wisdom

حرية الوصول المقاله

1 - واکاوی شیوه بیانی خرد ورزی قرآنی با استفاده از ساختار ادبی تعجب
فهیمه فهیمی نژاد محسن احتشامی نیا

درقرآن کریم مفاهیم ارزشی وتربیتی درقالب های مختلفی بیان شده است.یکی از ساختارها والگوهای بیانی,اسلوب تعجب است که به هدف رفع ابهام,تاکید ومبالغه در امری ووادار نمودن مخاطب به تفکر وتعقل بکار می رود این غرض گاهی به صورت قیاسی وحقیقی وگاه به صورت سماعی ومطلق درآیات قرآن بک أکثر

درقرآن کریم مفاهیم ارزشی وتربیتی درقالب های مختلفی بیان شده است.یکی از ساختارها والگوهای بیانی,اسلوب تعجب است که به هدف رفع ابهام,تاکید ومبالغه در امری ووادار نمودن مخاطب به تفکر وتعقل بکار می رود این غرض گاهی به صورت قیاسی وحقیقی وگاه به صورت سماعی ومطلق درآیات قرآن بکاررفته است وبه عبارت دیگرمعادل جملات عاطفی در دیگر زبانهاست که با غرض آگاهی مخاطب خردمند،ایضاح در مساله ایی مبهم ودعوت ازفاعل مختارعاقل صورت می گیرد دراین پژوهش شیوه های کاربرد این اسلوب منحصربفرد وخاص قرآنی معرفی میگردداین مقاله با استفاده ازروش کتابخانه ایی وتحلیل واستنتاج از ظواهر ترجمه ی آیات قرآن تنظیم شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

2 - تدوین الگوی ارتقای خرد پداگوژیکی در نظام آموزش عالی با بهره مندی از نظریه ی داده بنیاد
فرشید خانجانیان نادرقلی قورچیان کامران محمدخانی پریوش جعفری

10.30495/jmfr.2022.61211.2489

پذیرش تفکر پیچیده و خلاق برای نشان دادن دانش از چند منظر در پرورش خرد در نظام آموزش عالی موثر است که زمینه ی ارتقای خرد پداگوژیکی را فراهم می آورد. پژوهش حاضر با هدف طراحی و تدوین الگوی ارتقای خرد پداگوژیکی در نظام آموزش عالی انجام گرفته است. مطالعه ی پیش رو با بهره گیر أکثر

پذیرش تفکر پیچیده و خلاق برای نشان دادن دانش از چند منظر در پرورش خرد در نظام آموزش عالی موثر است که زمینه ی ارتقای خرد پداگوژیکی را فراهم می آورد. پژوهش حاضر با هدف طراحی و تدوین الگوی ارتقای خرد پداگوژیکی در نظام آموزش عالی انجام گرفته است. مطالعه ی پیش رو با بهره گیری از رویکرد کیفی و اتکا بر راهبرد نظریه ی داده بنیاد استراوس و کوربین(۱۹۹۸) و بکارگیری اسلوب کدگذاری باز، محوری و انتخابی با استفاده از نرم افزار Maxqda برای تجزیه و تحلیل داده ها، به تدوین و ترسیم الگوی ارتقای خرد پداگوژیکی در نظام آموزش عالی پرداخته است. داده های پژوهش از طریق مصاحبه های عمیق نیمه ساختار یافته با 1۶ نفر از سیاستگذاران و مدیران فعلی و اسبق آموزش عالی دارای تجارب زیسته ی مرتبط و بهره جویی از شیوه ی نمونه گیری هدفمند نظری و گلوله برفی(زنجیره ای) تا دستیابی به نقطه ی اشباع نظری گردآوری گردیده است. یافته های پژوهش به تدوین الگوی ارتقای خرد پداگوژیکی در نظام آموزش عالی بر مبنای نظریه پردازی داده بنیاد شامل 6 مقوله، ۳۸ مفهوم و ۱۷۰ کد منجر گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

3 - شادی در حکمت قدیم ایران و تأثیر آن در ایران اسلامی
پروانه عروج نیا

حکمت قدیم ایرانیان که خود را بیشتر در گاهان زرتشت می‌نمایاند و بعدها حتی آثاری از آن در برخی اندرزنامه‌های پهلوی باقی مانده است، ویژگی‌هایی کم و بیش منحصر به فرد دارد. از نظر مؤلف این پژوهش مهم‌ترین مؤلفه این حکمت، نوعی خردورزی است که در بعد عاطفی منجر به شادی و طلب زند أکثر

حکمت قدیم ایرانیان که خود را بیشتر در گاهان زرتشت می‌نمایاند و بعدها حتی آثاری از آن در برخی اندرزنامه‌های پهلوی باقی مانده است، ویژگی‌هایی کم و بیش منحصر به فرد دارد. از نظر مؤلف این پژوهش مهم‌ترین مؤلفه این حکمت، نوعی خردورزی است که در بعد عاطفی منجر به شادی و طلب زندگی شادمانه و آسوده در دو جهان می‌گردد. این ویژگی که در عمل انسان را به راستی، آبادانی جهان، نیکی و طلب نیکنامی سوق می‌دهد در برخی از آثار نویسندگان و شاعران ایرانی تا قرن پنجم نیز جسته و گریخته وجود داشته و به حیات خود ادامه می‌داده است. در این پژوهش ضمن بیان مبانی این نوع از خردورزی و ارتباط آن با شادی و نتایج آن، به بازتابِ بقایای این حکمت در آثار دوران اسلامی خواهیم پرداخت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

4 - نقش رفتارشهروندی سازمانی در ارزیابی عملکرد کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر
نیلوفر میرسپاسی حاجیه رجبی فرجاد مرضیه ابراهیمیان

باتوجهبه اهمیت رفتار شهروندی سازمانی و عملکرد کارکنان و نقش آنها در موفقیت سازمان ها،در این پژوهش به نقش رفتار شهروندی سازمانی در ارزیابی عملکرد کارکنان پرداخته شدهاست. هدف علمی از انجام این تحقیق شناسایی و تبیین ارتباط مابین 5 عامل رفتارشهروندی سازمانی و ارزیابی عملکرد أکثر

باتوجهبه اهمیت رفتار شهروندی سازمانی و عملکرد کارکنان و نقش آنها در موفقیت سازمان ها،در این پژوهش به نقش رفتار شهروندی سازمانی در ارزیابی عملکرد کارکنان پرداخته شدهاست. هدف علمی از انجام این تحقیق شناسایی و تبیین ارتباط مابین 5 عامل رفتارشهروندی سازمانی و ارزیابی عملکردکارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر می‌باشد.روش بررسی این مطالعه به صورت توصیفی از نوع همبستگی می‌باشد. جهت سنجش رفتارشهروندی سازمانی از پرسشنامه استاندارد پادساکف استفاده و برای سنجش عملکردکارکنان از پرسشنامه استاندارد پترسون استفاده شده است که روایی از طریق محتوایمورتایید قرارگرفته است و پایایی پرسشنامه از طریق آلفای کرونباخ با ضریب 892/0مورد تایید قرار گرفت. جامعه آماری این پژوهش شامل کارکنان دانشگاه آزاد اسلامیواحد اسلامشهر که 180 نفر می‌باشند و با استفاده از جدول مورگان برای تعیین حجمنمونه 118 نفر مورد بررسی و آزمون قرارگرفته است. به جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم افزار Spss و جهت آزمون فرضیه‌ها از آزمون کولموگوروف اسمیرنوف: (آزمون k-s) استفاده شده است. نتایج به دست آمده: بین نوع دوستی و عملکردرابطه مستقیم و بین وجدان وعملکرد و گذشت و فداکاری با عملکرد و رفتار مدنی وعملکرد و درنهایت بین ادب و ملاحظه با عملکرد ارتباط معنادار وجود دارد و در حقیقتطبق فرضیه اصلی تحقیق هر پنج مولفه نوع دوستی، وجدان، گذشت، رفتار مدنی و ادب باعملکرد کارکنان معنادار می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

5 - معناشناسی خرد عرفی و تأثیر آن در بازیابی هویت مجتمع‌های مسکونی (مطالعه موردی: مجتمع‌های مسکونی شهر ارومیه)
سمیرا نبوی علی جوان فروزنده قاسم مطلبی معصومه یعقوبی

10.30495/hoviatshahr.2022.17160

توجه به خرد عرفی، به‌عنوان یکی از عوامل مهم و مؤثر در رابطه تجربی انسان-محیط از مسائلی است که در پژوهش‌ها و فرایندهای طراحی معماری کمتر به آن پرداخت‌شده است. مقاله حاضر باهدف ایجاد محیط‌های مسکونی باکیفیت، به بررسی و شناسایی تأثیر مؤلفه‌های خردعرفی بر شکل‌گیری هویت مکان أکثر

توجه به خرد عرفی، به‌عنوان یکی از عوامل مهم و مؤثر در رابطه تجربی انسان-محیط از مسائلی است که در پژوهش‌ها و فرایندهای طراحی معماری کمتر به آن پرداخت‌شده است. مقاله حاضر باهدف ایجاد محیط‌های مسکونی باکیفیت، به بررسی و شناسایی تأثیر مؤلفه‌های خردعرفی بر شکل‌گیری هویت مکان می‌پردازد. مقاله حاضر ازنظر نوع تحقیق: کیفی و کمی، ازنظر راهبرد: تفسیری- تحلیلی، ابزار جمع‌آوری داده‌ها مشاهده و مصاحبه و روش تحلیل داده‌ها همبستگی هست. نتایج پژوهش، ارتباط معنی‌دار بین خرد عرفی و هویت مکان را به اثبات می‌رساند. بین مؤلفه‌های خرد عرفی و مؤلفه‌های هویت مکان، بالاترین رابطه معنی‌دار همبستگی مربوط به مؤلفه الگوی رفتاری-کالبدی و در سطوح بعدی، مؤلفه‌های خاطرات جمعی و رضایتمندی هست. در طراحی معماری، چهار سنجه به ترتیب: خوانایی فرم، مصالح بومی و تنوع فعالیتی و بصری بیشترین عوامل تأثیرگذار هست. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

6 - شادی در فرهنگ ایرانی و آثار سیاسی آن
علی اکبر امینی

در فرهنگ ایران باستان بر این نمته تاکید شده که باید از غم خوردن پرهیز نمود. ایرانیان برای زدودن زنگار غم از چهره زندگی چاره اندیشی های کرده بودند، از جمله اینکه در طول سال به مناسبت های مختلف جشن هایی برپا می کردند و در آن کوچک و بزرگ و عرف و عامی به عیش می نشستند و به أکثر

در فرهنگ ایران باستان بر این نمته تاکید شده که باید از غم خوردن پرهیز نمود. ایرانیان برای زدودن زنگار غم از چهره زندگی چاره اندیشی های کرده بودند، از جمله اینکه در طول سال به مناسبت های مختلف جشن هایی برپا می کردند و در آن کوچک و بزرگ و عرف و عامی به عیش می نشستند و به رثص برمی جشتند. گویا آنان به این راز پی برده بودند که خنده بر هر درد بی درمان دواست. اگر چه عرفان اسلامی برخی از آیین ها و افکار دوران خسروانی و از جمله راز و رمزهای شاد زیستن را زنده نگه داشت،ولی در عمل ما ایرانیان به تدریج بر طول ایام غم افزودیم و دوران نشاط و شادمانی را کوتاه کردیم و این امر به رغم آن بود که یکی از دو رکن اصلی دین مبین اسلام یعنی عرفان برای سبک کردن رنج زندگی و به پرواز درآوردن مرغ دل تدابیری اندیشیده است. کریشنا مورتی، عارف معاصر هندی، می گوید: شاد کردن مردم هنری است که باید دولت ها در ترویج آن بکوشند. در این مفاله راه کارهایی که عرفان برای شادتر کردن زندگی، یا دست کم موازنه میان غم و شادی و گریه و خنده، عرضه کرده است، بررسی می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

7 - بررسی آثار واحکام نکاح موقت، مذمومیت و ممدوحیت آن با رویکرد به روایات اهل بیت(ع)
فاطمه میر شمسی

در ازدواج موقت، مهر و مدت باید ذکر شود؛ عدم ذکر مهر در عقد موقت موجب بطلان شده و ذکر نکردنمدت بنابر نظر برخی موجب دائمی شدن ازدواج و به نظر عده ای دیگر باعث بطلان می شود . در این ازدواجزوجه حق نفقه و ارث ندارد، مشهور فقها معتقدند که م یتوان با شرط ضمن عقد، نفقه را برای أکثر

در ازدواج موقت، مهر و مدت باید ذکر شود؛ عدم ذکر مهر در عقد موقت موجب بطلان شده و ذکر نکردنمدت بنابر نظر برخی موجب دائمی شدن ازدواج و به نظر عده ای دیگر باعث بطلان می شود . در این ازدواجزوجه حق نفقه و ارث ندارد، مشهور فقها معتقدند که م یتوان با شرط ضمن عقد، نفقه را برای زن در نظرگرفت ؛ اما در مورد توارث آراء مختلفی ابراز شده است. انحلال نکاح موقت به چند صورت واقع می شود ازجمله: انقضای مدت، بذل مدت، فسخ، انفساخ و فوت یکی از زوجین. زوجه پس از انحلال نکاح در صورتداشتن روابط زناشویی موظف به نگهداشتن عده است. با عقد موقت زن مالک تمام مهر می شود و حق حبسهم دارد.ازدواج موقت اگر ه معرض ازدواج دائم قرارگیرد، خطرفروپاشی بنیاد خانواده و یا شکل نگرفتن آن م ی رود. درروایات اهل بیت علیهم السلام ازدواج موقت برای موارد خاص توصیه شده و در برخی موارد عملی زشت وناپسند تلقی شده است، از جمله برای مردان زن دار و دختران باکره . تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

8 - بررسی مبانی فقهی حوادث رانندگی
داریوش بخردیان راضیه عطار احسان علی اکبری بابوکانی

گسترش جوامع انسانی، پیشرفت و توسعه روزافزون نرم افزارها، عدم رعایت قوانین و استفاده ی غیر اصولی از این وسایل موجب بروز حوادثی در زمینه حوادث رانندگی سبب شده است. به دلیل اهمیت بسیار موضوع و افزایش حوادث منجر به صدمات جانی و مالی در عصر حاضر، در این پژوهش سعی شده است موض أکثر

گسترش جوامع انسانی، پیشرفت و توسعه روزافزون نرم افزارها، عدم رعایت قوانین و استفاده ی غیر اصولی از این وسایل موجب بروز حوادثی در زمینه حوادث رانندگی سبب شده است. به دلیل اهمیت بسیار موضوع و افزایش حوادث منجر به صدمات جانی و مالی در عصر حاضر، در این پژوهش سعی شده است موضع فقه اسلامی با استناد به منابع کتاب، سنت، دلیل عقل و قواعد فقهی نسبت به حوادثِ ناشی از عدم رعایت مقررات رانندگی، بررسی و مورد شناسایی قرار گیرد. در این پژوهش عنایت و توجه شریعت و فقه اسلامی به این حوادث به لحاظ حکم تکلیفی و وضعی به خوبی معلوم و تبیین می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

9 - نقش حسابداری مدیریت در پیش گیری از پرولتاریایی شدن حرفه حسابداری (قهرمانان مدرنیسم حرفه حسابداری)
فریدون رهنمای رودپشتی افشین احمدی لویه

مارکس و انگلس در کتاب مانیفست حزب کمونیست به معرفی دو طیف از جوامع سرمایه داری پرداختند وبرای اولین بار مفهوم پرولتاریا و بورژوا را تعریف نمودند . پرولتاریا در ادبیات سیاست به عنوان قشر کارگر و بیتخصص جامعه تعریف شده است که صرفا دستورات صاحب کار را اجرا نموده و از هیچ گ أکثر

مارکس و انگلس در کتاب مانیفست حزب کمونیست به معرفی دو طیف از جوامع سرمایه داری پرداختند وبرای اولین بار مفهوم پرولتاریا و بورژوا را تعریف نمودند . پرولتاریا در ادبیات سیاست به عنوان قشر کارگر و بیتخصص جامعه تعریف شده است که صرفا دستورات صاحب کار را اجرا نموده و از هیچ گونه مهارت و تخصصیدر کار خود استفاده نمی نماید. حسابداری مدیریت در گذشته تحت تاثیر و دخالت های بیش از اندازه مدیران بودهاست ٬ به گونه ای که مدیران نظرات غیر تخصصی خود را بر حسابداران مدیریت تحمیل می کردند و از نظراتحسابداران مدیریت بهره چندانی نمی بردند. از این رو حسابداران مدیریت در گذشته پرولتاریا بوده اند. با گذشتزمان و ایجاد تغییر در حسابداری مدیریت رفته رفته مدیران دریافتند که در راستای موفقیت در کسب و کار وماندن در بازار های رقابتی نیازمند راهبردهایی در راستای انطباق با رئوس مثلث بقاء هستند و بدین ترتیب جایگاهارزشمند حسابداران مدیریت بر آنها آشکار گردید. از این رو مدیران در زمان کنونی از نظرات حسابداران مدیریتدر راستای هدایت و کنترل کسب و کار خود استفاده می کنند و حسابداران مدیریت را به عنوان اشخاصی ارزشآفرین ٬ شریک تصمیمات خود می دانند. نتیجه پژوهش حاضر بیانگر این موضوع است که حسابداران مدیریت درزمان کنونی دیگر پرولتاریا نیستند و در انجام وظایف خود بیشتر بر تخصص و مهارت خود تاکید می نمایند،حسابداران مدیریت در زمان کنونی با ارائه راهبرد و ایجاد بالاترین سطح آگاهی )بصیرت( در مدیران، آنها را در امرتصمیم گیری یاری می نمایند. مدیران نیز جایگاه حسابداران مدیریت را به رسمیت شناخته و از دخالتهای نابجا درکار آنها خوددداری می کنند. از جمله مزایا و پیامدهای مثبت غیر پرولتاریا بودن حسابداران مدیریت برای حرفهحسابداری در عصر حاضر، استقلال حرفه از دخالت های غیر تخصصی مدیران و افزایش جذابیت و چهره علمیاین رشته تخصصی می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

10 - خردمندی مدیریتی و گرایش سرمایه‌گذاریِ کارآفرینانه‌ی شرکت‌های بازار سرمایه براساس تحلیل نظریه گالاتیا
امید سعیدی آرش نادریان علی خوزین حسین دیده خانی

در محیط پویای کسب وکار، که جریان‌های سود در آینده از عدم اطمینان برخوردارند، شرکت‌ها نیاز دارند که به صورت مستمر در جستجوی فرصت‌های جدید و بهره‌برداری نوآورانه از آن‌ها باشند. حفظ حضور فعال در بازار و دستیابی به عملکرد بالاتر مستلزم توجه بیشتر این شرکت‌ها به عوامل تأثیر أکثر

در محیط پویای کسب وکار، که جریان‌های سود در آینده از عدم اطمینان برخوردارند، شرکت‌ها نیاز دارند که به صورت مستمر در جستجوی فرصت‌های جدید و بهره‌برداری نوآورانه از آن‌ها باشند. حفظ حضور فعال در بازار و دستیابی به عملکرد بالاتر مستلزم توجه بیشتر این شرکت‌ها به عوامل تأثیرگذار بر شاخص‌ها و ظرفیت‌های گرایش سرمایه‌گذاری کارآفرینانه می‌باشد. امروزه کارآفرینی و اتخاذ رویکرد کارآفرینانه به عنوان یک تدبیر مهم و خردمندانه مدیریتی برای چگونگی سازماندهی شرکت‌ها و بهره‌برداری از فرصت‌های بازار در کانون توجه صاحبنظران و مدیران در عرصه تئوری و عمل مدیریت سازمان‌ها قرار دارد. لذا هدف این پژوهش بررسی تاثیر خردمندی مدیریتی بر گرایش سرمایه‌گذاریِ کارآفرینانه‌ی شرکت‌های بازار سرمایه براساس تحلیل نظریه گالاتیا می‌باشد. در این پژوهش به منطور سنجش گرایش سرمایه‌گذاری کارآفرینانه از دو معیار گرایش کارآفرینانه براساس رویکرد تحلیل پوششی داده‌ها و رویکردِ تحلیل آنتروپی شنون استفاده شده است. همچنین به منظور سنجش خردمندی مدیریتی از پرسشنامه آردلت (۲۰۰۳) که مبتنی بر سه خرده مقیاس خردمندی بر مبنای شناخت؛ خردمندی بر مبنای تامل و خردمندی بر مبنای عواطف می‌باشد، استفاده گردید. در این پژوهش که در سال ۱۳۹۸ انجام شد، ۸۲ پرسشنامه با مشارکت مدیران شرکت بورس اوراق بهادار تهران تکمیل و مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. به منظور برازش و آزمون فرضیه پژوهش، از تحلیل حداقل مربعات جزئی ( ) استفاده شد. نتایج پس از برازش مطلوبیت مدل نشان داد، خردمندی مدیریتی تاثیر مثبت و معناداری در توسعه گرایش سرمایه‌گذاری کارآفرینانه در تحت رویکرد اثر گالاتیا دارد. در واقع این نتیجه بیان کننده‌ی این واقعیت است که وجود انتظارات مثبت یک مدیر از خودش، می‌تواند سطح خردمندی برحسب رویکرد فرد با اثربخشی بیشتری در تصمیم‌گیری‌های سازمانی را تقویت نماید و باعث گردد تا گرایش‌های سرمایه‌گذاری کارآفرینانه به صورت تقویت شده‌تر در جهت پویایی بیشتری حرکت کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

11 - تحلیل مفهومی موضوع متافیزیک در حکمة الإشراق سهروردی
محمود هدایت افزا زینب بوستانی

موضوع مابعدالطبیعه که در فلسفه ی یونان و به‌ویژه در کتب ارسطو طرح شده بود، پس از ترجمه ی آن‌ها به زبان عربی، در آثار اندیشمندان مسلمان بسط یافت. اغلب ایشان مشهورترین موضوع نزد معلّم اوّل، یعنی موجود از حیث موجودیت را برگزیدند، گاه نیز تحت تأثیر کلمات دیگری از ارسطو، اسب أکثر

موضوع مابعدالطبیعه که در فلسفه ی یونان و به‌ویژه در کتب ارسطو طرح شده بود، پس از ترجمه ی آن‌ها به زبان عربی، در آثار اندیشمندان مسلمان بسط یافت. اغلب ایشان مشهورترین موضوع نزد معلّم اوّل، یعنی موجود از حیث موجودیت را برگزیدند، گاه نیز تحت تأثیر کلمات دیگری از ارسطو، اسباب برین و گاه به دلیل گرایش های دینی خود، واجب الوجود را موضوع فلسفه دانستند. پژوهش پیش رو عهده دار دیدگاه مبتکرانه ی حکیم سهروردی در این مسئله است. روش بحث نویسندگان، تلفیقی از توصیف تاریخی، تحلیل و مقایسه است. سهروردی در آثار به سبک مشّائی، ظاهراً دیدگاه ابن سینا را پذیرفته، با ادبیات مشّائی، عنوان موجود از حیث موجودیت را بر سایر موضوعات مطرح درباره ی فلسفه ترجیح می دهد و صرفاً در مواضعی، واژه ی وجود را به لحاظ معنای مصدری آن، جایگزین موجود می کند. اما در حکمة الإشراق، با نظام مفهومی نوینی مواجهیم که به مقتضای آن، شی‌ء به عنوان بدیهی ترین مفهوم به جای موجود و وجود می نشیند و فارغ از هر قیدی، موضوع متافیزیک اشراقی قلمداد می شود. سهروردی از ابتدا، شی‌ء را مقسم نور و ظلمت قرار می دهد و در پی آن، سایر مفاهیم حکمت اشراقی شکل می گیرند. از نتایج مهم این رویکرد، نفی اعتباریت ظلمت و طرد انگاره ی هم سانی نور با وجود است که شارحان حکمة الإشراق به درستی آن دو نکته را تبیین نکرده اند. اتّخاذ شی‌ء به عنوان موضوع متافیزیک، بعدها با تقریراتی متفاوت، در آثار برخی حکیمان نظام ساز، از جمله رجب علی تبریزی و شاگردان وی تبلور یافته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

12 - جایگاه ابوالعباس قصاب آملی در تبارنامة معنوی شیخ اشراق
زهرا زارع شهرام پازوکی

ابوالعباس قصاب آملی از عارفان سدة چهارم قمری، و از سرآمدان فتوت و جوانمردی است که در مقالة حاضر علت حضور وی در تبارنامة معنوی شیخ اشراق در کتاب المشارع و المطارحات باز کاویده شده است. به نظر می‌رسد که با توجه به قرابت بسیار آراء وی با مبانی سلوک دیگر عرفای خسروانی در جا أکثر

ابوالعباس قصاب آملی از عارفان سدة چهارم قمری، و از سرآمدان فتوت و جوانمردی است که در مقالة حاضر علت حضور وی در تبارنامة معنوی شیخ اشراق در کتاب المشارع و المطارحات باز کاویده شده است. به نظر می‌رسد که با توجه به قرابت بسیار آراء وی با مبانی سلوک دیگر عرفای خسروانی در جانب شرقی حکمت، همچون توحید شهودی و دیگر متفرعات آن، و نیز به جهت هم‌سنخی مشی و مشرب جوانمردانة وی با حکمت خسروانی و آئین‌های مزدایی، و همچنین قرائن متنی و عقلی دیگری که به تفصیل شرح داده خواهد شد، می‌توان وی را به مثابة حلقة واسطه‌ای در انتقال خمیرة ازلی حکمت از شهریاران روحانی ایران باستان (کیومرث، فریدون و کیخسرو) و پس از آنها بایزید بسطامی و حلاج، به ابوالحسن خرقانی به شمار آورد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

13 - سیر تحول فکر و اندیشة ایمانوئل سودنبرگ، عارف پروتستان قرن هجدهم
حبیب بشیرپور شهرام پازوکی

اندیشه‌های ایمانوئل سودنبرگ[1] متأثر از فضای فکری زمانة او بود. موضوع بزرگ آن زمانه را دوگانگی و تباین میان علم و دین می‌دانند. او با برگزیدن مسیر علم سیر خود را شروع کرد تا اینکه به قلمرو متعالی واقعیات معنوی رسید و به فراسوی دانش زمانه برآمد. وی نه از علم خود چشم پوشی أکثر

اندیشه‌های ایمانوئل سودنبرگ[1] متأثر از فضای فکری زمانة او بود. موضوع بزرگ آن زمانه را دوگانگی و تباین میان علم و دین می‌دانند. او با برگزیدن مسیر علم سیر خود را شروع کرد تا اینکه به قلمرو متعالی واقعیات معنوی رسید و به فراسوی دانش زمانه برآمد. وی نه از علم خود چشم پوشید و نه از ایمانش بلکه دست به ترکیب جهان‌بینی‌هایی زد که رو در روی یکدیگر ایستاده بودند. سودنبرگ سعی داشت نظریات خود را که شاید امکان تجربة آن برای همگان ممکن نبود، بصورت منطقی و عاقلانه بازگو کند. تحولات افکار و آرا سودنبرگ از گستره آرا یک دانشمند عالم فیزیکی و مادی شروع شد و به گستره شهودات یک عارف مسیحی پروتستان انجامید. حضور او در پایان قرن هفدهم و سال‌های آغازین قرن هجدهم در مکتب لوتری یادآور یاکوب بومه[2] بود. وی عرفانی را بنیان نهاد که تنها بر مفاهیم کتاب مقدّس در دین مسیحی تکیه داشت. 3. Emanuel Swedenborg 4. Jacob Boehme تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

14 - نامهای اهورامزدا در اوستا
ملیحه شیرخدائی بخشعلی قنبری

مفهوم خدا جوهرة اصلی و بنیادی ترین مفهوم در بسیاری از متون مقدس از جمله اوستا است. دراین گونه متون، صفات و ویژگی های خداوند از طریق اسماء و نامهایی بیان شده است که هر یکمعرف جنبه ای از وجود خداوند اند. در اوستا نیز خداوند با نا مهای متعددی چون اهورامزدا کهمعرف بالاترین أکثر

مفهوم خدا جوهرة اصلی و بنیادی ترین مفهوم در بسیاری از متون مقدس از جمله اوستا است. دراین گونه متون، صفات و ویژگی های خداوند از طریق اسماء و نامهایی بیان شده است که هر یکمعرف جنبه ای از وجود خداوند اند. در اوستا نیز خداوند با نا مهای متعددی چون اهورامزدا کهمعرف بالاترین خرد و یکتایی کامل اوست، و نیز صد و یک نام دیگر خوانده شده است. اهورامزدادر گاهان خداوند خرد است که گیتی و مینو را به وسیلة آن می آفریند. بدین سبب جهان هستی کهسراسر نیکویی است، فعل او به شمار می آید، اما او بیکرانه و نامحدود، و گیتی کرانه مند و محدوداست. اهورامزدا قائم به ذات است و امشاسپندان که جلوه های او هستند، قائم به او می باشند. به اینترتیب، آفرینندگی و فزونی بخشی، اقتضای ذات اهورامزدا به شمار م یآید که از طریق سپنته مینیوکه خرد مقدس و هستی بخش اوست، به ظهور می رسد. در این پژوهش کوشش بر آن است که بابررسی نام های خداوند در اوستا و تفاسیر آن، صفات و ویژگی های اهورامزدا از دیدگاه دین مزداییتبیین شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

15 - تجسم زنانۀ حکمت الهی در دین یهود و دین بودایی
مریم السادات سیاهپوش

یکی از موضوعات مورد بحث در الهیات فمینیستی، بررسی جنبه ی مونث الهی در ادیان گوناگون است که به واسطه ی آن، جایگاه زنان در جامعه ی دینی بالا برده می شود. در این میان، تجسم زنانه ی حکمت الهی از مهمترین مباحث مطرح شده در این زمینه به شمار می آید. این شخصیت الهی زنانه، در دو أکثر

یکی از موضوعات مورد بحث در الهیات فمینیستی، بررسی جنبه ی مونث الهی در ادیان گوناگون است که به واسطه ی آن، جایگاه زنان در جامعه ی دینی بالا برده می شود. در این میان، تجسم زنانه ی حکمت الهی از مهمترین مباحث مطرح شده در این زمینه به شمار می آید. این شخصیت الهی زنانه، در دو دین یهود و بودایی جایگاه برجسته ای را به خود اختصاص داده است. حکمت متشخص زنانه در دین یهود در مقام حخما یا شخینا و در دین بودایی در مقام پراجناپارامیتا، ظاهر گشته است. از آن رو که این ادیان، از قدیمی ترین و پرطرفدارترین ادیان جهان محسوب می شوند، بررسی حکمت متشخص الهی در قالب زنانه اش اهمیت فراوانی دارد چرا که شباهت ها و تفاوت ها در آموزه هایی که پیرامون این شخصیت پدید آمده است نمایان شده و تاثیر آن در جامعه ی دینی با ارزش بخشیدن به جایگاه زنان مشخص می گردد. در این پژوهش، کوشش می شود که سیر تحول این مفهوم در این دو سنت دینی، ابعاد و کارکرد اجتماعی آن مورد بحث قرار گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

16 - کتا‌ب دانیال به مثابه متن آپوکالیپسی: ویژگی‌ها و نمادهای آن
فاطمه مقصودیان لیلا هوشنگی آزاده رضایی

کتاب مقدس در مقام متن ادبی دارای گونه‌های ادبی (ژانرهای) متنوعی است که یکی از مهم‌ترین آن‌ها را می‌توان ژانر آپوکالیپسی یا مکاشفه‌ای نامید. کتاب دانیال از جمله نخستین متون آپوکالیپسی یهودی به شمار می‌رود که تاریخ تقریبی نگارش آن را قرن دوم قبل از میلاد دانسته‌اند و همان أکثر

کتاب مقدس در مقام متن ادبی دارای گونه‌های ادبی (ژانرهای) متنوعی است که یکی از مهم‌ترین آن‌ها را می‌توان ژانر آپوکالیپسی یا مکاشفه‌ای نامید. کتاب دانیال از جمله نخستین متون آپوکالیپسی یهودی به شمار می‌رود که تاریخ تقریبی نگارش آن را قرن دوم قبل از میلاد دانسته‌اند و همانند بسیاری از این متون نام نویسنده مجعول است. از ویژگی‌های بارز متون مکاشفه‌ای یا آخرالزمانی بیان نمادین و بکارگیری زبان رمزی است که عمدتاَ به موضوعاتی از جمله منشأ پیدایش جهان، فرجام‌شناسی، پیشگویی آشوب‌های روزهای فرجامین، روز رستاخیز و داوری دربارۀ انسان و جهان می‌پردازد. در این پژوهش سعی شده است تا با نظر به اهمیت متون آپوکالیپسی در مطالعات کتاب مقدسی به پیشینۀ این تحقیقات گسترده اشاره شود. همچنین ضمن معرفی و بیان ویژگی‌های این متون و انواع دسته‌بندی‌های آن‌ها از نظر صوری و محتوایی، بطور ویژه در بحث از نمادشناسی کتاب دانیال، به ریشۀ نمادها و کاربرد‌های آن‌ها در سایر متون عبری و غیر عبری پرداخته شود. از دیگر نکات برجسته، آموزه‌های حکمی این کتاب است که با هدف تعلیم حکمت و پندهای اخلاقی نگاشته شده است. بدین‌سان، اینگونه متون خواننده را، به هر دورۀ زمانی که متعلق باشد، به تفکر بیشتر دربارۀ مفاهیم رمزی فرا می‌خواند و این خود جذابیتی خاص را به این متون می‌بخشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

17 - بررسی عرفان های اسلامی دربرابر عرفان های سکولار
سید احمد حسبنی کازرونی

عرفانیات ایران، یکی از کهنسال ترین و درخشان ترین ادبیات عرفانی جهان است. در غنای آن همان بس که در کلیاتش، مجموعه ای ان فرهنگ غنی و معارفی اسلامی و آیین و سنن ایرانی و حکمت شرق و غرب با تکیه بر ادیان خدایی و باستانی با تشخّص های گوناگون همراه با کمالات اخلاقی و معرفت بشر أکثر

عرفانیات ایران، یکی از کهنسال ترین و درخشان ترین ادبیات عرفانی جهان است. در غنای آن همان بس که در کلیاتش، مجموعه ای ان فرهنگ غنی و معارفی اسلامی و آیین و سنن ایرانی و حکمت شرق و غرب با تکیه بر ادیان خدایی و باستانی با تشخّص های گوناگون همراه با کمالات اخلاقی و معرفت بشری در هم آمیخته و عرفان ناب ایران اسلامی را به وجود آورده است.این خداوندان اندیشه تو انسته اند در تحول اوضاع و احوال اجتماعی و سیاسی در سده های پیشین، اخلاقی مبتنی بر احکام دین مقدس اسلام با تکیه بر سیرت پیامبر اعظم (ص) و پیشوایان و اولیای حضرت حق با راز و رمزهای صوفیانه و عارفانه و مستحسنات آ نها ضمن عنایت به تعاطی اندیشه ها و معاشرت ها برای مردم بنمایانند.از سوی دیگر، از تعاملات سکولاریسم و دنیاگرایی محض در طول دوران سیاسی و اجتماعی خود بپرهیزند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

18 - روزگار، خرد و جهل از دیدگاه ناصرخسرو قبادیانی و احمد شوقی
محمد گودرزی محمدرضا ساکی

ناصر خسرو و احمد شوقی اگرچه هم از نظر زمان و هم از نظر مکان زندگی، بسیار از هم دورند و به دو فرهنگ و تمدن و دو زمان متفاوت تعلق دارند، لیک در پرداخت و بیان برخی مضامین؛ دیدگاههایی شبیه به هم دارند. در این جستار، تلاش می کنیم به بررسی تطبیقی دیدگاه این دو شاعر درباره رو أکثر

ناصر خسرو و احمد شوقی اگرچه هم از نظر زمان و هم از نظر مکان زندگی، بسیار از هم دورند و به دو فرهنگ و تمدن و دو زمان متفاوت تعلق دارند، لیک در پرداخت و بیان برخی مضامین؛ دیدگاههایی شبیه به هم دارند. در این جستار، تلاش می کنیم به بررسی تطبیقی دیدگاه این دو شاعر درباره روزگار، خرد و جهل بپردازیم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

19 - بررسى تطبیقى «سبب نظم کتاب» در مصباح الارواح و چند اثر عرفانى دیگر
داریوش کاظمى

در مقاله حاضر، بخشى از کتب عرفانى تحت عنوان سبب نظم کتاب بررسى شده است. بررسى همسانى و همگونى این بخش ها به دقت و توجه فراوان نیاز دارد؛ چنان که در این پژوهش نیز یکسانى آنها در مصباح الارواح تألیف شمس الدین محمد بردسیرى و دیگر آثار عرفانى به چشم می خورد. این بخش از آثار أکثر

در مقاله حاضر، بخشى از کتب عرفانى تحت عنوان سبب نظم کتاب بررسى شده است. بررسى همسانى و همگونى این بخش ها به دقت و توجه فراوان نیاز دارد؛ چنان که در این پژوهش نیز یکسانى آنها در مصباح الارواح تألیف شمس الدین محمد بردسیرى و دیگر آثار عرفانى به چشم می خورد. این بخش از آثار معمولاً با صبحى مبارک، شبى نورانى یا سحرى فرخنده آغاز می شود که نماد لحظه تفکر و مراقبه است. مشخصه هاى این لحظه مبارک، نورانیت، سکون و سکوت، زیبایى و ماورایى بودن آن است. در لحظه اى دیگر، عارف با حالتى قدسى تصویر می شود که دست از همه مادیات شسته، سر بر زانوى تفکر نهاده و در بحر مکاشفت مستغرق شده است. در این لحظات، او غرق شعف و شادى است و آسمان ها زیر پاى او رار دارند. هم در این لحظه است که شخصى نورانى و خوش سیما بر او ظاهر می شود. او را به نام هاى مختلف می خوانند: یار، دوست، انس جلیس، معشوق پر یچهره، پیر نورانى و... او صفاتى قدسى دارد. او دنیایى نیست و از زمان و مکان برتر است؛ همه چیز مى داند و بر هر سرّى آگاه است. او عارف را خطاب مى کند و از او می خواهد به باغ و گلستان یا صحرایى که او مى نمایاند، پاى نهد. عارف همراه او به گلشن قدسى می رود و دیدنى ها مى بیند؛ آنچه که با چشم سر امکان دیدنش نیست. سپس پیر رهنما که در عمق وجود عارف خانه کرده است و کسى جز خرد برتر نیست، او را به تحریر آنچه دیده است، تشویق مى کند و عارف چنین مى کند و آنچه که خرد برتر به او تلقین کرده است، مى نویسد و این اثر او است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

20 - ملازمت «انسان» و «خرد» در شعر ناصرخسرو و ابوالعلاء
مهدی ماحوزی کیمیا تاج نیا

میان ناصرخسرو قبادیانی و ابوالعلاء معری مشابهت‌های فکری و گرایش‌های مشترک مذهبی بسیار است. توجه و شوق به تجربه زندگی عقلی و وجدانی که از آثار هر دو پیداست امکان واکاوی یک موضوع مشترک در اندیشه و شعر ایشان را ممکن می‌سازد؛ به ویژه آن که انسان و ارتقای حیات روحی و باطنی آ أکثر

میان ناصرخسرو قبادیانی و ابوالعلاء معری مشابهت‌های فکری و گرایش‌های مشترک مذهبی بسیار است. توجه و شوق به تجربه زندگی عقلی و وجدانی که از آثار هر دو پیداست امکان واکاوی یک موضوع مشترک در اندیشه و شعر ایشان را ممکن می‌سازد؛ به ویژه آن که انسان و ارتقای حیات روحی و باطنی آن از محورهای اساسی فکر و شعر آن دو به شمار می‌آید. در این نوشتار کوشیده‌ایم تا ضمن تبیین جایگاه خرد در کارنامه انسان شناختی شعر ناصرخسرو و ابوالعلاء به طرح مواضع مشترک آن‌ها در مواجهه با موضوع خرد و استخراج زمینه‌های همسان فکری آن دو در این باب بپردازیم و به نظرگاه مشترک هر دو حکیم در باب ملزومات خرد یعنی سخن و علم هم اشاره کنیم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

