ادبیات

حرية الوصول المقاله

1 - روایت مصرف‌کنندگان از مصرف، دریچه‌ای به ذهن مصرف‌کنندگان رویکرد مرور نظام‌مند ادبیات روایت
محمد رحیم اسفیدانی داتیس خواجه‌ئیان محمود محمدیان عماد رحمانیان

داستان‌گویی همیشه بخشی از ارتباطات انسانی بوده که انسان‌ها از آن برای انتقال تجربیات و دانسته‌های خود بهره برده‌اند. این خصیصه می‌تواند فرصت خوبی برای بازارایابان در درک هر چه بهتر رفتار مصرف‌کننده باشد. روایت مصرف‌کننده از مصرف به عنوان ابزاری برای شناخت هرچه بهتر رفتا أکثر

داستان‌گویی همیشه بخشی از ارتباطات انسانی بوده که انسان‌ها از آن برای انتقال تجربیات و دانسته‌های خود بهره برده‌اند. این خصیصه می‌تواند فرصت خوبی برای بازارایابان در درک هر چه بهتر رفتار مصرف‌کننده باشد. روایت مصرف‌کننده از مصرف به عنوان ابزاری برای شناخت هرچه بهتر رفتار او از اوایل دهه نود میلادی مورد توجه پژوهشگران قرار گرفت. پژوهش‌های متعددی در این زمینه انجام شده که تعاریف و ابعاد مختلفی از آن ارائه داده است، اما تعدد پژوهش‌های انجام شده و حوزه‌های مختلف آن‌ها مانع از رسیدن به یک تعریف مشترک از این مفهوم شده است. از سوی دیگر در درسترس نبودن پژوهشی جامع و مدون به زبان فارسی در این زمینه، باعث شده است تا این موضوع مهم در بازایابی مدرن چندان مورد توجه قرار نگیرد. نتیجتاً این پژوهش با هدف مطالعه و خلاصه‌سازی این ادبیات متعدد و متنوع انجام شده تا خلاء وجود تعریفی جامع را بپوشاند و با ارائه تعریف، ابعاد و دسته‌بندی مدون به سایر پژوهشگران امکان استفاده بهتر و مفیدتر از این مفهوم را به پژوهشگران فارسی زبان بدهد. با استفاده از روش مرور نظام‌مند ادبیات سعی شد تا مهم‌ترین پژوهش‌های این حوزه انتخاب شوند تا خلاء موجود در ادبیات روایت مصرف پاسخ داده شود. تعریفی جامع به همراه ابعاد مختلف پدیده بر اساس رویکرد پژوهشگران مختلف ارائه شده است. همچنین برای افزودن به غنای یافته‌ها، سعی شد تا تعاریف مختلف و ابعاد آنها در دسته‌بندی‌ مستخرج از ادبیات بررسی شده قرار بگیرند. یافته‌ها نشان می‌دهد که پژوهشگران می‌توانند از روایت مصرف به عنوان منبعی برای داده‌های پژوهش خود استفاده کنند و ابعاد و دلایل مختلف رفتار مصرف‌کننده را هر چه بهتر بشناسند. همچنین سایر پژوهشگران می‌توانند علاوه بر یافته‌های مربوط به روایت، از فرایند انجام مرور ادبیات نظام‌مند که در حوزه مدیریتی پیاده‌سازی شده است در پژوهش‌های آتی خود بهره‌ ببرند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

2 - نسبت‌سنجی پژوهش‌های قرآن و حدیث با ادبیات فارسی از منظر ادبیات تطبیقی
عبدالله رادمرد احسان قبول

هدف از نگارش این مقاله بررسی نسبت دو نظریه‌‌ی فرانسوی و آمریکایی ادبیات تطبیقی در پژوهش‌های حوزه‌ی تأثیر قرآن و حدیث بر ادبیات فارسی است. به این منظور نخست در هر یک از این دو نظریه، انواع روابط میان قرآن و حدیث با ادب فارسی را معرفی کرده‌ایم و سپس نسبت انواع حوزه‌های پژ أکثر

هدف از نگارش این مقاله بررسی نسبت دو نظریه‌‌ی فرانسوی و آمریکایی ادبیات تطبیقی در پژوهش‌های حوزه‌ی تأثیر قرآن و حدیث بر ادبیات فارسی است. به این منظور نخست در هر یک از این دو نظریه، انواع روابط میان قرآن و حدیث با ادب فارسی را معرفی کرده‌ایم و سپس نسبت انواع حوزه‌های پژوهشی دو نظریه را با پژوهش‌های قرآنی و حدیثی با ادبیات فارسی تحلیل و بررسی کرده‌ایم و ظرفیت‌های هر حوزه را در این عرصه‌ی پژوهشی روشن ساخته‌ایم و نمونه‌هایی را در این میان مطرح کرده‌ایم؛ در پایان به محدودیت‌ها و چالش‌های هر نظریه برای پژوهش در این عرصه اشاره‌ای داشته‌ایم. نتیجه‌ی این پژوهش تبیین نسبت حوزه‌ی گسترده‌ی پژوهشی در عرصه‌ی تأثیر قرآن و حدیث بر ادب فارسی از منظر نظریه‌ی فرانسوی و آمریکایی ادبیات تطبیقی است. در این میان در هر نظریه، حوزه‌های جدید پژوهشی معرفی شده-اند؛ در عین حالی که نارسایی‌های هر یک از دو نظریه لحاظ گردیده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

3 - بررسی تطبیقی رئالیسم اجتماعی در داستانهای «ماشین‌ها پنج قروش» صباح الدین علی با «بیست و چهارساعت در خواب و بیداری» صمد بهرنگی
موسی رحیمی محمد شاهین

برکسی پوشیده نیست که رئالیسم یکی از بزرگترین مکتب های ادبی جهان است. این جریان ادبی گسترده‌ و تاثیرگذار از اواخر قرن نوزدهم در اروپا و امریکا با ظهور رمان و داستان کوتاه نویسی آغاز شد. در اوایل قرن بیستم با کمی تاخیر این جریان در ادبیات ایران و ترکیه زبان فارسی مکتب ها أکثر

برکسی پوشیده نیست که رئالیسم یکی از بزرگترین مکتب های ادبی جهان است. این جریان ادبی گسترده‌ و تاثیرگذار از اواخر قرن نوزدهم در اروپا و امریکا با ظهور رمان و داستان کوتاه نویسی آغاز شد. در اوایل قرن بیستم با کمی تاخیر این جریان در ادبیات ایران و ترکیه زبان فارسی مکتب ها و جریانهایی همچون رئالیسم و رئالیسم اجتماعی بر ادبیات داستانی معاصر هر دو کشور ترکیه و ایران سابه گسترده است. گرایش و علاقه نویسندگان رئالیسم اجتماعی در هر دو زبان انعکاس پیامدهای ناخوشایند تحولات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی است که در ادبیات معاصر آنها ظهور یافته است. صباح الدین علی یکی از برجسته‌ترین رمان نویسان و داستان کوتاه نویسان ترکیه است و از رهبران رئالیسم اجتماعی پس از جمهوری ترکیه محسوب می‌شود. صمد بهرنگی نیز از مشهورترین و تاثیرگذارترین نویسندگان معاصر ایران هستند که رئالیسم اجتماعی در آثارشان مشهود است. مقالۀ حاضر پژوهشی است تطبیقی- مقایسه‌ای از داستانهای ماشین‌ها پنج قروش صباح الدین علی و بیست و چهارساعت در خواب و بیداری صمد بهرنگی که با هدف شناخت تفاوت ها و شباهت‌های موجود در این آثار با روش تحلیلی-توصیفی نوشته شده است. واژگان کلیدی: رئالیسم اجتماعی، ادبیات داستانی معاصر ترکیه و ایران، صباح الدین علی، صمد بهرنگی. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

4 - بررسی تطبیقی مضامین رمانتیستی در شعر هوشنگ ابتهاج و لطیف هلمت
اسمین اسماعیل برات محمدی

اشعار هوشنگ ابتهاج شاعر معاصر ادب فارسی و لطیف هلمت شاعر معاصر کرد از نظر محتوا و مضمون و در چارچوب ادب رمانتیستی دارای مشابهت‌‌هایی هستند. پژوهش حاضر بر آن است تا اشعار این دو شاعر را با رویکرد تحلیل محتوا و با پشتوانه‌‌ی تفسیری برگرفته از مکتب رمانتیسم در هر دو سطح رم أکثر

اشعار هوشنگ ابتهاج شاعر معاصر ادب فارسی و لطیف هلمت شاعر معاصر کرد از نظر محتوا و مضمون و در چارچوب ادب رمانتیستی دارای مشابهت‌‌هایی هستند. پژوهش حاضر بر آن است تا اشعار این دو شاعر را با رویکرد تحلیل محتوا و با پشتوانه‌‌ی تفسیری برگرفته از مکتب رمانتیسم در هر دو سطح رمانتیسم فردی و اجتماعی بررسی کند. به این منظور ابتدا تمام اشعار ابتهاج و هلمت مطالعه و بررسی شدند سپس اشعاری که دارای مضامین رمانتیستی (چه رمانتیسم اجتماعی، چه رمانتیسم فردی) بودند استخراج شدند. سپس به طبقه‌‌بندی مضمونی این اشعار ذیل دو سطح کلان رمانتیسم فردی و رمانتیسم اجتماعی پرداخته شده است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که در مجموع، 103 نمونه‌‌ی شعری از مجموعه اشعار هر دو شاعر حاوی مضامین رمانتیستی بودند (52 مورد اشعار هلمت و 51 مورد شعر ابتهاج) که تعداد 27 مورد (26 درصد) آن دارای مضامین سه‌‌گانه‌‌ی رمانتیسم فردی (عشق، اخلاق فردی و ناپایداری دنیا) و تعداد 76 مورد (74 درصد) آن دارای مضامین رمانتیستی از نوع رمانتیسم اجتماعی بود که در پنج دسته اصلی طبقه‌‌بندی شدند و عبارتند از: تعهد و التزام شاعر، آسیب‌‌های اجتماعی چون فقر، گرسنگی و ...، بیدارگری و ستایش آزادی، نکوهش قدرت، ستم و جنگ، شکوه از جابه‌‌جا شدن ارزش‌‌ها و ضد ارزش‌‌ها. بر این اساس، هر دو شاعر، جنبه‌‌ی اجتماعی رمانتیسم را بر دغدغه‌‌های فردگرایانه و شخصی مقدّم دانسته‌‌اند و می‌‌توان به هر دو شاعر لقب شاعران تعهد و التزام اجتماعی را بخشید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

5 - حکایت «میوه خوردن غلام نزد پادشاه» در ادب عربی و فارسی بررسی آبشخور‌ها و تحلیل عناصر داستانی آن
سید محمدرضا ابن الرسول مریم کلانتری سمیه حسنعلیان

داستان میوه خوردن غلامی نزد خواجه‌اش از جمله داستان‌های تعلیمی است که در ادبیات عربی و فارسی صورت‌‌هایی از نثر و نظم آن یافت می‌شود. قدیم‌ترین مأخذ این روایت مربوط به ادبیات عربی در کتاب الإمتاع والمؤانسة از ابوحیان توحیدی (قرن چهارم) است. پس از آن نمونه‌های نثر و نظم ع أکثر

داستان میوه خوردن غلامی نزد خواجه‌اش از جمله داستان‌های تعلیمی است که در ادبیات عربی و فارسی صورت‌‌هایی از نثر و نظم آن یافت می‌شود. قدیم‌ترین مأخذ این روایت مربوط به ادبیات عربی در کتاب الإمتاع والمؤانسة از ابوحیان توحیدی (قرن چهارم) است. پس از آن نمونه‌های نثر و نظم عربی و فارسی تا پایان قرن نُه آن‌ را ذکر کرده‌اند. مولانا و عطار نیز در ادبیات فارسی خلاقانه به بازآفرینی منظوم این روایت پرداخته‌اند. این داستان که با دو روایت مختلف ذکر شده است به یک نتیجه‌گیری اخلاقی یکسانی که عبارت است از امانت‌داری و تعهد منتهی می‌شود. بدین رو بررسی آبشخورهای این حکایت، نه تنها آیندگان را با تجریبات اقوام گوناگون آشنا می‌کند بلکه به حفظ و ضبط فرهنگ و تاریخ پیشینیان نیز می‌پردازد. در این پژوهش ضمن مأخذیابی و مقایسه منابع عربی و فارسی روایت، به بررسی عناصر داستانی آن از جمله درون‌مایه، پیرنگ، شخصیت، گفت و گو، زاویه دید و صحنه می‌پردازیم و مشخص می‌کنیم مآخذ منظوم فارسی تا چه اندازه به مأخذ قدیم عربی شباهت دارند. از مهم‌ترین نتایج این بررسی که براساس شیوه قیاسی تطبیقی به انجام رسیده، این است که مضمون حکایت در همه مآخذ عربی و فارسی یکسان است و حکایات منظوم فارسی با الهام‌گیری از منابع کهن، مضمونی یکسان را با ساختاری متفاوت به نظم کشیده‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

6 - ادبیات تطبیقی در ایران از لابه‌لای همایش‌ها
ناهید حجازی

یکی از شاخص‌های رشد و بالندگی در هر علمی برگزاری همایش‌های تخصصی در آن علم به‌خصوص در مجامع دانشگاهی است. نخستین همایش در تاریخ این رشته از پژوهش‌های ادبی یعنی ادبیات تطبیقی به سال 1878 در پاریس باز می‌گردد. در ایران انجمن ادبیات تطبیقی نداریم یا دست‌کم فعال نیست. این ح أکثر

یکی از شاخص‌های رشد و بالندگی در هر علمی برگزاری همایش‌های تخصصی در آن علم به‌خصوص در مجامع دانشگاهی است. نخستین همایش در تاریخ این رشته از پژوهش‌های ادبی یعنی ادبیات تطبیقی به سال 1878 در پاریس باز می‌گردد. در ایران انجمن ادبیات تطبیقی نداریم یا دست‌کم فعال نیست. این حوزه در دانشگاه‌های ایران بیش از هفت دهه (از 1317) سابقه ندارد و از اواخر دهه هفتاد شمسی بود که دانشگاه‌ها همایش‌هایی را در موضوع ادبیات تطبیقی‌ برگزار کردند. مقاله حاضر به آسیب‌شناسی علمی همایش‌های برگزارشده در این رشته می‌پردازد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

7 - ادبیات تطبیقی
سید جعفر حمیدی

ادبیات تطبیقی _چنانکه از عنوان ان برمی ا ید _ تطبیق یا مقابل ادبیات زبان های مختلف و یافتن وجوه مئسترک و تائیر و تاثرپذیری دو یا چند شعر ادبی از جهات مختلف فنی. مکاتب مختلف ادبی و یا جریان فکری گوناگون است. در این راستا، انواع ادبی که ویژه بعضی سنیت ها است ولی بازتاب ان أکثر

ادبیات تطبیقی _چنانکه از عنوان ان برمی ا ید _ تطبیق یا مقابل ادبیات زبان های مختلف و یافتن وجوه مئسترک و تائیر و تاثرپذیری دو یا چند شعر ادبی از جهات مختلف فنی. مکاتب مختلف ادبی و یا جریان فکری گوناگون است. در این راستا، انواع ادبی که ویژه بعضی سنیت ها است ولی بازتاب ان در ادبیات سایر ملل مشاهده می شود. بررسی می شود. در مقالة حاضر، معرفی ادبیات تطبیقی، با تعریف و بررسی :جزای تشکیل دهنده این اصطلاح _ یعنی ادبیات و تطبیقی _ اغاز می شود: انگاه ضمن بحث دربارة تاریخ ادبیات تطبیقی و مقدمه ای درباره تاریخ ادبیات تطبیقی. موضوع و فایده و ویژگی وچگونگی تحقیق در ادبیات تطبیقی بیان می نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

8 - مفهوم ادبیات جهان
فرانسوا یوست علی رضا انوشیروانی

در مقالة حاضر، ابعاد مختلف مفهوم ادبیات جهان بررسی می شود. ادبیات جهان، رابطة تنگاتنگی با ادبیات تطبیقی دارد و در واقع، مواد خام مطالعات پژوهشگر ادبیات تطبیقی را تشکیل می دهد. گوته _اندیشمند و نویسنده مشهور آلمانی _اولین کسی است که اصطلاح ادبیات جهان را در محافل ادبی م أکثر

در مقالة حاضر، ابعاد مختلف مفهوم ادبیات جهان بررسی می شود. ادبیات جهان، رابطة تنگاتنگی با ادبیات تطبیقی دارد و در واقع، مواد خام مطالعات پژوهشگر ادبیات تطبیقی را تشکیل می دهد. گوته _اندیشمند و نویسنده مشهور آلمانی _اولین کسی است که اصطلاح ادبیات جهان را در محافل ادبی مطرح و دیگران را به خواندن آن ترغیب کرد. به اعتقاد گوته، ادبیات، حد و مرز جغرافیای ندارد و دوستدار و پژوهشگر ادبیات،کتاب های مورد علاقه خود را براساس معیار های زیبایی شناسانه انتخاب می کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

9 - نگاهى تطبیقى به طنز و طنزپردازى در ادبیات ایران و عرب با تکیه بر طنز عبید زاکانى و نمونه هایى از طنز شاعران عصر انحطاط
زهرا اسدى

مقالة حاضر چنانکه از عنوان آن برمى آید، تطبیقى است بین طنز و طنزپردازى در ادبیاتایران و عرب. در این تطبیق، طنز عبیدزاکانى به عنوان نمونه اى از طنز ادبیات ایران و طنز شاعران عصر انحطاط به عنوان نمونه اى از طنز ادبیات عرب با هم مقایسه شدهاست. در این مقاله کوشیده ام تصویر أکثر

مقالة حاضر چنانکه از عنوان آن برمى آید، تطبیقى است بین طنز و طنزپردازى در ادبیاتایران و عرب. در این تطبیق، طنز عبیدزاکانى به عنوان نمونه اى از طنز ادبیات ایران و طنز شاعران عصر انحطاط به عنوان نمونه اى از طنز ادبیات عرب با هم مقایسه شدهاست. در این مقاله کوشیده ام تصویر کاملى از عبید ارائه دهم، اما به منظور پرهیز از برخى سوءتفاهمات اجتماعى لازم دیدم از ذکر پاره اى از طنزهاى درخشان او صرف نظر کنم.طنز پیش درآمدى است که مى توان به راحتى کسى را با آن دست انداخت، از میدان به در کرد و بدى هایش را آشکار ساخت. با استهزا مى توان کسى را تحقیر کرد و او را مضحکةعام و خاص ساخت. در ادبیات عرب، شاعر با هجو شخصى یا قومى سعى مى کند حریفرا از میدان خارج کند، با توجه به تأثیرگذارى طنز در بیان زشتى ها و عیب هاى جامعه، چهدر مقولة سیاسى، و یا اجتماعى مى توان اذعان کرد که زبان طنز رساتر و برتر از زبان دیگرنوشته ها است. در طنز، خنده هدف نیست، بلکه وسیله اى است براى بهتر بیان کردنو انتقال هدف موردنظر از نویسنده به خواننده. در ابتداى مقاله نیز تعریف طنز از نظرصاحب نظران ارائه شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

10 - چشم انداز تاریخی ادبیات تطبیقی
فرانسوا یوست علیرضا انوشیروانی

مقالة حاضر، مطالعه تاریخ ادبیات تطبیقی به عنوان رشته ای دانشگاهی است. منشای تاریخی این رشته به قرون وسطا برمی گردد و تا زمان حال ادامه پیدا می کند. ابتدا در دوران رنسانس بودکه زبان های بومی و درنتیجه ادبیات ملی شکل گرفت. نویسنده بر این مطلب تاکید می کند که تنوع. غنا و چ أکثر

