شیوههای شخصیتپردازی در رمان رؤیای آهوان
الموضوعات :سعید سلطانی نژاد 1 , ناصر محسنی نیا 2
1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران.
2 - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران.
الکلمات المفتاحية: محمد حنیف, ادبیات, رمان, رؤیای آهوان, شخصیت و شخصیت پردازی,
ملخص المقالة :
تحليل و بررسي شخصيت را نخستين بار ارسطو انجام داد و ويژگيهای آن را ذكر نمود. شخصیت از ارکان اصلی داستان است که بدون آن آفرینش داستان امکانپذیر نیست. محمد حنیف از داستاننویسان صاحب سبک معاصر است که آثار برجستهای از خود بر جای گذاشتهاست. او در رمانهایش به عنصر شخصیت توجه ویژهای داشته و توانسته شخصیتهای تأثیرگذار و ارزندهای خلق کند. شخصیتها ملموس، واقعی و همه از دل زندگی مردم گرفتهشدهاند. رؤیای آهوان از رمانهای بلند و تأثیرگذار اوست که نویسنده در آن دو مضمون سیاست و عشق را به تصویر کشیدهاست. نگارنده کوشیده است به روش توصیفی- تحلیلی به انواع شیوههای شخصیتپردازی در این داستان دست یابد. یافتههای این پژوهش حاکی از آن است که نویسنده با روشهای مختلف شخصیتپردازی آشناست و از هر یک به فراخور موقعیت، محیط و فضای داستان استفاده کردهاست. از شخصیتپردازی مستقیم همچون توصیف و تشبیه و غیرمستقیم مانند رفتار، گفتار، نام، قیافۀ ظاهری و محیط بهره بردهاست. در این رمان با انواع شخصیتهای اصلی، فرعی، ایستا، پویا، ساده و جامع روبهرو میشویم و آنها نسبت به اوضاع و احوال داستان عمل و حرکت میکنند، به نحوي که حوادث داستان را با روابط علت و معلولي پيوند زده و ارتباط منسجمی میان شخصیت با دیگر عناصر داستان به وجود آوردهاند.
کتاب¬ها
اخلاقی، اکبر. (1377). تحلیل ساختاری منطق¬الطیر عطار، اصفهان: نشر فردا.
اخوت، احمد. (1371). دستور زبان داستان، اصفهان: نشر فردا.
ادیبی، حسین. (1353). زمینۀ انسان¬شناسی، تهران: توس.
اسعدی، محمود. (1376). نقد خلاق، تهران: حوزۀ هنری.
اسکات کارد، اورسون. (1387). شخصیت¬پردازی و زاویه دید در داستان، ترجمۀ پریسا خسروی سامانی، تهران: نشر شمس.
ایرانی، ناصر. (1364). داستان تعاریف ابزارها و عناصر، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
براهنی، رضا. (1362). قصه¬نویسی، تهران: نو.
بستانی، محمود (1371)، اسلام و هنر، ترجمۀ حسین صابری، جلد 1، مشهد: موسسۀ چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی.
بیشاب، لئونارد. (1374). درس¬هایی درباره داستان¬نویسی، ترجمۀ محسن سلیمانی، تهران: زلال.
بهمن، کاوه. (1373). رمان نو در غیاب انسان، تهران: حوزۀ هنری.
پارسی¬نژاد، کامران. (1378). ساختار و عناصر داستان، جلد 4، تهران: سخن.
پراپ، ولادیمیر. (1368). ریخت¬شناسی قصه¬های پریان، ترجمۀ فریدون بدره¬ای، تهران: توس.
حبیبی¬تبار، مهدی. (1389). درآمدی بر شخصیت¬شناسی، قم: برگ فردوس.
حنیف، محمد. (1387). رؤیای آهوان، تهران: نشر ایدون.
داد، سیما. (1371). فرهنگ اصطلاحات ادبی، تهران: مروارید.
دقیقیان، شیرین¬دخت. (1371). منشأ شخصیت در ادبیات داستانی، جلد 1، تهران: انتشارات نویسنده.
روزبه، محمدرضا. (1381). ادبیات معاصر ایران نثر، تهران: نشر روزگار.
سلیمانی، محسن. (1374). فن داستان نویسی، تهران: امیرکبیر.
فیض¬الإسلام، علی¬نقی. (1375). ترجمه و شرح نهج¬البلاغه، تهران: نشر فقیه.
کوندرا، میلان. (1318). هنر رمان، ترجمۀ پرویز همایون¬پور، تهران: گفتار.
لارنس، پرین. (1376). تأملی دیگر در باب داستان¬نویسی، ترجمۀ محسن سلیمانی، تهران: حوزۀ هنری.
موام، سامرست. (1356). دربارۀ رمان و داستان کوتاه، ترجمۀ کاوه دهگان، تهران: سپهر.
میرصادقی، جمال. (1366). ادبیات داستانی«قصه، داستان کوتاه، رمان»، تهران: شفا.
میرصادقی، جمال. (1375). داستان و ادبیات، تهران: نگاه
میرصادقی، جمال. (1376). ادبیات داستانی، تهران: نشرسخن.
میریام، آلوت. (1365). رمان به روایت رمان¬نویس، ترجمۀ محمدعلی حق¬شناس، تهران: مرکز.
نجم، محمد یوسف. (1979). فن¬القصه، بیروت: دارالثقافه.
هوف، گراهام. (1365). گفتاری دربارۀ نقد، ترجمۀ نسرین پروینی، تهران: امیرکبیر.
یوجین، ویل. (1365). فن سناریونویسی، ترجمۀ پرویز دوایی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
یونسی، ابراهیم. (1341). هنر داستان¬نویسی، تهران: امیرکبیر.