21 - عقل و جایگاه آن در فلسفه هگل و اندیشه مولانا
محمدرضا شمشیری راضیه رضوانی اول

عقل قوه‌ای است که از دیرباز فیلسوفان، عارفان و اندیشمندان در شناخت و درک ماهیت آن کوشیده‌اند. این جستار کوشیده است به شیوه‌ای تحلیلی- مقایسه‌ای به بررسی جایگاه عقل در فلسفه هگل و اندیشه مولانا بپردازد. هدف در این کار تبیین دیدگاه‌ها و یافتن وجوه اشتراک و افتراق آن‌ها در أکثر

عقل قوه‌ای است که از دیرباز فیلسوفان، عارفان و اندیشمندان در شناخت و درک ماهیت آن کوشیده‌اند. این جستار کوشیده است به شیوه‌ای تحلیلی- مقایسه‌ای به بررسی جایگاه عقل در فلسفه هگل و اندیشه مولانا بپردازد. هدف در این کار تبیین دیدگاه‌ها و یافتن وجوه اشتراک و افتراق آن‌ها در خصوص عقل کلی و چگونگی برقراری ارتباط انسان با طبیعت و خدا و سیر دیالکتیک در رسیدن به نامتناهی است. هگل در مباحث فلسفی خود به طور گسترده به مفاهیم کاربردی عقل پرداخته است. به عقیده او عقل نزدیک‌ترین پیوند را با حیات دارد؛ چراکه عقل در وجود انسان، یک بخش در کنار سایر بخش‌ها نیست بلکه عنصری است که در همه بخش‌ها سریان دارد. مولوی هم به توانایی‌ها و ضعف‌های عقل در جای جای مثنوی اشاره کرده است و مرز بین عقل ممدوح و ایمانی و عقل مذموم و دنیوی را مشخص کرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

22 - ارتباط خرد و شادی در شاهنامه فردوسی و مطابقت آن با شعر چند شاعر فارسی و عربی زبان
منصوره مشایخی

از آنجا که اثر بزرگ ملی میهنمان با نام خداوند جان و خرد آغاز شده است، این آغاز زیبا ارزش و منزلت خرد را از جنبه های مختلف بیان می دارد. حکیم توانا و چیره دست با بینش و اندیشه ای ژرف، زندگی راستین را در صحنه های رزم می جوید و با معرفی و نشان دادن محاسن اخلاقی، و با برحذر أکثر

از آنجا که اثر بزرگ ملی میهنمان با نام خداوند جان و خرد آغاز شده است، این آغاز زیبا ارزش و منزلت خرد را از جنبه های مختلف بیان می دارد. حکیم توانا و چیره دست با بینش و اندیشه ای ژرف، زندگی راستین را در صحنه های رزم می جوید و با معرفی و نشان دادن محاسن اخلاقی، و با برحذرداشتن انسان ها از رذایل اخلاقی، هدف والای شادزیستن را جست وجو می کند: جهان چون گذاری همیب گذرد خردمند مردم چرا غم خورد (20/6) در مقالة حاضر، پژوهشگر درصدد برآمده است ارتباط خرد و شادی را در شاهنامة فردوسی بررسی کند و نتایج حاصل از بررسی را با شعر چند شاعر فارسی و عربی زبان تطبیق دهد و درنهایت، نتیجة مشترک را بیان کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

23 - تسلی‌بخشی اندیشه؛ تطبیق اندیشه‌های معری و شوپنهاور در باب زندگی
علیرضا علیزاده آسیه قوامی

زندگی انسان چه تفاوتی با زندگی حیوانی دارد؟ آیا او به واقع اختیار و آزادی دارد؟ اگر دارد آیا اختیار، زندگی‌اش را آسان‌تر کرده است؟ غریزه تا چه اندازه بر عقل آدمی غالب است؟ شوپنهاور و معری دو اندیشمند ادیب و فیلسوف هستند که در واکاوی فلسفه‌شان می‌توان به پاسخ این سؤالات أکثر

زندگی انسان چه تفاوتی با زندگی حیوانی دارد؟ آیا او به واقع اختیار و آزادی دارد؟ اگر دارد آیا اختیار، زندگی‌اش را آسان‌تر کرده است؟ غریزه تا چه اندازه بر عقل آدمی غالب است؟ شوپنهاور و معری دو اندیشمند ادیب و فیلسوف هستند که در واکاوی فلسفه‌شان می‌توان به پاسخ این سؤالات رسید. در مقاله پیش رو تلاش شده است برخی از اندیشه‌های مشترک میان ابوالعلاء معری و آرتور شوپنهاور بررسی شود. این دو نوعی واقع بینی افراطی نسبت به زندگی داشته‌اند که معمولاً از آن با عنوان بدبینی یاد می‌شود. هر دوی این فیلسوفان زندگی را آکنده از رنج و پوچی دانسته‌اند اما به هیچ وجه در مواجهه با زندگی منفعل نبوده‌اند بلکه کوشیده‌اند آثاری جاودانه از خود باقی بگذارند که همواره تسلی بخش روح تشنه آگاهیِ آدمیان طی قرون متمادی باشد. ما در این پژوهش عقیده کلی این دو اندیشمند در باب زندگی و برخی از اجزای آن را به شکل تطبیقی بررسی می‌کنیم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

24 - مهجوریت تفسیرقرآن و راه های زدودن آن
اعظم پرچم

چکیده در عصر حاضر، مهجوریت تفسیر قرآن در محافل مختلف اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، و ... به نوعی حضور پیدا کرده است. از یک سو در جامعه شبهات و اعتراض&zwnj;هایی علیه قرآن در رسانه&zwnj;های مختلف عرضه می&zwnj;شود و ابعاد گوناگون اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، و... قرآن را به چالش م أکثر

چکیده در عصر حاضر، مهجوریت تفسیر قرآن در محافل مختلف اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، و ... به نوعی حضور پیدا کرده است. از یک سو در جامعه شبهات و اعتراض&zwnj;هایی علیه قرآن در رسانه&zwnj;های مختلف عرضه می&zwnj;شود و ابعاد گوناگون اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، و... قرآن را به چالش می&zwnj;کشاند و از سوی دیگر، شخصیت مسلمانان در کشورهای مختلف اسلامی، روز&zwnj;به&zwnj;روز از تجلی فرهنگ قرآن دور می&zwnj;شود؛ در چنین شرایطی، شایسته است برای بازسازی شخصیت مسلمان امروزی و کرامت او، فرهنگ قرآن متناسب با نیازها و درخواست&zwnj;های زمانه ارایه شود. از طلایه&zwnj;داران این روش، شهید صدر است، البته دیگرانی چون ملاصدرا، علامه طباطبایی و... نیز با ارائه متدها و راهکارهای متفاوت کوشیده اند تا از مهجوریت قرآن بکاهند. آنچه این مقاله بر آن است که در پرتو روش تفسیری شهید صدر، تاحد زیادی رنگ مهجوریت از چهره تابناک قرآن زدوده شود، همچنان که دیگر متدها نیز سهمی در ارایه تصویر به هم پیوسته معارف قرآنی دارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

25 - سرچشمه‌های معرفتی حکمت اشراقی و نقش و تأثیر قرآن و منابع روایی
رضا رضازاده هدی حبیبی منش

بر خلاف بسیاری از فیلسوفان مسلمان که معمولاً از منابع و پیشینه تاریخی افکار خود کم‌تر یاد می کنند، شیخ اشراق صریحاً از متفکرانی که اندیشه‌های خود را ادامه‌دهنده حکمت آنان می‌داند، نام می‌برد. پرداختن به ریشه‌یابی منابع حکمت اشراق از همان آغاز تألیف حکمة الإشراق توسط خود أکثر

بر خلاف بسیاری از فیلسوفان مسلمان که معمولاً از منابع و پیشینه تاریخی افکار خود کم‌تر یاد می کنند، شیخ اشراق صریحاً از متفکرانی که اندیشه‌های خود را ادامه‌دهنده حکمت آنان می‌داند، نام می‌برد. پرداختن به ریشه‌یابی منابع حکمت اشراق از همان آغاز تألیف حکمة الإشراق توسط خود شیخ شروع شده است و بعدها توسط شارحان حکمة الإشراق ادامه یافت و تا زمان حاضر نیز ادامه دارد. هدف از این جستار بازخوانی نقش و تأثیر منابع قرآنی و روایی به مثابه مهم‌ترین سرچشمه های معرفتی شیخ اشراق است. گرچه به فلسفه شیخ اشراق غالباً به عنوان نقطه تلاقی حکمت و عرفان و تفکر ایران و یونان نگریسته می‌شود ولی سهروردی با آگاهی به منابع قرآنی و روایی در صدد اتقان و استحکام حکمت خود بوده است. این انگیزه در مسائل گوناگونی محقق شده است از جمله در تأویل آیات قرآن به مباحث فلسفی مانند عقل فعال و قوه مخیله؛ توجیه و تأیید مباحث مربوط به عقل اول، تجرد و جاودانگی نفس و قاعده امکان اشرف با توسل به آیات قرآن. همچنین مسائلی مانند خلافت الهی از مباحث این مقاله است که در اندیشه سهروردی ریشه قرآنی دارند. بر این اساس می‌توان گفت که راه رسیدن به حقایق گاهی عقل است و گاهی کشف و شهود عرفانی و در رأس همه آن‌ها وحی الهی. محال است آنچه حق است و عقل و شهود سلیم بدان راه یافته، در تضاد با وحی الهی باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

26 - معناشناسی توصیفی واژه «حکمت» با تکیه بر آیات و روایات
علیرضا کاوند حسن احمدنیا

10.30495/qsf.2021.684496

قرآن کتابی است که نیاز به تدبر دارد و مسلماً صاحبان خرد، بیش‌ترین سهم را در این بهره گیری دارند. لغت یونانی فیلوزوفیا در متون منطقی قدیم که از یونانی به عربی ترجمه شده، به لفظ حکمت برگردانده شده و عرب، لغت فلسفه را نیز مرادف حکمت به کار برده است. شناخت اشیا را به بهترین أکثر

قرآن کتابی است که نیاز به تدبر دارد و مسلماً صاحبان خرد، بیش‌ترین سهم را در این بهره گیری دارند. لغت یونانی فیلوزوفیا در متون منطقی قدیم که از یونانی به عربی ترجمه شده، به لفظ حکمت برگردانده شده و عرب، لغت فلسفه را نیز مرادف حکمت به کار برده است. شناخت اشیا را به بهترین نحو، حکمت می‌نامند. در این پژوهش با رویکرد توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر آیات و روایات بدین نتایج رسیدیم: معناشناسی واژه حکمت شامل سه بُعد کلمات همنشین، کلمات جانشین و کلمات متضاد است. از مفاهیمی که در آیات به همراه این کلمه ذکر شده‌اند، می‌توان واژه حکمت را جامع‌تر شناخت. کلماتی مانند خیر کثیر، شکر و افعالی مانند ایتاء، تعلیم و... . کلمات جانشین به واژگانی اطلاق می‌شود که سبکی مشابه حکمت را داشته باشند، مانند عقل، ذی حجر، لبّ و فکر. واژه‌ای که دقیقاً متضاد حکمت می‌باشد، جهل است که شناخت جهالت، تأثیری شگرف در دستیابی به مقدمات حکمت دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

27 - جایگاه قرآن کریم در سرچشمه‌های مکتب شیخ شهاب الدین سهروردی
عباس بخشنده بالی

دومین مکتب تأثیرگذار درفلسفه اسلامى در قرن ششم هجرى قمرى به واسطه شیخ شهاب الدین سهروردى به نام حکمت اشراق پایه گذارى شد. ویژگى مهم این مکتب، هماهنگى میان آموزه‌‌هاى غرب و شرق است. وی با مطالعه و فهم اندیشه‌های گوناگون به نوآورى پرداخته و فلسفه خود را بنیاد نهاد. هدف أکثر

دومین مکتب تأثیرگذار درفلسفه اسلامى در قرن ششم هجرى قمرى به واسطه شیخ شهاب الدین سهروردى به نام حکمت اشراق پایه گذارى شد. ویژگى مهم این مکتب، هماهنگى میان آموزه‌‌هاى غرب و شرق است. وی با مطالعه و فهم اندیشه‌های گوناگون به نوآورى پرداخته و فلسفه خود را بنیاد نهاد. هدف از این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی نگارش گردید، کاوش در تأثّر وی از آموزه‌های قرآن کریم می‌باشد که در نوشته‌های مرتبط به طور خاص مورد بررسی قرار نگرفته است. حاصل این پژوهش این است که شیخ اشراق با کنجکاوى در میان متون مختلف به ویژه آموزه‌های قرآن کریم توانست مکتب فلسفى خود را که متفاوت با آنچه در فلسفه مشّایى می‌باشد بنا کرده، و گامى تأثیرگذار در جهت شکوفایى فلسفه اسلامى بردارد. وی تلاش نمود در بحث‌های مختلف فلسفی برای استحکام دلائل ارائه شده در مقابل مخالفان، تشویق مخاطبان به پذیرش آن‌ها، اذعان به محوریت آیات قرآن در مکتب فلسفی خود و نیز نشان دادن تعامل عقل و دین از آیات مختلفی از کلام الهی استفاده نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

28 - تفسیرها از کتاب و حکمت، از منظر دلالت بر وحیانی بودن سنت
علی تمسکی بیدگلی

10.30495/qsf.2021.683424

در ده آیه، حکمت بر کتاب عطف شده است. در چند آیه از این آیات، این کتاب و حکمت به عنوان دو داده خداوند به پیامبر اکرم(ص) یا دو آموزه که ایشان آموزگار آن است، شناسانده شده است. برخی با این برهان که در این آیات، مراد از کتاب قرآن است و عطف یک چیز بر دیگری، نشانه دوگانگی این أکثر

در ده آیه، حکمت بر کتاب عطف شده است. در چند آیه از این آیات، این کتاب و حکمت به عنوان دو داده خداوند به پیامبر اکرم(ص) یا دو آموزه که ایشان آموزگار آن است، شناسانده شده است. برخی با این برهان که در این آیات، مراد از کتاب قرآن است و عطف یک چیز بر دیگری، نشانه دوگانگی این دو است، حکمت را چیزی دیگر از قرآن دانسته اند. به باور اینان، آن چیز نیز جز سنت نبوی نیست و چون حکمت در برخی از آیات، وحیانی خوانده شده است، سنت به سان قرآن کریم وحیانی است. در این جستار از رهگذر مرور تفسیرها از کتاب و حکمت در آیات پیش گفته، بی پایگی اینکه مراد از حکمت در آیات پیش گفته جز سنت نخواهد بود را باز نموده ایم. برآمد این پژوهش آن است که با استناد به آیات با همایند کتاب و حکمت، سنت پیامبر اکرم(ص) را وحیانی نمی توانیم شمرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

29 - حکمت گونه گونىِ روزی ها از دیدگاه قرآن
محمّدعلى مهدوى راد مهدى عبداللهى پور

بیگمان یکى از مهمترین نیازهاى آدمى، نیاز به رزق و روزى است؛ به همین دلیل،خداى سبحان، که به همه چیز آگاه است، روز ىرسانى را عهد هدار شده و در قرآن کریم تضمین روز ىها را وعده داده است؛ از سوى دیگر، درنگ در زندگى نزدیکان و دیگره منوعا نمان، این حقیقت را آشکار م، که گون هاى أکثر

بیگمان یکى از مهمترین نیازهاى آدمى، نیاز به رزق و روزى است؛ به همین دلیل،خداى سبحان، که به همه چیز آگاه است، روز ىرسانى را عهد هدار شده و در قرآن کریم تضمین روز ىها را وعده داده است؛ از سوى دیگر، درنگ در زندگى نزدیکان و دیگره منوعا نمان، این حقیقت را آشکار م، که گون هاى نابرابرى در میزان بهر همندى از روزى میان آ نها وجود دارد؛ مسأل هاى که ناشناخت هماندنِ فلسفه وجودى آن، تردیدها و شبه ههایىرا در ذهن برخى ایجاد کرده و لرزش پای ههاى ایمان به عدل الهى را در این گروه سببشده است. در این نوشتار، افزون بر بیان مفهوم رزق و ارائه تفسیر صحیح از آموزة وعدهتکفّل روز ىها، فلسفه گون هگونى روز ىها و سازگارى این مقوله با عدالت الهى بررسى شده و سرانجام، حکمت عدم افاضه روزىِ مبسوط بر همگان از جانب خداوند واکاوى شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

30 - جایگاه قطع دادرس در مذاهب خمسه با تکیه بر آیات و روایات
فیصل شریفی پور فاطمه شوری

در نظام آیین دادرسی ادله اثبات در امور کیفری رکن اساسی پرونده مطروح نزد قاضی را تشکیل می‌دهد. چراکه طبق اصل 37 قانون اساسی اصل بر برائت است و هیچ کس از نظر قانون مجرم شناخته نمی‌شود مگر اینکه جرم او در دادگاه صالح ثابت شود. جواز استناد دادرس غیر معصوم به قطع خود در مقام أکثر

در نظام آیین دادرسی ادله اثبات در امور کیفری رکن اساسی پرونده مطروح نزد قاضی را تشکیل می‌دهد. چراکه طبق اصل 37 قانون اساسی اصل بر برائت است و هیچ کس از نظر قانون مجرم شناخته نمی‌شود مگر اینکه جرم او در دادگاه صالح ثابت شود. جواز استناد دادرس غیر معصوم به قطع خود در مقام صدور حکم یکی از مسائل دیرینه و پرسابقه فقهی است که امروز خود مسأله‌ساز شده و دغدغه دستگاه قضایی می‌باشد. بر این اساس پژوهش حاضر با تطور در آیات و روایات به بررسی جایگاه قطع دادرس در اثبات دعوا می‌پردازد و یادآور می‌شود که برخی از فقهای شیعه علم قاضی را، محکم‌ترین دلیل، جهت صدور رأی در جرایم حدی می‌دانند، بدین جهت به کتاب، سنّت، اجماع و عقل استناد می‌کنند. عده‌ای دیگر از فقهای شیعه علم قاضی را برای اجرای حدود حجت نمی‌دانند و ادله خود را آیات قرآن، روایات، عقل، و قاعده درأ بیان می‌کنند. عده‌ای دیگر در این زمینه تفصیلاتی را مطرح کرده و محدودیت‌هایی برای آن مشخص ساخته‌اند. نظر به مقنن نبودن ادله اهل سنت مقاله حاضر تلاش می‌کند با ارائه دلیلی منطقی، مستندات اهل سنّت را مورد نقد قرار دهد؛ و در نهایت میزان حجیت علم قاضی در اجرای حدود را با توجه به قانون مجازات اسلامی ذکر می‌نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

31 - مفهوم حکیم و تأثیر آن در زندگی با بهره‌گیری از آیات و روایات
نسرین اشتیاقی راد

قرآن کریم و اهل بیت علیهم السلام برای هدایت بشر در بسیاری موارد از علوم متنوع استفاده نموده اند و بخش عمده ای از این معارف الهی مرتبط با سبک زندگی است. یکی از اهداف مهم تربیتی اسلام، تعلیم حکمت است. به فرموده قرآن در سرلوحه اهداف تمام انبیاء، آموزش حکمت به مردم قرار داش أکثر

قرآن کریم و اهل بیت علیهم السلام برای هدایت بشر در بسیاری موارد از علوم متنوع استفاده نموده اند و بخش عمده ای از این معارف الهی مرتبط با سبک زندگی است. یکی از اهداف مهم تربیتی اسلام، تعلیم حکمت است. به فرموده قرآن در سرلوحه اهداف تمام انبیاء، آموزش حکمت به مردم قرار داشته است. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی مفهوم واژه حکیم را مورد بررسی قرار داده است. با مراجعه به اصل معنی کلمه(حکم) می‌توان به دست آورد که حکمت یک حالت و خصیصه درک و تشخیص است که شخص به وسیله آن می تواند حق و واقعیت را درک کند و مانع از فساد شود و کار را متقن و محکم انجام دهد. انسان می تواند در پرتو علم و عمل، ریاضت و مجاهدت در راه پاکسازی و طی مراحل کمال، به مقام عالی حکمت برسد؛ انسان حکیم هدف و کاربرد نعمت های الهی را می داند و هر چیزی را در جای خود به کار می گیرد. در فرهنگ و تمدن اسلامی اخلاق، جایگاه شایسته و بایسته ای دارد. در این فرهنگ، حکیم به دنبال سلامت جسم و روح و روان آدمی است و به بیماران، امید و اطمینان و آرامش می بخشد و جامع علومی است که برای تعالی و هدایت بشر لازم است؛ حکیم به دنبال رفع آلام و دردها و رنج های بشری و زیست بهتر و حیات طیبه برای فرد و جامعه است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

32 - تبیین اندیشه‌های عقلانی وحیانی آیت الله جوادی آملی درباره تحریف ناپذیری قرآن
علیرضا خنشا محمد جواد سامی

موضوع تحریف در قرآن بسیار مورد توجه اندیشمندان و علمای اسلام به‌ ویژه بزرگان شیعه قرار گرفته است و از قرون اولیه اسلام تا کنون همواره مورد بحث و مناقشه بوده و تا کنون کتاب‌های فراوان در این باره به رشته تحریر در آمده است. از میان اهل سنت،‌ حشویه و در شیعیان، غلات و عده‌ أکثر

موضوع تحریف در قرآن بسیار مورد توجه اندیشمندان و علمای اسلام به‌ ویژه بزرگان شیعه قرار گرفته است و از قرون اولیه اسلام تا کنون همواره مورد بحث و مناقشه بوده و تا کنون کتاب‌های فراوان در این باره به رشته تحریر در آمده است. از میان اهل سنت،‌ حشویه و در شیعیان، غلات و عده‌ای کمی از اخباریان(مثل سید نعمت الله جزایری و محدث نوری) قائل به تحریف در قرآن(تحریف به نقیصه) گردیده‌اند. اما اکثریت علمای شیعه و اهل سنت(فریقین) قائل به تحریف ناپذیری قرآن می‌باشند. استاد آیت الله جوادی آملی در آثارشان با نگاهی عقلانی وحیانی و بیانی ژرف و قلمی زیبا و عمیق به این موضوع پرداخته‌اند که در این پژوهش با استفاده از روش کتابخانه‌ای با شیوه تحلیلی- مقایسه‌ای به تبیین آن پرداخته شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

33 - معناشناسی آزادی در مکتب فرانکفورت و نقد آن از دیدگاه قرآن کریم
مریم اصفهانی طیبه ماهروزاده سعید بهشتی

مفهوم آزادی از جمله مباحث بسیار مهم و مطرح در بحث آزادی است. در پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی ابتدا دو مؤلفه اصلی آزادی(مفهوم آزادی، راهکارهای دستیابی به آزادی) را در مکتب انتقادی فرانکفورت که یک تفکر قرن بیستمی است بررسی کرده و پس از واکاوی مفهوم و مبنای أکثر

مفهوم آزادی از جمله مباحث بسیار مهم و مطرح در بحث آزادی است. در پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی ابتدا دو مؤلفه اصلی آزادی(مفهوم آزادی، راهکارهای دستیابی به آزادی) را در مکتب انتقادی فرانکفورت که یک تفکر قرن بیستمی است بررسی کرده و پس از واکاوی مفهوم و مبنای آزادی در قرآن کریم، آزادی مد نظر مکتب فرانکفورت را مورد نقد قرار می‌دهیم. یافته‌های پژوهش حکایت از آن دارد که مفهوم آزادی در مکتب فرانکفورت مفهومی اخلاقی و به معنای آزادی از مناسبات نظام اقتصادی سرمایه داری است و تمرکز صرف بر آزادی اجتماعی و رهایی از هرگونه قیود بیرونی دارد. در حالی که در اسلام محور مسائل اخلاقی، خود را فراموش کردن و رهایی از خود می‌باشد؛ قرآن کریم موانع آزادی را انسان‌های دیگر و امیال و هواهای نفسانی انسان مطرح کرده و آزادی را در دو بُعد آزادی درونی(معنوی) و آزادی بیرونی(اجتماعی) مطرح می‌کند. مهم‌ترین نقد وارد بر مفهوم آزادی در فرانکفورت عدم تأکید بر آزادی معنوی و آزادی درونی در کنار آزادی اجتماعی جهت دستیابی به کمال و حفاظت از حقوق جامعه و پایمال نشدن آن حقوق می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

34 - ملامح الحکمة فی الشعر الجاهلی والشعر الحدیث
رحیمه چولانیان جعفر عموری

الحکمة خلاصة تجربة ومعاناة ونظرة إلی الکون والمجتمع، یطلقها صاحبها بکلام موجز ودقیق لیعبّر عن حقیقة أو رأی أو مبدأ، یوجّه إلی الأجیال الصّاعدة للاتعّاظ والإرشاد، وشروطها أن تکون عامّة وشاملة، ولکی یکتب لها الخلود یجب أن تنطبق علی کلّ الناس فی کلّ زمان ومکان، والحکمة موج أکثر

الحکمة خلاصة تجربة ومعاناة ونظرة إلی الکون والمجتمع، یطلقها صاحبها بکلام موجز ودقیق لیعبّر عن حقیقة أو رأی أو مبدأ، یوجّه إلی الأجیال الصّاعدة للاتعّاظ والإرشاد، وشروطها أن تکون عامّة وشاملة، ولکی یکتب لها الخلود یجب أن تنطبق علی کلّ الناس فی کلّ زمان ومکان، والحکمة موجودة فی الشّعر العربیّ منذ نشأته وعلی مرّ العصور الأدبیة إلی عصرنا الحاضر والنّاس یحتاجون إلی مَن یرشدهم، ویستخلص لهم عبر الزمان، فالشّعراء الحکماء هم السابقون فی إیصال الأفکار إلی الناس بشعرهم. درست هذه الورقة العلمیة معتمدة علی المنهج الوصفی- التحلیلی، ملامح الحکمة فی الشعر الجاهلی والحدیث.تستهدف هذه الدراسة التعرّف علی الحکمة وأقوال الحکیمة فی شعر الجاهلی والحدیث علی أساس المنهج التوصیفی التحلیلی. کانت أشعار الحدیثة فی مجال الحکمة هی سهلة الألفاظ دون التعقید وخیر الکلام کما یقال هو ما ائتلفت ألفاظه وائتلقَت معانیه وکان قریب المأخذِ، بعیدَ المرمی، سلیماً مِن وصمةِ التَّکلّفِ، بریئاً من عشوةِ التَّعسّف، غنیّاً عن مراجعة الفکرة. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

35 - عقل از منظر چهارده معصوم علیهم السلام
محمدحسین ایراندوست مریم موسوی

اصطلاح عقل یکی از اصطلاحاتی است که در هر علم و بنا بر دیدگاههای مختلف، تعریفی خاص به خود پیدا کرده و تفاوت هایی که در معانی این اصطلاح وجود داشته همواره باعث سوء تفاهم هایی شده است. یکی از این دیدگاه ها، دیدگاه ائمه معصوم(ع) راجع به عقل و جایگاه آن است که در واقع کامل ت أکثر

اصطلاح عقل یکی از اصطلاحاتی است که در هر علم و بنا بر دیدگاههای مختلف، تعریفی خاص به خود پیدا کرده و تفاوت هایی که در معانی این اصطلاح وجود داشته همواره باعث سوء تفاهم هایی شده است. یکی از این دیدگاه ها، دیدگاه ائمه معصوم(ع) راجع به عقل و جایگاه آن است که در واقع کامل ترین و جامع ترین دیدگاه هاست. روش این مقاله توصیفی – تحلیلی است که با جستجو در منابع دینی گردآوری شده است. دین اسلام برای عقل ارزش زیادی قائل است و حجّیت آن را می پذیرد و برای ایمانی که متکی به عقل نباشد، ارزشی قائل نیست. در دیدگاه امامان معصوم(ع) هم ارزش بسیار زیادی به عقل و معرفت داده شده و در عین حال توصیفاتی که از عقل ارائه شده در تعارض با عقل منفعت جو و خود محور است. در روایات اسلامی از عقل به عنوان پیامبر درونی تعبیر می شود و فقهای شیعه عقل را یکی از ادّله چهارگانه استنباط احکام شرعی به حساب می آورند؛ و علم و تجربه به برکت عقل کارآیی لازم را پیدا می کنند و نقش عمده‌ی عقل در تعدیل غرائز و عواطف و احساسات انسان قابل انکار نیست. روایات منقول در این نوشتار نیز عهده‌دار بیان این حقایقند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

36 - بررسی رابطه فقه واخلاق وتطبیق آن با حقوق اسلامی
زینب موسوی سادات سید محمد مهدی احمدی

برخی از حقوق دانان مسلمان بر این عقیده اند که نیروهای متعددی که از منابع فطرت، عقل، عرف، مصالح و عدل سرچشمه می گیرند،موجب الزام در احکام و قوانین حقوقی اسلام می شوند. به نظر می رسد که این سخن ناتمام است زیرا اولا: خاستگاه احکام شرعی، اراده تشریعی خداونداست و اوست که برا أکثر

برخی از حقوق دانان مسلمان بر این عقیده اند که نیروهای متعددی که از منابع فطرت، عقل، عرف، مصالح و عدل سرچشمه می گیرند،موجب الزام در احکام و قوانین حقوقی اسلام می شوند. به نظر می رسد که این سخن ناتمام است زیرا اولا: خاستگاه احکام شرعی، اراده تشریعی خداونداست و اوست که براساس علم و لطف خود، مصالح،مفاسد و حکمت ها، قوانینی را جعل می کند که تضمین کننده سعادت انسان در دنیا و آخرت باشد و هر انسانی که دارای فطرت پاک و عقل سلیم باشد درمی یابد که باید ازقوانینی پیروی کند که سعادت او را در دنیا و آخرت تضمین کند و این غیر از قوانین شرعی، چیز دیگری نمی تواند باشد. ثانیا: منابعی را که برای ایجاد الزام در قوانین حقوقی اسلام ذکر کرده اند، مجموع و یا هر یک از آنها، قدرت ایجادالزام در مکلفین را ندارندفقه و اخلاق هر دو در حوزه حکمت عملی قرار دارندو به تعبیر برخی از اندیشمندان اسلامی فقه و اخلاق هردو در حوزه علوم معامله قرار می گیرند; یعنی علومی هستند که تحصیل آنها برای عمل است تا آنجا که اخلاق رافقه اکبر و فقه را فقه اصغر شمرده اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

37 - روش‌شناسی شناخت در حکمت متعالیه
محمدحسین ایراندوست اسحاق ابان

شناخت و معرفت از مقوله‌هایی است که همه حکما و فلاسفه در مورد آن به بحث و تحقیق می‌پردازند، آنچه مهم و هدف اصلی است بررسی روش‌های رسیدن به شناخت و منابع آن است که تحت عنوان روش‌شناسی شناخت یاد می‌شود. در روش‌شناسی شناخت باید به منابع اصلی فیلسوف در رسیدن به شناخت توجه کر أکثر

شناخت و معرفت از مقوله‌هایی است که همه حکما و فلاسفه در مورد آن به بحث و تحقیق می‌پردازند، آنچه مهم و هدف اصلی است بررسی روش‌های رسیدن به شناخت و منابع آن است که تحت عنوان روش‌شناسی شناخت یاد می‌شود. در روش‌شناسی شناخت باید به منابع اصلی فیلسوف در رسیدن به شناخت توجه کرد. ملاصدرا روش و متد کاملا جدید و تازه‌ای دارد و هیچ یک از روش‌های قبل خود را اعم از روش شناخت مشاء، اشراق، عرفان و کلام را به طور کامل نه رد می‌کند و نه تایید و از روش‌های مذکور و منابع آنها از جمله برهان و وحی و شهود نیز استفاده کرده و تحلیل جامع و کامل و تازه‌ای ارائه داده و افقی نو در راه رسیدن به شناخت و معرفت بنا نهاده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

38 - بررسی مفهوم خبره و خبرگی در اندیشۀ اسلامی
مهدی فدایی مهربانی ناصر گروسی سعید جهانگیری

هدف پژوهش حاضر بررسی مفهوم خبره و خبرگی در اندیشۀ اسلامی است. در این راستا و با روش توصیفی – تحلیلی ضمن تبیین جایگاه مفهوم خبرگی در ادبیات سیاسی اسلامی، نشان داده شد که مسلمانان چه درکی از مفهوم خبرگی داشته‌اند و این درک، چگونه به‌مثابۀ یکی از معیارهای تعیین حدود أکثر

هدف پژوهش حاضر بررسی مفهوم خبره و خبرگی در اندیشۀ اسلامی است. در این راستا و با روش توصیفی – تحلیلی ضمن تبیین جایگاه مفهوم خبرگی در ادبیات سیاسی اسلامی، نشان داده شد که مسلمانان چه درکی از مفهوم خبرگی داشته‌اند و این درک، چگونه به‌مثابۀ یکی از معیارهای تعیین حدود و مختصات مفهوم سیاست در اسلام عمل کرده است. شریعت به‌مثابه یک متن، نیاز به خوانش و تفسیر دارد که این امر مستلزم وجود افرادی نخبه، خبره و فقیه در دین است. سیاست در مفهوم اسلامی به ‌طرزی بنیادین با مفهوم خبرگی گره خورده و غالباً منظور از خبره یا اهل خبره، حکام و مسئولین هستند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

39 - فاکتورهای تحقق غایت‌ وجودی ‌انسان از منظر ملاصدرا
طیبه توکلی حامد هادی واسعی محمدحسین ایراندوست

هدف پژوهش حاضر بررسی فاکتورهای تحقق غایت وجودی انسان از منظر ملاصدرا است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و نتایج نشان داد ملاصدرا غایت را همان حکمت‌ حقیقی معرفت‌ وجود، صفات و فعل خداوند و معرفت ‌نفس و چگونگی معاد آن دانسته و این حکمت ‌حقیقی را با سعادت ‌عقلی یکی می‌دان أکثر

هدف پژوهش حاضر بررسی فاکتورهای تحقق غایت وجودی انسان از منظر ملاصدرا است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و نتایج نشان داد ملاصدرا غایت را همان حکمت‌ حقیقی معرفت‌ وجود، صفات و فعل خداوند و معرفت ‌نفس و چگونگی معاد آن دانسته و این حکمت ‌حقیقی را با سعادت ‌عقلی یکی می‌داند و معتقد است موجودی‌ که سعادت‌‌ حقیقی دارد، به ‌کمال نهایی خود رسیده‌ و او همان انسان ‌کامل است. از آن جا که حکمت از دیدگاه ملاصدرا، همان معرفت بوده و معرفت همان ایمان است و ایمان از ضعیف‌ترین مرتبه تا عالی‌ترین مرتبه آن با عمل همراه می‌باشد و در واقع اندک و بسیار بودن عمل و کیفیت آن نشان دهندة ضعف ایمان یا قوت آن است، در نتیجه نه تنها عمل نیست که در پیدایش حکمت نقش مؤثری ایفا می‌کند، بلکه حکمت نیز همواره خود را در عمل حکیم آشکار می‌سازد و حکیم بی‌عمل تنها مدعی حکمت است و همانند کسی است که مدعی ایمان بوده و اثری از آن در رفتارش مشاهده نمی‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

40 - هستی‌شناسی عین‌القضات همدانی در نسبت میان حکمت، شریعت و عرفان
سمیه امیری عباس احمدی سعدی محمدعلی اخگر

عارفان در طول تاریخ، اغلب، رویکردهای متفاوت و گاه متعارضی با فلاسفه و متکلمین داشته‌اند. عین‌القضات همدانی با وجود شهرت بیشترش در عرفان، آراء فلسفی و کلامی عمیق و قابل توجهی دارد. هدف پژوهش حاضر، شناخت مبانی فلسفی، عرفانی و کلامی ایشان در حوزه‌های ‌هستی‌شناسی، با روش تو أکثر

عارفان در طول تاریخ، اغلب، رویکردهای متفاوت و گاه متعارضی با فلاسفه و متکلمین داشته‌اند. عین‌القضات همدانی با وجود شهرت بیشترش در عرفان، آراء فلسفی و کلامی عمیق و قابل توجهی دارد. هدف پژوهش حاضر، شناخت مبانی فلسفی، عرفانی و کلامی ایشان در حوزه‌های ‌هستی‌شناسی، با روش توصیفی- تحلیلی است. این پژوهش نشان می دهد که عین‌القضات همدانی توانسته است در دو ساحت فرایند ادراک شهودی و ساحت فرایند تبدیل شهود به گزاره، سخن بگوید و معرفت و دانشی را که مستقیماً و بی‌واسطه تجربه کرده، با دلیل و برهان قابل فهم کند. همچنین عین‌القضات در طرح اندیشه‌هایی نو، در حوزه مذکور پیش‌رو بوده است؛ مانند تجلّی واحد در ‌هستی‌ و وحدت وجود، رابطه بین جسم و جان در انسان‌شناسی، استفاده زیاد از تأویل در فهم آیات قرآن، نافرمانی ابلیس در سجده نکردن به انسان که او این را ناشی از عشق راستین به معشوق ازلی و نیز جریان قلم تقدیر الهی می‌داند. نگاه فلسفی و کلامی این عارف، در آثارش به خصوص تمهیدات، نامه‌ها و زبده الحقایق، مجال ظهور یافته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

41 - جایگاه تاریخ نزد سه تن از اندیشمندان عرب معاصر محمد عابد جابری، محمد ارکون و محمد طالبی
حبیب عشایری

محمد ارکون نقد سنت را پیش شرط آزادی واقعی مسلمانان قلمداد می‌کند و محمد عابد الجابری آن را بحران نوآوری می‌داند که نمی‌توان آن را حل نمود، مگر با بازخوانی انتقادی و امروزین سنت ما. الجابری مقصود خود از سنت را اینچنین بیان می‌کند: منظور از سنت به همان سان که در گفتمان نه أکثر

محمد ارکون نقد سنت را پیش شرط آزادی واقعی مسلمانان قلمداد می‌کند و محمد عابد الجابری آن را بحران نوآوری می‌داند که نمی‌توان آن را حل نمود، مگر با بازخوانی انتقادی و امروزین سنت ما. الجابری مقصود خود از سنت را اینچنین بیان می‌کند: منظور از سنت به همان سان که در گفتمان نهضت عربی نوین و معاصر مشخص است، همان عقیده و شریعت، زبان، ادبیات، هنر، کلام، فلسفه، تصوف و… البته پیش از عصر انحطاط است.سنت اسلامی در دید عابد الجابری عبارت است از: مجموعه‌ای عقاید، قانون‌گذاری و دانش‌هایی که در زبانی بیان و قالب‌بندی می‌شوند که در عصر تدوین (سه قرن نخست هجری) و پس از آن نوشته شده‌اند که با برپایی امپراتوری عثمانی در قرن دهم آخرین نمودهای آن از حرکت باز ایستاد و بر ساحل نشست.ارکون به پژوهش‌های آنترپولوژی معاصر استناد می‌کند تا مفهوم سنت و درون‌مایه آن را مشخص کند. اما به‌ اعتقاد محمد طالبی رابطه‌ی‌ دین‌ و سیاست‌ یکی‌ از چهار موضوع‌ اصلی‌ مربوط‌ به‌ اسلام‌ دوران‌ ماست‌. دیگر موضوعات‌ عبارت‌اند از: تفسیر قرآن‌ و سنت‌، معرفت‌ دینی‌ و بحث‌ و گفت‌وگوی‌ دینی‌. با این‌ حال‌ به‌ نظر می‌رسد که‌ بحث‌ و گفت‌وگو برجسته‌ترین‌ موضوع‌ در آثار طالبی‌ است؛ چه‌ گفت‌وگوی‌ درونی‌ اسلام‌ و چه‌ گفت‌وگوی‌ اسلام‌ با دیگر ادیان‌.روش تحقیق مذکورتاریخی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