مقالة حاضر، مطالعه تاریخ ادبیات تطبیقی به عنوان رشته ای دانشگاهی است. منشای تاریخی این رشته به قرون وسطا برمی گردد و تا زمان حال ادامه پیدا می کند. ابتدا در دوران رنسانس بودکه زبان های بومی و درنتیجه ادبیات ملی شکل گرفت. نویسنده بر این مطلب تاکید می کند که تنوع. غنا و چاشنی زندگی روشنفکرانه است. آنچه در کانون توجه ادبیات تطبیقی است، این است که در پس تمامی تفاوت های ظاهری، نوعی یگانگی و وحدت به چشم می خورد. نویسنده، سپس ادبیات تطبیقی در فرانسه و آلمان را به اجمال مروم می کند و فهرستی از نشریات ادبیات تطبیقی را که از قرن نوزدهم به بعد در اروپا وامریکا منتشر شد. ارائه می دهد: و در پایان. نتیجه می گیردکه ادبیات تطبیقی با سرعت فزاینده و روبه رشد خود در جهان آینده. یکی از مهم ترین و معتبر ترین رویکردهای نقد ادبی محسوب خواهد شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

11 - بررسی تطبیقی شگردهای بیانی در باب شیر و گاو و کلیله و دمنه عربی و پارسی
کی رخ احمدی فرشته ناصری سید ابراهیم آرمن

کلیله و منه از با ارزش ترین کتب تاریخ بشریت است که از دیر باز تا کنون توجه مردم با فرهنگ های گوناگون را به خود جلب کرده است . اصل آن هندی و به ربان سانسکریت بوده است. این کتاب از آن دست آثاری است که محتص ومحدود به ملتی خاص نیست و متناسب با فرهنگ و زبان هر قوم تزجمه شده أکثر

کلیله و منه از با ارزش ترین کتب تاریخ بشریت است که از دیر باز تا کنون توجه مردم با فرهنگ های گوناگون را به خود جلب کرده است . اصل آن هندی و به ربان سانسکریت بوده است. این کتاب از آن دست آثاری است که محتص ومحدود به ملتی خاص نیست و متناسب با فرهنگ و زبان هر قوم تزجمه شده است. و مترجمان در آ> دخل و تصرف هایی انجام داده اند. محمد جعفر محجوب کتاب کلیله و دمنه را یر منشا پیدایش ادبیات تطبیقی می داند. ترجمه ابوالمعالی نیز که از روی نرجمه ابن مقفع صورت کرفته است محور پژوهش های محققان و دانشجویان رشته های گوناگون شده است . پژوهش حاضر نیز در این زمینه به بررسی فنون بلاغی در این دو کتاب ارزشمند می پردازد. و شگردهای علم بیان را در آن دو مورد ارزیابی قرار می دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

12 - مکتب‌های ادبیات تطبیقی
صدیقه شرکت مقدم

در مقاله حاضر، سعی بر آن است که توضیحی چند درباره ادبیات تطبیقی داده شود و سپس مقایسه&zwnj;ای بین مکاتب ادبی انجام گیرد و قلمرو ادبیات تطبیقی و بازتاب آن در ایران و جهان امروز بررسی و اهمیت آن در دنیای فعلی با ذکر دلایل آشکار گردد.ادبیات تطبیقی از شاخه های جدید گسترده ا أکثر

در مقاله حاضر، سعی بر آن است که توضیحی چند درباره ادبیات تطبیقی داده شود و سپس مقایسه&zwnj;ای بین مکاتب ادبی انجام گیرد و قلمرو ادبیات تطبیقی و بازتاب آن در ایران و جهان امروز بررسی و اهمیت آن در دنیای فعلی با ذکر دلایل آشکار گردد.ادبیات تطبیقی از شاخه های جدید گسترده ادبیات و ادبیات نمایشی امروز است که در آن، تشابه و تفارق نمونه&zwnj;های مختلف آثار ادبی بررسی می شود. در ادب تطبیقی، آنچه مورد نظر محقق و نقاد است، نقش اثر ادبی نیست، بلکه در کیفیت و تجلی و انعکاسی است که اثر ادبی قومی در ادبیات قوم دیگر پیدا می کند. ادبیات تطبیقی نه تنها از مرزهای سیاسی، زبانی، ملی، کشوری و فرهنگی فراتر می&zwnj;رود، بلکه به دنبال گشودن افق&zwnj;های تازه فکری است. به عبارت دیگر ادبیات تطبیقی نه تنها به دنبال ایجاد ارتباط و گفتمان با دیگر رشته&zwnj;های علوم انسانی است بلکه درصدد ایجاد مفاهمه میان فرهنگ&zwnj;های مختلف است. به این خاطر تحقیق و تفحص در این موضوع بسی مهم و قابل اهمیت است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

13 - مقایسه مضامین اجتماعی در اشعار پروین اعتصامی و احمد صافی النجفی
رمضان رضائی

در جهان معاصر و در طی یک قرن گذشته سرنوشت برخی ملت&zwnj;ها شباهت زیادی به هم داشته و مسائل اجتماعی آنها نیز به همین خاطر شبیه هم شده است. مقاله حاضر با هدف مقایسه مسائل اجتماعی در اشعار دو شاعر معاصر، پروین اعتصامی و احمد صافی النجفی تدوین شده است هر چند که ممکن است این أکثر

در جهان معاصر و در طی یک قرن گذشته سرنوشت برخی ملت&zwnj;ها شباهت زیادی به هم داشته و مسائل اجتماعی آنها نیز به همین خاطر شبیه هم شده است. مقاله حاضر با هدف مقایسه مسائل اجتماعی در اشعار دو شاعر معاصر، پروین اعتصامی و احمد صافی النجفی تدوین شده است هر چند که ممکن است این دو شاعر در بسیاری از جهات اثر مستقیمی در یکدیگر نداشته&zwnj;اند، اما آن دو با وجود تفاوت در جنس&zwnj; یعنی در زن و مرد بودن، به مسائلی از قبیل وطن&zwnj;پرستی، دفاع از آزادی و آزادی&zwnj;خواهی و بیان درد فقرا و یتیمان پرداخته و نیز دردهای اجتماعی ، سکوت ، خفقان و استبداد حاکم بر زمان خویش را بیان کرده&zwnj;اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

14 - تطبیق تشبیه ابیات حکمی بوستان و سروده های متنبی
محمد بهنام فر مجید خسوری

تشبیه یکی از بارزترین و بنیادی ترین شیوه های بیانی است که نفش عمده ای در خیال انگیزی و تاثیر کلام شاعران داشته است. در این مقاله به شیوه توصیفی -تحلیلی و تطبیقی تشبیهات موجود در ادبیات حکمی بوستان و سروده های جکمی متنبی از وجوه محتلف طرفین تشبیه -جسی و عقلی بودن -مفرد و أکثر

تشبیه یکی از بارزترین و بنیادی ترین شیوه های بیانی است که نفش عمده ای در خیال انگیزی و تاثیر کلام شاعران داشته است. در این مقاله به شیوه توصیفی -تحلیلی و تطبیقی تشبیهات موجود در ادبیات حکمی بوستان و سروده های جکمی متنبی از وجوه محتلف طرفین تشبیه -جسی و عقلی بودن -مفرد و مرکب بودن - وجه شبه بررسی گردیده و تحلیلی آماری از آن ها ارایه شده است. نتایج تحقیق حاکلی از آن است که هر جند سعدی و متنبی از انواع تشبیه از جمله مفرد -مرکب -مطلق-مضمر-بلیغ و موکد بهره گرفته اند ؛ ام در کاربرد تشبیه به لحاظ آماری با یکدیگر تفاوت هایی دارند. از دیگر نتایح تحقیق این است که تشبیهات سعدی در بیشتر موارد مفرد بلیغ- واضح و بدون تعقید است. اما گرایش متنبی به تشبیهات ضمنی-مقید و یا مرکب- معقد و غیر صریح بیشتر است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

15 - پیدایش و رشد ادبیات تطبیقی در ژاپن
ناهید حجازی

بعد از جنگ جهانی دوم و با خروج تدریجی ژاپن از انزوای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی زمینه برای رشد ادبیات تطبیقی فراهم شد، و محققان تطبیق‌گر در نتیجه اشتیاق به مدرنیسم از ادبیات تطبیقی با تأثیرپذیری از مکتب فرانسه استقبال کردند. انجمن ادبیات تطبیقی در سال 1948 تأسیس و اولین ش أکثر

بعد از جنگ جهانی دوم و با خروج تدریجی ژاپن از انزوای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی زمینه برای رشد ادبیات تطبیقی فراهم شد، و محققان تطبیق‌گر در نتیجه اشتیاق به مدرنیسم از ادبیات تطبیقی با تأثیرپذیری از مکتب فرانسه استقبال کردند. انجمن ادبیات تطبیقی در سال 1948 تأسیس و اولین شماره مجله آن در 1958 چاپ شد. اگر نه همه اما در اکثر دانشگاه‌هایِ ملی و خصوصی درس‌های علوم اجتماعی و انسانی و به‌خصوص ادبیات با جنبه بین‌المللی و بین‌فرهنگی برگزار می‌شود و دانشگاه‌های خصوصی در این زمینه فعال‌تر و نوآورتر بوده‌اند. در سال 2002 توافق‌نامه‌های بین‌المللی برای اتقای مطالب درسی با دانشگاه‌های خارجی امضا کردند و تعداد اساتید خارجی افزایش یافته است. گرچه ژاپن کشوری در شرقی‌ترین قسمت آسیا محصور در آب با زبان و خط کاملاً متفاوت است و پیشتاز نظریه‌ای جدید در حوزه ادبی و ادبیات تطبیقی نبوده، اما توانسته است برخی نظریه‌های ادبی جهانی را؛ حفظ سنت‌ها و فرهنگ خود مورد استفاده قرار دهد، و برخی جنبه‌های فرهنگ و ادبیات خود را که در قالب آن نظریه‌‌ها در می‌آید به جهانیان بشناساند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

16 - جستاری در مضامین مشترک در ادبیات فارسی و عربی با رویکرد ادبیات تطبیقی
غلامرضا فخر

امروزه ادبیات تطبیقی شاخه ای با اهمیت از ادبیات به شمار می آید که در برر سی ها و پژوهش های ادبی ممکن است رهیافت و دستاوردهای مغتنم و ارزشمندی به همراه داشته باشد. ادبیات تطبیقی که در زبان عربی به آن الأدب الملقار ن گفته می شود، شاخه ای از ادبیات، یا به تعبیر بهتر، شاخه أکثر

امروزه ادبیات تطبیقی شاخه ای با اهمیت از ادبیات به شمار می آید که در برر سی ها و پژوهش های ادبی ممکن است رهیافت و دستاوردهای مغتنم و ارزشمندی به همراه داشته باشد. ادبیات تطبیقی که در زبان عربی به آن الأدب الملقار ن گفته می شود، شاخه ای از ادبیات، یا به تعبیر بهتر، شاخه ای از نقد ادبی است که به مقایسه میان آ ثار ادبی در زبان های مختلف می پردازد و شباهت ها و نقاط افتراق آن آثار را از جنبه ها و زوایای گوناگون ادبی تحلیل و بررسی می کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

17 - تحلیل استنادی مقالات مجله «مطالعات ادبیات تطبیقی»
فاطمه علی‌نژاد چمازکتی

این پژوهش با هدف ارزیابی و تحلیل استنادی مجله مطالعات ادبیات تطبیقی طی سال‌های 1386تا 1392 انجام شده است. یافته‌ها حاکی از آن است که مجله مطالعات ادبیات تطبیقی در هفت سال مورد بررسی 262 مقاله در 28 شماره منتشر نموده است. آمار مشارکت نویسندگان نشان می‌دهد در سال‌های مورد أکثر

این پژوهش با هدف ارزیابی و تحلیل استنادی مجله مطالعات ادبیات تطبیقی طی سال‌های 1386تا 1392 انجام شده است. یافته‌ها حاکی از آن است که مجله مطالعات ادبیات تطبیقی در هفت سال مورد بررسی 262 مقاله در 28 شماره منتشر نموده است. آمار مشارکت نویسندگان نشان می‌دهد در سال‌های مورد بررسی 15/51 درصد مقالات تک نویسنده بوده است. به بیان دیگر در چهار سال نخست مشارکت علمی نویسندگان ضعیف بوده و اکثر مقالات تک نویسنده بوده است؛ ولی در سه سال اخیر نویسندگان به سمت مشارکت گروهی و هم‌تألیفی در نگارش مقالات روی آوردند. این پژوهش نشان می‌دهد که مهدی ممتحن با 22 مقاله به عنوان پرکارترین نویسنده این مجله معرفی می‌گردند. هم‌چنین دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت با 46 مقاله به عنوان دانشگاه پرتولید در جایگاه نخست قرار دارد. نویسندگان این مجله در میان منابع اطلاعاتی حدود 90 درصد از کتاب‌ها استفاده نموده‌اند و قریب به 71 درصد منابع اطلاعاتی مقالات این مجله به زبان فارسی بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

18 - «صلحِ کل» برآیند گفت‌وگوی منطقی ادبیات جهان، در منطق گفت‌وگوی حافظ و گوته
طاهره کوچکیان

اوج آشتی دو فرهنگ و زبان را در دلبستگی گوته آلمانی به حافظ ایرانی می‌توان یافت. گوته در دوران پختگی روح، چنان سرسپرده اندیشه قوام‌یافته حافظ شد که توانست رویکردی تعامل گرایانه را در پیش بگیرد و بارها با افتخار از این سرسپردگی دم زند؛ مناسبات ادبی ایران و آلمان به حافظ و أکثر

اوج آشتی دو فرهنگ و زبان را در دلبستگی گوته آلمانی به حافظ ایرانی می‌توان یافت. گوته در دوران پختگی روح، چنان سرسپرده اندیشه قوام‌یافته حافظ شد که توانست رویکردی تعامل گرایانه را در پیش بگیرد و بارها با افتخار از این سرسپردگی دم زند؛ مناسبات ادبی ایران و آلمان به حافظ و گوته ختم نمی‌شود؛ اما شکوه این گفت‌وگوی منطقی را در ارتباط این دو اندیشمند بزرگ، فرای زمان‌ها و مکان‌ها می‌توان جست‌وجو کرد. گوته برای نخستین بار مبحث ادبیات جهان را مطرح کرد و نظریه منطق گفت‌وگو را نیز باختین مطرح کرد؛ ایجاد ارتباط یک گفتار با گفتارهای دیگر برای حذف تک آوایی؛ و ژولیا کریستوا این مفهوم را به ارتباط بین متون و گفتمان‌های ادبی گسترش داد. این پژوهش بر آن است تا ضمن بررسی گفت‌وگوی حافظ و گوته به عنوان سمبل شرق و غرب و تحلیل نظریه ادبیاتِ جهان در این زمینه، به تبیین تأثیر این گفت‌وگو در شکل گیری گفتمان‌های مثبت جهانی بپردازد؛ بدین وسیله نقش گفت‌وگوی منطقی بین متون و همچنین گفتمان‌های ادبی در ایجاد تفاهم و صلح ملل با توجه به ارج نهادن به شباهت‌ها و مدارای با تفاوت‌ها به صورت قابل تأملی برجسته خواهد شد. این مقاله با رویکردی تحلیلی، تطبیقی و انتقادی به این موضوع پرداخته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

19 - تطبیق نوستالژی در اندیشه جبران و نیما
مهدی ممتحن حسن مجیدی سکینه صارمی گروی

چکیده نوستالژی یا "¬غم غربت" در اصطلاح روانشناسی، حسرت و دلتنگی انسان¬ها نسبت به گذشته خویش است. فقر، مهاجرت، دوری از وطن و ... در ایجاد این احساس مؤثر است. روانشناسان نوستالژی را یک حالت هیجانی، انگیزشی پیچیده می¬دانند که گاهی غمگینی و تمایل بازگشت به وطن و أکثر

چکیده نوستالژی یا "¬غم غربت" در اصطلاح روانشناسی، حسرت و دلتنگی انسان¬ها نسبت به گذشته خویش است. فقر، مهاجرت، دوری از وطن و ... در ایجاد این احساس مؤثر است. روانشناسان نوستالژی را یک حالت هیجانی، انگیزشی پیچیده می¬دانند که گاهی غمگینی و تمایل بازگشت به وطن و گاهی درماندگی ناشی از تفکر درباره آن (وطن یا منزل) است. جبران خلیل جبران(1883- 1931م) یکی از شاعران خوش قریحه رمانتیک، و نیما یوشیج( 1274- 1338 هـ.ش) از شاعران توانمند معاصر و صاحب اشعار سیاسی و اجتماعی زیاد است. بررسی این مقاله نشان می¬دهد که جبران و نیما از شاعران برجسته رمانتیک هستند. احساس نوستالژیک به عنوان یکی از مؤلفه¬های رمانتیسم (گریز و سیاحت) در آثار هر دو شاعر مشهود است؛ چرا که این دو شاعر تحت تاثیر محیط اجتماعی و سیاسی مجبور به ترک وطن شده¬اند¬ و غم دوری از وطن و معشوقه برای آنان خاطرات تلخی را به جا گذاشت، در نتیجه نوستالژی فردی و اجتماعی هر دو شاعر را به عنوان شاعران رمانتیک نوستالژیک معرفی می¬کند. این مقاله کوشش تطبیقی است که نحوه¬ بیان احساسات و عواطف نوستالژیک جبران خلیل جبران و نیما یوشیج را به تصویر می¬کشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

20 - بررسی تطبیقی عناصر ادبیات مقاومت در شعر جابر محمد جابری و فرخی یزدی
روح الله تقی زاده سیداکبر غضنفری محمد جنتی فر

ادبیات مقاومت، شاخه‌ای از ادبیات متعهد و التزام است که تحت تأثیر شرایطی چون اختناق، استبداد داخلی، نبود آزادی‌های فردی و اجتماعی و... شکل می‌گیرد. در دو کشور ایران و عراق با توجه به اوضاع سیاسی و اجتماعی آن‌ها، این نوع ادبیات جایگاه ویژه‌ای یافته است. مقاومت و پایداری م أکثر

ادبیات مقاومت، شاخه‌ای از ادبیات متعهد و التزام است که تحت تأثیر شرایطی چون اختناق، استبداد داخلی، نبود آزادی‌های فردی و اجتماعی و... شکل می‌گیرد. در دو کشور ایران و عراق با توجه به اوضاع سیاسی و اجتماعی آن‌ها، این نوع ادبیات جایگاه ویژه‌ای یافته است. مقاومت و پایداری مردم عراق نیز قابل توجه است و به خوبی در آثار شاعران و نویسندگان عراقی نمود دارد. جابر محمد جابری مشهور به مدین الموسوی از جمله شاعران معاصر عراقی است که شاهد ظلم، استبداد و استعمار بوده است. فرخی یزدی شاعر مشروطه از جمله شاعران ایرانی است که با شعر خود به دفاع از ملت خود در برابر بیگانگان و ظلم و ستم داخلی پرداخته است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که مضامین وطن دوستی و غیرت ملی، دعوت به مبارزه طلبی و جانفشانی، اعتراض به مسائل داخلی، امید به رهایی و تلاش برای آزادی و دعوت به وحدت از مضامین مشترک در شعر دو شاعر است. این پژوهش، ضمن بیان مضامین ادبیات مقاومت در شعر هر دو شاعر، به مقایسه این مضامین در شعر آن‌ها پرداخته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

21 - اندیشه های تعلیمی در نثر صادق هدایت
امان اله صفرزایی عباس نیکبخت مریم شعبانزاده

مفاهیم و اندیشه¬های تعلیمی در آثار کهن زبان فارسی به دو صورت مستقیم؛ در قالب پند، موعظه، امر، نهی وغیرمستقیم؛ در پردۀ داستان و حکایت بیان ‌شده‌اند. با پیدایش انقلاب مشروطه و پس ‌از آن با توجه به تحولات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اخلاقی، مفاهیم و اندیشه‌های تعلیمی جلوه¬ای¬ أکثر

