-
دسترسی آزاد مقاله
1 - مردم سالاری دینی در کلام علی (علیه و السلام) (به مناسبت سال اما علی علیه و السلام)
لطف الله فروزنده دهکردیدر این مقاله ابعاد توجه حاکم به حقوق مردم در کلام حضرت علی(ع) با توجه به عهدنامه مالک اشتر مورد توجه قرار گرفته است. نقش مردم در نظام اسلامی به عنوان عنصر مقبولیت و پشتوانه نظام مورد تأکید مولی قرا گرفته است و این امر نشان می دهد که بحث مردم سالاری در چاچوب احکام اسلامی چکیده کاملدر این مقاله ابعاد توجه حاکم به حقوق مردم در کلام حضرت علی(ع) با توجه به عهدنامه مالک اشتر مورد توجه قرار گرفته است. نقش مردم در نظام اسلامی به عنوان عنصر مقبولیت و پشتوانه نظام مورد تأکید مولی قرا گرفته است و این امر نشان می دهد که بحث مردم سالاری در چاچوب احکام اسلامی همیشه مورد تأکید بوده واسلام در این راستا پیشتازترین مدعی حقوق بشر بوده و هست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - سیاست، تاریخ و ادبیات در قابوس نامه
مهدی فرهانی منفردهمان گونه که در متون تاریخی فارسی می توان آثاری را یافت که دارای ارزشادبی در خور نگرشی است، در متون ادبی نیز، آثاری وجود دارد که نادیدهگرفتن وجه و صبغه تاریخی آ ن ها دشوار است . گذشته از آن خلق یک اثر ادبیخود رویدادی تاریخی است و برخی از آثار ادبی به شیوه های گوناگون با چکیده کاملهمان گونه که در متون تاریخی فارسی می توان آثاری را یافت که دارای ارزشادبی در خور نگرشی است، در متون ادبی نیز، آثاری وجود دارد که نادیدهگرفتن وجه و صبغه تاریخی آ ن ها دشوار است . گذشته از آن خلق یک اثر ادبیخود رویدادی تاریخی است و برخی از آثار ادبی به شیوه های گوناگون با تاریخپیوند دارند . قابوس نامه امیر عنصرالمعالی از این دست آثار است . نویسند ۀ اثر ،خود یک حکومتگر است و به یکی از سلسله های حکومتی شناخته شدۀ تاریخایران تعلق دارد . کتاب، خود یک اندرزنامه است و مؤلف کوشیده با اثر خود بهفرزندش آداب مملکت داری بیاموزد . کتاب آیینه تمام نمای زندگی یک حکمرانسخن رفته و هم از آیین آیین و شرط پادشاهی است که در آن هم ازگفتارهای کتاب دربار ۀ آداب کارزار، آیین دبیری، آیین . خدمت کردن پادشاه و شرط وزارت و آیین و شرط سپهسالاری درصدد آموختن اخلاق سیاسی بهکسی است که پدرش با این کتاب کوشیده است وی را برای کشورداری آمادهکند. گذشته از این ها، آگاهی های تاریخی کتاب نیز در خور توجه است . نوشتارحاضر تلاشی است در بازکاوی ویژگی های تاریخی این اثر ادبی و می کوشدجایگاه این اثر را در پیوند میان دو وجه و صبغه آن یعنی تاریخ و ادبیات بازشناسد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - مقایسه عملکرد شورای اسلامی شهرستانهای بروجرد و دورود
حسن گیوریان مسعود یاراحمدی علیرضا شیروانی حاجیه رجبی فرجادشوراهای اسلامی، از دیدگاه اسلام و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، نقش بسیار مهم و والایی دارند به گونهای که برخی از آیات قرآن مجید و روایات و اصول قانون اساسی به شوراها اختصاص یافته است. شوراها یکی از اجزا مهم حکومت محلی در هر کشوری هستند. حکومت محلی یا سازمان محلی، د چکیده کاملشوراهای اسلامی، از دیدگاه اسلام و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، نقش بسیار مهم و والایی دارند به گونهای که برخی از آیات قرآن مجید و روایات و اصول قانون اساسی به شوراها اختصاص یافته است. شوراها یکی از اجزا مهم حکومت محلی در هر کشوری هستند. حکومت محلی یا سازمان محلی، در اندازه محدودتر به مثابه یک کشور است. در مقایسه تعریف کشور با سازمان محلی، برخی وجوه مشترک نمایان میشود. بدین معنی که واحدهای محلی هم مانند کشور، بایستی دارای قلمرو مشخص، جمعیت و قدرت لازم برای اجرای وظایف خود باشند. با توجه به اینکه نهال نوپای شوراهای اسلامی در کشور دوره سوم خود را طی میکند و از دوران طفولیت خارج شده است این سؤال در این تحقیق مد نظر قرار دارد که عملکرد شوراها در مکانهای مختلف چگونه بوده و در این راستا عملکرد شورای اسلامی دو شهرستان بروجرد و دورود مورد مطالعه تطبیقی قرار گرفت و فرضیاتی مبنی بر اثربخش تر بودن عملکرد شورای اسلامی شهر بروجرد از نظر ابعاد برنامهریزی، نظارتی، مشورتی، اجرایی و شاخصهای عملکردی نسبت به عملکرد شورای اسلامی شهر دورود مطرح شد. روش مورد استفاده در این تحقیق از نوع توصیفی - پیمایشی بوده و با توجه به اینکه فرض نرمال بودن متغیرهای تحقیق مورد تأیید قرار گرفت از آزمونهای آماری پارامتریک برای آزمون فرضیات استفاده شده است که با توجه به نتایج آزمونهای به عمل آمده، هیچ کدام از این فرضیهها مورد تأیید قرار نگرفت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - نقش درآمدهای پایدار توسعه شهری در برنامه ریزی فضایی – کالبدی
علیرضا عندلیب سید محمد علی ثابت قدمیکی از مقوله های حائز اهمیت در نیل به توسعه پایدار1 شهری، درآمدهای پایدار می باشد که نقش بسیار تاثیرگذار و تاثیرپذیری در برنامه ریزی فضایی- کالبدی2 شهرها دارد. از طرفی با توجه به اهمیت موضوع منافع عمومی و خصوصی در اتخاذ سیاست های توسعه شهری و با هدف شناخت روابط متقابل م چکیده کاملیکی از مقوله های حائز اهمیت در نیل به توسعه پایدار1 شهری، درآمدهای پایدار می باشد که نقش بسیار تاثیرگذار و تاثیرپذیری در برنامه ریزی فضایی- کالبدی2 شهرها دارد. از طرفی با توجه به اهمیت موضوع منافع عمومی و خصوصی در اتخاذ سیاست های توسعه شهری و با هدف شناخت روابط متقابل میان شاخص های موثر، این مقاله به بررسی موضوع در چارچوب نظریات حکومت های محلی، فدرالیسم مالی، فضاهای شهری، نابرابری اجتماعی، جدایی گزینی فضایی و محورهای عملکرد نظریه محتوایی (کالبدی) می پردازد. در این رابطه نظام تامین منابع مالی شهر با استقرار درآمدهای پایدار و لحاظ نگرش محله محوری مبتنی بر برنامه ریزی مشارکتی با حضور مدیران، متخصصان، شهروندان، سرمایه گذاران و موسسات مالی در قالب حکومت های محلی (مدیریت یکپارچه شهری) سازماندهی می گردد. از نتایج حاصله در بهبود توسعه ناموزون شهری برمبنای تعادل بخشی میتوان به فرهنگ سازی، آموزش، امنیت سرمایه گذاری، تدوین یکپارچه ضوابط و مقررات شهرسازی و مقررات مالی، پایداری کالبدی مبتنی بر شاخص های برنامه ریزی فضایی- کالبدی اشاره نمود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - مهار سونامی اختلافات در پی بحران شیوع ویروس کوید-19، با توسعه حلوفصل اختلافات به روشهای الکترونیکی غیرقضایی
محمد حسن ابوترابی زارچی سید نصرالله ابراهیمیرشد تصاعدی آمار دعاوی در جوامع مختلف، بهجهت توسعه تجارتبینالملل، تجارت الکترونیک و تعاملات اشخاص در فضای مجازی طی دهههای اخیر، از یک طرف و تجارب حاصله از شیوههای حلوفصل آنها، از طرف دیگر؛ حاکی از آن است که با توجه به آمار و تجارب مذکور و شرایط حاد اقتصادی و اجتم چکیده کاملرشد تصاعدی آمار دعاوی در جوامع مختلف، بهجهت توسعه تجارتبینالملل، تجارت الکترونیک و تعاملات اشخاص در فضای مجازی طی دهههای اخیر، از یک طرف و تجارب حاصله از شیوههای حلوفصل آنها، از طرف دیگر؛ حاکی از آن است که با توجه به آمار و تجارب مذکور و شرایط حاد اقتصادی و اجتماعی ناشی از شیوع ویروس کووید-19 در جهان از سال 2020، و بهویژه، رشد خیرهکننده آمار اختلافات اینترنتی در دنیا که به یک عدد یک میلیارد در سال نزدیک شده است؛ دیگر نمیتوان انتظار داشت دعاوی مزبور، تنها از طریق صرف زمان و هزینه فراوان برای الکترونیکی کردن ارتباطات میان اصحاب دعوا و مراجع حل اختلاف و با توسل جستن به سیستمهای مرسوم مدیریت الکترونیکی پروندهها؛ به صورت شایسته، بهموقع و با هزینه معقول رتق و فتق گردند؛ بلکه، استفاده از سایر ظرفیتهای نوین فناوری اطلاعات و ارتباطات بهصورت دقیق، حرفهای و در اسرع وقت، امری اجتنابناپذیر خواهد بود. نتیجه پژوهش مقاله حاضر بیانگر آن است که چنانچه ارکان ذیربط حکومت، ضمن ارزیابی مزایای استفاده از روشهای الکترونیکی مدرن حلوفصل اختلافات و مدیریت چالش های آن، نتوانند در اسرع وقت، زیرساختهای سختافزاری و نرمافزاری لازم را جهت حمایت و توسعه روشهای نوین حلوفصل الکترونیکی اختلافات فراهم سازند؛ بدون شک از مدیریت جامع، منسجم و یکپارچه حجم عظیم دعاوی شرایط کرونایی و پساکرونایی و همچنین، رونقبخشی به بازار، به ویژه کسبوکارهای اینترنتی، عاجز خواهند ماند. در اینراستا، همچنین نباید از نقش ویژه دادگاهها و متخصصین حوزه حقوق خصوصی، در تبیین اصول دادرسی عادلانه و حمایت از حقوق مصرفکنندگان غافل ماند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - صلح جهانی در نظام قانونمند
محمدرضا حکاکزادهعملکرد مجمع عمومی و شورای امنیت سازمان ملل متحد در راستای مبارزه با تروریسم بینالمللی و کمکهای انساندوستانه، ناشی از تحولاتی است که در مفهوم صلح پدید آمده است. تشکیل مراجع قضایی بینالمللی که از قرن بیستم آغاز و در دهه پایانی آن به اوج خود رسید، از اهمیت بسیار والایی چکیده کاملعملکرد مجمع عمومی و شورای امنیت سازمان ملل متحد در راستای مبارزه با تروریسم بینالمللی و کمکهای انساندوستانه، ناشی از تحولاتی است که در مفهوم صلح پدید آمده است. تشکیل مراجع قضایی بینالمللی که از قرن بیستم آغاز و در دهه پایانی آن به اوج خود رسید، از اهمیت بسیار والایی در نیل به صلح جهانی برخوردارند، امروزه تأسیس دیوان کیفری بینالمللی را به ارمغان آورده که عامل محکمی در تضمین حق ملتها در تعیین سرنوشت به شمار میرود. ممنوعیت هرگونه توسل به زور خارج از مقررات منشور ملل متحد که منشاء آن به معاهده ممنوعیت جنگ در فاصله دو جنگ جهانی بر میگردد، امروزه با وجود راه کارها و ساز و کارهای بینالمللی به خصوص سازمانهای بینالمللی دولتی و غیردولتی و گسترش تعداد و اختیارات آن ها در جهانی شدن نظام قانونمند بینالمللی، سهم بهسزائی را به خود اختصاص دادهاند. تعهدات هرکشور در قبال جامعه بینالمللی که موجبات هرچه بیشتر همبستگی بین کشورها را پدید آورده است از دیگر مواردی هستند که به آن ها پرداخته شده است. در این مقاله به بررسی ابعاد مختلف عوامل و فرایندهایی که مانع بروز مخاصمات مسلحانه میگردد و همچنین علل بروز آن ها پرداخته شده است. با تغییرات شگرف دنیای امروز مفهوم حاکمیت ملی از نظام وستفالیایی به دولت ـ ملت و نتیجتاً ما مردم ملل متحد گرایش روز افزونی دارد. در سالهای اخیر با گسترش هرچه بیشتر کنوانسیونهای قانونساز بینالمللی به این نتیجه میرسیم که به هرنسبت مقررات حقوق بشری و توجه به نقش انسانها بیشتر باشد، دستیابی به صلح پایدار آسانتر میسر میگردد. رعایت مقررات حقوق بینالملل به دنبال خود صلح و آرامش و تعالی را به جامعه انسانی نوید میدهد. رابطه حاکمیت و قواعد آمره و اینکه نقض هنجارهای امری حقوق بشری منجر به نقض صلح میشود با تبیین مفهوم صلح و نظام قانونمند جهانی و تأثیری که این دو بر یکدیگر میگذارند مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفتهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - حق توسعه در تئوری و در عمل
رهالوسین زهادیدر این مقاله، نویسنده با استفاده از بایسته های حقوقی و بهره گیری از الزامات ساختاریقانونی و اجرایی در نظام بین الملل در دو حوزة مختلف اقتصادی و حقوق بشری، به بیانمستندی از رهیافت نسبتاً جدید نظام بین الملل حقوق بشر راجع به حل مشکلات اقتصادیبشر و توجه به مؤلفه های آن در چکیده کاملدر این مقاله، نویسنده با استفاده از بایسته های حقوقی و بهره گیری از الزامات ساختاریقانونی و اجرایی در نظام بین الملل در دو حوزة مختلف اقتصادی و حقوق بشری، به بیانمستندی از رهیافت نسبتاً جدید نظام بین الملل حقوق بشر راجع به حل مشکلات اقتصادیبشر و توجه به مؤلفه های آن در حال و آینده پرداخته است. نویسنده سعی دارد تا فرضیةخود را در چهار بخش طرح و مورد آزمون قرار دهد. در قسمت نخست، شکل گیری مفهومحق توسعه در گذر زمان و مبنای مشروعیت حقوقی آن از جنبه تئوریک ارزیابی شده و دردو قسمت پایانی با بهره گیری از یک رویکرد عملی نقش بازیگران اصلی فرایند تأمین آنمورد بررسی و نقد قرار گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - امکانسنجی ایجاد خزانه اسلامی متمرکز و تأثیر آن بر فقر
نادر نامدار مهدی مرادی یعقوب محمودیان مهدی صادقی شاهدانی رقیه حسن زادههدفِ این پژوهشِ توصیفی- اکتشافی[i] بررسی امکان سنجی ایجاد خزانه اسلامی از محل وجوهات شرعی و تأثیر چنین خزانه ای بر فقر می باشد. وجود فقر بر دنیا و دین مردم تاثیر منفی می گذارد و با حاکمیت دینی در تعارض است. و این معرف اهمیت موضوع اهمیت پژوهش است. برای رسیدن به اهداف و ف چکیده کاملهدفِ این پژوهشِ توصیفی- اکتشافی[i] بررسی امکان سنجی ایجاد خزانه اسلامی از محل وجوهات شرعی و تأثیر چنین خزانه ای بر فقر می باشد. وجود فقر بر دنیا و دین مردم تاثیر منفی می گذارد و با حاکمیت دینی در تعارض است. و این معرف اهمیت موضوع اهمیت پژوهش است. برای رسیدن به اهداف و فرضیات پژوهش از روشهای آماری علم مدیریت و برای گردآوری دادهها از روش کتابخانه ای و میدانی و از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. ارزیابی نرمال بودن توزیع دادهها با استفاده از آزمون کولموگروف - اسمیرنف و ضرایب چولگی و کشیدگی مورد بررسی قرار میگیرد و برای بررسی مدل مفهومی پژوهش، تجزیه و تحلیل مشاهدات و اطلاعات پژوهش و بررسی تأثیر همزمان متغیرهای مدل، از فن تحلیل عاملی اکتشافی و مدلسازی معادلات ساختاری استفاده شد. تحلیل با استفاده از نرمافزارهای تحلیل آماری SPSS[ii] و اسمارت SPLS[iii] در سطح معناداری 05/0 انجامشده است. مربع ضریب تعیین[iv] برای خزانه اسلامی 481/0 و برای فقر 632/0، معیار قدرت پیش بینی مدل مربع کیو[v] برای خزانه اسلامی 289/0 و فقر 317/0 و مقدار برازش کلی[vi] تحلیل نرمافزار عددی قوی 588/0 به دست آمد که نشان از برازش مناسب مدل تحقیق و اثبات همبستگی متغیرهای پژوهش دارد[vii]. یافتههای پژوهش تاثیر مثبت ایجاد خزانه اسلامی بر فقرزدایی را اثبات مینماید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - ساحتهای اجتماعی در مکتب فقهی حله
محبوبه حسینی عذرا انتخابیان محسن رزمیساحات اجتماعی یک مکتب در یک برهه تاریخی چگونه ترسیم میشود و فقها چه نقشی میتوانند در این ساحات ایفا کنند؟ این تحقیق برای رسیدن به پاسخ این مسأله، در الگوی مکتب فقهی حله، با رویکرد توصیفی تحلیلی، گزارش های تاریخی و گزارههای فقهی و اصولی را بررسی میکند. این جستار ابتد چکیده کاملساحات اجتماعی یک مکتب در یک برهه تاریخی چگونه ترسیم میشود و فقها چه نقشی میتوانند در این ساحات ایفا کنند؟ این تحقیق برای رسیدن به پاسخ این مسأله، در الگوی مکتب فقهی حله، با رویکرد توصیفی تحلیلی، گزارش های تاریخی و گزارههای فقهی و اصولی را بررسی میکند. این جستار ابتدا پدیدههای اجتماعی که در برابر فقهای مکتب حله قرار داشت را ترسیم میکند؛ پدیدههایی نظیر جنگ مغول، قیامهای مردمی علیه مغول، منجیگرایی، قبیلهگرایی، تکثر ادیان و مذاهب، موقعیت جغرافیای سیاسی و اقتصادی حله و پیشینه جایگاه اجتماعی فقهای حله. سپس آثار و فعالیتهای علمی و عملی فقهای حله در ساحت اجتماعی را با عنایت به این فضا رصد مینماید. حاصل این رصد، استنتاج چهار ساحت معنویت، آموزش، عقلگرایی استدلالی و تعامل اجتماعی و انحاء و انواع آنها است. در تحلیل نهایی بیان میشود که فقها با توجه به مبانی شریعت و اصول اعتقادی، توفیق اصلاح و ارشاد اجتماعی را یافتند به گونهای که نسبت به بسیاری از دستاوردهای حکومتی و اجتماعی رقیب، اصولیتر و گستردهتر بود. این توفیق، توفیق مضاعف و متقابل دیگری به همراه داشت و آن پویایی و توسعه فروع فقه، اصول فقه و مبانی کلامی فقه شیعه است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - حاکمیت قاعده لاضرر در اسناد رسمی
نادره جعفرزاده اصغر عربیانقاعده لاضرر، یکی از قواعد مهم و آمره فقهی است که در موضوع و محمول به نحو توسیع و تضییق حکومت واقعی دارد یعنی موضوع و حکم ضری را واقعا و نه ظاهرا برمی دارد. چه در قول نفی ضرر یا نهی از ضرر، چه شرعی یا حکومتی. در اسناد رسمی لازم الاجرا -که به تجویز قانونگذار بدون نیاز به چکیده کاملقاعده لاضرر، یکی از قواعد مهم و آمره فقهی است که در موضوع و محمول به نحو توسیع و تضییق حکومت واقعی دارد یعنی موضوع و حکم ضری را واقعا و نه ظاهرا برمی دارد. چه در قول نفی ضرر یا نهی از ضرر، چه شرعی یا حکومتی. در اسناد رسمی لازم الاجرا -که به تجویز قانونگذار بدون نیاز به طرح دعوا در دادگاه، مبادرت به اجرای مفاد سند میگردد- حکم ضرری طی فرایندی مرفوع خواهد بود. بدین نحو که درصورت محرز بودن ورود ضرر حاصل از نفس عملیات اجرایی به محض اعلام هریک از طرفین و یا ثالث ، قابل رسیدگی در اداره ثبت محل ، سپس در هیأت نظارت است. این فرایند رسیدگی به اعتراض، ترجمان حاکمیت لاضرر است که از سوی قانونگذار بلحاظ اعتباربخشی به اسناد رسمی لازم الاجرا و در راستای اهدافی که در رسمیت بخشی به اسناد مطرح است بدون نیاز به طرح دعوا در دادگاه، به ادارات ثبت واگذار شده است. در هر حال به حکم رأی هیأت عمومی دیوان عالی کشور امکان تظلم به دادگاه و شکایت از تصمیم قطعی هیات عالی نظارت به قوت خود باقی خواهد بود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
11 - بررسی مبانی فقهی حقوقی اعاده حیثیت در امور کیفری
فرانک حیدری دهاقانی محمد نوذریحیثیت و حرمت معنوی مهمترین سرمایه انسان است که اهمیت آن با هیچ چیز با ارزش دیگری برابری نمیکند. این حیثیت و آبروست که به او امکان حضور در نقش اجتماعیاش را میدهد به همین دلیل وارد شدن خدشه به این بعد از حیات آدمی بسیاری از ابزارها و فرصتها را از وی میستاند از این ح چکیده کاملحیثیت و حرمت معنوی مهمترین سرمایه انسان است که اهمیت آن با هیچ چیز با ارزش دیگری برابری نمیکند. این حیثیت و آبروست که به او امکان حضور در نقش اجتماعیاش را میدهد به همین دلیل وارد شدن خدشه به این بعد از حیات آدمی بسیاری از ابزارها و فرصتها را از وی میستاند از این حیث افرادی که به دلیلی متهم یا مجرم شناخته میشوند در موقعیت خطیرتری قرار دارند، زیرا با رسیدگی قضایی به حیثیت و آبروی آنان نقصی وارد شده است که باز گرداندن آن یا به عبارت دیگر اعاده حیثیت از آنها ضروری است. که در این میان حکومت نقشی بهسزا یا به تعبیر دیگر مسئول اعاده حیثیت به افرادی است که به حیثیت و آبروی ایشان خسارت وارد شده است که این مسئولیت گاهی به صورت مستقیم، الزاماتی را متوجه نهادهای حکومتی، از جمله مدعیالعموم میکند و گاه دستگاههای حکومتی را بر آن میدارد فرد یا گروههایی را ملزم به ایفای کارهایی (در جهت جبران خسارتی که با طرح اتهامات ناروا علیه اشخص به ایشان وارد ساختهاند) میکند در مورد مجرمان نیز همین امر صادق است؛ اعاده حیثیت در مفهومی که موضوع مقاله حاضر قرار گرفته است عبارت است از ترمیم آسیبهای وارد شده به آبرو و حیثیت کسانی که در زمینه مسائل کیفری مورد رسیدگی قضایی گرفته و از این ناحیه به حرمت و آبرویشان صدمه وارد شده است در این مفهوم متهمان تبرئه شده و نیز محکومان اشتباه را هم شامل میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
12 - بررسی عوامل پویایی فقه
علیرضا فیض بتول حسینی سمنانیمقاله حاضر دربارۀ عواملی است که با توجه به شرایط و موقعیت های گوناگون، بر طبق مق تضیات زمان و مکان،موجب پویایی فقه شد هاند.در واقع فقه پویا همان فقه سنتی است ، که خود رابا شرایط زمان منطبق می کند، و در یک تقسیم بندی به عواملدرونی و بیرونی تقسیم می گردد. عوامل درونی عوام چکیده کاملمقاله حاضر دربارۀ عواملی است که با توجه به شرایط و موقعیت های گوناگون، بر طبق مق تضیات زمان و مکان،موجب پویایی فقه شد هاند.در واقع فقه پویا همان فقه سنتی است ، که خود رابا شرایط زمان منطبق می کند، و در یک تقسیم بندی به عواملدرونی و بیرونی تقسیم می گردد. عوامل درونی عواملی است مر بوط به کارمجتهد ، با توجه به مبادی و منابع فقه وعنایت به خصوصیات انعطاف پذیر کتاب و سنت و به کارگیری عقل به عنوان منبعی برای استنباط احکام . عواملبیرونی به عامل زمان و مکان که ظرف تحقق فقه پویاست ، و نیز عامل حکومت، که مصدر و مجری احکام حکومتیدر دایرۀ مصلحت نظام ، و حفظ حدود و ثغور مسلمین از تجاوز بیگا نگان است، اشاره می کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
13 - نقد تقنینی ـ اجرائی، فلسفه کیفر مجرمین تائب در جرائم تعزیری غیر منصوص
امین جلیلی سید محمد مهدی ساداتیتوبهی حقیقی، زایشی مجدد است. تحول عظیم در جان شخص تائب، سبب میشود تا عالمانه و نادمانه مسئولیت خطای خویش را پذیرفته و درصدد اصلاحِ گذشته و تدارک آینده برآید. اقدام قانونگذار کیفری مبنی بر محدود نمودن تأثر نهاد توبه در سقوط قِسمی از مجازاتهای تعزیری حاکمیتی و عدم توا چکیده کاملتوبهی حقیقی، زایشی مجدد است. تحول عظیم در جان شخص تائب، سبب میشود تا عالمانه و نادمانه مسئولیت خطای خویش را پذیرفته و درصدد اصلاحِ گذشته و تدارک آینده برآید. اقدام قانونگذار کیفری مبنی بر محدود نمودن تأثر نهاد توبه در سقوط قِسمی از مجازاتهای تعزیری حاکمیتی و عدم توانایی صدور قرار موقوفی تعقیب توسط مقامات قضایی دادسرا، مغایر با عقلانیت و معنویت مستور در سیاست جنایی اسلام و قاضی بودن مقامات قضایی دادسرا است. ابتنای تشکیلات چرخه قضایی جمهوری اسلامی ایران بر سیاست جنایی کیفر گریز اسلام، اقتضای عدم اتکای گرانیگاه واکنش کیفری بر کُنش سزا گرایی را میطلبد. لذا شایسته آن است که نهاد الهی توبه در قوانین جزائی، مسقطِ کیفر تمامی جرائم تعزیری حاکمیتی، توسط تمامی مقامات قضایی باشد. گریز از کیفر گرایی و توجه به ارزشهای اخلاقی و مصالح اجتماعی در مرحله تقنین و جلوگیری از اطاله دادرسی و افزایش تراکم حجم پروندهها در بُعد اجرایی، ازجمله اهداف اتخاذ این موضع، توسط نگارنده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
14 - به رسمیت شناختن حکومت غیر منصوب
