نمود وفاداری زنان در دو اثر ادبی و کلاسیک جهانی شاهنامه و رامایانا

الموضوعات :

ندا رجبی منصور ¹ (دانشجوی دکتری، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
حمید رضا شایگانفر ² (گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران )
مهرانگیز اوحدی ³ (گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)

تاريخ الإرسال : 14 الأربعاء , صفر, 1445 تاريخ التأكيد : 01 الخميس , جمادى الثانية, 1445 تاريخ الإصدار : 23 الأحد , رجب, 1445

الکلمات المفتاحية: ادبیات فارسی, ادبیات هندی, حماسه, شاهنامه, رامایانا, زن, وفاداری.,

ملخص المقالة :

در تاریخ و هویت جمعی و ملی هر قومی زن عنصری تأثیرگذار است چنانکه خویشکار‌های زن به یک کهن‌الگو تبدیل شده است. زن با هر نقش و احساساتی بر محیط پیرامون خویش تأثیر می‌گذارد و یکی از این نقش‌های تأثیرگذار وفاداری زنان است. داستان‌های حماسی بازتاب عواطف و احساسات و نحوۀ تفکر انسان‌ها در دوره‌ای از تاریخ هستند. شاهنامه و رامایانا از حماسه‌های ادبی جهانی هستند که زنان در آن نقش بسزایی را ایفا می‌کنند. از صفات بارز و برجستۀ زنان در شاهنامه و رامایانا وفاداری آنان است و همین سبب می‌شود در انجام کارهای بزرگ تردیدی به خود راه ندهند و سلسله‌جنبان حوادث و اتفاقات بزرگی در حماسه‌ها ‌شوند. تحقیق پیش‌رو با روش توصیفی-تحلیلی و رویکرد تطبیقی بر آن است که به نمود وفاداری زنان در دو اثر حماسی و کلاسیک جهانی، شاهنامه و رامایانا بپردازد. حاصل مطالعۀ این پژوهش نشان می‌دهد که نمود وفاداری زنان در شاهنامه و رامایانا متفاوت است؛ این تفاوت‌ها ریشه در باورهای مذهبی، قومی و دیدگاه آنها نسبت به زن دارد. وفاداری زنان شاهنامه همراه با فداکاری، سنت‌شکنی، شجاعت و جسارت است، اما در رامایانا پایبندی به سنت‌ها و باورها و تسلیم محض بودن نشانة وفاداری است.

 

المصادر:

اسلامی ندوشن، محمد علی (۱۳۴۸). مردان و زنان شاهنامه. یغما. 2 (23)، ۶۵-۵۷.
اسلامی ندوشن، محمد علی (1348). زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه. تهران: انجمن آثار ملی.
آیدنلو، سجاد (۱۳۹۶). زنان در شاهنامه. آينه پژوهش. 28 (1)، 67-99.
بهار، مهرداد (1375). پژوهشی در اساطیر ایران. تهران: آگه.
بهار، مهرداد (1377). از اسطوره تا تاریخ. تهران: چشمه.
پاک‌نیا، محبوبه (۱۳۸۵). خوانشی از زن در شاهنامه. مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان. 4 (11)، 111-۱4۱.
پانی پتی، ملا مسیح (2009). رامایانا. به اهتمام سید عبدالحمید ضیایی و سید محمد یونس جعفری. دهلی نو: چاپ آلفا آرت.
پیامنی، بهناز (۱۳۷۹). فراز و فرودهای شخصیت زن در شاهنامه. کیهان فرهنگی. 17 (165)، 16-22.
تحصیلی، طاهره؛ زاهدی، اکرم (۱۳۸۹، شهريور). جایگاه زنان در شاهنامه و رامایانا. پنجمین گردهمایی بین‌المللی انجمن ترویج زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه يزد. يزد. ايران.
تحصیلی، طاهره؛ زاهدی، اکرم (۱۳۹۲). جایگاه مادر در شاهنامه و رامایانا. ادبیات تطبیقی. 5 (5)، ۱۱۲-۹۵.
توکلی، نسرین (۱۳۸۹). جایگاه و حقوق زن در هندوئیسم و قوانین جدید هند. پژوهش‌های جامعه‌شناختی. 4 (1)، 140-۱66.
حمیدیان، سعید (1383). درآمدی بر اندیشه و هنر فردوسی. تهران: ناهید.
حیدری، حسن (۱۳۸۹). جایگاه زن در گذر تاریخ و سیری در حقوق آن. زن و فرهنگ. 2 (5)، 71-84.
خسروی، اشرف (1400). شاهنامه از دیدگاه روانشناسی تحلیلی یونگ. تهران: علمی و فرهنگی.
دورانت، ویلیام جیمز (1341). تاریخ تمدن. ترجمۀ احمد آرام. ج. ۱. تهران: اقبال.
زاهدی، اکرم (1389). سیمای زن در شاهنامه و رامایانا. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه لرستان. خرم‌آباد. ايران.
سیبرت، ایلسه (1379). زن در شرق باستان. ترجمۀ رقیه بهزادی. تهران: پژوهنده.
شاتوک، سیبل (1388). آیین هندو. ترجمۀ محمدرضا بدیعی. تهران: امیرکبیر.
شمیسا، سیروس (1394). انواع ادبی. چاپ چهارم. تهران: میترا.
صفا، ذبیح الله (1333). حماسه‌سرایی در ایران. تهران: پیروز.
علی نقی، حسین (۱۳۹۰). تحلیل شخصیت و نقش زنان در داستان‌های شاهنامه. نشریۀ زن و فرهنگ. 3 (9)، 59-81.
فردوسی، ابوالقاسم (1960). شاهنامه. زیر نظر ی. ا. برتلس. مسکو: اداره انتشارات ادبیات خاور.
کمبل، جوزف (1397). قدرت اسطوره. ترجمۀ عباس مخبر. چاپ سیزدهم. تهران: مرکز.
مختاریان، بهار (1389). درآمدی بر ساختار اسطوره‌ای شاهنامه. تهران: آگه.
مسکوب، شاهرخ (1351). سوگ سیاوش. تهران: خوارزمي.
ویتمن، سیمن (1382). آئین هندو. ترجمۀ علی موحدیان. قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
یزدانفر، ساره (۱۳۹۵). نقش اجتماعی و مقام زن در شاهنامه فردوسی و هزار و یک شب. ادبیات تطبیقی. 14 (2)، ۱۷۷-۲۰۱.