مفاهیم و اندیشه¬های تعلیمی در آثار کهن زبان فارسی به دو صورت مستقیم؛ در قالب پند، موعظه، امر، نهی وغیرمستقیم؛ در پردۀ داستان و حکایت بیان ‌شده‌اند. با پیدایش انقلاب مشروطه و پس ‌از آن با توجه به تحولات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اخلاقی، مفاهیم و اندیشه‌های تعلیمی جلوه¬ای¬ متفاوت با دوره‌های گذشته یافت. در این دوره، به‌ خصوص در آثار منثور زبان -فارسی، مفاهیم تعلیمی بیشتر به‌ صورت غیرمستقیم و تلویحی در لایه‌های پنهانِ داستان، رمان، طنز و انتقاد اجتماعی به‌ گونه‌ای تشویقی یا تحذیری آمده¬اند. صادق هدایت از نویسندگان مشهور این دوره است که در آثار داستانی خویش، با بیان واقعیت‌ها و انتقاد از اوضاع اجتماعی روزگارش، فضیلت¬ها، رذیلت‌ها و رفتارهای متضاد با ارزش‌های انسانی و اجتماعی را به مخاطبان معرفی می¬نماید و به‌ صورت غیرمستقیم به آن¬ها می¬آموزد که با آگاهی و شعور و پرهیز از رفتارهای نادرست فردی و اجتماعی، مسیر درست رسیدن به ‌مراتب عالیِ انسانی و قله¬های منیع خوشبختی را بشناسند و به سمت ‌و سوی فضایل اخلاقی و اجتماعی گام بردارند. در این نوشتار، چند نمونه از جلوه‌های گوناگون مفاهیم و مؤلفه¬های¬ تعلیمی و چگونگی کاربرد آن¬ها در آثار صادق هدایت به شیوۀ تحلیلی - توصیفی مورد بررسی قرارگرفته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

22 - نقد جامعه‌شناختی مجموعه داستان کوتاه «خاطره‌های پراکنده» از گلی ترقی
منصوره باقری مزرعه عبدالرضا مدرس زاده

10.30495/dk.2021.1915327.2136

نقد جامعه‌شناختی ادبیات رشته‌ای علمی است که در ابتدا، با محور قرار دادن محتوا، به استخراج مسائل اجتماعی از خلال آثار ادبی می‌پرداخت. در قرن بیستم، جورج لوکاچ، فیلسوف مجارستانی، تغییرات عمده‌ای در این شیوه ایجاد کرد. در روش ساخت‌گرایی تکوینی لوسین گلدمن، با تکیه ‌بر آرای أکثر

نقد جامعه‌شناختی ادبیات رشته‌ای علمی است که در ابتدا، با محور قرار دادن محتوا، به استخراج مسائل اجتماعی از خلال آثار ادبی می‌پرداخت. در قرن بیستم، جورج لوکاچ، فیلسوف مجارستانی، تغییرات عمده‌ای در این شیوه ایجاد کرد. در روش ساخت‌گرایی تکوینی لوسین گلدمن، با تکیه ‌بر آرای لوکاچ، شگردهای ادبی متن درکنار محتوای آن بررسی می‌شود و ساختارهای کلی اثر ادبی با ساختارهای اجتماعی که اثر در آن تکوین یافته، در تناظر قرار می‌گیرد. با توجه به اینکه حوزۀ پژوهش‌های موردنظر رمان بوده است، مقالۀ حاضر در نظر دارد با روش توصیفی‌ـ تحلیلی و با رویکرد ساخت‌گرایی تکوینی، به ‌سراغ داستان کوتاه برود و با مطالعۀ موردی مجموعۀ خاطره‌های پراکنده از گلی ترقی، چگونگی بازنمایی جامعه در جهان تخیلی یک مجموعه داستان کوتاه را بررسی کند. نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهد که اگرچه همۀ داستان‌های مجموعه در یک زمان اتفاق نمی‌افتد، اما کتاب تا حدودی، در محتوا و فرم، با رویدادهای جامعۀ ایران، پس‌از انقلاب و پس‌از جنگ تحمیلی، هماهنگ است و با بیان پیامدهای تعصب در دهۀ اول انقلاب و مدرنیته در دهۀ دوم، مخاطب را به‌طور ضمنی، به تکثرگرایی و دوری از تجمل‌گرایی دعوت می‌کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

23 - جنبش جنگل و تأثیر آن بر ادبیات معاصر
پروانه قلیزاده سید سعید احدزاده کلوری محمد رضا شاد منامن جهاندوست سبزعلیپور

10.30495/dk.2022.1936640.2315

جنبش جنگل، در پی ناکامی انقلاب مشروطه، در آخرین سال‌های قرن سیزدهم هجری شمسی، به رهبری میرزا کوچک خان و با اهداف مبارزه با خودکامگی شاه و عمال حکومت، بیرون راندن اشغالگران روس و انگلیس از صفحات شمالی کشور و حمایت از مردم ستم دیده در برابر درباریان فاسد، مالکان ستم پیشه أکثر

جنبش جنگل، در پی ناکامی انقلاب مشروطه، در آخرین سال‌های قرن سیزدهم هجری شمسی، به رهبری میرزا کوچک خان و با اهداف مبارزه با خودکامگی شاه و عمال حکومت، بیرون راندن اشغالگران روس و انگلیس از صفحات شمالی کشور و حمایت از مردم ستم دیده در برابر درباریان فاسد، مالکان ستم پیشه و تاجران مال اندوز، تشکیل گردید. عمر این نهضت، به دلیل هجوم‌های خودی و بیگانه به آن بسیار کوتاه بود. اما مردمی بودن نیروها و اهداف انسانی نهضت، سبب نفوذ باورنکردنی آن در میان کشاورزان و صنعتگران شد و در همان حال بر نهادهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی اثر عمیقی به جای گذاشت و زمینه ساز نوعی از ادب مقاومت در ایران گردید که در قالب شعر و ادبیات داستانی عرضه شد. داده‌های این پژوهش با روش کتابخانه ای فراهم آمده و با استفاده از ابزار تحلیل محتوا و روش کیفی، تحلیل و توصیف شده است. انجام این پژوهش از آن جهت ضرورت دارد که یکی از گره‌گاه‌های مبارزات مردم ایران نوای آزادی می‌پردازد. هدف نویسندگان نشان دادن نحوه و میزان بازتاب رویدادهای قیام جنگل در ادبیات معاصر بوده است. می‌بینیم تلاش حکومت پهلوی برای مخدوش کردن چهرۀ میرزا نهضت او، بی‌ثمر ماند و بسیاری از شاعران و نویسندگان، در تمام لحظه‌های تاریخ‌ساز، از قیام جنگل و رهبر آن سخن گفته و آن به مثابۀ وسیله‌ای برای تداوم مبارزات مردم، بهره برده‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

24 - بررسی و تحلیل گونه‏ های ادب غنایی در شعر هوشنگ ابتهاج
سعید حسام پور نوشین طالب زاده

بررسی گونه های ادب غنایی و چگونگی کاربرد آن ها در شعر معاصر می تواند ما را با جنبه های تازه ای از شعر دراین مقطع آشنا سازد در این مقاله گونه های ادب غنایی در دو مجموعه شعر سیاه مشق (کلاسیک) و تاسیان (شامل اشعار نیمایی و سپید) از هوشنگ ابتهاج بررسی می شود و هر کدام از أکثر

بررسی گونه های ادب غنایی و چگونگی کاربرد آن ها در شعر معاصر می تواند ما را با جنبه های تازه ای از شعر دراین مقطع آشنا سازد در این مقاله گونه های ادب غنایی در دو مجموعه شعر سیاه مشق (کلاسیک) و تاسیان (شامل اشعار نیمایی و سپید) از هوشنگ ابتهاج بررسی می شود و هر کدام از این شاهدهای شعری از منظر زیبایی شناسی و دیدگاه های غنایی تحلیل می گردد. یافته های پژوهش نشان می دهد بیشتر گونه های ادب غنایی در شعر هوشنگ ابتهاج وجود دارد. به ویژه گونه هایی که موضوع هایی چون: عشق، سیاست و اجتماع را به تصویر می کشد که همین نشانگر سبک و سیاق رمانتیسم شاعر است. بیشترین میزان استفاده او از گونه های غنایی تصویری است تا گونه های توصیفی یعنی شاعر به جای آن که به توصیف ابنیه و البسه و اطعمه بپردازد به تصویرسازی وضعیت شخصی و اجتماعی سیاسی دوران مشغول است. این مقاله می کوشد تا ابعاد غنایی شعر ابتهاج را واکاوی و بررسی نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

25 - تأثیر تفکر و عرفان شرق دور بر آثار هنری میلر
شهیار سعادت

در فایل اصل مقاله موجود است.

در فایل اصل مقاله موجود است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

26 - نقد جامعه شناسی داستان گیلهمرد
مهتاب هدایتی طاهره ایشانی

در فایل اصل مقاله موجود است.

در فایل اصل مقاله موجود است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

27 - تحلیل تمثیل‌های انتقادی در داستان گنه‌گنه‌های زرد با رویکرد سیاسی و تأثیرات اجتماعی در جهت روشنگری مخاطب
مریم علیزاده کامران پاشایی فخری پروانه عادل زاده

ادبیات داستانی انتقادی یکی از بارزترین عرصه‌هایی است که مسائل و معضلات اجتماعی در آن به‌خوبی بازنمایی شده است. در برخی دوره‌های اجتماعی، نویسند‌گان به دلیل خفقان سیاسی جامعه نمی‌توانستند به‌ راحتی عقاید خود را بیان نمایند، از شگردهای بیانی غیرمستقیم مانند تمثیل‌های انتق أکثر

ادبیات داستانی انتقادی یکی از بارزترین عرصه‌هایی است که مسائل و معضلات اجتماعی در آن به‌خوبی بازنمایی شده است. در برخی دوره‌های اجتماعی، نویسند‌گان به دلیل خفقان سیاسی جامعه نمی‌توانستند به‌ راحتی عقاید خود را بیان نمایند، از شگردهای بیانی غیرمستقیم مانند تمثیل‌های انتقادی برای بیان آرا و اندیشه‌ها و انتقادات خود بهره می‌گرفتند. از آن‌جا که بررسی تمثیل‌های انتقادی برای نشان دادن اندیشه‌ها و انتقادات از اوضاع سیاسی، اجتماعی و تاریخی جامعه در جهت روشنگری مخاطب ضرورت دارد هدف پژوهش بررسی کنش‌ها و رفتار‌های تمثیلی انتقادی در داستان گنه‌گنه‌های زرد با رویکرد سیاسی و تأثیرات اجتماعی در جهت روشنگری مخاطب می‌باشد. ما در این مقاله برآنیم از متن داستان نمونه‌هایی که بر پایه تمثیل سیاسی، تاریخی و اجتماعی وجود دارد ذکر کنیم و آسیب‌های اجتماعی ناشی از آن را بررسی کنیم و به این پرسش پاسخ دهیم که؛ تأثیر کنش‌ها و رفتار‌های تمثیلی انتقادی با رویکرد سیاسی، اجتماعی و تاریخی در داستان گنه‌گنه‌های زرد در جهت روشنگری مخاطب به چه اندازه است؟ روش گردآوری اطلاعات این تحقیق به شیوه کتابخانه‌ای انجام شده و رویکرد توصیفی - تحلیلی دارد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد نویسنده با تمثیل‌های انتقادی با رویکرد سیاسی و تأثیرات اجتماعی کنش‌ها و رفتارهای استبدادی، دیکتاتوری و استعمار و آسیب‌های اجتماعی ناشی از آن را برای روشنگری مخاطب به تصویر کشیده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

28 - «بررسی تأثیر حکومت های مغول و تیموری برگسترده شدن اندیشه های عرفانی»
مهدی محقق آرزو لاریجانی

ادبیات، زاییده ی فکر و اندیشه ی شاعرانی ونویسندگان است که درقالب نظم و نثر تبلور پیدا می کند. آنچه که فکر و اندیشه ی آدمی را جهت دار می کند وبه آن انگیزه و هدف می دهد تا به موضوعی بیندیشد، اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه است، زیرا فرد از جامعه جدا نیست، سختی ها و را أکثر

ادبیات، زاییده ی فکر و اندیشه ی شاعرانی ونویسندگان است که درقالب نظم و نثر تبلور پیدا می کند. آنچه که فکر و اندیشه ی آدمی را جهت دار می کند وبه آن انگیزه و هدف می دهد تا به موضوعی بیندیشد، اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه است، زیرا فرد از جامعه جدا نیست، سختی ها و راحتی ها و فرهنگ حاکم بردوران در اهمیت دادن یا بی توجهی به امری، نیازها و شادی ها را مشخص می کند. ادیب و شاعر نیز متأثر از چنین اوضاعی، فکر خود را هدایت می کند. دوره ی مغول و تیموری از دوره های بسیارمؤثر درشکل گیری موضوعات ادبی این دوره است. اوضاع داخلی حاکم برجامعه، فرهنگ مغول و آزادی دینی و اعتقادات خرافه پرستی مغولان، زمینه های مساعدی را برای گستردگی اندیشه های عرفانی فراهم آورد. دراین مقاله سعی شده است با مطالعه و بررسی تاریخ دوره ی مغول، عوامل اصلی در توسعه ی تصوف و عرفان استخراج گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

29 - جایگاه مؤلفه‌های هویت فرهنگی در کتاب‌های ادبیات فارسی (تحلیل محتوا)
صادق پناهی توانا یحیی معروفی

هدف کلی این پژوهش، تحلیل محتوای کتاب‌های درسی ادبیات فارسی دوره متوسطه به منظور تعیین جایگاه مؤلفه‌های هویت فرهنگی در محتوای این کتاب‌هاست. روش پژوهش، کیفی و مبتنی بر تحلیل محتوا است. جامعه آماری پژوهش را 9 جلد کتاب درسی ادبیات فارسی دوره متوسطه تألیف دفتر برنامه ریزی و أکثر

هدف کلی این پژوهش، تحلیل محتوای کتاب‌های درسی ادبیات فارسی دوره متوسطه به منظور تعیین جایگاه مؤلفه‌های هویت فرهنگی در محتوای این کتاب‌هاست. روش پژوهش، کیفی و مبتنی بر تحلیل محتوا است. جامعه آماری پژوهش را 9 جلد کتاب درسی ادبیات فارسی دوره متوسطه تألیف دفتر برنامه ریزی و تألیف کتب درسی وزارت آموزش و پرورش تشکیل می‌دهد. در پژوهش حاضر نمونه‌گیری صورت نگرفته و حجم نمونه پژوهش برابر با جامعه است. در این پژوهش برای جمع‌آوری اطلاعات از فهرست وارسی (Check List) سنجش مؤلفه‌های هویت فرهنگی استفاده شده است که برای تعیین روایی محتوایی در اختیار چند نفر از متخصصان قرار گرفت و با انجام اصلاحاتی مورد تأیید قرار گرفت. برای تعیین پایایی ابزار و ثبات بین دیدگاه ارزیابان نسبت به مقوله‌ها از ضریب توافق داوران بر اساس روش کودر ـ ریچاردسون استفاده شد. ضریب پایایی درونی یا ضریب توافق 97/0rtt= تعیین گردید، که گویای هماهنگی در خصوص نظام مقوله بندی بین داوران است. برای تجزیه و تحلیل سؤالات از شاخص‌های آمار توصیفی مانند فراوانی، درصد، میانگین و نمودار استفاده شده است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که میزان تأکید بر تمامی مؤلفه‌های هویت فرهنگی (Cultural Identity) در کتاب‌های ادبیات فارسی دوره متوسطه یکسان نبوده و براساس نتایح تحلیل محتوا بیشترین میزان تأکید به ترتیب بر مؤلفه‌های مفاخرادبی (Literary elites ) و آثار ماندگار و اسامی ایران (Masterpieces and Iranian names ) و کمترین میزان تأکید به ترتیب بر مؤلفه‌های خرده فرهنگ‌ها (Sub-culture) و افتخارات ملی و مذهبی (National and Religious Glories) شده است و مؤلفه‌های تاریخی (Historical components) و اسطوره‌ها (Myths) در جایگاه متوسط قرار دارند به گونه‌ای که مؤلفه‌های مفاخر ادبی به تنهایی حدود 47 درصد ومؤلفه‌های خرده فرهنگ‌ها کمتر از 1 درصد از این تأکید را به خود اختصاص داده‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

30 - ارزیابی درونی دوره دکتری زبان و ادبیات فارسی‏ دانشگاه تهران مطالعه موردی
عباس بازرگان محسن کشاورز فاخته اسحاقی رضا محمدی

در طی دو دهه گذشته، اغلب نظام‌های آموزش عالی جهان کوشش‌هایی برای انجام ارزیابی و بهبود کیفیت آموزش، پژوهش و عرضه خدمات تخصصی در سطح دانشگاه و نیز در سطح نظام‌های آموزش عالی انجام داده‌اند.کشورهایی که به کسب تجربه موفق در این زمینه نایل آمده‌اند، به انجام ارزیابی مستمر پ أکثر

در طی دو دهه گذشته، اغلب نظام‌های آموزش عالی جهان کوشش‌هایی برای انجام ارزیابی و بهبود کیفیت آموزش، پژوهش و عرضه خدمات تخصصی در سطح دانشگاه و نیز در سطح نظام‌های آموزش عالی انجام داده‌اند.کشورهایی که به کسب تجربه موفق در این زمینه نایل آمده‌اند، به انجام ارزیابی مستمر پرداخته‌اند و از ارزیابی درونی به‌عنوان رویکردی زیربنایی با هدف اشاعه فرهنگ کیفیت استفاده کرده‌اند. در ایران نیز اجرای طرحهای مربوط به ارزیابی مستمر از سال 1375 آغاز شد. پس از آن کوشش‌هایی در انجام ارزیابی درونی در گروههای آموزشی دانشگاهی به عمل آمده است. در این راستا ارزیابی کیفیت دوره‌های دکتری نیز به‌علت نقش این دوره‌ها در تربیت افراد متخصص و انجام پژوهش و تولید دانش، از اهمیت بسزایی برخوردار است. بنابراین امروزه ارزیابی کیفیت دوره‌های دکتری در نظام‌های ارزیابی دانشگاهها مدنظر قرار می‌گیرد. این پژوهش از نوع کاربردی و روش تحقیق آن توصیفی ـ تحلیلی است و برای انجام آن از ابزارهای کمی (پرسشنامه) بهره گرفته شده است. جامعه مورد مطالعه شامل: 1ـ مدیرگروه 2ـ اعضای هیأت علمی 3ـ دانشجویان دوره دکتری 4ـ دانش‌آموختگان و کارفرمایان است. با توجه به کوچک بودن جامعه مورد مطالعه و به‌منظور بررسی عمیق آن سرشماری کامل انجام شده است. در نهایت با توجه به داده‌های به‌دست آمده، میزان مطلوبیت هر یک از عوامل مورد ارزیابی به این ترتیب است: عامل اول ـ دانشجویان: مطلوب؛ عامل دوم ـ اعضای هیأت علمی: مطلوب؛ عامل سوم ـ برنامه درسی: نسبتاً مطلوب؛ عامل چهارم ـ منابع کالبدی: نسبتاً مطلوب؛ عامل پنجم ـ فرایند تدریس و یادگیری؛ نسبتاً مطلوب؛ عامل ششم‌ـ دانش‌آموختگان: نسبتاً مطلوب؛ عامل هفتم ـ مدیریت گروه: مطلوب. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

31 - پژوهشی در ویژگیهای زبانی و ادبی موشّحات عرفانی ابن عربی
سید مهدی مسبوق مهری قادری بیباک زهرا نیکو نژاد

یکی از ارزشمندترین سرمایههای ادبی، میراث مکتوب عرفا است. اغلب عرفا علاوه بر غور در معانی صوفیانه و اشتغال به سیر و سلوک عملی، در علوم دینی و همچنین در عرصه‌ی ادبیات و شعر نیز دستی داشتهاند. آثار عرفانی گاه زبانی پالوده و گاه زبانی پیچیده و دشوار دارند؛ از این رو علاوه أکثر