42 - بررسی مؤلفه های کم خردی در شخصیت مسعود غزنوی بر اساس مدل سه بُعدی خرد آردلت
مرضیه مشعلیان لیلا هاشمیان

10.30495/dk.2022.692014

خرد مقوله‌ای است که علاقه به آن در حوزۀ روان‌شناسی به سرعت رو به فزونی است و در طول دو دهۀ گذشته، پژوهش های روان شناسی پیرامون خرد به شدّت از نظر کمیّت رشد یافته است. مدل های علمی خرد و پژوهش های انجام گرفته در مورد ویژگی های خردمندان همگی بر وجود یک عامل شناختی و ی أکثر

خرد مقوله‌ای است که علاقه به آن در حوزۀ روان‌شناسی به سرعت رو به فزونی است و در طول دو دهۀ گذشته، پژوهش های روان شناسی پیرامون خرد به شدّت از نظر کمیّت رشد یافته است. مدل های علمی خرد و پژوهش های انجام گرفته در مورد ویژگی های خردمندان همگی بر وجود یک عامل شناختی و یک توازن فکری در همۀ خردمندان توافق دارند و ضعف و کاستی در هر یک از عوامل را منجر به رفتار بی خردانه می دانند. با وجود اینکه مفهوم خرد، خردمندی و خردمند واژه‌های شناخته شده در میان مردم فرهنگ‌های مختلف هستند و هر یک از افراد فرهنگ‌های مختلف براساس جهان‌بینی خود به توصیف خرد می پردازند، همچنان مشاهده می‌کنیم که بسیاری از افراد جوامع در مسائل سیاسی، اجتماعی، روان شناختی و به طور کلی در زندگی، مسیرهای نادرست را طی کرده و زمینۀ آسیب‌پذیری را برای خود و دیگران فراهم می کنند. تاریخ مملو از بی خردی رهبران است و انسان در حکومت بیش از هر رشته دیگر از فعالیت های بشری از خود بی کفایتی و بی خردی نشان داده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی مؤلفه‌های کم‌خردی در شخصیت سلطان مسعود غزنوی، در تاریخ بیهقی و براساس نظریۀ سه‌ بعدی خرد آردلت صورت گرفته است. این پژوهش براساس تحلیل محتوا و منابع کتابخانه ای و در چارچوب رویکرد کیفی انجام شده است و جامعۀ آماری آن کتاب تاریخ بیهقی می باشد که از طریق نمونه گیری هدفمند، شخصیت سلطان مسعود به عنوان فرد کم خرد براساس نظریۀ خرد سه‌بعدی آردلت، برگزیده شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

43 - بررسی رویکردهای تأویلی بهاءولد از قرآن کریم
سعید فرزانه فرد علی رمضانی نرگس اصغری گوار

10.30495/dk.2021.684910

آثار منظوم و منثور صوفیان را براساس نوع معرفت به دو دسته می&lrm;‌‌‌ توان تقسیم کرد: معرفت شخصی و شهودی؛ معرفت رسمی و سازمان یافته. برخی صوفیّه در آثار خود از این دو نوع معرفت یاد کرده&lrm;‌اند. گاهی کلامشان از روی آگاهی و از نوع متن&lrm; های رسمی و مدرسی بوده ‌که هدف از أکثر

آثار منظوم و منثور صوفیان را براساس نوع معرفت به دو دسته می&lrm;‌‌‌ توان تقسیم کرد: معرفت شخصی و شهودی؛ معرفت رسمی و سازمان یافته. برخی صوفیّه در آثار خود از این دو نوع معرفت یاد کرده&lrm;‌اند. گاهی کلامشان از روی آگاهی و از نوع متن&lrm; های رسمی و مدرسی بوده ‌که هدف از نگارش آن، شفافیّت معنا، تثبیت و تعلیم سنّت ها و آداب صوفیان و حاصل دانش قراردادی آنهاست؛ اما گاهی کلامشان حاصل تجربه&lrm;های درونی و دریافت‌های شخصی است و معنا در آن پوشیده و تأویل پذیر است و هدف از نگارش آن، بیان تجربه&lrm; های شهودی و دریافت های درونی و شخصی در لحظات شور و وجد و حال است. یکی از نثرهای صوفیانه-که در آن این ویژگی ها به خوبی احساس می&lrm; شود کتاب معارف بهاءولد است که نویسنده در آن به بیان افکار، رؤیاها و احوال درونی خویش در لحظات اوج هیجان های عاطفی، پرداخته است. غلبة زبان استعاری، ابهام، تأویل پذیری و پراکنش معنایی در سراسر آن وجود دارد. تأویلی که بهاءولد در این کتاب از آیات قرآن دارد، بسیار بدیع و تازه است. نگارنده در این مقاله به روش توصیفی– تحلیلی در صدد آن است که تأویلات بهاءولد را مورد بحث و بررسی قرار دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

44 - تحلیل رمان «خانۀ پریان» اثر تورج زاهدی بر مبنای الگوی فرایند فردیت یونگ
سیده مینا مصطفوی منتظری شهین اوجاق علیزاده تورج عقدایی

10.30495/dk.2021.1868897.1393

تحلیل رمان معاصر از رهگذر الگوی فرایند فردیت بر اساس آرای کارل گوستاو یونگ، از رویکردهای مهم نقد کهن‌الگویی است. این الگو دربارۀ جریان رشد، بالندگی و سازشی خودآگاهانه با خود درون سخن می‌گوید. رویکرد پژوهشی این مقاله تحلیل رمان خانۀ پریان تورج زاهدی بر مبنای الگوی فرایند أکثر

تحلیل رمان معاصر از رهگذر الگوی فرایند فردیت بر اساس آرای کارل گوستاو یونگ، از رویکردهای مهم نقد کهن‌الگویی است. این الگو دربارۀ جریان رشد، بالندگی و سازشی خودآگاهانه با خود درون سخن می‌گوید. رویکرد پژوهشی این مقاله تحلیل رمان خانۀ پریان تورج زاهدی بر مبنای الگوی فرایند فردیت یونگ است، زیرا کشف این مفاهیم و میزان استفادۀ آن در نقد ادبی نوین، کاربرد بسیاری دارد. هدف اصلی این تحقیق انطباق سلوک عرفانی شخصیت رضا رضوی با الگوی فرایند فردیت یونگ است که باعث می گردد قهرمان داستان با آنیمای درون خود به وحدت برسد، جنبه های منفی روح خود را تحت کنترل در آورد و با نجات آنیمای روان خویش تولّدی دوباره ‌یابد. این جستار با روش تحلیلی- توصیفی در پی آن است که انسان برای دست یابی به خود درون باید با کهن‌الگوی نقاب، آنیما یا آنیموس و سایه آشنا وبا آن ها ادغام گردد تا سرانجام بتواند به فرایند فردیت دست یابد. یافته های پژوهش نشان می دهد رضا رضوی، شخصیت اصلی این رمان، به جست وجویی در دنیای درون برای دست‌یابی به کمال انسانی دعوت می شود. او برای درک خویشتن، تمامی مراحل سلوک آیینی را با شناخت آنیما، دریافت راهنمایی‌های پیرخرد و مبارزه با جنبه‌های گوناگون سایۀ خود طی می‌کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

45 - همسویی طب و فلسفه و رد پای آن در علاجات داراشکوهی
مرجان محلوجیان مهدی محقق

10.30495/dk.2023.700080

طب و فلسفه، دو شاخه از علومی هستند که از آغاز تا کنون همراه بوده اند؛ همراهی که تحت تأثیر طرز تفکر یا خط مشی تمدن های پیشین به شکل ابتدایی در هر دو علم آغاز شد و با گذر از افت و خیزهای بسیار تا زمان حاضر ادامه یافت. این ویژگی، در طب ایرانی- اسلامی به دلیل تأثیر پذیر أکثر

طب و فلسفه، دو شاخه از علومی هستند که از آغاز تا کنون همراه بوده اند؛ همراهی که تحت تأثیر طرز تفکر یا خط مشی تمدن های پیشین به شکل ابتدایی در هر دو علم آغاز شد و با گذر از افت و خیزهای بسیار تا زمان حاضر ادامه یافت. این ویژگی، در طب ایرانی- اسلامی به دلیل تأثیر پذیری از تمدن های متقدم، به خصوص یونان و یا شرایط سیاسی و اجتماعی که فیلسوفان و صاحب نظران علوم عقلی و طبی را به دلیل جبر آن دوران در برهه ای از زمان و مکان گرد هم آورد، پررنگ تر دیده می شد و حاصل آن میراثی بود که با حملۀ مغول، سیاست های دوران صفوی و تبعات آن، درخشش پیشین خود را از دست داد، اما بارقه های آن در آثار دانشمندان، طبیبان و صاحب نظران ایرانی - اسلامی مهاجر به هند روشن ماند. از جملۀ این آثار می توان از کتاب علاجات داراشکوهی اثرنورالدین حکیم عین الملک شیرازی نام برد که وامدار طب آمیخته با فلسفۀ قدما و ترکیبی از طب هندی قرن یازدهم است.پژوهش پیش رو که به شیوۀ توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای تهیه و تدوین شده است، می کوشد ضمن ذکر وجوهاتی از همسویی طب و فلسفه، به بررسی سرفصل های فلسفی در کتاب طبی علاجات داراشکوهی بپردازد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

46 - تأملی بر «سخن » در شاهنام هی فردوسی
تورج عقدایی

موضوع مقاله‌ی حاضر بررسی سخن در شاهنامه‌ی فردوسی است. به کارگیری واژه‌ی سخن در مفاهیم مختلف و با بسامدی بالا، یادآور اهمیّت گفتن به مثابه‌ یکی از اضلاع مثلث پندار نیک، گفتار نیک و کردار نیک در شاهنامه است. زیرا فردوسی کاخ بلند نظم خویش را بر شالوده‌ی این مثلث بنیاد نهاد أکثر

موضوع مقاله‌ی حاضر بررسی سخن در شاهنامه‌ی فردوسی است. به کارگیری واژه‌ی سخن در مفاهیم مختلف و با بسامدی بالا، یادآور اهمیّت گفتن به مثابه‌ یکی از اضلاع مثلث پندار نیک، گفتار نیک و کردار نیک در شاهنامه است. زیرا فردوسی کاخ بلند نظم خویش را بر شالوده‌ی این مثلث بنیاد نهاد تا تصویری روشن از زندگی شایسته و بایسته‌ی آدمی، در سایه‌ این سه مقوله‌ی بنیادین زندگی،تصویر نماید. فردوسی بیش از دو هزار بار از واژه‌ی سخن به صورت‌های بسیط، مشتق و مرکب، در معانی حقیقی و مجازی و همراه با ملایمات و ملازمات آن، در جای جای شاهنامه، استفاده کرده است. نگارنده کوشیده است، پس از بررسی تمامی موارد استعمال آن، نگاه فردوسی را به این دال که فصل ممیّز انسان از حیوان است، با تحلیل و توصیف مدلول‌هایش، نشان دهد تا تبیین جایگاه آن، در اندیشه‌ی پر دامنه‌ی و جهان بینی حکیم توس، امکان‌پذیر گردد. اگر چه پژوهش‌هایی مشابه می‌تواند نقش و جایگاه هر واژه را در ساختار اثر سترگ این حکیم فرزانه نشان دهد، بی گمان واژه‌ی سخن برای بررسی‌هایی از این دست اهمیت بیش‌تری دارد.زیرا سخن نه تنها یگانه ابزار بیان اواست؛ بلکه با تمام شئون و مراتب آگاهی و خرد و دانش و بینش او پیوندی ناگسستنی دارد.گذشته از این بررسی سخن در کلام فردوسی نحوه‌ی کاربرد این واژه‌ی کلیدی را آشکار می‌سازد و بدین ترتیب اولاً افق فکری فردوسی را به نمایش می‌گذارد و ثانیاً نشان می‌دهد که چه‌گونه شخصیت‌های شاهنامه، با سخن گفتن، پرده از رازهای درون خویش برمی‌گیرند و در نزد مخاطب محبوب یا مطرود می‌شوند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

47 - ارتباط موثّر؛ مهارتی سرنوشت‌ساز در شاهنامه
مینا نبئی رضا فهیمی

10.30495/dk.2020.679751

شخصیت‌ها و ارتباطات آن‌ها در شاهنامه اهمیت ویژه‌ای دارند؛ در پژوهش حاضر با تکیه بر مهارت ارتباط‌ موثر، که یکی از مهارت‌های دهگانه زندگی در تعریف سازمان جهــانی بهداشت است، نمونه‌های ممتاز از ارتباطات انسانی شاهنامه، به‌منظور درک این مهارت و عوامل موثر در شکل‌گیری آن و ه أکثر

شخصیت‌ها و ارتباطات آن‌ها در شاهنامه اهمیت ویژه‌ای دارند؛ در پژوهش حاضر با تکیه بر مهارت ارتباط‌ موثر، که یکی از مهارت‌های دهگانه زندگی در تعریف سازمان جهــانی بهداشت است، نمونه‌های ممتاز از ارتباطات انسانی شاهنامه، به‌منظور درک این مهارت و عوامل موثر در شکل‌گیری آن و همچنین برای شناسایی موانعـی که یک ارتباط را، به بن بست‌های ارتباطی و غمنامه‌ای دردناک بدل می‌کند، مورد واکاوی و تحلیل روان‌شناسی قرار گرفته است. این که کدام ارتباط را می‌توان موثر نامید ؛ نقش خرد در برقراری ارتباط موثر چیست و در سرزمین آرمانی ایران، با اینکه ارتباطات بر مبنای خرد شکل می‌گیرد، چگونه است که گاهی انسان‌های نیک و خردمند قربانی می‌شوند؛ از موضوعات محوری این نوشتار است؛ و نتیجه شگفت آن که فردوسی، استاد توانمند آفرینش ارتباطات متنوع است و چنین بر می‌آید که هزار سال پیش، با اصول آخرین حلقه این علمِ به ظاهر نوین اروپایی، آشنا بوده است و به ظرافت، فرجام دو اتفاق مشابه را به تمایزِ ارتباط موثر یا ناموثر، متفاوت، رقم می‌زند. روش این مقاله، تحلیل محتوای کیفی و جامعه آماری آن، تمام ابیات شاهنامه است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

48 - خرد ستیزی در صوفیه
حسن شامیان مهدی محقق

در فایل اصل مقاله موجود است

در فایل اصل مقاله موجود است تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

49 - العلم وأنواعه من وجهة نظر مولانا جلال‌الدین بلخی
مهدی محقق فاطمة حیدری شیوا حیدری

یعتبر العلم بمعنى المعرفة أو بمعنى الحکمة، من التعابیر الهامة التی استعان بها مولانا جلال الدین شاعر القرن السابع الهجری؛ إذ یعتبر أنَّ العلم الأسمى هو الذی یهدی الإنسان ویرشده نحو الحقیقة بحیث یصل بین الظاهر والباطن، وبناءً على الحدیث الشریف، یرى أنَّ الحکمة والعلم الب أکثر

یعتبر العلم بمعنى المعرفة أو بمعنى الحکمة، من التعابیر الهامة التی استعان بها مولانا جلال الدین شاعر القرن السابع الهجری؛ إذ یعتبر أنَّ العلم الأسمى هو الذی یهدی الإنسان ویرشده نحو الحقیقة بحیث یصل بین الظاهر والباطن، وبناءً على الحدیث الشریف، یرى أنَّ الحکمة والعلم الباطن هما ضالة المؤمن ومرادف للمعرفة؛ أمَّا العلم الظاهر فهو مرادف للعقل کما یرى، مستعیناً بآیة من القرآن الکریم، بأنَّ العلم الحقیقی هو العلم الذی ینتهی إلى الیقین. ویسمّی مولانا العلوم الظاهریة بالعلوم الحیوانیة کما یعتبر العلوم الباطنیة وحیاً، حیث یعتقد بأنَّ العلوم المادیة حجاب طریق السالک، لأنَّها تؤدّی إلى فرض الذات وتمنعه من بلوغ الکمال. فبناء علی ما تقدّم، تسعى هذه المقالة إلى دراسة مختلف أنواع العلوم التی ذکرها مولانا جلال الدین الرومی فی مثنوی معنوی. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

50 - عقل و تقابل آن با عشق و جنون در مثنوی و غزلیات شمس
هادی خدیور رجب توحیدیان

یکی از مضامین عرفان سازی که از دیر باز در پهنۀ ادب عرفانی فارسی مطرح بوده و باعث شکل گیری آثار بدیعی در این زمینه گردیده است، موضوع عقل وتقابل وتعارض آن با عشق وجنون عارفانه یا مکتب مشائی ارسطوئی (فلسفه واستدلال) با مکتب اشراقی افلاطونی (عرفان و شهود) است.عقل وخردی که ع أکثر

یکی از مضامین عرفان سازی که از دیر باز در پهنۀ ادب عرفانی فارسی مطرح بوده و باعث شکل گیری آثار بدیعی در این زمینه گردیده است، موضوع عقل وتقابل وتعارض آن با عشق وجنون عارفانه یا مکتب مشائی ارسطوئی (فلسفه واستدلال) با مکتب اشراقی افلاطونی (عرفان و شهود) است.عقل وخردی که عارف شاعری، همچون مولانا با آن در افتاده است ،و در دو اثر ماندگار خود؛یعنی: مثنوی وغزلیات شمس به تحقیر ونکوهش آن می پردازد، عقل یونانی است که پیرو نفس وخیال بوده و به مانند حجاب ومانعی در راه رسیدن به سر منزل مقصود است وبه تعبیر خود مولانا:عقل جزوی است که منکر عشق است[1] و منظور از آن عقل کلّی نیست که در آیات وروایات دینی و در سخنان عرفایی همچون مولانا، با عنوان عقلِ عقل مورد تمجید وتکریم فراوان واقع گردیده است. این مقاله به بحث و بررسی در زمینه تقابل وتعارض چنین عقلی با عشق وجنون عارفانه در مثنوی وغزلیات شمس، همراه با ذکر شواهدی از دیگر اشعار و متون عرفانی پرداخته است. 3- عقل جزوی عشق را منکر بود گرچه بنماید که صاحب سر بود (مثنوی،دفتر اول،1384: 88). تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

51 - بررسی نقش تمثیل در تبیین مقولۀ «خودسازی» در اندرزنامه های پهلوی
بتول فخر اسلام حمیده حسنخانی

تمثیل در تشریح مفاهیم ثقیل برای مخاطبان عام نقشی اساسی دارد. از این رو، در متون دینی و اخلاقی که عموم مردم را خطاب قرار می دهند، منعکس شده است. در مقالۀ حاضر، با بهره مندی از روش توصیفی و تکنیک تحلیل محتوا، تمثیل های به کاررفته در اندرزنامه های پهلوی، بر اساس محتوا دسته أکثر

تمثیل در تشریح مفاهیم ثقیل برای مخاطبان عام نقشی اساسی دارد. از این رو، در متون دینی و اخلاقی که عموم مردم را خطاب قرار می دهند، منعکس شده است. در مقالۀ حاضر، با بهره مندی از روش توصیفی و تکنیک تحلیل محتوا، تمثیل های به کاررفته در اندرزنامه های پهلوی، بر اساس محتوا دسته بندی و نقش آن در بازنمایی اهمیت خودسازی در رشد معنوی آدمی بررسی و تحلیل شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که مؤلفان اندرزنامه ها با استفاده از تمثیل، موفق به ساده کردن مفاهیم پیچیده و غامض معرفتی، عینیت بخشی به مسائل انتزاعیِ شناختی، انتقاد از پیش الگوهای رفتاری و فکری، ارائه و بازتعریف مدل های جایگزین سبک زندگی و تسهیل در فرآیند ارتباط مخاطب با نویسنده و متن تولیدی شده اند. همچنین، مشخص شد که بر اساس محتوا، تمثیل ها به انواع: اخلاقی و تعلیمی، دینی و حکمی و فلسفی تقسیم می شوند. اجزاء تمثیلی در این متون نیز، غالباً غیرانسانی (شامل عناصر طبیعت، اجرام آسمانی و موجودات خیالی) هستند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

52 - نگاهی جامعه شناختی به انسجام‌گریزی غزل سبک هندی (بررسی ارتباط جهان‌‌نگری شاعران سبک هندی با ساختار غزل این سبک بر اساس نظریه‌ی ساختارگرایی تکوینی لوسین گلدمن)
کاظم دزفولیان راد منا علی مددی معصومه طالبی

تحقیقات انجام شده دربارۀ سبک هندی، غالباً محصور به مواردی چون بحث از معنای بیگانه، تمثیل و... بوده، موارد دیگری مانند ساختار قالب عمدۀ این سبک یعنی غزل، کمتر مورد توجّه محقّقان قرار گرفته است. در این تحقیق، نویسندگان با استفاده از نظریۀ ساختارگرایی تکوینی لوسین گلدمن ـ أکثر

تحقیقات انجام شده دربارۀ سبک هندی، غالباً محصور به مواردی چون بحث از معنای بیگانه، تمثیل و... بوده، موارد دیگری مانند ساختار قالب عمدۀ این سبک یعنی غزل، کمتر مورد توجّه محقّقان قرار گرفته است. در این تحقیق، نویسندگان با استفاده از نظریۀ ساختارگرایی تکوینی لوسین گلدمن ـ که سعی در ایجاد ارتباط میان جهان نگری پدیدآورندگان یک اثر ادبی و ساختار آن دارد ـ ساختار غزل سبک هندی و دلیل عدم انسجام این غزل و تضادهای موجود میان ابیات آن را مورد بررسی قرار داده اند. آنچه از این تحقیق به دست آمده است، آن است که خردگریزی شاعران این سبک ـ که میراثی است از جهان نگری شاعران سبک عراقی ـ در کنار نگاه جزئی نگر آنان ـ که از یک سو، نتیجۀ خردگریزی آنان و از سوی دیگر نتیجۀ کوشش آنان برای یافتن معنای بیگانه است ـ سبب شده است تا جهان نگری این شاعران، یک جهان نگری غیر منسجم و غیر سیستماتیک و دارای تضاد و تناقض باشد؛ انعکاس این جهان نگری در ساختار غزل سبک هندی را می توان به شکل عدم انسجام درونی غزل و سستی محور عمودی آن و وجود تناقض و تضاد در میان ابیات غزل مشاهده کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

53 - تعالیم خرد گرایانه در شاه‌نامة فردوسی
عبدالله رضایی

از آن جائی که توجه عمدة فردوسی به تمدن و فرهنگ ایرانی است، اثر ارجمند این حکیم فرزانه مشحون است از تعالیم حکیمانه و فرهنگ ساز. فردوسی بر اساس اوّلُ ما خَلَقَ اللهُ العقل خردورزی و تعقل را درمانگاه هر درد بی درمانی می‌داند که بدون بهره‌گیری از آن هیچ کاری به سامان نمی‌ر أکثر

از آن جائی که توجه عمدة فردوسی به تمدن و فرهنگ ایرانی است، اثر ارجمند این حکیم فرزانه مشحون است از تعالیم حکیمانه و فرهنگ ساز. فردوسی بر اساس اوّلُ ما خَلَقَ اللهُ العقل خردورزی و تعقل را درمانگاه هر درد بی درمانی می‌داند که بدون بهره‌گیری از آن هیچ کاری به سامان نمی‌رسد. آنچه در این مقاله مطمح نظر بوده بررسی و شناخت و ارائه دقیق و حساب شدۀ خردورزی کارآمدی است که الگو و راه کار نیاکان موفق و سرافراز ما در این سرزمین بوده است. تبلوری از تعالیم خردورزانه این دانشی مرد فرهنگ پرور را در معرض عقل و هوش خواننده قرار می دهیم تا بتواند دُرَر گران سنگ این تعالیم را آویزة گوش و هوش خود سازد و با به کارگیری آن در آبادانی و سرافرازی این مرز و بوم هر چه بیشتر و راه گشاتر همت بلند خود را مصروف دارد. وی به موازات تعالیم خردگرایانه که تجلی بخش کام‌یابی‌های درخشان نیاکانمان بوده از افتادن در مسیر نادانی که آن را بی‌راهۀ شیطان قلمداد می‌کند بر حذر می دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

54 - تأملی در نقش تعلیمی داستان‌های شاه‌نامه*
مریم رضایی بیگی علی سلیمی

با وجود این که شاه‌نامه فردوسی سراسر رزم و بزم و جوشش است، اما اشارات تعلیمی فراوانی، پیرامون عبرت گرفتن از دنیا در آن وجود دارد. این شاه کار سترگ، در قالب توصیف زندگانی شهریاران و پهلوانان، زیباترین و آموزنده ترین وصف‌ها را دربارۀ مرگ و زندگانی بیان نموده است. این کتاب أکثر

با وجود این که شاه‌نامه فردوسی سراسر رزم و بزم و جوشش است، اما اشارات تعلیمی فراوانی، پیرامون عبرت گرفتن از دنیا در آن وجود دارد. این شاه کار سترگ، در قالب توصیف زندگانی شهریاران و پهلوانان، زیباترین و آموزنده ترین وصف‌ها را دربارۀ مرگ و زندگانی بیان نموده است. این کتاب، از سر تا به بُن، نفس گرم حکیمی را با خود دارد که با هنرمندی تمام، خردورزی ایرانیان را با باورهای اسلامی پیوند زده، ترکیبی متوازن از اندیشه‌های انسانی در امر تعلیم و تربیت خلق نموده است. در جای جای این اثر جاودان، شکوفایی و سپس پرپر شدن زندگی پادشاهان با دیده عبرت نگریسته شده است. حکیم توس، در لابلای شرح حال آنها، خوشی ها را با نا کامی ها در هم آمیخته است و از آنجا که نگرش او ملهم از بینش دینی است، مرگ برای او به منزله نردبان انتقال از جهان فانی به سرای باقی است. علاوه بر این، نگاه او به دنیا، به منزله دار مکافات، از ویژگی‌های بارز اندیشه حاکم بر شاه‌نامه است و غالب قهرمانان او، در همین دنیا به سزای کردار خویش می‌رسند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

55 - افسردگی در سالمندان: بررسی نقش دلسوزی به خود و خردمندی
نیلوفر میکائیلی سعیده هدایت

10.30486/jsrp.2019.1865286.1770

هدف این پژوهش، تعیین نقش دلسوزی به خود و خردمندی در پیش‌بینی افسردگی سالمندان بود. جامعۀ آماری پژوهش را همۀ سالمندان بالای 60 سال شهر کرمانشاه در سال 1397 تشکیل دادند که از این بین 200 سالمند عضو کانون بازنشستگان با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس به‌عنوان نمونه انتخ أکثر

هدف این پژوهش، تعیین نقش دلسوزی به خود و خردمندی در پیش‌بینی افسردگی سالمندان بود. جامعۀ آماری پژوهش را همۀ سالمندان بالای 60 سال شهر کرمانشاه در سال 1397 تشکیل دادند که از این بین 200 سالمند عضو کانون بازنشستگان با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. در این پژوهش برای جمع‌آوری اطلاعات از مقیاس دلسوزی به خود (Neff, 2003)، مدل سه‌بعدی خردمندی (Ardelt, 2003) و مقیاس افسردگی پیری (Yesavage, 1982) استفاده شد. داده‌ها با استفاده از روش تحلیل رگرسیون چندگانۀ گام‌به‌گام و توسط نرم‌افزار SPSS25 مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج ضرایب رگرسیون نیز نشان داد که 25درصد از واریانس افسردگی به‌وسیلۀ دلسوزی به خود و 19درصد از واریانس آن به‌وسیلۀ خردمندی پیش‌بینی می‌شود؛ بنابراین بالا بودن میزان دلسوزی به خود و خردمندی به‌عنوان عامل‌های مهمی در پیش‌بینی سلامت روان، احتمال بروز افسردگی را در سالمندان کاهش می‌دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

56 - ساخت و هنجاریابی پرسشنامۀ سنجش میزان خردمندی (WMQ) دانش‌‌‎آموزان متوسطۀ اول شهر اصفهان
محمدعلی سلمانی اردانی منصوره شهریاری احمدی مهدی دوایی

10.30486/jsrp.2021.1919380.2784

این مطالعه با هدف معرفی پرسشنامۀ سنجش میزان خردمندی (WMQ) دانش آموزان نگاشته شده است. این مطالعه به لحاظ هدف جزء پژوهش های توسعه ای – کاربردی و به لحاظ شیوۀ گردآوری داده ها از نوع توصیفی- پیمایشی است. جامعۀ آماری در این پژوهش، شامل کلیۀ دانش آموزان نوجوان مدارس دخ أکثر

این مطالعه با هدف معرفی پرسشنامۀ سنجش میزان خردمندی (WMQ) دانش آموزان نگاشته شده است. این مطالعه به لحاظ هدف جزء پژوهش های توسعه ای – کاربردی و به لحاظ شیوۀ گردآوری داده ها از نوع توصیفی- پیمایشی است. جامعۀ آماری در این پژوهش، شامل کلیۀ دانش آموزان نوجوان مدارس دخترانه و پسرانه متوسطۀ اول شهر اصفهان ( 52813 ) نفر در سال تحصیلی 98-1397 بود. برای نمونه گیری از روش تصادفی خوشه ای استفاده شد و400 نفر، در نمونۀ اصلی قرار گرفتند. برای بررسی روایی پرسشنامه از روش های تحلیل عاملی، روایی محتوی و روایی سازه استفاده گردید. داده ها با نرم افزارهای Spss و AMOS و به روش ضریب همبستگی، تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی تحلیل شد. مقدارKMO (892/0) حاکی از کفایت نمونه‌برداری بوده است. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که هشت عامل خردمندی عمومی، خردمندی دینی، خرمندی عاطفی، خردمندی انسانی، خردمندی معنوی، خردمندی اخلاقی، خردمندی اجتماعی و خردمندی علمی و مقادیر ویژۀ بیش از یک توانسته اند 494/71 درصد از واریانس گویه ها را تبیین کنند. پایایی پرسشنامه برحسب ضریب آلفای کرونباخ 895/0 و برای عوامل به ترتیب عامل اول (خردمندی عمومی) 756/0، عامل دوم (خردمندی دینی) 727/0، عامل سوم (خرمندی عاطفی) 715/0، عامل چهارم (خردمندی انسانی) 712/0، عامل پنجم (خردمندی معنوی) 700/0، عامل ششم (خردمندی اخلاقی) 702/0، عامل هفتم (خردمندی اجتماعی) 680/0 و عامل هشتم (خردمندی علمی) 672/0 محاسبه شد. نتایج تحلیل عاملی تأییدی مرتبۀ اول نشان داد که شاخص برازش مدل، در سطح مطلوبی قرار دارد. در مجموع نتایج حاصل از بررسی روایی و محاسبۀ پایایی پرسشنامه و هماهنگی مؤلفه‌ها با یکدیگر و با نمرۀ کل، نشان می‌دهد پرسشنامه کفایت لازم را دارد و ابزار مناسبی برای سنجش خردمندی دانش آموزان نوجوان است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

57 - نسبت صناعت با هنر در آثار حکمی قطب‌الدین شیرازی
سمیرا افراز اسماعیل بنی اردلان هادی ربیعی

10.30486/pia.2023.2001377.1057

واژه صناعت به مفهوم هنر به معنای رایج امروزی می‌باشد. از دیرباز واژه صناعت، به مفهوم عام‌تر به‌جای هنر به کار گرفته می‌شد و در تفکر اندیشمندان مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است؛ به‌عنوان‌مثال در متون ادبی به مفهوم فضیلت و در حکمت و تصوف اسلامی به مفهوم حرفه و پیشه یا أکثر

واژه صناعت به مفهوم هنر به معنای رایج امروزی می‌باشد. از دیرباز واژه صناعت، به مفهوم عام‌تر به‌جای هنر به کار گرفته می‌شد و در تفکر اندیشمندان مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است؛ به‌عنوان‌مثال در متون ادبی به مفهوم فضیلت و در حکمت و تصوف اسلامی به مفهوم حرفه و پیشه یادکرده‌اند؛ اما کاری که قداست دارد و بر بُعد جسمانی و معنوی استوار گردیده است و در اندیشه و تفکر هرکدام از حکما و فلاسفه اسلامی به یک نحوی تعریف می‌گردد؛ بنابراین این حکما به تألیف آثار صناعی از بُعد معنوی نگریسته‌اند؛ بی¬شک منابع یونانی و همچنین آرای منتقدان پیش از سقراط، اولین مأخذ مباحث صناعت می‌باشد. قطب‌الدین بدون تردید وام‌دار چنین نظریات عظیمی در حوزه فلسفه، اخلاق و معنویت و یا به‌نوعی دیگر همان حکمت است. پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی در صدد پاسخ به این سوالات است که: درآثار قطب¬الدین صناعت با هنر چه نسبتی دارد؟ افتراق بین صناعت قطب¬الدین با هنر (آرت) به مفهوم امروزی چیست؟ نتایج حاصله نشان می¬دهد که صناعت نزد قطب‌الدین به پیشه ارتباط داشته است و کاربری عمومی داشته و هم از بُعد سلوک معنوی به آن می‌نگریسته است. مفهوم هنر از دیدگاه این حکیم با مفهوم هنر (آرت) به مفهوم امروزی متفاوت است.در کل از بین تمام صناعتی که علامه آن را طبقه‌بندی کرده، بر این نکته اذعان دارد که تمام این صناعت برگرفته از علم است تا شخصی علم به ساخت نداشته باشد در تولید صناعات ناتوان می‌گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

58 - رابطه ی معماری با تخیّل هنری از منظر حکمت ایرانی
مرجان امجد فلورا بیابانی

10.30486/pia.2023.1993630.1047

حکمت ایرانی، همواره در آسمان فکری متفکران و اندیشمندان این سرزمین جای داشته و سرزمین ایران به گواهی تاریخ، بستر بسیاری از باشکوه&lrm;ترین معماری&lrm;ها و نیز فاخرترین پاسخ&lrm;های معمارانه به مسائل اقلیمی، فرهنگی و محیطی است؛ اما اکنون در زمانه&lrm;ای هستیم که معماری در أکثر

حکمت ایرانی، همواره در آسمان فکری متفکران و اندیشمندان این سرزمین جای داشته و سرزمین ایران به گواهی تاریخ، بستر بسیاری از باشکوه&lrm;ترین معماری&lrm;ها و نیز فاخرترین پاسخ&lrm;های معمارانه به مسائل اقلیمی، فرهنگی و محیطی است؛ اما اکنون در زمانه&lrm;ای هستیم که معماری در این سرزمین دیگر به لحاظ دوراندیشی، استواری و نیز زیبایی، پیراستگی و مردم&lrm;واری ، شباهتی به آنچه معماران این سرزمین قبلا بدان اهتمام داشته&lrm;اند، ندارد. پژوهش این مقاله، کیفی و به روش تحلیلی- تفسیر تاریخی، با طرح ساختار مفهومی موضوعات تخصصی در حوزه تحقیقاتی مرتبط با آن، در قالب تفسیری منسجم برای احیاء فرهنگ&lrm;های بومی و علوم ایرانی به&lrm;طور بنیادین، تفکرات حکمی حکمای ایرانی را مورد بازخوانی قرارداده و با توجه به مفهوم خلّاقیّت، برای درک آن از نظر حکمای ایرانی درباره مفهوم تخیّل بهره‌گرفته تا به مفهوم خلّاقیّت هنری به عنوان نوعی از تخیّل ناب و ارتباط آن با معماری دست یابد. نتایج پژوهش نشان داد که با توجه به اینکه هنر با هر دو ساحت خیال منفصل و خیال متصل در پیوندی عمیق است و هنر حکمی بدون این دو بی‌معناست، رشد و قدرت ادراک خیالی، به هنرمند کمک می&lrm;کند تا همواره صورت&lrm;ها و حقیقت&lrm;هایی را از عالم مثال دریافت کند و آن را به زبان هنر و حکمت بیان دارد. مسیر آفرینش اثر معماری که از سنخ صناعات لطیفه است، به عنوان هنر و یکی از ابعاد مهم وجودی انسان از این مسیر جدا نیست. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

59 - معناشناسی شهود و کارکردهای آن از دیدگاه شیخ اشراق
شهناز شایان فر مهناز امیرخانی سیده زهرا حسینی

شیخ شهاب‌الدین سهروردی با طرح شهود در عرصه‌ فلسفه توانست نظامی بدیع را به نام حکمت اشراق تأسیس نموده و در پی چنین اقدامی فلسفه‌ رو به انحطاط را در قالبی جدید احیا نماید. این جستار در صدد است تا با بررسی تعریف شهود، اقسام، جایگاه و کارکردهای آن در فلسفه سهروردی اقدام ابت أکثر

شیخ شهاب‌الدین سهروردی با طرح شهود در عرصه‌ فلسفه توانست نظامی بدیع را به نام حکمت اشراق تأسیس نموده و در پی چنین اقدامی فلسفه‌ رو به انحطاط را در قالبی جدید احیا نماید. این جستار در صدد است تا با بررسی تعریف شهود، اقسام، جایگاه و کارکردهای آن در فلسفه سهروردی اقدام ابتکاری سهروردی را بیش از پیش تبیین کند. پرسش اساسی این جستار نیز به کارکردهای شهود در فلسفه سهروردی و رابطه میان شهود و تعقل مرتبط است: آیا ورود شهود به عنوان ابزار شناخت عرفانی در عرصهای تعقلی امکانپذیر خواهد بود؟ در صورت امکان، کارکرد شهود در فلسفه چیست؟ دستاورد این جستار عبارتند از: کاربرد شهود در یک نظام فلسفی بدون آسیب‌رسانی به ساحت تعقلی فلسفه امکان‌پذیر است و شهود به نحوی توانمند در حل معضلات فکری و فلسفی راهگشا است. از جمله کارکردهای شهود درنظام فلسفی حکمت اشراق عبارتند از: 1- انتخاب مسأله در پی اهمیت یافتن آن در پرتو شهود؛ 2- مقدمه‌ای برای دستیابی به حد وسط برهان؛ 3- تحلیل بهتر مسأله. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

60 - آموزه‌های عرفانی پیران در الهی‌نامة عطار
هاجر خادم تورج عقدایی

الهی‌نامه، پس از منطق‌الطیر یکی از ارجمند‌ترین مثنوی‌های عطار است. این مثنوی، یک داستان بلند است که از 22 مقاله و با بهره‌گیری از عنصر «گفت‌وگو»، میان پدری با شش پسر خود، که هر یک آرزویی دارد، تشکیل شده است.آرزوهایی که برای ارجاع به حقایقشان تأویل می‌شوند و پدر آن‌ها را أکثر

الهی‌نامه، پس از منطق‌الطیر یکی از ارجمند‌ترین مثنوی‌های عطار است. این مثنوی، یک داستان بلند است که از 22 مقاله و با بهره‌گیری از عنصر «گفت‌وگو»، میان پدری با شش پسر خود، که هر یک آرزویی دارد، تشکیل شده است.آرزوهایی که برای ارجاع به حقایقشان تأویل می‌شوند و پدر آن‌ها را تأویل می‌کند. عطار برای بیان اندیشه‌های عرفانی خویش، از حکایت‌های تمثیلی بسیاری استفاده کرده است. بخشی از این حکایت‌ها که از زبان عارفان نقل می‌شود، مفیدترین ابزار برای تجسّم آموزه‌های عرفانی عطار به شمار می‌آید. این مقاله سر آن دارد که پس از معرفی الهی‌نامه، حکایت عارفان را، برای ردیابی اندیشه‌های عطار، که حاوی مقوله‌هایی مشخص نظیر معنی گرایی، ترک و بی توجهی به خیال اندیشی، دنیا، کم‌خواری، پاکبازی و مرگ است را دسته‌بندی نماید. این پژوهش که از رهگذر باز خوانی حکایات عارفان شکل می‌گیرد، نشان می‌دهد که عطار کما بیش به تمام آن چه سالک برای طی طریق با همرهی پیر نیازمند است، اشاره کرده و در تمام این مسیر به گذر دادن مخاطب از نقص به کمال کوشیده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