سید مسعود نوربخشاز ابتدای دوره فقهی، سؤالی که فقهای شیعه درباره حکومت با آن روبهرو بودند، محدود بود به اینکه آیا عملکرد عادلانه برای مشروعیت یک حکومت کافی است یا ضرورتاً نصب یا اذن امام معصوملازم است؟ با آغاز اصلاحات دینی و پیدایش انقلاب صنعتی در اروپا و به دنبال آن تحولات سیاسی واجتما چکیده کاملاز ابتدای دوره فقهی، سؤالی که فقهای شیعه درباره حکومت با آن روبهرو بودند، محدود بود به اینکه آیا عملکرد عادلانه برای مشروعیت یک حکومت کافی است یا ضرورتاً نصب یا اذن امام معصوملازم است؟ با آغاز اصلاحات دینی و پیدایش انقلاب صنعتی در اروپا و به دنبال آن تحولات سیاسی واجتماعی و پیدایش مفاهیم و ملاک های جدید برای مشروعیت حکومت ها مانند اگزیستانسیالیسم ودموکراسی، دینداران مسلمان با چالشی سخت روبهرو شدند. موضع دین نسبت به این تحولاتچیست؟ در گفتمان دینی عده ای این مفاهیم جدید را معارض با نظریه ولایت و نصب از طرف شارعیافتند و حکم به عدم مشروعیت آن ها داده و در نتیجه به نظام های برآمده بر اساس این مبانیهمچنان نام حکومت جور نهادند. در طرف مقابل برخی فقها با برداشت های متفاوت از دین سعیکردند تعارض بین این مفاهیم و آموزه های دینی را برطرف کرده و حداقل آن ها را به رسمیتبشناسند. بالاتر آن که گروهی مدعی استنباط همین مبانی از منابع دینی شده و حکم به مشروعیتبا وکالت زمامداران از طرف شهروندان ، آن ها دادند. اما نظریه آیت الله مهدی حائری یزدیاستدلالی که هم از منبع نقل استفاده می کند و هم قواعد عقلی را به کار می گیرد با تبیین محدوده -دخالت وحی در این باب از ابتدا راه ایجاد تعارض بین علم و دین را می بندد. علامه طباطبایی نیز با -استناد به محکمات قرآنی مانند فطرت، تسلط هر فرد دیگری بر سرنوشت انسان ها را نفی می کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
15 - تحلیل نقش الگوی پایه اسلامی ایرانی پیشرفت در تحول عرصههای راهبردی و ارتقاء پیوستگی مردم و حکومت (مطالعه موردی: نهادهای مردمی - حکومتی و سازمانهای دولتی استان آذربایجان غربی)
مسعود قهرمانی فرشاد زواری خانقاهمقدمه و هدف پژوهش: تحقیق حاضر با هدف تحلیل نقش الگوی پایه اسلامی ایرانی پیشرفت در تحول عرصههای راهبردی و ارتقاء پیوستگی مردم و حکومت (مطالعه موردی: نهادهای مردمی - حکومتی و سازمانهای دولتی استان آذربایجان غربی) انجام شد. روش پژوهش: بر حسب هدف، کاربردی و از نظر نحوه گ چکیده کاملمقدمه و هدف پژوهش: تحقیق حاضر با هدف تحلیل نقش الگوی پایه اسلامی ایرانی پیشرفت در تحول عرصههای راهبردی و ارتقاء پیوستگی مردم و حکومت (مطالعه موردی: نهادهای مردمی - حکومتی و سازمانهای دولتی استان آذربایجان غربی) انجام شد. روش پژوهش: بر حسب هدف، کاربردی و از نظر نحوه گردآوری دادهها، توصیفی پیماشی است. جامعه آماری شامل کلیه نیروهای انسانی نهادهای مردمی - حکومتی و سازمانهای دولتی استان آذربایجان غربی به تعداد 86298 نفر که با استفاده از فرمول کوکران 382 نفر با بهرهگیری از روش نمونهگیری تصادفی طبقهبندی شده، انتخاب شدند. گردآوری دادهها با بهرهگیری از ابزار پرسشنامه محقق ساخته روا و دارای ضریب پایایی 887/0 انجام شد. از آمار توصیفی و استنباطی، نرمافزار SPSSV25 و آزمون تی تک نمونهای استفاده شده است. یافتهها: الگوی پایه اسلامی ایرانی پیشرفت در تحول عرصههای راهبردی (فکر، علم، معنویت، زندگی) و ارتقاء پیوستگی مردم و حکومت (امنیت، استقلال، اقتدار) نقش مثبت و مستقیم دارد. نتیجهگیری: نگاره نقش الگوی پایه اسلامی ایرانی پیشرفت در تحول عرصههای راهبردی و ارتقاء پیوستگی مردم و حکومت، ترسیم شد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
16 - مطالعه تطبیقی مدیریت شهری و خودمختاری هنجاری حکومتهای محلی (مطالعه موردی: مجارستان، اتریش، ترکیه، آلمان، ایران)
حسن اسماعیل زاده ولی الله چراغی آرمان مسلمیمقدمه و هدف پژوهش: پژوهش بررسی تطبیقی مدیریت شهری و خود مختاری هنجاری در جهان تلاشی است برای معرفی الگوها، ساختار و وظایف نهادهای محلی در کشور های مختلف در چارچوب نظام سیاسی و قانون اساسی این کشورها و می تواند دریچه ای به الگوگیری از تجارب جهانی نیز تلقی شود.این پژوهش چکیده کاملمقدمه و هدف پژوهش: پژوهش بررسی تطبیقی مدیریت شهری و خود مختاری هنجاری در جهان تلاشی است برای معرفی الگوها، ساختار و وظایف نهادهای محلی در کشور های مختلف در چارچوب نظام سیاسی و قانون اساسی این کشورها و می تواند دریچه ای به الگوگیری از تجارب جهانی نیز تلقی شود.این پژوهش ضمن ارائه گونهبندی سیاسی کشورها به معرفی 5 کشور جهان و ساختارهای حاکم بر ادارة امور آنها و نیز جایگاه مدیریت شهری میپردازد. روش پژوهش: در تدوین این پژوهش عمدتاً از مطالعات اسنادی استفاده شده است.در واقع موضوعات، تقسیم وظایف و تفکیک ساختارها و تعریف نقشها و مسؤلیت در سطوح مختلف از کشورهای نمونه و واکاوی و تحلیل قوانین و مقررات پایه از مصادیق بررسی اسنادی این پژوهش تلقی میشود. یافتهها: در کلیه کشورهای مطالعه شده، به طور نسبی امور محلی و مدیریت شهری در قالب یک سیستم ویژه و نسبتاً مستقل و دارای نقش محلی و تفکیک شده با امور ملی انجام می شود.در قالب تعریف نظام محلی اداره امور در کشورها، شهرداری ها پایه و اساس این نظام تلقی شده و در اداره امور محلی از استقلال نسبی برخوردار هستند، ولی این استقلال تا جایی پیش می رود که ناقض قوانین اساسی و سایر قوانین کشور نباشد. نتیجهگیری: بررسی وضعیت تشکیل و استقرار نهادهای محلی برای اداره امور شهرها از منظر قانونی و بنیادهای حقوقی نشان می دهد که در قانون اساسی بیشتر کشورها در قالب فصل یا بندهای مشخصی به وضعیت نهادهای محلی پرداخنه شده است.اصول کلان نحوه تشکیل و ساختار اجرایی آنها و الزام حاکمیت به تشکیل آنها در قالب سطح بندی های مشخص از وجوه مشترک بررسی قانون اساسی کشورهای مورد مطالعه در زمینه نهادهای محلی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
17 - ارزیابی و مقایسه شاخصهای رویهای و محتوایی توسعه پایدار در مناطق 7 و 22 تهران
مهسا حاجی محمودی ناصر برک پور پویان شهابیانچکیده زمینه و هدف: رشد روزافزون جمعیت و در پی آن بحران های روبه تزاید زندگی شهری، اصل توسعه پایدار را بیش از پیش در کانون توجه قرار می دهد، ضمن آن که مشاهده عدم تعادل ها در زندگی شهری نشان از عدم تحقق شاخص های پایداری دارد. آن چه که در اغلب نگرش ها و روشهای ارزیابی پا چکیده کاملچکیده زمینه و هدف: رشد روزافزون جمعیت و در پی آن بحران های روبه تزاید زندگی شهری، اصل توسعه پایدار را بیش از پیش در کانون توجه قرار می دهد، ضمن آن که مشاهده عدم تعادل ها در زندگی شهری نشان از عدم تحقق شاخص های پایداری دارد. آن چه که در اغلب نگرش ها و روشهای ارزیابی پایداری دیده می شود، توجه صرف به ابعاد محتوایی یعنی شاخصهای زیستمحیطی، اجتماعی و اقتصادی است. اما در بسیاری از جوامع با وجود منابع غنی و کیفیت بالای زیستمحیطی و هم چنین سطح مطلوب اجتماعی و اقتصادی باز هم شاهد ناکامی ها و کمبودهایی در دستیابی به اهداف توسعهپایدار بوده ایم. لذا به نظر می رسد، بازبینی مجدد ابعاد و شاخصهای پایداری و جامع نگری بیش تر در این زمینه، بتواند راهکاری تازه پیش روی جوامع بگشاید. هدف این مقاله، ارزیابی پایداری توسعه شهری در دو منطقه 7 و 22 تهران با رویکردی متفاوت و با در نظرگیری ابعاد و جوانب پایداری در دو بخش محتوایی و رویه ای است. بخش محتوایی شامل شاخص های زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی است که در واقع این شاخصها در بطن جامعه بوده و وابسته به عوامل دیگری در جامعه تغییر می کنند و متأثر از سیاست های توسعهپایدار هستند. گروه دیگر شاخص ها که اغلب در ارزیابی توسعه پایدار مورد غفلت واقع شده اند گروه شاخصهای رویه ای هستند که در واقع متشکل از مجموعه شاخصهایی بوده که به صورت مستقل عمل کرده و مبین فرایند سیاست ها در یک جامعه می باشند. روش بررسی: در این زمینه از روش های مطالعات کتابخانه ای و اسنادی، مشاهدات میدانی، پرسش نامه و مصاحبه استفاده شده و داده های گردآوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS و روش های آماری مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد، منطقه 22 از نظر هر دو گروه شاخص های محتوایی و رویه ای نسبت به منطقه 7 در وضعیت مطلوب تری قرار دارد. بحث و نتیجه گیری: منطقه 22 با برخورداری از سرمایه گذاری های نسبتاً گسترده مدیریت محلی (شهرداری منطقه) در زمینه توسعه پایدار به پشتیبانی از ظرفیت های موجود منطقه پرداخته و لذا علاوه بر ارتقاء سطح کیفی مدیریت و حکومت محلی در منطقه، ظرفیت سازی های گوناگون و در نتیجه ارتقاء سطح جامعه مدنی را سبب گردیده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
18 - سبکهای تنظیم بازار مالی در ایران و انگلستان
حسین منوری محمد راسختنظیمگری راهی نوین برای اعمال حاکمیت[i] از سوی حکومت[ii] است که نقطه شروع آن مداخله حکومت برای دسترسی به منافع عمومی در اقتصاد بوده است و امروز تبدیل به یک نظریه دولت[iii] شده است. اهمیت بازارهای مالی در حوزه اقتصاد به جهت تأمین منابع کوتاهمدت و بلندمدت مالی برای تولی چکیده کاملتنظیمگری راهی نوین برای اعمال حاکمیت[i] از سوی حکومت[ii] است که نقطه شروع آن مداخله حکومت برای دسترسی به منافع عمومی در اقتصاد بوده است و امروز تبدیل به یک نظریه دولت[iii] شده است. اهمیت بازارهای مالی در حوزه اقتصاد به جهت تأمین منابع کوتاهمدت و بلندمدت مالی برای تولیدکنندگان کالا و خدمات و حکومت به قدری است که عمده بحرانهای اخیر اقتصادی در جهان را ناشی از نبود تنظیمگری یا ضعف تنظیم در بازارهای مالی میدانند. تحلیل صحیح کارکرد و اهداف تنظیم بازار مالی نیازمند بررسی سبکهای مختلف اجرای آن در کشورهای مختلف است. در این مقاله ایران و انگلستان که از دو نقطه شروع متفاوت به تنظیم بازار مالی رسیدهاند، انتخاب شدهاند تا فرآیندهای سیاسی، اقتصادی و قانونی که رابطه بین حکومت، تنظیمگر[iv]، عملگرهای بازار مالی و تحقق منافع عمومی را در چارچوب مفهوم تنظیمگری شکل میدهد در این دو کشور مطالعه شود. نتیجه این مطالعه این است که سبک تنظیم بازارهای مالی مبتنی بر فضای اقتصاد و اقتصاد سیاسی هر کشور است. تنظیم یکپارچه بازارهای پولی و سرمایه در انگلستان و تنظیم چندپارچه و آمرانه این بازارها در ایران ناشی از همین موضوع است. در ایران نیاز جدی به مدیریت یکپارچه بازارهای پولی و سرمایه برای تحقق خصوصیسازی صحیح و تأمین منابع مالی وجود دارد. در انگلستان سبکهای شناور و استفاده از طیفی از تنظیمگرها علیرغم تغییرات سریع قوانین یک خصوصیسازی صحیح و یک بازار مالی قوی را با وجود همه بحرانها برای آن کشور حفظ کرده است پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
19 - تبیین شاخصه دینی در اندیشه حکومتی سعدی و طرطوشی؛ موردکاوی گلستان و سراج الملوک
فاضل عباس زاده شهرام دلشادآثار مختلفی در ادبیات فارسی و عربی پدید آمدهاند که با رویکردی موعظهگونه، اقشار مختلف مردم را مورد مناصحه و ارشاد قرار داده و سعی در تقویت اخلاق و تحکیم مدنیت جامعه داشتهاند. از جمله این اقشار سلاطین و شاهان هستند که نویسندگان این آثار، این گروه را مخاطب قرار داده و ت چکیده کاملآثار مختلفی در ادبیات فارسی و عربی پدید آمدهاند که با رویکردی موعظهگونه، اقشار مختلف مردم را مورد مناصحه و ارشاد قرار داده و سعی در تقویت اخلاق و تحکیم مدنیت جامعه داشتهاند. از جمله این اقشار سلاطین و شاهان هستند که نویسندگان این آثار، این گروه را مخاطب قرار داده و تلاش نموده اند جایگاه سلطان و شیوههایی حکومتی وی را تشریح نمایند و در این میان به اصول دینی، سیاسی، و اخلاقی و مدیریتی و نظائر آن توجه داشتهاند. سعدی در گلستان خود در بابی مخصوص به سیرت پادشاهان و در دیگر ابواب به طور گذرا، به اخلاق و محاسن و مساوی این گروه میپردازد و به نوعی بایدها و نبایدهای آنها را ذکر می کند. طرطوشی نیز در سراج الملوک درباره سلاطین سخن رانده و اصول اخلاقی و سیاسی که باید ملک به آن آراسته باشد را بیان می دارد. این پژوهش در صدد است تا به شکلی ویژه، نقش شاخصه دینی را در اندیشه حکومتی سعدی و طرطوشی در سه محور جایگاه سلطان، شیوه حکومتی، و مفهوم زوال پذیری حکومت، مورد بررسی قرار دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
20 - نگاهی تطبیقی به طنز سیاسی بهار و الرصافی
صادق ابراهیمی کاوری فاطمه اسدیطنز و طنزپردازی نزد اهل ادب و بهخصوص شاعران یکی از روشهای بیانی میباشد که با توجه به قدرت تأثیرگذاری فراوان بر ذهن خواننده، از دیرباز تا به امروز مورد توجه ادیبان بوده است. در میان شاخههای متنوع طنز، طنز سیاسی از کاربرد بیشتری برخوردار است، به طوری که شاعران بزرگ ب چکیده کاملطنز و طنزپردازی نزد اهل ادب و بهخصوص شاعران یکی از روشهای بیانی میباشد که با توجه به قدرت تأثیرگذاری فراوان بر ذهن خواننده، از دیرباز تا به امروز مورد توجه ادیبان بوده است. در میان شاخههای متنوع طنز، طنز سیاسی از کاربرد بیشتری برخوردار است، به طوری که شاعران بزرگ بسیاری از این هنر در سرودههای خود بهره جستهاند. از میان شاعران معاصر ایرانی ملک الشعرای بهار و در شعر معاصر عربی، معروف الرصافی، با توجه به جایگاه ادبی و سیاسی ویژهای که از آن برخوردار بودند، توانستهاند که در این زمینه هنرآفرینی نمایند. نویسندگان مقاله حاضر برآناند با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی ضمن بیان مفهوم طنز و انگیزههای طنزپردازی به بررسی تطبیقی طنز سیاسی در شعر دو شاعر بزرگ معاصر ایرانی و عرب بپردازند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
21 - تحلیل حکایت "عاشق شدن پادشاه بر کنیزک" از دیدگاه مبانی حکومت داری
هادی جوادی حصار رضا اشرف زادهحقیقت نقد، یا همان زنجیره احوال ما آدمیان مهمترین شاخصه شناخت چگونه زیستن است. تأثیر دقیق و اندیشه ژرف و عمیقِ کسانی همچون مولوی، در راستای نشاندن اهداف صحیح چه در محوریت فردی و چه در محوریت اجتماعی، پخته کردن دقیقترین داستانهاست در قالب مثنوی. یکی از مرکزهای ثقل مثن چکیده کاملحقیقت نقد، یا همان زنجیره احوال ما آدمیان مهمترین شاخصه شناخت چگونه زیستن است. تأثیر دقیق و اندیشه ژرف و عمیقِ کسانی همچون مولوی، در راستای نشاندن اهداف صحیح چه در محوریت فردی و چه در محوریت اجتماعی، پخته کردن دقیقترین داستانهاست در قالب مثنوی. یکی از مرکزهای ثقل مثنوی معنوی داستان پادشاه و کنیزک است که نقد حقیقت آن باعث بوجود آمدن شاهراههایی میشود که هرچه بیشتر به عمق آن پی میبریم عجز ما را در برابر آن بیشتر میکند و تاریکیها را در برابر دیدگانمان افزونتر. شرحهای بسیار بر این داستان، نمایانگر قدرت معانی و رستاخیز کلماتی است که در قالب نظم ریخته شده، و هر اندیشمند بر اساس ذوق و قریحه نقاد خود آن را به گونهای شکل میدهد و چه هنرمندانه گمانها یار و همراه مولوی میشوند. در این پژوهش نگاه متفاوت ما، مبانی اصیل حکومت داری را هدف قرار داده است و اگر به دیده انصاف بنگریم به بدیع بودن و متفاوت بودن آن پی خواهیم برد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
22 - مبانی شفافیت قانونگذاری از دیدگاه قرآن، روایات و حکمرانی خوب
حیدرعلی نوروزپور خیرالله پروین ولی رستمی ایرج حسینی صدرآبادیشفافیت، بهمعنی آشکار بودن و در دسترس بودن اطلاعات جهت بررسی و نظارت، از موضوعات محوری در حکومتداری، تصمیمگیری و وضع قوانین است. در اندیشهی سیاسی اسلام، مردمسالاری دینی بر آرای خام و ناآگاهانهی مردم استوار نیست، بلکه جوهر آنرا آگاهی مردم شکل میدهد و وظیفهی حاکم ا چکیده کاملشفافیت، بهمعنی آشکار بودن و در دسترس بودن اطلاعات جهت بررسی و نظارت، از موضوعات محوری در حکومتداری، تصمیمگیری و وضع قوانین است. در اندیشهی سیاسی اسلام، مردمسالاری دینی بر آرای خام و ناآگاهانهی مردم استوار نیست، بلکه جوهر آنرا آگاهی مردم شکل میدهد و وظیفهی حاکم اسلامی بهعنوان امانتدار مردم این است که مسائل جامعه را بهگونهای شفاف و صادقانه با مردم درمیان گذارد. شفافیت در حکومتهای مردمسالار به‎قدری اهمیت دارد که دسترسی آزادانه به اطلاعات و علنی بودن آن شرط اول مقابله با فساد و پاسخگویی مقامات بهحساب میآید. در این تحقیق بهدنبال شناخت رویکرد اسلام به مقولهی شفافیت هستیم؛ و بدین نتیجه رسیدیم که شفافیت حکومت اسلامی جزو مقولههای مورد توجه در آموزههای دینی است؛ بهنحوی که سنت و سیرهی معصومین نیز بر آن صحه گذاشته و آثار متعدد آن در جایجای دین مورد تأکید قرار گرفته است. همچنین هم در مولفههای حاکم بر نظریه حکمرانی خوب و هم در تاکیدات قرآن و روایات، شاخص شفافیت از ملزومات حکومتداری و تشریع قوانین لازم برای اداره جامعه به شمار میآید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
23 - استخراج فرآیند رشد جامعه اسلامی با تأکید بر سوره حجرات
محمد عبدالحسین زاده سیدیوسف کمالیان مهدی عبدالحمیدفرآیند رشد جامعه اسلامی از طریق امتحانات و ابتلائات رخ میدهد. در این ابتلائات مسلمانان باید جایگاه خود را دانسته، وظیفه خود را در هر وضعیت به درستی تشخیص دهند و درست عمل کنند تا حکومت اسلامی حفظ شود و آنها نیز رشد پیدا کنند. سوره حجرات نیز در بیان حادثهای است که در چکیده کاملفرآیند رشد جامعه اسلامی از طریق امتحانات و ابتلائات رخ میدهد. در این ابتلائات مسلمانان باید جایگاه خود را دانسته، وظیفه خود را در هر وضعیت به درستی تشخیص دهند و درست عمل کنند تا حکومت اسلامی حفظ شود و آنها نیز رشد پیدا کنند. سوره حجرات نیز در بیان حادثهای است که در زمان رسول اکرم اتفاق افتاده است و اینکه مؤمنان اگر اوامر الهی را بهدرستی انجام دهند حکومت اسلامی قویتر میشود و مسلمانان نیز رشد مییابند. در این پژوهش با بهرهگیری از راهبرد تدبر سوره محور و بر اساس روش موضوعی، فرآیند رشد در جامعه اسلامی در امتحانات و ابتلائات توصیف میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
24 - مبانی سیاست خارجی حکومت اسلامی از دیدگاه قرآن
ایران اسدیتحقیق و حاصل کار پژوهشی حاضر دو مبحث مهم میباشد: یکی اصول سیاست خارجی حکومت اسلامی از دیدگاه قرآن و دیگری اهداف سیاست خارجی حکومت اسلامی از دیدگاه قرآن. در بحث اول اصول سیاست خارجی شامل اصل توحید، اصل نفی سبیل، اصل حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات و اصل احترام متقابل بین چکیده کاملتحقیق و حاصل کار پژوهشی حاضر دو مبحث مهم میباشد: یکی اصول سیاست خارجی حکومت اسلامی از دیدگاه قرآن و دیگری اهداف سیاست خارجی حکومت اسلامی از دیدگاه قرآن. در بحث اول اصول سیاست خارجی شامل اصل توحید، اصل نفی سبیل، اصل حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات و اصل احترام متقابل بین المللی و نهایتاً اصل وفای به عهد میباشند که به وسیله مصداقهای قرآنی مورد تأیید و تأکید قرار میگیرد. بحث دوم اهداف سیاست خارجی از دیدگاه قرآن در شش هدف ذیل خلاصه میگردد: 1.ایجاد حکومت واحد اسلامی در جهان.2.ایجاد عدالت اجتماعی.3.سعادت بشریت. 4.توسعه ارزشها و آیین اسلام. 5.حفظ صلح و امنیت بینالمللی. 6.ظلم ستیزی و منع جنگ و تجاوز. این نوشتار سعی دارد سیاست خارجی حکومت اسلامی را از دیدگاه قرآن مورد بررسی قرار دهد تا در پرتو آن دولتهای اسلامی روابط خارجی خود را تنظیم نمایند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
25 - مبانی قرآنی حکومت و بررسی دیدگاههای حضرت امام خمینی(ره)
تورج کوهستانینژاد محمدعلی صفا روحالله افضلیانقلاب اسلامی ایران که با رهبری حضرت امام خمینی(ره) بر مبنای حکومت علوی و فقه جواهری هدف اصلی ایشان تشکیل حکومت اسلامی، اجرای دستورات دینی و احیاء بسیاری از احکام اسلامی بوده است که بدون تشکیل حکومت بسیاری حدود و واجبات امکان ظهور نمییافت. حضرت امام(ره) که مجتهدی کامل چکیده کاملانقلاب اسلامی ایران که با رهبری حضرت امام خمینی(ره) بر مبنای حکومت علوی و فقه جواهری هدف اصلی ایشان تشکیل حکومت اسلامی، اجرای دستورات دینی و احیاء بسیاری از احکام اسلامی بوده است که بدون تشکیل حکومت بسیاری حدود و واجبات امکان ظهور نمییافت. حضرت امام(ره) که مجتهدی کامل بودند با فقهاء پیشین دارای تفاوتهای اندکی نیز بود که نشأتگرفته از تسلط بالای ایشان به مباحث فقه و فلسفه و اصول و کلام بود که این تفاوت با به ثمر نشستن انقلاب اسلامی و تشکیل حکومت اسلامی به نحوی نمایان شد. در این میان آنچه پس از تشکیل حکومت اسلامی بیشتر نمایان گردید نوع برقراری روابط خارجی بر اساس مبانی اسلامی بود که به خودی خود دفع استکبار و در مقابل جذب ملتهای مسلمان را به همراه داشت و نقطه عطفی شد برای مظلومان عالم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
26 - تحلیل اندیشههای حکومتی و اجتماعی سید قطب در فی ظلال القرآن
حمید رضا فریدی فرج بهزادوکیل آباد صمد عبداللهی عابدسید قطب از شخصیتهای برجسته و نامدار در تفسیر قرآن و از نظریهپردازان توانا در زمینه ایدئولوژی اسلامی است. تحلیل اندیشههای وی درباره مسائل حکومت و اجتماع، موضوع این مقاله است. هدف این پژوهش پاسخ به این سؤال است: مهمترین شاخصهای حکومتی و اجتماعی از نظر سید قطب چیست؟ د چکیده کاملسید قطب از شخصیتهای برجسته و نامدار در تفسیر قرآن و از نظریهپردازان توانا در زمینه ایدئولوژی اسلامی است. تحلیل اندیشههای وی درباره مسائل حکومت و اجتماع، موضوع این مقاله است. هدف این پژوهش پاسخ به این سؤال است: مهمترین شاخصهای حکومتی و اجتماعی از نظر سید قطب چیست؟ در این پژوهش با روش کیفی و رویکردی تحلیلی، اندیشه های اجتماعی این مفسر در مسائل حکومتی و اجتماعی بررسی شده و نتایج زیر حاصل شده است: سید قطب برای فرد و جامعه اهمیت ویژه قائل است و عقیده را دلیل پیدایش جامعه میداند. جامعه مطلوب از نظر او، جامعهای دینی است. وی وجود حکومت و عدالت را برای جامعه ضروری میداند و بین عدالت و برابری مطلق تفاوت قائل است. سید قطب، در رویارویی تمدن اسلامی با تمدن غربی، جریانهای سیاسی اسلام سکولار و اصولگرایی اسلامی شکل گرفت که عمدهترین چالشهای جهان اسلام است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
27 - مدیریت بحران جریان نفاق توسط پیامبر اکرم(ص) از دیدگاه قرآن کریم
احمدرضا طاوسی امیر احمدنژادمدیریت بحران به عنوان موضوعی بین رشته ای در حوزه های مختلف مدیریت سیاسی، اجتماعی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بنابراین رویکرد قرآن کریم به این موضوع، قابل توجه است. مطالعه آیات مدنی نشان می دهد که پیامبر اکرم(ص) در دوران حکومت مدینه، با بحرانهای گوناگونی مواجه بوده ا چکیده کاملمدیریت بحران به عنوان موضوعی بین رشته ای در حوزه های مختلف مدیریت سیاسی، اجتماعی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بنابراین رویکرد قرآن کریم به این موضوع، قابل توجه است. مطالعه آیات مدنی نشان می دهد که پیامبر اکرم(ص) در دوران حکومت مدینه، با بحرانهای گوناگونی مواجه بوده است. یکی از پیچیده ترین این بحرانها، اقدامات مخرب جریان نفاق در برابر پیامبر(ص) است. با توجه به جایگاه خاص پیامبر(ص) در دریافت وحی، واکنشهای ایشان در برابر منافقان می تواند به عنوان الگویی مطمئن برای مدیریت بحران در جهان اسلام و جامعه بشری مورد بهره برداری قرار گیرد. مدیریت پیامبر(ص) در بحران های ایجاد شده توسط منافقان را می توان در سه مرحله کلی شامل مدیریت قبل از بحران، حین بحران و بعد از بحران ارزیابی کرد. این پژوهش بر آن است تا بر اساس مطالعه ادبیات موضوع و با رویکرد توصیفی-تحلیلی، مهمترین بخشهای این مدیریت که شامل بیان روشها و اقدامات تنش زای منافقان و واکنش های متناسب قرآن همراه با اعلام سیاستها و تدابیر پیامبر(ص) است را بررسی نماید. راهبردهای ششگانه به دست آمده در پژوهش حاضر، از دستاوردهای این نوشتار است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