یکی از ارزشمندترین سرمایههای ادبی، میراث مکتوب عرفا است. اغلب عرفا علاوه بر غور در معانی صوفیانه و اشتغال به سیر و سلوک عملی، در علوم دینی و همچنین در عرصه‌ی ادبیات و شعر نیز دستی داشتهاند. آثار عرفانی گاه زبانی پالوده و گاه زبانی پیچیده و دشوار دارند؛ از این رو علاوه بر تحلیل مضامین و شرح نکات عرفانی و لطایف معنوی مندرج در آن ها، بررسی این آثار از لحاظ سبکشناسی و زیباییشناسی بسیار مهم و حائز اهمیت است. ابن عربی عارف و شاعر بزرگ سده‌ ششم هجری آثار بسیاری از خود بر جای گذاشته است. یکی از آثار برجسته‌ این عارف بزرگ، موشّحاتی است که شاعر اندیشههای صوفیانه‌ خود را در آن گنجانده است. موشّحات از لحاظ زبان و ساختار پدیدهای نو ظهور بود که در پی عواملی همچون رواج محافل موسیقی وآشنایی ادبای عرب با قالبهای شعری نو در پی آمیزش آن ها با بومیان اندلس، پدیدار گشت. از آن جا که موشّحات ابن عربی دارای ویژگیهای سبکی و ادبی متمایز از قصاید کلاسیک عربی است پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی به بررسی سبکشناختی یکی از موشّحات او در دو لایه‌ زبانی و ادبی پرداخته است تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

32 - جامعه شناختی سرمایه های زنان بر اساس نظریه انواع سرمایۀ پیر بوردیو در رمان چراغها را من خاموش میکنم
محمود ذباح محمود فیروزی مقدم مهیار علوی مقدم

این مقاله به نقد جامعه‌شناختی رمان معاصر از دیدگاه انواع سرمایة پیربوردیو در میان زنان می‌پردازد. پیربوردیو تحلیل مارکسیستی سرمایۀ اقتصادی را به انواع مبادلات گوناگون، اعم از فرهنگی، اجتماعی و نمادین، تعمیم می‌دهد.او بر این باور است که این قابلیت‌ها به دلیل این‌که به قد أکثر

این مقاله به نقد جامعه‌شناختی رمان معاصر از دیدگاه انواع سرمایة پیربوردیو در میان زنان می‌پردازد. پیربوردیو تحلیل مارکسیستی سرمایۀ اقتصادی را به انواع مبادلات گوناگون، اعم از فرهنگی، اجتماعی و نمادین، تعمیم می‌دهد.او بر این باور است که این قابلیت‌ها به دلیل این‌که به قدرت خرید موقعیت‌های مختلف کمک می‌کنند، شکل‌هایی از سرمایه به شمار می‌آیند.این مفهوم چندوجهی سرمایه این امکان را فراهم می‌آورد تا تصویر مناسب‌تری از ساختار، نظم روابط و وابستگی‌های فضای اجتماعی ارائه شود. بر این اساس انواع چهارگانۀ سرمایۀ شخصیت‌های زن رمان چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم،اثر زویا پیرزاد بررسی کرده و با روش تحلیل کیفی داده‌ها به این نتیجه رسیده‌ایم که شخصیت‌های زن این رمان که از طبقات مختلف (ﻓﻘﻴﺮ، ﻣﺘﻮﺳﻂ، ﻣﺮﻓﻪ) جامعه هستند، در برابر مسایل و مشکلات زندگی واکنششان خاموشی و سکوت است. آنان به دلیل نداشتن یا کم‌رنگ بودن انواع سرمایه‌های مطرح شده در این مقاله، به ندرت توان مقابله با شرایط جامعۀ مردسالار را دارند؛ زنان این رمان از جمله کلاریس، هریک قربانی این شرایط هستند. این زنان تحت سیطرۀ مردان و سرمایه‌های آنان هستند و وابسته به پول، قدرت، موقعیت اجتماعی و سایر سرمایه‌های آنان؛ جز در موارد محدودی –هم‌چون خانم نوراللهی- دیگر زنان داستان هیچ سرمایۀ متقارنی ندارند و فقط با تکیه بر یک بُعد از سرمایه‌شان، زیست می‌کنند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

33 - سیمای زن در ادبیات معاصر «نیلوفر کبود بوف کور»
محمود جعفری دهقی نعیمه متوسلی

در ادبیات داستانی معاصر، صادق هدایت، یکی از چهره های چند وجهی است.در آثار او، نگرش به زن وبازتاب این عنصر زایای خلقت، سبب شده، وی را زن ستیز قلمداد کنند؛ اما با تعمق در آثارش و با توجهبه مسائل روانشناختی، تربیتی و اجتماعی شخصیت های داستان هایش، شاید دیگر وی زن ستیز معرف أکثر

در ادبیات داستانی معاصر، صادق هدایت، یکی از چهره های چند وجهی است.در آثار او، نگرش به زن وبازتاب این عنصر زایای خلقت، سبب شده، وی را زن ستیز قلمداد کنند؛ اما با تعمق در آثارش و با توجهبه مسائل روانشناختی، تربیتی و اجتماعی شخصیت های داستان هایش، شاید دیگر وی زن ستیز معرفینشود. در این مقاله، به بررسی جنبه های ناشناخته ی سیمای زن در آثار این نویسنده پرداخته شده و نتیجهنشان داد که، وی نه تنها زن ستیز نبوده، بلکه با شفقتی خاص به زنان ایرانی می نگریسته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

34 - تحلیل سبکی رمان پاورقی یا عامه پسند با نگاهی به رمان اجتماعی ، سیاسی دوران مشروطه "تهران مخوف " اثرمشفق کاظمی
اکرم عسگری فاطمه پاکرو حمید رضا اردستانی رستمی

10.30495/farsij.2023.1974020.1680

زمینه وهدف: سبک،روش نویسنده یا شاعر برای نشان دادن مطالب خاص مورد نظر، شناخت ودیدگاه او است. این آثار،ویژه گی های فکری ،ادبی وزبانی آن را بررس می کند .رمان پا ورقی ،پدیده ای نو وشاخه ای از ادبیات است . این نوع جریان ادبی معاصر،با زبان هنری، مورد توجه مردم و ریشه در ادبی أکثر

زمینه وهدف: سبک،روش نویسنده یا شاعر برای نشان دادن مطالب خاص مورد نظر، شناخت ودیدگاه او است. این آثار،ویژه گی های فکری ،ادبی وزبانی آن را بررس می کند .رمان پا ورقی ،پدیده ای نو وشاخه ای از ادبیات است . این نوع جریان ادبی معاصر،با زبان هنری، مورد توجه مردم و ریشه در ادبیات عامه پسند دارد . ،و بازتابی از مسایل جاری جامعه است . واقعیت های سیاسی، اجتماعی وتاریخی را مانند آیینه در خود منعکس می کند. روش مطالعه:این جستار با روشی توصیفی - تحلیلی به بررسی ،روایت ، زاویه ی دید و محتوای فکری آن پرداخته است.نکته قابل توجه، زاویه دید آن اثر است .یافته ها: رمان های پا ورقی به عنوان یک رمان اجتماعی در کنار رشد وغنای جریان ادبی مورد توجه مردم با زبان ساده وساختار کلی نقاط ضعف ونقص های فرهنگی جامعه را نمایان می سازد .نتیجه گیری: با آشفتگی های سیاسی ،اجتماعی وفرهنگی اواخر دوره قاجار نویسندگان تصمیم گرفتند تا ، پلشتیها ی جامعه را عریان بازگو نمایند.نخست مشفق کاظمی رمان پاورقی"تهران مخوف" را با محوریت عشق،به نثر ساده ی روزنامه ای به زبان گزارش گونه، با هدف بیان مصایب، مشکلات و فساد حکومتی آن دوره ، چاپ کرد.. در محتوا مضامینی چون استبداد ، آزادی ، عشق ،مرگ،شکست و پیروزی ، هسته ی مرکزی بررمان را شکل می دهد .بازتاب رخداد های ،سیاسی ، اجتماعی وفرهنگی در داستان نیزنقش به سزایی دارد .کلید واژگان :سبک شناسی ، رمان پاورقی عامه پسند ، جریان ادبیات معاصراجتماعی ،سیاسی . تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

35 - جامعه‌شناسی ادبیات غنایی در منظومه‌ی «لیلی و مجنون» نظامی گنجوی با تکیه برآراء لوکاچ، بوردیو و آدورنو
مریم ذاکری کامران پاشائی فخری ( نویسنده مسئول) پروانه عادل زاده

10.30495/farsij.2023.1984008.1725

منظومه‌‌ی لیلی و مجنون در میان داستان‌های غنایی فارسی اهمیت ویژه‌ای دارد. بررسی آن‌‌ برپایۀ ‌گونه‌های متنوع نقد، دارای اهمیت است یکی از گونه‌های مهم‌ نقد، نقد جامعه‌شناختی و نظریه‌محور است، این پژوهش، اثر پیشگفت را بر پایۀ نظریات دانشوران جامعه‌شناسی با تأکید بر آرای جو أکثر

منظومه‌‌ی لیلی و مجنون در میان داستان‌های غنایی فارسی اهمیت ویژه‌ای دارد. بررسی آن‌‌ برپایۀ ‌گونه‌های متنوع نقد، دارای اهمیت است یکی از گونه‌های مهم‌ نقد، نقد جامعه‌شناختی و نظریه‌محور است، این پژوهش، اثر پیشگفت را بر پایۀ نظریات دانشوران جامعه‌شناسی با تأکید بر آرای جورج لوکاچ، پی‌یر بوردیو و تئودور آدورنو مورد بررسی قرار داده ‌است. مسئله آن تحلیل درونمایۀ غنایی اثر بر اساس ذهنیات، عینیات، دگرگونی‌های اجتماعی، خصلت‌های جمعی، نظریه‌های کنش، تمایز فرهنگی و سرمایه‌های چهارگانه است. روش پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی است از این طریق، چیستی و چرایی جلوه-های جامعه‌شناختیِ ادبیات غنایی، ویژگی‌های غنایی و جغرافیای فرهنگی اثر یادشده به صورت مجزا و سنجشی با یک‌دیگر، ماهیت ادبیات غنایی مولود این اثر، نوع زیست‌مندی و بستر کنش‌های غناییِ همگون و متضاد شخصیت‌های داستان‌ها، آبشخور فرهنگی، تمایزات فرهنگی جامعۀ حقیقی و جامعۀ درونی داستان‌، بازکاوی و یافته‌های نوینی حاصل شد، یافته‌ها نشان می‌دهد: پدیدارهای داستان تک‌ساختی نیستند به عینیات، جهان‌بینی، ذهنیات شاعر و ایدئولوژی گروه‌های اجتماعی عصر پیدایش منظومه‌ که خود را در قالب داستان نشان داده‌اند مرتبط‌اند. خلق این منظومه‌‌ی غنایی نتیجۀ تقاضا، اشتیاق و خصلت‌های جمعی جامعۀ عصر پیدایش است و بین میزان و چگونگی کاربست سرمایه‌های شخصیت‌های اصلی با میزان کامیابی و ناکامی آن‌ها رابطۀ همبستگی وجود دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

36 - تلقّی هنری مولوی از قرآن و حدیث در کلیات شمس
بدریه قوامی

در معارف اسلام و ادبیات مسلمانان، قرآن و حدیث دو منبع غنی و سرشار اولیه اند که در طول تاریخ همواره شاعران و نویسندگان از آن ها الهام گرفته اند. مولوی از جمله شاعران زبان فارسی است که به شیوه ای هنرمندانه از آن ها بهره برده است. گزینش و انتخاب هنری بعضی آیات و احادیث، مو أکثر

در معارف اسلام و ادبیات مسلمانان، قرآن و حدیث دو منبع غنی و سرشار اولیه اند که در طول تاریخ همواره شاعران و نویسندگان از آن ها الهام گرفته اند. مولوی از جمله شاعران زبان فارسی است که به شیوه ای هنرمندانه از آن ها بهره برده است. گزینش و انتخاب هنری بعضی آیات و احادیث، مولوی را بیش تر از شاعران دیگر در پیوند با مخاطب موفّق ساخته است؛ این مسئله به غزلیات مولوی صورت ویژه و متفاوتی در مقایسه با غزلیات شاعران دیگر بخشیده است. هر چند این شیوه ی کاربرد، در شعر سنایی و عطار هم دیده می شود، امّا در کلیّات شمس بسامد چشم گیری دارد و از تنوّعی خاص برخوردار است، یعنی گاهی مولوی در الفاظ آیات و احادیث و یا در مفهوم آن ها تصرّف کرده است و گاهی آیه یا حدیث را در معنایی غیر از معنای حقیقی خود به کار برده است. هنر ویژه ی مولوی در نوع تلفیق این عبارات با دیگر کلمات شعر، و ساخت ترکیبات وصفی و اضافی است. نگارنده در این مقاله به عنوان نمونه، اشعاری از کلیّات شمس را مورد بررسی قرار داده و نوع استفاده ی شاعر از آیات و احادیث و بازتاب هنری آن ها را نشان داده است تا بعضی از جلوه های هنری غزل مولوی را از دیدگاه زیباشناسی برای مخاطبان آشکار کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

37 - مقایسه اثربخشی بسته بومی بخشش مبتنی بر ادبیات کهن فارسی با بخشش درمانی ورثينگتون بر ناگویی هیجانی و ایمنی هیجانی نوجوانان اقدام کننده به خودکشی شهر اصفهان
رضا همایی علیرضا ماردپور آرمین محمودی

هدف: هدف این پژوهش مقایسه اثربخشی بسته بومی بخشش مبتنی بر ادبیات کهن فارسی با بخشش درمانی ورثينگتون بر ناگویی هیجانی و ایمنی هیجانی نوجوانان اقدام کننده به خودکشی شهر اصفهان بود. روش: روش پژوهش نيمه‌تجربي با طرح پيش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری با گروه كنترل بود. جامعه آما أکثر

هدف: هدف این پژوهش مقایسه اثربخشی بسته بومی بخشش مبتنی بر ادبیات کهن فارسی با بخشش درمانی ورثينگتون بر ناگویی هیجانی و ایمنی هیجانی نوجوانان اقدام کننده به خودکشی شهر اصفهان بود. روش: روش پژوهش نيمه‌تجربي با طرح پيش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری با گروه كنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه نوجوانان گروه سنی 16 تا 18 سال اقدام کننده به خودکشی شهر اصفهان در سال ۱۴۰۰ بود و حجم نمونه شامل 90 نفر که به-صورت تصادفي 30 نفر در گروه آزمايش(بخشش درمانی ورثينگتون)، 30 نفر در گروه آزمايش (بخشش‌درمانی بومی محقق‌‎ساخته)، و 30 نفر در گروه گواه، و به روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند. روش بخشش درمانی ورثينگتون برای نوجوانان اقدام کننده به خودکشی گروه‌های آزمایش(در 8 جلسه) اجراء شد. ابزارهاي اندازه‌گیری شامل پرسشنامه 13 سؤالی ایمنی هیجانی مرکز خدمات خانواده کیسی(2007) و پرسشنامه 20 سؤالی ناگویی هیجانی بگبی، پارکر و تیلور (1994) بود. یافته‌ها: جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون تحلیل واریانس چندمتغیره استفاده شد. نتایج نشان داد، تفاوت معناداري بين ميانگین نمرات پس‌آزمون و آزمون پیگیری ایمنی هیجانی نوجوانان اقدام کننده به خودکشی وجود داشت (P<0.05). نتیجه‌گیری: بین میزان تأثیرگذاری دو روش بخشش درمانی ورثينگتون و بسته بومی محقق ساخته بر ناگویی هیجانی نوجوانان اقدام کننده به خودکشی تفاوت معناداری وجود نداشت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

38 - واکاوی و تحلیل کتاب بررسی انتقادی تاریخ ادبیات نگاری در ادب عربی اثر سید حسین سیدی
داود احمدی

نگارش در ارتباط با تاریخ ادبیات، در طول زمان دچار تحول شده است. این تغییرات باعث گوناگونی کتاب‌های تاریخ ادبیات و همچنین تنوع برداشت‌های ارائه‌شده در خصوص این کتاب‌ها شده است. هدف این پژوهش واکاوی و تحلیل کتاب بررسی انتقادی تاریخ ادبیات نگاری در ادب عربی و مقایسه این اث أکثر

نگارش در ارتباط با تاریخ ادبیات، در طول زمان دچار تحول شده است. این تغییرات باعث گوناگونی کتاب‌های تاریخ ادبیات و همچنین تنوع برداشت‌های ارائه‌شده در خصوص این کتاب‌ها شده است. هدف این پژوهش واکاوی و تحلیل کتاب بررسی انتقادی تاریخ ادبیات نگاری در ادب عربی و مقایسه این اثر با کتاب‌های مشابه می‌باشد. دلیل نگارش کتاب آقای سیدی، طرح پرسش‌ها و ‌نقد تاریخ ادبیات نگاری در حوزه زبان و ادب عربی است، اما به نظر می‌رسد که نویسنده به بیان کلیات و مفاهیم و تعاریف ادبیات، ارائه نظریه‌های تاریخ ادبیات، بیان سیر تاریخ ادبیات نگاری و روش‌های تاریخ ادبیات نگاری و تأثیر خاورشناسان در این زمینه پرداخته است که الگو مطالب کتاب شباهت زیادی به کتاب‌هایی همچون فی تاریخ الادب مفاهیم ومناهج تألیف حسین الواد و کتاب فلسفه الإستشراق وأثرها فى الأدب العربى المعاصر تألیف احمد اسماعیل لوویچ و کتاب مناهج الدراسه الادبیه فی الادب العربی تألیف فیصل شکریاست. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد کتاب‌های عربی تألیف شده نسبت به کتاب آقای سیدی پخته‌تر بوده و اثر آقای سیدی بیشتر نقل نکات عنوان‌شده کتاب‌های سه نویسنده مذکور بوده است. روش تحقیق در این مقاله بر اساس روش توصیفی – تحلیلی و کتابخانه‌ای است و سپس با روش تطبیق و مقایسه نسبت به مقایسه اثر با آثار مشابه مذکور اقدام شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

39 - تحلیل سروده‌های مدهوش گلپایگانی بر اساس نظریۀ «منش و میدان» از پی‌یر بوردیو
شایسته ابهجی عزآبادی عزیزالله توکلی محمود صادق زاده

در جامعه ‌شناسی ادبیات که دانشی میان‌ رشته ای است، به ادبیات به عنوان مقوله ‌ای نگریسته می‌شود که تحولات زندگی اجتماعی برآن تأثیر می‌گذارد. صاحب‌ نظران در این حوزه هرگونه آثار هنری و متون متعددی را که بازتاب‌ دهندۀ جامعه باشد، مورد بررسی قرار می دهند. نظریۀ منش و میدان أکثر

در جامعه ‌شناسی ادبیات که دانشی میان‌ رشته ای است، به ادبیات به عنوان مقوله ‌ای نگریسته می‌شود که تحولات زندگی اجتماعی برآن تأثیر می‌گذارد. صاحب‌ نظران در این حوزه هرگونه آثار هنری و متون متعددی را که بازتاب‌ دهندۀ جامعه باشد، مورد بررسی قرار می دهند. نظریۀ منش و میدان از پی یر بوردیو یکی از روی‌کردهای جامعه ‌شناسی است که در آن، ابعاد مختلف جامعه به عنوان میدان و نهادینه شدن اموری به تبعیت از میدان، به عنوان منش در ابعاد گسترده ای مورد توجه قرار می ‌گیرد. این رویکرد جامعه ‌شناسانه می ‌تواند به کمک مطالعات میان‌ رشته ای در متون ادبی بازتاب داده شود. در پژوهش حاضر، سعی بر آن است تا به روش توصیفی- تحلیلی میدان‌‌های موجود در سروده ‌های مدهوش گلپایگانی و منش‌ هایی که در میدان ‌های اجتماعی از خود نشان می‌دهد، کاویده شود تا به این پرسش‌ ها پاسخ داده شود که این شاعر با توجه به شرایط جامعه ‌اش تحت تأثیر چه میدان ‌هایی قرار می ‌گیرد و بر اساس آن، چه منش ‌هایی را در سروده ‌های خود منعکس می ‌کند؟. نتایج حاکی از آن است که مدهوش گلپایگانی با توجه به میدان های اجتماعی رونق امور فرهنگی، هنری و ادبی، نفوذ روحانیت و پیشرفت جامعه، منش های متعدد معناداری را بروز می‌دهد که در سروده هایش در قالب مضامین و سبک شخصی وی به چشم می‌ آید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