مقالات
آتش سودا، محمدعلی، و حریری جهرمی، امید. (1389). شخصیت¬پردازی در رمان همسایه¬ها. پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی، 1(1)، 9-28.
بهمنی مطلق، یدالله. (1400). شیوه¬های شخصیت¬پردازی در برۀ گمشدۀ راعی. تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی(دهخدا)، 13(48)، 48-57. doi:10. 30495/DK.2021.186 8811.1392
حیدری، فاطمه، و وفایی، فرناز. (1392). شیوه¬های شخصیت¬پردازی در رمان کلیدر. نقد ادبی و سبک شناسی، 4(14)، 128- 95.
عبداللهیان، حمید. (1377). مروری بر سیر ادبیات داستانی در ایران». ادبیات داستانی، 6(47)،10-23.
کاموس، مهدی. (1377). کارکرد شخصیت فرعی در جهان داستان. ادبیات داستانی، 6(48)، 56-62.
منابع انگلیسی
Guddon, J. A. (1984). A dictionary of literary terms, New York: pengin books.
References
Books
Akhlaghi, A. (1998). Structural Analysis of Atter's mantigh al-tayr, Vol. 1, Isfahan: Tomorrow. [In Persian]
Okhot, A. (1992). Grammar of the story, Isfahan: Tomorrow. [In Persian]
Adibi, H. (1974). Field of Anthropology, Tehran: Toos. [In Persian]
Asadi, M. (1997). Creative Criticism, Tehran: Art center.[In Persian]
Card, O. S. (2008). Characterization and Perspective in story, Trans. Parisa Khosravi Samani. Tehran: Shams. [In Persian]
Irani, N. (1985). Story definitions, tools, elements, Tehran: Children and Adolescents Intellectual Development Center. [In Persian]
Braheni, R. (1983). Storytelling, Tehran: New. [In Persian]
Bostani, M. (1992). Islam and Art, Trans. Hossein Saberi, Mashhad: Astan Quds Razavi Research Foundation. [In Persian]
Bishop, L. (1995). Lessons about storytelling, Trans. Mohsen Soleimani, Tehran: Zolal. [In Persian]
Bahman, K. ( 1994). New novel in the absence of man, Tehran: Art center.
Parsinejad, K. (1999). Structure and elements of the story (story plot), Vol. 4. Tehran: Sokhan. [In Persian]
Prop, V. (1989). Morphology of Fairy Tales, Vol 1, Tehran: Toos. [In Persian]
Habibitabar, M. (2010). An Introduction to Personality, Ghom: Berg Ferdos. [In Persian]
Hanif, M. (2008). Deer Dream, Tehran: Idoon. [In Persian]
Dad, S. (1992). Dictionary of Literary Terms, The following of the literary entry, Tehran: Morvarid.
Daghighian, Sh. (1992). The Origin of Personality in Fiction, Vol. 1, Tehran: Publisher Author. [In Persian]
Roozbeh, M. R. (2002). Contemporary Iranian Literature Prose, Tehran: Roozgar Publishing. [In Persian]
Soleimani, M. (1995). The art of storytelling, Tehran: Amirkabir. [In Persian]
Feyzol-Eslam, A. N. (1996) Tarjome va Sharh-e Nahjol-Balaghe,Tehran: Entesharat-e Faqih. [In Persian]
Kundera, M. (1939). Art of the novel, Trans. Parviz Homayounpour, Vol 2, Tehran: Goftar. [In Persian]
Laurence, P. (1997). Another reflection on the story, Trans. Mohsen Soleimani, Tehran: Art center. [In Persian]
Somerset, M. (1977). About novels and short stories, Trans. kaveh dehgan. Tehran: Sepehr. [In Persian]
Mirsadeghi, J. (1987). Fiction Literature Romance, Short story, Novel, Tehran: Shafa. [In Persian]
Mirsadeghi, J. (1996). Story and Literature, Tehran: Negah. [In Persian]
Mirsadeghi. J. (1996) Fiction Literatur, Tehran: Sokhan Publication. [In Persian]
Miriamfaris, A. (1986). Novel narrated by novelists, Trans. Ali Mohammad Haqqashnas, Vol. 2, Tehran: Markaz Publishin. [In Persian]
Najm, M. Y. (1979). Fan al-Qasa, Beirut: Dar al-Thaqafa. [In Persian]
Hough, G. (1986). Talk about criticism, Trans. Nasrin Parvini, Tehran: Amirkabir. [In Persian]
Eugene, W. (1986). Scenario writing Technique, Trans. Parviz Davaei. Tehran: Ministry of Culture And Islamic. [In Persian]
Younesi, I. (1962). The art of storytelling, Tehran: Amirkabir. [In Persian]
Articles
Abdullahian, H. (1998). An overview of the course of fiction literature in Iran". Fiction, 6(47), 10-23. [In Persian]
Atash Souda, M. A., & Hariri Jahormi, O. (2010). Characterization in the novel Neighbors. Researches of literary criticism and stylistics, 1(1), 9-28. [In Persian]
Bahmani Motlagh, Y. A. (2021). Ways of characterization in Ra'i's Lost Lamb. Interpretation and analysis of Persian language and literature texts (Dehkhoda), 13(48), 48-57. doi:10. 30495/DK.2021.186 8811.1392. [In Persian]
Heydari, F., & Vafaei, F. (2012). Ways of characterization in Klidar's novel. Literary criticism and stylistics, 4(14), 95-128. [In Persian]
Kamos, M. (1998). The function of the secondary character in the world of the story. Fiction, 6(48), 56-62. [In Persian]