28 - اندیشههای مقام معظم رهبری؛ نقشه راه تحقق تمدن نوین اسلامی
طیبه برخورداری یاسر سالاریاساساً هدف از شناخت اندیشههای امام خامنه ای(مد ظله العالی)، ایجاد نظام فکری همسو با اندیشههای ولیّ جامعه در مسیر شکل گیری تمدن اسلامی می باشد. در نوشتار حاضر که با گردآوری کتابخانه ای اطلاعات و به روش توصیفی-تحلیلی نگارش یافته، بحث ضرورت پرداختن به اندیشه های مقام مع چکیده کاملاساساً هدف از شناخت اندیشههای امام خامنه ای(مد ظله العالی)، ایجاد نظام فکری همسو با اندیشههای ولیّ جامعه در مسیر شکل گیری تمدن اسلامی می باشد. در نوشتار حاضر که با گردآوری کتابخانه ای اطلاعات و به روش توصیفی-تحلیلی نگارش یافته، بحث ضرورت پرداختن به اندیشه های مقام معظم رهبری، در دو محور چرایی توجه به بیانات و نیز اهمیت استخراج مبانی قرآنی و روایی آنها، تشریح شده است. نتایج حاصل از یافته های پژوهش مؤید آن است که پرداختن به بیانات معظم له، هم به لحاظ ویژگی های ممتاز شخصیت، سبک زندگی و سیره عملی ایشان که جلوهای از تحقق حیات طیبه قرآنی است و هم به لحاظ نتایج، آثار و برکات فردی و اجتماعی مترتب بر این مهم، امری بسیار لازم و ضروری به شمار می آید و می تواند نقشه راه را برای دستیابی به آرمان بزرگ انقلاب یعنی ایجاد تمدن نوین اسلامی و آمادگی برای طلوع خورشید ولایت عظمی(عج الله تعالی فرجه) نشان دهد. همچنین استخراج مبانی قرآنی و روایی بیانات، با نمایش پشتوانه عظیم وحیانی آن ها، نقش بسزایی در اثبات اصالت اندیشه، ماندگاری و نفوذ آن، تعمیق رابطه معنوی بین امام و امت و گسترش التزام عملی مخاطبان به منویات ایشان خواهد داشت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
29 - تبیین اهمیت منابع درآمدی برای موفقیت تمرکززدایی؛ پیشنهاداتی برای موفقیت نهادهای محلی در ایران
حسن کریمی فردتمرکززدایی و تشکیل حکومت محلی فرآیندی پیچیده و طولانی است که جهت افزایش مشارکت تمامی افراد یک جامعه در فرایند توسعه بر اساس ظرفیتها، توانمندیها و منابع محل عمل میکند. در تمرکززدایی، دولت مرکزی اختیار تصمیمگیری را به نهادهای محلی که متصدیان آنها توسط مردم همان محل ا چکیده کاملتمرکززدایی و تشکیل حکومت محلی فرآیندی پیچیده و طولانی است که جهت افزایش مشارکت تمامی افراد یک جامعه در فرایند توسعه بر اساس ظرفیتها، توانمندیها و منابع محل عمل میکند. در تمرکززدایی، دولت مرکزی اختیار تصمیمگیری را به نهادهای محلی که متصدیان آنها توسط مردم همان محل انتخابشدهاند، واگذار میکند اما عملکرد آنها تحت کنترل و نظارت حکومت مرکزی است. به عبارتی بهتر تمرکززدایی به اختیار عمل نسبی دولتهای محلی در زمینه تعیین اهداف، تدارک منابع و اداره و اجرای سیاستهای عمومی اشاره دارد. یکی از پیششرطهای موفقیت و پایداری حکومت محلی، پیشبینی منابع درآمدی متناسب با وظایف و مسئولیتهاست. در ایران اتخاذ سیاست استقلال مالی از دولت بدون تعریف منابع مالی جدید موجب شد تا مشکلات و چالشهای عدیدهای برای نهادهای محلی به وجود آید. پژوهش حاضر بر آن است تا ضمن مطالعات مقایسهای، به بررسی مشکلات شوراها و شهرداریها در زمینه منابع درآمدی بپردازد و درنهایت نیز راهکارهایی را دراینباره ارائه نماید. ازجمله این راهکارها ارتقای شفافیت، پاسخگویی و مسئولیتپذیری، افزایش سهم شهردارىها از محل عواید حاصل از قانون مالیات بر ارزشافزوده، ایجاد نظام پایدار درآمد شهری مبتنی بر عوارض نوسازی و بهرهگیری از کسبوکارهای کوچک اقتصاد محلی اشاره کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
30 - تبیین تأثیرات ژئوپلیتیکی اندیشه و کنش سیاسی داعش برای تأسیس کشور و حکومت ایدئولوژیک در منطقه خاورمیانه
فاطمه پورحسین محمد اخباریچکیده دولت اسلامی عراق و شام مهم ترین بحران ژئوپلیتیکی منطقه خاورمیانه و حتی جهان در برهه کنونی به شما می رود. این گروه هم در اندیشه و هم در کنش سیاسی نشان داده است که به دنبال تغییر در نظم کنونی سیاسی، فرهنگی و اجتماعی خاورمیانه و در ادامه در کل جهان است. هدف مقاله حاض چکیده کاملچکیده دولت اسلامی عراق و شام مهم ترین بحران ژئوپلیتیکی منطقه خاورمیانه و حتی جهان در برهه کنونی به شما می رود. این گروه هم در اندیشه و هم در کنش سیاسی نشان داده است که به دنبال تغییر در نظم کنونی سیاسی، فرهنگی و اجتماعی خاورمیانه و در ادامه در کل جهان است. هدف مقاله حاضر تبیین تأثیرات ژئوپلیتیکی اندیشه و کنش سیاسی داعش برای تأسیس کشور و حکومت ایدئولوژیک در منطقه خاورمیانه است. سؤال اصلی مقاله این است که اندیشه و کنش سیاسی داعش برای تأسیس کشور و حکومت ایدئولوژیک در منطقه خاورمیانه چه تأثیرات ژئوپلیتیکی داشته است؟ فرضیه ای را که برای پاسخ گویی به این سؤال در صدد آزمون آن برآمده ایم این است که ژئوپلیتیک منطقه خاورمیانه در اثر اقدامات داعش بیش از پیش به دوران وستفالیایی خود رجعت نموده است و تقابلات ژئوپلیتیک بین واحدهای سیاسی منطقه بالا گرفته و شاهد نوعی پارادوکس استراتژیک بین منافع ژئوپلیتیک و تخاصمات ژئوپلیتیک در روابط منطقه ای و فرا منطقهای خاورمیانه هستیم. نتایج این مقاله نیز نشان می دهد که با توجه به حساسیت ژئوپلیتیکی منطقه خاورمیانه اندیشه و کنش سیاسی داعش بیاعتمادی و واگرایی را در منطقه خاورمیانه عمق بخشیده است و امنیت سیاسی و مرزی و جغرافیایی بر پویش های اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و سیاسی منطقه سایه افکنده است. با توجه به این مقدمه در این مقاله تلاش شده است که با استفاده از منابع کتابخانه ای و استفاده از جداول و نقشه ها و نمودارها تأثیرات ژئوپلیتیکی اندیشه و کنش سیاسی داعش برای تأسیس کشور و حکومت ایدئولوژیک در منطقه خاورمیانه تحلیل و تبیین شود. Abstract Islamic State of Iraq and Syria is the most important geopolitical crisis in the Middle East and even the world at the present time.The group has shown both political thought and political thought that it seeks to change the current political, cultural and social order of the Middle East and beyond in the whole world.The purpose of this article is to explain the geopolitical effects of ISIL's political thought and action on the establishment of an ideological and ideological government in the Middle East.The main question of the article is that what has been the geopolitical impact of ISIL's political thought and action in establishing the country and the ideological government in the Middle East? The hypothesis we are testing is to answer this question that is the geopolitics of the Middle East have already reverted to their Westphalian era as a result of ISIL's actions. And geopolitical controversies between the geopolitical unit of the upper region and we see a kind of paradox between geopolitical interests and geopolitical conflicts in the Middle East's regional and trans-regional relations. The results of this paper also show that, given the geopolitical sensitivity of the Middle East region ISIL's political thought and action have deepened distrust and divergence in the Middle East and prioritized political, territorial, and geographical security over the economic, social, cultural and political dynamics of the region. According to this introduction, this paper attempts to analyze and explain the geopolitical effects of ISIL's political thought and activities on the establishment of the country and the ideological regime in the Middle East using library resources and the use of tables, maps and charts. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
31 - تعطیلی «حجّ» از سوی حاکم اسلامی
محمد صرفی سید حسن عابدیان کلخورانحجّ، یکی از ارکان دین مبین اسلام میباشد و جایگاه حجّ به قدری ویژه میباشد که فقها آن را جزء ضروریات دین دانسته اند. بر هر مسلمانی که مستطیع شده باشد انجام این عمل عبادی واجب میباشد. به گونه ای که در برخی از روایات از تارک حجّ به عنوان یهودی و نصرانی نام برده شده است و چکیده کاملحجّ، یکی از ارکان دین مبین اسلام میباشد و جایگاه حجّ به قدری ویژه میباشد که فقها آن را جزء ضروریات دین دانسته اند. بر هر مسلمانی که مستطیع شده باشد انجام این عمل عبادی واجب میباشد. به گونه ای که در برخی از روایات از تارک حجّ به عنوان یهودی و نصرانی نام برده شده است و برخی دیگر از روایات ترک حجّ را عامل نزول بلا دانسته اند.به موجب روایات و بر اساس فقه امامیه، حاکم اسلامی موظف است اسباب برگزاری حجّ را برای آحاد جامعه اسلامی فراهم نماید و اگر حجّ به دلایل فردی مانند فقر و نداری یا کاهلی و سستی تعطیل شود؛ حاکم موظف است این فریضه را ولو با صرف اموال از بیت المال مسلمین احیاء نماید.مقاله حاضر به بررسی و تحلیل اختیارات حاکم برای تعطیلی حجّ به جهت رعایت مصالح عامّ جامعه اسلامی می پردازد. و بیان می دارد تعطیلی حجّ فقط برای مدتی محدود در اختیار حاکم اسلامی می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
32 - رابطه کرامت انسانی و تاثیر آن در شکل گیری حقوق مصرف کننده در فقه امامیه و قوانین و مقررات تعزیرات حکومتی
ارسلان میری جلال ایران منش ابراهیم تقی زاده جلال سلطان احمدیدین اسلام، دینی همه جانبه است که برای فلسفه ی وجودی انسان، اصولی را در نظر گرفته است که بر طبق آنها، انسان راه تکامل و تعالی را طی می کند.در این خصوص مبحث مهمی چون مصرف و مصرف گرایی وجود دارد که رعایت اصول اسلامی صحیح آن منجر به حفظ کرامت انسانی می گردد. فلذا در این راس چکیده کاملدین اسلام، دینی همه جانبه است که برای فلسفه ی وجودی انسان، اصولی را در نظر گرفته است که بر طبق آنها، انسان راه تکامل و تعالی را طی می کند.در این خصوص مبحث مهمی چون مصرف و مصرف گرایی وجود دارد که رعایت اصول اسلامی صحیح آن منجر به حفظ کرامت انسانی می گردد. فلذا در این راستا لازم است قوانین و مقرراتی برای شیوه ی صحیح مصرف و مصرف گرایی تدوین شود تا در تبیین آن ها، اصول انسانی اسلام و خصوصاً کرامت انسانی او حفظ شود. بنابراین نویسنده در این پژوهش بر آن است تا نقش و رابطه کرامت انسانی و مصرف گرایی در فقه امامیه و قوانین مرتبط با آن بالاخص قوانین و مقررات تعزیرات حکومتی را مورد کنکاش و بررسی قرار دهد. روش تحقیق در این مقاله روشی توصیفی - تحلیلی است که با استناد به کتب و مقالات، سعی شده است تمامی جوانب موضوع مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که توجه به اصول صحیح مصرف، موجبات حفظ کرامت انسانی و دیگر ارزش هایی که انسان به ما هو انسان داراست را فراهم می آورد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
33 - بررسی انتقادی به کارگیری اصطلاح تعزیرات منصوص شرعی در قانون مجازات اسلامی
حسین عندلیب محمد علی حیدری احمدرضا توکلیپس از ورود اصطلاح تعزیرات منصوص شرعی در قانون مجازات اسلامی 1392، ابهاماتی برای حقوقدانان و قضات رخ داد و با توجه به عدم تعریف این اصطلاح از سوی قانونگذار، بحث ها و مناقشاتی بروز پیدا کرد. از این روی بررسی پشتوانه فقهی این اصطلاح و تبیین صحت یا عدم صحت به کارگیری چنین ا چکیده کاملپس از ورود اصطلاح تعزیرات منصوص شرعی در قانون مجازات اسلامی 1392، ابهاماتی برای حقوقدانان و قضات رخ داد و با توجه به عدم تعریف این اصطلاح از سوی قانونگذار، بحث ها و مناقشاتی بروز پیدا کرد. از این روی بررسی پشتوانه فقهی این اصطلاح و تبیین صحت یا عدم صحت به کارگیری چنین اصطلاحی از اهمیت بسزایی برخوردار است. بنابراین سوال اصلی پژوهش آن است که آیا کاربرد تعزیرات منصوص شرعی برای مجازات برخی جرائم، کاربردی صحیح است یا خیر؟ فرضیه پژوهش آن است که تعیین مقدار مجازات تعزیری برای برخی جرائم در روایات از باب حکم حکومتی بوده است و نباید این چنین تصور شود که این تعزیرات غیر قابل تغییر بوده و لذا نام گذاری تعزیرات منصوص شرعی بر این نوع تعزیرات صحیح نیست. یافته پژوهش آن است که با توجه به اختلاف نظر فقها در موارد تعزیرات منصوص شرعی، ارجاع قانون به یک نهاد مورد اختلاف، وحدت رویه قضایی را دچار مشکل میکند زیرا مشخص نیست قاضی در صدور رای باید به کدام یک از فتاوای مختلف استناد نمایند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
34 - بررسی امکانسنجی دسترسی به الگوی حکومتی مشترک در میان مذاهب اسلامی با تأکید بر نقش مردم
محمد رسول آهنگران محمد بیروتیکشورهای اسلامی زمینه بالقوهای را برای همگرایی در فقه حکومتی دارند. با توجه به فقدان حاکمیت الهی و پذیرش حق انتخاب، تبیین الگوی مشترکی برای انتخاب حاکم یک نیاز ضروری به نظر میرسد. برای تبیین الگوی حکومتی مشترک، ابتدا الگوهای ارائه شده اهل سنت شامل تشکیل شوری حل و عقد، چکیده کاملکشورهای اسلامی زمینه بالقوهای را برای همگرایی در فقه حکومتی دارند. با توجه به فقدان حاکمیت الهی و پذیرش حق انتخاب، تبیین الگوی مشترکی برای انتخاب حاکم یک نیاز ضروری به نظر میرسد. برای تبیین الگوی حکومتی مشترک، ابتدا الگوهای ارائه شده اهل سنت شامل تشکیل شوری حل و عقد، استخلاف، تغلیب که با بیعت مردم اجرایی میشود و از میان سه جریان اندیشه سیاسی معاصر فقه شیعه، دو الگوی نظریه انتخابی ولایت فقیه و نظریه انتصابی ولایت فقیه برای انتخاب حاکم بیان شد. شوری به عنوان الگوی مشترک(بدون در نظر گرفتن مبانی تشکیل) مورد تایید مذاهب اسلامی قرار دارد. الگوهای ارائه شده در ترازوی مصلحت جامعه اسلامی، از لحاظ تزاحم و تعارض با مفسده مورد واکاوی قرار گرفت. در این میان، انواع الگوهای حکومتی دارای مصالح و مقاصدی است که میتوان از معایب آن چشمپوشی کرد. ایجاد شوری برای انتخاب حاکم است. چالشی که الگوی حکومتی مشترک با آن در تعارض آشکار قرار میگیرد، پذیرش حکومت استیلاء و استخلاف درجوامع اسلامی است. الگوی استیلاء، حکومت در اسلام را به صورت هرج و مرج معرفی میکند و الگوی استخلاف، در اراده مردم برای انتخاب حاکم به بنبست میرسد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
35 - صدور حکم حکومتی به منظور حفظ نظم و نظام جامعه اسلامی از دیدگاه فریقین
زینب موسوی سادات نسرین کریمی سید محمد شفیعی مازندرانیبخشی از اختیارات حاکمیتی هر زمامدار و هر نظام سیاسی از طریق جعل و صدور قوانین و احکام حکومتی اعمال میشود. با وجود احکام شرعی در اندیشه سیاسی دینی، پرسش اساسی، توجیه جمع نهاد قانونگذاری در نظام های دموکراتیک با موضوع حکم حکومتی است. بنابراین، این سئوال مطرح میشود که آی چکیده کاملبخشی از اختیارات حاکمیتی هر زمامدار و هر نظام سیاسی از طریق جعل و صدور قوانین و احکام حکومتی اعمال میشود. با وجود احکام شرعی در اندیشه سیاسی دینی، پرسش اساسی، توجیه جمع نهاد قانونگذاری در نظام های دموکراتیک با موضوع حکم حکومتی است. بنابراین، این سئوال مطرح میشود که آیا تقنین ولایی و صدور احکام ولایی ـ حکومتی برخوردار از مشروعیت دینی است؟چه نسبتی میان احکام شرعی و احکام حکومتی میباشد؟ آیا احکام مذکور در تعارض با احکام شرعی است؟ بررسی خاستگاه و مشروعیت احکام حکومتی، مقولهای ضروری است و بدون آن نمیتوان هیچ تصویر مناسبی از بنیاد نظری تدبیر جامعه در نظام سیاسی اسلام داشت. روش پژوهش حاضر تحلیلی – تطبیقی در منابع اهل تسنن و تشیع است. نتایج نشان داد که هر دو دیدگاه اعتقاد دارند حفظ نظام و جایگاه آن باید در چهارچوب شریعت باشد، اما با دقت و تأمل در مصلحت فقه اهل سنت، درمییابیم که تشخیص آنها ظنی است و مصلحت مظنونه هیچگاه مقاصد شریعت را برآورده نمیکند؛ چون تطبیق آن کلیات بر افراد خارجی و مسائل مستحدثه و نوظهور کار آسانی نیست؛ اما در فقه شیعه به برکت عترت و روایات بسیار معصومان به اجتهاد ظنی حاکم اسلامی که با نصب عام از طرف معصوم مشروعیت یافته، نیازهای حقیقی بشر در عرصههای گوناگون پاسخ گفته میشود. بنابراین، مسئله مشروعیت در تحقق اصل حفظ نظام نقطه اختلاف بین فریقین است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
36 - عزت دینی بر مبنای لزوم تشکیل حکومت اسلامی در عصر غیبت
محمدعلی معیلهدف پژوهش حاضر بررسی عزّت دینی بر مبنای لزوم تشکیل حکومت اسلامی در عصر غیبت است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که دین کامل و تمدنساز اسلام در مجموعه دستوراتش تحت عنوان فقه، برای تأمین و گسترش عزت فردی و اجتماعی مسلمین و جوامع اسلامی معارف عمیقی دارد که چکیده کاملهدف پژوهش حاضر بررسی عزّت دینی بر مبنای لزوم تشکیل حکومت اسلامی در عصر غیبت است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که دین کامل و تمدنساز اسلام در مجموعه دستوراتش تحت عنوان فقه، برای تأمین و گسترش عزت فردی و اجتماعی مسلمین و جوامع اسلامی معارف عمیقی دارد که تاکنون از این دیدگاه به آن نگریسته نشده است؛ ازجمله لزوم تشکیل حکومت اسلامی بر این مبنا است. حکومت دینی، با شمول موضوعی گسترده، نقش تعیینکنندهای در صیانت از حیثیات معنوی ایفا میکند و نیز در سطح کلان، باعث حفظ و ارتقای عزت و استقلال مسلمانان و جامعه اسلامی خواهد شد. مفهوم عزت دینی، این ظرفیت را دارد که بهعنوان یک مبنا و دلیل فقهی جدید برای لزوم تشکیل حکومت اسلامی در عصر غیبت باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
37 - بازخوانی دیدگاه فقهی علامه طهرانی نسبت به استعمال لفظ «امام» در غیرمعصوم
مهرداد حسن بیگی محمدحسن وکیلیعلامه طهرانی استعمال لفظ امام در غیر معصوم را جایز ندانسته و بر حرمت چنین استعمالی حکم نموده است. ایشان قائل است واژه امام با کاربرد اسمی (نه وصفی) در فرهنگ شیعه منحصر در معصوم بهکار می رود و در شرع انور استعمال برخی القاب در غیر معنای اصطلاحی خود، حکم حرمت دارد. هدف پ چکیده کاملعلامه طهرانی استعمال لفظ امام در غیر معصوم را جایز ندانسته و بر حرمت چنین استعمالی حکم نموده است. ایشان قائل است واژه امام با کاربرد اسمی (نه وصفی) در فرهنگ شیعه منحصر در معصوم بهکار می رود و در شرع انور استعمال برخی القاب در غیر معنای اصطلاحی خود، حکم حرمت دارد. هدف پژوهش حاضر واکاوی مستندات فقهی این دیدگاه است. مسئله اصلی پژوهش تبیین مستندات این حکم فقهی است. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که علامه با استناد به تحقق هتک حرمت فقهی، ترسیم ناحیه استعمال این لفظ را به دلایلی که این استعمال را جایز شمرده اند، مردود می داند. دلیل دیگر نیز وجود برخی روایات ناهی برخی واژگان اختصاصی است که در شرع بر غیرمعصومین مورد نهی واقع شده است. ایشان با طرح امکان خطا و عدم عصمت ولی فقیه، و با این مبنا که در زمان غیبت، امامت اختصاص به حضرت مهدی دارد و ولایت فقیه تحت ولایت حضرت مهدی است، معتقد است تنها میتوان واژه نائب الامام را برای ولی فقیه بکار برد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
38 - بررسی امکان سنجی دسترسی به الگوی حکومتی مشترک در میان مذاهب اسلامی با تأکید بر نقش مردم
محمد بیروتی محمد رسول آهنگرانکشورهای اسلامی زمینه بالقوهای را برای همگرایی در فقه حکومتی دارند؛ با توجه به فقدان حاکمیت الاهی و پذیرش حق انتخاب، تبیین الگوی مشترکی برای انتخاب حاکم یک نیاز ضروری به نظر می رسد. برای تبیین الگوی حکومتی مشترک، ابتدائاً الگوهای ارائه شده اهل سنت شامل (تشکیل شوری حل و چکیده کاملکشورهای اسلامی زمینه بالقوهای را برای همگرایی در فقه حکومتی دارند؛ با توجه به فقدان حاکمیت الاهی و پذیرش حق انتخاب، تبیین الگوی مشترکی برای انتخاب حاکم یک نیاز ضروری به نظر می رسد. برای تبیین الگوی حکومتی مشترک، ابتدائاً الگوهای ارائه شده اهل سنت شامل (تشکیل شوری حل و عقد، استخلاف، تغلیب)که با بیعت مردم اجرایی می شود و از میان سه جریان اندیشه سیاسی معاصر فقه شیعه، دو الگو (نظریه انتخابی ولایت فقیه و نظریه انتصابی ولایت فقیه)را برای انتخاب حاکم بیان نمودیم. شوری به عنوان الگوی مشترک(بدون در نظر گرفتن مبانی تشکیل) مورد تایید مذاهب اسلامی قرار دارد. الگوهای ارائه شده در ترازوی مصلحت جامعه اسلامی، از لحاظ تزاحم و تعارض با مفسده مورد واکاوی قرار گرفت.در میان انواع الگوهای حکومتی دارای مصالح و مقاصدی هست که می توان از معایب آن چشم پوشی کرد؛ ایجاد شوری برای انتخاب حاکم است. چالشی که الگوی حکومتی مشترک با آن در تعارض آشکار قرار می گیرد؛ پذیرش حکومت "استیلاء" و "استخلاف" درجوامع اسلامی است. در الگوی "استیلاء"، حکومت در اسلام را به صورت هرج و مرج معرفی می کند و در الگوی" استخلاف"، در واقع اراده مردم، برای انتخاب حاکم به بن بست می خورد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
39 - مبنای کلامی و تبیین قلمرو دین و تاثیر ان بر مفهوم حکومت از دیدگاه شهید مرتضی مطهری
محمد ترابیدیدگاههای متفاوت در عـرصه انـدیشهها و فـلسفهها و سپس تاثیر آن بر اندیشه سیاسی و همچنین بر عمل سیاسی هـمیشه از مـهم ترین و سرنوشتسازترین مقولههای زندگی بشر بوده است و دین در این میانه در طول تاریخ نقشی ویژه را به خود اخـتصاص داده اسـت. "قلمرو دین" یکی از مباحث چکیده کاملدیدگاههای متفاوت در عـرصه انـدیشهها و فـلسفهها و سپس تاثیر آن بر اندیشه سیاسی و همچنین بر عمل سیاسی هـمیشه از مـهم ترین و سرنوشتسازترین مقولههای زندگی بشر بوده است و دین در این میانه در طول تاریخ نقشی ویژه را به خود اخـتصاص داده اسـت. "قلمرو دین" یکی از مباحث مهم و نوپیدای دین پژوهی مدرن و انسان معاصر است که امروزه بخشی از مباحث فلسفه دین و کلام جدید را به خود اختصاص داده است. استاد مطهری حکومت را بیت القصیده و زیربنای تعلیمات انبیا بر می شمارد و لذا به پیوند دین و سیاست تاکید دارد و در گفتمان روشنفکری دینی نیز موضع خاصی ارائه نموده است. بر این اساس پرسش این پژوهش عبارت است از مبناهای کلامی و نوع رویکرد به قلمرو دین چه تاثیری بر مفهوم حکومت در اندیشه استاد مطهری داشته است؟ به نظر نگارنده دیدگاه حداکثری به دین و جامع دیدن دین در رویکرد استاد مطهری به ارائه مدل حکومت ولایت فقیه منجر شده است. مقاله برای دستیابی به این هدف از روش تفسیری سود برده و با بررسی آثار شهید مطهری به ارائه پاسخ پرداخته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
