سايش ورویش زبان ايراني- اسلامي و زبان مدرن غربي

الموضوعات :

مسعود پورفرد ¹

1 - عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

تاريخ الإرسال : 20 الجمعة , جمادى الأولى, 1446 تاريخ التأكيد : 23 الإثنين , جمادى الأولى, 1446 تاريخ الإصدار : 12 الأحد , رجب, 1446

الکلمات المفتاحية: زبان روشنفکری, بازی های زبانی , ادبیات روشنفکری , زبان مدرن غربي , زبان ايراني- اسلامي ,

ملخص المقالة :

پژوهش حاضر، با چشم ­انداز روش­شناسانه­ ي بازي زباني، فرهنگ و زبان ايراني - اسلامي را که از قرن نوزدهم با فرهنگ و زبان مدرن غرب مواجه شده را در جريانِ «گسست تاريخي» دنبال مي­کند. اين گسست تاريخي، از بستر شکل زندگي ايراني - اسلامي و با گشوده شدن زبان ايراني - اسلامي به روي تاريخ جهان مدرن، رخ داده است. معناها و مفهوم­هاي تازه­اي که اين گسست با خود مي­آورد، از سوي ديگرِ جهان، از اروپا به جهان ايراني - اسلامي سرازير شده است. با توجه به اين چشم­انداز، ادراک ايرانيان در اين وضعيت تاريخي که مجبور شدند با غرب مواجه شوند، مهم است و آن چه امروز براي ما اهميت دارد، اين است که دريابيم آنان از آغاز تا کنون در اين مواجهه و از جایگاه زبان بصري  خود، چه درکی داشتند؟ و چه مي­توانستند انجام دهند؟ اهميت اين نکته در آن است که در شرايط نابرابر مواجهه، متفکر ايراني، براساس ذهن و امکانات زباني خود که در آن پرورش يافته بود، چگونه مفاهيم و عناصر فرهنگي بيگانه را درک کرده و «زبان روشنفکري» را در ايران شکل داده است؛ زيرا، او آن چه که مي­توانست ببيند، ديده و درک کرده است، نه آن چه را که آيينه­ي غرب در خود داشته و ممکن بوده بازبتاباند. بنابراين، گستره و ماهيت آن چه را آنان از مشاهده­ي خود در آيينه­ي غرب مي­توانستند دريابند، به شناخت­شان از آن آيينه مربوط مي­شد. شناخت آنان با زمينه­ي زباني و تاريخي­اي مشروط بود که در آن قرار داشتند.

 

---

المصادر:

احمدي، بابك (1385). مدرنيته و انديشة انتقادي، تهران: نشر مركز.
آجوداني، ماشاءالله( 1382). يا مرگ‌ يا تجدد (دفتري‌ در شعر و ادب‌ مشروطه‌)، تهران‌: اختران‌.
آجوداني،ماشاءالله ( 1382). مشروطه ي ايراني، ، تهران: اختران.
بروجردی، مهرزاد( 1377 ) .روشنفکران ايرانی و غرب، مترجم: جمشید شیرازی ناشر: فرزان روز،.
پارسي نژاد ، ايرج( 1380 ) . روشنگران ايرانی ونقد ادبی، تهران: سخن.
توکلیِ طرقی، محمد( 1382). تجددِ بومی و بازاندیشیِ تاریخ ، تهران: نشرتاریخ ایران.$$ حورا ياوری(1384 ) . ای کاش ما هم داستان می نوشتيم، (روزنامه شرق، ويژه نامه ادبيات انقلاب، بهمن1384).
حائري، عبدالهادي (1367) نخستين روياروييهاي انديشه گران ايران با دو رويه تمدن بورژوازي غرب، تهران: اميرکبير.
حائري، عبدالهادي ( 1364 ) تشيع و مشروطيت در ايران و نقش ايرانيان مقيم عراق، تهران: اميركبير.
داوري اردکاني ، رضا( 1375 ) دين و تجدد، نامه فرهنگ پاییز ۱۳۷۵ شماره ۲۳.
زرگري‌نژاد، غلامحسين( 1374 ) رسائل‌ مشروطيت‌، تهران‌: كوير.
زرين کوب، عبدالحسين( 1361 ) ، نقد ادبي، جلد 2، تهران: اميرکبير.
سعيد، ادوارد ( 1371 ) شرق شناسي، ترجمه ي عبدالرحيم گواهي، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامي.
ضيمران، محمد (1386). ژاك دريدا و متافيزيك حضور، تهران: هرمس.
قيصري، علي( 1383 )روشنفکران ايران در قرن بيستم، ترجمه ي محمد دهقان، تهران: هرمس.
لودويگ ، ويتگنشتاين، (1379). رساله‌ی منطقی - فلسفی ، ترجمة ميرشمس الدين اديب سلطاني، تهران: اميركبير.
مك گين، ماري (1384). ويتگنشتاين و پژوهشهاي فلسفي، ترجمة ايرج قانوني، تهران: نشر ني.
مارکس کارل و انگلس فردريک(1380) .مانيفيست کمونيست، ترجمه ي حسن مرتضوي و محمود عباديان، (مجموعه مانيفيست پس از 150 سال، تهران: آگه، 1380)
ميلاني، عباس(1378 ) .تجدد و تجددستيزي در ايران، تهران: نشر آتيه.
ميرسپاسي، علی( 1384 ). تأملی در مدرنيته ايرانی، ترجمه ی جلال توکليان، تهران: طرح نو.