61 - رستگاری از طریق معرفت به نفس در فلسفة بابا افضل کاشانی
مختار ابراهیمی

بابا افضل، فرزانه سده ششم، در عین آنکه نقطه مرکزی هستی یا وجود انسان را نفس وی می انگارد، در همان حال او را هم صاحب خرد می بیند به گونه ای که جدا کردن این دو؛ یعنی نفس و خرد ره یافته از هم امری محال است. در دیدگاه بابا افضل ادراک و دریافت همان حقیقت است؛ از این رو أکثر

بابا افضل، فرزانه سده ششم، در عین آنکه نقطه مرکزی هستی یا وجود انسان را نفس وی می انگارد، در همان حال او را هم صاحب خرد می بیند به گونه ای که جدا کردن این دو؛ یعنی نفس و خرد ره یافته از هم امری محال است. در دیدگاه بابا افضل ادراک و دریافت همان حقیقت است؛ از این رو در اندیشه این حکیم، خودآگاهی حرکتی است که انگیزه و شوق آن در خود نفس انسان پدید می آید. نفس به جهت هم‌سرشت بودن(همجنسی) با اسباب یاری‌دهنده روحانی، فقط از این اسباب می تواند بهره مندی شایسته یابد تا با شایستگی از نقصان و فرا افتادگی در چاه سار دنیا رهایی یابد و به جاودانگی و رستگاری دست پیدا کند. در اندیشه بابا افضل از آنجا که هر موجودی خاصیّتی دارد که فقط در مرتبه همان خاصیت می تواند کمال خاص خود را پیدا کند؛ با سعادت ها و شقاوت هایی که نه سعادت محض اند و نه شقاوت محض رو به رو می شویم. اماانسان متفکر خردمند در نهایت سلوک معرفتی خود و در پناه خرد می تواند به امن مطلق دست یابد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

62 - مقایسه انسان‌شناسی در اندیشه عزیزالدین نسفی با حکمت ایران باستان
حسن سعیدی صفر علی قدیری

انسان‌شناسی، یکی از مسائل اساسی در عرصه معارف بشری است. که مکاتب مختلف از زاویه‌های گوناگون به آن پرداخته‌اند. هدف این مقاله، که با روش تحلیلی و با مراجعه به منابع کتابخانه‌ای انجام می‌پذیرد آن است؛ که بهمقایسه آراء و اندیشه‌های عزیزالدین نسفی با زرتشت دراین مسأله بپردا أکثر

انسان‌شناسی، یکی از مسائل اساسی در عرصه معارف بشری است. که مکاتب مختلف از زاویه‌های گوناگون به آن پرداخته‌اند. هدف این مقاله، که با روش تحلیلی و با مراجعه به منابع کتابخانه‌ای انجام می‌پذیرد آن است؛ که بهمقایسه آراء و اندیشه‌های عزیزالدین نسفی با زرتشت دراین مسأله بپردازد. در فرآیند تحقیق با مراجعه و اتکا بر آثار نسفی و زرتشت به این مسأله دست یافته‌ایمکه دو طرف مقایسه در مسائلی مانند پذیرش اینکه انسان موجودی مخلوق خداست دارای ابعادی وجودی مانند جان و روان و خرد و بعد فیزیکی است. آدمی موجودی است برخوردار از نیروی اراده و اختیار، خیر و یا شر نیزبه گزینش او باز می‌گردد و اینکه علم و عمل انسان است که سازنده حقیقت اوست. دارای ظرفیت وجودی ویژه است که موجودات دیگر آز آن بی‌بهره‌اند و به دلیل همین ظرفیت وجودی است که نماینده و خلیفه الهی و یاور آفریدگار(به اصطلاح زرتشت) در جهان هستی می‌باشد. گل سر سبد خلقت و از همه برتر است و زمام اختیار و رهبری دیگر موجودات به وی سپرده شده است. از سویی دیگر به تفاوت‌هایی نیز دست یافته‌ایم که موجب تمایز دو نوع انسان‌شناسی می‌گردد مانند اینکه در اندیشه زرتشت، مسأله‌ای به نام فطرت مطرح نشده است اما در اندیشه نسفی این مسأله به خوبی نمود دارد. همچنین در این مسأله که معرفت آدمی نسبت به مبدأ هستی به چه میزان و چگونه میسر است؛آیا انسان می‌تواند نسبت به آفریننده، معرفت اکتناهی داشته باشد؟ نسفی به روشنی این نوع معرفت را نفی کرده است اما زرتشت ساکت است. در اندیشه وی چیزی به چشم نمی‌خورد. همچنین نسفی نگاهی شریعتمدارانه به حوزه رفتار آدمی دارد و پای‌بندی به شریعت را در مراحل سلوکی یک ضرورت می‌شمرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

63 - «نور طامس» در حکمت اشراق سهروردی و «مقام طمس» در حکمت متعالیه ملاصدرا
مهدی زمانی

در حکمت اشراق، هم نظام مراتب عالم و هم مراحل سیر و صعود نفس به عالم برین براساس انوار تبیین می‌شود. سهروردی معتقد است که در سیر و سلوک معنوی به ترتیب انوار «خاطف» یا «بارق» بر مبتدیان، انوار «ثابت» بر متوسطان و نور«طامس» بر واصلان کامل ظاهر می‌شود. بدین سان در حکمت اشرا أکثر

در حکمت اشراق، هم نظام مراتب عالم و هم مراحل سیر و صعود نفس به عالم برین براساس انوار تبیین می‌شود. سهروردی معتقد است که در سیر و سلوک معنوی به ترتیب انوار «خاطف» یا «بارق» بر مبتدیان، انوار «ثابت» بر متوسطان و نور«طامس» بر واصلان کامل ظاهر می‌شود. بدین سان در حکمت اشراق فناء محض با تابش نور طامس محقق می‌گردد و مقام طمس پس از دو مقام «برق» و «حرق» پایان مراتب صعود نفس است. ملاصدرا تحت تأثیر حکمت اشراق از نور طامس یاد نموده، مقام طمس را با «قیامت عظمی»، «مقام أو أدنی» و مرتبه «ملائکه مٌهیّمین» یکی دانسته و آن را پایان مراتب سلوک می‌داند. اما در عرفان اسلامی دیدگاه متفاوتی درباره مقام طمس داریم که از ابن فارض مصری آغاز می‌گردد. ابن فارض مراتب فنا را در سه مرحله «محو»، «طمس» و «محق» نظم می‌دهد. بسیاری از شارحان آثار ابن عربی و ملاصدرا مثل کاشانی و حاج ملاهادی سبزواری بر همین اساس محو را فناء افعال عبد در فعل حق، طمس را فنای صفات او در صفات حق و محق را فنای در ذات حق دانسته‌اند تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

64 - بررسی اصل معرفت و خداشناسی از دیدگاه مولانا در مثنوی و مقایسه آن با جهان‌بینی شبستری در گلشن‌راز
لیلی عباسی منتظری نوازالله فرهادی

معرفت و خداشناسی شرط اساسی ورود به طریقت و نیل به حقیقت است. در واقع تلاش انسان همواره بر این مبنا بوده‌است تا حقانیّت ذات خداوند را از راه‌های مختلف شناخته و از این رهگذر حسّ فطری پرستش را در درون خویش ارضا نماید، هرچند که هنوز هم بعد از گذشت قرون متمادی نتوانسته است ب أکثر

معرفت و خداشناسی شرط اساسی ورود به طریقت و نیل به حقیقت است. در واقع تلاش انسان همواره بر این مبنا بوده‌است تا حقانیّت ذات خداوند را از راه‌های مختلف شناخته و از این رهگذر حسّ فطری پرستش را در درون خویش ارضا نماید، هرچند که هنوز هم بعد از گذشت قرون متمادی نتوانسته است به کنه ذات حق‌تعالی پی ببرد و تلاش وی در این زمینه در حدّ و مرز اندیشه محدود مادیتاحدودی ناکام مانده است. اگرچه در طول تاریخ افراد بسیاری این اصل و جنبه‌های مختلف آن را بررسی کرده‌اند، امّا به‌نظر می‌رسد صوفیّه ژرف‌تر به این موضوع پرداخته‌اند؛ خاصّه عارفان بزرگی نظیر مولانا جلال‌الدین محمّد بلخی و شیخ محمود شبستری. این مقاله کوششی در جهت بررسی جهان‌بینی این دو عارف در حیطه مسأله معرفت و چگونگی رسیدن به شناخت بهتر خداوند است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

65 - ارتباط حکمت کهن ایران با نظام اخلاقی جوانمردی
فریبا پات پروانه عروج نیا

متون حکمی کهن ایران جهان بینی‌ای را ترسیم می‌کند که در آن راستی و نیکی در پندار و گفتار و کردار، خردورزانه، و جهان عرضة نبرد با ناراستی و بدی تلقی می‌گردد.از این‌رو این حکمت انسان‌هایی را می‌پروراند که با پیروی از نظام اخلاقی جوانمردانه و پهلوانانه سعی در بهبود اوضاع جه أکثر

متون حکمی کهن ایران جهان بینی‌ای را ترسیم می‌کند که در آن راستی و نیکی در پندار و گفتار و کردار، خردورزانه، و جهان عرضة نبرد با ناراستی و بدی تلقی می‌گردد.از این‌رو این حکمت انسان‌هایی را می‌پروراند که با پیروی از نظام اخلاقی جوانمردانه و پهلوانانه سعی در بهبود اوضاع جهان و زندگی خود دارند. در این مقاله کوشش بر این است تا به کمک شواهد تاریخی و ادبی قبل و پس از اسلام حضور و نفوذ این حکمت و ارتباط آن با نظام اخلاقی جوانمردی (آیین جوانمردی) روشن شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

66 - شرح اهمیت رسالة‌الطیر غزالی در ادبیات عرفانی
مجتبی زروانی رضا طاهری

غزالی از دانشمندان قرن پنجم است که تأثیرات گسترده‌ای در عرصه‌های مختلف دین، فلسفه، عرفان و تصوف نهاد. قدرت اندیشه و گستردگی و نفوذ آراء او بر پیکره ادبیات عرفانی نیز نیروی زیادی بخشید. آثار عمده غزالی به مسائل دینی معطوف است، لکن در خلال آثار او اثری هست موسوم به رساله‌ أکثر

غزالی از دانشمندان قرن پنجم است که تأثیرات گسترده‌ای در عرصه‌های مختلف دین، فلسفه، عرفان و تصوف نهاد. قدرت اندیشه و گستردگی و نفوذ آراء او بر پیکره ادبیات عرفانی نیز نیروی زیادی بخشید. آثار عمده غزالی به مسائل دینی معطوف است، لکن در خلال آثار او اثری هست موسوم به رساله‌الطیر که به عرفان محض مربوط است. نوع روایت و نگرش عرفانی در این اثر مختص به غزالی است، لکن سبک و شکل این اثر را پیش از او در رساله‌الطیر ابن‌سینا می‌توان دریافت. در این مقاله، به ارزش رمز و نماد و ارتباط قلمروی عقل و قلب در ادب عرفانی و تأثیر و تأثر از یکدیگر پرداخته می‌شود و همچنین جنبه‌ای دیگر از تأثیرگذاری رساله‌الطیر نویسی بر منظومه موش و گربه عبید زاکانی و اشاره به تأثیرگذاری این داستان بر نهادها و سازمان‌های صوفیه و نحوه گردهمایی آنان به دور مشایخ خویش بررسی می‌گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

67 - بررسی نظریه معرفت و شهود فوق هستی نزد فلوطین
غلامرضا رحمانی نظرالله رحمت الله اف

آنچه ورای وجود و برتر از آن و مقدّم بر همه چیز است و در فراسوی همه هستی- اعم از حقیقی، واسطه و ظاهری- است قابل شناخت حصولی و شناسایی برهانی توسط ذهن آدمی نیست، به این معنا که ذهن و عقل آدمی هرگز نخواهد توانست به حقیقت و کنه ذات مطلق و بسیط و فوق مالایتناهی ذات واحد نخست أکثر

آنچه ورای وجود و برتر از آن و مقدّم بر همه چیز است و در فراسوی همه هستی- اعم از حقیقی، واسطه و ظاهری- است قابل شناخت حصولی و شناسایی برهانی توسط ذهن آدمی نیست، به این معنا که ذهن و عقل آدمی هرگز نخواهد توانست به حقیقت و کنه ذات مطلق و بسیط و فوق مالایتناهی ذات واحد نخستین که فوق هستی است پی ببرد، به عبارت دیگر ذات فوق هستی با علم حصولی و براهین عقلی و قیاسات منطقی معلوم ذهن و عقل آدمی نخواهد شد، زیرا چیزی که برتر از وجود و در فراسوی هستی و مقدم بر همه چیز و فوق مالایتناهی است بالضّروره برتر از شناخت و در فراسوی شناسایی قرار دارد، یعنی از ذهن و شناخت حصولی و معرفت برهانی می‌گریزد. فقط هستی و وجود است که می‌تواند موضوع و متعلَّق شناسایی و معرفت آدمی قرار گیرد و ذات واحد نخستین به دلیل آن که فراسوی هستی و برتر از وجود است مبرّا از معرفت اکتسابی و منزّه از شناسایی حصولی است. پس شناخت و شناسایی در قلمرو ذات شیء مرکّب یعنی هستی اعم از واحد کثر یعنی عقل کلّی، واحد و کثیر یعنی روح کلّی و کثیر محض یعنی محسوسات است نه در ذاتی که بسیط محض بل بسیط الحقیقه و فوق مالایتناهی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

68 - نظریه اسلامی هوش معنوی: طراحی الگوی هوش معنوی با رویکرد اسلامی به‌عنوان سرمایه معنوی مدیران
بهزاد هدهدی بیژن عبدالهی حمید رضا آراسته حسن رضا زین آبادی

هوش معنوی دستاورد ده ها سال تحقیقات در حوزه روانشناسی دین است که به عنوان زیرساخت سرمایه معنوی نقش مهمی در ارتقاء سرمایه روانشناختی، بهزیستی و بلوغ معنوی فردی، اثربخشی مدیریت و رهبری دارد. با توجه به تأیید نقش آموزه های ادیان در شکل گیری مفهوم هوش معنوی و ارتقاء آن در م أکثر

هوش معنوی دستاورد ده ها سال تحقیقات در حوزه روانشناسی دین است که به عنوان زیرساخت سرمایه معنوی نقش مهمی در ارتقاء سرمایه روانشناختی، بهزیستی و بلوغ معنوی فردی، اثربخشی مدیریت و رهبری دارد. با توجه به تأیید نقش آموزه های ادیان در شکل گیری مفهوم هوش معنوی و ارتقاء آن در متون پژوهشی معاصر و خلاء پژوهشی موجود از منظر مطالعات اسلامی، هدف تحقیق حاضر تبیین مبانی نظری، استنباط ابعاد و نشانگان هوش معنوی از منابع اسلامی و طراحی مدل هوش معنوی از دیدگاه اسلامی است. پرسش اصلی تحقیق این است که آیا هوش معنوی به صورت مستقیم یا ضمنی در متون اصلی، منابع فلسفی و عرفانی اسلامی مفهوم پردازی شده است؟ و اگر پاسخ مثبت باشد مؤلفه ها و شاخص های آن کدامند؟ برای تدوین این الگو از روش کیفی تحلیل اسنادی با دو تکنیک تحلیل مفهومی و تحلیل مضمون و نیز پردازش مستقل از طریق نرم افزار MAXQDA استفاده شده است. برای اطمینان از اعتبار تحقیق و الگوی آن، روش تکمیل شده ارزیابی مطالعات کیفی لینکولن و گوبا شامل چهار معیار موثق بودن، اعتبار و اطمینان پذیری، تأیید پذیری و انتقال پذیری مد نظر بود. نتایج نشان داد که این مفهوم در متون اسلامی در قالب سامانه ترکیبی از سه مقوله عقل، قلب و حکمت پردازش و با واژگانی مانند قوه قدسیه،عقل قدسی، هوش باطنی، فراست مؤمنانه، بالاترین مرتبه ذکاوت،حکمت، قوه شهود و نیز با عین واژه هوش معنوی طرح و بررسی شده و هوشمندان معنوی با عنوان اولوالباب و اولی الابصار معرفی شده اند. مؤلفه های پنجگانه و شاخص های استخراج شده از متون و منابع اسلامی عبارتند از: جستارگری معنا و هدف (با شاخص های پرسشگری و تفکر انتقادی وجودی،کشف و خلق معنا و هدف در زندگی و کار)، ظرفیت تعالی شناختی (با شاخص های فضیلت‌مندی نیروی شناختی، توانایی فراروندگی در شیوه ها، مراتب و منابع شناخت)؛ توانایی کسب آگاهی های متعالی (با شاخص های خداآگاهی، خودآگاهی متعالی، ادراک آیه ای هستی، تشخیص خیر و شرّ)؛ معنویّت ( با شاخص زندگی معنوی درونی) و حکمت (با شاخص زیست حکیمانه/ خردمندانه. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

69 - واکاوی حکمت نوریه در فصّ یوسفی در نسبت با مفهوم خیال نزد ابن عربی
سمیه صفاری احمدآباد اسماعیل بنی اردلان ایرج داداشی محمدرضا شریف زاده

در نگرش ابن عربی، نور در مقام اسمی از اسامی حضرت حقّ، با ضیاء خود به مراتب هستی، مُظهر اشیاء و موجودات در عرصة عالم امکان می گردد، در این راستا هر موجودی بنا به احکام مرتبة وجودی اش در جایگاه سایة این نور با صاحب سایه، کیفیتی از وجود را بنا بر اصل تجلی وجودی حضرت حقّ در أکثر

در نگرش ابن عربی، نور در مقام اسمی از اسامی حضرت حقّ، با ضیاء خود به مراتب هستی، مُظهر اشیاء و موجودات در عرصة عالم امکان می گردد، در این راستا هر موجودی بنا به احکام مرتبة وجودی اش در جایگاه سایة این نور با صاحب سایه، کیفیتی از وجود را بنا بر اصل تجلی وجودی حضرت حقّ در مرتبة اسماء و صفات تجربه می‌کند که رمز ادراک آن به واسطة حکمت نوریّه و علم یافتن به صور مرتبة مثال امکان پذیر می‌شود. سرانجام نتیجة حاصل شده این است؛ همان گونه که خیال انسانی به عنوان برزخ میان عالمِ روح و جسم نیازمند تأویل است؛ خیال منفصل در مرتبة برزخ میان عالمِ لاهوت و ناسوت که محل اجتماع ارواح ملکوتی و اجسام لطیف از عالم ماده است نیز به تأویل احتیاج دارد و در این راستا عرصة هستی در مرتبة خیال مطلق و کثرت سایه‌های حضرت حقّ، نیازمند تأویل به سوی مرتبة احدیت ذات است و علم یافتن به این شیوة نگریستن به هستی تنها توسط حکمت نوریّه دریافت می گردد که به عقیدة ابن عربی، صورت کامل آن نزد حضرت رسول(ص) در مرتبة یوسف محمدی به ودیعه نهاده شده است. روش تحقیق در این نوشتار، توصیفی _ تحلیلی بوده، همچنین ابزار و شیوه‌های گردآوری اطلاعات در بردارندة جستجوی کتابخانه ای است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

70 - رؤیت خدا در پرتو آیات و روایات با تأکید بر نظر متکلمان وعرفا
مینا شمخی نانسی ساکی

ظاهر شماری از آیات قرآن بر رؤیت خداوند در قیامت دلالت دارد مانند آیه: وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ نَاضِرَةٌ الى‌ رَبِّها ناظِرَةٌ (قیامت /23-22)؛ اما ظاهر برخی دیگر آیات از جمله آیه: لا تُدْرِکُهُ الْأَبْصارُ وَ هُوَ یُدْرِکُ الْأَبْصارَ (انعام /103) رؤیت خداوند را انکار می کند. أکثر

ظاهر شماری از آیات قرآن بر رؤیت خداوند در قیامت دلالت دارد مانند آیه: وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ نَاضِرَةٌ الى‌ رَبِّها ناظِرَةٌ (قیامت /23-22)؛ اما ظاهر برخی دیگر آیات از جمله آیه: لا تُدْرِکُهُ الْأَبْصارُ وَ هُوَ یُدْرِکُ الْأَبْصارَ (انعام /103) رؤیت خداوند را انکار می کند. آیة الى‌ رَبِّها ناظِرَةٌ (قیامت/23) از مهم‌ترین آیات مورد اختلاف مفسران اشاعره، معتزله و امامیه و نیز عرفا می باشد. در این آیه شریفه چیستی معنای واژه های الی و ناظره مورد دقت مفسران قرار گرفته است. این آیه با عطف توجه به واژه ناظره، یکی از مستندات قائلین به جواز رؤیت خداوند از جمله اشاعره می باشد. مفسرین معتزله و امامیه ضمن تبیین معنای صحیح آیه، قول اشاعره را نادرست اعلام کرده اند اما خود در بیان معنای آیه دچار اختلاف شده اند. در بیان عرفا، مفهوم رؤیت و نظر با آنچه که متکلمان برداشت می‌کند متفاوت است؛ رؤیت همـان علـم شـهودی و حضوری است که جـز بـه خـود انسـان و متعلقـات او تعلق نمی گیرد. در این پژوهش به روش اسنادی و کتابخانه ای، به شیوه تحلیلی و مقایسه ای، سعی در بیان و بررسی اقوال مختلف مفسران داشته و با جمع آوری تمام احتمالات معنایی به همراه گونه های مختلف عقلی- نقلی به بررسی و تبیین این آیات پرداخته است. نتایج نشان می‌دهد که امکان رؤیت خدا با چشم سر، چه در این دنیا و چه آخرت، امکان پذیر نیست و نظر صحیح، انتظار کشیدن رحمت، ثواب و نعمت‌های خداوند می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

71 - بازتاب مضامین عرفانی در مثنوی تازه یافت شدة ظهیرکرمانی
پری مالملی احمدرضا یلمه ها پریسا داوری

ظهیر کرمانی، شاعر و ادیب شیعی در قرن دوازدهم هجری- قمری در کرمان می‌زیست. از این شاعر چهار اثر باقی مانده است: مثنوی،گلشن ظهور، مجمع البحرین، وامق و عذرا. مثنوی وی به اشتباه در نسخه‌های خطی در مدخل دیوان از آن یاد شده است، مشتمل بر 8743 بیت است. بیشتر ابیات ظهیر محتوایی أکثر

ظهیر کرمانی، شاعر و ادیب شیعی در قرن دوازدهم هجری- قمری در کرمان می‌زیست. از این شاعر چهار اثر باقی مانده است: مثنوی،گلشن ظهور، مجمع البحرین، وامق و عذرا. مثنوی وی به اشتباه در نسخه‌های خطی در مدخل دیوان از آن یاد شده است، مشتمل بر 8743 بیت است. بیشتر ابیات ظهیر محتوایی اخلاقی و دینی دارند. زبان شاعر تا حد زیادی ساده و روان و قابل درک است ظهیر در درک و دریافت مطالب عرفانی در مرحلۀ شناخت ابتدا از عقل کمک می‌گیرد. زهد و ریا و تزویر و گناه را سدّ راه کمال و شناخت انسان می‌داند که برای برداشتن این موانع، کنترل نفس را متذکر می‌شود. ریاکاری را در نظر انسان‌های واقع بین مردود می‌داند و زهد را سلاح کنترل نفس می‌داند و خلوص و صداقت انسانی را در مقابل توبه سپری جهت تکامل روح بشر قرار می‌دهد. سپس برای تکامل روح، فراتر از عقل و با بال عشق مراحل سیر و سلوک را طی می‌کند. وی نمایندۀ صدق و یقین است و برای زیستن حقیقی و رضایت خداوند متعال تلاش می‌کند؛ شخصیتی است که با سلاح زهد، در لایه‌های حجاب و تنهایی، خداوند را شاهد و ناظر عمل خود می‌داند و در فرصت‌های حساس می‌هراسد و نه می‌گوید و این روی گردانی، نتایج و پیامدهای زیادی دارد. توبه را بازگشت از گناه و جبران خلاف می‌داند. معتقد است آنکه به راه هدایت می‌رود به مقصد می‌رسد و هرکه ضلالت یا نفاق را برگزیند سرانجامی جز ناکامی و رسوایی نخواهد داشت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

72 - تبیین عقلی نقش قوه خیال در تربیت دینی انسان از منظر حکمت و عرفان اسلامی
محمد تقی یوسفی یارعلی کرد فیروزجایی سعید احمدی

انسان به عنوان موجودی چندبعدی‌ از دیرباز موردتوجه تربیت انبیاء الهی بوده است. شناخت ابعاد وجودی و زوایای نفس او در فرایند تربیت از اهمیت ویژه ای برخورداراست. هرجزئی از اجزای وجودی انسان چه در جسم و چه در نفس دارای کارکَردی برای خود بوده و رسالتی برعهده دارد و انسان در م أکثر

انسان به عنوان موجودی چندبعدی‌ از دیرباز موردتوجه تربیت انبیاء الهی بوده است. شناخت ابعاد وجودی و زوایای نفس او در فرایند تربیت از اهمیت ویژه ای برخورداراست. هرجزئی از اجزای وجودی انسان چه در جسم و چه در نفس دارای کارکَردی برای خود بوده و رسالتی برعهده دارد و انسان در مسیر رشد و تعالی از ظرفیت آن بهره مند می شود. در این میان قوۀ خیال بیشترین ظهور را در عالم کثرات و در بین مردم دارد. این تحقیق با رویکردی ایجابی به قوه خیال و با روش تحلیلی- توصیفی درصدد تبیین عقلی نقش و جایگاه این قوه در تربیت دینی انسان از منظر حکمت و عرفان اسلامی است. بر این اساس بعد از بررسی حقیقت تربیت دینی و توجه به سطوح مختلف ادارک تصوری وتصدیقی متربی در فرایند تربیت از یک سو و جایگاه خیال به عنوان حدّواسط بین حس و عقل و خصوصیات بارز آن از جمله خلاقیت و محاکات و همچنین ارزش معرفت شناختی ادارکات خیالی به ویژه در تطبیق با عالم خیال منفصل از سوی دیگر، با بهره گیری از آموزه های عرفان و حکمت اسلامی درمقام اثبات عقلی نقش خیال به عنوان نقطه آغازین تربیت دینی انسان است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

73 - تجلی حکمت خسروانی «سهروردی» در ذهن و زبان مهدی اخوان ثالث«م ـامید»
محسن قربانزاده محمدرضا شاد منامن مهدی ماحوزی احمد ذاکری

حکمت خسروانی با عرفان پیوند تنگاتنگ به عبارتی هم آغوشی دارد. عرفان توان آن را دارد، با مخاطب ارتباط برقرار نماید. در عصر ما در پُرسه زمانی که بشر زیست می کند ، می توان با شناخت عرفان تأثیرپذیری حکمت خسروانی را در ذهن و زبان مهدی اخوان ثالث “م ـ امید” پی جُست أکثر

حکمت خسروانی با عرفان پیوند تنگاتنگ به عبارتی هم آغوشی دارد. عرفان توان آن را دارد، با مخاطب ارتباط برقرار نماید. در عصر ما در پُرسه زمانی که بشر زیست می کند ، می توان با شناخت عرفان تأثیرپذیری حکمت خسروانی را در ذهن و زبان مهدی اخوان ثالث “م ـ امید” پی جُست نمود. علت آن است که اگر باریک شویم حکمت خسروانی از بن مایه های پرکاربرد در ادب عرفانی است. اخوان نیز به عنوان یکی از شاعران برجسته معاصر در تمام آنات شعریش ، دین پروری ، وطن دوستی، راست گفتاری، رادمردی، باستان گرایی، به عبارتی اندیشه کهن الگوهای ایرانی سونَمَون و اندیشه و فکر ایران شهری موج می زند. این مقاله درنظردارد که حکمت خسروانی که آمیزه ای از اسطوره و عرفان اسلامی است را در ذهن و زبان مهدی اخوان ثالث “م ـ امید” پی جُست و واکاوی نماید. چراکه در بنیاداندیشی وی، به عنوان یکی از نگین شاعران برجسته معاصر علاقه خاصی به ایران، وطن، ایران شهری دارد . در شعرش پیوند نزدیکی وجوددارد . در مقاله تحلیل محتوا به کاربرده شده است تا تبیینی روشن و نو از مفهوم حکمت خسروانی که از یکی از عناصر مهم شعر می باشد، در ذهن و زبان اخوان به دست دهیم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

74 - بررسی عقل و عشق در اشعار شاه نعمت‌الله ولی
مریم پهلوان تورج عقدایی حسین آریان حیدر حسنلو

عقل و عشق یکی از اساسی ترین موضوعات در دیوان شاه نعمت الله ولی است. از نظر او عشق ودیعه ای الهی است که در وجود انسان نهاده شده و وسیلۀ رسیدن به کمال و سعادت است. اساس طریقت شاه نعمت الله کشف و شهود است، نه دلیل و برهان. اندیشۀ وحدت وجود در سراسر کلام وی، موج می زند که ب أکثر

عقل و عشق یکی از اساسی ترین موضوعات در دیوان شاه نعمت الله ولی است. از نظر او عشق ودیعه ای الهی است که در وجود انسان نهاده شده و وسیلۀ رسیدن به کمال و سعادت است. اساس طریقت شاه نعمت الله کشف و شهود است، نه دلیل و برهان. اندیشۀ وحدت وجود در سراسر کلام وی، موج می زند که به تأثیر از عرفان نظری ابن عربی است. عقل و خردی که شاه ولی با بهره گیری از اشعار عطار، با آن درافتاده، عقل جزئی و معاش است که نه تنها قادر به درک حقیقت عشق نیست بلکه حجاب و مانعی در راه رسیدن به سرمنزل معرفت و عشق حقیقی است. در مقابل، او عقل کلی را نایب خدا دانسته و آن را مدح کرده و معتقد است که این عقل به عنوان اولین مخلوق، یاور عشق است و با روح و جان عشق و جنون عارفانه، عجین گشته و تقابل و تعارضی میان آن دو متصوّر نیست. این پژوهش به شیوۀ کتابخانه ای و به روش توصیفی – تحلیلی صورت گرفته است تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

75 - بررسی مفاهیم و مضامین عرفانی مشترک در نهج‌البلاغه و حدائق الانوار محمدصادق قومشمی
سعید فرزانه فرد مریم شفیعی تابان

10.2234/erfan.2023.703042

نسخۀ خطی حدائق الانوار، رسالۀ مفصّلی در عرفان و توحید، با نثری ساده و مرسل اثر محمدصادق بن محمدباقر قومشمی است که در دورة قاجار می زیسته و اثرش جزو آثار دورة بازگشت ادبی می باشد. مؤلف در فصل اول مقدمه، شرح‌حال خودش را ذکر نموده و کتابش را در هشت حدیقه و هر حدیقه را در أکثر

نسخۀ خطی حدائق الانوار، رسالۀ مفصّلی در عرفان و توحید، با نثری ساده و مرسل اثر محمدصادق بن محمدباقر قومشمی است که در دورة قاجار می زیسته و اثرش جزو آثار دورة بازگشت ادبی می باشد. مؤلف در فصل اول مقدمه، شرح‌حال خودش را ذکر نموده و کتابش را در هشت حدیقه و هر حدیقه را در چند گلزار و شجره تنظیم نموده است. در این نسخه، مؤلف اشعار و حکایات زیادی از شاعران و نویسندگان دیگر آورده است. حکایت‌های حدائق الانوار، نمونه‌ای از ادبیّات داستانی در متون نثر عرفانی فارسی است. نویسنده، در این کتاب مضامین تعلیمی، اخلاقی و عرفانی را به بهترین شکل بیان نموده و از مضامین مشترک با اندیشه‌های امام علی(ع) در نهج‌البلاغه برخوردار است. با توجه به اهمیت تاریخی و ادبی این اثر، نگارنده در این پژوهش بر آن است تا با روش توصیفی – مقایسه‌ای میزان اثرپذیری مفهومی و محتوایی محمدصادق قومشمی را از نهج‌البلاغه در آفرینش کتاب حدائق الانوار نمایان سازد و با محوریت مضامین و اندیشه‌های دینی و اخلاقی به عمده‌ترین مضامین مشترک این دو کتاب، از جمله تقوا و پرهیزکاری، عدالت و دادورزی، پرهیز از ظلم و ستم و احسان و نیکوکاری بپردازد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

76 - کارکرد تمثیل در انتقال مفاهیم مبتنی بر حکمت و اندرز در داستان‌های کودکانۀ دهۀ هشتاد
سمیه رسولی سید احمد حسینی کازرونی سیدمحمود سیدصادقی سید جعفر حمیدی

در ادبیّات و به‌ویژه در ادبیّات کودک و نوجوان، تمثیل، جایگاه ویژه‌ای دارد. بن‌مایۀ تمثیل، همان حکایت است؛ اما در تمثیل، شخصیّت‌های داستان در جایگاه خود ایفای نقش نمی‌کنند؛ بلکه هر شخصیّت، یک قشر خاص در جامعه یا فردی معیّن را نمایندگی می‌کند. در داستان‌های تمثیلی، یک نکت أکثر

در ادبیّات و به‌ویژه در ادبیّات کودک و نوجوان، تمثیل، جایگاه ویژه‌ای دارد. بن‌مایۀ تمثیل، همان حکایت است؛ اما در تمثیل، شخصیّت‌های داستان در جایگاه خود ایفای نقش نمی‌کنند؛ بلکه هر شخصیّت، یک قشر خاص در جامعه یا فردی معیّن را نمایندگی می‌کند. در داستان‌های تمثیلی، یک نکتۀ آموزنده و تعلیمی، با به‌کار گرفتن زبان مثال عنوان می‌شود و با این شیوه، مخاطب، احساس نمی‌کند که از جایگاهی بالاتر یا حتی برابر، مورد خطاب مستقیم و پند و اندرز از روبرو قرار گرفته و علاوه بر این‌، مفاهیم مورد نظر نویسنده، توسط مخاطب، بهتر درک می‌شود. اگرچه ظاهر تمثیل، ساده و گاهی بچگانه به نظر می‌رسد، اما از نظر معنا، بسیار عمیق و قابل تأمل است. این شیوه به‌ویژه در مورد ادبیّات کودک و نوجوان بسیار کاربردی و تأثیرگذار است. کودکان با داستان‌های تمثیلی، به‌ویژه، از نوع فابل، ارتباط بهتری برقرار می‌کنند و مفاهیم برای آنان قابل درک و لذت‌بخش می‌شود. در این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و با ابزار کتابخانه‌ای، کارکرد تمثیل در تعدادی از داستان‌های کودکانۀ دهۀ هشتاد برای انتقال مفاهیم حکمت و اندرز مورد کنکاش قرار گرفته است و هر اثر از نقطه‌نظر نحوۀ پردازش داستان، تمثیلی بودن یا نبودن و اشتمال بر اندرزها و نکات حکمی، اخلاقی، معنوی یا اجتماعی بررسی شده است. نتیجۀ پژوهش بیانگر آن است که استفاده از انواع تمثیل و به‌ویژه گونۀ فابل، می‌تواند منجر به آفرینش اثری تعلیمی و مبتنی بر اندرز و حکمت باشد و کاربرد تمثیل، موجبات ایجاد فضایی لذت‌بخش و سرگرم‌کننده را در داستان فراهم می‌آورد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

77 - بررسی تطبیقی پند و اندرز (حکمت) در اشعار ابوالفتح بُستی و سعدی‌شیرازی
محمد شایگان مهر

ادبیّات غنی ایران، ازجمله سرمایه‌های جاودانی و مایه فخر و مباهات در جهان است؛ زیرا سرزمین عزیزمان ایران، مهد شاعران و سخنوران فراوانی بوده که نامشان همچنان بر تارک جهان می‌درخشد. ما در این مقاله برآنیم تا موضوع حکمت عملی (اخلاق عملی) را در اشعار دو شاعر بررسی کنیم؛ سعدی أکثر

ادبیّات غنی ایران، ازجمله سرمایه‌های جاودانی و مایه فخر و مباهات در جهان است؛ زیرا سرزمین عزیزمان ایران، مهد شاعران و سخنوران فراوانی بوده که نامشان همچنان بر تارک جهان می‌درخشد. ما در این مقاله برآنیم تا موضوع حکمت عملی (اخلاق عملی) را در اشعار دو شاعر بررسی کنیم؛ سعدی‌شیرازی شاعر فارسی‌زبان دورة حکومت خوارزمشاهیان (اتابکان) و حمله مغول، قرن هفتم (ه.ق) و ابوالفتح بُستی شاعر عرب‌زبان دورة غزنوی، قرن چهارم (ه.ق). اشعار دو شاعر علاوه‌بر موضوعات شعری دیگر، سرشار از حکمت، پند و اندرز است که در این مجال، سعی داریم ضمن غور در اشعار دل‌انگیز هر دو شاعر، مضامین و معانی حکمت‌آمیز -که از طینتی پاک و ضمیری روشن- تراوش کرده، برچینیم و به تشنگان علم و اخلاق و ادب تقدیم کنیم تا گلزار معرفتی برای رسیدن به سعادت باشد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

78 - A Study of Our Share in Complete Growth and Development of World with an Approach to Understanding of Anti-Marketing Importance
Esrafil Shirazi

If we imagine economics as a science for providing subsistence and public welfare ,the world economic future must be based on a balanced , equal and symmetric model, not on atheistic and money tar divisions of a promotion seeker and jobber minority. Friedman Monetarism أکثر

If we imagine economics as a science for providing subsistence and public welfare ,the world economic future must be based on a balanced , equal and symmetric model, not on atheistic and money tar divisions of a promotion seeker and jobber minority. Friedman Monetarism will lose its contingent credibility, and concentration on natural economics will be replaced by monopolist and unbridled imbalanced liberalism which takes technology as a tool for domination of capitalists and owners of production machines on consumers. Promotion seeker monopolists by wastefully stealing of nature, have distorted life safety of world inhabitants. Present research studies the connection of wisdom and mass growth of self-awareness with the possibility of sublimation of nations and world development in negation of myths and inductive patterns of consumer market and the results of research have found the development of world in negation of balance and deletion of Monetarism and creation of balance and equality between production, demand and nature. After expressing the literature of topic , present research have studied the necessity of wisdom and growth of mass self-awareness with the possibility of sublimation of nations and the connection between myths and inductive patterns of consumerist markets with growth and development of world from economic scientists and researchers view. Research topics are west modernization, Monetarism, our share in global development in this prioritization , social justice, public welfare and natural economic by the use of experts view as a correspondent. In analyzing results, we used Fuzzy topics. In this regard a survey has been done by four economist expert. Research results show that the necessity of wisdom and mass self-awareness with the possibility of sublimation of nations is the first degree of importance, then is the negation of teachings that promote consumerism and finally, deletion of today Monetarism and creation of balance and equality between production, demand and nature is inevitable. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

79 - Space Syntax Reading in Traditional Mosques of Khorasan Razavi and Its Relationship with Iranian-Islamic Wisdom
Alireza Shirkhani Khosro Sahaf hero Farkisch Dovood Choganian

The construction of the mosque is a prominent manifestation of art in the spiritual and sacred realm, which should provide the ground for the ascension of man from the lowest to the highest level of existence. The architecture of the mosque if it wants to be in harmony أکثر

The construction of the mosque is a prominent manifestation of art in the spiritual and sacred realm, which should provide the ground for the ascension of man from the lowest to the highest level of existence. The architecture of the mosque if it wants to be in harmony with this ascension, must have houses and a hierarchy corresponding to what rules the universe. Many scholars believe that this feature is derived from the wisdom of Iranian-Islamic architecture, so this article aims to study the spatial arrangement and its features in traditional mosques, seeking to understand the relationship between structural values and form resulting from spatial arrangement with concepts originate from Iranian-Islamic wisdom in traditional mosques of Khorasan Razavi. The method of this research will be combined, which includes descriptive-analytical methods and logical reasoning. First, using observation, field survey and library studies, information and maps of mosques are prepared and in the next step, the maps are analyzed in Space Syntax software (Ucl Depth Map) and the results are presented. Research findings show; The degree of transparency, coherence, geometric order and visibility of spaces along with the depth of each space in traditional mosques, which are the most important indicators of the method of space syntax, are directly related to the components of wisdom in Islamic architecture, including spatial arrangement. It can be said that Iranian-Islamic wisdom has had a direct impact on the placement of each space of traditional mosques and determining the relationship of each space with other spaces. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