40 - مبناهای کلامی و تبیین قلمرو دین از دیدگاه شهید مرتضی مطهری و مجتهد شبستری در باب حکومت
محمد ترابیدیدگاههای متفاوت در عـرصه انـدیشهها و فـلسفهها و سپس تاثیر آن بر اندیشه سیاسی و همچنین بر عمل سیاسی هـمیشه از مـهم ترین و سرنوشتسازترین مقولههای زندگی بشر بوده است و دین در این میانه در طول تاریخ نقشی ویژه را به خود اخـتصاص داده اسـت. "قلمرو دین" یکی از مباحث چکیده کاملدیدگاههای متفاوت در عـرصه انـدیشهها و فـلسفهها و سپس تاثیر آن بر اندیشه سیاسی و همچنین بر عمل سیاسی هـمیشه از مـهم ترین و سرنوشتسازترین مقولههای زندگی بشر بوده است و دین در این میانه در طول تاریخ نقشی ویژه را به خود اخـتصاص داده اسـت. "قلمرو دین" یکی از مباحث مهم و نوپیدای دین پژوهی مدرن و انسان معاصر است که امروزه بخشی از مباحث فلسفه دین و کلام جدید را به خود اختصاص داده است. از طرفی تحولات اجتماعی در ایران که متاثر از دو جریان فکری مهم سنت گرایی و تجدد گرایی بوده و این تحولات یا ریشه در سنت های تاریخی و فرهنگی و بویژه سنت های اسلامی داشته است یا تحت تاثیر تجدد طلبی روشنفکران بوده است. استاد مطهری حکومت را بیت القصیده و زیربنای تعلیمات انبیا بر می شمارد و لذا به پیوند دین و سیاست تاکید دارد و در گفتمان روشنفکری نیز موضع خاصی ارائه شده است. بر این اساس پرسش این پژوهش عبارت است از مبناهای کلامی و نوع رویکرد به قلمرو دین چه تاثیری بر مفهوم حکومت در اندیشه استاد مطهری و مجتهد شبستری داشته است؟ به نظر نگارنده دیدگاه حداکثری به دین در رویکرد استاد مطهری در مقابل دیدگاه حداقلی به دین از منظر مجتهد شبستری به تفاوت در مفهوم حکومت در اندیشه این دو اندیشمند شده است. مقاله برای دستیابی به این هدف از روش تفسیری سود برده و با بررسی آثار دو اندیشمند به ارائه پاسخ پرداخته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
41 - تفکر سیاسی عمادالدین طبری
علی خالقیحسن بن علی بن محمد بن علی بن حسن طبری، ملقب به نجم الدین و معروف و مشهور به عماد الدین طبری و عماد طبری از علمای مازندران و آمل و از معاصرین خواجه نصیرالدین طوسی، محقق حلّی و علامه حلّی (قرن هفتم)بوده است. در نوشته حاضر با الهام از روش هرمونتیک قصدگرای اسکینر سعی نموده چکیده کاملحسن بن علی بن محمد بن علی بن حسن طبری، ملقب به نجم الدین و معروف و مشهور به عماد الدین طبری و عماد طبری از علمای مازندران و آمل و از معاصرین خواجه نصیرالدین طوسی، محقق حلّی و علامه حلّی (قرن هفتم)بوده است. در نوشته حاضر با الهام از روش هرمونتیک قصدگرای اسکینر سعی نموده ایم با معرفی زندگی وشخصیت عمادالدین طبری و با ارجاع به متون در دسترس ایشان وبا باز خوانی این متون در تعامل با شرایط سیاسی اجتماعی عصر ایخانان وبر اساس مبانی و سنتهای فقهی شیعه ، به بازخوانی متون فقهی- سیاسی ایشان پرداخته و آرای وی را در زمینه مفهوم سیاست،ضرورت ریاست وحکومت، انواع ریاست ،ریاست عدل و منشاء ،شرایط وصفات ووظایف واختیارات آن ،ریاست وولایت نیابتی فقها در عصر غیبت ،خاستگاه مشروعیت وگستره ولایت آنان،ونظام سلطانی وچگونگی تعامل با آن تبیین وتحلیل نماییم. کلید واژگان: سیاست، حکومت، ولایت نیابتی فقها ، مشروعیت وگستره ولایت ،نظام سلطانی پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
42 - اتحادیه اروپا و بحران سوریه
سید مرتضی عریضی میبدیدر دهه 1950 منطقه اروپا اقدام به همگرایی در قالب جامعه اروپا کرد، در این زمینه دیدگاههای مختلفی از سوی صاحبنظران مطرح شد، از جمله اندرو موراوچیک با بررسی نقاط ضعف و قوت جامعه اروپایی نظریه بین حکومت گرایی لیبرال را مطرح کرد. از آنجا که این نظریه نسبت به سایر نظریات، ب چکیده کاملدر دهه 1950 منطقه اروپا اقدام به همگرایی در قالب جامعه اروپا کرد، در این زمینه دیدگاههای مختلفی از سوی صاحبنظران مطرح شد، از جمله اندرو موراوچیک با بررسی نقاط ضعف و قوت جامعه اروپایی نظریه بین حکومت گرایی لیبرال را مطرح کرد. از آنجا که این نظریه نسبت به سایر نظریات، به شکل عملیاتیتر، همگرایی را در اتحادیه اروپا به ویژه در زمینه سیاست مشترک کشاورزی نشان میدهد، پژوهش حاضر سیاست خارجی و امنیتی مشترک اتحادیه اروپا را در قبال بحران سوریه براساس این نظریه بررسی کرده است. روش پژوهش، کتابخانهای و به صورت توصیفی- تحلیلی است. فرضیه مقاله این است که به دلیل رفتار متفاوت بازیگران عمده اتحادیه اروپا (انگلستان، آلمان و فرانسه) نسبت به بحران سوریه، سیاست خارجی و امنیتی مشترک اتحادیه اروپا چندان برآورده نشده است. نتایج نشان داد، با درنظرگرفتن پیشفرضهایی مانند شناسایی دول به عنوان بازیگران اصلی همگرایی و عقلانی رفتارکردن آنها، نظریه بین حکومت گرایی لیبرال برخلاف سایر نظریههای مشابه، نگرشی واقع بینانهتر در امر همگرایی اروپایی دارد. در این نظریه همگرایی بین دولتها در سه مرحله شناسایی ترجیحات ملی، چانهزنی بین دولتها و انتخاب نهادی بررسی شد، که در میان نهادهای همگرا، سیاست خارجی و امنیتی مشترک اتحادیه اروپا بعد از پیمان ماستریخت، اهمیت زیادی را نشان داد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
43 - بررسی و ارزیابی جایگاه حکمرانی مطلوب در نهجالبلاغه
سید روح الله طباطبایی علی شیرخانی مهدی مطهرنیاهدف پژوهش حاضر تبیین ویژگیهای سیاست و حکمرانی مطلوب از دیدگاه حضرت علی(ع) در نهجالبلاغه است. پرسش اصلی مقاله حاضر آن است که حکمرانی مطلوب از دیدگاه امام علی(ع) از چه جایگاهی برخوردار میباشد؟. همچنین پژوهش حاضر بر این فرضیه استوار است که حکمرانی مطلوب براساس دیدگاه ا چکیده کاملهدف پژوهش حاضر تبیین ویژگیهای سیاست و حکمرانی مطلوب از دیدگاه حضرت علی(ع) در نهجالبلاغه است. پرسش اصلی مقاله حاضر آن است که حکمرانی مطلوب از دیدگاه امام علی(ع) از چه جایگاهی برخوردار میباشد؟. همچنین پژوهش حاضر بر این فرضیه استوار است که حکمرانی مطلوب براساس دیدگاه امام علی(ع)، برگرفته از احکام الهی است، و مجموعهای از عوامل از جمله قانونگریزی و عدم توجه به شایستهسالاری از ویژگیهای حکومت طاغوتی هستند. حکومت مطلوب در اندیشه امام علی(ع) از اهمیت زیادی برخوردار است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که از منظر امام علی(ع)، قانونمندی، مشارکت مردم، شفافیت(پذیرا بودن انتقادات و پاسخگو بودن)، مسئولیتپذیری و پاسخگویی، اثربخشی و کارایی، شایستهسالاری نقش موثری در ایجاد حکمرانی مطلوب در جامعه دارند. در مقابل، ایشان یکی از موانع مهم و اساسی در مسیر ایجاد حکمرانی مطلوب را قانونگریزی، عدم توجه به شایستهسالاری، خودکامگی و ریاستطلبی معرفی میکنند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
44 - بررسی علل نیاز سلجوقیان به مشروعیت دینی و سیاسی در ساختار حکومتی
نسا باقری کیوان لولویی امیرتیمور رفیعیهدف پژوهش حاضر بررسی علل نیاز سلاطین سلجوقی به مشروعیت دینی و سیاسی در ساختار حکومتی و سیاست تعامل سلجوقیان و عباسیان و پیامدهای آن است. در این راستا و با روش توصیفی- تحلیلی به این سوال پاسخ داده شد که دولت سلجوقی برای تشکیل امپراتوری قدرتمند و کسب مشروعیت از سوی خلفای چکیده کاملهدف پژوهش حاضر بررسی علل نیاز سلاطین سلجوقی به مشروعیت دینی و سیاسی در ساختار حکومتی و سیاست تعامل سلجوقیان و عباسیان و پیامدهای آن است. در این راستا و با روش توصیفی- تحلیلی به این سوال پاسخ داده شد که دولت سلجوقی برای تشکیل امپراتوری قدرتمند و کسب مشروعیت از سوی خلفای عباسی چه سیاستها و روشهایی را در پیش گرفتند؟ یافتهها نشان داد که سلجوقیان ترکنژاد که در اوایل قرن پنجم هجری قمری در ایران به قدرت رسیدند، مانند حاکمان دینی به اسم اسلام بر ایران حکمرانی نمودند و از نهاد خلافت عباسی در مشروعیت دینی و سیاسی خود نهایت استفاده را برده و تلاش داشتند بدین وسیله فرمانروایی خود را نزد مردم موجه، مشروع و مقبول نشان دهند. این سیاست آنان، در ساختار حکومتی تأثیر گذاشت و به آن جهت داد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
45 - درآمدی نظری بر علل شکلگیری منازعات سیاسی با تأکید بر نقش نظامهای سیاسی
حنیف اطهری علاف سعید گازرانی علی اصغر داودیاگرچه پیدایش حکومتها تبلور اراده مردم، و بقای آنها در گرو رضایت مردم است؛ اما بروز منازعه میان طرفین این تعامل نیز همواره امری اجتنابناپذیر بوده است. در این راستا، هدف پژوهش حاضر تبیین آن دسته از رفتارهای حکومتها بهعنوان طرف قویتر این تعامل است که بروز آنها باعث چکیده کاملاگرچه پیدایش حکومتها تبلور اراده مردم، و بقای آنها در گرو رضایت مردم است؛ اما بروز منازعه میان طرفین این تعامل نیز همواره امری اجتنابناپذیر بوده است. در این راستا، هدف پژوهش حاضر تبیین آن دسته از رفتارهای حکومتها بهعنوان طرف قویتر این تعامل است که بروز آنها باعث شده منازعات سیاسی ایجاد شوند و بقای حکومتها را با چالش مواجه نمایند. بهمنظور حصول به هدف پژوهش، با روش توصیفی-تحلیلی و با بهرهگیری از مستندات تاریخی و مصادیق عینی، آن دسته از علل شکلگیری منازعات سیاسی که ریشه در رفتار حکومتها دارند، شناسایی گردید. پژوهش بر این فرضیه استوار است که اختلال در تأمین نیازهای اساسی، باورها و رفتارهای غیرعقلایی و عدم موازنه قدرت، بهعنوان علل اصلی بروز منازعات سیاسی است. براساس نتایج بدست آمده، بهنظر میرسد سرچشمه آغاز منازعات میان مردم و حکومت وجود یا احساس بیعدالتی باشد. همچنین، در نظام قدرت یکطرفه که هم حکومت بهعنوان طرف قدرتمند و هم مردم بهعنوان طرف ضعیف درصدد دستیابی به منابع کمیاب هستند، معمولاً طرف قدرتمند با استفاده از تواناییهای خود، در جهت ایجاد نظام سلطه گام برمیدارد. در مقابل، مردمی که از اطاعت صِرف به تنگ آمدهاند، همواره مترصد فرصت هستند که به هر نحو ممکن، این سلطهجویی را نفی کنند. در مجموع، بهنظر میرسد تعلل حکومت در رفع مشکلات مردم، هنگامی که قرار است تصمیمی بگیرد که نارضایتیهای اجتماعی را کاهش دهد، یا مزایای بیشتری برای مردم فراهم آورد، میتواند باعث انباشت تدریجی گروههای ناراضی در جامعه و بروز منازعات سیاسی بازگشتناپذیر شود. بهنظر میرسد گام نخست برای کنترل منازعات سیاسی توسط حکومتها، از بین بردن احساس بیعدالتی در جامعه باشد، که با تأمین نیازهای اساسی و معیشتی مردم، محقق خواهد شد. در گام بعدی، حکومتها باید بر افزایش مشروعیت خود متمرکز شوند، که اقتضای این امر ایجاد آزادی، در کنار حفظ شأن خود و پرهیز از اعمال خشونت است. در نهایت، حکومتها برای جلوگیری از بروز منازعات باید از انباشت تدریجی نارضایتیها در سطح جامعه ممانعت کرده و انرژی مردم را بهسوی فعالیتهای مشارکتی هدایت کنند؛ این امر نیز منوط به انجام بهینه کارویژه حکومت، یعنی خدمت به مردم است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
46 - شاخص های علوم حوزوی در تراز حوزه انقلابی (با تأکید بر اندیشه حضرت آیت الله خامنه ای دام ظله)
سید سجاد ایزدهیحوزه های علمیه که همواره و در هر زمانی متناسب با نیازهای جامعه خویش، بهه پاسهو و یی مسهال و مووهوعاجامعه مؤمنانه مشغول بوده اند، در بستر انقلاب اسلامی، باید مأموریتی مضاعف یافتهه و دانهش هها ی حهوزو ی را درراستای اداره مطلوب جامعه اسلامی به کار گیرند. تحقق ایه ن امهر وه چکیده کاملحوزه های علمیه که همواره و در هر زمانی متناسب با نیازهای جامعه خویش، بهه پاسهو و یی مسهال و مووهوعاجامعه مؤمنانه مشغول بوده اند، در بستر انقلاب اسلامی، باید مأموریتی مضاعف یافتهه و دانهش هها ی حهوزو ی را درراستای اداره مطلوب جامعه اسلامی به کار گیرند. تحقق ایه ن امهر وهمن ا ینکهه مسهتل م ملاح هه وهوابط ی ماننهدن ام وارگه ی و روزآمدی و ملاح ه شرایط زمانه در استنباط ، کارآمدسازی دانش ها ، پویایی روش این علوم در توسعه علوم حوزوی به من ور وصول به حوزه تراز انقلاب اسهت، با یه د ، دانش های حوزوی به غرض اداره جامعهراهکارهایی را در توسعه علوم حوزوی به این تراز، مد ن ر قهرار دههد کهه از آن م یه ان مه ی تهوان بهه امهور ی ماننهدایجاد دامنه سیاسی، اجتماعی، حکومتی برای علوم ، بازتولید علوم حوزوی در راستای اداره مطلوب ن ام اسلامی فراگیرشدن رویکهرد فقهه حکهومت ی در درس هها ی و پاسو ویی به نیازهای همهجانبه ن ام اسلامی ، حوزویاشاره کرد. این تحقیق درصدد است با تأکید بر دیدگاه های آیت الله خامنه ای و بر اساس روش توصه یفی و حوزویتحلی ، شاخص ها، ووابط و راهکارهای وصول علوم حوزوی به تراز مطلوب انقلاب اسلامی را مد ن ر قرار دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
47 - اهتمام به محیط زیست در فقه و فرهنگ امام خمینی (ره)
سید محمد شفیعی مازندرانیهدف از برپائی حکومت از منظردین؛ به خدمت گرفتن قدرت سیاسی برای رسیدن به مقاصد والای دین مبین، همچون عدالت و نهادینه نمودن فرهنگ ناب اسلامی در جامعه میباشد. اما در برابر این هدف مقدس، آسیبها و چالشهایی وجود دارد که رسیدن به اهداف مورد نظر را می تواند مورد تهدید قرار د چکیده کاملهدف از برپائی حکومت از منظردین؛ به خدمت گرفتن قدرت سیاسی برای رسیدن به مقاصد والای دین مبین، همچون عدالت و نهادینه نمودن فرهنگ ناب اسلامی در جامعه میباشد. اما در برابر این هدف مقدس، آسیبها و چالشهایی وجود دارد که رسیدن به اهداف مورد نظر را می تواند مورد تهدید قرار داده و این مساله همواره مورد دغدغه و باعث نگرانی رهبر و بنیانگذار جمهوری اسلامی بوده؛ در این بین شناخت و تحلیل آسیب های فرهنگی با توجه به رویکرد حکومت دینی اهمیت مضاعفی پیدا می کند؛ لذا مروری بر مهمترین دغدغهها و نگرانیهای امام خمینی (ره) در این خصوص که در زمان حیات پر برکت ایشان با نگاه آسیبشناسانه مطرح شده، میتواند ما را در حفظ حکومت دینی یاری نماید؛ چرا که ایشان با زکاوت، هوشیاری، شناخت و شجاعتی که داشت به معرفی و شناساندن آسیبها و ارائه راهکارها پرداختهاند. در این تحقیق تلاش شده آسیبهایی فرهنگی که در صورت عدم توجه می تواند حکومت دینی را تهدید و از رسیدن به اهداف و آرمانها دور و زمینهی روی کارآمدن آموزههای غیر دینی را فراهم کرده و به تدریج موجب تسلط آنها شود، مورد بررسی قرار گیرد. از منظر دیگر بروز آسیب در زمینههای فرهنگی می تواند جدی ترین و مهم ترین آسیب باشد چراکه با بروز این آسیبها،اساس حکومت دینی، رفتهرفته دچار مشکل و استحاله میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
48 - آسیب شناسی فرهنگی حکومت دینی از منظر امام خمینی (ره)
مرتضی بابایی مجتبی اشرافیهدف از برپائی حکومت از منظردین؛ به خدمت گرفتن قدرت سیاسی برای رسیدن به مقاصد والای دین مبین، همچون عدالت و نهادینه نمودن فرهنگ ناب اسلامی در جامعه میباشد. اما در برابر این هدف مقدس، آسیبها و چالشهایی وجود دارد که رسیدن به اهداف مورد نظر را می تواند مورد تهدید قرار د چکیده کاملهدف از برپائی حکومت از منظردین؛ به خدمت گرفتن قدرت سیاسی برای رسیدن به مقاصد والای دین مبین، همچون عدالت و نهادینه نمودن فرهنگ ناب اسلامی در جامعه میباشد. اما در برابر این هدف مقدس، آسیبها و چالشهایی وجود دارد که رسیدن به اهداف مورد نظر را می تواند مورد تهدید قرار داده و این مساله همواره مورد دغدغه و باعث نگرانی رهبر و بنیانگذار جمهوری اسلامی بوده؛ در این بین شناخت و تحلیل آسیب های فرهنگی با توجه به رویکرد حکومت دینی اهمیت مضاعفی پیدا می کند؛ لذا مروری بر مهمترین دغدغهها و نگرانیهای امام خمینی (ره) در این خصوص که در زمان حیات پر برکت ایشان با نگاه آسیبشناسانه مطرح شده، میتواند ما را در حفظ حکومت دینی یاری نماید؛ چرا که ایشان با زکاوت، هوشیاری، شناخت و شجاعتی که داشت به معرفی و شناساندن آسیبها و ارائه راهکارها پرداختهاند. در این تحقیق تلاش شده آسیبهایی فرهنگی که در صورت عدم توجه می تواند حکومت دینی را تهدید و از رسیدن به اهداف و آرمانها دور و زمینهی روی کارآمدن آموزههای غیر دینی را فراهم کرده و به تدریج موجب تسلط آنها شود، مورد بررسی قرار گیرد. از منظر دیگر بروز آسیب در زمینههای فرهنگی می تواند جدی ترین و مهم ترین آسیب باشد چراکه با بروز این آسیبها،اساس حکومت دینی، رفتهرفته دچار مشکل و استحاله میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
49 - فقه حکومتی در اندیشه امام خمینی (ره)
هادی شاکری الهه بزمیان مسعود مطلبیفقه شیعه پیوسته در حال تحول میباشد با پیروزی انقلاب اسلامی و حاکمیت فقیهان جامعه بسیاری از پرسشهای مربوط به حوزهی فقه در جامعه اسلامی به دستگاه فقه عرضه شد که رویکردهای فقهی باتوجه به مبانی فکری و اجتهادی خود درصدد پاسخ به آن برآمدند. فقه حکومتی، احکامی است که حاکم ج چکیده کاملفقه شیعه پیوسته در حال تحول میباشد با پیروزی انقلاب اسلامی و حاکمیت فقیهان جامعه بسیاری از پرسشهای مربوط به حوزهی فقه در جامعه اسلامی به دستگاه فقه عرضه شد که رویکردهای فقهی باتوجه به مبانی فکری و اجتهادی خود درصدد پاسخ به آن برآمدند. فقه حکومتی، احکامی است که حاکم جامعه بر مبنای ضوابط پیش بینی شده شرعی و بر طبق مصالح عمومی مسلمین برای حفظ سلامت جامعه و تنظیم امور و برقراری روابط صحیح بین سازمانها در مسائل فرهنگی، تعلیماتی، مالیاتی و غیره... مقرر می دارد. در این بین امام خمینی (ره) با رویکرد فقه حکومتی خود باعث تدوین فقهی نوین با نگرشی حکومتی شده که معتقد به توانمندی فقه اسلامی در ادارهی جامعه است و تنها راه تحقق شریعت در حوزهی فردی و اجتماعی را تاسیس حکومت اسلامی میداند و از نظر ایشان همه آنچه در حوزه حکومت از اختیارات و وظایف پیامبر و امامان پس از او محسوب میشود، برای فقیه جامع الشرایط نیز معتبر است. این مقاله درصدد است تا با بررسی تعاریف فقه، اصول و مبانی فقه حکومتی، لوازم و رویکردهای آن فقه حکومتی را در اندیشه امام خمینی (ره) بررسی و تحلیل نماید و بر این فرض استوار است که فهم اجتهادی فقیهانی چون امام خمینی (ره) از شریعت و منابع فقهی دربردارنده دستورالعملی جامع برای نظام سازی و سرپرستی از آن بر اساس دستورات فقه حکومتی می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
50 - دموکراسی، آزادی و سکولاریسم در اندیشه امام خمینی (ره)
زهرا صداقتی نیا محمد قدرتی مقصود رنجبراین مقاله در راستای توصیف و تبیین اندیشه سیاسی امام خمینی (ره) و به منظور آشنایی با جریانهای آزادی، دموکراسی و سکولاریسم در اندیشه امام خمینی به نگارش در آمده است. بی گمان اندیشه امام ،جامع و منسجم و منطقی است و اجزای آن دارای ارتباطی ارگانیک با یکدیگر است. مسئله توجه ب چکیده کاملاین مقاله در راستای توصیف و تبیین اندیشه سیاسی امام خمینی (ره) و به منظور آشنایی با جریانهای آزادی، دموکراسی و سکولاریسم در اندیشه امام خمینی به نگارش در آمده است. بی گمان اندیشه امام ،جامع و منسجم و منطقی است و اجزای آن دارای ارتباطی ارگانیک با یکدیگر است. مسئله توجه به توسعه سیاسی به عنوان یکی از راهکارهای رسیدن به جامعه نمونه مدّنظرامام (ره) بوده است. توجه به مردم سالاری و پذیرش نظر اکثریت در اندیشه حاکم بر نظام، امری پذیرفته شده شمرده می شود. بنیان گذار جمهوری اسلامی با بیان این مطلب که قصد تحمیل کردن چیزی برملت ندارد واسلام و پیامبراسلام (ص) نیز اجازه این کار را نداده اند، به شباهت احتمالی مردم سالاری مدّنظر خود با نمونه غربی اشاره کرده، تصریح می کند:آن دموکراسی که ما می خواهیم به وجود آوریم، درغرب وجود ندارد.دموکراسی اسلام، کامل تر ازدموکراسی غرب است.مقوله آزادی نیز به عنوان حق اولیه بشر در این حکومت پذیرفته شده است. امام خمینی (ره) معتقد بود: در اسلام آزادی هست برای همه طبقات. اساس بر آزادی و استقلال کشور است؛ البته ایشان تصریح می کرد. که: آزادی، در حدود قانون است،معنای آزادی این نیست که هر کس هر چه دلش می خواهد بگوید. جمهوری اسلامی،حکومتی بر پایه آزادی و مردم سالاری در چهارچوب اسلام است.در جریان فکری سکولاریسم ،پیروان این بینش، بر این پندارند که دین و هر چیزی که جنبه قداست و معنویت دارد، باید از روابط و فعالیتهای اجتماعی بر کنار باشد. بنابراین پندار، دین، منحصر و محدود در امور فردی است و با مقوله های سیاست و اجتماع ناسازگار است.ریشـه و اساس این تفکر را باید در موضع گیریهای مغرب زمین در مقابل دین جستجو کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
51 - مختصات «نص شناختی» امام خمینی (ره) و تاثیر آن بر اندیشه فقهی - سیاسی
غلامحسن مقیمی -
دسترسی آزاد مقاله
52 - جایگاه مصلحت در اندیشه فقهی- سیاسی امام خمینی (ره)
خدیجه هاشمی غلامرضا بهروزی لکحضرت امام خمینی (ره) نخستین فقیه در تاریخ سیاسی تشیع هستند که موفق به تشکیل حکومت و پیاده نمودن نظریه ولایت فقیه گردیدند. ایشان در همین راستا به فقه المصلحه با دیدی متفاوت تر از گذشته نگریسته و جنبه اجتماعی وحکومتی آن را برجسته تر از قبل نشان دادند این در حالی است که عل چکیده کاملحضرت امام خمینی (ره) نخستین فقیه در تاریخ سیاسی تشیع هستند که موفق به تشکیل حکومت و پیاده نمودن نظریه ولایت فقیه گردیدند. ایشان در همین راستا به فقه المصلحه با دیدی متفاوت تر از گذشته نگریسته و جنبه اجتماعی وحکومتی آن را برجسته تر از قبل نشان دادند این در حالی است که علمای متقدم شیعی در آثارشان بیشتر به جنبه حضور مصلحت در حوزه مسایل شرعی و تکالیف فردی اشاره داشتند وکاربرد این مهم در مسایل اجتماعی و سیاسی نادیده انگاشته شده بود. حضرت امام خمینی(ره) با تاکید و توجه به سیره نبوی، مصلحت را به عنوان اصلی اساسی در حفظ و تداوم نظام اسلامی معرفی نمودند و درحوزه عمل نیز سیره سیاسی ایشان نمایانگر پایبندی به این اصل حیاتی در جامعه اسلامی بوده است. در این پژوهش تلاش نویسنده برآن است تا با استفاده از روش تحلیلی – توصیفی و بر پایه داده های کتابخانه ای، نظریه مصلحت را در اندیشه و عمل حضرت امام خمینی (ره) مورد بررسی قرار دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
53 - بررسی شاخصه های حکومت دینی در قصههای تمثیلی مثنوی مولوی
