تبیین بازنمایی مفهوم رنج در اشعار ناصر خسرو و پروین اعتصامی
الموضوعات : Persian Language & Literatureعاطفه اصلانی راجعونی 1 , ثوراله نوروزی داودخانی 2 , خدابخش اسداللهی 3 , محمد رضا شادمنامن 4
1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران.
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران
3 - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
4 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران.
الکلمات المفتاحية: رنج, ناصرخسرو, پروین اعتصامی, ماهیت انسان, عواطف انسانی,
ملخص المقالة :
حالات و عواطف انسانی و عوارض طبیعی و اخلاقی که آدمی را به خود دچار میکند از دیرباز در زمینۀ آثار ادبی ظهور و بروز داشتهاند. مفهوم رنج از دیرباز در هیئت آثار ادبی بازنمایی شده است، اما در ادوار و اعصار گوناگون ماهیتهای متفاوتی داشته است. رنج جسمانی و مادی امری جدا از رنج اندیشه و هر دوی اینها جدا از تعب و رنج ناشی از فقدانهای سیاسی و اجتماعی هستند. مقالۀ حاضر با تبیین ماهیت رنج و جایگاه آن در ادبیات قدیم و جدید کوشیده با روش تطبیقی و رویکرد توصیفی-تحلیلی این مضمون را در اشعار ناصرخسرو و پروین اعتصامی بررسی نماید. نتایج بحث نشان میدهد که وجه مادی رنج در اندیشۀ ناصر خسرو اندک بوده و جای آن را رنج ناشی از فقدان اندیشه و خرد و رنجهای معنوی انسان در زمین که ناشی از فاصلۀ او با خداوند است، گرفته است. اعتصامی به این رنجها بیاعتنا نیست، اما نگاه خاصی نیز به رنجهای ناشی از مسائل سیاسی و اجتماعی و همچنین تنهایی انسان در عصر جدید دارد. نقطۀ عطف کار دو شاعر واکاوی رنج و تعب ناشی از بیخردی است و مهمترین تفاوت آنها را میتوان در همین بعد سیاسی و اجتماعی دید که پروین را متناسب با افق اندیشۀ دوران و گفتمانهای انتقادی زمانهاش از ناصر خسرو متمایز میکند.