80 - investigating The Manifestation of Light in An Iranian House Based on The Opinions of Suhrawardi
tokameh abbasnia tehrani khosro sahaf Hassan Rezaei Abolghasem ghavam

10.30495/ccd.2022.697314

The wisdom of enlightenment has been thrilling and light-oriented as a debate-taste wisdom that has a great impact on Iranian art and architecture by understanding wisdom and the Iranian concepts on this matter. The effect of the ideas of Enlightenment wisdom as a commo أکثر

The wisdom of enlightenment has been thrilling and light-oriented as a debate-taste wisdom that has a great impact on Iranian art and architecture by understanding wisdom and the Iranian concepts on this matter. The effect of the ideas of Enlightenment wisdom as a common language for the creation of spiritual houses in the contemporary era is examined. And the purpose of this article is to promote contemporary architecture according to the concepts of Enlightenment wisdom in the field of meaning and form, which is the most obvious aspect in Islamic art, architecture and especially in the Iranian house. In this research, firstly, through library studies, Knowing the lights of enlightened wisdom and its components is discussed in order to promote the spirituality of the Iranian home. This research is applied and based on fundamental studies. In this research, only one type of fixed and specific scientific method is used for the purpose of the research, and a kind of hybrid method that is the result of the interaction and combination of traditional (theological) and scientific (natural) methods will be used. First, the method of receiving the light concepts of Enlightenment Wisdom that is based on the descriptive- analytical method was analyzed relying on the understanding of Suhrawardy’s concepts of light wisdom and the manifestation of light concepts in the Iranian house, which has an enlightening interpretation, considered the place of manifestation of the teachings of Enlightenment wisdom and in this way, on the principles for Creating spiritual homes in the contemporary era. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

81 - شگردهای کتاب طباشیر‌الحکمه راز شیرازی در باور‌‌پذیر کردنِ خرق‌عادت‌های زندگی پیامبر اسلام (ص)
زهرا نصیری سعید قشقایی احمد طحان

10.30495/farsij.2022.1946320.1573

چکیدهزبان به عنوان یک فاکتور مهم در روایت خرق ‌عادت‌های عرفانی- تاریخی، کارکرد پارادوکسی دارد. از سویی با وسعت بخشیدن به تخیَل، ادبیَت متون تاریخی را ارتقاء می‌بخشد و خواننده را از جهان واقعیت جدا می‌سازد. از طرفی نیز با نگرش زبان‌شناسانه در ایجاد منطق و رابطۀ علت و معل أکثر

چکیدهزبان به عنوان یک فاکتور مهم در روایت خرق ‌عادت‌های عرفانی- تاریخی، کارکرد پارادوکسی دارد. از سویی با وسعت بخشیدن به تخیَل، ادبیَت متون تاریخی را ارتقاء می‌بخشد و خواننده را از جهان واقعیت جدا می‌سازد. از طرفی نیز با نگرش زبان‌شناسانه در ایجاد منطق و رابطۀ علت و معلولی زبان‌شناختی، مخاطب را به بستر واقعیت بر می‌گرداند تا در اوج حیرت‌انگیزی، خرق‌عادت‌هایِ عرفانی و تاریخی را بپذیرد. این مقاله با تلفیق زبان‌شناسیِ ساختارگرا و زبان‌شناسیِ نقش‌گرا و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، عناصر زبانی و فرا زبانی را در داستان مولود مصطفی(ص) از کتاب طباشیر‌الحکمۀ راز شیرازی را بررسی کرده؛ نتایج تحقیق نشان می‌دهد که نویسنده برای باور‌-پذیر کردن خرق‌ عادت‌های زندگی پیامبر اکرم(ص) از کارکرد پارادوکسی زبان در ایجاد باورپذیری، بیشترین بهره را برده‌است. در این راه از شخصیت‌پردازی دقیق افراد تاریخی، روایت افراد مورد وثوق، توصیف دقیق مکان‌ها و زمان زندگی حضرت رسول(ص)، عنصر گفت‌وگو، تنوّع افعال و جمله‌های کوتاه، بهره‌مندی از حروف برای مقاصد ثانویّه نیز کمال استفاده را کرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

82 - سوررئالیسم و عرفان عراقی
یدالله بهمنی علی اکبر افراسیاب پور

10.30495/farsij.2022.697718

فراواقع‌گرایی یا سوررئالیسم دارای اصولی مشابه و مشترک با مبانی عرفان است که این اشتراک در اندیشه‌های برخی از عارفان ظهور چشمگیرتری یافته است و فخرالدین عراقی شاعر و عارف بزرگ قرن هفتم ایرانی از آن جمله است که تاکنون از این دیدگاه به نظم و نثر او نگریسته نشده و در قالب ن أکثر

فراواقع‌گرایی یا سوررئالیسم دارای اصولی مشابه و مشترک با مبانی عرفان است که این اشتراک در اندیشه‌های برخی از عارفان ظهور چشمگیرتری یافته است و فخرالدین عراقی شاعر و عارف بزرگ قرن هفتم ایرانی از آن جمله است که تاکنون از این دیدگاه به نظم و نثر او نگریسته نشده و در قالب نقد ادبی جدید مورد مطالعه و مقایسه قرار نگرفته است. در این مقاله که از نوع کتابخانه‌ای و به روش توصیفی- تحلیلی است، پس از خوانشی جدید از رابطة عرفان با سوررئالیسم موارد اشتراک آنها در آثار عراقی ترسیم و دنبال می‌شود. او پیرو مکتب جمال است که به زیبایی و عشق اصالت می‌دهد و عنصر خیال را مرز فراواقعیت و زیبایی‌آفرین می‌داند، با گریز از عقل به کشف و شهود روی می‌آورد و از دنیای درون شبیه به ضمیر ناخودآگاه سخن می‌گوید و با شطح و الهام از دنیای خیال بهره می‌گیرد که در حقیقت تصویرهایی سوررئالیستی ارائه می‌دهد. در این پژوهش آموزه‌های عرفانی فخرالدین عراقی قابل مقایسه با این مکتب نشان داده می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

83 - بازتاب حکمت ایران باستان بر زیبایی و عشق عرفانی سهروردی با تکیه بر زیبایی‌شناسی
آذرنوش گیلانی

چکیده حکمت و فلسفه در ایران، از قدمت کهنی، برخوردار است. در ایران باستان، به‌ویژه در عهد خسرو انوشیروان، تلاش زیادی برای توسعه فلسفه و حکمت در ایران انجام گرفت. با آمدن اسلام به ایران نیز این روند تداوم پیدا کرد تا به سهروردی رسید. سهروردی، عامل پیوند بین فلسفه یونان با أکثر

چکیده حکمت و فلسفه در ایران، از قدمت کهنی، برخوردار است. در ایران باستان، به‌ویژه در عهد خسرو انوشیروان، تلاش زیادی برای توسعه فلسفه و حکمت در ایران انجام گرفت. با آمدن اسلام به ایران نیز این روند تداوم پیدا کرد تا به سهروردی رسید. سهروردی، عامل پیوند بین فلسفه یونان باستان، ایران باستان و فلسفه اسلام است. او با دسترسی به منابع کهن، به‌ویژه اوستای زرتشت و شاهنامه فردوسی، پیوند قابل تأملی بین فلسفه شرق و غرب به وجود آورد. سهروردی به عنوان احیاگرِ حکمت ایران باستان، با آگاهی کامل از اندیشه فلسفی ایرانیان، تفسیری عرفانی از شخصیت و کردار پهلوانان اساطیری ایران، مانند: کیخسرو، فریدون و کیومرث ارائه می‌دهد. همچنین، توجه ویژه سهروردی به نورالانوار، مبیّن انس وی با قرآن و فرهنگ ایران باستان است. وصفی که سهروردی از زرتشت و مفاهیم زرتشتی در زمینه توجه به نور، آتش، فرّ ایزدی، تقسیم عالم به دو بخش مینوی و گیتی، و همچنین فرشتگان زرتشتی ارائه می‌دهد، به‌وضوح، بیان‌گر میزان تأثیرپذیری او از حکمت ایران باستان است. در بحث زیبایی‌شناسی، سهروردی به تمام جنبه‌های کارکرد اخلاقی عالم مثال زیبایی و عشق ومعرفت‌شناسی توجه ویژه‌ای دارد. که می‌توان بااحتیاط آنها را علم ویژه منبعث از زیبایی‌شناسی به‌حساب آورد. در این پژوهش تلاش بر این است که بازتاب حکمت ایران باستان و بر زیبایی و عشق عرفانی سهروردی با تکیه بر فلسفه زیبایی‌شناسی، مورد بررسی قرار دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

84 - حکمت واجب الوجود از منظر متکلمان مسلمان
جواد حاجی پور

حکمت پروردگار در آینه اندیشه متکلمان مسلمان، حاکی از علم بی‌منتهای اوست.آنان با تبیین حکمت الهی و دقایق صنع و لطایف فعل، علم پروردگار را استنتاج می نمایند وبیشتر هم به علم فعلی و صفات فعلی او توجه دارند. طبق عقیده متکلمان شیعی – با غضّ نظر از آرای فلسفی آنان در ای أکثر

حکمت پروردگار در آینه اندیشه متکلمان مسلمان، حاکی از علم بی‌منتهای اوست.آنان با تبیین حکمت الهی و دقایق صنع و لطایف فعل، علم پروردگار را استنتاج می نمایند وبیشتر هم به علم فعلی و صفات فعلی او توجه دارند. طبق عقیده متکلمان شیعی – با غضّ نظر از آرای فلسفی آنان در این باب– تعریفی که از حکمت باری در عرصه کلام صورت گرفته عبارتست از أنّه تعالی لایفعل القبیح و لایخل بواجب که مستلزم‌ پذیرفتار شدن قاعده حسن و قبح ذاتی عقلی می‌باشد؛ اینکه پدیدگان فی نفسه مشتمل بر انحاء مصالح و مفاسداند و واجب تعالی هم عالم به این مصالح و مفاسد می‌باشد. لذا در افعال خود امور قبیح را مرتکب نمی‌گردد و امر بایسته را ترک نمی‌گوید. متکلمان شیعی با این رأی خویش به گونه‌ای مرزبندی با آرای اشاعره که منکر حسن و قبح ذاتی عقلی‌اند نمودندطبق رأی اشاعره، خداوند افعال خود را از روی مصحلت و حکمت انجام نمی‌دهد بلکه آنچه انجام می‌دهد حکمت‌آمیز است که آنرا هم ناشی از علم پروردگار می‌دانند. آنها با این بیان خواسته‌اند علو ذاتی پروردگار را که محکوم هیچ امر بیرون از قلمرو ذات خود نیست حفظ نمایند اما به گونه‌ای صدور هر فعلی ولو عبث‌آلود را برای ذات باری تجویز کرده‌اند.متکلمان معتزلی که همانند متکلمان شیعی قائل به حسن و قبح ذاتی عقلی‌اند بر ابتناء افعال باری بر مصلحت و حکمت و عاری بودن از لغو و عبث پای می‌فشرند اما بیان آنها از حکمت پروردگار شبیه به حکمت در آدمیان است که برای وصول به غرض و هدفی، فعلی از او صادر می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

85 - حکمت وجود واسطه ها بین خالق و مخلوق
روح اله خدادادی مصطفی خدادادنژاد میثم پورفرج

از حقایق عالم هستی، وجود واسطه‌ها بین خدا و خلق است. در بسیاری از آیات قرآن و روایات به طور مفصل‌تری به وجود واسطه‌های مادی و معنوی (مانند فرشته‌‌ها) و نقش آنها اشاره شده و از عقل روح ،قلم و... به عنوان واسطه یاد شده است. موضوع حکمت واسطه‌ها و نقش آنها در عالم، جایگاهی أکثر

از حقایق عالم هستی، وجود واسطه‌ها بین خدا و خلق است. در بسیاری از آیات قرآن و روایات به طور مفصل‌تری به وجود واسطه‌های مادی و معنوی (مانند فرشته‌‌ها) و نقش آنها اشاره شده و از عقل روح ،قلم و... به عنوان واسطه یاد شده است. موضوع حکمت واسطه‌ها و نقش آنها در عالم، جایگاهی ویژه و عالی در علوم اسلامی دارد. مفسران، متکلمان، فلاسفه و عرفا در لابه لای تالیفات خود و به طور غیر مستقل مباحث مختلفی در تبیین و بررسی این موضوع طرح کرده اند. این بحث مقدمه‌ای لازم برای حل بعضی دیگراز مسائل است. دانشمندان مسلمان به تبع قرآن و احادیث به این مسئله توجه کرده‌اند. بحث واسطه‌ها و نقش آنها در عالم و رابطه تأثیر آنها با فاعلیت خداوند، از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. بسیاری از اشکالات وهابیان و وهابی مسلک‌ها با توضیح و تبیین این بحث حل می‌شود. دلیل این‌که وهابیان می‌گویند چرا با وجود خدای قادر به واسطه‌ها رو بیاوریم و چرا اصلاً به غیر خدا رو بیاوریم آن است که اینان بحث واسطه‌ها و نقش آنها را در عالم از نگاه آیات، روایات و عقل برای خویش حل نکرده‌اند. در این پژوهش بعد از تبیین انواع واسطه ها بین خداوند متعال و مخلوقات، درباره دلایل و حکمت های وجود این واسطه ها بحث کرده ایم.دلایل این‌که خداوند افعالش را از طریق واسطه‌ها انجام می‌دهد عبارتند از: عدم تحقق هدف خداوند از خلقت بدون برخی واسطه ها مثل انبیاء، معرفی عظمت مقام این واسطه ها برای ترغیب تمسک به آنها، نظامند بودن عالم هستی. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

86 - مفهوم و مبانی خرد سیاسی در کلیله و دمنه
مهدی حسنی باقری شریف آباد حامد حسینخانی

چکیده:کلیله و دمنه اندرزنامه‌ای است درباره حکومت و سیاست که خطوط اصلی آن بر محور اندیشه‌های ایرانشهری است. خرد یکی از برجسته‌ترین این محورها است که می‌توان در عرصه حکومت‌داری ازآن به خرد سیاسی تعبیر کرد. هدف اصلی این مقاله واکاوی مفهوم و مبانی خرد در مفهوم سیاسی آن در ک أکثر

چکیده:کلیله و دمنه اندرزنامه‌ای است درباره حکومت و سیاست که خطوط اصلی آن بر محور اندیشه‌های ایرانشهری است. خرد یکی از برجسته‌ترین این محورها است که می‌توان در عرصه حکومت‌داری ازآن به خرد سیاسی تعبیر کرد. هدف اصلی این مقاله واکاوی مفهوم و مبانی خرد در مفهوم سیاسی آن در کلیله و دمنه است. تلاش شده است با طرح پرسشی درباره مفهوم و مبانی خردسیاسی در این اثر و با استفاده از روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی و با گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه‌ای، در جهت دستیابی به این هدف حرکت کرد. درفرضیه‌ی اصلی مفهوم خرد سیاسی روش و منش اداره امور، و مبانی آن مواردی چون توامانی دین و سیاست، عدالت، اندیشه شاهی ـ آرمانی، و فره ایزدی معرفی گردیده است. در نهایت نویسنده به این نتیجه دست یافته که خرد سیاسی در کلیله و دمنه به معنای کلی روش و منش سیاسی اداره امور متاثر از مبانی و ساختار کلی آن در اندیشه‌های کهن ایرانی به ویژه در اندیشه‌های سیاسی ایرانشهری است و نمودهای آن را می‌توان در باب‌های گوناگون این اثر بر حسب موقعیت‌ و شرایط، در قالب حکایت‌ها‌ی گوناگون بررسی کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

87 - سیاست در اندیشه سهروردی بازخوانی اندیشه سیاسی سهروردی با تأکید بر الگوی جُستاری اسپریگنز
میر جمال الدین تقوی مقدم محمد آگاه محمدکاظم کاوه پیشقدم

آنچه اصالت اندیشه سیاسی سهروردی را نمایان می‌کند، توجه و تقید وی برای پیدا‌کردن راه برون‌رفتی از بحران‌های سیاسی- اجتماعی عصر خود است. اگر‌چه برخی سهروردی را اندیشمندی آرمان‌گرا می‌دانند و این امر مانعی در فهم درست اندیشه سیاسی وی است، اما آنچه باعث شناخت دقیق تفکر سیاس أکثر

آنچه اصالت اندیشه سیاسی سهروردی را نمایان می‌کند، توجه و تقید وی برای پیدا‌کردن راه برون‌رفتی از بحران‌های سیاسی- اجتماعی عصر خود است. اگر‌چه برخی سهروردی را اندیشمندی آرمان‌گرا می‌دانند و این امر مانعی در فهم درست اندیشه سیاسی وی است، اما آنچه باعث شناخت دقیق تفکر سیاسی سهروردی می‌شود، تأمل بر این نکته است که وی، با ترسیم تصویری دقیق از نابسامانی‌های زمانه خود و تلاش برای بازسازی جامعه، در‌صدد خوانشی واقع‌گرایانه از وضع موجود جامعه هم‌عصر خود است. بر این اساس، درک سرشت اندیشه سیاسی سهروردی را می‌توان با به‌کارگیری روش جُستاری اسپریگنز بهتر متوجه شد. مقاله حاضر درصدد طرح این پرسش است که سهروردی بحران سامان سیاسی جامعه هم‌عصر خود را چگونه ترسیم و با مشاهده این بی‌نظمی، برای درمان و برون‌رفت از آن چه راه‌حلی را تجویز می‌کند؟ سهروردی واقعیت موجود جامعه خویش را چنین دریافته بود که شکاف‌های عمیق اعتقادی، تعصب، خشونت‌های مذهبی و به تعبیر وی چیره‌شدن ظلمت و تاریکی، زمینه‌ساز انشقاق آحاد جامعه و همچنین ترویج‌کننده ظاهرگرایی مذهبی و نهایتاً توجیه‌کننده فساد، ظلم و جور حُکام شده است. سهروردی در تلاش است برای چنین جامعه بحران‌زده‌ای نسخه درمانی ارائه دهد. بر اساس روش جُستاری اسپریگنز می‌توان فرضیه این پژوهش را چنین بیان کرد که سهروردی گسست معرفتی میان حکمت و حکومت را زمینه‌ساز بروز و ظهور نابسامانی‌ها و بحران‌های جامعه عصر خود می‌داند. از این‌رو وی با تبیین وضع موجود و ترسیم وضع مطلوب، در پی بازسازی رابطه حکمت و حکومت در قالب مشروعیت‌بخشی به حکومت حاکمِ حکیم، به‌عنوان راه‌حل برون‌رفت از بحران سامان سیاسی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

88 - تطورات مفهومی اقتدار در بستر گفتمانی حقوق عمومی
محمد لری نژاد محسن قائمی خرق

اقتدار به عنوان آموزه‌ای ضروری و حیاتی برای تولد و بقاء یک دولت، فهمی است که در هر یک از گفتمان‌ها و بسترهای حکمی پیشامدرن، مدرن و پسامدرن با قرائت‌هایی متفاوت روبرو شده است. اساساً پرسش اقتدار، به این تقریر که چه قدرتی حق فرمان راندن بر مردم را دارد و نقش مردم در اعطا أکثر

اقتدار به عنوان آموزه‌ای ضروری و حیاتی برای تولد و بقاء یک دولت، فهمی است که در هر یک از گفتمان‌ها و بسترهای حکمی پیشامدرن، مدرن و پسامدرن با قرائت‌هایی متفاوت روبرو شده است. اساساً پرسش اقتدار، به این تقریر که چه قدرتی حق فرمان راندن بر مردم را دارد و نقش مردم در اعطا و سلب مشروعیت به قدرتِ مندرج در یک فرد و یا نهاد، سوالی است که اساس حقوق عمومی را صورتبندی می‌کند. این نوشته در صدد آن است که با تفکری تحلیل و در نهایت هنجاری به تحلیل اقتدار پرداخته و در عمقِ بیان تفاوت‌های میان اقتدار در هر یک از گفتمان‌ها، به مدلی جدید برای بازاندیشی در خصوص اقتدار دست بیابد. نهایتاً نوشته حاضر از این ایده و نظریه دفاع می‌کند که بدل از بررسی گفتمانی، تحلیل کلامیِ اقتدار، مطلوب است که در عینِ تضمین‌ حقوق و آزادی‌های دموکراتیک، توجیهات بنبادینی برای مشروعیت قدرت دربردارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

89 - بررسی مکانیزم انتقال سیاست پولی درکوتاه مدت با رویکرد حکمت اسلامی تکیه بر یک الگوی خودرگرسیون برداری ساختاری در ایران
مهشید طباطبایی زواره بیت الله اکبری مقدم فرهاد غفاری

در این تحقیق تلاش گردید با مطالعه چارچوب تئوریک ادبیات بانکداری اسلامی، ویژگی ها و وجه تمایز بانکداری اسلامی از بانکداری متعارف شناسایی شده و سپس با تمرکز روی هر یک از ویژگی ها شاخصهای مربوط به آن ویژگی طراحی و معرفی گرددهدف/ سئوال اصلی: هدف این مقاله بررسی اثرات سیاست أکثر

در این تحقیق تلاش گردید با مطالعه چارچوب تئوریک ادبیات بانکداری اسلامی، ویژگی ها و وجه تمایز بانکداری اسلامی از بانکداری متعارف شناسایی شده و سپس با تمرکز روی هر یک از ویژگی ها شاخصهای مربوط به آن ویژگی طراحی و معرفی گرددهدف/ سئوال اصلی: هدف این مقاله بررسی اثرات سیاست پولی از طریق کانال های انتقال پولی(کانال بهره، کانال نرخ ارز، کانال اعتباری وکانال انتظارات) درکوتاه مدت در طی دوره زمانی Q11386-1396Q4 می‌باشد.روش پژوهش: با استفاده از الگوی خودرگرسیون برداری ساختاری ( SVAR) اثرات سیاست پولی را از طریق کانال ها مورد بررسی قرار گرفت.یافته‌ها: نتایج تحقیق حاکی از آن است که می توان نتایج تجربی حاصل از تخمین روابط بین متغیرها با استفاده از رویکرد SVAR مبتنی بر داده های آماری نشان می دهد که در کوتاه مدت کانال نرخ ارز موثرترین کانال در انتقال سیاست پولی می باشد به طوری که متغیر انتظارات بیشترین اثرگذاری را بر این کانال دارد، بعد از کانال نرخ ارز،کانال انتظارات و پس از آن کانال اعتبارات و نرخ بهره می باشند که به ترتیب بیشترین تاثیر را در کوتاه مدت دارد.بحث و نتیجه‌گیری: با بررسی اهمیت نسبی کانال های انتقال پولی نسبت به یکدیگر می توان به این اصل اشاره کرد که با گذشت زمان اثرگذاری کانال ها تغییر خواهد کرد به طوری که با شوک قیمت ها کانال انتظارات در کوتاه مدت بیشترین تاثیر را دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

90 - الگوگیری از سیره پیامبر اکرم (ص) در بی اثر کردن تحریم‌های اقتصادی
محسن حسینیان نائینی سمیرا شرکت رضوی

هدف مقاله پیش رو در برشمردن اصلی‌ترین آسیب‌ها و تهدیدهای اقتصادی در دوران صدر اسلام از زمان بعثت پیامبر اکرم (ص) تا مرگ ایشان و همچنین رفتار و روش ایشان در رفع و بی اثر کردن تحریم‌های اقتصادی است. این تحریم‌ها که مطابق با روش تحقیق کتابخانه‌ای از قرآن کریم، روایات و منا أکثر

هدف مقاله پیش رو در برشمردن اصلی‌ترین آسیب‌ها و تهدیدهای اقتصادی در دوران صدر اسلام از زمان بعثت پیامبر اکرم (ص) تا مرگ ایشان و همچنین رفتار و روش ایشان در رفع و بی اثر کردن تحریم‌های اقتصادی است. این تحریم‌ها که مطابق با روش تحقیق کتابخانه‌ای از قرآن کریم، روایات و منابع تاریخی به عمل آمده است، در 3 زمینه مهم طبقه‌بندی می‌شود؛ تحریم همه جانبه اقتصادی در شعب ابی طالب، انحصار تجاری قوم قریش و غارت و مصادره اموال مسلمانان توسط اشراف قریش. پس از وقوع انقلاب اسلامی ایران در سال 1357، وجود دشمنی به نام جمهوری اسلامی ایران در تصمیمات سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا نمایان شد و در مقابل نیز آمریکا ستیزی و مقابله به مثل با قدرت‌های مستبد، رویکرد مهمی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بوده است. هدف نهایی از این مقاله الگو گرفتن از سیره پیامبر اکرم(ص) و شبیه‌سازی آن دوران به دوران معاصر برای بی اثر کردن تحریم‌های اقتصادی اعمال شده از سوی کشورهای استعمارگر و سلطه گر غرب و جهان علیه جمهوری اسلامی ایران است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

91 - ارائه مدل علی برای خلاقیت دانشجویان بر اساس متغیر های فردی(خودکارآمدی عمومی، خودکارآمدی خلاق، خردمندی و انگیزش درونی) و اجتماعی(جو دانشگاه)
سیده فاطمه کاظمی حبیب الله نادری سهیلا هاشمی فرزانه میکائیلی منیع

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش متغیرهای فردی و اجتماعی در پیش بینی پیشرفت خلاقانه دانشجویان انجام شده است. روش: جامعه پژوهش کنونی دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه مازندران هستند که تعداد 366 نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، بر اساس دانشکده و جنسیت انتخ أکثر

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش متغیرهای فردی و اجتماعی در پیش بینی پیشرفت خلاقانه دانشجویان انجام شده است. روش: جامعه پژوهش کنونی دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه مازندران هستند که تعداد 366 نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، بر اساس دانشکده و جنسیت انتخاب شدند. در پژوهش حاضر از مقیاس سه بعدی خردمندی، سیاهه ترجیح کاری، مقیاس خودکارآمدی عمومی و مقیاس خودکارآمدی خلاق برای سنجش متغیرهای فردی و از پرسشنامه محقق ساخته ادراک جو دانشگاهی خلاق برای سنجش متغیرهای اجتماعی استفاده شد. داده ها با استفاده از نرم افزار spss و ایموس مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج مدل یابی معادله ساختاری نشان داد خودکارآمدی خلاق و انگیزش درونی پیش بینی کننده معنادار پیشرفت خلاقانه هستند. خردمندی سهم معناداری در پیش بینی خلاقیت نداشت و خودکارآمدی عمومی بطور غیر مستقیم و از طریق تاثیر بر خودکارآمدی خلاق، خلاقیت را پیش بینی می کرد. جو دانشگاه نیز سهم معناداری در پیش بینی پیشرفت خلاقانه دانشجویان داشت و 26/0 از تغییرات آن را پیش بینی می کرد. بحث و نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش کنونی، توجه به عوامل اجتماعی در کنار عوامل فردی اثرگذار بر خلاقیت، درک شفاف و گسترده تری از خلاقیت دانشجویان بدست می دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

92 - تأثیر مدیریت دانش بر خرد سازمانی با توجه به نقش میانجی هوش هیجانی (مورد مطالعه: دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران)
بهزاد شوقی افسانه زمانی مقدم پریوش جعفری

هدف: این پژوهش با هدف بررسی تأثیر مدیریت دانش بر خرد سازمانی با توجه به نقش میانجی هوش هیجانی در دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران انجام شد. روش: روش پژوهش برحسب هدف کاربردی، از نظر روش گردآوری داده ها توصیفی- همبستگی و همین طور از نظر نوع داده کمی بود. جامعه آماری پژوهش أکثر

هدف: این پژوهش با هدف بررسی تأثیر مدیریت دانش بر خرد سازمانی با توجه به نقش میانجی هوش هیجانی در دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران انجام شد. روش: روش پژوهش برحسب هدف کاربردی، از نظر روش گردآوری داده ها توصیفی- همبستگی و همین طور از نظر نوع داده کمی بود. جامعه آماری پژوهش اساتید هیئت‌علمی دانشگاه های آزاد شهر تهران بودند که با استفاده از محاسبه حجم نمونه در معادلات ساختاری و روش نمونه گیری تصادفی خوشه‌ای مرحله ای، تعداد 700 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شد که همگی اعضای هیئت‌علمی تمام‌وقت بودند. به منظور گرداوری داده ها از سه پرسشنامه استاندارد مدیریت دانش لاوسون (2003) خرد سازمانی براون و گرین (2006) و هوش هیجانی مایر و همکاران (1999)استفاده شد.پس از جمع آوری پرسشنامه ها، توصیف داده ها از طریق میانگین، انحراف معیار و ... با استفاده از نرم افزار21Spss-و استنباط آماری داده ها از طریق مدل‌سازی معادلات ساختاری و به کمک نرم‌افزار80/8LISREL-v انجام پذیرفت. یافته ها: ویژگی های فنی پرسشنامه شامل پایایی، روایی همگرا و روایی واگرا بررسی شد و همچنین ضرایب مسیر و ضرایب معناداری نرم‌افزار برای بررسی فرضیه های پژوهش مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج نشان داد، درجه تناسب مدل ارائه شده با توجه به مؤلفه های پژوهش مناسب بود؛ هم چنین مدیریت دانش بر خرد سازمانی با نقش میانجی هوش هیجانی تأثیر داشت. نتیجه گیری: مهم ترین نتیجه پژوهش حاضر این بود که با تقویت مدیریت دانش و هوش هیجانی خرد سازمانی در دانشگاه آزاد اسلامی ارتقا خواهد یافت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

93 - بررسی تطبیقی حکمت‌های عملی در دیوان دعبل خُزاعی و ناصرخسرو
رضا جلیلی دکتر مهدی نوروز

در حوزۀ مسائل حکمی، میان شاعران عرب و فارسی زبان قرابت فکری وجود دارد که این امر، ناشی از ریشه های دینی مشترک است. از این بین، دعبل خزاعی و ناصرخسرو، به عنوان دو شاعر شیعه مذهب، تحت تأثیر منابع اصیل اسلامی، به حکمت های عملی (شامل بایدها و نبایدهای اخلاقی) توجّه ویژه ای أکثر

در حوزۀ مسائل حکمی، میان شاعران عرب و فارسی زبان قرابت فکری وجود دارد که این امر، ناشی از ریشه های دینی مشترک است. از این بین، دعبل خزاعی و ناصرخسرو، به عنوان دو شاعر شیعه مذهب، تحت تأثیر منابع اصیل اسلامی، به حکمت های عملی (شامل بایدها و نبایدهای اخلاقی) توجّه ویژه ای نشان داده اند. بررسی ها نشان می دهد که در میان بایدهای اخلاقی مواردی چون خردگرایی و علم آموزی؛ سخاوت و دهش؛ همنشین صالح و نیکو و بردباری و صبر برجسته بوده است. همچنین، نبایدهای اخلاقی مشترک در دیوان دو شاعر، عبارت است از: دنیاستیزی؛ غرور و فخرفروشی؛ حسدورزی؛ خلف وعده و پیمان شکنی و عیب جویی. دیدگاه دعبل و ناصرخسرو در ارتباط با آموزه های خردگرایی و علم آموزی و دنیاستیزی با وجود نزدیکی، تفاوت هایی هم دارد. ناصر به نیّت آگاهی بخشی به مردمی که تحت تأثیر تبلیغات دروغین خلافت عبّاسی در گمراهی بودند، بر کارکرد های اجتماعی، سیاسی و اخلاقی علم و عقل تأکید ورزیده، امّا دعبل، تنها به وجه تعلیمی آن اشاره کرده است. همچنین، نگاه دعبل به دنیا و مظاهر آن، دووجهی (مثبت و منفی) و رویکرد ناصرخسرو تک بُعدی (منفی) است. شیوۀ بیان حکمت های عملی در دیوان ناصرخسرو، غالباً صریح و در اشعار دعبل، مستقیم و غیرمستقیم است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

94 - بررسی قصاید سنایی بر اساس نظریۀ تبادلی «پیتر بلاو»
عصمت احمدی رکن آباد دکترعزیزاله توکلی کافی آباد دکتر محمود صادق زاده

بر اساس نظریۀ تبادلی پیتر بلاو، هر یک از افراد جامعه، در جریان تبادلات و پیوندهای اجتماعی خود با دانش اندوزی در گروه‌هایی قرار می‌گیرند که پاداش نصیب آن‌ها شود و به واسطۀ این پاداش، پیوند اجتماعی آن‌ها با علم و خردورزی محکم می‌شود؛ اما اگر این افراد به‌عنوان اعضای جامعه أکثر

بر اساس نظریۀ تبادلی پیتر بلاو، هر یک از افراد جامعه، در جریان تبادلات و پیوندهای اجتماعی خود با دانش اندوزی در گروه‌هایی قرار می‌گیرند که پاداش نصیب آن‌ها شود و به واسطۀ این پاداش، پیوند اجتماعی آن‌ها با علم و خردورزی محکم می‌شود؛ اما اگر این افراد به‌عنوان اعضای جامعه، در فرایند همین معاملات تبادلی، هیچ‌گونه پاداشی در مقابل کنش خود دریافت نکنند، رشتۀ پیوند و تعاملات آن‌ها با علم و دانش‌اندوزی، سست و از هم گسیخته خواهد شد و در نتیجه در همان جهالت باقی خواهند ماند. در این پژوهش با روش توصیفی – تحلیلی و با مراجعه به منابع نظری تحقیق، تلاش شده است تا محورهای جامعه‌شناسانۀ نظریۀ پیتر بلاو در سروده‌های سنایی، مورد کنکاش قرار گیرد تا واکنش افراد جامعۀ به تصویر کشیده شده، در اشعار وی، در برابر کنش های موجود در محیط، تحلیل و بررسی شود. نتایج بررسی حاکی از آن است که وقتی قوۀ خردورزی انسان بسته باشد در مقابل با ورود هرگونه اطلاعات تازه، قادر به بررسی آن‌ها با دید عقلانی نیست و سنایی در قصایدش، مفاهیم پیرامون جهل و خردورزی را در جلوه‌های تقابلی آن در کنار هم قرار داده و از این راه مخاطبان را نسبت به مسائل تعلیمی بیدار کرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

95 - Logical Analysis of Iran's Historical Buildings in order to Read the Effective Components in the Architecture of Collective-Ritual Spaces based on the Wisdom of Art and Architecture
Rezvaneh Mansouri Farah Habib Azadeh Shahcheraghi

10.30495/jaa.2023.698806

Nowadays, with advanced technology and information, the attention to national and religious culture and ritual has faded, so the lack of collective cultural-ritual spaces based on the correct principles of architectural wisdom is considered as a problem in today's world أکثر

Nowadays, with advanced technology and information, the attention to national and religious culture and ritual has faded, so the lack of collective cultural-ritual spaces based on the correct principles of architectural wisdom is considered as a problem in today's world of speed and technology. The goals of the research are to improve sociability through the analytical analysis of Iran's historical buildings in order to read the effective components in the architecture of collective-ritual spaces based on the wisdom of Islamic art and architecture. The research method is in the form of case studies and logical reasoning and analysis of the content of fundamental principles and concepts, which in the case examples of social arenas from the perspective of the teachings of architectural wisdom in which national and religious rituals are held and a comparative study The factors of each were done in the form of tables; In the following, by adapting the arguments and relational analyzes of anthropological and epistemological discussion in the results of the research, it was shown that the fundamental principles and concepts in architectural wisdom are the result of focusing on rules and precise theorizing and are formed according to the culture of the people. And on the basis of basic needs assessments, it reduces discussions involving duality and difference of opinion. In addition to the semantic dimensions, components with physical-spatial aspects were extracted in an understandable way for the users, whose strategy and solutions will lead the way in improving the sociability of collective-ritual spaces. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

96 - The Role of Physical-Behavioral Patterns Based on Conventional Wisdom in the Identity of Residential Complexes (Case Study: Urmia Elahieh Complex)
Samira Nabavi Ali Javan Forouzande Ghasem Motalebi Masoome Yaghoobi

10.22094/soij.2023.1991816.1559

Conventional wisdom, as an interdisciplinary concept, plays a significant role in shaping daily behavior and the long-term use of spaces, particularly in residential complexes. Despite its importance, there has been limited research in architecture that has addressed an أکثر

Conventional wisdom, as an interdisciplinary concept, plays a significant role in shaping daily behavior and the long-term use of spaces, particularly in residential complexes. Despite its importance, there has been limited research in architecture that has addressed and explored the relationship between conventional wisdom and architecture, as well as its impact on the use and formation of spaces. The main problem addressed in this paper is the need to understand the relation between conventional wisdom and architecture, and how conventional wisdom affects the use and formation of spaces within residential complexes. The research method employed in this paper is both quantitative and qualitative, with data being analyzed using interpretative-analytical techniques. Data collection was carried out through observations and interviews. Through a review of the literature, the research model was proposed by parameters of rationality, collective cognition, and reality with four minor dimensions including social, cultural, functional, and physical. The results of the study indicate a significant relationship between architecture and conventional wisdom in residential complexes, particularly in the social and physical dimensions. The findings highlight the importance of public spaces as micro-components of the social dimension, and emphasizing the need for compliance with proportions, legibility of form, and visual diversity as part of the physical dimensions. Conclusions emphasizes the importance of considering conventional wisdom in architectural design in residential complexes. Also, among the others, social and physical dimension by legible public places and visual diversity has main role of relation between conventional wisdom and architecture. These conclusions can be utilized by designers and researchers working in residential complexes to better understand the impact of conventional wisdom on architectural design and the use of public spaces within these complexes. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

97 - نقش هوش موفق ، خرد و خلاقیت در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تیز هوش و عادی
مهدی عربزاده زهره یارمحمدی پروین کدیور

هدف اصلی پژوهش حاضر پیش بینی سهم عوامل هوش موفق، خرد وخلاقیت در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تیز هوش وعادی بود. روش این پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه‌ی آماری شامل تمامی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه شهرستان کرج بود که از این تعداد، نمونه ای به حجم 260 نفر(180عادی أکثر

هدف اصلی پژوهش حاضر پیش بینی سهم عوامل هوش موفق، خرد وخلاقیت در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تیز هوش وعادی بود. روش این پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه‌ی آماری شامل تمامی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه شهرستان کرج بود که از این تعداد، نمونه ای به حجم 260 نفر(180عادی و 80 تیزهوش) به روش تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. اطلاعات از طریق پرسشنامه هوش موفق استرنبرگ، مقیاس سه بعدی خرد آردلت وخلاقیت عابدی جمع آوری گردید و با استفاده از آمار توصیفی، آزمون معناداری ضرایب همبستگی و رگرسیون گام به گام تحلیل گردید. یافته‌های پژوهش نشان داد که بین هوش موفق وخرد با پیشرفت تحصیلی همبستگی مثبت و معنادار وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام حاکی ازاین بود که 17 درصد از واریانس پیشرفت تحصیلی دانش آموزان عادی توسط متغیرهای خرد وخلاقیت و 10 درصد از واریانس پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تیزهوش توسط هوش موفق تبیین شده است. در مجموع، یافته‌های این پژوهش، بر اهمیت نقش خرد، خلاقیت و هوش موفق در پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان عادی و تیزهوش تأکید دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

98 - نقش هوش موفق، خرد و خلاقیت در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تیز هوش و عادی
زهره یارمحمدی مهدی عرب زاده پروین کدیور

هدف اصلی پژوهش حاضر پیش بینی سهم عوامل هوش موفق، خرد وخلاقیت در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تیز هوش وعادی بود. روش این پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه ی آماری شامل تمامی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه شهرستان کرج بود که از این تعداد، نمونه ای به حجم 260 نفر (180عاد أکثر