فاضل عباس زاده اصبر حبیبیموضوع حکومت، یکی از بنیادی ترین دغدغه های بشر در طول تاریخ بوده و هست. ضرورت حکومت از بدیهیات است که فطرت انسانی نیز آن را تأیید می کند. موضوع حکومت مطلوب و دینی از جمله مباحث مهم در مثنوی مولوی است که مولانا در این اثر با ارزش، از جهات مختلف دینی، علمی، سیاسی و غیره ب چکیده کاملموضوع حکومت، یکی از بنیادی ترین دغدغه های بشر در طول تاریخ بوده و هست. ضرورت حکومت از بدیهیات است که فطرت انسانی نیز آن را تأیید می کند. موضوع حکومت مطلوب و دینی از جمله مباحث مهم در مثنوی مولوی است که مولانا در این اثر با ارزش، از جهات مختلف دینی، علمی، سیاسی و غیره با زبان تمثیل و نماد آفرینی به مبحث حکومت و نوع مطلوب آن پرداخته است. پژوهش حاضر بصورت کتابخانهای- تحلیلی به بررسی شاخصههای حکومت دینی در قصه های تمثیلی مثنوی معنوی مولوی پرداخته است. بررسی های به عمل آمده در این پژوهش نشان داد که مولانا ضمن برشمردن اهم شاخصههای حکومت دینی از قبیل: عدالت، معنویت و عبودیت، کمال و فضیلت و حکمت و تدبیر، فرخ باری و مردمداری، مبارزه با سلطه گری و تساهل بر رعیت، حکومت را امری ضرور دانسته، در این راستا سلطنت و حکومت دینی را که مبتنی بر معرفت الهی و خودسازی و کمال است، به عنوان حکومت مطلوب و صالح برای اداره جامعه مطرح می سازد و حاکم حقیقی را انسان کامل یا ولی خدا در هر دورانی می داند. حکومت انسان کامل یا ولی الله از نظر او مظهر شاهی خداوند متعال است و نمونه عینی چنین حکومتی در زمین، حکومت حضرت محمد (ص) است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
54 - نقش متون نوشتاری معماری در مشروعیتبخشی و اقتدار شاهان صفوی
سمر حقیقی بروجنی شهریار ناسخیاندر پژوهشهای تاریخی معماری علاوه بر ابنیه، دادههای مکمل فراوانی وجود دارد که در ترسیم سازوکار فرهنگی و اجتماعی دورههای تاریخی مؤثر هستند. متون نوشتاری از جمله دادههایی هستند که اطلاعات صریح و روشنی در این خصوص فراهم میسازند. این مقاله به بررسی مفاهیم شکلدهنده به م چکیده کاملدر پژوهشهای تاریخی معماری علاوه بر ابنیه، دادههای مکمل فراوانی وجود دارد که در ترسیم سازوکار فرهنگی و اجتماعی دورههای تاریخی مؤثر هستند. متون نوشتاری از جمله دادههایی هستند که اطلاعات صریح و روشنی در این خصوص فراهم میسازند. این مقاله به بررسی مفاهیم شکلدهنده به مشروعیت و در نتیجه اقتدار حکومت صفوی در متون بهجامانده از معماری این دوران میپردازد تا نقش استراتژی سیاسیِ صفویه را در تبدیل حکومت خود از یک نظام صوفیانه به یک سلطنت مقتدر شیعی بررسی کند. این مقاله رویکردی کیفی دارد که روش گردآوری دادههای آن بررسی اسناد و مشاهده است. بدین منظور متون مذکور، در دو قالب، از آغاز تا پایان حکومت شاه عباس اول بررسی شدهاند؛ در بخش اول متون باقیمانده از نویسندگان دربار در توصیف آثار معماری و در بخش دوم متن کتیبههای موجود در بناهای ساخته شدۀ این دوران مدنظر قرار گرفتهاند. بررسیها نشان میدهد که این نوشتارها در آن دوران همچون رسانهای تبلیغاتی عمل میکرده و منابع مشروعیت حکومت صفوی، یعنی تأکید بر ارتباط سلطنت و دین، القای نگاه سلسلهمراتبی به نظام کیهانی و تلاش برای افزایش هیبت پادشاهان، در آنها تأکید میشدهاست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
55 - نوع مواجهۀ عرفا با عشق و سیاست با تکیه بر اشعار سنایی، مولوی و حافظ
منصور شاکر پروانه عادل زاده کامران پاشایی فخریسیاست به مفهوم روش حکومتداری از عوامل مهم تسلط بر جوامع است و بر اموری اطلاق میشود که بر رابطۀ حکّام با زیر دستانشان تاثیر میگذارد و مسئولیت ثبات سیاسی و امنیت جامعه بر عهدۀ سیاستمداران است. عشق نیز از پدیدههایی است که هیچ کس نمیتواند تاثیر آن را در زندگی خود ناد چکیده کاملسیاست به مفهوم روش حکومتداری از عوامل مهم تسلط بر جوامع است و بر اموری اطلاق میشود که بر رابطۀ حکّام با زیر دستانشان تاثیر میگذارد و مسئولیت ثبات سیاسی و امنیت جامعه بر عهدۀ سیاستمداران است. عشق نیز از پدیدههایی است که هیچ کس نمیتواند تاثیر آن را در زندگی خود نادیده بگیرد. در واقع عشق و سیاست، شباهتها و تفاوتهایی با هم دارند و اثرگذار بر یکدیگرند، چنان که در برهههایی از تاریخ، اعمال نادرست حکام، کژراهههایی در عشق ایجاد کرده و همین کجرویها موجب سرنگونی حکومت را فراهم کرده است. در این پژوهش ضمن بیان دیدگاههای مختلف دربارۀ عشق و سیاست، این دو مقوله در اشعار سه شاعر عارف: سنایی، مولوی و حافظ مورد بررسی قرار گرفته است. نتیجه این که شاعران عارف هر پدیدهای را (سیاست و عشق) به صورتی معنوی تاویل کرده، آن را راهی برای انعکاس جلوه الهی میدانند این ویژگی بیشتر در مولوی و حافظ دیده میشود و در اشعار سنایی (قبل از40 سالگی) انحراف در عشق، مورد نقد قرار گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
56 - نکات اشتراک و اختلاف عرفان و سیاست در ادب فارسی
منصور شاکر پروانه عادل زاده کامران پاشایی فخریوقتی افراد گرد هم جمع میشوند، فکر میکنند که قابلیت انجام چه کارهایی را دارند. اتحاد صمیمانه بین مراد و مرید در عرفان و چند نفر در سیاست، قدرتی به وجود میآورد که قادر است تفاوتها را مدیریت کند و آن را سازنده گرداند؛ بنابرین در داخل قطرهای که موج نیست در جمع قطرات، م چکیده کاملوقتی افراد گرد هم جمع میشوند، فکر میکنند که قابلیت انجام چه کارهایی را دارند. اتحاد صمیمانه بین مراد و مرید در عرفان و چند نفر در سیاست، قدرتی به وجود میآورد که قادر است تفاوتها را مدیریت کند و آن را سازنده گرداند؛ بنابرین در داخل قطرهای که موج نیست در جمع قطرات، موج، کشتی و کوسه پیدا میشود و چگونگی این اتحادها و نکات اشتراک و افتراق آن ها (عرفان و سیاست) موضوع این مقاله است و از همه مهمتر، قدرت شعر که حامل بار معنایی عرفان و سیاست است و در تقابل قدرت و عشق، شعر دست به هنرنمایی میزند و مانند داوری مسلط گاه موجب غلبۀ عرفان بر سیاست و گاهی سیاست موجب نابودی عرفان و عشق میشود و آثار ادب فارسی مانند قهرمانی این نکات افتراق و اشتراک را تلخ و شیرین میسازد؛ عرفان و سیاست با اشتراکات خود مدینۀ فاضله و با اختلافات خود باعث تغییرات فرد و جامعه میشوند. این مقاله بخش بسیار کوچکی از این عرصه را به تصویر میکشد و از ذهن ناچیز نگارنده به قدرت عرفان و سیاست در آثار ادب فارسی میپردازد. بر طبق این پژوهش عشق و سیاست در ویژگیهای؛ رهبری، اتحاد و تعالی فرد و جامعه، همگرایی اجتماعی، تمایل به خشونت و... دارای اشتراک بوده اما در مواردی چون؛ عقلگرایی، دلدادگی، مادیت وزور، معنویت، نرمی و انعطاف و قاطعیت اختلاف دارند و پرداختن آثار منثور و منظوم ادب فارسی به مقوله عرفان وسیاست نیاز به چندین کتاب جداگانه دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
57 - مشروعیت حکومت اسلامی از منظر تشیع و اهل سنت
مسعود حاج حسینیانبدیهی است جامعه ای که حکومتی بر آن حاکم نباشد گرفتار هرج ومرج خواهد گردیدوآسایشی برای اهل آن نخواهد بودومسلم است که صرف وجود حکومت، سبب آسایش مردم نخواهد گردید بلکه حکومتی که مورد پذیرش مردم بوده واز مشروعیت لازم برخوردار باشد وبه عبارتی دیگرقانونی بوده وبرمبنای عدالت پ چکیده کاملبدیهی است جامعه ای که حکومتی بر آن حاکم نباشد گرفتار هرج ومرج خواهد گردیدوآسایشی برای اهل آن نخواهد بودومسلم است که صرف وجود حکومت، سبب آسایش مردم نخواهد گردید بلکه حکومتی که مورد پذیرش مردم بوده واز مشروعیت لازم برخوردار باشد وبه عبارتی دیگرقانونی بوده وبرمبنای عدالت پایه ریزی شده باشد می تواند این هدف را محقق نماید وازمنظر مکتب تشیع حکومتی قانونی است که براساس شریعت اسلام که برگرفته از قرآن وعترت می باشد تشکیل شده باشد واز آنجایی که خدای تعالی یگانه مالک جهان واختیار دار آن می باشد حق حکومت فقط از آن اوست واختیار دارد به هر که بخواهد تفویض فرمایدو دراینکه ازدیدگاه همه علمای اسلام، حضرات پیامبران الهی(ع) واز منظرعلمای شیعه،ائمه هدی (ع)دارای این ولایت تفویضی هستندشکی نیست اماآیااین ولایت برای فقیه جامع الشرایط درزمان غیبت امام معصوم (ع) نیزثابت است ؟وآیااوحق تشکیل حکومت الهی را دارد؟وآیاحکومت او مشروعیت داشته وقانونی است یا فقط درصورتی که منتخب مردم باشد ،دارای ولایت بوده وحکومتش مشروع می باشد؟ازمجموع ادله شرعی اینگونه مستفاد است که بلی فقیه جامع الشرائط که به نصب عام توصیفی از طرف امام معصوم(ع) تعیین گردیده است درزمان غیبت ایشان وظیفه تشکیل حکومت دارد وحکومت او قانونی ومشروع است واین مشروعیت به علت انتصاب امام است نه انتخاب مردم بلکه مردم مکلّف و موظفند که در مقابل منتخب خبرگان که در حقیقت مصداق منتصب توصیفی عام امام ع با مراجعه به اهل حل وعقد می باشد تسلیم باشندوتحت ولایت او درآیند وبا او به روش رأی دادن مرسوم در دنیا در حقیقت بیعت نمایند به عبارت روشنتر ولی فقیه حق حکومت دارد ومردم تکلیف به تبعیّت ازاوو بیعت با اورادارندزیرا مردم حق ولایت بر دیگران ندارندتابخواهند با انتخاب دیگری آن ولایت را به او تفویض نمایند. بنابراین نتیجه این پژوهش ونکته کاربردی آن این است که انتخاب مردم تاثیری درمشروعیت حکومت ولی فقیه نداردورهبر جامعه اسلامی وحاکم منحصر به فرد وفرمانده کل قوای در آن ولی فقیه جامع الشرائط می باشد ورئیس جمهور جایگاهی درحکومت اسلامی ندارد بلکه تعیین مسئولین ارشد کشوری برعهده رهبری است ودر صورت لزوم وعدم امکان تصدی تمامی امور کشوری توسط ولی فقیه ، معاون رهبری که منقاد کامل رهبربوده وخود نیز فقیه فالاعلم می باشد ومنصوب رهبری است بعضی ازاموررابه نیابت از رهبر وطبق نظر ایشان تصدی ومدیریت می نماید ودر صورت عدم امکان دسترسی به نظرایشان ،به نظر فقهی خود عمل خواهد نمود.البته تصدی امورهیچ منافاتی بامشورت با متخصّص نداشته بلکه از لوازم آن می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
58 - قلمرو حکومت حاکم از منظر فقه فریقین
خالد عیسی زاده محمدجواد باقی زادهاهمیت وجود حکومت و حاکم در جوامع بشری از این جهت حائز اهمیت است که انسان یک موجود اجتماعی است و اصولاً دوست دارد با همنوعان خود تعامل داشته باشد تا به این رابطه به سعادت و کمال برسد. پس حکومت از لوازم سعادت بشری است، زیرا اجتماع بدون حکومت موجب هرج و مرج می شود استعداده چکیده کاملاهمیت وجود حکومت و حاکم در جوامع بشری از این جهت حائز اهمیت است که انسان یک موجود اجتماعی است و اصولاً دوست دارد با همنوعان خود تعامل داشته باشد تا به این رابطه به سعادت و کمال برسد. پس حکومت از لوازم سعادت بشری است، زیرا اجتماع بدون حکومت موجب هرج و مرج می شود استعدادها در آن شکوفا نمیشوند علوم و فنون بشر در آن توسعه نمی یابد. در طول تاریخ حکومتهای مختلفی آمده و رفته اند که اکثر آنها مایه فساد بشر بوده اند. به این ترتیب همانطور که امام خمینی (ره) در کتاب کشف الاسرار اشاره میکند هیچ یک از حکومتهای به اصطلاح اسلامی به جز دوران پیامبر (صلی الله علیه وسلّم) و حضرت علی (رضی الله عنه) عادلانه و بر طبق حق نبوده اند. و از نظر اهل سنت به جز حکومت پیامبر (ص) و دوران خلفای راشدین و عمر بن عبدالعزیز (رض) بر حق نبوده اند. بنابراین در این مقاله سعی شده است با تکیه بر منابع اسنادی و کتابخانه ای، فریقین (شیعه و سنی) را به همزیستی با دید تسامح توصیه و با واکاوی منابع معتبر فقهی به بررسی و رفع ابهام از تفاوت های ساختاری در اصول دین از منظر مورد بحث در این مقاله پرداخته و با کم اهمیت شمردن اختلافات جزئی در فروعیات سعی گردیده است به این نتیجه رهنمون گردد که اگر تفاوتی باشد با تحقیق و بررسی کامل بر آن قضاوت کنند، و با سعۀ صدر با هم تعامل داشته و اسلام را چنانچه هست به جهانیان معرفی نمایند. از نظر اسلام مردم نه اینکه حق دارند از حکام خود انتقاد کنند و آنها را نصیحت نمایند و از انحرافشان جلوگیری کنند. بلکه این کار بر آنان یک واجب و فریضه است. زیرا آنها هم با دیگر مسلمانان تفاوتی ندارند، و مافوق اندرز و امر به معروف ونهی از منکر نیستند و دیگران هم منزلتشان کمتر از اندرز آنها نیست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
59 - درآمدی بر مبانی حقوق شهروندی در پرتو حقوق عمومی اسلام
مهدی قنبریحقوق شهروندی از مهمترین عناصر تکوین نظام حقوق عمومی در اسلام است که همواره محل توجه و تدقیق در این نظام حقوقی و سیاسی نیز بوده است. به نظر می رسد استخراج مبانی اصلی حقوق شهروندی در حکومت پیامبر اکرم (ص) و امام علی (ع) می تواند ما را در جهت فهم اصول حقوق شهروندی در حقوق چکیده کاملحقوق شهروندی از مهمترین عناصر تکوین نظام حقوق عمومی در اسلام است که همواره محل توجه و تدقیق در این نظام حقوقی و سیاسی نیز بوده است. به نظر می رسد استخراج مبانی اصلی حقوق شهروندی در حکومت پیامبر اکرم (ص) و امام علی (ع) می تواند ما را در جهت فهم اصول حقوق شهروندی در حقوق عمومی اسلام بسیار یاری رساند چراکه ویژگی اصلیِ سنجشِ حقوق شهروندی ، مراعات و تامین و تضمین آنها و برخورداری از آنها در عرصه جامعه است. بدیهی است که حقوق شهروندی و حقوق بشر در نظام حقوقی اسلام برخاسته از نوع نگاه این نظامِ حقوقی به انسان است. نگاه کرامت گونه به انسان و برابر بودن انسان ها از نظر حقوقی و همچنین همبسته بودن " حق و تکلیف " برای انسان ها به عنوان " شهروندانِ یک جامعه اسلامی " مهمترین عناصرِ نگاه حقوقی اسلام به انسان ها در عرصه حقوق عمومی است که نتایج و پیامدها و اصول مهمِ حقوقی را نتیجه می دهد. در این تحقیق به روشِ تبیینی و تحلیلی در پی بررسی مبانی اصلی این حقوق در نظام حقوق عمومی در اسلام و در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به عنوان نمونه اعلامی یک قانون اساسی مبتنی بر حقوق عمومی اسلام هستیم. دولت اسلامی در این حوزه تکالیف مهمی نسبت به شهروندان دارد و حقوق آنها را باید رعایت و تضمین کند اما شهروندان نیز هم نسبت به همدیگر و هم نسبت به حاکمیت تکالیفی دارند. برابری شهرروندان در مقابل قانون ، تامین حقوق قضایی و اقتصادی شهروندان ، نظارت شهروندان بر عملکرد حاکمان ، حق شهروندان در انتخاب حاکمان و تعیین سرنوشت ، آزادی عقیده و نفی اِکراه در دین ، حق کرامت و احترام انسانی و اصل خدمتگذاری حکومت اسلامی مهمترین حقوق شهروندی است که دولت اسلامی موظف به تضمین آنهاست. در مقابل مسئولیت پذیری متقابل شهروندان نسبت به همدیگر ، قانون مداری و احترام به قوانین ، منع تجاوز به منافع عمومی و اِضرار به حقوق دیگران ، امر به معروف و نهی از منکر و اَدای تکالیف مالی جزو مهمترین عناصری است که شهروندان موظف به تامین و مراعات آنها در جامعه اسلامی اند. لذا تجلی حقوق شهروندی در جامعه اسلامی امری دو سویه است که از یک سوی آن باید حقوقِ افراد از طرف حکومت اسلامی تامین و تضمین گردد و از سوی دیگر شهروندان نیز باید تکالیفِ خود را نسبت به سایر شهروندان و نسبت به دولت اسلامی مراعات نمایند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
60 - نگاهی بر حقوق انسان در حکومت علوی
عصمت سوادی زهرا حسین ابادیدر نهاد همه انسانها، به حکم فطرت الهی، حقوقی به ودیعت نهاده شده است که غیر قابل انکار و تغییر بوده و در هر عصر و دوره ای، افراد بشر را از هر نژاد و هر جنسی، صرف نظر از رنگ پوست، موقعیّت اجتماعی و میزان ثروت، شامل میگردد و از نظر اسلام، فطرت انسانها، مخلوق خداوند تعالی چکیده کاملدر نهاد همه انسانها، به حکم فطرت الهی، حقوقی به ودیعت نهاده شده است که غیر قابل انکار و تغییر بوده و در هر عصر و دوره ای، افراد بشر را از هر نژاد و هر جنسی، صرف نظر از رنگ پوست، موقعیّت اجتماعی و میزان ثروت، شامل میگردد و از نظر اسلام، فطرت انسانها، مخلوق خداوند تعالی است و همه احکام و قوانین مندرج در شریعت اسلام، مطابق با فطرت آدمیاست و رعایت این حقوق در جوامع بشری، یکی از دغدغه های تاریخی مهم و از مطالبات اساسی اندیشمندان از حکومت ها بوده است و در نگاه توحیدی اسلام، رعایت حقوق افراد به منزله ی رعایت حقوق خداوند شمرده شده و در رویکرد دین اسلام به این موضوع مهم، حکومت علوی با خاستگاه الهی خود، حکومتی در خدمت دین و مردم و خواهان اعمال قدرت بر مدار حق و عدالت بوده و حاکمیت سیاسی آن بر محور ارزشهای انسانی است و برپایی حق و از میان بردن باطل، سرلوحه این حکومت می باشد و بی شک امام علی(ع) بیشترین عنایت را به رعایت حقوق انسانها در مقام عمل و نظر داشته اند. روش تحقیق حاضر توصیفی- تحلیلی با رویکرد تطبیقی و روش گردآوری اطلاعات اسنادی( کتابخانهای) است و بازتاب این نوشتار، که یک پژوهش کاربردی است، تحلیل این مسئله است که رعایت حقوق انسانها ، به منزله رعایت حقوق خداوند می باشد، توصیه اخلاقی جدی به آن صورت گرفته است، بنابراین، تکلیف الهی حکم می کند، در شناخت ابعاد گسترده ی حقوق انسانها، که اهم آنها در این مقاله به اختصار اشاره شد، تمام سعی وتلاش خودرا به کارگیریم و رعایت حقوق افراد، در تحقق سلامت روحی وروانی جامعه تاثیر به سزایی دارد واین مطلب در سطح کلان، قطعا جامعه بشری را به تکامل وپیشرفت نهایی سوق خواهدداد واین مطلب از مجرای یک حکومت دینی قوی مبتنی برآموزه های اسلام وتفکر علوی ایجاد خواهد شد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
61 - تأملی بر مفهوم واژه «حکومت» در تعامل با حکومت اسلامی
عبدالله باقری سیدمحمدصادق احمدی غلامحسین مسعودحکومت اسلامی واژهای مرکب است از حکومت و اسلام که مؤلفان و محققان هرکدام تعاریفی از آن بیان داشتهاند وسعی در روشن نمودن زوایای پیدا و پنهان آن نمودهاند، لیکن یافتن معنی دقیق و علمی پیرامون واژه حکومت اسلامی نیازمند تتبع بیشتر در معنای دقیق واژه حکومت است چراکه برخی حک چکیده کاملحکومت اسلامی واژهای مرکب است از حکومت و اسلام که مؤلفان و محققان هرکدام تعاریفی از آن بیان داشتهاند وسعی در روشن نمودن زوایای پیدا و پنهان آن نمودهاند، لیکن یافتن معنی دقیق و علمی پیرامون واژه حکومت اسلامی نیازمند تتبع بیشتر در معنای دقیق واژه حکومت است چراکه برخی حکومت را با حاکمیت اشتباه گرفته و هرگاه سخن از حکومت اسلامی مطرحشده به تبیین ابعاد حاکمیتی اسلام پرداختهاند و با بیان مصادیقی از آن درصدد اثبات حاکمیت اسلامی برآمدهاند، در این مقاله که به روش توصیفی- تحلیلی نگارش شده، ضمن احترام به حاصل تحقیقات وتالیفات مؤلفان، درصدد تبیین معنایی دقیق از حکومت است که اولاً، حکومت عبارت است از ساختار و نظام سیاسی یک جامعه که امروزه به عنوان رژیم سیاسی شناخته شده است و ثانیاً، مفهوم حکومت اسلامی در منابع موجود بیشتر از آنکه متوجه ساختاری خاص از اشکال حکمرانی سیاسی باشد، ناظر به تحقق اهداف حکومت اسلامی است. لذا آن ساختار و نظام سیاسی مطلوب شارع مقدس است که تعداد بیشتری از اهداف حکومت اسلامی را تأمین و محقق نماید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
62 - بررسی تاریخی و فقهی تدلیس سیاسی حکومت معاویه و آثار آن
حسین میرسعیدی مصطفی رجائی پورهمواره در طول تاریخ حکومتهای زیادی به طرق مختلف قدرت را در دست گرفتهاند و در طول دوره حکومت از روشهای متعددی برای اداره حکومت خود استفاده کردهاند. ازجمله معاویه که از ابتدا روش حکومت خود را بر تدلیس، دروغ، مکر و حیله بنیان نهاد؛ و در دوره حکومت نیز تدلیس های سیاسی تأثیر چکیده کاملهمواره در طول تاریخ حکومتهای زیادی به طرق مختلف قدرت را در دست گرفتهاند و در طول دوره حکومت از روشهای متعددی برای اداره حکومت خود استفاده کردهاند. ازجمله معاویه که از ابتدا روش حکومت خود را بر تدلیس، دروغ، مکر و حیله بنیان نهاد؛ و در دوره حکومت نیز تدلیس های سیاسی تأثیرگذاری انجام داد که مهمترین آنها: فریب مردم شام در مورد قضیه جنگ صفین و موضوع جانشینی و صلح امام حسن –حضرت علی (ع) (ع) بود که عواقب و نتایج آن ضربههای سنگین و جبرانناپذیری بر پیکر اسلام وارد نمود. معاویه در این راه از هیچ اقدامی فروگذار نکرد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که تدلیس از دیدگاه فقها امری ممنوع و غیر جایز است و دارای حکم تکلیفی حرمت است، ولی معاویه از ارتکاب تدلیس ابایی نداشت پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
63 - عوامل زوال حکومتها از دیدگاه قرآن؛ نمونهی تاریخی، حکومت صفویه
مهدیه آتشگههر حکومت در طول حیات خود مراحلی را طی میکند و در پایان به سراشیبی انحطاط میافتد، مرحلهای که به عقیدهی برخی محققان، هر حکومت ناگزیر از گذشتن از آن است و این مرحله آخرین مرحلهی حیات حکومتها محسوب میشود؛ اما این بدان معنا نیست که انحطاط، بدون دلیل و ناگهانی رخ دهد؛ چکیده کاملهر حکومت در طول حیات خود مراحلی را طی میکند و در پایان به سراشیبی انحطاط میافتد، مرحلهای که به عقیدهی برخی محققان، هر حکومت ناگزیر از گذشتن از آن است و این مرحله آخرین مرحلهی حیات حکومتها محسوب میشود؛ اما این بدان معنا نیست که انحطاط، بدون دلیل و ناگهانی رخ دهد؛ بلکه هر حکومت به خودی خود و بر اساس ویژگیهای حکومتها، خود به خود زمینههای زوال را فراهم میآورد و در نتیجهی آن عوامل منحط میشود. عوامل سقوط در خود حکومتها نهفته است؛ در نظامهای اجتماعی، در فکر مردم و حکام و در اخلاق و رفتار آنها و هرگونه تغییر منفی در آنها زمینهی نابودی را فراهم میآورد. آینهی قرآن، حکومتهای بسیاری را به ما نشان میدهد که هر کدام با وجود عواملی نابود شدهاند و آن علل و عوامل را برای عبرت آیندگان یادآور میشود؛ عواملی که در طول تاریخ تکرار میشوند و حکومتهای بسیاری به آن گرفتار آمده و نابود میشوند. نمونهی آن حکومت صفویه است؛ که قرنها پس از ثمود، عاد، لوط، فرعون و دیگران با همان عواملی نابود شد که حکومتهای نامبرده، نابود شده بودند؛ عواملی مانند ظلم، فساد، غرور و تفاخر، اختلافهای داخلی و تفرقه و عدم اطاعت از رهبر. نگارنده در این نوشتار، نخست به بررسی عوامل زوال در قرآن پرداخته و پس از بیان آنها، این عوامل را در حکومتی ایرانی مورد بررسی قرار داده است تا مشخص شود، دلایل گوناگونی که قرآن برای زوال حکومتها عنوان میکند قابل تعمیم در سایر حکومتها نیز میباشد یا خیر. نمونهی تاریخی انتخاب شده در این مقاله، حکومت صفویه میباشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
64 - قضاوت زن در اسلام
فاطمه بیرجندیباتوجه به حساس بودن موضوع درجوامع اسلامی وبانظربه عدالت خداوندی وبیان موقعیت قضاوت دراسلام وپس ازنظربه دستورات قرآنی وسیرة مسلمین وسنت وروایات همچنین بررسی ادلة عقلی واجماع علماوموردکنکاش قراردادن اصل اولیه درقضاوت درحالیکه تکلیف اصلی زنان بنابرآیات قرآنی وسیرتاریخ جهان چکیده کاملباتوجه به حساس بودن موضوع درجوامع اسلامی وبانظربه عدالت خداوندی وبیان موقعیت قضاوت دراسلام وپس ازنظربه دستورات قرآنی وسیرة مسلمین وسنت وروایات همچنین بررسی ادلة عقلی واجماع علماوموردکنکاش قراردادن اصل اولیه درقضاوت درحالیکه تکلیف اصلی زنان بنابرآیات قرآنی وسیرتاریخ جهان اسلام حفظ شاَنیت وحفظ حریم حرمتها وپرورش انسانهای حقیقی که ازجملة آنها قضات وارسته، حاکمان عادل دینی وبندگان مخلص خدادردامان خویش میباشد ازاین رو باتوجه به شاَنیت زن مسلمان ،قضاوت فقط درقاضی منصوب،قاضی تحکیم،قاضی ماَذون ومشاورقضایی برای بانوان بلا اشکال است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
