses in the Knowledge of BahaeValad, Two Quarterly Journal of Mystical Literature, Al-Zahra University, Spring and Summer No. 4, Second Year, pp. 65-85.
Moeini Fard, Zahra; Aghahseni, Hossein; Toghyani, Ishaq (2013) The dominance of the Qur'an in the teachings of BahaeValad, Quarterly Journal of Literary-Qur'anic Research, First Year, No. 4, pp. 63-82.