40 - بررسی سفرقهرمان در رمان جایی که کوه بوسه می زند بر ماه نوشته ی گریس لین با رویکرد سفر قهرمان جوزف کمبل
ناهید امانی ایوب دبیری

چکیده ادبیات کودک و نوجوان در سال های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است. به طوری که می توان رمان های کودک و نوجوان را به عنوان روایات های اسطوره ای معاصر در نظر گرفت که معمولا قهرمانان آنان جویندگانی در سفر هستند. بنابراین مفاهیمی همچون قهرمان، سفر قهرمان و شکل گیری أکثر

چکیده ادبیات کودک و نوجوان در سال های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است. به طوری که می توان رمان های کودک و نوجوان را به عنوان روایات های اسطوره ای معاصر در نظر گرفت که معمولا قهرمانان آنان جویندگانی در سفر هستند. بنابراین مفاهیمی همچون قهرمان، سفر قهرمان و شکل گیری شخصیت قهرمان در سفر مورد توجه محققان جهان قرار گرفته است. در میان محققان می توان به جوزف کمبل اشاره کرد. او به بیان نظریه تک اسطوره و تدوین ساختار سفر قهرمان طی سفر می پردازد. هدف از مطالعه حاضر، تحلیل سفر قهرمان و بررسی این موضوع است که چگونه مراحل سفر قهرمان باعث تکامل شخصیت قهرمان طی سفر می شود. به عبارت دیگر این تحقیق نشان می دهد که گریس لین ساختار و عناصر روایت اسطوره ای کمبل را در رمان جایی که کوه بوسه می زند بر ماه دنبال می کند. همچنین محقق به بیان این مساله می پردازد که چگونه قهرمان پس از عبور از خوان های سفر، به هدف سفر خودکه بلوغ فکری و کمال است می رسد. کلید واژه ها: ادبیات کودک و نوجوان، تک اسطوره، جوزف کمبل، سفر قهرمان، قهرمان، گریس لین. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

41 - سیر تاریخی تکامل مفاهیم اسطوره و کهن‌الگوهای داستانی (مطالعه موردی: آثار ماری اِندیای)
سمانه قدرت آبادی کریم حیاتی آشتیانی

مقالۀ حاضر، پس از ارائۀ مقدمه‌ای از چگونگی پیدایش اسطوره، در پاسخ به سوال‌هایی همچون اینکه چرا در آثار ماری اِندیای اسطوره در کنار واقعیت روزمره قرار می‌گیرد و دلایل تغییر اسطوره‌ها در آثار وی چیست، به بررسی ویژگی‌های اساسی آن می‌پردازد. ماری اِندیای نویسندۀ آگاه و توان أکثر

مقالۀ حاضر، پس از ارائۀ مقدمه‌ای از چگونگی پیدایش اسطوره، در پاسخ به سوال‌هایی همچون اینکه چرا در آثار ماری اِندیای اسطوره در کنار واقعیت روزمره قرار می‌گیرد و دلایل تغییر اسطوره‌ها در آثار وی چیست، به بررسی ویژگی‌های اساسی آن می‌پردازد. ماری اِندیای نویسندۀ آگاه و توانمند معاصر فرانسوی با نگاهی نو به اسطوره‌های داستانی پرداخته است. او راه حل معضلات جامعه را در شناخت کهن الگوهای جمعی و اسطوره‌های نهفته در حکایات و روایت‌ها می‌داند. اِندیای با یافتن اسطوره‌های تکرار شونده در داستان‌ها و آثارش، ریشۀ مشکلات اجتماعی را یافته و می‌داند تا زمانی که این مسائل درمان نشوند، در جستجوی ناجی رمزگشای خویش، همچنان نسل به نسل در دل حکایات و روایت‌ها تکرار می شوند. در اینجا قصد داریم با بررسی کهن الگوهای نهفته در اسطوره‌های داستانی، نشان دهیم که چگونه می‌توان موفق به شناسایی الگوهای ثابت تکرار شوندۀ مسائل و مشکلات بشری شد، همانا که ادبیات نیرویی برای صعود، رفع موانع و معضلات بشری است. در این پژوهش با روش تحلیلی‌ متنی‌ـتوصیفی، برخی جنبه‌های ناپیدا و درونی شخصیت‌های داستانی اِندیای را از خلال نظریه‌های اسطوره شناسی مورد بررسی قرار داده‌ایم. نقش ادبیات در پویایی، شکوفایی، رشد و حتی سقوط یک جامعه انکارناپذیر است. اسطوره همان کهن الگوی نهفته در خرد جمعی یک جامعه است که دارای روایت و حکایت است و هدف ما از این پژوهش شناخت نقش اسطوره‌شناسی و از آن مهمتر نقش درمانی‌ای می‌باشد که ادبیات می‌تواند به لطف علم اسطوره شناسی در جامعه امروزی ایفا کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

42 - واکاوی عناصر کالبدی و روابط فضایی خانه‌های مسکونی دوره پهلوی دوم از منظر ادبیات‌داستانی
سارا حسینی فریبا البرزی امیرحسین امینی

10.22094/lsj.2023.699495

خانه به‌عنوان محل سکونت و زندگی از مهم‌ترین دغدغه‌های بشر می‌باشد که از جنبه‌های مختلفی از جمله کالبد و روابط فضایی قابل بررسی می‌باشد. در خانه‌های مسکونی دوره پهلوی دوم در شهر تهران به سبب رشد جمعیت و افزایش مهاجرت روستاییان به شهرها، ساختمان‌سازی انبوه در جهت رفع نیاز أکثر

خانه به‌عنوان محل سکونت و زندگی از مهم‌ترین دغدغه‌های بشر می‌باشد که از جنبه‌های مختلفی از جمله کالبد و روابط فضایی قابل بررسی می‌باشد. در خانه‌های مسکونی دوره پهلوی دوم در شهر تهران به سبب رشد جمعیت و افزایش مهاجرت روستاییان به شهرها، ساختمان‌سازی انبوه در جهت رفع نیازهای مردمی شکل می‌گیرد که این تغییرات تدریجی اعمال‌شده‌ را می توان با مطالعه خانه‌های هر دهه به‌طور مجزا جمع‌بندی کرد. وجود رابطه چند سویه بین متن و مخاطب و فرهنگ عمومی و ارتباط آثار ادبی با رویکردهای موجود در جامعه، دیدگاه پژوهش را به سمت ادبیات‌داستانی سوق می‌دهد تا روند تغییرات خانه‌ها از این دیدگاه مورد بررسی قرار گیرند. به نظر می‌رسد با بازخوانی داستان‌های دوره پهلوی دوم، تغییرات تدریجی اعمال‌شده در روابط فضایی خانه‌های مسکونی از منظر کالبدی قابل خوانش هستند تا با شناخت آن‌ها موجبات ارتقای کیفیت خانه‌های امروزی فراهم آیند. هــدف پژوهش بررسی مولفه‌های تاثیرگذار بر روابط فضایی و کالبد در فضاهای مختلف خانه‌های شهر تهران در دوره پهلوی دوم از دیدگاه نویسندگان ادبی می‌باشد. این پژوهــش با رویکرد کیفی و از نوع فلسفه تفسیری انجام شده است که با رهیافت تحلیل محتوای متن بــه بررســی و شناخت مولفه‌های کالبــدی خانــه‌هــای دوره پهلوی دوم از متون کتاب‌های مورد بررسی به‌صورت توصیفی-تحلیلی، پرداخته‌است. جست‌و‌جو در لابه‌لای متون داستانی جنبه نوآورانه پژوهش می‌باشد. نتایج پژوهش نشان می‌دهند که در اوایل دوره پهلوی دوم اهمیت و توجه به فضاهای؛ بسته، باز و نیمه‌باز و روابط فضایی بین آن‌ها به‌وضوح دیده می‌شوند که با نزدیک‌شدن به دهه 50 ه.ش.، حذف اتاق‌ها از گوشه حیاط، تبدیل هشتی به دالان و راهرو و سپس یک سطح جداکننده در ورودی مشاهده می‌شوند و با مدرن‌شدن خانه‌ها حیاط و ایوان به‌عنوان عناصر مهم در الگوی خانه‌های ایرانی که در برگیرنده حوض و انواع پوشش گیاهی می‌باشند، از ساختار فضایی خانه‌ها کم‌رنگ و یا حذف گردیده‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

43 - A Linguistic Account of the Protagonist’s Development in the Grapes of Wrath
بهرام بهین زهرا صادقی

The novel as a modern literary genre is generally regarded as the realization of its main character's journey from immaturity to a status of maturity. The character, usually an uncomplicated person unable to cope with the complexities of life at first, gains an insight أکثر

The novel as a modern literary genre is generally regarded as the realization of its main character's journey from immaturity to a status of maturity. The character, usually an uncomplicated person unable to cope with the complexities of life at first, gains an insight and understanding to handle his/her complex situation accordingly later in the novel. It is usually agreed in both literary criticism and linguistic criticism of literature that everything about a character should be established from the evidence of the text (see Fowler, 1977 & 1996 and Peck & Coyle, 2002, for instance). In the present study, the language of Tom Joad, the main character in John Steinbeck's The Grapes of Wrath, was analyzed to reveal how his social position is established and how his transformation from a young farm-hand holding a carpe diem philosophy to a socially-wise reformist with a commitment to bettering the future is substantialized. Oriented towards a linguistic study of literature, the present paper employsSystemic Functional Linguistics (SFL) as the analytic framework. The findings of the study may be useful especially for those involved in teaching English language through literature. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

44 - بررسی تطبیقی برنامه درسی ادبیات در مقطع متوسطه ایران با شش کشور اروپایی
محمد رحمان‌پور محمدرضا نیلی

هدف از این پژوهش بررسی تطبیقی برنامه درسی ادبیات مقطع متوسطه ایران با شش کشور اروپایی بود. نوع پژوهش کیفی بود که از دو روش تحلیل محتوای اسنادی و زمینه‌یابی استفاده شد. ابزار گردآوری داده‌ها اسناد و مدارک مربوط به برنامه درسی کشورها و مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته بود. در أکثر

هدف از این پژوهش بررسی تطبیقی برنامه درسی ادبیات مقطع متوسطه ایران با شش کشور اروپایی بود. نوع پژوهش کیفی بود که از دو روش تحلیل محتوای اسنادی و زمینه‌یابی استفاده شد. ابزار گردآوری داده‌ها اسناد و مدارک مربوط به برنامه درسی کشورها و مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته بود. در بخش تطبیقی از روش پیشنهادی برودی استفاده شد و در بخش زمینه‌یابی نیز با 15 نفر از صاحب‌نظران حوزه ادبیات در کشور مصاحبه به عمل آمد. اطلاعات به دست آمده در قالب جداول خلاصه و مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که برنامه درسی ادبیات کشور ما به نسبت سایر کشورها از لحاظ محتوا و رویکردها از غنای بالایی برخوردار است. همچنین برنامه درسی ادبیات قابلیت‌های مطلوبی را در دانش‌آموزان پرورش می‌دهد که مهمترین آنها قدرت درک، تفسیر و دانش ادبی می‌باشد. مهارت ارتباطی و پردازش اطلاعات به عنوان یکی از مهمترین مهارت‌های مورد نیاز دنیای امروز، کمتر مورد توجه بود که بایستی مورد تأکید بیشتر قرار گیرد. نتایج دیگر پژوهش حاکی از چالش برانگیز بودن برنامه درسی ادبیات در مؤلفه‌های محتوا و روش آموزشی بود که بایستی این چالش به حداقل برسد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

45 - سوگسروده ها و مصیبت خوانی ها در ادبیات استان بوشهر
حیدر منصوری سید احمد حسینی کازرونی سید جعفر حمیدی

منطقۀ بوشهر از نظر تاریخی دارای سابقه‌ای بسیار درخشان است. این اقلیم، یکی از مراکز مهم و قدیمی تمدن و فرهنگ ایران زمین محسوب می‌شود که دارای قدمت و تمدنی کهن است. این درخشش به ویژه در آواها، نواها و اشعار نوحه‌ها در آیین‌های سوگواری جلوۀ بیشتری دارد. با توجه به شرایط اق أکثر

منطقۀ بوشهر از نظر تاریخی دارای سابقه‌ای بسیار درخشان است. این اقلیم، یکی از مراکز مهم و قدیمی تمدن و فرهنگ ایران زمین محسوب می‌شود که دارای قدمت و تمدنی کهن است. این درخشش به ویژه در آواها، نواها و اشعار نوحه‌ها در آیین‌های سوگواری جلوۀ بیشتری دارد. با توجه به شرایط اقلیمی و محیطی، فرهنگ عامه و بافت سنتی غالب براین استان، نوحه در آن از جایگاه بالایی برخوردار است. در این میان نقش و اهمیت شعر در ساخت نوحه، جایگاهی درخور و شایسته است. شیوۀ این پژوهش کتابخانه‌ای است؛ اما در برخی از موارد از شیوۀ میدانی نیز استفاده شده‌است. دستاورد این پژوهش و هدف اساسی از طرح این مساله شناخت اشعار مختلف نوحه در زمینه‌های خاص از جمله ذکر، نوحۀ پیش‌خوانی، نوحۀ پامنبری، نوحۀ سینه‌زنی دوره‌ای، لایی‌لایی، سرود یا سرور، اشعارروضه، شبیه خوانی ذوالجناح، صبحدم، شبیه‌خوانی شام غریبان و دیگر آواها و نواهای خاص آیین عزاداری در استان بوشهر است. بررسی زبان، بیان، اندیشه، موسیقی و قالب اشعار این نوحه‌ها منعکس کنندۀ ویژگی تاریخ و فرهنگ غنی این استان است . تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

46 - بررسی تحلیلی سبک تاریخ ادبیات نویسی رینولد نیکلسون
پریسا امیری تورج زینی وند

بررسی شیوه و روش تاریخ ادبیات نگاری، ازجمله مباحث نوین علمی و انتقادی به شمار می‌رود که نظر برخی پژوهشگران این عرصه را به خود جلب نموده است. پژوهش حاضر به تحلیل سبک‌شناسی نگارش تاریخ ادبیات اعراب توسط یکی از خاورشناسان معاصر "رینولد آلن نیکلسون" می‌پردازد. منبع اصلی این أکثر

بررسی شیوه و روش تاریخ ادبیات نگاری، ازجمله مباحث نوین علمی و انتقادی به شمار می‌رود که نظر برخی پژوهشگران این عرصه را به خود جلب نموده است. پژوهش حاضر به تحلیل سبک‌شناسی نگارش تاریخ ادبیات اعراب توسط یکی از خاورشناسان معاصر "رینولد آلن نیکلسون" می‌پردازد. منبع اصلی این پژوهش کتاب تاریخ ادبیات نیکلسون است و نگارندگان با رویکردی توصیفی- تحلیلی به بررسی و نقد سبک نگارش این کتاب پرداخته‌اند. یافته‌های این تحقیق، بیانگر آن است که شیوه نیکلسون در نگارش تاریخ ادبیات به ویژگی‌هایی همچون؛ ارائه اسناد و مدارک شرقی و غربی، تقسیم‌بندی تاریخ ادبیات براساس جریان‌های سیاسی، دوره‌بندی ادوار تاریخ، بررسی ویژگی‌های برجسته دوره‌های تاریخی، بهره‌گیری از متون دینی و... ممتاز است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

47 - بررسی جامعه‌شناختی رمان "پرندة من" اثر فریبا وفی، بر اساس "نظریة عمل" پی‎یر بوردیو
آرش مشفقی زهرا دوستی

جامعه‌شناسی ادبیات،(1) بررسی و تحلیل علمی یک اثر ادبی است. بررسی و تحلیلی که رویدادها، روابط و پدیده&lrm;های اثر ادبی را بر مبنای اصول جامعه&lrm;شناسی می&lrm;سنجد. رمان "پرندة من" اثر فریبا وفی، یکی از آثار داستانی معاصر است که بخشی از اجتماع، با انواع ریزه‌کاری&lrm;های أکثر

جامعه‌شناسی ادبیات،(1) بررسی و تحلیل علمی یک اثر ادبی است. بررسی و تحلیلی که رویدادها، روابط و پدیده&lrm;های اثر ادبی را بر مبنای اصول جامعه&lrm;شناسی می&lrm;سنجد. رمان "پرندة من" اثر فریبا وفی، یکی از آثار داستانی معاصر است که بخشی از اجتماع، با انواع ریزه‌کاری&lrm;هایش در آن منعکس شده است. پی&lrm;یر بوردیو یکی از مطرح&lrm;ترین جامعه&lrm;شناسان معاصر فرانسوی است که با ارائة "نظریة عمل" بر مبنای "میدان" و "منش"، به تحلیل جامعه&lrm;شناسی کنش کنش‌گران در عرصة اجتماع پرداخته است. این نوشتار بر آن است تا جامعة منعکس‌شده در رمان "پرندة من" را براساس "نظریة عمل" بوردیو، مورد بررسی و تحلیل قرار بدهد. بر طبق نظریات بوردیو، کنش کنش‌گران در این رمان، حاصل "میدان و منشی" است که شخصیت‌ها بدان متعلق&lrm;اند. از دیدگاه بوریو، چهار سرمایة اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و نمادین، بیشترین سهم را در مشخص کردن مرز میدان‌ها دارند و منش (عادت‌واره&lrm;ها) افراد در کنار ویژگی&lrm;های طبقه هر فرد، شکل‌دهندة کنش افراد در جامعه است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

48 - سیر تحول رویکرد روان‌کاوانه در نقد ادبی
حسام ضیائی

تعامل بین روان‌کاوی و ادبیات، موضوعی بوده است که در طول یک سده اخیر، موردتوجه پژوهش‌گران این دو شاخه از مطالعات علوم انسانی بوده است. در این پژوهش، تلاش خواهد شد تا به بررسی اجمالی سیر تحولی پرداخته شود که نقد روان‌کاوانه از ابتدا تاکنون با آن مواجه بوده است. این تحقیق أکثر

تعامل بین روان‌کاوی و ادبیات، موضوعی بوده است که در طول یک سده اخیر، موردتوجه پژوهش‌گران این دو شاخه از مطالعات علوم انسانی بوده است. در این پژوهش، تلاش خواهد شد تا به بررسی اجمالی سیر تحولی پرداخته شود که نقد روان‌کاوانه از ابتدا تاکنون با آن مواجه بوده است. این تحقیق نشان می‌دهد که در دوره اول مطالعات روان‌کاوانه پیرامون آثار ادبی، نویسنده، نقش اصلی را ایفا می‌کرد و روان‌کاوی ادبیات، بیشتر حول محور تولیدکننده اثر ادبی متمرکز بود؛ اما به‌مرور و تحت تأثیر تحولات صورت گرفته پیرامون نقد ادبی، اثر ادبی به‌عنوان یک پدیده خودبسنده و مستقل از مؤلف، موردتوجه روان‌کاوی ادبیات قرار گرفت و نهایتاً در طول چند دهه اخیر، برجسته شدن نقش خوانندگان آثار ادبی در جریان فهم متون ادبی و رشد نظریات خواننده محور، روان‌کاوی ادبیات را بیشتر به سمت روانکاوی مخاطب سوق داده است. علاوه بر این سیر تحول، نگاه ساخت‌گرایانه به روان‌کاوی ادبیات نیز در طول قرن بیستم، هم‌راستا با سیر تحول مذکور، بخش قابل‌توجهی از پژوهش‌های روان‌کاوانه پیرامون ادبیات را به خود اختصاص داده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

49 - رویکرد تعلیمی مولوی در مواجهه با زبان
مختار ابراهیمی حامد توکلی دارستانی

مولوی در مثنوی به دلیل اتخاذِ رویکردِ شاعرانه، عارفانه و تعلیمی و مواجهه‌های متعددی که با زبان دارد و دربارة فهم، ذات، قصد و غایتِ آن، واجد دیدگاه‌های خاصی است. مولوی در مثنوی غالباً با دو رویکرد کلان مواجه است: نخست رویکرد تعلیمی که بازتاب‌دهندة نگرش‌های دینی، معنوی و أکثر