65 - مطالعۀ تطبیقی تشویق و تنبیه مدیران امورعمومی در نظام علوی با دیگر نظام های رایج مدیریتی
سید یاسر سجادی مصطفی هادوی نژاد محمد ضیاالدینی ملیکه بهشتی فرکارمند اگروظایفش را درمسیر قانون عمل نماید، از پاداش بهره مند خواهد شد. و چنانچه مسئولیتش را ناقص و یا اشتباه انجام دهد. بدیهی است که مسئولش با وی برخورد خواهد کرد. امّا مدیر با کارگزار شایسته و خاطی، چگونه باید رفتارکند؟ اینجاست که ضعف و قوّت مدیریتها آشکار خواهد شد. ح چکیده کاملکارمند اگروظایفش را درمسیر قانون عمل نماید، از پاداش بهره مند خواهد شد. و چنانچه مسئولیتش را ناقص و یا اشتباه انجام دهد. بدیهی است که مسئولش با وی برخورد خواهد کرد. امّا مدیر با کارگزار شایسته و خاطی، چگونه باید رفتارکند؟ اینجاست که ضعف و قوّت مدیریتها آشکار خواهد شد. حضرت علی(ع) در زمینۀ شناخت، دانش و عمل، پایه های نوینی از مدیریت را از زمان حکومت خود تا کنون بیان نمود که در مقام عمل کارآمدی و کارآیی آنها اثبات شده. تشویق و تنبیه در مدیریت علوی در راستای مبنای اسلام، بیشتر جنبة تربیتی دارد، این پژوهش تطبیقی، تجزیه تحلیل شباهتها و تفاوتها بین تشویق و تنبیه کارگزاران در نظام اداری رایج و نظام حکومتی علی(ع) تست. مطالعات کتابخانه ای و نرم افزاری از منابع معتبر با موضوعیت روایی، تاریخی و سیرۀ عملی امیرالمؤمنین(ع) و مدیریت رایج امروزی، کلیدواژه هایی با ارتباط معنایی بر اساس سه شاخص مبانی، روشها و راهبردهای پاداش و توبیخ را نمایان ساخت، که در الگوهای تأییدی (پذیرش)، تهذیبی(پیرایش)، توسعهای (پالایش) و تأسیسی(پیدایش) مورد انطباق قرارگرفت، موارد شاخص در الگوی پذیرشی، مورد تأیید و باید نسبت به حفظ و تقویت آنها اهتمام داشت، موارد پیرایشی باید ویرایش شوند، همچنین در پالایشی باید مواردی اضافه و گسترش یابد و در الگوی پیدایشی باید روی مواردی تمرکز داشت که وجود نداشته یا فراموش شده اند. نتایج این پژوهش میتواند شاخص خوبی برای مدیران در جهت بهبود وضعیت تشویق و تنبیه در مدیریتهای امروزی باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
66 - درباره سیاست در اسلام: مطالعهای غیر دولت-بنیاد
حمید ملک زاده مریم شمساییدر این مقاله تلاش خواهمی کرد تا در یک مطالعه پدیدارشناسانه رابطهای هستی شناختی میان شیوههای زندگی پیشا-تأملی یک مردم و سیاست برقرار کنیم که بتواند فهمی از هستیشناسی سیاسی در پیوند با مفهوم بنیادین شیوههای زندگی را ممکن کند. در این چارچوب تلاش خواهیم نمود تا نشان بده چکیده کاملدر این مقاله تلاش خواهمی کرد تا در یک مطالعه پدیدارشناسانه رابطهای هستی شناختی میان شیوههای زندگی پیشا-تأملی یک مردم و سیاست برقرار کنیم که بتواند فهمی از هستیشناسی سیاسی در پیوند با مفهوم بنیادین شیوههای زندگی را ممکن کند. در این چارچوب تلاش خواهیم نمود تا نشان بدهیم چطور این نه دولت اسلامی، چه حاکم آن پیامبر اکرم(ص) یا امام معصوم(ع) باشد و چه فقیه شیعی یا خلیفه سنی، بلکه نفس مسلمان بوده در مقام یک شیوه زیست یا شکلی از خو کردن با جهان است که از دین مبین اسلام یک هستی سیاسی میسازد.ما بحث درباره شیوههای خو گرفتن در جهان و نظام خاص کنترل بدنی را که هویّت‎های سیاسی گوناگونی را میسازند با مطالعه درباره نماز و همپیوندهای منطقی آن موردمطالعه قرار خواهیم داد. بنا داریم در نهایت نشان بدهیم که چطور نماز، مخصوصاً در مقام یک فریضه جمعی، شکلی از هویتیابی یا تمایزیابی سیاسی است. تلاش خواهیم کرد تا به مطالعه درباره نسبت مفهوم دوستی، در معنای ارسطویی آن و سیاست در پیوند با نماز بپردازیم. همینطور نشان خواهیم داد که چطور نماز،مانند دیگر فرایظ دینی، در مقام مناسباتی جمعی میتواند مبنای دموکراتیک شکل گیری هویّت سیاسی،یا چنانکه در رادیکال دموکراسی شانتال موف می بینیم، مجموعه دوستان باشد. ما تلاش خواهیم کرد تا مفهوم نماز را به بن مایه تئوریکی برای صورتبندی مفهوم شیوه زیست مسلمانانه در یک قرائت سیاسی از اسلام تبدیل کنیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
67 - نسبت عدالت و آزادی در اندیشه سیاسی محمدرضا حکیمی
بهرام اخوانکاظمی منا حمیدی نسبﻋﺪاﻟﺖ و آزادی از ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ و اﺳﺎﺳﯽ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺸﺮی اﺳﺖ ﮐﻪ راﺑﻄﻪ اﯾﻦ دو ﻫﻤﻮاره ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ اﻧﺪﯾﺸﻤﻨﺪان ﻋﻠﻢ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺑﻮده اﺳﺖ. آﻧﭽﻪ ﺑﯿﺶ از ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﻮردی اﯾﻦ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺳﺎز ﺑﻮده، ﺗﺤﻠﯿﻞ اﯾﻦ دو ﻣﻔﻬﻮم ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺤﻞ ﺑﺮوز آراء ﻣﺨتلف و ﻣﮑﺎﺗﺐ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ شده اﺳﺖ. یکی از متفکرا چکیده کاملﻋﺪاﻟﺖ و آزادی از ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ و اﺳﺎﺳﯽ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺸﺮی اﺳﺖ ﮐﻪ راﺑﻄﻪ اﯾﻦ دو ﻫﻤﻮاره ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ اﻧﺪﯾﺸﻤﻨﺪان ﻋﻠﻢ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺑﻮده اﺳﺖ. آﻧﭽﻪ ﺑﯿﺶ از ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﻮردی اﯾﻦ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺳﺎز ﺑﻮده، ﺗﺤﻠﯿﻞ اﯾﻦ دو ﻣﻔﻬﻮم ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺤﻞ ﺑﺮوز آراء ﻣﺨتلف و ﻣﮑﺎﺗﺐ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ شده اﺳﺖ. یکی از متفکران عصر حاضر که به مسئله عدالت به عنوان محور اساسی یک جامعه دینی برای نیل به سعادت می نگردد محمدرضا حکیمی است. او که از پیروان مکتب تفکیک است مرکز ثقل اندیشه خود را بر عنصر عدالت قرار داد و تمام مناسبات سیاسی و اجتماعی و اقتصادی حکومت اسلامی را متاثر و در نحوه تعامل با این عنصر قوام بخش می داند. آنچه مطمح نظر نویسنده است بررسی جایگاه این عنصر نسبت به مفهوم دیگری نظیر آزادی است. چرا ﻫﺮﭼﻪ ﺟﻮاﻣﻊ ﭘﯿﭽﯿﺪه ﺗﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد، ﺳـﺨﻦ از ﻋـﺪاﻟﺖ، آزادی و راﺑﻄـﻪ اﯾـﻦ دو در ﺳﺎﺣﺖ ﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن زﯾﺴﺖ ﺟﻤﻌـﯽ و ﺳـﺎﺧﺘﺎرﻫﺎی ﮐـﻼن اﺟﺘﻤـﺎﻋﯽ دﺷـﻮارﺗﺮ ﻣـﯽ ﺷـﻮد. اهمیت این مسئله، ضرورت ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻧﺪﯾﺸﻪ ﻫﺎی اﺳﻼﻣﯽ و ﺑـﻮﻣﯽ را مطرح می سازد که ﻣـﯽ ﺗﻮاﻧـﺪ زمینه را بر ترسیم نقشه راه متناسب تر با زیست و حیات سیاسی جوامع اسلامی هموار سازد. بر این اساس در پاسخ به این پرسش که چه نسبتی بین این دو مولفه در دیدگاه علامه حکیمی برقرار می شود؟ می توان گفت در دیدگاه ایشان رابطه مستقیم و قوام بخشی بین دو عنصر عدالت و آزادی وجود دارد؛ به گونه ایی که اگر آزادی نباشد نیل به عدالت امکان پذیر نخواهد بود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
68 - واکاوی مولفههای حکومتمندی فیزیکال در اندیشه سیاسی میرزا ملکم-خان
بیگم ناصری سمیه حمیدی حسین فرزانه پورساختار قدرت سیاسی پیشامشروطه نمایانگر حکومتمندی متافیزیکی است. با ورود تجدد به ایران برخی از مولفههای حکومتمندی فیزیکی تحت عنوان حکومت مشروطه در ذهنیت روشنفکران مورد توجه قرار گرفت. روشنفکران این دوره علل عقبماندگی کشور و پیشرفت غرب را در تفاوت بنمایههای حکومتمند چکیده کاملساختار قدرت سیاسی پیشامشروطه نمایانگر حکومتمندی متافیزیکی است. با ورود تجدد به ایران برخی از مولفههای حکومتمندی فیزیکی تحت عنوان حکومت مشروطه در ذهنیت روشنفکران مورد توجه قرار گرفت. روشنفکران این دوره علل عقبماندگی کشور و پیشرفت غرب را در تفاوت بنمایههای حکومتمندی میدانستند. از جمله این روشنفکران میرزا ملکمخان است. وی کوشید تا پایهای برای اصلاحات حکومت در ایران به وجود آورد. او با نقد قدرت، به اصلاح نقایص و کارآمدساختن نظام سیاسی پرداخت و این امر سبب مقایسه جامعه پیشاقانون، پیشامدرن و حکومت استبدادی با غرب دموکراتیک و قانونمند شد. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و بهرهگیری از متن اصلی آثار ملکمخان درصدد است تا مبانی حکومتمندی مدرن را در اندیشه وی مورد واکاوی قرار دهد و گذار به حکومتمندی مکانیکی مبتنی بر نظم و قانون را در اندیشه این روشنفکر تبیین نماید. دستاورد نوشتار حاضر آن است که ملکمخان پیشرو و مبلغ تجددخواهی بود و راهحل بیرونآمدن از عقبماندگی ایران را در پایبندی به حکومت سلطنتی، پیروی از اندیشه آزادیخواهی و حکومت قانون و پذیرش نظام حکومتی مدرن میدانست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
69 - روند پیچیدگی اجتماعی و سیاسی در جهان عیلامی
عباس علیزادهکتاب ها و مقاله های فراوان درباره عیلام و عیلامی ها نگاشته شده است. این آثار یا درباره تاریخ، تاریخ هنر و یا باستانشناسی عیلام اند. در ادبیات باستان شناختی و تاریخی عیلام تاکنون مدلی توضیحی درباره شکل گیری حکومت اولیه در عیلام بزرگ ارایه نشده است. گرچه امروزه کمت چکیده کاملکتاب ها و مقاله های فراوان درباره عیلام و عیلامی ها نگاشته شده است. این آثار یا درباره تاریخ، تاریخ هنر و یا باستانشناسی عیلام اند. در ادبیات باستان شناختی و تاریخی عیلام تاکنون مدلی توضیحی درباره شکل گیری حکومت اولیه در عیلام بزرگ ارایه نشده است. گرچه امروزه کمتر شکی در مورد خاستگاه کوهستانی عیلامی ها میان پژوهش گران وجود دارد، اما تا آنجا که نگارنده می داند هیچ یک از نوشتههای توصیفی و تحلیلی به چگونگی مکانیسم و دینامیسم روندی که در آن عیلامی ها با ادغام منابع سرزمین های پست و سرزمین های بلند توانستند با توسعه یک اقتصاد سیاسی ترکیبی به قدرت رسیده و بیش از هر سلسله و امپراتوری در خاور نزدیک، حدود ۲۵۰۰ سال دوام آورند، نپرداخته اند. در این مقاله کوشش شده است تا ویژگی های این روند دراز مدت درکالبد یک مدل توضیحی ارایه شود که دربرگیرنده برخی دادههای تازه از بررسیهای دشت رامهرمز و ممسنی نیز است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
70 - تکوین نظام اداری در تاریخ ایران و بین النهرین
دکتر ابراهیم حلاجیانزندگی بشر همواره با نوعی سـازمان مـدیریت و نظـام اداری در مفهـوم علـم اداره کـردنجامعه در آمیخته است. ساختار و مشکل نظام اداری با ایجاد خانوادهها، قبایل، اقـوام، دولـتهـا وحکومتها هویت پیدا کرده و استقرار و تداوم آن با دو رویکرد تمرکز و عدم تمرکـز همـراه بـودهاست. یکی چکیده کاملزندگی بشر همواره با نوعی سـازمان مـدیریت و نظـام اداری در مفهـوم علـم اداره کـردنجامعه در آمیخته است. ساختار و مشکل نظام اداری با ایجاد خانوادهها، قبایل، اقـوام، دولـتهـا وحکومتها هویت پیدا کرده و استقرار و تداوم آن با دو رویکرد تمرکز و عدم تمرکـز همـراه بـودهاست. یکی از مسائل مهمی که رشد و پیشرفت یک کشور را معلوم می کند طرز تفکـر،و رویکـرددانشمندان، و بینش اداری دولت مردان آن کشور می باشد. در مقاله حاضـر مـوارد زیـر در سـرزمینایران از قدیم الایام تا عصر قاجاریه مورد بررسی قرار گرفته است: 1. افکار و تحولات نظام اداریها بین عصر هخامنشیان تـا انقـلاب مـشروطیت تـوأم بـا تغییـراتمربوطه در این دوران. 2.نگاهی اجمالی بر افکار، عقاید، رویکردها و الگوهای نظام اداری عـصر هخامنـشیان، ساسـانیان،سلجوقیان، صفویان و قاجاریان. برای روانتر شدن مطالب، محتوای مقاله به سه دوره تـاریخی و بـه سـه مقطـع متمـایز ازیکدیگر تقسیم میگردد و برای هر دوره یک یا دو نمونه از افکار اداری که مبین تفکر نظـام اداریآن مقطع، دولتمردان و اندیشمندان آن عصر باشد ارائه شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
71 - بلوچ ها و سقوط اصفهان
رزیتا ناظری حسن حضرتی حمید کرمی پورچکیده بلوچها قوم سنی مذهب در مرزهای شرقی قلمرو صفویان بودند که با حمایت از افغانهای غلزایی موجبات سقوط اصفهان را در 1135 هجری فراهم کردند. سقوط اصفهان به نام افغانها، با قدرت جنگاوری بلوچها صورت گرفت. موردی که بلوچها را به افاغنه برای حمله به اصفهان نزدیک می-کرد؛ چکیده کاملچکیده بلوچها قوم سنی مذهب در مرزهای شرقی قلمرو صفویان بودند که با حمایت از افغانهای غلزایی موجبات سقوط اصفهان را در 1135 هجری فراهم کردند. سقوط اصفهان به نام افغانها، با قدرت جنگاوری بلوچها صورت گرفت. موردی که بلوچها را به افاغنه برای حمله به اصفهان نزدیک می-کرد؛ علاوه بر هم کیشی آنان، مظالمی بود که طی سالها حکومت شیعه مذهب صفوی در حق این قوم محروم انجام داده بود؛ بنابراین، بلوچها راه چاره را در حمله به اصفهان برای گرفتن انتقام کینههای چندین ساله یافتند و به درخواست دوستی افاغنه پاسخ مثبت دادند و بدین ترتیب زمینهی سقوط اصفهان مهیا شد. پژوهش حاضر بر آن است تا عوامل و زمینههایی را بررسی کند که باعث شد بلوچها به سمت اصفهان حرکت و موجبات سقوط آنجا را فراهم کنند و قصد دارد به این پرسشها پاسخ که چه عوامل و انگیزه هایی موجب شد بلوچها با افاغنه متحد شوند و در نهایت چرا این اتحاد از هم فروپاشید؟ این پژوهش درصدد است با تکیه بر دادههای منابع و پژوهشها، زمینههای حمله بلوچها به اصفهان و تاثیر آنها در سقوط این شهر بررسی و پیچیدگیهای موجود را برطرف کند و پاسخی درست و درخور برای این مقوله ارائه دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
72 - قاعده استثنا و پارادوکس مشروعیت شورش در دولت هخامنشی
روح اله اسلامیدولت هخامنشیان سرآغاز شکلگیری عقلانیت حکمرانی است به نحوی که منشور کوروش و سنگ نوشته های به جای مانده از آن دوران به خوبی اصول و مبانی حکومتمندی ایرانیان را متبلور ساخته است. برخلاف رویکردهای یونانی محور این مقاله هخامنشیان را سرآغاز ایده انسانی و عقلانی حکومتمندی می چکیده کاملدولت هخامنشیان سرآغاز شکلگیری عقلانیت حکمرانی است به نحوی که منشور کوروش و سنگ نوشته های به جای مانده از آن دوران به خوبی اصول و مبانی حکومتمندی ایرانیان را متبلور ساخته است. برخلاف رویکردهای یونانی محور این مقاله هخامنشیان را سرآغاز ایده انسانی و عقلانی حکومتمندی میداند زیرا در این منطقه است که مفاهیم، رواداری، مصلحت عمومی، اقتدارعالی، عدالت، تکنیکهای حکومت به شیوه کاربردی ایجاد میشود. پرسش پژوهش همان نقطه ضعف حکومتمندی هخامنشیان میباشد. ایرانیان کارآمدترین و قدرتمندترین سلسله جهان را ایجاد کردند دارای متعادلترین شبکهها و تکنولوژیهای قدرت بودند اما در مورد شیوه های مشارکت مردم در سیاست، نقش و جایگاه مردم در امر عمومی و امکان شورش و اصلاحات از سوی شهروندان دیدگاه بسیار بستهای داشتند و اصلا اعتقادی به این فرایند نبود. هخامنشیان و همه سلسلههای کارآمد و قدرتمند ایرانی با آنکه در اغلب وجوه سیاست پیشتاز بودند اما در مورد نقش مردم در سیاست گزاره هایی دارند که منجر به بن بست در نظام سیاسی و حاشیه رانی یکی از اصلی ترین منابع قدرت میگردد. این پژوهش با چنین پیش فرضهایی بر اساس تئوری استثنا و حاکمیت اصیل قلمروی سیاست سعی میکند با نگرشی انتقادی کتیبه بیستون را مورد واکاوی قرار دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
73 - بررسی تداوم اندیشه ایرانشهری در ساختار سیاسی حکومتهای ایرانی نژاد قرون اولیه اسلامی (مطالعه حکومت های سامانیان و آلبویه)
محمد اسکندری نسب محمد رضا جوادی یگانه عباس تقی پوردر ایران اندیشه ایرانشهری بهطور خاص، خود را در دولت ساسانی نشان داد و دولت ساسانی و شاهانی مانند اردشیر و انوشیروان، روح تئوریک و عملی اندیشه و تعریف ایران از امر سیاسی در قالب ایده ایرانشهری شد. با سقوط دولت ساسانی و قدرت گرفتن خلفای اموی و عباسی این اندیشه رو به افول چکیده کاملدر ایران اندیشه ایرانشهری بهطور خاص، خود را در دولت ساسانی نشان داد و دولت ساسانی و شاهانی مانند اردشیر و انوشیروان، روح تئوریک و عملی اندیشه و تعریف ایران از امر سیاسی در قالب ایده ایرانشهری شد. با سقوط دولت ساسانی و قدرت گرفتن خلفای اموی و عباسی این اندیشه رو به افول نهاد. در این دوره حکومتهای طاهریان، صفاریان از قدرتهای خُرد شکلگرفته در دل حکومت مرکزی اسلامی، در جدال و رویارویی مداوم با سایر دولتهای رقیب ایرانی و در یک بستر متلاطم با مرزهای تثبیت نشده و بهشدت در معرض خطر قرار داشت. این دولتها و سایر حکومتهای نیمهمستقل ایرانی در بافت اجتماعی و اندیشههای خاص قرون میانه تشکیلشده و هرکدام از در ضمن پایبندی به دستگاه خلافت مرکزی، روش خاصی برای کسب مشروعیت و پذیرش ملّی از طریق انتساب خود به تبار شاهان و خاندانهای کهن ایرانی از سنتهای ایرانی را در پیش گرفتند و این پژوهش سعی دارد میزان سهم و شیوه دستیابی به فرهنگ ایرانشهری در ساختار دولت، در سلسلههای سامانسان و آل بویه را بررسی نماید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
74 - بررسی نقش و عوامل همراهی زرتشتیان با افغانها در سقوط اصفهان
رزیتا ناظری حسن حضرتی حمید کرمی پوردر طول تاریخ دولتها عموماً در همگرایی با دین اکثریت آحاد جامعه تشکیلشدهاند و از این منظر به خاطر گرایش و ابتنای دولتها بر دینی خاص، اقلیتهای دینی در معرض بیتوجهی و یا گاه محدودیت و فشار قرار میگرفتند؛ چنانکه پیروان آیین زرتشت در ایران زمان ساسانی از موهبت مشارکت چکیده کاملدر طول تاریخ دولتها عموماً در همگرایی با دین اکثریت آحاد جامعه تشکیلشدهاند و از این منظر به خاطر گرایش و ابتنای دولتها بر دینی خاص، اقلیتهای دینی در معرض بیتوجهی و یا گاه محدودیت و فشار قرار میگرفتند؛ چنانکه پیروان آیین زرتشت در ایران زمان ساسانی از موهبت مشارکت در قدرت و بهرهمندی از مواهب آن قرار داشتند، اما پس از اسلام به سبب تغییر دین اکثریت مردم، به گروه اقلیت دینی تغییر جایگاه دادند. برخورد و مواجهه با این اقلیت ایرانی از سوی حاکمان و اقشار مذهبی با فرازوفرودهایی همراه بوده است. در دورة صفویه با آنها گاه با مسالمت رفتار میشد و گاهی نیز تحتفشار و محرومیت از حقوق اجتماعی قرار میگرفتند. سختگیریهایی که علیه زرتشتیان در اواخر دوره صفویه اعمال شد، موجب شد آنها برخورد همدلانهای با افغانهای غلجایی که خود اقلیت درونی جامعه ایرانی محسوب میشدند، داشته باشند که موجبات سقوط اصفهان را فراهم آورد. بر اساس یافتههای این پژوهش به سبب فشارهایی که در اواخر دوره صفوی علیه زرتشتیان اعمال میشد، بخشی از آنان در قشونکشی محمود افغان به اصفهان مشارکت کردند. نحوه حضور و نقش مؤثر زرتشتیان در جنگ گلونآباد و رویدادهایی که منجر به شکست سپاه صفوی و فتح اصفهان شد، بررسی و تحلیل شده است. این پژوهش بر اساس شیوه کتابخانهای و روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
75 - تاریخ حکومت و حکمرانی درآئینۀ شعر فارسی (با تکیه بر اشعار فردوسی ، مولوی ، سعدی و حافظ )
علی محمد جهانی علی عشقی سردهی ابوالقاسم امیر احمدیاشعار شاعران بزرگ آئینۀ روزگار خویش است و در این بین به سبب نزدیکی شاعران با حاکمان و از طرفی دغدغۀ مردمی داشتن واز بطن مردم برخاستن باعث شده است که رفتارحاکمان و نوع حکومت آنان به روشنی در آثار شاعران بزرگ این سرزمین تجلّی پیدا کند. حاکمان تأثیربسزایی در اصلاح یا فساد چکیده کاملاشعار شاعران بزرگ آئینۀ روزگار خویش است و در این بین به سبب نزدیکی شاعران با حاکمان و از طرفی دغدغۀ مردمی داشتن واز بطن مردم برخاستن باعث شده است که رفتارحاکمان و نوع حکومت آنان به روشنی در آثار شاعران بزرگ این سرزمین تجلّی پیدا کند. حاکمان تأثیربسزایی در اصلاح یا فساد جامعه و در پی آن سبک زندگی دارند، حکومت طاغوت عاملِ فسادِ سبک زندگی است و برای اصلاح جامعه باید به اصلاحِ حکومت پرداخت. رعیت درتاریخِ حکومت گذشتۀ ایران، حکم گلّه و حاکم و پادشاه نقش چوپان را داشته است که این امر دراحادیث بزرگان نیزکاملا مشهود است. نکتۀ پراهمّیت دیگرقدرت و قوّت یک حکومت از پشتیبانی مردمی آن حاصل میشود و حاکم در واقع امانت داراین ودیعۀ ارزشمندِ پشتیبانی مردم است که باید قدردانش باشد. در این مقاله سعی شده است از روش کتابخانه ای و با استفاده از آثار و اسناد و مدارک با اولویت آثار شعرای مورد بحث(فردوسی، مولوی، سعدی و حافظ) و همچنین آثار صاحبنظران برجسته ای که به این استوانه های ادب پارسی پرداخته اند، مصداقهای روشن از تاریخ حکومت و حکمرانی شناسایی و دیدگاههای مختلف محققان مورد مطالعه و تجزیه و تحلیل قرار گیرد.نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که طی دوران تاریخ بیش از هزار ساله شعر فارسی، هر کدام از شعرای بزرگ به شیوۀ خود در اصلاح امور جامعه و تاثیر در حکمرانی مثبت حاکمان نقش داشته اند بطوریکه در پاره ای از موارد، مسیر تاریخ را تغییر داده اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
76 - عملکرد شیعیان مهاجر ایرانی به دربار بهمنیان دکن ( با تاکید بر نقش هنری و ادبی )
نسرین عسگری محمود سید فیاض زاهدسرزمین دکن در جنوب هند از نخستین قرون ظهور و گسترش اسلام مورد توجه بسیاری از مسلمانان قرار گرفت و گروههایی از بازرگانان و صوفیان مسلمان به قـصد تـجارت و نیز برای تبلیغ اسلام وارد این منطقه گردیدند؛ مهاجرت این افراد ، پیامدهای بسیاری در زمینه های ادبی ، هنری و مذه چکیده کاملسرزمین دکن در جنوب هند از نخستین قرون ظهور و گسترش اسلام مورد توجه بسیاری از مسلمانان قرار گرفت و گروههایی از بازرگانان و صوفیان مسلمان به قـصد تـجارت و نیز برای تبلیغ اسلام وارد این منطقه گردیدند؛ مهاجرت این افراد ، پیامدهای بسیاری در زمینه های ادبی ، هنری و مذهبی در دکن داشت .پژوهش حاضر بر آن است تا با استفاده از روش تحقیق تاریخی که مبتنی بر توصیف و تحلیل است، به این سوال پاسخ دهد که علل و عوامل مهاجرت شیعیان ایرانی به منطقه دکن (حکومت بهمنیان ) در این دوره چه بوده و تاثیرات ادبی و هنری این مهاجرت را بررسی کند ؟ یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که ریشه های مذهب تشیعی که در دوره بهمنیان نهاده شده بود و حمایت آنان از شیعیان مهاجری که از ایران و سرزمین های عربی به دکن مهاجرت می کردند موجب گسترش مذهب تشیع، رواج فرهنگ و تمدن ایرانی – اسلامی دردکن شد . یکی از مهمترین نتایج حضور آنان به عنوان مبلغان فرهنگی با ایجاد مؤسسات آموزشی و با استفاده از حضور عالمان فضای مناسبی را برای حمایتهای ادبی به وجود آوردند. تألیفات ارزشمندی که در این دوره به رشته تحریر درآمدند زبان فارسی را به اوج رساندند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
77 - دولت اموی؛ تعصب قبیلهای و مصلحت حکومتی