هدف اصلی پژوهش حاضر پیش بینی سهم عوامل هوش موفق، خرد وخلاقیت در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تیز هوش وعادی بود. روش این پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه ی آماری شامل تمامی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه شهرستان کرج بود که از این تعداد، نمونه ای به حجم 260 نفر (180عادی و 80 تیزهوش) به روش تصادفی خوشه‌ای انتخاب شدند. اطلاعات از طریق پرسشنامههوش موفق استرنبرگ، مقیاس سه بعدی خرد آردلت وخلاقیت عابدی جمع آوری گردید و با استفاده از آمار توصیفی، آزمون معناداری ضرایب همبستگی و رگرسیون گام به گام تحلیل گردید. یافته‌های پژوهش نشان داد که بین هوش موفق وخرد با پیشرفت تحصیلی همبستگی مثبت و معنادار وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون گام به گامحاکی ازاین بود که17 درصد از واریانس پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان عادیتوسط متغیرهای خرد وخلاقیت و 10درصد از واریانس پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تیزهوش توسط هوش موفقتبیین شده است. در مجموع، یافته های این پژوهش، بر اهمیت نقش خرد، خلاقیت و هوش موفق در پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی دانش آموزانعادی و تیزهوش تأکید دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

99 - واکاوی پیدایش نحله‌های فکری درعصر امام محمدباقر (ع)
محمد دارینی معصومه سادات نظم حسن شجاع بهار

چکیده واکاوی ریشه‌ها و علل پیدایش جریان‌های فکری در زمان ائمه(ع) به‌ویژه عصر امام باقر(ع) از اهمیت خاصی برخورداراست. در این نوشتار با تکیه‌ بر اسناد تاریخی و تحلیل برخی از دیدگاه‌ها می‌توان دریافت که زمینه‌ی به وجود آمدن این‌گونه افکار چگونه نشأت‌گرفته است؟ مسائلی چون أکثر

چکیده واکاوی ریشه‌ها و علل پیدایش جریان‌های فکری در زمان ائمه(ع) به‌ویژه عصر امام باقر(ع) از اهمیت خاصی برخورداراست. در این نوشتار با تکیه‌ بر اسناد تاریخی و تحلیل برخی از دیدگاه‌ها می‌توان دریافت که زمینه‌ی به وجود آمدن این‌گونه افکار چگونه نشأت‌گرفته است؟ مسائلی چون اباحه گری، ناآگاهی، دنیاطلبی، اختلافات فرقه‌ای، تأثیر فراوان ادیان خارجی و افراط در محبت و... ازجمله زمینه‌های به وجود آمدن تفکر غلات است. جهل و سکوت مردم و بی‌تفاوتی نخبگان و... ازجمله علل پیدایش جنبش مرجئه و عواملی چون نارضایتی گروهی از وضعیت موجود، روحیه تمرد و تعصب‌های قبیله‌‌‌ای را می‌توان ازجمله ریشه‌های پیدایش خوارج نام برد. در این میان نقش امام باقر(ع) در مبارزه با نحله‌های فکری موجود آن روز از اهمیت خاصی برخوردار است. چراکه ایشان با پاسخ دادن به شبهات دینی، مناظره با فرقه‌های منحرف و فاصله گرفتن از دخالت در امور سیاسی، خدمت بزرگی به اسلام نمودند و بدین شیوه از اصول و مبانی دین اسلام دفاع نموده و به نشر تعالیم احکام اسلام پرداختند و با بیانی روشن ماهیت آنان را افشا نموده و با قاطعیت آنان را از حوزه تشیع دور ساختند. کلیدواژه‌ها: نحله- غلات- مرجئه- خوارج- علل- فرقه تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

100 - تبیین حکمتهای مجازات مرتد با رویکردی بر مقاصد شریعت
اکبر ساجدی

هر چند رسیدن عقل بشری به کنه مصالح و مفاسد احکام در غالب موضوعات ناممکن است، اما تبیین حکمتهای احکام میتواند زمینه ساز پذیرش آنها بوده باشد. اعدام مرتد از جمله قوانین فقهی است که چالشهای چندی را ایجاد نموده است. این که اسلام انسانی را به خاطر تغییر عقیده به اعدام محکوم أکثر

هر چند رسیدن عقل بشری به کنه مصالح و مفاسد احکام در غالب موضوعات ناممکن است، اما تبیین حکمتهای احکام میتواند زمینه ساز پذیرش آنها بوده باشد. اعدام مرتد از جمله قوانین فقهی است که چالشهای چندی را ایجاد نموده است. این که اسلام انسانی را به خاطر تغییر عقیده به اعدام محکوم کند، در نظر بدوی ظالمانه به نظر میرسد. پاسخهای فراوانی در دفاع مجازات مرتد از سوی اندیشمندان داده شده که برخی ناظر به تبیین جرم ارتداد و برخی نیز حکمت اعدام را مد نظر قرار داده اند. نویسنده با ارائه طبقه بندی نوینی از پاسخها کوشیده تا زوایای پنهانی از بحث را نمایان سازد. از این رو مقاله حاضر رابطه مجازات اعدام مرتد را با عناصر سه گانه ای چون مقاصد شریعت، آزادی اندیشه و رحمت بررسی نموده و به این نتیجه رسیده که این حکم از زاویه مقاصد شریعت حفظ کیان دین، ضمانتی بر آزادی اندیشه و تجلی رحمت خدا بر مرتد است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

101 - عرف و جایگاه آن در آثار اصولی و فقهی امام خمینی (ره) و شهید صدر
ساجده رسولی حمید عیوضی رضا رنجبر

با توجه به اهمیت عرف در استنباط احکام شرعی به ویژه در مسائل نو، بررسی آثار فقها در استفاده از عرف، به کاربرد بهتر از آن کمک می کند. بررسی آثار فقهی و اصولی امام خمینی (ره) و شهید صدر بـه عنـوان فقیهانی مؤثر در تکامل فقه که با ادله ی قوی، حجیت عرف هر زمان را اثبات کرده ا أکثر

با توجه به اهمیت عرف در استنباط احکام شرعی به ویژه در مسائل نو، بررسی آثار فقها در استفاده از عرف، به کاربرد بهتر از آن کمک می کند. بررسی آثار فقهی و اصولی امام خمینی (ره) و شهید صدر بـه عنـوان فقیهانی مؤثر در تکامل فقه که با ادله ی قوی، حجیت عرف هر زمان را اثبات کرده اند، برای اثبات این مسأله، شایسته و بسزاست. بدین منظور بررسی متون فقهی استدلالی و اصولی ایشان بر اساس روش کتابخانه ای و تحلیل محتوی انجام شده و بیاناتشان مـورد بررسـی قرار گرفته است. هدف اصلی مقاله این است که نحوه به کارگیری عرف توسط ایشان را هم در اندیشه های نظری و هم در سیره عملی به دست آوریم. با توجه به هدف فوق، سؤال اصلی مقاله این است کـه دو فقیه معظم در سـیره فقهی اصولی خـودشان چگونه عرف را در عرض کتاب و سنت به کار گرفته اند و اینکه آیـا ایشان بـا توجـه بـه عصر خویش نحوه استفاده از عرف را تبیین و بدان عمل کرده اند؟ نتیجه تحقیق نشان می دهد هر دو فقیه ضمن استفاده از عرف و استناد به آن در زمینه های فراوان، عرف را فراتر از مکان و زمان می دانند، ضمن اینکه به حجیت آن توسط شارع معتقدند و با توجه به تاثیر زمان و مکان در مسائل فقهی، بایستی از منبع مهم و کاربردی عرف در تطبیق فقه با اوضاع و شرایط امروزی در جهت عقلانیت و حل مسائل و مشکلات امروزی بهره بُرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

102 - دلیل عقل در سیره استنباطی محقق حلی
محمدموسی مطلبی حسن جمشیدی

با توجه به اهمیت دلیل عقل در استنباط احکام شرعی به ویژه در مسائل نو، بررسی آثار فقها در استفاده از دلیل عقل به استفاده بهتر از دلیل عقل کمک می‌کند. بررسی سیره فقهی محقق حلی به عنوان فقیهی مؤثر در تکامل فقه در اثبات این مسأله شایسته است. بدین منظور بررسی متون فقهی استدلا أکثر

با توجه به اهمیت دلیل عقل در استنباط احکام شرعی به ویژه در مسائل نو، بررسی آثار فقها در استفاده از دلیل عقل به استفاده بهتر از دلیل عقل کمک می‌کند. بررسی سیره فقهی محقق حلی به عنوان فقیهی مؤثر در تکامل فقه در اثبات این مسأله شایسته است. بدین منظور بررسی متون فقهی استدلالی و اصولی وی مورد بررسی قرار گرفته‌است. نتیجه تحقیق نشان می‌دهد وی در استفاده از دلیل عقل نخست بر لزوم اتباع از کتاب و سنت پرداخته است. او دلیل عقل را به عنوان تشریع‌کننده مستقل وجوب و حرمت ‌پذیرفته که در مواردی به یاری دلیل شرع این وظیفه را انجام می‌دهد و دلیل عقل را درک کننده حکم خطابی شارع دانسته، از آن به عنوان مخصص عمومات شرعی نیز بهره برده است. محقق حلی به دلیل عقل نقش اثبات‌کننده حجیت سایر ادله چون خبر واحد را نیز داده است. همچنین اصل عملی استصحاب در نظر او یک دلیل عقلی شمرده شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

103 - حسن و قبح: شرعی یا عقلی؟
زهره افشار

از مهمترین مباحث فقهی که اثبات آن تأثیر بسزایی در علم حقوق خواهد داشت: اثبات حسن و قبح عقلی است. چنین به نظر می‌رسد که ادلّه مستقل عقلی یا به تعبیر دیگر مستقلّات عقلی، که حکم شرعی از آنها بدست می‌آید در یک مسأله منحصر می‌باشد و آن مسأله حسن و قبح عقلی است. سؤال این است أکثر

از مهمترین مباحث فقهی که اثبات آن تأثیر بسزایی در علم حقوق خواهد داشت: اثبات حسن و قبح عقلی است. چنین به نظر می‌رسد که ادلّه مستقل عقلی یا به تعبیر دیگر مستقلّات عقلی، که حکم شرعی از آنها بدست می‌آید در یک مسأله منحصر می‌باشد و آن مسأله حسن و قبح عقلی است. سؤال این است که آیا برای افعال ما، حسن و قبح ذاتی وجود دارد و آیا کارهای ما در نظر شارع دارای ارزش ذاتی‌اند، پیش از آن که حکم شارع را درباره آنها فرض کنیم یا این طور نیست، بلکه خوب آن چیزی است که شارع خوب بداند و زشت و قبیح آن است که شارع زشت تلقی نماید و فعل بخودی خود و صرف نظر از حکم شارع نه حسن دارد نه قبح. فراموش نشود که مسلمانان اجماع دارند بر اینکه منشأ احکام تنها خداوند است و اختلاف آنان مربوط به راه‌های شناخت احکام است. پس از پاسخ به این سؤال، سؤال دیگری مطرح می‌شود که آیا عقل می‌تواند بدون تعلیم شارع و بیان او، مستقلاً جهات حسن و قبح را درک نماید؟ در نهایت پذیرش حسن و قبح عقلی، چه تأثیری بر جریان امور خواهد داشت؟ در مقاله‌ی حاضر تلاش شده که با بررسی منابع و نظرات متعدد فقهی بدین سؤالات پاسخ داده و اثبات نماییم که حسن و قبح عقلی است و حتی اگر شارع ما را به حسن راهنمایی نمی‌کرد به وسیله-ی عقل بدان می‌رسیدیم و حتی اگر شارع ما را از قبیح باز نمی‌داشت با عقل خود از آن امتناع می‌کردیم. این قضاوت عقلی راجع به افعال است که منجر به وحدت نظر مردم دنیا، صرف‌نظر از کیش و آیین آنها، راجع به قبیح بودن ظلم و خیانت و حسن‌بودن عدل و امانت شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

104 - بررسی روش استنباط اطلاقات از طریق اجرای مقدمات حکمت
وحید زارعی شریف

یکی از کاربردی ترین ابزارهای استنباط احکام در فقه و حقوق اسلامی، احراز دلالت لفظ بر اطلاق از طریق مقدمات حکمت است که این نوشتار به بررسی زوایای مختلف آن می پردازد. در این راستا، نظریات اصولی پیرامون وضع الفاظ مطلق، مورد نقد و بررسی قرار گرفته و از بین اقوال قدما و متأخر أکثر

یکی از کاربردی ترین ابزارهای استنباط احکام در فقه و حقوق اسلامی، احراز دلالت لفظ بر اطلاق از طریق مقدمات حکمت است که این نوشتار به بررسی زوایای مختلف آن می پردازد. در این راستا، نظریات اصولی پیرامون وضع الفاظ مطلق، مورد نقد و بررسی قرار گرفته و از بین اقوال قدما و متأخرین، پنج مقدمه تحت عناوین زیر: در مقام تمام بیان مراد بودن متکلم، عدم قرینه بر تقیید، عدم قدر متیقن در مقام تخاطب، امکان اطلاق و تقیید و عدم انصراف به دست آمد. سپس راجع به هر یک از مقدمات موصوف از جهات مقصود از آن مقدمه، اعتبار مقدمیت و راه احراز آن بحث شد. در نهایت با بررسی نظریات و آرای اصولی ها و ادلّه استنادی آنها مشخص گردید که دلالت مطلق بر اطلاق، عقلی است و این دلالت توسط قرائن اثبات می شود و صرفاً مقدمیت مقدمه اول را برای استنباط اطلاقات نمی توان انکار کرد اما مقدمیت سایر مقدمات قابل قبول نمی باشد. بنابراین، قرینه عامه یا حکمت تنها یک شرط دارد و آن هم در مقام بیان تمام المراد استعمالی بودن متکلم است؛ یعنی گوینده در مقامی باشد که بخواهد تمام مقصودش را بیان کند و برای احراز این مقدمه می توان از اصل عقلایی اصاله البیان استفاده کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

105 - روش شناسایی مصداق بنای عقلا
سجاد شهباز قهفرخی

10.22034/ijrj.2023.708078

بنای عقلا، رفتار یا ذهنیتی عام است که در شرایط و اوضاع و احوال یکسان توسط عقلای عالم صرف‌نظر از آیین و مسلک فکری ایشان، مورد عمل قرار گرفته است. مفهومی که در دو سده اخیر در بین دانشمندان علم اصول فقه جایگاه ویژه‌ایی یافته و در مورد حجیت و اقسام آن گفتگوها فراوان است. در أکثر

بنای عقلا، رفتار یا ذهنیتی عام است که در شرایط و اوضاع و احوال یکسان توسط عقلای عالم صرف‌نظر از آیین و مسلک فکری ایشان، مورد عمل قرار گرفته است. مفهومی که در دو سده اخیر در بین دانشمندان علم اصول فقه جایگاه ویژه‌ایی یافته و در مورد حجیت و اقسام آن گفتگوها فراوان است. در بین فقهای طراز اول اختلاف‌نظرهایی در مورد شناسایی مصداق بنای عقلا مشاهده می‌شود. شناخت مصادیق این مفهوم را باید سهل ممتنع دانست. این مقاله در پی این است که روش‌هایی که ممکن است به عنوان روش شناسایی مصداق بنای عقلا مطرح شوند را معرفی و ارزیابی نماید. روش‌های مختلفی همچون رجوع به قوانین کشورهای دیگر، رجوع به قوانین نمونه و یکنواخت، اصول کلی حقوق و نظر نمایندگان مجلس در این مقاله مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند. رد یا تایید کامل هر یک از این روش‌ها اشتباه بوده و می‌توان از برآیند تمامی این روش‌ها به عنوان راهکاری برای شناسایی مصادیق بنای عقلا استفاده نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

106 - تأثیر خرد سازمانی بر رضایت شغلی با توجه به نقش میانجی هوش هیجانی(با رویکرد بهره وری)
بهزاد شوقی افسانه زمانی مقدم پریوش جعفری

این پژوهش باهدف بررسی تأثیرخرد سازمانی بر رضایت شغلی با توجه به نقش میانجی هوش هیجانی در دانشگاه آزاد اسلامیشهر تهران انجام شد. روش پژوهش برحسب هدف کاربردی، از نظر روش گرداوری داده ها توصیفی-همبستگی و همین طور از نظر نوع داده کمّی بود. جامعه آماری پژوهش استادان هیأت تما أکثر

این پژوهش باهدف بررسی تأثیرخرد سازمانی بر رضایت شغلی با توجه به نقش میانجی هوش هیجانی در دانشگاه آزاد اسلامیشهر تهران انجام شد. روش پژوهش برحسب هدف کاربردی، از نظر روش گرداوری داده ها توصیفی-همبستگی و همین طور از نظر نوع داده کمّی بود. جامعه آماری پژوهش استادان هیأت تمام وقت ‌علمی دانشگاه های آزاد شهر تهران بودند که با استفاده از محاسبه حجم نمونه در معادلات ساختاری و روش نمونه گیری تصادفی خوشه‌ای مرحله ای، تعداد 700 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شد که به منظور گرداوری داده ها از سه پرسش نامه استاندارد خرد سازمانی براون و گرین (2006)،رضایت شغلی هرزبرگ (1966) و هوش هیجانی مایر و همکاران (1999) استفاده گردید. پس از جمع آوری پرسش نامه ها، توصیف داده ها از طریق میانگین، انحراف معیار و... با استفاده از نرم افزارSpss-21 و استنباط آماری داده ها از طریق مدل‌سازی معادلات ساختاری و به کمک نرم‌افزارLISREL-v8.80 انجام پذیرفت. ویژگی های فنی پرسش نامه شامل پایایی، روایی همگرا و روایی واگرا بررسی گردید و همچنین ضرایب مسیر و ضرایب معناداری نرم‌افزار برای بررسی فرضیه های پژوهش مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج نشان داد، درجه تناسب مدل ارائه شده با توجه به مؤلفه های پژوهش مناسب بود؛ هم چنین خرد سازمانی بر رضایت شغلی با نقش میانجی هوش هیجانی تأثیر داشت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

107 - فرد، اجتماع و شهر مطلوب از منظر علامه طباطبائی
روح الله عشریه حسن ستاری ساربانقلی محمدرضا پاکدل فرد عزیز جوانپور هروی

10.30495/jisaud.2022.694844

بی‌تردید علامه طباطبائی یکی از بزرگترین حکمای مکتب حکمت متعالیه در عصر حاضر می‌باشند که از جهتی در تبیین چهارچوب نظری و تفسیر این حکمت، بسیار کوشیده اند و از وجه دیگر، بسیار بر جنبه‌های اجتماعی و رابطه‌ی جامعه با فرد تفکر و تعمق کرده اند که در نوع خود کم نظیر و قابل توج أکثر

بی‌تردید علامه طباطبائی یکی از بزرگترین حکمای مکتب حکمت متعالیه در عصر حاضر می‌باشند که از جهتی در تبیین چهارچوب نظری و تفسیر این حکمت، بسیار کوشیده اند و از وجه دیگر، بسیار بر جنبه‌های اجتماعی و رابطه‌ی جامعه با فرد تفکر و تعمق کرده اند که در نوع خود کم نظیر و قابل توجه است. وی در اکثر آثار خود به بیان چیستی و چگونگی رابطه‌ی فرد و اجتماع پرداخته که نشانگر اهمیت موضوع برای ایشان دارد. علامه معتقد است افراد و اجتماع انسانی قابل‌تفکیک نیستند و لازمه‌ی انسان بودن، اجتماعی بودن اوست و فرد زمانی به سعادت، تعالی و کمال میرسد که در جامعه و اجتماع باشد و حضور فعال در آن داشته باشد. این مهم برای تک تک افراد جامعه فارغ از زن و مرد بودن لازم و حیاتیست. این پژوهش با رویکردی کیفی، با استفاده از راهبرد مفهوم‌سازی داده بنیاد به بررسی فرد، اجتماع و شهر مطلوب از منظر علاوه طباطبائی در قالب بررسی کتب تألیفی او پرداخته است. روش تحقیق به‌صورت کیفی و مبتنی بر استراتژی تحلیلی- توصیفی بر مبنای مطالعات کتابخانه‌ای استوار بوده است. توجه به اجتماع در عین توجه به فرد، اجتماعی بالطبع بودن انسان، توجه به عقل فردی و اجتماعی، تعاون و همکاری جامعه، نقش و جایگاه زن در جامعه و حرکت جمعی در جهت رسیدن به کمال در میان شهروندان از موارد خاص مورد توجه این فیلسوف شهیر در باب فرد، اجتماع و شهر مطلوب بوده است. تأکید عمده اجتماع و شهر مطلوب در تفکر این اندیشمند، ناظر بر سیر ارتقای توجه به زندگانی مادی و معنوی شهروندان و توجه کافی به امور روحانی و معنوی در فضاهای شهری می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

108 - تحلیل هندسی و تناسبات عددی در تزئینات و ترکیب بندی کالبدی بقعه پیربکران
سجاد علیزاده کافشانی سیده مرضیه طبائیان

آرامگاه محمد‌ابن‌بکران (از عارفان و مشایخ صوفیه) یکی از شاهکارهای معماری ایلخانی است که طاق بلند آن، پیوندی میان پیر عرفان و آسمان است. در ساختار کالبدی و تزئیناتی آن از گچ‌بری با نقوش گیاهی متنوع، تزئینات کاشی، مقرنس‌کاری و نقاشی دیواری بهره گرفته شده است. این تزئینات أکثر

آرامگاه محمد‌ابن‌بکران (از عارفان و مشایخ صوفیه) یکی از شاهکارهای معماری ایلخانی است که طاق بلند آن، پیوندی میان پیر عرفان و آسمان است. در ساختار کالبدی و تزئیناتی آن از گچ‌بری با نقوش گیاهی متنوع، تزئینات کاشی، مقرنس‌کاری و نقاشی دیواری بهره گرفته شده است. این تزئینات برای شکل‌دهی انواع نقش‌مایه‌های گیاهی، هندسی، نوشتاری و تلفیقی استفاده شده‌اند. هدف از این پژوهش بررسی حکمت پیدایش هندسه و تزئینات موجود در بقعه پیربکران براساس تحلیلی از دیدگاه قرآن‌ و روایات، نمادشناسی اشکال هندسی و حکمت اعداد به کار رفته در بقعه براساس علم حروف می‌باشد. پژوهش حاضر سعی در پاسخ‌دهی به این سوالات را دارد: 1- تزئینات و هندسه معناگرایانه در کدام قسمت‌های بنا و به چه شکلی ظهور پیدا کرده‌اند؟ 2- تزئینات و اشکال هندسی موجود در قسمت‌های مختلف بقعه پیربکران حامل چه پیام‌هایی است؟ روش تحقیق از نوع کیفی و توصیفی-تحلیلی بر پایه مطالعات کتابخانه‌ای، اسنادی و بررسی‌های میدانی از کتیبه‌های مقبره پیربکران است. نتایج پژوهش بیانگر این نکته است که مفاهیم و معانی در نوع هندسه (مثل تبدیل مربع به دایره)، فرم‌های مذهبی در غالب کاشی‌های شمسه و چلیپایِ آبی رنگ ، تزئینات خطی و استفاده از آیات الهی و گچ‌بری‌های گیاهی، مرتبط با کاربریِ هر بخشِ بنا ظهور پیدا کرده‌اند. استفاده از اعداد مقدس (4 ،9 و 11)، تمثیل‌ها و گونه‌های مذهبی در ایجاد فضاها و شکلِ بنا باعثِ پیوستگی معنوی میان عالم خاکی (مادی) و نور (معنوی) شده است و معماری بقعه سعی دارد رسیدن انسان خاکی به ذات مقدس پروردگار که غایت اصلی درویشان است را به نمایش گذارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

109 - بررسی تطبیقی عشق و عقل در اشعار حافظ و آثار فارسی سهروردی
محمد جاوید صباغیان ریحانه واعظ شهرستانی

یکی از مهمترین مضمون‌های مشترک قابل مقایسه در اشعار حافظ و آثار فارسی شیخ اشراق، مفهوم عشق و عقل است. همان اندازه که سهروردی در جایگاه حکیم در تک تک رساله‌های فارسی خود به عقل پرداخته، در سراسر دیوان خواجۀ شیراز نیز سخن از عشق است و هر دو در آثار خود نظری نیز به مفهوم م أکثر

یکی از مهمترین مضمون‌های مشترک قابل مقایسه در اشعار حافظ و آثار فارسی شیخ اشراق، مفهوم عشق و عقل است. همان اندازه که سهروردی در جایگاه حکیم در تک تک رساله‌های فارسی خود به عقل پرداخته، در سراسر دیوان خواجۀ شیراز نیز سخن از عشق است و هر دو در آثار خود نظری نیز به مفهوم مقابل آن داشته‌اند. اگر سهروردی حکیمی است که دل هم در گرو عقل دارد و هم عشق، حافظ نیز شاعری اندیشمند است که از مقولۀ عقل غافل نمانده، همواره در اشعارش به نقد آن پرداخته است. در مجموعۀ آثار فارسی سهروردی تنها یک رساله به عشق اختصاص دارد، ولی به جرأت می‌توان گفت، وی حق مطلب را در مورد عشق ادا کرده، به مراحل و مراتب مختلف آن پرداخته و نقش و جایگاه عشق را در حکمت اشراقی به خوبی تبیین کرده است. پژوهش حاضر بیش از سایر رساله‌ها از رسالۀ فی الحقیقه العشق بهره برده است؛ چرا که بیشتر با اشعار حافظ قابل مقایسه و تطبیق است. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی و با ابزار کتابخانه‌ای انجام گرفته است. نتیجه این‌که از نظر شیخ اشراق عقل و عشق لازم و ملزوم یکدیگرند. عشق زادۀ عقل است و برای رسیدن به عقل کل که در نزدیک‌ترین فاصله با نورالانوار است، راهی به جز عشق وجود ندارد. از آن سو، حافظ به‌ندرت از عقل قدسی سخن می‌گوید و به جز ابیاتی چند، هر جا سخن از عقل می‌آورد، منظور او عقل جزئی است و در قیاس میان عقل و عشق آنچه برای او اصالت بیشتری دارد، عشق است. این دو متفکر، با وجود اختلاف نظرهایی، در بیان روشِ نائل شدن به حقیقت و در رجحان عشق بر عقل برای وصول به جمال و کمال مطلق با یکدیگر هم‌رأی و هم‌عقیده هستند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

110 - تبیین بازنمایی مفهوم رنج در اشعار ناصر خسرو و پروین اعتصامی
عاطفه اصلانی راجعونی ثوراله نوروزی داودخانی خدابخش اسداللهی محمد رضا شادمنامن

حالات و عواطف انسانی و عوارض طبیعی و اخلاقی که آدمی را به خود دچار می‌کند از دیرباز در زمینۀ آثار ادبی ظهور و بروز داشته‌اند. مفهوم رنج از دیرباز در هیئت آثار ادبی بازنمایی شده است، اما در ادوار و اعصار گوناگون ماهیت‌های متفاوتی داشته است. رنج جسمانی و مادی امری جدا از أکثر

حالات و عواطف انسانی و عوارض طبیعی و اخلاقی که آدمی را به خود دچار می‌کند از دیرباز در زمینۀ آثار ادبی ظهور و بروز داشته‌اند. مفهوم رنج از دیرباز در هیئت آثار ادبی بازنمایی شده است، اما در ادوار و اعصار گوناگون ماهیت‌های متفاوتی داشته است. رنج جسمانی و مادی امری جدا از رنج اندیشه و هر دوی اینها جدا از تعب و رنج ناشی از فقدان‌های سیاسی و اجتماعی هستند. مقالۀ حاضر با تبیین ماهیت رنج و جایگاه آن در ادبیات قدیم و جدید کوشیده با روش تطبیقی و رویکرد توصیفی-تحلیلی این مضمون را در اشعار ناصرخسرو و پروین اعتصامی بررسی نماید. نتایج بحث نشان می‌دهد که وجه مادی رنج در اندیشۀ ناصر خسرو اندک بوده و جای آن را رنج ناشی از فقدان اندیشه و خرد و رنج‌های معنوی انسان در زمین که ناشی از فاصلۀ او با خداوند است، گرفته است. اعتصامی به این رنج‌ها بی‌اعتنا نیست، اما نگاه خاصی نیز به رنج‌های ناشی از مسائل سیاسی و اجتماعی و همچنین تنهایی انسان در عصر جدید دارد. نقطۀ عطف کار دو شاعر واکاوی رنج و تعب ناشی از بیخردی است و مهمترین تفاوت آنها را می‌توان در همین بعد سیاسی و اجتماعی دید که پروین را متناسب با افق اندیشۀ دوران و گفتمان‌های انتقادی زمانه‌اش از ناصر خسرو متمایز می‌کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

111 - حکمت و حکیم در تعالیم اسلام با تاکید بر دیدگاه امام خمینی (ره)
میثم علی بالائی خلیل بهرامی قصرچمی محسن فهیم

راهکارهای دستیابی به حکمت اصیل همواره مورد توجه علما و عرفا ادیان مختلف بوده است چرا که انسان تمایل به حکیم شدن و کامل شدن در همه ابعاد دارد حکمت ، علم بدون خطا و محکم با منبع الهی بی شک بسیار جذاب و دستیابی به آن وسوسه انگیز است تحقق حاضر بر آن شد تا این راهکارها را اس أکثر

راهکارهای دستیابی به حکمت اصیل همواره مورد توجه علما و عرفا ادیان مختلف بوده است چرا که انسان تمایل به حکیم شدن و کامل شدن در همه ابعاد دارد حکمت ، علم بدون خطا و محکم با منبع الهی بی شک بسیار جذاب و دستیابی به آن وسوسه انگیز است تحقق حاضر بر آن شد تا این راهکارها را استخراج و به بشر امروزی راه صحیح رسیدن به حکمت را با تاکید بر دیدگاه های امام خمینی (ره) در این باب یادآوری کند. در این تحقیق با روش کتابخانه ای و بررسی منابع معتبر به بررسی این مهم پرداخته است. از دیدگاه امام خمینی (ره) برای دستیابی به حکمت و حکیم شدن ابتدا باید به تزکیه نفس پرداخت که حضرت امام (ره) شیوه آن را به صورت کامل بیان کرده اند سپس باید با راهکارهایی زمینه ظهور حکمت و حکیم شدن را در خود فراهم ساخت بی شک علم حضوری و حکمت اصیل بدون عنایت حق میسر نمی شود اما تلاش انسان و شناخت راهکار دقیق رسیدن به سرچشمه حکمت و به کارگیری آن در رفتار و عمل وی موثر و سرانجام وی را به مقصد خواهد رساند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

112 - تعیین رابطه درک حکمت آموزش الکترونیکی با درگیری ، محتوا و ارزش گذاری محتوای درسی
فرهاد شفیع پور مطلق عباس قلتاش

هدف تحقیق حاضر، تعیین رابطه درک حکمت آموزش الکترونیکی با درگیری محتوا، فهم محتوا و ارزش گذاری محتوای درسی بوده است. روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی بوده است. جامعه آماری شامل کلیه اساتید رشته های علوم تربیتی در استانهای مرکزی و اصفهان(73 نفر) در سال تحصیلی 1400-1399 بود أکثر

هدف تحقیق حاضر، تعیین رابطه درک حکمت آموزش الکترونیکی با درگیری محتوا، فهم محتوا و ارزش گذاری محتوای درسی بوده است. روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی بوده است. جامعه آماری شامل کلیه اساتید رشته های علوم تربیتی در استانهای مرکزی و اصفهان(73 نفر) در سال تحصیلی 1400-1399 بوده است. از روش نمونه گیری سرشماری بدلیل محدودیت جامعه آماری استفاده شد که نهایتاً 66 نفر پاسخگو بودند. ابزار تحقیق شامل 4 دسته پرسشنامه محقق ساخته بوده که عبارتنداز:1.پرسشنامه درک حکمت آموزش الکترونیکی2.پرسشنامه درگیری محتوای درسی(Shafipour Motlagh,2019) 3.پرسشنامه فهم محتوای درسی و 4.پرسشنامه ارزش گذاری محتوای درسی. روایی محتوایی پرسشنامه بر حسب نظرات خبرگان تأمین شد و ضریب اعتبار پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ بترتیب برابر 93/0، 95/0، 92/0 و 94/0 بدست داده شد.از دو بخش آمار توصیفی(فراوانی، درصد) و آمار استنباطی(آزمونهای همبستگی پیرسون، رگرسیون چندگانه گام به گام و مدل یابی معادلات ساختاری) استفاده بعمل آمد.بطور کلی نتایج تحقیق نشان داد، رابطه درک حکمت آموزش الکترونیکی با درگیری محتوا، فهم محتوا و ارزرش گذاری محتوای درسی در سطح 05/0< P معنادار بوده است. مدل مورد مطالعه از برازش نکویی نسبتاً مطلوبی برخوردار بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

113 - نقش حکمت در شکل گیری نظام سیاسی کارآمد با تاکید برجمهوری اسلامی ایران
محمد حسین آقارخ میرآبادی علیرضا گلشنی شریف لک زایی

10.30495/pir.2022.1955202.3474

در این مقاله سعی بر آن است که به موضوع کارآمدی نظام جمهوری اسلامی ایران و چالش‌هایی که ممکن است دراین زمینه وجود داشته باشد، توجه شود. سوال اصلی مقاله آن است که نسبت این موضوع با حکمت اسلامی در نظام جمهوری اسلامی ایران چیست؟ در پاسخ به سوال فوق، فرضیه تحقیق این است که ح أکثر

در این مقاله سعی بر آن است که به موضوع کارآمدی نظام جمهوری اسلامی ایران و چالش‌هایی که ممکن است دراین زمینه وجود داشته باشد، توجه شود. سوال اصلی مقاله آن است که نسبت این موضوع با حکمت اسلامی در نظام جمهوری اسلامی ایران چیست؟ در پاسخ به سوال فوق، فرضیه تحقیق این است که حکمت موجب افزایش بهره وری (کارایی و اثر بخشی)، نیل به اهداف، ارتقای کارآمدی و دوام و قوام حکومت خواهد شد. روش تحقیق، در مقام جمع آوری اطلاعات، کتابخانه ای است و در مقام تجزیه و تحلیل به تناسب نیاز از روش های عقلی، نقلی و تجربی استفاده شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که حکمت در مقام نظر، بر پایه علم و اندیشه و در مقام عمل، بر پایه اخلاق و معنویت و تدبیر و سیاست استوار می باشد و نظام ج.ا.ا برای رسیدن به اهداف خود نظیر حیات طیبه اسلامی، وحدت ملی،‌ امنیت و اقتدار بازدارند و عدالت اجتماعی باید حکمت بنیان باشد؛ لذا الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت نیز به عنوان ابزار کارآمدی، باید بر اساس حکمت اسلامی یا چهار عنصر فوق تعریف و تنظیم گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

114 - جنبش رومانتیسم و سیاست رومانتیک
علیرضا صدرا حبیب الله فاضلی علی علیزاده

اگر برای روشنگری عقل )و در حقیقت هوش یا شعور ابزاری یا راسیونالیسم و انتلکچوئل به جای خرد اصیل، هدایتگر و متعالی( و نهادهای منشعب از آن اصالت وجود داشت و انسان در تقابل با طبیعت قرار م ی گرفت، رومانتیسم را می توان عصیانی علیه روشنگری و فرضیات نهفته در آن دانست. یاران دا أکثر

اگر برای روشنگری عقل )و در حقیقت هوش یا شعور ابزاری یا راسیونالیسم و انتلکچوئل به جای خرد اصیل، هدایتگر و متعالی( و نهادهای منشعب از آن اصالت وجود داشت و انسان در تقابل با طبیعت قرار م ی گرفت، رومانتیسم را می توان عصیانی علیه روشنگری و فرضیات نهفته در آن دانست. یاران دانشنامه و متفکران روشنگری "عقل" را راه مطمئن به شناخت جهان و تدبیر آن م ی شناختند و سایر قوا را ناتوان م ی دانستند. در مقابل رومانتیک ها بر این باور بودند که "احساس" معتبرترین قوهی شناخت است و به اعتباری عقل راهی را پیش می گیرد که قلب حکم کرده است این مقاله در پی آن است تا به جنبش رومانتیسم، برخی زمینههای شکلگیری آن به ویژه در آلمان بپردازد و بر آن بوده ایم که رومانتیسم در آلمان خصلتی ضد فرانسوی یافت و فرانسه به مثابه دیگری برای رومانتیک های آلمانی جلوه کرده است. پرداختن به نظریهی دولت رومانتیک و افکار یوهان هامان با تأکید بر خاص گرایی این جنبش و تقابل با روشنگری بخش های دیگر مقاله-اند که به آنها پرداخته شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

115 - حکمت‌های مرگ ازنظرگاه مولوی در مثنوی
محمود براتی خوانساری سید منصور سادات ابراهیمی

پدیدة مرگ از جمله رازناک ترین مسائل بشر است که معمای آن را به حکمت کس نگشوده و نگشاید. اندیشمندان از هر دستی و به هر نوع و بیانی در تعریف و تبیین آن کوشیده اند و البته چنانکه باید بدین پرده راه نبرده اند. از این میان، مولانا جلال الدین محمد بلخی در مثنوی با نگاهی موشکاف أکثر

پدیدة مرگ از جمله رازناک ترین مسائل بشر است که معمای آن را به حکمت کس نگشوده و نگشاید. اندیشمندان از هر دستی و به هر نوع و بیانی در تعریف و تبیین آن کوشیده اند و البته چنانکه باید بدین پرده راه نبرده اند. از این میان، مولانا جلال الدین محمد بلخی در مثنوی با نگاهی موشکافانه و راهگشا دربارة این مسأله بارها سخن رانده و در خصوص اینکه ماهیت مرگ چیست، چه گونه هایی دارد؛ حکمت های مرگ کدامند و نیز عبرت‌پذیری از مرگ، ترس از مرگ، ذکر مرگ و غیر آن طرح موضوع کرده و با بیانهای تمثیلی زمینة آشنایی مخاطبان مثنوی را با مرگ فراهم آورده است که نشانگر توجه خاص مولوی به مقولة مرگ است. در این پژوهش کوشیدیم با تأمل در مثنوی، نظرگاههای مولوی را از پرده های سخن او و اندیشه های خلاق و ژرف شعر او دریابیم و حکمت های مرگ در آموزه های مثنوی را در قالب این نوشتار تقدیم کنیم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

116 - نگاهی به کارکرد اخلاقی‌ـ تعلیمیِ عقل در حدیقة ‌الحقیقه و مثنوی معنوی
علی سینا رخشنده مند زهرا حسینی

عقل آدمی و نیروی آن از اساسی‌ترین مقوله‌هایی است که در درازنای زمان، نگرش صاحب‌نظران و دانشمندان را به خود معطوف داشته است؛ آن‌گونه که در مورد مسئلۀ عقل از زوایای مختلف آن به مداقه پرداخته‌اند.اخلاق از منظرهای متعدد، سزاوار تعمق، تحلیل و بررسی است. در آموزش‌های اخلاقی، أکثر

عقل آدمی و نیروی آن از اساسی‌ترین مقوله‌هایی است که در درازنای زمان، نگرش صاحب‌نظران و دانشمندان را به خود معطوف داشته است؛ آن‌گونه که در مورد مسئلۀ عقل از زوایای مختلف آن به مداقه پرداخته‌اند.اخلاق از منظرهای متعدد، سزاوار تعمق، تحلیل و بررسی است. در آموزش‌های اخلاقی، چه در زمینۀ شناخت احکام و محاسن اخلاقی و چه در زمینۀ ادا کردن آن‌ها، اموری همانند دین، عقل، وجدان اخلاقی و... ممکن است کارگر باشد؛ در این میان نقش و جایگاه عقل و توجه به کارکرد اخلاقی ـ تعلیمی آن، اهمیت و ارزش ویژه‌ای دارد؛ چنان‌که می‌دانیم پیوستگی عقل و اخلاق از جستارهای ویژه و مختص عقل‌شناسی و علم اخلاق است و اوصاف اخلاقی، به‌‌وسیلۀ عقل محقق می‌شوند. ارزش‌های اخلاقی در شعر سنایی و مولانا از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند؛ یکی از مفاهیمی که بارها در اندیشۀ سنایی و مولوی تکرار شده است و نقش و جایگاه مهمی در جهان‌بینی و مکتب آنان دارد، مفهوم و کارکرد عقل به‌طور کلی و به‌ویژه کارکرد تعلیمی آن است. این پژوهش که به روش توصیفی‌ـ تحلیلی سامان یافته، در پی پاسخ به این پرسش بنیادین است که کارکردهای اخلاقی‌ـ تعلیمی عقل چه نقشی در زندگی انسان ایفا می‌کند. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده مشخص شد که این نوع کارکرد عقل دارای بُعد معرفت‌شناختی، انگیزشی و بازدارندگی است؛ ازاین‌رو عقل در این آثار متولی درک حقایق و بایدها و نبایدهاست. بنابراین راهبر انسان به‌سوی اکتساب فضیلت‌ها و سعادت و بازدارندۀ او از ورطۀ هلاکت است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