مولوی در مثنوی به دلیل اتخاذِ رویکردِ شاعرانه، عارفانه و تعلیمی و مواجهه‌های متعددی که با زبان دارد و دربارة فهم، ذات، قصد و غایتِ آن، واجد دیدگاه‌های خاصی است. مولوی در مثنوی غالباً با دو رویکرد کلان مواجه است: نخست رویکرد تعلیمی که بازتاب‌دهندة نگرش‌های دینی، معنوی و اخلاقی اوست و دوم، رویکرد وجودی و انتولوژیک که انعکاس‌دهندة نگرش عرفانی، تفسیری و تأویلی وی است. در پژوهش حاضر نشان داده‌ایم که تلقی مولوی از زبان، غالباً ابزاری برای تعلیم مفاهیم اخلاقی و تعلیمی است حال آن‌که به‌دلیل نگرش عرفانی، تفسیری و تأویلی، بارقه‌هایی از نگرش وجودی و انتولوژیک نیز در تفکر و شعر وی شکل گرفته‌است. چنین قرابت‌هایی نمی‌بایست منجر به بدفهمی از مثنوی و تطبیق آن با آراء برخی فیلسوفان غربی شود. در پژوهش حاضر نشان داده-ایم برخلاف برخی پژوهش‌ها، که میان مولوی و فیلسوفان غربی، و مشخصاً هایدگر، ارتباط‌های فلسفی برقرار کرده‌اند، اگرچه برخی شباهت‌ها و اشتراکات لفظی و ظاهری وجود دارد، اما دارای تفاوت‌های بنیادین و عمیقی با یکدیگر هستند. در نگرش مولوی، زبان غالباً ابزاری ناقص، و هم‌چنین حاملِ مفاهیم تعلیمی است و غالب بودن عنصر تعلیمی در مقایسه با ابعاد فلسفی، موجب می‌شود تا نتوان نگرش مولوی نسبت به زبان را با نگرش فیلسوفانی چون هایدگر یکسان تلقی کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

50 - بررسی خاستگاه ادبیات تعلیمی منظوم و سیر تطور و تحول آن در ایران
احمدرضا یلمه ها

ادبیات شاخصه‌های محتوایی و صوری خاصی دارد. ادبیات تعلیمی نیز از این قاعده مستثنی نیست و از شاخصه‌های برجسته آن آموزش نکات اخلاقی و تربیتی به شیوه پند و اندرز است که در دایره اهداف رشد و تعالی انسان، خود یکی از حوزه‌های اخلاقی و تربیتی مهم و وسیع به شمار می‌آید. از سوی د أکثر

ادبیات شاخصه‌های محتوایی و صوری خاصی دارد. ادبیات تعلیمی نیز از این قاعده مستثنی نیست و از شاخصه‌های برجسته آن آموزش نکات اخلاقی و تربیتی به شیوه پند و اندرز است که در دایره اهداف رشد و تعالی انسان، خود یکی از حوزه‌های اخلاقی و تربیتی مهم و وسیع به شمار می‌آید. از سوی دیگر درون‌مایه‌های تعلیمی و اخلاقی چنان با انواع شعر و ادب فارسی درآمیخته است که هیچ یک از انواع ادبی را نمی‌توان یافت که از این درون‌مایه‌ها جدا باشد؛ آنچه ادبیات تعلیمی را شکل می‌دهد، قصد و نیت صاحب اثر از تعلیم و آموزش است بنابراین قلمرو پژوهش حاضر برخی از برجسته‌ترین آثار ادبیات تعلیمی منظوم و خاستگاه تعلیمی آن‌هاست. بر این اساس مطالعه تاریخ ادبیات دوره شاعر، نوشته‌ها و سروده‌های او ثابت کرد ادب تعلیمی خاستگاهی دوگانه دارد: مهم‌تر از همه من فردی شاعر است که اگر رشد یافته باشد و به من اجتماعی و گاه متعالی‌تر ارتقا یافته باشد، در رد گفتمان‌های منفی یا اثبات گفتمان مثبت جامعه به پند و اندرز می‌پردازد. دوم گفتمان‌های غالب جامعه است که بر شاعر و شعر او تأثیر مستقیم دارد بنابراین ادب تعلیمی پیش از اسلام بازتاب حکومت استبدادی و نظام سلسله‌مراتبی حاکم بر جامعه ایرانی است که روحیاتی چون ترس و ارتباط یک‌طرفه و تک‌گویانه را ترتیب داده است و چون هنرمند در تعالی منِ فردی خود تلاش نکرده، همسو با گفتمان غالب جامعه آن روزگار که استیلای نظام طبقاتی است، حرکت کرده است. بعد از اسلام به ویژه در سنایی و شاعران بعد از او شاعر در رد گفتمان غالب جامعه در گونه ادب تعلیمی سخن گفته است که نشانه رشد یافتن منِ شاعر است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

51 - گذر از رمز به تعلیم خوانش انتقادی دو بیت رمزی در اولین داستان مثنوی
ساسان زندمقدم مهدی نوریان

سال‌هاست که وجود و چگونگی ساختار مثنوی معنوی محل بحث است. اگر مثنوی از نوع ادب تعلیمی باشد، ساختار آن همان طرح درسی مثنوی ‌است. نیز بر اساس ماهیت رمزی متون عرفانی می‌بایست بازخوانی آن در گرو بازگشایی رمزهای زبان عرفانی مولوی از طریق تتبع آن‌ها در آثاری از باشد که تقدم ز أکثر

سال‌هاست که وجود و چگونگی ساختار مثنوی معنوی محل بحث است. اگر مثنوی از نوع ادب تعلیمی باشد، ساختار آن همان طرح درسی مثنوی ‌است. نیز بر اساس ماهیت رمزی متون عرفانی می‌بایست بازخوانی آن در گرو بازگشایی رمزهای زبان عرفانی مولوی از طریق تتبع آن‌ها در آثاری از باشد که تقدم زمانی بر مثنوی داشته‌اند؛ زیرا در تعلیم، معلم ناگزیر از رعایت عهدهای ذهنی‌ و و روش‌های بیانی است که از ابتدا برگزیده ‌است. در این پژوهش برای آزمودن صحت این فرضیه، دو بیت متوالی تمثیلیِ نخستین حکایت مثنوی، داستان معروف شاه و کنیزک، و ارتباط آن‌ها با یکدیگر و با کل داستان، نمونه قرار گرفت. با تکیه بر ابیات و جملاتی از آثار منظوم و منثور مولوی که پیش از مثنوی تصنیف شده‌اند و نیز تکیه بر ابیات خود مثنوی، خوانش دو بیت مورد بررسی قرار گرفت و با شروح دیگر مقابله شد و این نتایج حاصل شد: نخست اینکه دو بیت مورد پژوهش، موقوف‌المعانی و مصداق صنعت ادبی براعت استهلال و لذا مبین مضمون نخستین داستان مثنوی هستند. دیگر اینکه مضمون دو بیت شناختِ امر اولی از امر ثانوی است. دو دیگر اینکه چون هدف‌ غایی سلوک مولوی بر اساس نی‌نامه، بازگشت به اصل است، مضمون داستان نخست آشکار می کند که راه بازگشت به اصل در سلوک روحانی مولوی مبتنی بر شناخت است. بر اساس این یافته‌ها می‌توان گفت که برای یافتن ساختار مثنوی به‌عنوان اثری از ادب تعلیمی صوفیانه، خوانش روشمند آثار متقدم مولوی مبتنی بر رمزگشایی و کشف زبان عرفانی او شرط اساسی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

52 - بررسی مؤلفه‌های سرمایه جنسی در رمان‌های پر تیراژ فارسی
شاپور بهیان مرجان زرندی پریرخ امامی

توجه به سرمایه جنسی به عنوان یکی از اشکال سرمایه، دیدگاهی تازه و قابل بررسی و تامل است. حکیم با الهام گرفتن از تقسیم بندی بوردیو درباره انواع سرمایه، عنوان می‌کند که سرمایه جنسی نقش مهمی را در مناسبات قدرت در سطوح مختلف جامعه ایفا می‌کند. ایشان اعتقاد دارد این سرمایه دا أکثر

توجه به سرمایه جنسی به عنوان یکی از اشکال سرمایه، دیدگاهی تازه و قابل بررسی و تامل است. حکیم با الهام گرفتن از تقسیم بندی بوردیو درباره انواع سرمایه، عنوان می‌کند که سرمایه جنسی نقش مهمی را در مناسبات قدرت در سطوح مختلف جامعه ایفا می‌کند. ایشان اعتقاد دارد این سرمایه دارای 6 مولفه است و در فرهنگ‌های خاص می‌تواند مفاهیم این مؤلفه‌ها متعدد باشد. اگر اعتقاد داشته باشیم که ادبیات آیینه تمام نمای ملتهاست، بنابراین داستان و رمان می‌تواند در بازتابش فرهنگ عمومی جامعه، نقشی بسیار مهم و ارزشمندی را ایفا کند و اندیشه‌ها، باورها و عملکردهای ملتها را به یکدیگر بنمایاند. با پذیرش اصل بازتابی بودن ادبیات در این پژوهش سعی شده به بررسی مولفه‌های سرمایه جنسی در ادبیات پر تیراژ دهه اخیر پرداخته شود. روش تحقیق تحلیل محتوای جهت دار بر اساس دیدگاه سرمایه جنسی بوده، بدین منظور مشخصات 47 کتاب که در زمینه ادبیات داستانی در 14 سال گذشته بیش از 10نوبت چاپ داشته‌اند، در اختیار محقق قرار گرفت و از این میان بر اساس اشباع نظری تعداد 12 رمان به شیوه کاملاً تصادفی انتخاب و تحلیل شدند. نتایج تحقیق نشان داد مقوله‌های زیبایی و جذابیت جنسی در زنان و مقوله‌های جذابیت جنسی و مؤلفه‌های اجتماعی در مردان از اهمیت بیشتری برخوردارند. همچنین مولفه روابط جنسی در رمان‌های مذکور مطرح نشده‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

53 - Resistance and Distribution of Power in David Mamet’s Oleanna and Race
Fatemeh Ghiasvand Fatemeh َAzizmohammadi Mojgan Yarahmadi

10.30495/ttlt.2023.699067

This essay represents a Foucauldian reading of David Mamet’s Oleanna and Race. By drawing on Foucault’s view on the importance of the power relations exercised through discourses, Mamet illustrates the discourses that power is exercised. The focus is on the أکثر

This essay represents a Foucauldian reading of David Mamet’s Oleanna and Race. By drawing on Foucault’s view on the importance of the power relations exercised through discourses, Mamet illustrates the discourses that power is exercised. The focus is on the diffused and dispersed nature of power, its ubiquity and pervasiveness. Based on Foucault’s view on the circulation of power in schools and institutions; in Oleanna, the classroom discourse and interaction patterns show that knowledge is power. The ability to be more an intellectual and skillful individual in the class lets both John and Carol exercise power. Through normalization, everything is to be made uniform, and the subjected bodies are inducted in a way that they accept the disciplinary measures as the norm. Thus, John is the authority figure in his class who serves Carol to obey his dictates if she wants to pass the course. Through discourse of resistance carol takes advantage to respond to the power exercised on her through her knowledge. This shows that Carol has the potentiality to resist and attempt to exercise her power. Further, in Race, Mamet attempts to speak on matters of race and sexuality by presenting it in his discourse. He attempts to talk about sex as the fundamental part of individuals’ identities in order to solve the other underlying problems of an individual. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

54 - بازخوانی اسطوره‌های برجسته در شعر معد جبوری
عزت ملاابراهیمی علی اکبر رئیسی

10.30495/mmlq.2024.709040

کاربست اسطوره و میراث سنتی از شاخصه¬های بارز شعر معاصر عربی به شمار می‌رود. شاعر معاصر برای القای مفاهیم موردنظر خود به شیوة غیرمستقیم و با عدول از معیارهای رایج زبانی، از اسطوره بهره می¬گیرد تا بتواند تجربة معاصر خود را بیان کند. در این راستا معد جبوری، شاعر معاصر عراق أکثر

کاربست اسطوره و میراث سنتی از شاخصه¬های بارز شعر معاصر عربی به شمار می‌رود. شاعر معاصر برای القای مفاهیم موردنظر خود به شیوة غیرمستقیم و با عدول از معیارهای رایج زبانی، از اسطوره بهره می¬گیرد تا بتواند تجربة معاصر خود را بیان کند. در این راستا معد جبوری، شاعر معاصر عراقی، نیز برای زیباسازی شعر و بیان اندیشه خود از میراث اساطیری الهام گرفته است تا آرمان‌ها و دغدغه‌های مردم عراق و جهان عرب را فریاد زند. شاعر با درک فضای حساس زمانه، درصدد آگاهی‌بخشی به ملت‌های مسلمان است تا بتوانند به این آرمان‌ها دست یابند. نگارندگان در این پژوهش با روش تحلیلی ـ توصیفی و با هدف بیان دغدغه‌های شاعر در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی، در پی یافتن مهم‌ترین دلالت‌های معنایی اسطوره در شعر معد جبوری برآمده‌اند. یافته¬های پژوهش حکایت از آن دارد که جبوری با الهام از میراث اساطیری از گونه¬های متنوع هنجارگریزی در راستای معنا‌آفرینی و برجسته-سازی متن بهره برده است. این اسطوره‌ها به شکل‌های گوناگون از آرزوها، اشتیاق‌ها و دغدغه‌های شاعر خبر می‌دهد. شخصیت‌های اسطوره‌ای در شعر جبوری همگی دغدغه‌های سیاسی و اجتماعی دارند و از درد مشترکی می‌نالند. گذشته از این خواهان استقلال و آزادی سیاسی عراق و برقراری عدالت اجتماعی در این کشور هستند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

55 - اسطوره و ادبیات مدرن
محمود طاووسی آمنه درودگر

بررسی نقش و جایگاه اسطوره‌ها در ادبیات مدرن و رویکرد تأمل‌برانگیز نویسندگان مدرنیست به بینش اسطوره‌ای، در عصر و زمانه‌ای که بی‌شک استیلای دانش در تمامی عرصه‌های تفکر و حیات، بی‌اعتباری مطلق چنین بینشی را گریزناپذیر می‌نماید، موضوعی است که محل تأمل مقالة پیش‌رو به‌شمار م أکثر

بررسی نقش و جایگاه اسطوره‌ها در ادبیات مدرن و رویکرد تأمل‌برانگیز نویسندگان مدرنیست به بینش اسطوره‌ای، در عصر و زمانه‌ای که بی‌شک استیلای دانش در تمامی عرصه‌های تفکر و حیات، بی‌اعتباری مطلق چنین بینشی را گریزناپذیر می‌نماید، موضوعی است که محل تأمل مقالة پیش‌رو به‌شمار می‌رود. بر مبنای ره‌یافت حاصل از این پژوهش، از جمله مهم‌ترین دلایل حضور اسطوره‌های کهن در پیکرة آثار ادبی مدرن را می‌توان در موارد ذیل تبیین نمود: ماهیت مشترک اسطوره‌ها و تجارب بشری، تسری پیچیدگی‌های زندگی مدرن بر پیکرة آثار ادبی به یاری اسطوره‌ها، اعادة نظم در جهان اثر به مدد نظام‌های اسطوره‌ای، برساختن قهرمانی مدرن در برابر قهرمان اسطوره‌ای کلاسیک، تغییر نگرش انسان عصر مدرنیسم نسبت به ماهیت اسطوره‌ها و بازنگری و نقد برخی از ابعاد اسطوره‌های کلاسیک. پژوهشِ پیشِ رو به منظور دستیابی به نتایجِ یادشده، از شیوة توصیفی ـ تحلیلی و اتکا بر مطالعات کتابخانه‌ای بهره برده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

56 - نمودهای دادوستد فرهنگی بین ادبیات عرب و ادبیات غرب
علی صابری

پیوند ادبی، به عنوان یکی از راه های دادوستد فرهنگی، میان نویسندگان و شاعران عرب و مغرب زمین به شمار می رود، برای این که بدانیم این دو ادبیات از چه زمانی این تبادل فرهنگی را آغاز کردند؟ و در چه زمینه هایی این تبادل صورت گرفت؟ و چه نتایجی به بار آورد؟ لازم است این دادوستد أکثر

پیوند ادبی، به عنوان یکی از راه های دادوستد فرهنگی، میان نویسندگان و شاعران عرب و مغرب زمین به شمار می رود، برای این که بدانیم این دو ادبیات از چه زمانی این تبادل فرهنگی را آغاز کردند؟ و در چه زمینه هایی این تبادل صورت گرفت؟ و چه نتایجی به بار آورد؟ لازم است این دادوستد دو سویه را در دو مرحله‌ی متفاوت بررسی کرد: نخست مرحله ای که نویسندگان و شاعران مغرب زمین با استقبال از آثار ادبی مشرق زمین چون هزار و یک شب، کلیله و دمنه، مقامه نویسی و ساختار موسیقایی شعرعربی، به تقلید از ادبیات عرب، به عنوان پل ارتباطی بین شرق و غرب پرداختند، و در ادبیات غرب آثاری نو چون دکامرون، هپتامرون و پیکارسک و غیره، آفریدند. و در مرحله ی دوم ادیبان عرب با پیروی از نویسندگان غربی باعث پیدایش انواع ادبی جدیدی در ادبیات عربی چون نمایشنامه نویسی، حماسه سرایی، داستان کوتاه شدند؛ و شعر نو، و مکاتب نوین ادبی، که در ادبیات عربی بی سابقه بود، در میان ادیبان تازی رواج یافت، این پیوند فرهنگی در جهان همیشه باعث رشد و شکوفایی ادبیات ملت های گوناگون شده است، تا جایی که می‌توان ادبیات جهان را نتیجه‌ی یک فرایند دادوستد دائمی میان ملت ها دانست. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

57 - ویکتور هوگو، نویسنده ی قهرمان پروریا قهرمان سخنوری
بیتا معظمی فراهانی

مفهوم تعهد نزد نویسندگان فرانسوی ریشه در تحولات سیاسی و اجتماعی قرن نوزدهم فرانسه دارد. مانند بسیاری از شاعران و نویسندگان نسل رمانتیک، ویکتور هوگو نیز نویسنده ای متعهد بود، اما این تعهد نزد او به شیوه ای خاص در آثارش متبلور می گردید؛ زیرا که هوگو به عنوان یک نویسنده در أکثر

مفهوم تعهد نزد نویسندگان فرانسوی ریشه در تحولات سیاسی و اجتماعی قرن نوزدهم فرانسه دارد. مانند بسیاری از شاعران و نویسندگان نسل رمانتیک، ویکتور هوگو نیز نویسنده ای متعهد بود، اما این تعهد نزد او به شیوه ای خاص در آثارش متبلور می گردید؛ زیرا که هوگو به عنوان یک نویسنده در کنار خلق آثار ادبی، خود شخصا" به معنای واقعی درگیر مسائل سیاسی و اجتماعی جامعه ی خویش بود. هوگو دارای لقبی چون "پر دو فرانس" بوده و علاوه بر آن از سالهای ١٨٤٥ تا ١٨٨٥ یعنی تا آخرین روزهای عمر خویش نماینده ای فعال در مجلس ملی و مجلس سنای فرانسه بود. در تریبون همین مجامع مختلف بود که هوگو سخنرانی های سیاسی می کرد و در نقش یک خطیب و سخنرانی پر شور به عنوان متفکری مبارز جلوه می نمود. هدف ما در این مقاله این است که حالت های نمایشی ویکتور هوگو را از ورای سخنرانی های سیاسی اش مورد بررسی قرار دهیم. به عبارت دیگر می خواهیم بدانیم که آیا ارتباط و یا تشابهی میان سخنرانی های سیاسی هوگو با سخنان و کلام قهرمانان داستانی و نمایشی وی وجود دارد؟ در این مقاله سعی می کنیم نشان دهیم که هوگو در بیان و ارائه ی خطابه های سیاسی خود تا چه حد از قهرمانان داستان ها و نمایش نامه های خویش الهام می گرفته است و اینکه این نحوه از سخنرانی های سیاسی - نمایشی چه تاثیری بر مخاطبانش داشته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

58 - نقش زبان و ادبیات عربی در انتقال فرهنگ و تمدن اسلامی به اندلس
عنایت الله فاتحی‌نژاد محمد حسین اشرف