دکتر علی اکبر عباسیامویان از سال 41 تا 132 بر تمام جهان اسلام مقتدرانه حکومت کردند اگر مدت زمان محدودی شورش ابن زبیر، عاصی شدن عبدالرحمن بن محمد بن اشعث و یا قیام حارث بن سریج این اقتدار را کم رنگ نمود، در نهایت آنان موفق به سرکوب این جریانهای مخالف شدند در قیام ابومسلم و نهضت عباسی شرایط چکیده کاملامویان از سال 41 تا 132 بر تمام جهان اسلام مقتدرانه حکومت کردند اگر مدت زمان محدودی شورش ابن زبیر، عاصی شدن عبدالرحمن بن محمد بن اشعث و یا قیام حارث بن سریج این اقتدار را کم رنگ نمود، در نهایت آنان موفق به سرکوب این جریانهای مخالف شدند در قیام ابومسلم و نهضت عباسی شرایط متفاوت بود دولت اموی غیر از طرز مقابله با نهضت و قیام عباسی در مقابله با جریانهای خطرساز و جدی مدبرانه عمل می نمود و تعصب قبیله ای را نادیده می انگاشت و در همین راستا فرماندهی ها و امارتها و انتخاب افراد برای مناصب حساس با دقت زیاد و براساس شایستگی افراد صورت می گرفت انتخاب و صید زیاد بن ابیه مخالف سرشناس قدیمی معاویه برای کنترل شیعیان کوفه و بصره ، تعیین حجاج بن یوسف فرزند چاه کن ثقیف برای ریشه کن نمودن فتنه 7 ساله ابن زبیر ، تاکید بر امارت مهلّب ازدی یمانی برای سرکوب شورش های هولناک خوارج ،استفاده از نبوغ قتیبه بن مسلم باهلی برای توسعه فتوح در آسیای مرکزی در جهت تحکیم قدرت امویان و براساس حس مصلحت قدرت و حکومت آنان صورت می گرفت. این موضوع باعث تسلط همه جانبه و مستقیم امویان بر تمام جهان اسلام از مرزهای چین تا اسپانیا می گردید. البته در دوره هایی که خطر و نگرانی از بین رفتن و نابودی دولت اموی نبود تعصب قبیله ای جای مصلحت قدرت و حکومت امویان را می گرفت و خویشاوندان خلیفه و هم طایفه ای های وی همه مناصب مهم را به خود اختصاص می دادند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
78 - عباسیان نخستین و چالشآفرینی مسیر امامت
سیدمحمدکاظم طباطبایی علی رضا بهرامیدولت عباسی که با بهره برداری زیرکانه احساسات ضد اموی جامعه اسلامی در اواخر قرن اول هجری پا گرفت، طراحی خاصی برای تثبیت حکومت و گسترش سیطره بر همه جغرافیای جهان اسلام در پیش گرفت. ایشان در دوره اول با استفاده از ابزارهای متعددی همه گرایش های پرطرفدار آن روز را به سمت خوی چکیده کاملدولت عباسی که با بهره برداری زیرکانه احساسات ضد اموی جامعه اسلامی در اواخر قرن اول هجری پا گرفت، طراحی خاصی برای تثبیت حکومت و گسترش سیطره بر همه جغرافیای جهان اسلام در پیش گرفت. ایشان در دوره اول با استفاده از ابزارهای متعددی همه گرایش های پرطرفدار آن روز را به سمت خویش متمایل ساختند و از به کار بستن ابزارهای سیاسی، عقیدتی و فرهنگی متنوع برای مشروعیت بخشی به جایگاهشان دریغ نورزیدند. پس از دوره تثبیت، عباسیان با حرکتی حساب شده تمامی امتیازاتی که به دیگران داده بودند را یکی پس از دیگری حذف و انکار کردند، اما رد پای غبارآلود ایشان در ذهن گروهی از شیعیان به ناتوانی ایشان در شناخت امام جانشین در مقاطعی شد پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
79 - مزایده القاب و مناصب در عصر قاجار
رجبعلی وثوقی مطلقمزایده القاب و مناصب؛ فروش مقامات درباری و دیوانی از ارمغانهای دولت قاجار به شمار می رود. این سنت گرچه در ادوار پیش نیز متداول بود، لیکن دولتمردان قاجار در این عرصه گوی سبقت را از دیگران بودند. القاب افتخاری و مناصب اداری را در این دوره به مزایده بلکه به تعبیر صحیح به چکیده کاملمزایده القاب و مناصب؛ فروش مقامات درباری و دیوانی از ارمغانهای دولت قاجار به شمار می رود. این سنت گرچه در ادوار پیش نیز متداول بود، لیکن دولتمردان قاجار در این عرصه گوی سبقت را از دیگران بودند. القاب افتخاری و مناصب اداری را در این دوره به مزایده بلکه به تعبیر صحیح به حراج میگذاشتند. هر کس بیشترین پیشکش را پرداخت مینمود صاحب آن لقب یا مقام میگردید. مدت اعطای مناصب و مقامات محدود بود. شخص مجبور بود برای تداوم آن مجدداً پیشکش پرداخت نماید. شاه و درباریان از این ممر درآمد قابل توجهی نصیب خود میکردند. نه تنها مردان بلکه زنان نیز در گرفتن القاب افتخاری با یکدیگر رقابت میکردند. منشأ این معضل به سرشت نظام استبداد قاجار، تهی بودن خزانه، اشرافیگری و تجمل طلبی هیأت حاکمه ی آن برمی گردد. پیامد حاصل از آن عبارت بود از: هرج و مرج اداری، تضعیف حکومت مرکزی مهمترین روی کارآمدن افراد نالایق. رساله حاضر بر آن است تا به روش تحقیق تاریخی ابعاد مختلف موضوع مزبور را مورد بررسی قرار دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
80 - اندیشه سیاسی امام سجاد(ع )
دکتر رشید رکابیانپرسش مقاله این است که بحران سامان سیاسی جامعه امام سجاد (ع) چه بوده است وبرای برون رقت از آن وجود مبارک امام سجاد ع چه تجویز آرمانی ارائه داده اند؟ فرضیه پژوهش بر اساس الگوی جستاری اسپریگنز چنین است: در اندیشه مبارک امام سجاد (ع) بحران، انحطاط، استبداد ، بدعت و فساد ب چکیده کاملپرسش مقاله این است که بحران سامان سیاسی جامعه امام سجاد (ع) چه بوده است وبرای برون رقت از آن وجود مبارک امام سجاد ع چه تجویز آرمانی ارائه داده اند؟ فرضیه پژوهش بر اساس الگوی جستاری اسپریگنز چنین است: در اندیشه مبارک امام سجاد (ع) بحران، انحطاط، استبداد ، بدعت و فساد بوده است دلیل بروز آن جدایی ملت از ولایت؛ آرمان، پیوند ملت و زمامداران با ولایت ؛و راه حل، نیز بازسازی حکومت حکیمانه معصوم (ع) میباشد. برای بررسی جنبه زوایای پنهان جامعه زمان امام سجاد در قالب مشکل سیاسی، دلیل شناسی، آرمان شناسی و راه حل شناسی با روش پژوهش تاریخی- توصیفی ( تحلیل محتوا) تجزیه و تحلیل شده است. روش گردآوری اطلاعات، کتابخانهای است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
81 - نقد و بررسی علل برپایی حکومت ایلخانی در ایران
زهره امیرییکی از رخدادهای مهم در سده ی هفتم هجری (سیزده میلادی)، برپایی حکومت ایلخانی در چارچوب مرزهای سیاسی ایران است. تهاجم مغولان به سرزمین های ماوراءالنهر، ایران و پیشروی به سوی غرب به عنوان بزرگترین حادثه ی تاریخی قرن هفتم هجری تأثیرات شگرف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ا چکیده کاملیکی از رخدادهای مهم در سده ی هفتم هجری (سیزده میلادی)، برپایی حکومت ایلخانی در چارچوب مرزهای سیاسی ایران است. تهاجم مغولان به سرزمین های ماوراءالنهر، ایران و پیشروی به سوی غرب به عنوان بزرگترین حادثه ی تاریخی قرن هفتم هجری تأثیرات شگرف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی از خود بر جای نهاد که طی سالیان بعد باعث تحوّلات تاریخی مهمّی در منطقه گردید. مقاله حاضر با بهره گیری از شیوه ی پژوهش تاریخی درصدد بررسی چگونگی شکل گیری حکومت ایلخانی در ایران است. مباحثی همچون؛ اعزام هلاکو به سرزمین های غربی، افول اسماعیلیه و خلافت بغداد، نبرد عین جالوت و استقرار هلاکو در ایران مهم ترین موضوعاتی هستند که طی بررسی حاضر بدان ها پرداخته می شود. انتقال قدرت از خاندان اکتای قاآن به خاندان تولوی، کشمکش قوبیلای و اریق بوقا بر سر جانشینی منگوقاآن و در نهایت پدید آمدن الزامات و شرایط جدید در وضعیت امپراطوری مغول و مأموریت هلاکوخان، باعث استقرار نوعی فرمانروایی دودمانی در این قلمرو شد که با حمایت و نظر قوبیلای قاآن به تشکیل حکومت ایلخانی انجامید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
82 - بازتاب قرار داد تاریخی 1919 در تحولات سیاسی معاصر
جلیل نائبیانانقلاب مشروطه در ایران فارغ از عوامل تأثیرگذار و نتایج آن در قالب"جنبشی علیه استبداد" قابل فهم است. مشروطیت در ساده ترین تعریف تکاپوی برای محدود کردن اقتدار سنتی و توزیع قانونمند قدرت در چهارچوب نهادهای نو است. قدرت سیاسی قبل از مشروطه ساختی خودکامه دارد که حدود قدرت در چکیده کاملانقلاب مشروطه در ایران فارغ از عوامل تأثیرگذار و نتایج آن در قالب"جنبشی علیه استبداد" قابل فهم است. مشروطیت در ساده ترین تعریف تکاپوی برای محدود کردن اقتدار سنتی و توزیع قانونمند قدرت در چهارچوب نهادهای نو است. قدرت سیاسی قبل از مشروطه ساختی خودکامه دارد که حدود قدرت در آن نامشخص است. نهاد دولت مایملک سلطان و قدرت او در حکومت مطلق فرض می شود. سازمان و کارکرد حکومت پیش از مشروطه نامعین و تفکیک ناپذیر است و اعمال قدرت بر اساس مناسباتی آمرانه انجام می گیرد. آنچه در ساخت چنین نظام سنتی از حکومت کمتر دیده می شود، رقابت قانونمند، قواعد غیر مشخص، نظام عقلانی حاکم بر روابط فرمانده و فرمانبر، سیستم منظم و کارآمدی حقوق ثابت است. "ماکس وبر" چنین خصوصیاتی را فصل ممیزه اقتدار سنتی و مدرن می داند. هدف اصلی مشروطه قانونمند و مقید کردن این بی حد و مرزی و بی رویگری قدرت سیاسی شاه بود. این مقاله با بررسی اوضاع اجتماعی و سیاسی ایران در عصر استبداد قاجار، مشروطه را محصول بیداری ملی می داند که می خواستند از وضع مساعد تاریخ برای نجات ملت خود بهره جویند و با بحثی در این خصوص به قرارداد معروف 1919 م. مطابق با 1337 هـ. ق و آثار اجتماعی این قرارداد به ویژه تأثیر آن در آثار شعرا و نوشته های نویسندگان و محافل ادبی می پردازد و اشعاری را از "عشقی" در مخالفت با این قرارداد ذکر می کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
83 - بررسی مختصر روابط تجاری و بازرگانی شاه عباس اول با دولت های اروپایی (1038-996 هـ. ق)
علی رحیمی صادقبا تشکیل حکومت صفویه (907 هـ.. ق) سرزمین ایران بعد از قرن ها فرمانروایی بیگانگان دوباره به کشوری قدرتمند و مستقل در شرق بدل شد، احیاء امنیت داخلی و قانون و نظم و تجدید سازمان سپاه و اصلاح نظام اداری و اقتصادی در طول مدت حکومت صفویه، به خصوص دوره شاه عباس اول (1038-996 ه چکیده کاملبا تشکیل حکومت صفویه (907 هـ.. ق) سرزمین ایران بعد از قرن ها فرمانروایی بیگانگان دوباره به کشوری قدرتمند و مستقل در شرق بدل شد، احیاء امنیت داخلی و قانون و نظم و تجدید سازمان سپاه و اصلاح نظام اداری و اقتصادی در طول مدت حکومت صفویه، به خصوص دوره شاه عباس اول (1038-996 هـ.. ق) باعث شد که به حکومت صفویه هویت ارضی و سیاسی دهد. در این میان بررسی وضعیت اقتصاد ایران در زمینه روشن شدن ساختار مالی و داد و ستد حکومت صفویه از اهمیت خاصی برخوردار است، تکیه اصلی پژوهش، روابط تجاری و بازرگانی و اقتصادی شاه عباس اول با دولت های اروپایی است که در این کنکاش عوامل تأثیرگذار بر روابط آنها و پیامدها تحلیل و بررسی می شود و هدف کلی تحقیق هم بررسی و شناخت تاریخ ایران در عهد شاه عباس اول از دیدگاه اقتصادی و تجاری و بازرگانی و آشکار ساختن نقاط مهم روابط و کشف مجهولات و کمک به شناخت هر چه بیشتر جنبه های تاریخی و معرفی مسائل مختلف در این بعد است. این پژوهش بسیاری از نقاط کور تاریخی دوره شاه عباس اول را آشکار می کند، زیرا پیدایش حکومت صفویه که بر اساس یک خواست معنوی بود، ولی بعداً – زمان شاه عباس اول- تابع شرایط خاص اقتصاد و ثروت شد و این نکته باعث ارتباط گسترده اقتصادی و بازرگانی و تجاری بین شرق و غرب را به وجود آورد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
84 - تکوین نظام اداری در تاریخ ایران و بین النهرین
ابراهیم حلاجیانزندگی بشر همواره با نوعی سازمان مدیریت و نظام اداری در مفهوم علم اداره کردن جامعه درآمیخته است.ساختار و مشکل نظام اداری با ایجاد خانواده ها،قبایل،اقوام،دولتها و حکومتها هویت پیدا کرده و استقرار و تداوم آن با دو رویکرد تمرکز و عدم تمرکز همراه بوده است.یکی از مسایل مهمی ک چکیده کاملزندگی بشر همواره با نوعی سازمان مدیریت و نظام اداری در مفهوم علم اداره کردن جامعه درآمیخته است.ساختار و مشکل نظام اداری با ایجاد خانواده ها،قبایل،اقوام،دولتها و حکومتها هویت پیدا کرده و استقرار و تداوم آن با دو رویکرد تمرکز و عدم تمرکز همراه بوده است.یکی از مسایل مهمی که رشو و پیشرفت یک کشور را معلوم میکند طرز تفکر و رویکرد دانشمندان و بینش اداری دولتمردان آن کشور می باشد در مقاله حاضر موارد زیر در سرزمین ایران از قدیم الایام تا عصر قاجاریه مورد بررسی قرار گرفته است. 1.افکار و تحولات نظام اداری ها بین عصر هخامنشیان تا انقلاب مشروطیت توام با تغییرات مربوطه در این دوران. 2.نگاهی اجمالی بر افکار ،عقاید و رویکردها و الگوهای نظام اداری عصر هخامنشیان،ساسانیان،سلجوقیان،صفویان و قاجاریان. برای روان شدن مطالب ،محتوای مقاله به سه دوره تاریخی و سه مقطع متمایز از یکدیگر تقسیم میگردد و برای هر دوره یک یا دو نمونه از افکار اداری که مبین تفکر نظام اداری آن مقطع دولتمردان و اندیشمندان آن عصر باشد ارایه شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
85 - صدر اسلام نمونه جمهوریخواهی اسلامی
علی سلیمان پوراین مقاله در تلاش است تا ثابت نماید جمهوری اسلامی که آیت الله خمینی در ایران بنیاد نهادند بیشتر از هر نمونه دیگری الگوی خود را در حکومت دینی صدر اسلام و به ویژه نظام سیاسی پیامبر (ص) در مدینه جستجو می نمود. شواهد متعدد در این خصوص و بیانات صریح و روشن امام خمینی مبنی بر چکیده کاملاین مقاله در تلاش است تا ثابت نماید جمهوری اسلامی که آیت الله خمینی در ایران بنیاد نهادند بیشتر از هر نمونه دیگری الگوی خود را در حکومت دینی صدر اسلام و به ویژه نظام سیاسی پیامبر (ص) در مدینه جستجو می نمود. شواهد متعدد در این خصوص و بیانات صریح و روشن امام خمینی مبنی بر اینکه جمهوری مورد نظر ما از رویه پیامبر اکرم (ص) و امام علی (ع) الهام خواهد گرفت و متکی به آرای عمومی ملّت می باشد، ادّعای مزبور را اثبات می کند. تأکیدهای رهبری انقلاب بر اصل آزادی عقیده، حق انتخاب و خودمختاری فردی، بهره گیری از تجربه و تخصص در امر حکومت داری، تصمیم گیری مبتنی بر اصل شورا و نظام نمایندگی (بیعت)، رعایت دوستی، محبت و مدارا در مسائل داخلی و روابط خارج، پای بندی به قوانین طبیعی و اصول این جهانی و ده ها ویژگی دیگر جاری در نظام سیاسی- اجتماعی صدر اسلام تماماً اموری هستند که نظام های جمهوری در سراسر تاریخ و به ویژه سیستم های جمهوری دموکراتیک نیز آنها را مورد تأیید قرار می دهند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
86 - نگاهی به کتاب جهان نمای جدید و سهم آن در شناخت ایرانیان از اوضاع کشورهای اروپایی
عباس هاشم زاده محمدیهبرای شناخت سایر کشورها برگردان یکی از ابزار مهمّی است که گاه به یاری کنکاش گران تاریخ و جغرافیای ملل مختلف می شتابد. در زمان قاجار با تلاش برخی از ایرانیان برگردان کتاب ها و نوشتار های اروپایی زیر نظر گروهی از کارآزمودگان آغاز گردید. برگردان این آثار برجسته میتوانست در چکیده کاملبرای شناخت سایر کشورها برگردان یکی از ابزار مهمّی است که گاه به یاری کنکاش گران تاریخ و جغرافیای ملل مختلف می شتابد. در زمان قاجار با تلاش برخی از ایرانیان برگردان کتاب ها و نوشتار های اروپایی زیر نظر گروهی از کارآزمودگان آغاز گردید. برگردان این آثار برجسته میتوانست در پیشبرد شناخت اروپا برای مردم ایران، نقشی بسزا داشته باشد. یکی از اقداماتی که در این عصر دارای نمودی ویژه است، گردآوری کتابی تحت عنوان جهان نمای جدید بود که بعد از سفارت امیرکبیر به ارزنة الروم از برگردان کتاب های تاریخ و جغرافیای اروپا گردآوری شد و به گسترش شناخت ایرانیان از اروپا کمک کرد. در این نوشتار تلاش بر این است که سهم این کتاب در زمینۀ آگاهی دادن به ایرانیان روشن گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
87 - نقش و جایگاه شیعیان در جریان اصلاح گرایی درافغانستان معاصر
قاسم رزاقی موسوی محمدحسن مهدویتاریخ معاصر افغانستان به علت ریشه دار بودن سنت های قبیله ای، کمتر شاهد تغییر و تحول در نظم موجود سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بوده است. با این وجود مقاطع خاصی از تاریخ این کشور به اصلاح گرایی نام گذاری شده که درآن اصلاح گران درپی تغییرات وضع موجودبودند.مشخصا دورة امان الله و چکیده کاملتاریخ معاصر افغانستان به علت ریشه دار بودن سنت های قبیله ای، کمتر شاهد تغییر و تحول در نظم موجود سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بوده است. با این وجود مقاطع خاصی از تاریخ این کشور به اصلاح گرایی نام گذاری شده که درآن اصلاح گران درپی تغییرات وضع موجودبودند.مشخصا دورة امان الله و دورة حکومت کمونیستی به علت گسترة اصلاحات از اهمیت خاص برخوردار است. این نوشتار درصدد پاسخ به این سوال است که جایگاه شعیان افغانستان درجریان اصلاحات چه بوده و چه اهدافی را تعقیب می کردند؟ شیعیان افغانستان که از دیرزمان، تحت فشار همه جانبة حکومتها قرار داشتند وشیعه بودنشان بهانة برای این فشارها و ستم هابود، از هرتغییری که رفع تبعیض قومی و مذهبی را در پی داشته باشد، حمایت میکردندوحمایت از امان الله خان به جهت اقدامات وی در راستای رفع تبعیضات قومی و مذهبی، حمایت اولیه و نقش فعال در دوره حکومت کمونیستی به منظور رفع سیاست انحصارگرایانه قومی وقبیله ای و سرانجام پیشتازی شیعیان در عدالت خواهی اجتماعی در دوره پسا کمونیستی، از نمونه های بارزی این استقبال است. (فرضیه) هدف این نوشتار بررسی نقش و جایگاه شیعیان درجریان اصلاح گرای افغانستان(حمایت ازنظم جدیدتاپیشتازی در عدالت خواهی)می باشد.(هدف) دسترسی به این هدف،از طریق مطالعه اسنادی و روش تحلیلی میسر خواهدبود.(روش) راه برون رفت از مشکلات کنونی افغانستان، همچنان که شیعیان خواهان آنند، همزیستی مسالمت آمیز قومی و مذهبی بربنیاد عدالت اجتماعی استوارخواهد بود.(یافته) پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
88 - بلوچ ها و سقوط اصفهان
رزیتا ناظری حسن حضرتی حمید کرمی پوربلوچ ها قوم سنی مذهب ناراضی در مرز های شرقی قلمرو صفویان بودند که با حمایت از افاغنه غلزایی موجبات سقوط اصفهان را در 1135 هجری فراهم کردند. سقوط اصفهان به نام افغان ها، با قدرت جنگاوری بلوچ ها صورت گرفت. موردی که بلوچ ها را به افاغنه برای حمله به اصفهان نزدیک می کرد؛ عل چکیده کاملبلوچ ها قوم سنی مذهب ناراضی در مرز های شرقی قلمرو صفویان بودند که با حمایت از افاغنه غلزایی موجبات سقوط اصفهان را در 1135 هجری فراهم کردند. سقوط اصفهان به نام افغان ها، با قدرت جنگاوری بلوچ ها صورت گرفت. موردی که بلوچ ها را به افاغنه برای حمله به اصفهان نزدیک می کرد؛ علاوه بر هم کیشی آنان، مظالمی بود که طی سال ها حکومت شیعه مذهب صفوی در حق این قوم محروم و مغضوب انجام داده بود؛ بنابراین، بلوچ ها راه چاره را در حمله به اصفهان برای گرفتن انتقام کینه های چندین ساله یافتند و به درخواست دوستی افاغنه پاسخ مثبت دادند و بدین ترتیب زمینه ی سقوط اصفهان مهیا شد. پژوهش حاضر بر آن است تا عوامل و زمینه هایی را بررسی کند که باعث شد بلوچ ها به سمت اصفهان حرکت و موجبات سقوط آنجا را فراهم کنند و قصد دارد به این پرسش ها پاسخ که چه عوامل و انگیزه هایی موجب شد بلوچ ها با افاغنه متحد شوند و در نهایت چرا این اتحاد از هم فرو پاشید؟ این پژوهش درصدد است با تکیه بر منابع و پژوهشها، زمینه های حمله بلوچ ها به اصفهان و تاثیر آنها در سقوط این شهربررسی و پیچیدگی های موجود را برطرف کند و پاسخی درست و درخور برای این مقوله ارائه دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
89 - تعامل حکمرانان و علمای اهل سنت در ایجاد مشروعیت برای حکومت
محبوب مهدویانمشروعیت یا عدم مشروعیت حکومتها در جهان اسلام یکی از مباحث نظری مهمعلماء و اندیشمندان مسلمان بوده است. هر کدام از فرق مختلف از دیدگاه خود بحثمشروعیت را مورد توجه و بررسی قرار دادهاند. برای حکومتگران نیز ایجاد مشروعیتبرای حکومت یکی از دغدغههای مهم بوده است.بسیاری از علماء چکیده کاملمشروعیت یا عدم مشروعیت حکومتها در جهان اسلام یکی از مباحث نظری مهمعلماء و اندیشمندان مسلمان بوده است. هر کدام از فرق مختلف از دیدگاه خود بحثمشروعیت را مورد توجه و بررسی قرار دادهاند. برای حکومتگران نیز ایجاد مشروعیتبرای حکومت یکی از دغدغههای مهم بوده است.بسیاری از علماء اهل سنت به بهانه جلوگیری از اختلافات و جنگهای داخلی، درجهت تثبیت وضعیت موجود گام برداشته و از خلافت و حکومتهای مستقر حمایتکردهاند. در این نوشتار کوشش شده با توجه به برخی بنیانهای فکری علمای اهل سنت،تفاوت اندیشه اهل سنت و تشیع درباره حکومت تبیین شود. به گونهای که میتوان گفتعلمای اهل سنت همیشه از خلافت و حکومتهای هم عصر خود حمایت کرده و درصددتأسیس حکومت ایدهآل نبودهاند؛ در حالی که تشیع همواره تأسیس حکومتی ایدهآل بر مبناو معیارهای شیعی را پیگیری کرده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
90 - مولفه های حکومت مطلوب در اندیشه سیاسی و فلسفی امام خمینی(ره)
اصغر رجبی ده برزوئییکی از فیلسوفان معاصر که توانست آرزوی حکومت مطلوب فلاسفه را محقق نماید حضرت امام خمینی است. حکومت مطلوب اسلامی در اندیشه سیاسی فلسفی امام خمینی متفاوت با دیگر حکومت های موجود است. هدف از انجام این پژوهش پاسخ به این پرسش است که مولفه های حکومت مطلوب در اندیشه سیاسی فلسفی چکیده کاملیکی از فیلسوفان معاصر که توانست آرزوی حکومت مطلوب فلاسفه را محقق نماید حضرت امام خمینی است. حکومت مطلوب اسلامی در اندیشه سیاسی فلسفی امام خمینی متفاوت با دیگر حکومت های موجود است. هدف از انجام این پژوهش پاسخ به این پرسش است که مولفه های حکومت مطلوب در اندیشه سیاسی فلسفی امام خمینی(ره) چیست؟ ما با استفاده از روش تحلیل مضمون،داده های حاصل از بیانات امام خمینی(ره) را مفهوم سازی کرده ایم. بر اساس این مفاهیم، مضامین اولیه(حکومت اسلامی،جایز بودن،قدرت و اراده الهی،متعدی بودن،نصب غیر الهی،اعتقاد به قانون،رای مردم،تربیت الهی،ایمان،خدمت به مردم،نظام عادلانه) ومضامین سازمان دهنده(مشروعیت الهی،موجه بودن،حکومت دینی،طغیانگر،متجاوز،قانون اساسی،حکمرانی،اخلاق،عدالت،مردم سالاری،همکاری)و مضامین فراگیر به دست آمد. با ترکیب و ادغام مضامین فراگیر نزدیک به هم پنج مولفه مشروعیت و الهی بودن حکومت، اطاعت ناپذیری از طاغوت ، حاکمیت قانون، اخلاق گرایی و عدالت جویی و مشارکت حداکثری مردم با تاکید بر اندیشه سیاسی و فلسفی امام خمینی استخراج گردید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
91 - مبانی و ساختار حکومت دینی از منظر قرآن