117 - تأثیر رذایل اخلاقی بر اختلالات نظام معرفتی با تکیه بر داستان‌های بلعم باعورا، برصیصا، هاروت و ماروت از مثنوی المعنویۀ الخفیه گلشنی بردعی
علی اخلاقی مریم محمودی احمدرضا یلمه ها

10.30495/pars.2021.680941

مثنوی المعنویۀ الخفیه اثر شیخ ابراهیم بن محمد گلشنی بردعی (830ـ940ق) به تقلید از مثنوی معنوی مولانا سروده شده و حاوی نکات عرفانی، اخلاقی، حکمی و تعبیرات و تأویلات فراوان است. در این مقاله کوشش می‌شود تا تأثیر رذایل اخلاقی بر اختلالات نظام معرفتی، با استفاده از سه داستان أکثر

مثنوی المعنویۀ الخفیه اثر شیخ ابراهیم بن محمد گلشنی بردعی (830ـ940ق) به تقلید از مثنوی معنوی مولانا سروده شده و حاوی نکات عرفانی، اخلاقی، حکمی و تعبیرات و تأویلات فراوان است. در این مقاله کوشش می‌شود تا تأثیر رذایل اخلاقی بر اختلالات نظام معرفتی، با استفاده از سه داستان معروف بلعم باعورا، برصیصا و هاروت و ماروت در این مثنوی بررسی شود. اگرچه این سه داستان حدود هفت هزار بیت از این مثنوی سی‌وپنج هزار بیتی را شامل می‌شود، گلشنی بردعی عصارۀ اندیشه و جهان‌بینی خود را در این سه داستان و حکایات و تمثیلات در خلال آن بیان داشته است. هدف این پژوهش بررسی موانع سیروسلوک، پرتگاه‌های پیش روی عارف، چگونگی پیروی از نفس و نحوۀ رسوخ رذایل اخلاقی در درون انسان است که سبب می‌شود نفس حقایق الهی را وارونه جلوه دهد و نتیجۀ آن چیزی نیست جز آلودگی و ارتکاب به گناهان و جرایم نابخشودنی عرفایی بزرگ و در نهایت مسخ آنان. نگارندگان با ذکر شواهد متن، دیدگاه گلشنی بردعی دربارۀ چگونگی غفلت و پیروی از هوای نفس را بیان داشته و مسیر کشیده شدن پردۀ گمراهی بر بصیرت عارف و اختلال واقع‌نگری سالک در عمل را با شواهد متن و جدول تبین کرده‌ا‌ند. در این مقاله، دربارۀ تأثیر مستقیم نفس، هوا، زن‌بارگی، شهرت‌طلبی، غفلت، حماقت، عقلانیت و بصیرت، زبان‌درازی و بی‌ادبی نسبت به خداوند و قضا و قدر سخن به میان آمده و زن‌پرستی و شهرت‌طلبی، بزرگ‌ترین آفت وارونه‌سازی حقیقت و مصداق عینی پیروی از نفس امّاره بیان شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

118 - بازنمایی اصول کلاسیسم و نئوکلاسیسم در شعر پروین اعتصامی
خلیل بیگ زاده علی صفی زاده

پروین اعتصامی از شاعران سنت‌پذیر نوگرا، خردستا، اخلاق‌مدار و آرمان‌خواه عصرمشروطه است که در پیدایش ادبیات کلاسیسم و نئوکلاسیسم در ادب معاصر فارسی دخیل بوده است و در این زمینه از سرآمدان عصر خویش است. او شاعری اجتماعی با بینشی انسانی است که کوشش انسان عصر خویش را می‌ستای أکثر

پروین اعتصامی از شاعران سنت‌پذیر نوگرا، خردستا، اخلاق‌مدار و آرمان‌خواه عصرمشروطه است که در پیدایش ادبیات کلاسیسم و نئوکلاسیسم در ادب معاصر فارسی دخیل بوده است و در این زمینه از سرآمدان عصر خویش است. او شاعری اجتماعی با بینشی انسانی است که کوشش انسان عصر خویش را می‌ستاید و او را به خردورزی، دانایی محوری و تصمیم عاقلانه دعوت می‌کند. اگرچه این شاعر مکتب کلاسیسم به دنبال تبلیغ مسلک خاصی نیست اما خردمندی و اخلاق فردی و اجتماعی را می‌ستاید و به اصلاحات اخلاقی و اجتماعی می‌اندیشد و سعادت فرد و جامعه را خواهان است. پژوهش حاضر، بازنمایی اصول کلاسیسم و نئوکلاسیسم را در شعر پروین اعتصامی به روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر نقد تطبیقی بررسی و تحلیل کرده، نشان داده ‌است که این شاعر معاصر به خردورزی، اخلاق‌مداری، آرمان‌گرایی و دوری از ناهنجاری گرایش دارد و در بند رستگاری ملی است. پروین میان سنت و مدرنیته ارتباطی مفید برقرار کرده ‌است؛ یعنی هم دستاوردها و آموزه‌های سنتی را ارج می‌نهد و هم با رویِ باز به استقبال مضامین و افکار نو می‌رود، همان اصلی که در نگاه نئوکلاسیک‌ها مهم ‌است. عقل‌ستایی و عقلانیت‌سرایی خمیرمایه اصلی شعر این شاعر عصر مشروطه است. او هم اختیار انسان را تبلیغ می‌کند و هم در انتخاب طرفین مناظره‌هایش شیوه‌ای نو و روزآمد دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

119 - واکاوی فضیلت خرد و فرزانگی در شاهنامه براساس نظریۀ اخلاق‌فضیلت ارسطو
زینت جهانی کیمیا تاج نیا اسماعیل اسلامی

10.30495/pars.2021.685481

ادب حماسی در تربیت اخلاقی جامعه، نقش مهمی بر عهده دارد و شاهنامۀ حکیم فردوسی، بزرگ‌ترین حماسۀ ملی ایران و جهان، در پرورش فضایل اخلاقی ـ به‌ویژه در بین ایرانیان ـ همواره نقش‌آفرین بوده است. یکی از این فضایل، خرد و خردورزی است. نمودهای فضیلت خردورزی در شاهنامه، ذیل دو عنو أکثر

ادب حماسی در تربیت اخلاقی جامعه، نقش مهمی بر عهده دارد و شاهنامۀ حکیم فردوسی، بزرگ‌ترین حماسۀ ملی ایران و جهان، در پرورش فضایل اخلاقی ـ به‌ویژه در بین ایرانیان ـ همواره نقش‌آفرین بوده است. یکی از این فضایل، خرد و خردورزی است. نمودهای فضیلت خردورزی در شاهنامه، ذیل دو عنوان تقسیم شده است: خرد فطری و غریزی؛ خرد اکتسابی. برای شرح و تبیین این دو خرد، از چارچوبی فلسفی و تئوریک استفاده شد که نظریۀ فضیلت اخلاقی ارسطو یا سه‌گانۀ دانش و عاطفه و اراده است؛ برای هرکدام از مواردِ سه‌گانه نیز شاهد و مثال از شاهنامه نقل شده است. نگارنده در این پژوهش به‌شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی و روش کتابخانه‌ای به واکاوی فضیلت خرد و فرزانگی در شاهنامه براساس نظریۀ فضیلت ارسطو می‌پردازد. نتایج پژوهش بیانگر آن است که مفهوم خرد و خردورزی در هر دو حیطۀ بیان‌شده در شاهنامه به کار رفته است؛ بدین معنا که فردوسی در تعالیم اخلاقی و تعلیمی خود با آگاهی دادن، ایجاد انگیزه و نمود خرد و خردورزی، زمینه را در عمل برای ترویج و پرورش خردورزی، به‌مثابۀ کنشی اخلاقی، فراهم کرده است و کار او در این باره مبنایی فلسفی و تربیتی دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

120 - خردورزی‌های مسعود غزنوی در تاریخ بیهقی در آیینۀ نظریۀ سه‌بعدی خرد آردلت (3D-WS)
مرضیه مشعلیان لیلا هاشمیان

مفهوم خردمندی در متون فلسفی، دینی و ادبی نظیر اوستا، مینوی خرد، شاهنامه، گلستان، بوستان، کلیله‌ودمنه، دیوان ناصرخسرو، تاریخ بیهقی و... قدمتی دیرینه دارد. پیچیدگی مفهوم خرد بر اساس فرهنگ‌ها به این منجر شده که تاکنون تعریف جامعی از سوی نظریه‌پردازان بیان نشود؛ با وجود این أکثر

مفهوم خردمندی در متون فلسفی، دینی و ادبی نظیر اوستا، مینوی خرد، شاهنامه، گلستان، بوستان، کلیله‌ودمنه، دیوان ناصرخسرو، تاریخ بیهقی و... قدمتی دیرینه دارد. پیچیدگی مفهوم خرد بر اساس فرهنگ‌ها به این منجر شده که تاکنون تعریف جامعی از سوی نظریه‌پردازان بیان نشود؛ با وجود این، در این زمینه که خردمندی مشتمل بر دانش، بینش، تأمل و تلفیق منافع فرد با رفاه دیگران است، نوعی توافق کلی وجود دارد. از آنجا که ادبیات به‌دلیل ماهیت و حوزۀ گسترده‌اش، با سایر رشته‌‌‌های علوم انسانی همچون روان‌شناسی، تناسب موضوعی دارد و بافت فرهنگی جوامع نقش مهمی در شکل‌گیری مفهوم خرد و خردمندی ایفا می‌کند، این پژوهش به بررسی تطبیقی ویژگی‌‌های رفتار خردمندانه در شخصیت سلطان مسعود غزنوی در کتاب تاریخ بیهقی بر اساس مدل سه‌بعدی خرد آردلت، به‌منظور رسیدن به تعریفی از خرد بر اساس فرهنگ ایرانی پرداخته است. این پژوهش در چهارچوب رویکرد توصیفی و تحلیل کیفی و با توجه به منابع کتابخانه‌ای انجام شده است. حوادث و ماجرا‌‌های تاریخ بیهقی با روش تحلیل محتوا و با استفاده از سه فرایند پیاده‌سازی، کُدگذاری باز و کُدگذاری انتخابی مورد ارزیابی قرار گرفته است و مشخص شده که در نظر نکته‌سنج بیهقی، سیاست یا ادارۀ خردمندانه و تدبیرآمیز مُلک و مؤلفه‌هایی که برای خرداندیشی عملی پادشاه برمی‌شمارد، با نظریه‌های جدید روان‌شناسی و از جمله نظریۀ خرد سه‌بعدی آردلت منطبق است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

121 - Wised Semi-Supervised Cluster Ensemble Selection: A New Framework for Selecting and Combing Multiple Partitions Based on Prior knowledge
Fozieh Asghari Paeenroodposhti Saber Nourian Muhammad Yousefnezhad

The Wisdom of Crowds, an innovative theory described in social science, claims that the aggregate decisions made by a group will often be better than those of its individual members if the four fundamental criteria of this theory are satisfied. This theory used for in c أکثر

The Wisdom of Crowds, an innovative theory described in social science, claims that the aggregate decisions made by a group will often be better than those of its individual members if the four fundamental criteria of this theory are satisfied. This theory used for in clustering problems. Previous researches showed that this theory can significantly increase the stability and performance of learning problems. As a solution, this paper proposes a new methodology of using WOC theory for evaluating and selecting basic result partitions in semi-supervised clustering problems. This paper introduces new technique for reducing the data dimensions based on supervision information, a new semi-supervised clustering algorithm based on k-means for generating basic results, a new strategy for evaluating and selecting basic results based on feedback mechanism, a new metric for evaluating diversity of basic results. The results demonstrate the efficiency of proposed method's aggregate decision-making compared to other algorithms. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

122 - بررسی شناخت تربیت فلسفی انسان از دیدگاه ملاصدرا
محسن فهیم سمیه عظیمی فاطمه دولت آبادی

تعلیم وتربیت اسلامی اهمیت ویژه‌ای برای انسان قائل است که در راستای آن شناخت ابعاد وجودی انسان نیزتحقق می‌یابد، ازطرفی هدف اساسی فلسفه تربیت در انسان، تقویت و رشد کمال عقلانی است. پژوهش حاضربا روش توصیفی – تحلیلی، در صدد است با شناخت تربیت فلسفی از دیدگاه ملاصدرا، أکثر

تعلیم وتربیت اسلامی اهمیت ویژه‌ای برای انسان قائل است که در راستای آن شناخت ابعاد وجودی انسان نیزتحقق می‌یابد، ازطرفی هدف اساسی فلسفه تربیت در انسان، تقویت و رشد کمال عقلانی است. پژوهش حاضربا روش توصیفی – تحلیلی، در صدد است با شناخت تربیت فلسفی از دیدگاه ملاصدرا، پاسخی برای تربیت انسان داشته باشد. زیرا آموزش تفکر و تربیت عقلانی و گسترش آن از مهم‌ترین مبانی فلسفه است که موجب علوّ هر بنیانی است. تربیت در فلسفه یعنی رشد خرد بر اساس غایت فلسفه به گونه‌ای که بتواند تحلیل و معنای درستی از زندگی داشته باشد، از آن جا که هدف از آفرینش انسان، تکامل و سعادت است نتایج بدست آمده ی آن نیز که تربیت عقلانی انسان با اتکاء به شناخت نفس است، امری لازم و ضروری است، زیرا از نگاه ملاصدرا کمال نفس منتهی شدن به نور الهی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

123 - نسبت سنجی مفهوم حکمرانی خوب در اندیشه سیاسی نوصدرائیان
محمد پورقربان حمیدرضا تبشیری

امروزه حکمرانی خوب به عنوان یکی از موضوعات محوری است که مورد توجه اندیشمندان سیاسی و نهاد های بین الملل قرار گرفته است. به طوری که بسیاری از نهادهای بین المللی از جمله صندوق بین المللی پول و سازمان ملل اقدام به نوشتن شاخص های در جهت این امر کرده اند و آن را به کشورها به أکثر

امروزه حکمرانی خوب به عنوان یکی از موضوعات محوری است که مورد توجه اندیشمندان سیاسی و نهاد های بین الملل قرار گرفته است. به طوری که بسیاری از نهادهای بین المللی از جمله صندوق بین المللی پول و سازمان ملل اقدام به نوشتن شاخص های در جهت این امر کرده اند و آن را به کشورها به عنوان برنامه معرفی می کنند. از همین رو، این پژوهش در پی پاسخ به این سوال می باشد که چه نسبتی بین حکمرانی خوب در اندیشه سیاسی نوصدرائیان با شاخص های نهادهای ذکر شده وجود دارد. فرضیه اصلی پژوهش حاضر آن است که، در اندیشه سیاسی نوصدرائیان شاخص های یاد شده جزء مبانی بنیادین فکری آنها یاد شده و از اصول اساسی در تشکیل حکومت در اندیشه آنها می باشد. یافته های این تحقیق نشان از آن دارد که اندیشه سیاسی نوصدرائی که در دهه های40و50 ش ظهور و بروز یافته و با پیروزی انقلاب اسلامی در قانون اساسی تجلی پیدا نمود به موضوع حکمرانی خوب و اصول آن به جهت زیربنایی بودن آنها در منابع فقهی و تفکری پیشتر مورد توجه بوده است. باید اشاره داشت پژوهش حاضر به‌ صورت توصیفی، تحلیلی و با استفاده از روش کتابخانه‌ ای تهیه شده است تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

124 - حکمت از دیدگاه امام خمینی )ره(
میثم علی بالائی خلیل بهرامی قصرچمی محسن فهیم

راهکارهای دستیابی به حکمت اصیل همواره مورد توجه علما و عرفا ادیان مختلف بوده است چرا که انسان تمایل به حکیم شدن و کامل شدن در همه ابعاد دارد حکمت ، علم بدون خطا و محکم با منبع الهی بی شک بسیار جذاب و دستیابی به آن وسوسه انگیز است تحقیق حاضر بر آن است تا این راهکارها را أکثر

راهکارهای دستیابی به حکمت اصیل همواره مورد توجه علما و عرفا ادیان مختلف بوده است چرا که انسان تمایل به حکیم شدن و کامل شدن در همه ابعاد دارد حکمت ، علم بدون خطا و محکم با منبع الهی بی شک بسیار جذاب و دستیابی به آن وسوسه انگیز است تحقیق حاضر بر آن است تا این راهکارها را استخراج و به بشر امروزی راه صحیح رسیدن به حکمت را با تاکید بر دیدگاه های امام خمینی (ره) در این باب یادآوری کند. در این تحقیق با روش کتابخانه ای و بررسی منابع معتبر به بررسی این مهم پرداخته است. از دیدگاه امام خمینی (ره) برای دستیابی به حکمت و حکیم شدن ابتدا باید به تزکیه نفس پرداخت که حضرت امام (ره) شیوه آن را به صورت کامل بیان کرده اند سپس باید با راهکارهایی زمینه ظهور حکمت و حکیم شدن را در خود فراهم ساخت بی شک علم حضوری و حکمت اصیل بدون عنایت حق میسر نمی شود اما تلاش انسان و شناخت راهکار دقیق رسیدن به سرچشمه حکمت و به کارگیری آن در رفتار و عمل وی موثر و سرانجام وی را به مقصد خواهد رساند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

125 - ماهیت، جایگاه، تقسیمات و انواع حکمت در اندیشه استاد مطهری
محسن حاکمی انشاالله رحمتی عزیزالله افشارکرمانی

فیلسوفان و اندیشمندان در ادوار مختلف به بررسی ماهیت حکمت و تقسیمات و فروع آن پرداخته اند. در فلسفۀ یونان تقسیمی از ارسطو در باب حکمت، توجه فلاسفه مسلمان را به خود جلب نمود و مسلمانان بر همان منوال در دوره های مشائی و اشراقی و صدرایی حکمت را بازخوانی نمودند. استاد مطهری أکثر

فیلسوفان و اندیشمندان در ادوار مختلف به بررسی ماهیت حکمت و تقسیمات و فروع آن پرداخته اند. در فلسفۀ یونان تقسیمی از ارسطو در باب حکمت، توجه فلاسفه مسلمان را به خود جلب نمود و مسلمانان بر همان منوال در دوره های مشائی و اشراقی و صدرایی حکمت را بازخوانی نمودند. استاد مطهری بعنوان یک اندیشمند اسلامی نیز به موضوع حکمت، تعریف، تقسیمات و کارکرد آن وارد گردیده است. ایشان قوه عقل را دارای دو بعد شناختی و اجرایی می داند و حکمت نظری را سخنورِهست ها و شناخت امور آنچنان که هستند می داند و حکمت عملی را در صدر بایدهایی که خط مشی حیات فردی و اجتماعی را مشخص می کند، معرفی می نماید. وی در نظریۀ حکمت نظری اسلامِ حکمت را دارای کارکرد انسان شناسانه و انسان سازانه می داند که هم این دو، در کنار هم رشد دهنده انسان در ابعاد مختلف نظری و عملی بوده و نهایتا یکی خاصیت چراغ و مصباحیت دارد و روشن گر مسیر است، و دیگری مفتاحیت دارد و گشایندۀ امور. همچنین ایشان با ورود به حوزه دانش کلام و از منظر علم کلام، حکمت و حکیم بودن را در یک راستا قلمداد و تعریف می نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

126 - دیوانه‌نمایی و دیوانه‌نماها در مثنوی معنوی
هاتف سیاهکوهیان

عقلای مجانین یا فرزانگان دیوانه‌نما که گاه بهالیل نیز خوانده می‌شوند، جایگاه ویژه‌ای در ادبیات عرفانی دارند. در برخی از حکایات مثنوی، اقوال و احوال حکیمانه و در عین حال رازآلود این شوریدگان با ظرافت خاصی در قالب حکایات عامیانه بیان شده است. مولانا با آوردن تمثیل‌های پُر أکثر

عقلای مجانین یا فرزانگان دیوانه‌نما که گاه بهالیل نیز خوانده می‌شوند، جایگاه ویژه‌ای در ادبیات عرفانی دارند. در برخی از حکایات مثنوی، اقوال و احوال حکیمانه و در عین حال رازآلود این شوریدگان با ظرافت خاصی در قالب حکایات عامیانه بیان شده است. مولانا با آوردن تمثیل‌های پُرمعنا، در پی نشان دادن حکمت و معرفت عمیق این دسته از اولیای الهی، خلاف ظاهر غیرعادّی و دیوانه‌وار آنان و تبیین لایه‌های عمیق شخصیت آنهاست. وی شناخت این نوع دیوانگان از دیوانگان معمولی را مستلزم نوعی بصیرت باطنی و فراست معنوی می‌داند. حال و مقام این شوریدگان و اطوار جنون معنوی آنها، به‌ویژه در دفتر دوم مثنوی معنوی، بیان شده است. مولوی جنون مافوق عقل این دیوانگان را نمادی از إماتة نفس و إحیای قلب عارفان و نشانه‌ای از حرّیت و آزادگی آنان می‌داند. وی در حکایت آن بزرگی که خود را دیوانه ساخته بود، ضمن توصیف دقیق خصوصیات و مراتب معنوی این عارفانِ دیوانه‌نما، آنها را دارای مقام ولایت دانسته و جنون یا جنون‌نمایی ظاهری آنان را گاه بهانة ستر حال آنان برای وارد نشدن در نظام قدرت و نیز وسیله‌ای برای اعتراض در برابر ارباب قدرت از طریق نفی عظمت جباران عصر می‌داند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

127 - تبیین خردمندی بر اساس هوش موفق و خودکارآمدی مقابله
رقیه قربانی فرهاد خرمائی

هدف این پژوهش تبیین خردمندی بر اساس هوش موفق و خودکارآمدی مقابله بود. بدین منظور 320 نفر(193زن، 127مرد) از دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه شیراز در سال تحصیلی95-94 به روش تصادفی خوشه&lrm;ای انتخاب شدند و مقیاس های خودسنجی خردمندی وبستر (2003)، هوش موفق استرنبرگ و گریکور أکثر

هدف این پژوهش تبیین خردمندی بر اساس هوش موفق و خودکارآمدی مقابله بود. بدین منظور 320 نفر(193زن، 127مرد) از دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه شیراز در سال تحصیلی95-94 به روش تصادفی خوشه&lrm;ای انتخاب شدند و مقیاس های خودسنجی خردمندی وبستر (2003)، هوش موفق استرنبرگ و گریکورنکو (2002) و خودکارآمدی مقابله چسنی و دیگران (2006) را تکمیل کردند. داده&lrm;های پژوهش با بهره&lrm;گیری از روش مدل&lrm;یابی معادلات ساختاری تحلیل شدند. نتایج تحلیل مسیر نشان داد که مدل پیشنهادی با داده های پژوهش برازش مناسب دارد و اثر مستقیم هوش موفق بر خردمندی و خودکارآمدی مقابله و همچنین اثرخودکارآمدی مقابله بر خردمندی تأیید شد. این مدل همچنین نشان داد که خودکارآمدی مقابله نقش واسطه بین هوش موفق و خردمندی دارد. این نتایج نشان می&lrm;دهد که هوش موفق با افزایش باورهای خودکارآمدی در مقابله با رویدادهای تنیدگی&lrm;زا به افزایش خردمندی در دانشجویان منجر می&lrm;شود. بر اساس نتایج این پژوهش پیشنهاد می شود در محیط‌های آموزشی به جای هوش سنتی بر آموزش هوش موفق تاکید شود تا از طریق ایجاد محیط&lrm;های آموزشی غنی با افزایش باورهای خودکارآمدی مقابله بتوان افراد خردمند را وارد بازار کار و جامعه کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

128 - روابط ساختاری بین خرد و رفتار اخلاقی: نقش واسطه‌ای خودمهارگری
منیر آزادمنش خدیجه ابوالمعالی اکبر محمدی

هدف این پژوهش بررسی روابط ساختاری بین رفتار اخلاقی و خرد با نقش واسطه‌ای خودمهارگری بود. طرح این پژوهش، همبستگی وجامعهآماریآن،دانشجویاندانشگاهجامععلمیکاربردیتهراندرسال1397بود. 370 نفر به روش نمونه‌برداریخوشه‌ایچندمرحله‌ای انتخابشدندوسیاهه سبک‌هایرفتاراخلاقی (تقی‌لو، 201 أکثر

هدف این پژوهش بررسی روابط ساختاری بین رفتار اخلاقی و خرد با نقش واسطه‌ای خودمهارگری بود. طرح این پژوهش، همبستگی وجامعهآماریآن،دانشجویاندانشگاهجامععلمیکاربردیتهراندرسال1397بود. 370 نفر به روش نمونه‌برداریخوشه‌ایچندمرحله‌ای انتخابشدندوسیاهه سبک‌هایرفتاراخلاقی (تقی‌لو، 2017)، مقیاسخودمهارگری(تانجنی، بامیستر و بون، 2004) و مقیاس خردمندی (اشمیت، مالدون و پاندرز، 2012) را تکمیل کردند. برای تحلیل داده&lrm;ها از روش مدل‌یابی معادلات ساختاری استفاده شد. یافته‌ها نشان داد که اثر خودمهارگری بر مردم‌محوری اخلاقی و وظیفه‌محوری اخلاقی به‌صورت مستقیم و در جهت مثبت و بر خودمحوری اخلاقی به‌صورت مستقیم و در جهت منفی بود. اثر مستقیم خرد نیز بر خودمهارگری مثبت معنادار بود ولی بر مردم‌محوری، وظیفه‌محوری و خود‌محوری اخلاقی معنادار نبود. اگرچه خرد از طریق نقش واسطه‌ای خودمهارگری، بر مردم‌محوری و وظیفه‌محوری اخلاقی تأثیر مثبت و بر خودمحوری اخلاقی تأثیر منفی داشت که نشانگر اهمیت نقش خودمهارگری است. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که برای ترویج رفتار اخلاقی، بهتر است بر تقویت خودمهارگری در برنامه‌ریزی‌های تربیتی و آموزشی تأکید شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

129 - مدل خردمندی: نقش ویژگی های شخصیتی، هوش موفق با واسطه گری صبر و خودکارآمدی
رقیه قربانی فرهاد خرمائی حمیده قاسمی

هــدف از ایــن پژوهــش آزمــون مــدل علــی بــرای تبییــن رفتــار خردمنــدی دانشــجویان بــود. ۴۴۰ دانشــجوی کارشناســی (۲۸۱ زن، ۱۵۹ مــرد) بــا روش نمونه‌بـرداری تصادفـی خوشـه‌ای چندمرحلـه‌ای از بیـن دانشـجویان دانشـکده‌های دانشـگاه شـیراز در سـال تحصیلـی ۹۸-۹۹ انتخـا أکثر

هــدف از ایــن پژوهــش آزمــون مــدل علــی بــرای تبییــن رفتــار خردمنــدی دانشــجویان بــود. ۴۴۰ دانشــجوی کارشناســی (۲۸۱ زن، ۱۵۹ مــرد) بــا روش نمونه‌بـرداری تصادفـی خوشـه‌ای چندمرحلـه‌ای از بیـن دانشـجویان دانشـکده‌های دانشـگاه شـیراز در سـال تحصیلـی ۹۸-۹۹ انتخـاب شـدند و مقیاس‌هـای خودسـنجی خردمنـدی (ویسـتر، ۲۰۰۳)، فـرم کوتـاه پنـج عامـل بـزرگ شـخصیت (خرمایٔـی و فرمانـی، ۲۰۱۴)، هـوش موفـق (اسـترنبرگ و گریگورنکـو، ۲۰۰۲)، صبـر (خرمایٔـی، فرمانـی و سـلطانی، ۲۰۱۵) و خودکارآمـدی مقابلـه (چسـنی نیلنـدز، چمبـرس، تیلـور و فولکمـن، ۲۰۰۶) را تکمیـل کردنـد. نتایـج نشـان داد توافق‌جویـی، وظیفه‌شناسـی، روان‌آزردگـی و هـوش موفـق بـه صـورت غیرمسـتقیم بـا واسـطه‌گری (صبـر و خودکارآمـدی مقابلـه) قـادر بـه پیش‌بینـی خردمنـدی هسـتند و ۴۵درصـد از واریانـس خردمنـدی را ایـن متغیرهـا تبییـن می‌کنـد. بـر اسـاس یافته‌هـای ایـن پژوهـش می‌تـوان نتیجـه گرفـت رگه‌هـای شـخصیت و هـوش موفـق، باعـث صبـر دانشـجویان و خودکارآمدتـر شـدن آنهـا را در مقابلـه بـا مشـکلات افزایـش می‌دهـد و درنتیجـه، ایـن افـراد در مسـیر خردمندتـر شـدن پیـش می‌رونـد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

130 - درایت و دلدادگی از دیدگاه فردوسی با نگاهی بر داستان زال و رودابه
فهیمه پیام عسگری محمد زیار

در این مجال دیدگاه فردوسی را در باره عشق و عقل با نگاهی بر داستان زال و رودابه بررسی می‌کنیم تا بدانیم در جریان یک داستان عاشقانه پرماجرا خرد ورزی و صلح طلبی به چه میزان نزد فردوسی و قهرمانان شاهنامه اهمیت دارد. زال و رودابه تصویر جامع و باورپذیری از عشق و دلدادگی و خرد أکثر

در این مجال دیدگاه فردوسی را در باره عشق و عقل با نگاهی بر داستان زال و رودابه بررسی می‌کنیم تا بدانیم در جریان یک داستان عاشقانه پرماجرا خرد ورزی و صلح طلبی به چه میزان نزد فردوسی و قهرمانان شاهنامه اهمیت دارد. زال و رودابه تصویر جامع و باورپذیری از عشق و دلدادگی و خرد و میهن پرستی به دست می دهند که نمایانگر دیدگاه واقع‌بینانه فردوسی و تعامل انسان عاشق با روزگار و مشکلات زمان خویش است. از اینرو در بستری باور پذیر زال عاشق که بر خلاف بسیاری از داستان های عاشقانه اسطوره زیبایی جسمانی نیست با بهره جستن از خرد و پشتکار و انسانیت برای وصال یار تلاش می کند. در جریان داستان عشق و مهر ورزی به همراه جنگاوری، میهن پرستی و خردورزی متبلور می شود و فردوسی در فراسوی عشق زمینی زن و مرد پدیده ای عمیق و متعالی و زیبا را ترسیم می کند که پیام تعامل، خردورزی، سازش و تعصب گریزی دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

131 - تأثیرپذیری راوندی از شاهنامه و خدمت وی به تصحیح شاهنامه در راحة الصدور
یداله بهمنی مطلق

راوندی مورخ و ادیب نامدار قرن ششم و اوایل قرن هفتم با نقل 594 بیت از شاهنامه در راحة الصدور که همگی در حکمت عملی است و با سرودن ابیات بسیاری بر وزن و لحن شاهنامه علاوه بر اثبات ارادت و علاقه مندی اش به حماسه بزرگ فردوسی، به دلیل نزدیک بودن زمان تدوین شاهنامه و راحه الصد أکثر

راوندی مورخ و ادیب نامدار قرن ششم و اوایل قرن هفتم با نقل 594 بیت از شاهنامه در راحة الصدور که همگی در حکمت عملی است و با سرودن ابیات بسیاری بر وزن و لحن شاهنامه علاوه بر اثبات ارادت و علاقه مندی اش به حماسه بزرگ فردوسی، به دلیل نزدیک بودن زمان تدوین شاهنامه و راحه الصدور که از تمام نسخ موجود شاهنامه به وی نزدیکتر است، غیر مستقیم خدمت شایانی به تصحیح شاهنامه نموده است. چنان که می دانیم یکی از شیوه های تصحیح متون نظم، مقابله ی نسخ موجود یک متن با ابیات منقول آن اثر در دیگر آثار نزدیک به عصر شاعر است. شاهنامه یکی از شاهکار های بزرگ زبان فارسی است که از روزگار شاعر تا کنون مورد توجه اکثر نویسندگان، مورخان و شاعران بوده واز آن ابیات بسیاری نقل کرده اند. نظر به کثرت ابیات منقول شاهنامه در راحه الصدور و تقارن زمانی راوندی و فردوسی، در این مقاله ابتدا به بررسی موضوعی ابیات منقول و سپس به ارزش تصحیحی آنها از راه مقابله با چاپ های معتبر موجود شاهنامه و نسخه بدل های آنها پرداخته شده است. حاصل پژوهش نشان می دهد اولاً تمام ابیات منقول در موضوعات حکمی و اخلاقی است که یقین ما را در باب استفاده ی مؤلف از یاداشت و نوشته ای از قبل فراهم شده، بیشتر می کند؛ ثانیاً در میان این ابیات مواردی وجود دارد که بر تمام نسخ موجود شاهنامه ترجیح دارد. لذا لازم به نظر می رسد مصححان شاهنامه در تصحیح خود به این اثر ارزشمند عنایت ویژه داشته باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

132 - عقل و نقش آن در فهم نصوص دینی با نگاهی به اندیشه های شیخ مفید و غزالی
امیر توحیدی مهناز طاهرقلی

ارتباط بین عقل و دین از جمله مسائلی است که متفکران اسلامی از دیرباز با امعان نظر به آن پرداخته اند. جستار حاضر این موضوع را از منظر غزالی و شیخ مفید به عنوان دومتکلّم و متفکّر بزرگ اسلامی بررسی می کند. نتایج به دست آمده در نوشته های غزالی مبین آن است که وی معانی چهارگان أکثر

ارتباط بین عقل و دین از جمله مسائلی است که متفکران اسلامی از دیرباز با امعان نظر به آن پرداخته اند. جستار حاضر این موضوع را از منظر غزالی و شیخ مفید به عنوان دومتکلّم و متفکّر بزرگ اسلامی بررسی می کند. نتایج به دست آمده در نوشته های غزالی مبین آن است که وی معانی چهارگانه ای برای عقل ذکر کرده است که عبارتند از عقل نظری و عملی و عقل اکتسابی و غریزی. در نزد غزالی علوم دینی بر علوم عقلی برتری دارد و شرع را بر عقل مقدم می شمارد. و معتقد است که عقل در طلب معرفت ذات الهی ناتوان است. اما شیخ مفید، متکلمی عقل بنیاد است که از راه احتجاجات عقلی، به تبیین گزاره های کلامی و فقهی می پردازد و اندیشمندان را به سوی ایمان استدلالی فرا می خواند. در نظر او، عقل به عنوان منبعی در جهت دفاع از آموزه های وحیانی به حساب می آید. وی علاوه بر بهره مندی از عقل در مباحث کلامی، در مباحث نقلی نیز، مطابقت و مخالفت مفاد حدیث با عقل را ملاک صحّت و سقم حدیث می داند. از آنجا که مفید فهم حدیث را منوط به توجّه دقیق و عمیق عقلانی می داند، با اصحاب حدیث ، به عنوان جریانی ظاهرگرا به مخالفت پرداخته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

133 - نقش فطرت در معرفت بخشی از دیدگاه دکارت و ایت الله جوادی املی
ابراهیم ابرسجی

وجود فطرت در انسان و نقش آن در معرفت بخشی و رفتاری مورد گفتگو قرار گرفته است. برخی دانشمندان وجود آن را مسلم گرفته و درباره گستره و چگونگی آن سخن گفته‌اند در برابر برخی به انکار آن پرداخته اند. در میان دانشمندان اسلامی وجود فطرت تقریباً قطعی تلقی شده است و سخن به سوی حو أکثر

وجود فطرت در انسان و نقش آن در معرفت بخشی و رفتاری مورد گفتگو قرار گرفته است. برخی دانشمندان وجود آن را مسلم گرفته و درباره گستره و چگونگی آن سخن گفته‌اند در برابر برخی به انکار آن پرداخته اند. در میان دانشمندان اسلامی وجود فطرت تقریباً قطعی تلقی شده است و سخن به سوی حوزه نفوذ و چگونگی تاثیرگذاری آن نشانه رفته است. در میان دانشمندان غربی دکارت بر جایگاه و نقش مفاهیم فطری در معرفت بخشی و گستره آن تاکید تام دارد. در یک مقایسه اجمالی میان آنچه این دو فیلسوف گفته اند به تفاوت ها و احیاناً اشتراکات آنها پی می بریم. از نگاه دکارت انسان وجود خداوند و انسان و طبیعت را به گونه ای روشن و متمایز که ویژگی مفاهیم فطری است درک می‌کند. از نظر آیت الله جوادی نیزفطرت انسان وجود خداوند و صفاتش همچون توحید و نبوت و معاد و به طور کلی اصول اعتقادی و اخلاقی و حتی رفتاری را می شناسد. به هر دو فیلسوف اعتراض شده که ما این مفاهیم فطری را در آغاز حیات خویش نمی‌یابیم. جوادی با پذیرش فقدان مفاهیم فطری در آغاز آفرینش انسان این نوع معرفت را بر اساس وجود فطرت و نفس مجرد انسان به گونه شهودی می‌دانند اما دکارت بدون تاکید بر معرفت شهودی و صرفا یاد کردن از شهود عقلی این مفاهیم فطری را در آغاز آفرینش انسان موجود می دانند ولی به صورت نهفته که با پیدایش زمینه ظهور آشکار شده و عقل آنها را کشف می‌کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

134 - معرفت‌شناسی حکمت نبوی در فلسفه سینایی
انشاءالله رحمتی

مراد از حکمت نبوی در اینجا نظام فکری و فلسفی‌ای است که معتقد است پیامبر و فیلسوف نور معرفتشان را از مشکات و منبع واحد می‌گیرند و معرفت یقینی فقط از آن منبع افاضه می‌شود. بنابراین، در این نوشتار کیفیت دستیابی به این معرفت از جانب پیامبر و فیلسوف مورد بحث قرار می‌گیرد. با أکثر

مراد از حکمت نبوی در اینجا نظام فکری و فلسفی‌ای است که معتقد است پیامبر و فیلسوف نور معرفتشان را از مشکات و منبع واحد می‌گیرند و معرفت یقینی فقط از آن منبع افاضه می‌شود. بنابراین، در این نوشتار کیفیت دستیابی به این معرفت از جانب پیامبر و فیلسوف مورد بحث قرار می‌گیرد. با اینکه به‌واسطه این منشأ واحد می‌توان وحدت نبوت و حکمت را نتیجه گرفت ولی نشان خواهیم داد که هرگز از آن لازم نمی‌آید که فیلسوف نیز مقامی هم‌تراز با مقام پیامبر داشته باشد بلکه فیلسوف حتی در بالاترین مرتبه، از اسوه پیامبر تقلید می‌کند و راه او را ادامه می‌دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

135 - عرفان و خرد شرقی در اندیشه و آثار حکیم اقبال لاهوری
مسعود سرحدی عزیزالله سالاری

علامه اقبال لاهوری، با تکیه بر نظام فکری خویش ( حکمت خودی)، بر خرد شرقی مشرق زمینیان و مسلمانان پای فشرده، خرد غربی و فلسفه‌های مادی گرا، انسان‌مدار و پوچ انگارانه آنان را به چالش می‌کشد. حکمت او آمیزه‌ای از برهان، عرفان، قرآن، حدیث، عشق، درد، فطرت، خودآگاهی، بیداری و ش أکثر