موضوع این پژوهش، بیان میزان نقش‌آفرینی زبان و ادبیات عربی در انتقال فرهنگ و تمدن اسلامی به اسپانیای امروزی (اندلس اسلامی) است. این نقش‌آفرینی از سال 92ق یعنی ابتدای حضور مسلمانان در این سرزمین، آغاز شد و نزدیک به 8 سده به طول انجامید. آنچه به عنوان میراث فرهنگ و تمدن اس أکثر

موضوع این پژوهش، بیان میزان نقش‌آفرینی زبان و ادبیات عربی در انتقال فرهنگ و تمدن اسلامی به اسپانیای امروزی (اندلس اسلامی) است. این نقش‌آفرینی از سال 92ق یعنی ابتدای حضور مسلمانان در این سرزمین، آغاز شد و نزدیک به 8 سده به طول انجامید. آنچه به عنوان میراث فرهنگ و تمدن اسلامی در طی این مدت، به اندلس انتقال یافت در قالب آثار مکتوب و روایات شفاهی است که غالباً به زبان عربی منتقل شده و بهره‌گیری از آن، نیازمند آشنایی ساکنان اندلس، با این زبان است. در این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی به این پرسش پاسخ داده شده که زبان عربی به عنوان پل ارتباطی میان فرهنگ و تمدن اسلامی در شرق و اسپانیای مسیحی در غرب چه نقشی داشته است؟ بر اساس یافته‌های این پژوهش، فرهنگ و تمدن اسلامی در طی 8 قرن به ویژه در سده‌های نخست اسلامی، در اندلس گسترش یافت که تقریباً تمامی محتوای آن به زبان عربی و تنها با این زبان، قابل انتقال بود. در نتیجه، زبان عربی برای انتقال آموزه‌های دینی و همچنین ارتباط ساکنان اندلس با حاکمیت، هم برای مردم اندلس و هم برای حاکمان اهمیت یافت. به دنبال آن، اقداماتی برای این رفع نیازهای موجود انجام شد که تأسیس مدارس، کتابخانه‌ها و انتقال منابع علمی و عالِمان از شرق به اندلس، در این موضوع، نقش‌آفرین بودند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

59 - مرگ اندیشی گفتمانی در اشعار قیصر امین پور
پریسا صالحی

مرگ را‌ مي‌ تـوان‌ مـهمّ تـرين موضوع مشترک ميان انسان ها در تمام زمان ها، مکان ها و تنها رقيب زندگي‌ دانست. بيان ماهيّت مرگ، نوعي‌ نمایشِ نگرشِ افراد مختلف، به ماهیّت زندگی است. هیچ یک از شاعران از این دغدغه برکنار نبوده اند .لذا پرداختن به تفکرّات ادبا و شعرا، در این ب أکثر

مرگ را‌ مي‌ تـوان‌ مـهمّ تـرين موضوع مشترک ميان انسان ها در تمام زمان ها، مکان ها و تنها رقيب زندگي‌ دانست. بيان ماهيّت مرگ، نوعي‌ نمایشِ نگرشِ افراد مختلف، به ماهیّت زندگی است. هیچ یک از شاعران از این دغدغه برکنار نبوده اند .لذا پرداختن به تفکرّات ادبا و شعرا، در این باره، در شناخت بهتر و آشنایی با دیدگاه فکری و معرفتی این شاعران مؤثر خواهد بود. برای رسیدن به این هدف باید به تحلیل متون و اشعار این شاعران پرداخت. یکی از روش های تحلیل متون، تحلیل گفتمان انتقادی است. که در آن به کشف نگرش نویسنده و شاعر در لابه لای اثرش می پردازند. از آنجا که ادبیّات و اجتماع رابطه ای دوسویه با هم دارند و تأثیرپذیری شعر معاصر از جامعه و تأثیر ادبیّات معاصر در شکل‌گیری بسیاری از تحولات اجتماعی – سیاسی امری اثبات شده است، در این پژوهش برآنیم تا تأثیر جامعه را در مرگ اندیشی شاعر و بازتاب آن در آثارش بررسی کنیم. از میان شاعران معاصر، قیصر امین‌پور مسائل اجتماعی و سیاسیِ مهمِ هر دوره را به صورت صریح و با لحن متناسب در شعرش بیان کرده است و همین موضوع ما را وارد قلمرو تحلیل گفتمان آثارش می کند. به ترتیب در این پژوهش با به کارگیری سطح تبیین در تحلیل گفتمان انتقادی در پی اثبات فراز و نشیب های مرگ اندیشی شاعر در دوره های مختلف شعری اش هستیم. به نظر می رسد نگرش او به مرگ که نگاه به زندگی را هم در خود دارد، در دوره های مختلف زندگی اش تغییر کرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

60 - بررسی تطبیقی مردم¬شناسی فرهنگی در منظومه «مهر و وفا»، در ادب کلاسیک فارسی و عامیانه کُردی
ابراهیم رحیمی زنگنه ندا یانس

بدیهی است که منظومه¬های غنایی شعر فارسی در نوع خود بیش¬ترین الگوهای فرهنگی و نشانه¬های تمدن را بازنمایی می¬کنند. بررسی این داستان¬ها از دیدگاه مردم¬شناسی فرهنگی (که پایه¬های اصلی آن فرهنگ عامه است)، نگرشی نو به آن¬هاست و پژوهشگران را با دو گزینه آشنا می¬سازد: یکی بررسی أکثر

بدیهی است که منظومه¬های غنایی شعر فارسی در نوع خود بیش¬ترین الگوهای فرهنگی و نشانه¬های تمدن را بازنمایی می¬کنند. بررسی این داستان¬ها از دیدگاه مردم¬شناسی فرهنگی (که پایه¬های اصلی آن فرهنگ عامه است)، نگرشی نو به آن¬هاست و پژوهشگران را با دو گزینه آشنا می¬سازد: یکی بررسی فرهنگ مردم در محتوای داستان¬ها و دیگر تأثیرگذاری فرهنگی راوی است با توجه به فرهنگی که در آن پرورده شده است و این در تمامی داستان¬هایی که راویان مختلف دارند، صدق می¬کند. در این پژوهش که دانستنی¬های مختلف ادبی و فرهنگی نهفته در ادب عامه کُردی «بیت» در مقابل با منظومه¬های ادب کلاسیک فارسی مقایسه و بررسی شود، به¬ویژه آن¬جا که ساختار و محتوای این آثار با اصول داستان¬سرایی مطابقت داشته باشد، می¬تواند در بخش مطالعات مردم¬شناسی فرهنگی کار ارزنده¬ای باشد. این پژوهش به توصیف و تحلیل مولفه¬های فرهنگی از دیدگاه مردم¬شناسی در منظومه «مهر و وفا» در ادب کلاسیک فارسی و ادب عامیانه کُردی به روایت مام احمد لطفی پرداخته است. برای دستیابی به این هدف از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. یافته¬ها حاکی از آن است بیشتر مولفه¬های مردم¬شناسی در این منظومه نمود پیدا کرده است و میزان شباهت¬ها نسبت به تفاوت¬ها بیشتر است و این نشان¬دهنده بینامتنیّت بین منظومه فارسی و کُردی است. دیگر آن¬که روایت¬های کُردی داستان، هرچند در کلیّات، مضمون و مفهوم، مطابق با روایت¬های فارسی هم نام مذکور است، اما هم در قالب و فرم و هم در محتوا به ویژه تغییرات و تحولات فرهنگ عرفانی، حماسی و غنایی در دوره¬های گوناگون است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

61 - بررسی و مقایسه مباحث تعلیمی در کتاب‌های فارسی دبستان دهه چهل و نود
مهدی رضائی لیلا دادپور

ادبیات تعلیمی بخشی مهم از ادبیات فارسی است و کاربرد آن برای پرورش فکری جامعه امری است که پیشینه¬ای بس طولانی دارد. در شیوه آموزشی که پس از استقرار مشروطیت به شکل مدارس جدید رایج شد، از مهم¬ترین مواد آموزشی کتاب¬های فارسی دانش¬آموزان، بخش¬هایی از ادبیات تعلیمی بوده است. أکثر

ادبیات تعلیمی بخشی مهم از ادبیات فارسی است و کاربرد آن برای پرورش فکری جامعه امری است که پیشینه¬ای بس طولانی دارد. در شیوه آموزشی که پس از استقرار مشروطیت به شکل مدارس جدید رایج شد، از مهم¬ترین مواد آموزشی کتاب¬های فارسی دانش¬آموزان، بخش¬هایی از ادبیات تعلیمی بوده است. هدف این پژوهش مقایسه‌ و بررسی کتاب‌های فارسی دبستان منتشرشده در دهه‌چهل و دهه‌¬نود با توجه به جنبه‌های تعلیمی آن‌ها می¬باشد. در این راستا مؤلفه‌هایی که برای مقایسه، تحلیل و بررسی کتاب‌ها مورد توجه قرارگرفته است عبارت‌است از: آموزه¬های دینی، اخلاقی، ملی، تعامل اجتماعی، خلاقیت و خودباوری، شناخت ایران و جهان، حفظ و نگهداری از محیط زیست. روش تحقیق این پژوهش، توصیفی-تحلیلی و با رویکرد تحلیل آماری است. نتایج به دست آمده حاکی از این است که بیشترین توجه مؤلفان در هر دو دوره بر آموزه‌های اخلاقی معطوف بوده است. در مرتبه بعد بیشترین تأکید محتوای کتاب‌های فارسی دبستان دهه چهل بر آموزه‌های مرتبط با تعامل اجتماعی است و کتاب‌های فارسی دبستان در دهه نود، بیشتر بر آموزه‌های خلاقیت و خودباوری تأکید دارد. بیشترین تغییر مربوط رشد چشمگیر آموزه‌ها و باورهای دینی از دهه چهل تا دهه نود است که آماری دو برابری نشان می¬دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

62 - تحلیل محتوایی نماد و تمثیل های داستانی نویسندگان دوره (نسل)دوم بوشهر؛ «صادق چوبک و رسول پرویزی»
اصغر علی خانی سیدمحمود سیدصادقی عبدالله رضایی

«استان بوشهر» واقع شده در کنارۀ خلیج فارس(جنوب غربی ایران)، با نویسندگان دوره(نسل) اول تا چهارم خود، در ادبیات داستانی کشور به ویژه مکتب جنوب جایگاه مهمی دارد. داستان پردازان این ناحیه مانند دیگر نقاط ایران در دوره های تاریخی مختلف از شگردهای متنوّع داستان نویسی در ساخت أکثر

«استان بوشهر» واقع شده در کنارۀ خلیج فارس(جنوب غربی ایران)، با نویسندگان دوره(نسل) اول تا چهارم خود، در ادبیات داستانی کشور به ویژه مکتب جنوب جایگاه مهمی دارد. داستان پردازان این ناحیه مانند دیگر نقاط ایران در دوره های تاریخی مختلف از شگردهای متنوّع داستان نویسی در ساخت و محتوا بهره برده اند. آبشخور این تکثّر و تحوّل سبکی و فکری از طرفی متأثر از ادبیات جهان است و از سوی دیگر به توان متون روایی کلاسیک پیوند می خورد که تمثیل و بیان نمادین یکی از شیوه های بازنمایی ماجرای داستان در متون کهن پارسی است. هدف این مقاله؛ بیان مزایا، نقایص و دگردیسی های محتوایی داستان های تمثیلی و بیان نمادین در دوره دوم نویسندگی بوشهر است. بنابراین، در این مقاله کوشش شده است؛ آثار تمثیلی در سه نوع: روایت مستقل، غیر مستقل و استفاده از نمادها در فاصله دهه های بیست تا پنجاه شمسی بر پایۀ موضوع و درون مایه نقد و تحلیل شوند و به این پرسش اساسی پاسخ دهد که نویسندگان این دوره از کدام شیوه بیان تمثیلی و برای کدام مقاصد استفاده کرده اند. ماحصل این تحقیق به شیوۀ کتاب خانه ای با روی کرد پژوهشی- تحلیلی این است که؛ در دورۀ پهلوی دوم،«چوبک» با تکیه بر فضای اجتماعی و سیاسی نامطلوب جامعه؛ فابل هایی با روایت مستقل نوشت اما تمثیل در اثنای داستان و بیان نمادین را علاوه بر چوبک در داستان خاطره های دیگر نویسنده این دوره،«پرویزی» هم می توان یافت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

63 - فرایند گذار مدرنیته در ادبیات معاصر ایران (مطالعه موردی روش ‌شناسی صادق هدایت و فروغ فرخ‌ زاد)
محمود عظیمی رستا حسین ابوالحسن تنهایی حسین آقاجانی مرساء

چکیده: پژوهش حاضربه فرایند گذار مدرنیته در ادبیات معاصر ایران می پردازد. در این راستا دو تن از نویسندگان تاریخ ادبیات معاصر ایران: صادق هدایت و فروغ فرخزاد انتخاب شدند تا با ردیابی مولفه های روش شناختی بکار رفته در آثار و اندیشه شان و تطبیق آن با جریان توسعه مدرنیته، و أکثر

چکیده: پژوهش حاضربه فرایند گذار مدرنیته در ادبیات معاصر ایران می پردازد. در این راستا دو تن از نویسندگان تاریخ ادبیات معاصر ایران: صادق هدایت و فروغ فرخزاد انتخاب شدند تا با ردیابی مولفه های روش شناختی بکار رفته در آثار و اندیشه شان و تطبیق آن با جریان توسعه مدرنیته، وضعیت تفکر در ایران معاصر را نشان دهد. پرسش اصلی پژوهش که به روش مطالعه کتابخانه ای و تحلیل محتوایی و پارادایم متکی بر رویکرد جامعه شناسی تفسیری انجام پذیرفت این بود که: مبنای مطالعه روش شناختی صادق هدایت و فروغ فرخ زاد در گذار مدرنیته ایران، متکی بر چه اسلوب و نگرشی بوده که بر شناخت، نوع نگاه و خلق آثار آن ها موثر افتاده است؟ در تجزیه و تحلیل آثار مهمآنان، این دستاورد حاصل شد که: هر دوی آن ها از نظر روش شناسی، روش و نگرش کنش پژوهانه در فرایندی دیالکتیکی را پیشه ی خود کرده اند. اما برخی نگرش های ایستایی شناسی که حاصل دیالکتیک ذهن و عین در بستر پرورشی ویژه آنان است سبب تفاوت در نوع نگاه به انسان شده است. در حالی حصار سنتی ساختار جامعه مرد محور صادق هدایت که نتوانسته تمایز سنت و مذهب و عینیت زمان را در هم فراخوانی طبیعت گرایانه از هم منفک کند، فروغ فرخزاد مرزهای سنتی جنسیتی را در می نورد و به افق هایی فرا جنسیتی ره می سپارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

64 - کنشها و نمودهای اجتماعی زنان در ادبیات داستانی معاصر
حمید ودادی حبیب الله آقابخشی

چکیده در گستره ادبیات داستانی، بخش قابل توجهی رمان و داستان بلند با محوریت زن، منتشر میشود. از سوی دیگر، خوانندگان این آثار وجود دارند که با انگیزههای متفاوتی به مطالعه این دستاوردها میپردازند. در این داد و ستد، این مساله مطرح است که از منظر کنشهای متقابل اجتماعی در أکثر

چکیده در گستره ادبیات داستانی، بخش قابل توجهی رمان و داستان بلند با محوریت زن، منتشر میشود. از سوی دیگر، خوانندگان این آثار وجود دارند که با انگیزههای متفاوتی به مطالعه این دستاوردها میپردازند. در این داد و ستد، این مساله مطرح است که از منظر کنشهای متقابل اجتماعی در چهار نظام فرهنگی، اجتماعی، شخصیت و ارگانیسم زیستی، بر چه مقولههایی تأکید و چه شناختی به مخاطبان منتقل می شود. 0435 منعکس است، - تدارک یک ساخت مفهومی از موضوع، بر اساس آنچه که در ادبیات داستانی معاصر 05 جنسیت را پیش روی قرار میدهد. سازهای که با اثرگذاری بر رفتار در سپهر خصوصی و سازه اجتماعی توجه به عمومی شخصیتهای داستان، به نوع کنش و موضوعیت آن شکل میدهد. این مطالعه در چارچوب پژوهشهای کیفی محقق شده است. جامعهی نمونه را رمانهای زن محور به نویسندگی زنان و مردان تشکیل میدهد. واحدهای تحلیل برای کدگذاری باز و محوری، شامل 50 عنصر بوده که از 52 کتاب مرجع در حوزه جامعهشناسی ادبیات و جنسیت استخراج شدهاند. برونداد این مطالعه نشان میدهد که رمانهای به اصطلاح عامهپسند، مقدم بر رمانهای متعلق به دو جریان پیشرو، در بیشترین سطح، نسبت به تبیین کنشهای اجتماعی توجه داشتهاند. رهیافت دیگر نیز آن است که نویسندگان از بین چهار نظام کنش)فرهنگی، اجتماعی، شخصیت و ارگانیسم زیستی( بر جنبههای کنش اجتماعی، با تنوع بیشتری، شخصیتهای داستانی خود را درگیر ساختهاند. در همراستایی با این یافته، مشخص میشود که را به عنوان قویترین و نافذترین عامل اثرگذار در شکل ، سازههای اجتماعی و به تبع آن نظام اجتماعی مقولة دادن به نوع کنشهای اجتماعی زنان نقشآفرین است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

65 - مولوی و ادبیّات مولویّه
محمدامین ریاحی

مولانا جلال‌الدین محمد بلخی اندیش‌مند بزرگ ایرانی و تاب‌ناک‌ترین چهرة‌زبان و ادب و فرهنگ ایرانی در عصر ایلخانان در دیار روم است. در این مقاله، ضمن نقد ارتباط سلطان کی‌قباد اول با پدر مولانا و خود او و دیگر افسانه‌هایی که مریدی چون افلاکی در مناقب‌العارفین خود برای بالا أکثر

مولانا جلال‌الدین محمد بلخی اندیش‌مند بزرگ ایرانی و تاب‌ناک‌ترین چهرة‌زبان و ادب و فرهنگ ایرانی در عصر ایلخانان در دیار روم است. در این مقاله، ضمن نقد ارتباط سلطان کی‌قباد اول با پدر مولانا و خود او و دیگر افسانه‌هایی که مریدی چون افلاکی در مناقب‌العارفین خود برای بالا بردن شأن و منزلت مراد خویش پرداخته است، کوشش شده است تا تأثیر عظیم اندیشه و آثار مولانا را در ادامة رواج زبان و شعر فارسی و فرهنگ ایرانی در آسیای صغیر و سایر متصرّفات عثمانی نشان دهیم، هرچند در این راستا باید کتاب‌ها نوشت و از جنبه‌های مختلف آن را تحلیل کرد. دو دیگر این‌که ادبیات مولویّه را که نقشی بسزا در ترویج زبان فارسی در خارج از ایران، بویژه آسیای صغیر و شبه قاره داشته است- از قبیل معارف بهاء ولد، معارف برهان الدین محقّق ترمذی، مقالات شمس تبریزی، آثار سلطان ولد و ... - معرّفی کنیم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

66 - اخلاق جنگ در متون ادبی و حماسی فارسی
محمد جعفر محلاتی

مقاله ای که ملاحظه می فرمایید، گزیده ای مختصر از فصل پنجم کتابی است که تحت عنوان اخلاق جنگ در فرهنگهای اسلامی با نگرشی تطبیقی و منتقدانه: Ethics of war in muslim culture: A critical and comparatives perspective به قلم دکتر محمدجعفر محلاتی تنظیم شده است و کتاب آن توسط دا أکثر

