بررسی تطبیقی مضامین رمانتیستی در شعر هوشنگ ابتهاج و لطیف هلمت

الموضوعات :

اسمین اسماعیل ¹ , برات محمدی ²

1 - گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه ایران
2 - گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران

تاريخ الإرسال : 13 الجمعة , جمادى الثانية, 1444 تاريخ التأكيد : 12 الثلاثاء , ذو الحجة, 1445 تاريخ الإصدار : 03 الثلاثاء , محرم, 1446

الکلمات المفتاحية: ادب معاصر, ادبیات تطبیقی, رمانتیسم, هوشنگ ابتهاج, لطیف هلمت,

ملخص المقالة :

اشعار هوشنگ ابتهاج شاعر معاصر ادب فارسی و لطیف هلمت شاعر معاصر کرد از نظر محتوا و مضمون و در چارچوب ادب رمانتیستی دارای مشابهت‌‌هایی هستند. پژوهش حاضر بر آن است تا اشعار این دو شاعر را با رویکرد تحلیل محتوا و با پشتوانه‌‌ی تفسیری برگرفته از مکتب رمانتیسم در هر دو سطح رمانتیسم فردی و اجتماعی بررسی کند. به این منظور ابتدا تمام اشعار ابتهاج و هلمت مطالعه و بررسی شدند سپس اشعاری که دارای مضامین رمانتیستی (چه رمانتیسم اجتماعی، چه رمانتیسم فردی) بودند استخراج شدند. سپس به طبقه‌‌بندی مضمونی این اشعار ذیل دو سطح کلان رمانتیسم فردی و رمانتیسم اجتماعی پرداخته شده است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که در مجموع، 103 نمونه‌‌ی شعری از مجموعه اشعار هر دو شاعر حاوی مضامین رمانتیستی بودند (52 مورد اشعار هلمت و 51 مورد شعر ابتهاج) که تعداد 27 مورد (26 درصد) آن دارای مضامین سه‌‌گانه‌‌ی رمانتیسم فردی (عشق، اخلاق فردی و ناپایداری دنیا) و تعداد 76 مورد (74 درصد) آن دارای مضامین رمانتیستی از نوع رمانتیسم اجتماعی بود که در پنج دسته اصلی طبقه‌‌بندی شدند و عبارتند از: تعهد و التزام شاعر، آسیب‌‌های اجتماعی چون فقر، گرسنگی و ...، بیدارگری و ستایش آزادی، نکوهش قدرت، ستم و جنگ، شکوه از جابه‌‌جا شدن ارزش‌‌ها و ضد ارزش‌‌ها. بر این اساس، هر دو شاعر، جنبه‌‌ی اجتماعی رمانتیسم را بر دغدغه‌‌های فردگرایانه و شخصی مقدّم دانسته‌‌اند و می‌‌توان به هر دو شاعر لقب شاعران تعهد و التزام اجتماعی را بخشید.