علامه اقبال لاهوری، با تکیه بر نظام فکری خویش ( حکمت خودی)، بر خرد شرقی مشرق زمینیان و مسلمانان پای فشرده، خرد غربی و فلسفه‌های مادی گرا، انسان‌مدار و پوچ انگارانه آنان را به چالش می‌کشد. حکمت او آمیزه‌ای از برهان، عرفان، قرآن، حدیث، عشق، درد، فطرت، خودآگاهی، بیداری و شور و حماسه است که نظر و عمل تعالی‌بخش را در بر می‌گیرد. اقبال عقلانیت حاکم بر دنیای غرب را در فن و خبر خلاصه کرده و آن را خالی از نگاه (نگه) و نظر و شهود می‌داند. وی دستاورد فرهنگ و تمدن مغرب زمین را عمران و آبادی خرد ابزاری و ویرانی دل می‌بیند. او در منظومة پس چه باید کرد ای اقوام شرق؟ چنین می‌گوید: دانش افرنگیان غارتگری دیرها خیبر شد از بی‌حیدری آه از افرنگ و از آیین او آه از اندیشة لادین او روح شرق اندر تنش باید دمید تا بگردد قفل معنی را کلید (اقبال، 1343: 410) حکمت غربی، سرانجام از تجاوز و سیطرة بر سرزمین‌های جهان سوم سر بر آورده و خرد غیررحمانی‌اش با رنگ و نیرنگ و نقشه‌های سلطه‌گرانه و فزون‌خواهانه توأم است. لازمة چنین فرایندی، مسخ فرهنگ‌های اصیل ملل محروم و نیز قربانی ساختن معارف و معنویات شرقی و باورهای دینی و کرامت انسانی آنان است. از این رو مردم مسلمان و شرقی را به اندیشة خودی، قوّت، همگرایی و خیزش دردمندانه و غیرتمندانه فرا می‌خواند؛ اندیشه‌ای که عین صلاح و فلاح و حق است: پس چه باید کرد ای اقوام شرق باز روشن می‌شود ایام شرق ای اسیر رنگ پاک از رنگ شو مؤمن خود کافر افرنگ شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

136 - دیالکتیک و عناصر بنیادین اندیشه های سیاسی فردوسی
علی اکبر امینی عقیل گودرزی

چکیده شاهنامه کتاب نبرد بین خوبی و بدی است که از آئین مزدائی و اندیشه ایران پیش از اسلام مایه گرفته است. در دوره اساطیری و پهلوانی تا پایان پادشاهی کیانیان، این نبرد به نحو روشن و مداوم دنبال می شود. جهان بینی شاهنامه، دفاع خوبی در برابر بدی است. این دفاع به نحو بی اما أکثر

چکیده شاهنامه کتاب نبرد بین خوبی و بدی است که از آئین مزدائی و اندیشه ایران پیش از اسلام مایه گرفته است. در دوره اساطیری و پهلوانی تا پایان پادشاهی کیانیان، این نبرد به نحو روشن و مداوم دنبال می شود. جهان بینی شاهنامه، دفاع خوبی در برابر بدی است. این دفاع به نحو بی امان تا سر حد جان، و با دادن قربانی های بی شمار ادامه می یابد. محتوای شاهنامه اسطوره و داستان و تاریخ است به طوری که چهره ها و نهادها و اندیشه ها در قالب دو شکل خوب و بد رفتاری با یکدیگر مقایسه می گردند.این مقاله مروری بردیالکتیک و عناصر بنیادین اندیشه های سیاسی فردوسی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

137 - حکمت متعالیه: بنیادهای علوم اجتماعی
محمد پزشگی

هدف این مقاله آن است که تداوم آموزه‌های حکمت متعالیه را در شاخه‌ فلسفه علوم اجتماعی نشان دهد. این امر بدان معنی است که این دستگاه فلسفی را از اتهام ابتر بودن در حکمت عملی و انحصار آن در حکمت نظری مبرا کند. از این رو مقاله حاضر برای رسیدن به این هدف مدعی زیرا را مطرح کرد أکثر

هدف این مقاله آن است که تداوم آموزه‌های حکمت متعالیه را در شاخه‌ فلسفه علوم اجتماعی نشان دهد. این امر بدان معنی است که این دستگاه فلسفی را از اتهام ابتر بودن در حکمت عملی و انحصار آن در حکمت نظری مبرا کند. از این رو مقاله حاضر برای رسیدن به این هدف مدعی زیرا را مطرح کرده است که آموزه‌های حکمت متعالیه می‌توانند به عنوان مفروضات پارادایمیک به هدایت علوم اجتماعی بپردازند. معنی مدعی مطرح شده آن است که فلسفه مزبور در شاخه فلسفه علوم اجتماعی نیز تداوم داشته و بنابر این حکمت متعالیه در بخشی از حکمت عملی یعنی فلسفه علوم اجتماعی تداوم یافته است. در مقاله حاضر برای بررسی مدعی فوق از استدلال فلسفی مبتنی بر برهان جدلی استفاده شده است که در این نوع از بحث‌ها رایج است. از دستاوردهای مقاله حاضر می‌توان به ارایه عناصر پاردایمیک برای علوم اجتماعی بر اساس آموزه‌های حکمت متعالیه ,و تبیین روش‌شناسی مطالعات انقلاب اسلامی ایران اشاره کرد. نتایج این مقاله می‌تواند برای نظریه‌پردازی در علوم اجتماعی اسلامی- ایرانی بهره برد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

138 - سنجش خردمندی دانش‌آموزان نوجوان متوسطه اوّل شهر اصفهان
محمدعلی سلمانی اردانی منصوره شهریازی احمدی

10.30495/hpsbjourna.2022.1953161.1071

تقویت خردمندی در کنار هوشمندی برای پیشرفت معنوی و علمی دانش‌آموزان موضوعی ضروری است. براین اساس باید شاخص‌های رفتاری و میزان خردمندی دانش‌آموزان با ابزاری معتبر و روا و متناسب با فرهنگ اسلامی سنجیده شود. این مطالعه با هدف سنجش خردمندی دانش‌آموزان نوجوان متوسطه اول نگاشت أکثر

تقویت خردمندی در کنار هوشمندی برای پیشرفت معنوی و علمی دانش‌آموزان موضوعی ضروری است. براین اساس باید شاخص‌های رفتاری و میزان خردمندی دانش‌آموزان با ابزاری معتبر و روا و متناسب با فرهنگ اسلامی سنجیده شود. این مطالعه با هدف سنجش خردمندی دانش‌آموزان نوجوان متوسطه اول نگاشته شده است. این مطالعه به لحاظ هدف جزء پژوهش‌های توسعه‌ای – کاربردی و به لحاظ شیوه گردآوری داده‌ها از نوع توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری شامل تمامی دانش‌آموزان تیزهوش و دارای هوش متوسط دورۀ اول متوسطه شهر اصفهان در سال تحصیلی 98-97 بود. برای نمونه‌گیری از روش تصادفی خوشه‌ای استفاده شد و تعداد 400 نفر با پرسشنامۀ سنجش میزان خردمندی دانش‌آموزان نوجوان به صورت انفرادی مورد آزمون قرار گرفتند. داده‌ها به کمک نرم‌افزارهای SPSS و AMOS و به روش ضریب همبستگی، تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی تحلیل شدند.نتایج تحلیل نشان داد که شاخص میانگین در گروه تیزهوش بیشترازگروه عادی است و دانش‌آموزان تیزهوش دختر و پسر، نمره بالاتری در پرسشنامه شاخص‌های رفتاری خردمندی دارند. عوامل هشت گانه با مقادیر ویژه بالاتر از یک توانسته‌اند 494/71 درصد از واریانس گویه‌ها را تبیین کنند. نتایج تحلیل عاملی تأییدی مرتبه نخست نشان داد که شاخص برازش مدل، در سطح مطلوبی قرار دارد. اعتبار پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 895/0 محاسبه شد. هماهنگی بین عوامل با نمره کل قابل قبول است و شاخص برازش مدل، در سطح مطلوبی قرار دارد که نشان می‌دهد پرسشنامه برای سنجش خردمندی دانش آموزان از کفایت لازم برخوردار است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

139 - مدل ساختاری خردمندی بر اساس هوش موفق با نقش میانجی عزت نفس در مدیران میانی
سمیه سالک مقدم آنیتا باغداساریانس فاطمه گلشنی

10.30495/hpsbjourna.2023.1971534.1134

چکیدهاین پژوهش با هدف، ارائه مدل ساختاری خردمندی بر اساس هوش موفق با میانجی گری عزت نفس در مدیران میانی انجام شد. روش پژوهش مقطعی از نوع همبستگی و به ‌منظور پاسخگویی به فرضیه‌های پژوهش از روش تحلیل الگویابی معادلات ساختاری استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش، کلیه مدیران أکثر

چکیدهاین پژوهش با هدف، ارائه مدل ساختاری خردمندی بر اساس هوش موفق با میانجی گری عزت نفس در مدیران میانی انجام شد. روش پژوهش مقطعی از نوع همبستگی و به ‌منظور پاسخگویی به فرضیه‌های پژوهش از روش تحلیل الگویابی معادلات ساختاری استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش، کلیه مدیران لایه میانی بانک های خصوصی و شرکت هواپیمایی ماهان شهر تهران در نیمه اول سال 1400 بودند، که از میان آن‌ها، تعداد 300 نفر با روش نمونه‌گیری خوشه ای مرحله ای انتخاب شدند. در این پژوهش از ابزارهای خردمندی (آردلت، 2003)، هوش موفق (استرنبرگ، 2005)، و عزت نفس (روزنبرگ، 1965) استفاده شد که همگی از اعتبار و پایایی قابل قبولی برخوردار بودند. به منظور تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS-V19 و Lisrel-V8.80 استفاده شد. یافته‌های پژوهش نشان داد که مدل از برازش مناسبی برخوردار است. نتایج نشان داد هوش موفق اثر مستقیم و معنادار بر خردمندی داشته است. اثر غیرمستقیم هوش موفق بر خردمندی مدیران میانی با میانجی گری عزت نفس با 95 درصد اطمینان تایید شد. بنابراین می توان این گونه نتیجه گرفت که مدیران خردمند از هوش موفق و عزت نفس بالاتری برخوردارند. لذا توجه به تاثیر متغیرهای مذکور برای کاربردی شدن مفهوم خردمندی اهمیت فراوانی دارد، همچنین شناسایی و انتخاب مدیران میانی در سازمان ها و طراحی بسته های آموزشی مناسب‌تر و برنامه های دانش افزایی بیشتر برای پرورش خردمندی به مدیران ارشد و پژوهشگران یاری می رساند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

140 - شیوه ی تبلیغ حضرت عیسی(ع) در قرآن کریم بر اساس آیه 125 سوره نحل
مجید حیدری فر مرتضی سازجینی عباس یوسفی تازه کندی

این پژوهش به بیان چگونگی شیوه ی تبلیغ حضرت عیسی(ع) در قرآن کریم می پردازد. در این راستا ابتدا آیاتی که دربارۀ منزلت ایشان است، احصاء شده و سپس آیات مربوط به چگونگی تبلیغ ایشان بر اساس آیه 125سوره نحل بر سه محور حکمت، موعظه حسنه و جدال احسن، مورد بررسی قرار گرفته است. م أکثر

این پژوهش به بیان چگونگی شیوه ی تبلیغ حضرت عیسی(ع) در قرآن کریم می پردازد. در این راستا ابتدا آیاتی که دربارۀ منزلت ایشان است، احصاء شده و سپس آیات مربوط به چگونگی تبلیغ ایشان بر اساس آیه 125سوره نحل بر سه محور حکمت، موعظه حسنه و جدال احسن، مورد بررسی قرار گرفته است. مقصود از تبلیغ در این تحقیق، برداشت مثبت، یعنی رساندن معارف حقه الهی به مردم است. قابل ذکر است که در این تعریف از شیوه ی تبلیغی عیسی(ع) در قرآن، تنها آیاتی که به حالت متقابلی یعنی گفت و شنود بین ایشان و مردم دلالت دارد اشاره شده و در این آیات حضرت عیسی(ع) در مقام بیان و دعوت مردم به ایمان به خدای متعال و دین الهی هستند. این پژوهش به صورت توصیفی انجام شده و در نتیجه در می یابیم که تبلیغ عیسی(ع) بر اساس بینه و دعوت مردم به عبادت الله به شیوه ی حکمت است، زیرا دارای برهان و استدلال عقلی است و تصدیق تورات توسط عیسی(ع) دردعوت مردم، تبلیغ از نوع جدال احسن است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

141 - اثربخشی آموزش ذهن آگاهی بر خردمندی و پایستگی تحصیلی دانشجویان دختر دانشگاه فرهنگیان آمل
خدیجه موسوی شعبان حیدری سیده علیا عمادیان

پژوهش حاضر با هدف اثربخشی آموزش ذهن آگاهی بر خردمندی و پایستگی تحصیلی دانشجویان دختر دانشگاه فرهنگیان آمل انجام گردید. روش پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نوع نیمه آزمایشی با اجرای پیش آزمون، پس آزمون و کنترل در دو گروه آزمایش و کنترل بوده است. از میان جامعه آماری پژوهش أکثر

پژوهش حاضر با هدف اثربخشی آموزش ذهن آگاهی بر خردمندی و پایستگی تحصیلی دانشجویان دختر دانشگاه فرهنگیان آمل انجام گردید. روش پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نوع نیمه آزمایشی با اجرای پیش آزمون، پس آزمون و کنترل در دو گروه آزمایش و کنترل بوده است. از میان جامعه آماری پژوهش حاضر، نمونه آماری از طریق نرم افزار g power به تعداد 30 نفر دانشجوی دختر در سال تحصیلی 1401-1400 انتخاب گردیدند. برای گردآوری داده ها، پرسشنامه پنج عاملی ذهن آگاهی بائر و همکاران (2006) وجهت سنجش خردمندی از پرسشنامه سه بعدی خردمندی آردلت و جهت سنجش پایستگی تحصیلی از پرسشنامه پایستگی تحصیلی مارتین و مارش استفاده گردید. آزمودنی های هر دو گروه در سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری دو پرسشنامه خردمندی و پایستگی را تکمیل نمودند. پس از اجرای مرحله پیش آزمون گروه آزمایش تحت مداخله آموزشی مهارت های ذهن آگاهی قرار گرفتند در حالی که در طول این مدت هیچ گونه آموزشی به گروه کنترل داده نشد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد و داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل گردیدند. نتایج نشان داد بین میانگین نمره های متغیرها در مراحل پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری، تفاوت معناداری وجود دارد و همچنین می توان گفت میزان تغییرات این متغیرها در طی مراحل پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری، در دو گروه کنترل و ذهن آگاهی یکسان نبوده است، لذا می توان نتیجه گرفت آموزش ذهن آگاهی بر خردمندی و پایستگی تحصیلی مؤثر بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

142 - کاوش عوامل زمینه‌ای و مداخله‌گر ارتقای خرد پداگوژیکی در دانشگاه آزاد اسلامی
فرشید خانجانیان نادر قلی قورچیان کامران محمد خانی پریوش جعفری

پژوهش حاضر، با هدف شناسایی عوامل زمینه ای و مداخله گر ارتقای خرد پداگوژیکی در دانشگاه آزاد اسلامی انجام گرفته است. مطالعه ی پیش رو، با بهره گیری از رویکرد کیفی و اتکا بر راهبرد نظریه ی داده بنیاد استراوس و کوربین(2007) و بکارگیری اسلوب کدگذاری باز، محوری و انتخابی با اس أکثر

پژوهش حاضر، با هدف شناسایی عوامل زمینه ای و مداخله گر ارتقای خرد پداگوژیکی در دانشگاه آزاد اسلامی انجام گرفته است. مطالعه ی پیش رو، با بهره گیری از رویکرد کیفی و اتکا بر راهبرد نظریه ی داده بنیاد استراوس و کوربین(2007) و بکارگیری اسلوب کدگذاری باز، محوری و انتخابی با استفاده از نرم افزار Maxqda برای تجزیه و تحلیل داده ها، واکاوی عوامل زمینه ای و مداخله گر ارتقای خرد پداگوژیکی در دانشگاه آزاد اسلامی پرداخته است. داده های پژوهش از طریق مصاحبه های عمیق نیمه ساختار یافته با ۱۶ نفر از صاحب نظران و مدیران آموزش عالی دارای تجارب زیسته ی مرتبط و بهره جویی از شیوه ی نمونه گیری هدفمند نظری و گلوله برفی (زنجیره ای) تا دستیابی به نقطه ی اشباع نظری گردآوری گردیده است. یافته های پژوهش به شناسایی عوامل زمینه ای (ساختار نظام آموزش عالی، فرهنگ دانشگاهی، دانشگاه سازگارشونده، رهبری هوشمند دانشگاهی و دانش پداگوژیکی) و مداخله گر (ویژگی های شخصیتی، اهداف متناقض، پیچیدگی شناختی دانشگاهی، اینرسی دانشگاهی، رفتار تسهیم دانش در آموزش عالی و شایستگی های مورد نیاز) ارتقای خرد پداگوژیکی در دانشگاه آزاد اسلامی بر مبنای نظریه پردازی داده بنیاد منجر گردید تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

143 - طراحی یک مدل خردمندی در ارتقای تصمیم گیری های ازدحامی در بازار سرمایه
عزیزاله عسکرزاده اله کرم صالحی صابر ملا علیزاده زواردهی رضا تهرانی

10.30495/afi.2024.1985075.1220

هدف:با افزایش پیچیدگی‌های محیطی در ساختار بازارها، شکافِ هزینه‌های نمایندگی بین شرکت با سهام‌داران روزبه‌روز عمیق‌تر گردید که قدرت مدیرعامل یک معیار مهم در راستای ایجادِ تبعیض منافع بین سهام‌داران با مدیران یا متوازن نمودن منافع، نقش مهمی را دراین‌رابطه ‌ایجاد می‌نماید. أکثر

هدف:با افزایش پیچیدگی‌های محیطی در ساختار بازارها، شکافِ هزینه‌های نمایندگی بین شرکت با سهام‌داران روزبه‌روز عمیق‌تر گردید که قدرت مدیرعامل یک معیار مهم در راستای ایجادِ تبعیض منافع بین سهام‌داران با مدیران یا متوازن نمودن منافع، نقش مهمی را دراین‌رابطه ‌ایجاد می‌نماید. این پژوهش باهدف طراحی مدلِ خردمندی در ارتقای ‌تصمیم‌گیری‌های ازدحامی در بازار سرمایه ارائه گردید. روش شناسی پژوهش: این پژوهش از نظر هدف اکتشافی و از نظر نتیجه جزء پژوهش‌های توسعه‌ای و از نظر نوع داده جزء پژوهش‌های آمیخته است. در بخش کیفی، اقدام به ارائه مدل خردمندی در راستای ارتقای تصمیم‌گیری ازدحامی در بازار سرمایه با استفاده از رویکردِ تحلیل نظری داده‌بنیاد، از طریق مصاحبه با 22 نفر از خبرگان در حوزه مدیریت صنعتی، مالی، شامل مدیران و اساتید دانشگاه نموده است. سپس در بخش کمی با مشارکتِ 80 نفر از اساتید، دانشجویان دکتری، مدیران سطوح مختلفِ 50 شرکت برتر بازار سرمایه، به ارزیابی مدل کیفی طراحی شده با استفاده از مدل‌سازی معادلات ساختاری پرداخته شد. یافته‌ها: نتایج بیانگر آن است خردمندی مدیران در راستای کثرت‌گرایی ارزش‌های سهام‌داران و ذی‌نفعان، متأثر از ریسک ناشی از منابع اطلاعاتی متعدد، در حوزه مؤلفه‌های هزینه‌محور، همچون تسهیل دستیابی به منابع مالی سازمانی، مؤلفه‌های بازار محور همچون تسهیل دستیابی به منابع مالی فراسازمانی و در مؤلفه‌های زیست محور چرخش اقتصاد جهانی به‌سوی اقتصاد مدور متأثر ‌‌می‌گردد. اصالت/ ارزش‌افزوده علمی:نتایج نشان ‌‌می‌دهد پیاده‌سازی راهبردهای خردمندی برای ارتقای ارزش‌های اجتماعی کثرت‌گرایانه ‌‌می‌تواند به افزایش مشروعیت تصمیم از دید ذی‌نفعان، اثربخشی رقابت، کاهش تضاد منافع در ‌تصمیم‌گیری و تأکید بر ابعاد اجتماعی منجر ‌‌‌شود تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

144 - بحران در شکل گیری اندیشه سیاسی نوصدرائیان
محمد پورقربان حمید رضا تبشیری

10.30495/psq.2022.1949063.2134

نوشتار حاضر به بررسی اندیشه سیاسی نوصدرائیان، که از آنها به عنوان رهبران سیاسی و مذهبی در جمهوری اسلامی ایران و یک جریان پر قوت فلسفی در ایران معاصر یاد می شود، به رشته تحریر درآمده و به این پرسش میپردازد که آیا بحران های اجتماعی ده 20 تا 1357 ( ه.ش) در شکل گیری اندیشه أکثر

نوشتار حاضر به بررسی اندیشه سیاسی نوصدرائیان، که از آنها به عنوان رهبران سیاسی و مذهبی در جمهوری اسلامی ایران و یک جریان پر قوت فلسفی در ایران معاصر یاد می شود، به رشته تحریر درآمده و به این پرسش میپردازد که آیا بحران های اجتماعی ده 20 تا 1357 ( ه.ش) در شکل گیری اندیشه سیاسی نوصدرائیان تاثیر داشت و در صورت تاثیر، ایشان بحران جامعه خود را در چه مسائلی مشاهده کرده اند؟ علت را در چه چیزی می دانستند؟ الگوی بدیل برای نظام سیاسی چه نوع حکومتی را پیشنهاد کرده اند؟ و راهکارهای رسیدن به جامعه مطلوب در اندیشه آنها چه می باشد؟ فرضیه این مقاله بر این پاسخ مطرح است که بحران های ده 20 تا 57 13( ه.ش) جامعه ایران، همچون شکست مشروطه،استبداد سیاسی، اشغال ایران،کودتای 28 مرداد، سرکوب‌ و اختناق سیاسی در شکل گیری جریان دوم اندیشه سیاسی نوصدراییان موثر بود همچنین ایشان بحران جامعه خود را در مسائلی چون عدم استقلال سیاسی وفرهنگی، غربگرای افراطی دانسته و علت آن را زاویه پیدا کردن از اسلام محمدی معرفی می کنند . ایشان الگوی بدلیل برای نظام سیاسی را تشکیل جمهوری اسلامی و راهکار رسیدن به جامعه مطلوب را محوریت جوهری اسلام در استقلال، مردم سالاری دینی و... می دانند. از همین رو، این مقاله با هدف تبیین اندیشه سیاسی نوصدرائیان با روش تفسیری نظریه بحران و با استفاده از تجزیه و تحلیل داده های به روش کتابخانه ای گردآوری شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

145 - بررسی و استخراج عناصر تشکیل دهنده حکمت سازمانی و ارزیابی آن با استفاده از متد MCDM فازی
غفور احمدی فرهاد نژادایرانی نادر بهلولی غلامرضا رحیمی

چکیده حکمت، این مفهوم نمایان گر رشد قوای فکری و توسعه رفتار انسانی است در پژوهش حاضر براساس هدف از نوع تحقیقات کاربردی است، و از نظر روش انجام، از نوع تحقیق توصیفی- پیمایشی است. به منظور تهیه و تدوین مبانی نظری بررسی سوابق تحقیق از روش کتابخانه‌ای استفاده می شود، همچنین أکثر

چکیده حکمت، این مفهوم نمایان گر رشد قوای فکری و توسعه رفتار انسانی است در پژوهش حاضر براساس هدف از نوع تحقیقات کاربردی است، و از نظر روش انجام، از نوع تحقیق توصیفی- پیمایشی است. به منظور تهیه و تدوین مبانی نظری بررسی سوابق تحقیق از روش کتابخانه‌ای استفاده می شود، همچنین جهت جمع‌آوری اطلاعات بمنظور سنجش و شناسایی شاخص ها و ارزیابی از روش میدانی بهره‌گیری می گردد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها ابتدا بعد از شناسایی ابعاد و متغیرهای حکمت سازمانی، برای حذف عوامل نامرتبط و نیز دسته بندی آنها با کمک تحلیل عاملی این کار انجام شد؛ اطلاعات از طریق پرسشنامه محقق ساخته با 34 گویه جمع آوری گردید و اولویت نیز با روش AHP فازی انجام گرفته است. نتایج نشان می دهد که متغیرها و عوامل حکمت سازمانی در شرکت شهرکهای صنعتی استان کرمانشاه عبارتند از: 1- یادگیری (مستمر)، 2- تفکر (سیستمی و خردمندانه)، 3- ارزشها و اعمال اخلاقی، 4- خلاقیت و نوآوری، 5- هوش و ذکاوت (مبتنی بر تجربه). همچنین سطح حکمت سازمانی برابر 3.91 شد که با اطمینان 95 درصد مورد تایید قرار گرفت و مقادیر عوامل 5 گانه نیز با اطمینان 95 درصد مورد تایید قرار گرفتند. نهایتاً با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی برای اولویت بندی عوامل حکمت سازمانی استفاده شد که ترتیب و اولویت هر یک از عوامل 5 گانه بدین شرح است: 1_ یادگیری (مستمر)؛ 2_هوش و ذکاوت؛ 3- خلاقیت و نوآوری؛ 4-ارزشها و اعمال اخلاقی و اولویت 5- تفکر (سیستمی و خردمندانه) می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

146 - تأثیر خرد رهبران بر رفتار شهروند سازمانی با نقش میانجی فرهنگ‌سازمانی در دانشگاه آزاد اسلامی (مورد: شهر تهران)
فرزانه شاهرخی بهزاد شوقی شیما شعله کار

این پژوهش با هدف بررسی تأثیر خرد رهبران بر رفتار شهروند سازمانی با نقش میانجی فرهنگ سازمانی در دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران انجام شد.روش پژوهش برحسب هدف کاربردی، از نظر روش گرداوری داده ها توصیفی- همبستگی و همین طور از نظر نوع داده کمی بود.جامعه آماری پژوهش اساتید هیئت أکثر

این پژوهش با هدف بررسی تأثیر خرد رهبران بر رفتار شهروند سازمانی با نقش میانجی فرهنگ سازمانی در دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران انجام شد.روش پژوهش برحسب هدف کاربردی، از نظر روش گرداوری داده ها توصیفی- همبستگی و همین طور از نظر نوع داده کمی بود.جامعه آماری پژوهش اساتید هیئت‌علمی دانشگاه های آزاد شهر تهرانبودند که با استفاده از محاسبه حجم نمونه در معادلات ساختاری و روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای مرحله ای، تعداد 700 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شد که همگی اعضای هیئت‌علمی تمام‌وقت بودند. به منظور گرداوری داده ها از سه پرسشنامه استاندارد خرد آردلت (2003)،رفتار شهروند سازمانی اورگان و کانوسکی (1996) و فرهنگ‌سازمانی دنیسون (2000) استفاده شد.پس از جمع آوری پرسشنامه ها، توصیف داده ها از طریق میانگین، انحراف معیار و ... از طریق نرم افزار Spss-21 و استنباط آماری داده ها از طریق مدل‌سازی معادلات ساختاری و به کمک نرم‌افزار LISREL-v8.80 انجام پذیرفت.ویژگی های فنی پرسشنامه شامل پایایی، روایی همگرا و روایی واگرا بررسی گردید.ضرایبمسیر و ضرایب معناداری نرم‌افزار برای بررسی فرضیه های پژوهش مورد استفاده قرار گرفتند.نتایج نشان داد، درجه تناسب مدل ارائه شده با توجه به مؤلفه های پژوهش مناسب بود؛ هم چنین خرد رهبران بر رفتار شهروند سازمانی با نقش میانجی فرهنگ‌سازمانی تأثیر داشت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

147 - تاثیر خرد سازمانی بر اثربخشی کارکنان آموزش و پرورش استان مرکزی
فرزانه شاهرخی امیر نویدی بهزاد شوقی

این پژوهش با هدف تعیین تاثیر خرد سازمانی بر اثربخشی کارکنان آموزش و پرورش استان مرکزی در سال 1394 صورت گرفت. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ها توصیفی-پیمایشی بود. جامعه آماری تحقیق شامل 137 نفر از کلیه کارکنان شامل مدیران، معاونان و کارمندان آموز أکثر

این پژوهش با هدف تعیین تاثیر خرد سازمانی بر اثربخشی کارکنان آموزش و پرورش استان مرکزی در سال 1394 صورت گرفت. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ها توصیفی-پیمایشی بود. جامعه آماری تحقیق شامل 137 نفر از کلیه کارکنان شامل مدیران، معاونان و کارمندان آموزش و پرورش استان مرکزی بود که از این میان با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه گیری تصادفی ساده 101 نفر بعنوان حجم نمونه در نظر گرفته شد. روش جمع آوری داده ها بر اساس پرسشنامه استاندارد خرد سازمانی براون و گرین (2006) و پرسشنامه استاندارد اثربخشی کارکنان ندایی و همکاران (2012) انجام گرفت.. در نهایت یافته های پژوهش تأثیر خرد سازمانی و مولفه های آن شامل خودشناسی، مدیریت هیجانات، نوع دوستی، الهام بخشی، قضاوت، دانش زندگی، مهارت زندگی و تمایل به یادگیری را بر اثربخشی کارکنان آموزش و پرورش استان مرکزی مورد تأیید قرار داد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

148 - سنجش و مقایسه میزان خردمندی دانش آموزان نوجوان دختر و پسر تیزهوش و عادی
محمد علی سلمانی اردانی

هدف پژوهش حاضر سنجش و مقایسه خردمندی دانش‌آموزان نوجوان دختر و پسر تیزهوش و عادی است. این مطالعه به لحاظ هدف جزء پژوهش‌های توسعه‌ای – کاربردی و به لحاظ شیوه گردآوری داده‌ها از نوع توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری شامل تمامی دانش‌آموزان تیزهوش و عادی دورۀ اول متوسط أکثر

هدف پژوهش حاضر سنجش و مقایسه خردمندی دانش‌آموزان نوجوان دختر و پسر تیزهوش و عادی است. این مطالعه به لحاظ هدف جزء پژوهش‌های توسعه‌ای – کاربردی و به لحاظ شیوه گردآوری داده‌ها از نوع توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری شامل تمامی دانش‌آموزان تیزهوش و عادی دورۀ اول متوسطه شهر اصفهان در سال تحصیلی 98-97 بود. برای نمونه‌گیری از روش تصادفی خوشه‌ای استفاده شد و تعداد 400 نفر با پرسشنامۀ سنجش میزان خردمندی دانش‌آموزان نوجوان (WMQ) به صورت انفرادی مورد آزمون قرار گرفتند. داده‌ها به کمک نرم‌افزارهای SPSS و AMOS و به روش ضریب همبستگی، تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی تحلیل شدند. نتایج تحلیل نشان داد که شاخص میانگین در گروه تیزهوش بیشترازگروه عادی است و دانش‌آموزان تیزهوش دختر و پسر، نمره بالاتری در پرسشنامه شاخص-های رفتاری خردمندی دارند. عوامل هشت گانه با مقادیر ویژه بالاتر از یک توانسته‌اند 494/71 درصد از واریانس گویه‌ها را تبیین کنند. نتایج تحلیل عاملی تأییدی مرتبه نخست نشان داد که شاخص برازش مدل، در سطح مطلوبی قرار دارد. اعتبار پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 895/0 محاسبه شد. هماهنگی بین عوامل با نمره کل قابل قبول است و شاخص برازش مدل، در سطح مطلوبی قرار دارد که نشان می‌دهد پرسشنامه برای سنجش خردمندی دانش آموزان از کفایت لازم برخوردار است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

149 - تأثیر خرد رهبران بر شادکامی با توجه به نقش میانجی هوش هیجانی در دانشگاه آزاد اسلامی (مورد: شهر تهران)
شیما شعله کار بهزاد شوقی سید یوسف صالحی

این پژوهش با هدف بررسی تأثیر خرد رهبران بر شادکامی با توجه به نقش میانجی هوش هیجانی در دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران انجام شد. روش پژوهش برحسب هدف کاربردی، از نظر روش گرداوری داده‌ها توصیفی- همبستگی و همین-طور از نظر نوع داده کمی بود. جامعه آماری پژوهش اساتید هیئت‌علمی أکثر

این پژوهش با هدف بررسی تأثیر خرد رهبران بر شادکامی با توجه به نقش میانجی هوش هیجانی در دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران انجام شد. روش پژوهش برحسب هدف کاربردی، از نظر روش گرداوری داده‌ها توصیفی- همبستگی و همین-طور از نظر نوع داده کمی بود. جامعه آماری پژوهش اساتید هیئت‌علمی دانشگاه‌های آزاد شهر تهران بودند که با استفاده از محاسبه حجم نمونه در معادلات ساختاری و روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای، تعداد 700 نفر به‌عنوان حجم نمونه انتخاب شد که همگی اعضای هیئت‌علمی تمام‌وقت بودند. به‌منظور گرداوری داده‌ها از سه پرسشنامه استاندارد خرد آردلت (2003)، شادی آکسفورد آرگایل و همکاران (1989) و هوش هیجانی مایر و همکاران (1999) استفاده شد. پس از جمع‌آوری پرسشنامه‌ها، توصیف داده‌ها از طریق میانگین، انحراف معیار و ... و از طریق نرم‌افزار Spss-21 و استنباط آماری داده‌ها از طریق مدل‌سازی معادلات ساختاری و به کمک نرم‌افزار LISREL-v8.80 انجام پذیرفت. ویژگی‌های فنی پرسشنامه شامل پایایی، روایی همگرا و روایی واگرا بررسی گردید. ضرایب مسیر و ضرایب معناداری نرم‌افزار برای بررسی فرضیه‌های پژوهش مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج نشان داد، درجه تناسب مدل ارائه شده با توجه به مؤلفه‌های پژوهش مناسب بود؛ هم‌چنین خرد رهبران بر شادکامی با توجه به نقش میانجی هوش هیجانی تأثیر داشت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

150 - پیوند عقل و عشق در داستان زال رودابه با تکیه بر تئوری انتخاب و نگاره ماندالا
اناهیتا امینی قدمعلی سرامی رضا اشرف زاده

چکیده پژوهش حاضر با روی‌کردی روان‌شناسانه به روش تحلیلی- توصیفی با تأکید بر مفهوم عشق از دیدگاه ویلیام گلاسر یکی از مؤلّفه‌های پیوند‌دهندۀ عقل و عشق را در داستان زال رودابه می‌کاود. گلاسر عشق را برابر با تعهد می‌داند. تعهد مانند بسیاری از عمل کرد‌های دیگر آدمی، یک رفتار أکثر

چکیده پژوهش حاضر با روی‌کردی روان‌شناسانه به روش تحلیلی- توصیفی با تأکید بر مفهوم عشق از دیدگاه ویلیام گلاسر یکی از مؤلّفه‌های پیوند‌دهندۀ عقل و عشق را در داستان زال رودابه می‌کاود. گلاسر عشق را برابر با تعهد می‌داند. تعهد مانند بسیاری از عمل کرد‌های دیگر آدمی، یک رفتار است؛ رفتاری که با چیرگی و پشتوانۀ عقل انجام می‌گیرد. در این راستا ضمن تبیین برجسته‌ترین نیاز اساسی زال که نیاز عشق و تعلق است به آشکار کردن میزان رفتار متعهدانه و دور از هفت عادت مخرب هریک از شخصیت‌های پیش برندۀ داستان نیز می‌پردازد. از این منظر نقش آن‌ها را در به کمال رسیدن عشق معلوم می‌دارد. زال رودابه، ندیمان، سیندخت، سام، منوچهر و مهراب به ترتیب با رفتار متعهدانۀ خود به پشتوانۀ گفت وگوها و مذاکره‌های خردمندانه (مؤلّفۀ فکر) و کنترل عادت‌های مخربشان، تصاویر دنیای مطلوب خود را به‌تدریج تغییر داده و با پذیرفتن اتحادِ تضادها و تقابل‌ها، دوایر تودرتوی ماندالا را که با دایرۀ مهین عشق زال رودابه آغاز شده، در مسیر به کمال رساندن عشق و مرکزیت و یگانگی در می‌نوردند. از آن‌جا که در زبان نمی‌توان دو واژه را صد در صد برابر هم دانست، تعهد عنصری است که از یک‌سو بازوی خود را به دست عقل و از سویی به دست عشق داده است. بنابراین با تکیه بر این داستان می‌توان تعهد را به‌عنوان یکی از مؤلّفه‌های پیونددهندۀ عقل و عشق دانست. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

151 - اژدهایی به نام آز
محمدنوید بازرگان

ضحاک (آژی دهاک) همواره اسطوره ای شگفت در میان شخصیت های اساطیری در ادبیات پیش از اسلام بوده است، آیا می توان دورة مشخص تاریخی برای او جست و یا آنچنان که اوستا تصویر می کند او همچنان شخصیتی نیمه اهریمنی، نیمه انسانی است که هویت واقعی اش در غبار زمانهای دوردست ناپیداست؟ ا أکثر

ضحاک (آژی دهاک) همواره اسطوره ای شگفت در میان شخصیت های اساطیری در ادبیات پیش از اسلام بوده است، آیا می توان دورة مشخص تاریخی برای او جست و یا آنچنان که اوستا تصویر می کند او همچنان شخصیتی نیمه اهریمنی، نیمه انسانی است که هویت واقعی اش در غبار زمانهای دوردست ناپیداست؟ این مقاله سعی دارد پرتوی بر تندیس این اسطوره کهن بیفکند و از خلال یک مقایسه دقیق نشان دهد که مشابهتهای شگفتی میان آژی دهاک و دیو آز موجود است. دیوی که در ادبیات زروانی و مانوی پلیدترین همدست اهریمن به شمار می رود. به گواهی برخی از متون پهلوی، بعضی از دیوان، تازش آورنده به بدن آدمی و تسخیرکننده روان انسان شمرده شده اند. ضحاک یکی از بارزترین شخصیت هائی است که تحت تصرف دیو آز قرار گرفته است و این مسخ تدریجی توسط اهریمن و حلول دیو آز در یک پادشاه بمرور از او یک اژدها پدید آورده است که از سرشت انسانی بکلی فاصله گرفته رفتارهای دیو آز را – آنگونه که در اوستا و متون پهلوی تصویر شده – به نمایش می گذارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

152 - ابوالعلای معرّی کیست و چه می‌اندیشد؟
محمود مقتدایی

در سال 263 هـ ش در معرّة النعمان (شهری میان حمص و حلب) در خاندانی اصیل از دودمان تنوخ کودکی زاده شد که او را احمد نامدیدند. او بعدها به ابوالعلا نامور گشت. در سه سالگی به بیماری آبله دچار شد که این بیماری به نابینایی وی انجامید. مقدمات را در معرّه، نزد پدر آموخت، سپس بر أکثر

در سال 263 هـ ش در معرّة النعمان (شهری میان حمص و حلب) در خاندانی اصیل از دودمان تنوخ کودکی زاده شد که او را احمد نامدیدند. او بعدها به ابوالعلا نامور گشت. در سه سالگی به بیماری آبله دچار شد که این بیماری به نابینایی وی انجامید. مقدمات را در معرّه، نزد پدر آموخت، سپس برای دانش آموختن به حلب رفت. در زمان حکومت سیف الدولة حمدانی در آن شهر، کانون علم و دانش گرم بود. او از محضر دانش‌مندان بهره‌ها گرفت، سپس به انتاکیه رفت و از آن‌جا به لاذقیّه. اندیشة فلسفی او چنان شهرت یافت که از نواحی دور و نزدیک برای بهره‌گیری از دانش گسترده و نبوغ کم‌نظیر او به دیدنش می‌شتافتند. این حکیم و گویندة بزرگ عرب سرانجام در سال 449 هـ ق در اوج شهرت رخت از جهان بر بست. تفاصيل المقالة

فهرس المقالات wisdom

سند

الروابط

المراكز ذات الصلة

دعامة

الصفحات الرسمية