مقاله ای که ملاحظه می فرمایید، گزیده ای مختصر از فصل پنجم کتابی است که تحت عنوان اخلاق جنگ در فرهنگهای اسلامی با نگرشی تطبیقی و منتقدانه: Ethics of war in muslim culture: A critical and comparatives perspective به قلم دکتر محمدجعفر محلاتی تنظیم شده است و کتاب آن توسط دانشگاه هاروارد در دست انتشار است. این مقاله ضمن کاوش در فرهنگ ایرانی – اسلامی در جستجوی ریشه های فکری مبانی است که امروزه به صورت مقررات بین المللیِ انسان دوستانه در عرصه جنگ به عنوان یک دستاوردِ حقوق بشری مورد پذیرش عموم قرار گرفته است. نویسنده تلاش می کند ضمن اشاره به نوشته هایی حقوقی در اولین قرون اسلامی و سپس تمرکز بر فرهنگ پیش از اسلام، اوستا و نیز شاهکار فردوسی – شاهنامه – همچنین مثنوی مولوی نشان دهد که فرهنگ ایرانی در بنیاد، مفهوم اخلاق در عرصة جنگ را – اعم از دلایل شروع، کیفیت اداره و ادامه – با ظرافتی خاصّ مورد توجه قرار داده و آموزه هایی را در جهت تمایلات انسان دوستانه و ارج نهادن بر کرامت های انسانی به یمان آورده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

67 - نکاتی در ویژگی‌های سبکی دورة مغول (بخش دوم) (تقریرات مرحوم استاد فروزان‌فر در سال تحصیلی 36-1335 ش)
اسماعیل حاکمی

نوشته ای که ملاحظه می فرمایید بخش دوم از تقریرات استاد فروزان فر در سال 36-35 در دانشگاه تهران است که جناب آقای دکتر اسماعیل حاکمی بازنویسی و تنظیم آن را بر دوش همت گرفته اند. این یادداشت ها شامل نکاتی در مورد تأثیرات فرهنگ و نیز الفاظ مغولی بر آثار قرن هفتم به بعد، نکا أکثر

نوشته ای که ملاحظه می فرمایید بخش دوم از تقریرات استاد فروزان فر در سال 36-35 در دانشگاه تهران است که جناب آقای دکتر اسماعیل حاکمی بازنویسی و تنظیم آن را بر دوش همت گرفته اند. این یادداشت ها شامل نکاتی در مورد تأثیرات فرهنگ و نیز الفاظ مغولی بر آثار قرن هفتم به بعد، نکاتی دربارة تأثیرات تصوف و عرفان بر شعر و نثر و نیز آثاری است که دین و نژاد می تواند بر ادبیات و فرهنگ داشته باشد. در نقل سخنان مرحوم استاد فروزان فر همانند بخش نخست، ترجیح داده ایم شیوة محاوره ای استاد و اصالت آن حفظ شود. بدیهی است که مطالب شفاهی ایشان حوزه ای سیال را در بر می گیرد. به همین دلیل اشارات ایشان ابعادی متفاوت و متنوع دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

68 - افسانه‌ها و قصه‌های فارسی در ادبیات اروپا (عصر ویکتوریا ـ سدة نوزدهم)
فرشته ناصری

در این مقاله سعی بر آن بوده است تا به طور موجز به موارد زیر اشاره شود: 1- آثار ادبیات کهن ایران همچون هزار و یک شب و هزار و یک روزو تأثیرات آن ها بر ادبیات اروپا 2- نحوة شکل گیری و توسعه ی روابط بین غرب و شرق و شرح عوامل مؤثر در ایجاد این ارتباط 3- تبادل فرهنگ ها و تلاق أکثر

در این مقاله سعی بر آن بوده است تا به طور موجز به موارد زیر اشاره شود: 1- آثار ادبیات کهن ایران همچون هزار و یک شب و هزار و یک روزو تأثیرات آن ها بر ادبیات اروپا 2- نحوة شکل گیری و توسعه ی روابط بین غرب و شرق و شرح عوامل مؤثر در ایجاد این ارتباط 3- تبادل فرهنگ ها و تلاقی بین ادبیات غرب و شرق و چگونگی تأثیرپذیری از ادبیات خاورزمین 4- معرفی نویسندگان و آثار ایشان در عصر ویکتوریا (سدة نوزدهم)، که متأثر از ادبیات شرق است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

69 - تنها صداست که می‌ماند
رفعت حاجی زاده

از همان آغاز چاپ اولین مجموعه شعر در سال 1331 تا پایان زندگی 32 ساله در سال 1345 فرخ‌زاد با زبان و ابزار بیانی خاص خود شعر گفت. با کلام، لغات و ترکیباتی خاص که توانست به کمک آن‌ها دنیایی متفاوت را در جامعه کهنه‌گرا و مرد محور ادبیات ایران بتصویر بکشد. در نگاهی به تاریخ أکثر

از همان آغاز چاپ اولین مجموعه شعر در سال 1331 تا پایان زندگی 32 ساله در سال 1345 فرخ‌زاد با زبان و ابزار بیانی خاص خود شعر گفت. با کلام، لغات و ترکیباتی خاص که توانست به کمک آن‌ها دنیایی متفاوت را در جامعه کهنه‌گرا و مرد محور ادبیات ایران بتصویر بکشد. در نگاهی به تاریخ ادبیات فارسی، اندک نوشته‌های محتاطانه زنان را می‌بینیم که بازگو کنندة محدودیت سنتی و ممنوعیت بیانی آن‌ها باشد چرا که نظام قراردادی دیرینه، مرد را قوی، منطقی، حاکم و سخن‌دان، و زن را مطیع، غیرمنطقی و ساکت می‌خواست. نماد زن خوب، فرشته خانه بود. فرمان‌بردار و بردبار که تمام وجود خود را در خانه نثار کند. شاعر شعر تنها صداست که می‌ماند جای زنان خلاق و اندیش‌مند را در عرصه فرهنگ و هنر خالی می‌بیند و با ادعای چرا توقف کنم به مبارزه می‌پردازد. مسلم است که جامعه مردگرای آن زمان پذیرای چنان راه غیرمرسوم، هنجارشکنی زبانی، صراحت بیانی، صداقت کلام از جانب زن نبود اما در فضای جدید شعری فرخزاد، زن ایرانی خود را در دنیایی دیگر یافت که می‌توانست در مقابل سنت‌های قراردادی و کهنه جامعه مقاومت کرده و برای بیان هویت مستقل خود مبارزه کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

70 - پژوهشی در تاریخ ادب پارسی
غلام‌حسین حیدری

ادب پارسی و وسعت قلمرو آن ایجاب می‌کند که پژوهشی جامع‌الاطراف در این زمینه صورت پذیرد. ره‌توشة ما در این سفر، سبویی از شبنم اشتیاق است و دفتری از گل‌برگ های اوراق. بر سمند خیال می‌نشینیم و بر فراز دره‌های ماه و سال پرواز می‌کنیم، تا صخره‌های ابهام را بکاویم و در این قلم أکثر

ادب پارسی و وسعت قلمرو آن ایجاب می‌کند که پژوهشی جامع‌الاطراف در این زمینه صورت پذیرد. ره‌توشة ما در این سفر، سبویی از شبنم اشتیاق است و دفتری از گل‌برگ های اوراق. بر سمند خیال می‌نشینیم و بر فراز دره‌های ماه و سال پرواز می‌کنیم، تا صخره‌های ابهام را بکاویم و در این قلمرو گسترده، در حد توان خویش گامی برنهیم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

71 - پست مدرنیسم در ادبیات داستانی معاصر ایران (بررسی مؤلفه‌های پست مدرن در آثار هوشنگ گلشیری)
سیاوش گلشیری

اصطلاح پست مدرنیسم اگر چه ‌امروز در ایران از طرف نویسندگان و حتی منتقدان بارها و بارها بکاربرده می‌شود، اما به علّت عدم آشنایی با خاست‌گاه‌ها، اصول و مؤلفه‌های این نوع ادبی، قائل بودن به چنین جریانی را در ادبیات داستانی ایران همواره با تردید هم‌راه می‌سازد. این که چه خص أکثر

اصطلاح پست مدرنیسم اگر چه ‌امروز در ایران از طرف نویسندگان و حتی منتقدان بارها و بارها بکاربرده می‌شود، اما به علّت عدم آشنایی با خاست‌گاه‌ها، اصول و مؤلفه‌های این نوع ادبی، قائل بودن به چنین جریانی را در ادبیات داستانی ایران همواره با تردید هم‌راه می‌سازد. این که چه خصایصی را می‌توان به عنوان مبنا جهت قیاس مؤلفه‌ها مدّنظر قرار داد و آیا آن ویژگی‌ها تنها به جهت اقتباس از شیوه‌های جهانی صورت یافته‌ است، به همراه ‌این مسأله که ‌این متون به همان اندازة شالوده شکنانه بودنشان آیا به گذشته و امکانات بومی زبان فارسی پایبند بوده‌ است، از مهم‌ترین پرسش هایی ‌است که ‌این تحقیق با بررسی و تحلیل برخی از آثار هوشنگ گلشیری چون داستان‌های کوتاه شب شک، مردی با کراوات سرخ، عکسی برای قاب عکس خالی من، معصوم اول، زندانی باغان و داستان‌های بلند و رمان‌های شازده ‌احتجاب، کریستین و کید و آیینه‌های دردار در نظر دارد پاسخ‌گوی آن‌ها باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

72 - تصویر جامعه در اشعار سید اشرف الدین گیلانی «نسیم شمال»
افسانه وارسته فر دلشاد عامری افسر افشاری نادری

جامعه شناسی ادبیات یکی از جدیدترین حیطه‌ها در جامعه‌شناسی است. در این حوزه ‌اوضاع و احوال دینی، اخلاقی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و ایدؤلوژیک جامعه در ارتباط با ادبیات مورد بررسی قرار می گیرد. در چارچوب این حوزه به تحلیل اشعار سید اشرف الدین گیلانی، یکی از شعرای محبوب دور أکثر

جامعه شناسی ادبیات یکی از جدیدترین حیطه‌ها در جامعه‌شناسی است. در این حوزه ‌اوضاع و احوال دینی، اخلاقی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و ایدؤلوژیک جامعه در ارتباط با ادبیات مورد بررسی قرار می گیرد. در چارچوب این حوزه به تحلیل اشعار سید اشرف الدین گیلانی، یکی از شعرای محبوب دورة مشروطیت پرداختیم. در این دوره در ادبیات شاهد مفاهیمی جدید چون وطن، دولت، ملّت، آزادی، قانون و. . . . هستیم. اگرچه برخی از این کلمات قبلاً نیز در اشعار بچشم می خورد، اما با کاربرد مدرن آن‌ها که برآمده‌ از اندیشه‌های نوین مشروطه خواهی و حاکمیت مردم است بر می‌خوریم. دیوان نسیم شمال از آن جهت انتخاب شد که تصور می شود با توجه به کم سوادی غالب ایرانیان در آن زمان، مردم اشعاری را که آهنگین بوده و به خصوص سبک محاوره‌ای داشته به‌تر به حافظه سپرده و تحت تأثیر اندیشه‌های آن قرار می‌گرفتند. سیداشرف الدین گیلانی از میان مردم و از خطة شمال برخاسته بود، تمام عمر با مردم و در میان مردم زیست و از احوال و دغدغه‌های زندگی آنان اطلاع کامل داشت و به همین دلیل بخوبی توانست با آنان ارتباط برقرار نماید. از آن جا که یکی از موضوع هایی که جامعه‌شناسی ادبیات بدان می پردازد، بررسی بازتاب اوضاع و احوال اجتماعی در پدیده‌های ادبی است در این پژوهش ابتدا وقایع زمان مشروطیت را در سه مقولة اجتماعی، سیاسی و اقتصادی طبقه‌بندی کردیم، سپس محتوای اشعار دیوان را در این مقوله‌ها قرار دادیم، از انطباق مضامین دیوان با وقایع تاریخی به ‌این نتیجه رسیدیم که شاعر، وجدان آگاه زمانة خود بوده‌ است و نابسامانی‌ها، امیدها، اختلافات طبقاتی، فقر، مشکلات خانوادگی و . . . را بخوبی در اثر خود منعکس کرده‌ است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

73 - نگاهی بر بازنویسی‌های مثنوی معنوی، برای کودکان و نوجوانان
فرزانه اخوت

زبان و ادبیات کهن فارسی، گنجینه‌ای است نادر از داستان‌ها و حکایت‌های حکمت‌آمیز و انسان‌ساز که انتقال آن به کودکان و نوجوانان به عهده نویسندگان متعهد و اهل قلم هوشیار ایران زمین است. بی‌شک روش انتقال این میراث ارزش‌مند، درک عمیق از آن‌ها و آشنایی با ویژگی‌های این گروه مخ أکثر

زبان و ادبیات کهن فارسی، گنجینه‌ای است نادر از داستان‌ها و حکایت‌های حکمت‌آمیز و انسان‌ساز که انتقال آن به کودکان و نوجوانان به عهده نویسندگان متعهد و اهل قلم هوشیار ایران زمین است. بی‌شک روش انتقال این میراث ارزش‌مند، درک عمیق از آن‌ها و آشنایی با ویژگی‌های این گروه مخاطب و بکارگیری شیوه‌های جدید و خلاق را می‌طلبد. در این مقاله پس از بررسی آثار منتشر شده در پنجاه سال گذشته، سعی شده است، میزان توجه و چگونگی روی‌کرد نویسندگان کودک و نوجوان در بازنویسی حکایت‌های مثنوی و آشنایی با مولانا جلال‌الدین محمد بلخی بررسی شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

74 - بررسی فقرستیزی در حکمت‌های نهج‌البلاغه و مقایسة آن با گلستان سعدی با تکیه بر حکایت جدال سعدی با مدعی
طاهره جعفری ثریا رازقی مهرانگیز اوحدی مریم مجیدی

کتاب شریف نهج‌البلاغه، به عنوان به عنوان مفسر قرآن و یکی از میادین تبلور فرهنگ اسلامی، همواره انسان را به بهره‌ مندی از مواهب الهی و کسب روزی حلال دعوت کرده و هرگز فقر را نعمت و ارزش به حساب نیاورده است. اما در مقابل، عده‌ای با بهانه قراردادن تقدیر و قضا بر کار و کوشش ع أکثر

کتاب شریف نهج‌البلاغه، به عنوان به عنوان مفسر قرآن و یکی از میادین تبلور فرهنگ اسلامی، همواره انسان را به بهره‌ مندی از مواهب الهی و کسب روزی حلال دعوت کرده و هرگز فقر را نعمت و ارزش به حساب نیاورده است. اما در مقابل، عده‌ای با بهانه قراردادن تقدیر و قضا بر کار و کوشش عمومی، پشت پا زده‌اند و عده‌ای دیگر نیز برای رسیدن به امیال خود، این رویکرد را تایید کرده‌اند. درک عمیق سعدی از این مهم و تأثیرپذیری وی از حقایق الهی نهج‌البلاغه موجب شده که وی، طولانی‌ترین حکایت از کتاب گلستان را به صورت خاص به مناظرة گفتمان فقرستیزی و فقرطلبی، اختصاص دهد. با توجه به تأثیر آموزه‌های دینی، در نگارش گلستان و شباهت‌های بسیار آن با آثار دینی به ویژه حکمت‌های نهج‌البلاغه، این مقاله به بررسی فقرستیزی در حکایت «جدال سعدی با مدعی» در کتاب گلستان و مقایسة آن با حکمت‌های نهج‌البلاغه، پرداخته و از این راه مفاهیم و مضامین مشترک را استخراج نموده است. این نوشتار از نوع توصیفی تحلیلی و هدف از ضرورت آن هم‌افزایی در نیروی اثر و پیوند بیشتر ادبیات و دین می‌باشد. نتایج این مقایسه نشان می‌دهد که هر دو اثر فقر را یکی از مهم‌ترین موانع رشد فردی و اجتماعی می‌داند و شکرگزاری، قناعت، پاکدامنی، صدقه، احسان و بخشش را از راهکارهای فقرستیزی می‌شمارد. به گونه‌ای که در پاره‌ای از اوقات سعدی توانسته است اساس فقرستیزی را بدون هیچ تفاوتی فهم و مشابه با حکمت‌های نهج‌البلاغه بیان کند تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

75 - نقش الگوهای ادبیات تعلیمی قرآن در تحقق حیات طیّبه
هانیه علیایی

یکی از نکات مهم در تبیین شیوه ها و مبانی تعلیمی، تدبر در آیات قرآن است. از آنجائیکه انتقال قرآن کریم از ذات اقدس الهی بر قلب مطهر پیامبر اکرم (ص) و نیز کیفیت ابلاغ این وحی توسط آن حضرت به مردم، خود نوعی آموزش محسوب می شود ، لذا آیات قرآن خود به نوعی تصویری از آموزش پوی أکثر

یکی از نکات مهم در تبیین شیوه ها و مبانی تعلیمی، تدبر در آیات قرآن است. از آنجائیکه انتقال قرآن کریم از ذات اقدس الهی بر قلب مطهر پیامبر اکرم (ص) و نیز کیفیت ابلاغ این وحی توسط آن حضرت به مردم، خود نوعی آموزش محسوب می شود ، لذا آیات قرآن خود به نوعی تصویری از آموزش پویا ارائه می دهند که در آن انسان همیشه متعلم و قرآن معلم اوست. بر این اساس تحقیق حاضر می کوشد تا با رویکردی قرآنی، برخی از مبانی و شیوه های آموزش قرآن در تحقق حیات طیبه را به تصویر بکشد. قرآن، کلام الله المجید و تجلّی گاه ذات اقدس او با حقیقت زبانی ـ بیانی خود برای اتّصال موجودات زمینی به حبل متین سراسر نور آسمانی فرو فرستاده شد، تا مایه ذکر و پندپذیری و دستور العمل کامل زندگانی از نوع «حیات طیبه» باشد. اولین برخورد زمینی با این کلام آسمانی، با دستور «اقرأ» به برگزیدۀ برگزیدگان الهی صادر و با تلاوت بر او و تلاوت او بر مردم و تعلیم کتاب و حکمت و تزکیه ادامه یافت. و در این میان، یکی از مهمترین تعالیم وحیانی قرآن کریم، تحقق حیات طیبه است. حیات طیبه، حیات حقیقی انسانی است که حیات دنیوی با همه گسترده‌گی‌اش بستر آن، و حیات اخروی با جاودانگی و اهمیتش تبلور این حیات حقیقی است. این حیات اصیل و حقیقی، واقعیتی ورای حیات ظاهری است که در همین دنیا حاصل می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

76 - سیر داستان پلیسی (جنایی) در ادبیات فارسی
میثم احمدی یوسف کرمی چمه

داستان پلیسی (جنایی) جزو گونه های ادبی محبوب در دوران معاصر است. بیش از 180 سال از پیدایش نخستین نمونه¬های تمام¬عیار داستان پلیسی (جنایی) در ادبیات جهان میگذرد؛ اما حدود دهۀ آخر سدۀ سیزدهم شمسی و از طریق ترجمه بود که این گونۀ ادبی برای نخستین بار وارد ایران شد. در این أکثر

داستان پلیسی (جنایی) جزو گونه های ادبی محبوب در دوران معاصر است. بیش از 180 سال از پیدایش نخستین نمونه¬های تمام¬عیار داستان پلیسی (جنایی) در ادبیات جهان میگذرد؛ اما حدود دهۀ آخر سدۀ سیزدهم شمسی و از طریق ترجمه بود که این گونۀ ادبی برای نخستین بار وارد ایران شد. در این حیات صد و اندی ساله، داستان پلیسی (جنایی) در ایران شکل¬ها و دوره¬های گوناگونی را تجربه کرده است. در این مقاله، با استفاده از منابع کتابخانه¬ای و به شیوۀ توصیفی ـ تحلیل کوشش شده است تا میراث داستان پلیسی (جنایی) در ادبیات فارسی طبقه¬بندی شود. مطابق یافته¬های پژوهش، عناوینی نظیر ترجمه، پاورقی¬های پلیسی ـ جنایی، مستندنگاری و حادثه¬گویی (پلیس‌های داستان‌نویس) و نویسندگان حرفه¬ای و آثار مستقل (داستان‌نویسان ژانر پلیسی) را برای بررسی سیر داستان پلیسی (جنایی) در ادبیات فارسی می¬توان درنظرگرفت. شناخت پیشینه و تاریخچۀ داستان¬های پلیسی (جنایی) در ادبیات فارسی یاریگر پژوهشگران بعدی در شناخت ویژگی¬ها و نقاط ضعف و قوّت این داستان¬هاست. تفاصيل المقالة

فهرس المقالات ادبیات

سند

الروابط

المراكز ذات الصلة

دعامة

الصفحات الرسمية