محسن علی اکبریبا پیروزی انقلاب اسلامی ایران حکومت دینی مطرح شد دراین تحقیق با روش توصیفی ،تحلیلی بر اساس آموزه های دین اسلام مبانی و ساختار حکومت دینی ترسیم شده است در تعاریف ارائه شده از حکومت، سه وظیفه وضع قانون ،اجرای ونظارت به عهده حکومت می باشد در واقع حکومت نوعی تصرف درثروت و م چکیده کاملبا پیروزی انقلاب اسلامی ایران حکومت دینی مطرح شد دراین تحقیق با روش توصیفی ،تحلیلی بر اساس آموزه های دین اسلام مبانی و ساختار حکومت دینی ترسیم شده است در تعاریف ارائه شده از حکومت، سه وظیفه وضع قانون ،اجرای ونظارت به عهده حکومت می باشد در واقع حکومت نوعی تصرف درثروت و منابع و حتی تصرف در جان ، و سرنوشت انسانهاست و لازمه ی تصرف در هر چیزی داشتن مالکیت است. براساس آیات قرآن کریم ،خداوند خالق عالم و مالک آن است و مالکیت انسان، مالکیتی اعتباری است حتی نسبت به جان خود نیز مالکیت حقیقی و مطلق ندارد و تصرفاتش نیز مشروط به اذن الهیست نتیجه این که حاکم همان خالق است که در این حکومت، قانون گذار خداست و مجری حکومت منصوب اوست و با پذیرش مردم حاکمیت خدا تحقق پیدا می کند. واژههای کلیدی: 1- خدا 2- حکومت 3- مالکیت 4- قانون 5- مجری پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
92 - انقلاب اسلامی ایران در بستر تفاوت نگرش علم حضوری و ادراک پوزیتیویستی
بهمن کهن ترابی مجتبی عطارزاده علیرضا گلشنیپژوهش حاضر با هدف بررسی بخشی از مبانی نظری دو رویکرد پوزیتیویستی و تفکر حضوری در ایران پس از انقلاب اسلامی ، با روش مقایسه ای ، انجام شده است . این جستار با طرح این پرسش که وجه مشترک در طرح نگرش های پوزیتیویستی و علم حضوری در جریان انقلاب اسلامی چه بوده است؟ مفروض می د چکیده کاملپژوهش حاضر با هدف بررسی بخشی از مبانی نظری دو رویکرد پوزیتیویستی و تفکر حضوری در ایران پس از انقلاب اسلامی ، با روش مقایسه ای ، انجام شده است . این جستار با طرح این پرسش که وجه مشترک در طرح نگرش های پوزیتیویستی و علم حضوری در جریان انقلاب اسلامی چه بوده است؟ مفروض می دارد : هر دو رویکرد در پاسخ به نیازهای اساسی نظام نوپای انقلابی ، ضمن تبیین مبانی معرفتی ، نظریه سیاسی و اجتماعی منجر به مدل حکمرانی مورد نظر خود را ارائه نموده اند . یافته این پژوهش نشان می دهد رویکرد اول ضمن الگوبرداری از دانش مدرن غربی با پیوند دموکراسی و دین ، مدل حکمرانی خود را حکومت دموکراتیک دینی معرفی می نماید ، اما رویکرد دوم در پرتو نقد جدی نسبت به غرب و مدرنیته ، با ابتناء بر تفکر و علم حضوری ، حکومت اسلامی را برمی گزیند . پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
93 - شاخصه های تربیتی دولتمردان در نظام حقوقی شیعی با رویکردی بر دیدگاه های سیاسی حضرت علی(ع)
امیررضا محمودی سیده مهشید میری بالاجورشری فرزین افروزدر نظام سیاسی اسلام شخصیت و عملکرد دولتمردان یکی از مسایل مهم و حیاتی تلقی می گردد، به طوری که این مهم در تربیت سیاسی دولتمردان در سیره حضرت علی، بخصوص در نهج البلاغه به صورت شیوا و متفاوت بیان شده است. اهمیت بحث زمانی نمود پیدا می کند که عدم توجه به این امر باعث ناکارآ چکیده کاملدر نظام سیاسی اسلام شخصیت و عملکرد دولتمردان یکی از مسایل مهم و حیاتی تلقی می گردد، به طوری که این مهم در تربیت سیاسی دولتمردان در سیره حضرت علی، بخصوص در نهج البلاغه به صورت شیوا و متفاوت بیان شده است. اهمیت بحث زمانی نمود پیدا می کند که عدم توجه به این امر باعث ناکارآمدی نظام سیاسی اسلام می گردد، بنابراین شناخت و تحلیل مسایل مربوط به شناسایی، تربیت و انتخاب کارگزاران حکومت با رویکردی جامع به اوامر و نواهی حضرت علی (ع) می تواند در جاری شدن احکام اسلام در قالب سیستم های سیاسی شود و کارآمدی و موفقیت این نظام سیاسی- الهی را به جهانیان نشان دهد. در این مقاله روش های تربیتی و اصلاحی حضرت علی، ملاک های انتخاب دولتمردان و روش های نظارتی بر کارگزاران حکومتی به صورت نظری و کیفی مورد تحلیل و بررسی قرار خواهد گرفت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
94 - کارکرد نهادهای امر به معروف و نهی از منکر در بستر تاریخ اسلام با تکیه بر احکام فقهی
قاسم گیلانی فر محمد جعفر هرندینهاد امربه معروف و نهی از منکر ازجمله نهادهایی است که جایگاه ویژهای در تاریخ اسلام دارد. گرچه در قرآن و سنت، کلمه حسبه در مورد این نهاد به کار نرفته، لکن از همان زمانهایی که دایره احتساب در حکومت اسلامی به وجود آمد، اصطلاح حسبه و احتساب هم که یک عنوان تأسیسی فقهی، به چکیده کاملنهاد امربه معروف و نهی از منکر ازجمله نهادهایی است که جایگاه ویژهای در تاریخ اسلام دارد. گرچه در قرآن و سنت، کلمه حسبه در مورد این نهاد به کار نرفته، لکن از همان زمانهایی که دایره احتساب در حکومت اسلامی به وجود آمد، اصطلاح حسبه و احتساب هم که یک عنوان تأسیسی فقهی، به معنای امر به معروف و نهی از منکر به کار رفت. پرسش اصلی تحقیق این است که کارکرد نهادهای امر به معروف و نهی از منکر در بستر تاریخ اسلام کدامند؟ نتایج تحقیق نشان داد که در بستر تاریخ اسلام، نهاد حسبه به عنوان نهاد مجری امر به معروف و نهی از منکر کارکردهای ویژهای داشته است. بعد از انقلاب که کار حسبه، در نهادهای متعدّد قانونی تقسیم شده و در صدر آنها ولایت مطلقه فقیه قرار دارد. این تحقیق با هدف معرفی و کارکردهای نهادهای این فرضیه به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
95 - مبنای مشروعیت و مقبولیت حکومت اسلامی در منظومه فکری آیت الله سید محمد باقر صدر
محمد بازوند مسعود مطلبی علی فلاح نژاد علی فلاحی سیف الدینمحمد بازوند [1]- مسعود مطلبی[2]- علی فلاح نژاد[3]- علی فلاحی سیف الدین[4] تاریخ دریافت: 4/12/1398- تاریخ پذیرش: 21/12/1398 چکیده: یکی از مباحث بنیادی و اساسی هرحکومتی بحث مشروعیت و مقبولیت است که تقویت آن در استقرار و ثبات و یا بالعکس تضعیف آن در بی ثباتی و فروپاشی ح چکیده کاملمحمد بازوند [1]- مسعود مطلبی[2]- علی فلاح نژاد[3]- علی فلاحی سیف الدین[4] تاریخ دریافت: 4/12/1398- تاریخ پذیرش: 21/12/1398 چکیده: یکی از مباحث بنیادی و اساسی هرحکومتی بحث مشروعیت و مقبولیت است که تقویت آن در استقرار و ثبات و یا بالعکس تضعیف آن در بی ثباتی و فروپاشی حکومت نقش بیبدیلی دارد. در این نوشتار که با رویکرد توصیفی- تحلیلی به رشته تحریر درآمده است در پاسخ به چیستی مبنای مشروعیت و مقبولیت در نظریه حکومت اسلامی آیت الله سید محمد باقر صدر این استدلال ارائه می شود که وی مشروعیت را ترکیبی از ارادۀ الهی ـ مردمی می دانست. چنانکه در کنار پذیرش ولایت فقیه به عنوان منشأ مشروعیت الهی حکومت اسلامی، بر نقش مردم در تعیین سرنوشت خویش تأکید می نمود و تلاش داشت با اعطای حق انتخاب به ملت در همه ابعاد و جوانب حکومت، میان مشروعیت و مقبولیت در حکومت اسلامی پیوند ایجاد نماید. [1] - دانشجوی دکتری، علوم سیاسی( اندیشه سیاسی)، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، لرستان، ایران M.bazvand1396@gmail.com [2] - استادیار و عضو هیئت علمی، گروه علوم سیاسی، واحد آزادشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، گلستان، ایران: نویسنده مسئول mmtph2006@yahoo.com [3] - استادیار و عضو هیئت علمی، گروه علوم سیاسی، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، لرستان، ایران [4] - استادیار و عضو هیئت علمی، گروه علوم سیاسی، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، لرستان، ایران پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
96 - جامعهشناسی تحولات تجدد در ایران
روحالله رشید کرشان صمد صباغاین پژوهش، به دنبال ارائه تبیینی جامعهشناختی از تجدد در ایران است. پرسش اصلی پژوهش این است که نهادهای اجتماعی در ایران با تجدد چه کرده است؟ در این پژوهش، ترکیبی از نظریات مدرنیته ایرانی، تجدد بومی و تجدد ملی و تجدد ظلّی مورد استفاده قرار گرفته است. این نظریات توسط صا چکیده کاملاین پژوهش، به دنبال ارائه تبیینی جامعهشناختی از تجدد در ایران است. پرسش اصلی پژوهش این است که نهادهای اجتماعی در ایران با تجدد چه کرده است؟ در این پژوهش، ترکیبی از نظریات مدرنیته ایرانی، تجدد بومی و تجدد ملی و تجدد ظلّی مورد استفاده قرار گرفته است. این نظریات توسط صاحبنظرانی مانند تقی آزاد ارمکی، جمشید بهنام و موسی نجفی ارائه شده است. مجموعه این نظریات مبتنی بر دو نکته است: اول این که مدرنیته با تجدد متفاوت است. دوم این که هر جامعهای میتواند تجدد ویژهی خود را تجربه کند. روش پژوهش، اسنادی است. روش گردآوری اطلاعات، کتابخانهای است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که حکومتها در دویست سال اخیر، زمینهسازان اصلی ظهور تجدد در ایران بودهاند. آنها، غالباً وجه تکنولوژیک ومادی تجدد را دنبال کردهاند. روحانیت ذیل سه دسته موافقین، مخالفین و منتقدین در جریان سازی نسبت به تجدد نقش داشتهاند. روشنفکران ایرانی، در قالب اثبات، نقد و نفی به استقبال تجدد رفتهاند. خلوص شناخت و دلبستگی روشنفکران به تجدد و اصول و دستاوردهای آن، هم نسبت به حاکمان و هم نسبت به روحانیت بیشتر بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
97 - مطالعات فقه حکومتی و نظام سازی مبتنی بر موازین اسلامی و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
رضا اصغری داوود قاسمی علی بابایی مهرمطالعه موازین دین اسلام مشخص می کند محدود به بعثت پیامبر خاتم به بعد نبود؛ بل که از آغاز زندگی حضرت آدم، نظام سازی ارائه داد. مطالعه قانون اساسی حاکی است، اکثریت ایرانیان در تایید همه پرسی جمهوری اسلامی تاریخ های 10 و 11/01/1358 هجری خورشیدی و تصویب قانون اساسی مصوب 24/ چکیده کاملمطالعه موازین دین اسلام مشخص می کند محدود به بعثت پیامبر خاتم به بعد نبود؛ بل که از آغاز زندگی حضرت آدم، نظام سازی ارائه داد. مطالعه قانون اساسی حاکی است، اکثریت ایرانیان در تایید همه پرسی جمهوری اسلامی تاریخ های 10 و 11/01/1358 هجری خورشیدی و تصویب قانون اساسی مصوب 24/8/1358 هجری خورشیدی، حکومت را به جمهوری اسلامی تغییر دادند. مباحثی برای اصلاح نظام سازی مبتنی بر موازین اسلامی مطرح است؛ برخی موازین فقه حکومتی در اصول قانون اساسی پنهان است یا اجرا نشدند؛ مانند جایگاه طب اسلامی در نظام سازی که معاونت بهداشت و درمان وزارت بهداشت, درمان و آموزش پزشکی طی بخشنامههای شماره 2301/116 مورخ 9/2/1377 و 11415/ک مورخ 23/6/ 1377 انجام حجامت توسط پزشک در مطبها را ممنوع نمود و منجر به شکایت خلاف شرع و قانون اساسی بر اساس آیه 55 سوره مائده از قرآن کریم و اصل پنجم این قانون شد؛ طی نامه شماره 1647/21/80 مورخ 5/4/1380 دبیر محترم (نظر مورخ 3/4/ 1380) فقهای شورای نگهبان: با توجه به تأکیدات شرعی بر انجام سنت حجامت بخشنامههای مورد اشاره که انجام حجامت را ممنوع نموده است خلاف شرع شناخته شد. و بخشنامهها در دادنامه شماره 118 تاریخ 17/4/ 1380 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ابطال شدند. اندازه گیری کمی و کیفی نظر مردم و دین سالاری در حکومت، با روش تحلیلی- توصیفی بررسی می شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
98 - اصل حکومت بر سرنوشت اقلیتهای دینی در حقوق اسلامی
سمیه اسلامی مرتضی نجابت خواه علی اکبر گرجی ازندریانی مصطفی تقی زاده انصاریبحث اقلیتهای دینی و حق تعیین سرنوشت آن در حکومت اسلامی از موضوعات مهم و چالشی برانگیز است که تحقیق ها ی متعددی در خصوص آن نگارش یافته است اما بحث حکومت بر سرنوشت اقلیتهای دینی در حقوق اسلامی چندان مورد توجه قرار نگرفته است. در این مقاله تلاش شده به بررسی اصل حکومت بر چکیده کاملبحث اقلیتهای دینی و حق تعیین سرنوشت آن در حکومت اسلامی از موضوعات مهم و چالشی برانگیز است که تحقیق ها ی متعددی در خصوص آن نگارش یافته است اما بحث حکومت بر سرنوشت اقلیتهای دینی در حقوق اسلامی چندان مورد توجه قرار نگرفته است. در این مقاله تلاش شده به بررسی اصل حکومت بر سرنوشت اقلیتهای دینی در حقوق اسلامی پرداخته شود. موضوع مهم و اساسی که در این خصوص مطرح و بررسی شده این است که اصل حکومت بر سرنوشت اقلیتهای دینی در حقوق اسلامی بر چه مبانی استوار بوده و دارای چه اصولی است؟ مقاله حاضر توصیفی تحلیلی بوده و با استفاده از روش کتابخانهای به بررسی موضوع مورد اشاره پرداخته است. نتایج مقاله بیانگر این امر است که قاعده نفی سلطه و قاعده الزام مبانی اصل حکومت بر سرنوشت اقلیتهای دینی در حقوق اسلامی است. اهمیت این دو قاعده در فقه امامیه بسیار زیاد است به گونهای که از منظر فقها، اگر این دو قاعده نباشد پایهای برای حکومت اسلامی و امت مسلمانان باقی نمیماند و در واقع، قواعد مذکور از بهترین قواعد نظم دهنده میباشد که شارع مقدس آنرا به جهت استقرار و تداوم حکومت و امت اسلامی تقریر فرموده است. همچنین نتایج مقاله بر این امر دلالت دارد که کرامت انسانی، همگرایی، عدالت، دعوت، وفای به عقود، احسان و نیکوکاری و تألیف قلوب از مهمترین اصول و مولفههای حکومت بر سرنوشت اقلیتهای دینی در حقوق اسلامی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
99 - نقد مبانی فقهی «تعزیرات منصوص شرعی» در قانون مجازات اسلامی
حسین عندلیبهدف از این پژوهش بررسی مبانی فقهی اصطلاح تعزیرات منصوص شرعی و تبیین صحت یا عدم صحت به کارگیری چنین اصطلاحی در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 می باشد. بنابراین سوال اصلی پژوهش آن است که آیا به کارگیری اصطلاحتعزیرات منصوص شرعی برای مجازات برخی جرائم، صحیح است یا خیر؟ فرضیه چکیده کاملهدف از این پژوهش بررسی مبانی فقهی اصطلاح تعزیرات منصوص شرعی و تبیین صحت یا عدم صحت به کارگیری چنین اصطلاحی در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 می باشد. بنابراین سوال اصلی پژوهش آن است که آیا به کارگیری اصطلاحتعزیرات منصوص شرعی برای مجازات برخی جرائم، صحیح است یا خیر؟ فرضیه پژوهش آن است که در مساله تعزیرات با توجه به سنخ مساله که از سنخ مسائل حکومی و قضایی می باشد بنابراین روایاتی که بیانگر میزان مشخص تعزیز می باشد صادر از شان حکومی و قضایی معصومین می باشد و از آنجایی که احکام حکومی و قضایی صادره از سوی معصومین بر اساس مصالح موقت به منصه ظهور می رسد بنابراین نمی توان در این خصوص ثابت انگاری داشت و تصور کرد این احکام جزء احکام غیر قابل تغییر و ثابت است لذا نام گذاری تعزیرات منصوص شرعی بر این نوع تعزیرات به نظر صحیح نمی رسد. یافته پژوهش آن است که با توجه به اختلاف نظرهای فقهی در مصادیق تعزیرات منصوص شرعی، ارجاع قانون به یک نهاد مورد اختلاف، وحدت رویه قضایی را دچار مشکل میکند زیرا مشخص نیست قاضی در صدور رای باید به کدام یک از دیدگاه های فقهی استناد نماید پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
100 - بررسی و مقایسۀ نظریات امام خمینی (ره) و ماوردی در مورد حکومت اسلامی
خالد عسیی زاده دکتر محمد جواد باقی زاده دکتر حمید مسجد سرایی دکتر ابوالقاسم ولی زادهحکومت اسلامی و مسائل مرتبط با آن نظیر چگونگی انتخاب حاکم، شرایط حاکم، اختیارات و وظایف حاکم و سایر مباحث مرتبط از جمله مهم ترین مسائل در دین مبین اسلام، به شمار می آید. علمای اسلام از همان آغاز ظهور اسلام تا زمان حاضر پیرامون آن مباحثاتی دامنه دار داشته و تألیفاتی را در چکیده کاملحکومت اسلامی و مسائل مرتبط با آن نظیر چگونگی انتخاب حاکم، شرایط حاکم، اختیارات و وظایف حاکم و سایر مباحث مرتبط از جمله مهم ترین مسائل در دین مبین اسلام، به شمار می آید. علمای اسلام از همان آغاز ظهور اسلام تا زمان حاضر پیرامون آن مباحثاتی دامنه دار داشته و تألیفاتی را در این زمینه نگاشته اند. امام خمینی (ره) به عنوان یکی از علمای بزرگفقه امامیه و ماوردی به عنوان یکی از صاحب نظران فقه تسنن در این زمینه نظریاتی ارائه کرده اند؛ امام خمینی قلمرو اختیارات حاکم اسلامی را بسیار گسترده دانسته است و حتی در بعضی اوقات آنرا به امور شخصی نیز تسرّی داده است. ماوردی نیز در این باب نظری شبیه به امام خمینی داشته و قلمرو اختیارات حاکم اسلامی را بسیار گسترده دانسته است.پژوهش حاضر به شیوۀ توصیفی و تحلیلی انجام گرفته و به بررسی و مقایسۀ نظریات امام خمینی و ماوردی در مورد حکومت اسلامی، ویژگی ها، وظایف و اختیارات حاکم اسلامی و نحوۀ نصب و عزل اومی پردازد و در آن وجوه اشتراک و افتراق علمای مذکوربیان می گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
101 - تطور آرای فلسفی پیرامون جایگاه انسان در حکومت.
سعدالله ابراهیمی احمد آباد سید مصطفی ابطحی مصطفی کواکبیانرابطه میان مردم و حکومت و نقشی که مردم در حکومت دارند از جمله مسائلی است که در فلسفه سیاسی مطرح میشود. در این پژوهش به تطور آرای فلسفی پیرامون جایگاه مردم در حکومت پرداخته شده و به طور مشخص نمایندگانی از آرای فلسفی از دوره باستان، تا دوره مدرن تحقیق شده است. نتایج این چکیده کاملرابطه میان مردم و حکومت و نقشی که مردم در حکومت دارند از جمله مسائلی است که در فلسفه سیاسی مطرح میشود. در این پژوهش به تطور آرای فلسفی پیرامون جایگاه مردم در حکومت پرداخته شده و به طور مشخص نمایندگانی از آرای فلسفی از دوره باستان، تا دوره مدرن تحقیق شده است. نتایج این پژوهش نشان میدهد که سهم و جایگاه مردم درآرای فلسفی دوره باستان و میانه محدود است. در دوره باستان نقش مردم به عنوان گروههای صاحب حق و یا اراده سیاسی به رسمیت شناخته نمیشود. همچنان در دوره میانه نیز این تفکر ادامه یافته است. در دوره مدرن برای نخستین بار به طور مشخص مردم فراتر از گروهی که حکومت در مورد آنها وظایف تربیتی و پرورشی و یا غلبهای قاهر دارد؛ در فلسفه سیاسی ظاهر میشوند و مفاهیمی همچون قرارداد اجتماعی در نزد هابز و امانت داری در نزد لاک، حکومت را به مثابه تجلی اراده جمعی مردم معرفی میکنند. هابز، نوعی حکومت مطلقه را تجویز میکند، لاک، به فردیت اصالت میبخشد و دولت را به مثابه کارگزار مردم مطرح می کند. وبر، نیز مبتنی بر شکل های سه گانه اقتدار را نشان می دهد و رابطه حکومت و مردم در اندیشه او به صورتی از اقتدار پذیرفته شده است. اما کانت، با تمرکز بر جایگاه نوع انسان در حکومت و شاخصههایی که برای آن نام میبرد، حکومت جمهوری را تنها حکومت مشروع در جهان میداند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
102 - مبانی اندیشه سیاسی بنیادگرایی سلفی
محمد طاهری خنکداریخروج نیروهای آمریکایی از کابل در اوت 2021 و تشکیل امارت اسلامی در افغانستان به دنبال فرار دولت قانونی این کشور، دوباره واژههایی چون القاعده، طالبان، داعش، نیروهای تندرو، رادیکال و بنیادگرا را به سرتیتر رسانههای خبری و تحلیلی تبدیل کرد. بسیار مهم است بدانیم که این گروه چکیده کاملخروج نیروهای آمریکایی از کابل در اوت 2021 و تشکیل امارت اسلامی در افغانستان به دنبال فرار دولت قانونی این کشور، دوباره واژههایی چون القاعده، طالبان، داعش، نیروهای تندرو، رادیکال و بنیادگرا را به سرتیتر رسانههای خبری و تحلیلی تبدیل کرد. بسیار مهم است بدانیم که این گروهها از کجا نشأت می-گیرند و تفکراتشان بر چه مبناهایی استوار است؟ به نظر میرسد اندیشه سیاسی این گروهها فاقد چارچوب نباشد بلکه با مجموعهای از دادههای معرفتشناسی، هستیشناسی، انسانشناسی، جامعهشناسی و فرجامشناسی پشتیبانی میشود. در این مقاله با استفاده از روش هرمنوتیکی اقدام به بررسی بنیادهای اساسی اندیشه سیاسی گروههای اسلامگرای سلفی خواهیم کرد. گروههایی که تحت عناوین مختلفی چون بنیادگرایی اسلامی، سلفی، داعشی، طالبانی و امثالهم از آنها یاد میشود. البته این گروهها ممکن است از زوایای مختلف تفاوت-هایی با هم داشته باشند، ولی در مبانی اشتراکات بسیاری با هم دارند که با توجه به این مبانی مشترک مورد توجه قرار میگیرند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
103 - تحلیل سندی روایات ناظر بر خشونت در برپایی حکومت مهدوی
سید علی طاهری مهدی مهریزیبرای دستیابی به چگونگی تشکیل حکومت امام زمان(ع)، راهی نداریم جز رجوع به روایات معصومین علیهم السلام، با مراجعة به این روایات، درمی یابیم که برخی، برپایی این حکومت را همراه با خشونت، بیان کرده اند. روش این پژوهش، مطالعة کتابخانه ای است و با مراجعة به کتاب های رجالی و برر چکیده کاملبرای دستیابی به چگونگی تشکیل حکومت امام زمان(ع)، راهی نداریم جز رجوع به روایات معصومین علیهم السلام، با مراجعة به این روایات، درمی یابیم که برخی، برپایی این حکومت را همراه با خشونت، بیان کرده اند. روش این پژوهش، مطالعة کتابخانه ای است و با مراجعة به کتاب های رجالی و بررسی احوالات راویان، اعتبار یا عدم اعتبار اسناد این روایات را مورد بررسی قرار داده ایم. ما از بحث در سند روایات به دنبال اثبات صدور آن روایات از لسان اهل بیت علیهم السلام هستیم. حصول اطمینان به صدور روایت از معصوم، می تواند از راه های گوناگونی حاصل شود، یک راه وثوق مخبری است، یعنی ثقه بودن همة راویان موجود در سند روایت. پس از بررسی به این نتیجه رسیده ایم که اکثر روایات از نظر سند ضعیف اند. یافتة نهایی این است که حضرت برای برپایی حکومت، تا مجبور نشوند و در معرض کشته شدن قرار نگیرند، از خشونت استفاده نخواهند کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
104 - رویکردهای اصولی و اخباری در باب مشروعیت حکومت با تأکید بر آرا وحید بهبهانی و محمد امین استرآبادی
یونس سلیمانی گلی گارینه کشیشیان سیرکیبا غیبت امام دوازدهم (ع) در موضوع شیوه رسیدن به حکم شرع ی میران لمرای شریعه اخرلاف ایجاد شد .بعخی با ا لاقاد به کامل بودن دین بع آن بودند که همه نیازهای ملاشع ان در مجمو ه سرتت و حدیث آمده است و در مقابل، ده ای دیگع ضعورت اجلاهراد فقیره از حردیث را مطرع کعدنرد .ایرن اخل چکیده کاملبا غیبت امام دوازدهم (ع) در موضوع شیوه رسیدن به حکم شرع ی میران لمرای شریعه اخرلاف ایجاد شد .بعخی با ا لاقاد به کامل بودن دین بع آن بودند که همه نیازهای ملاشع ان در مجمو ه سرتت و حدیث آمده است و در مقابل، ده ای دیگع ضعورت اجلاهراد فقیره از حردیث را مطرع کعدنرد .ایرن اخلاف به طور خاص در دوران صفویه خود را بازنمایاند و جعیان اصولی و اخباری پدیرد آمرد .در ایرن در جمع آوری مطالب از روش کلاابخانه ای و در فهم ، پژوهش ضمن اسلافاده از رویکعد پژوهش تطبیقی و توضیح داده ها از روش مقایسه ای اسلافاده نوده است .یافلاه ها نشان می دهد هع یرک از دو جعیران به دلیل تأکید یکی بع قرل و دیگرعی ، اصولی و اخباری در آرا وحید بهبهانی و محمد امین اسلاعآبادی بع نقل، در رویکعد خود به حکومت، رویکعد ملافاوتی را دنبال کعده اند پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
105 - ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺷﺨﺼﯽ وﮐﻮدﺗﺎی ﻧﻈﺎﻣﯽ در اﯾﺮان ﻣﻌﺎﺻﺮ؛ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ای کودتاهای 1359 و 1332 ،1299ه.ش
علیرضا سمیعی اصفهانی یونس خداپرستحکومت شخصی و نوع افراطی آن سلطانیسم به تعبیر ماکس وبر گونهای از سلطه یا اقتدار سنتی است و بنابر دیدگاه نظریه پردازان سیاست و حکومت تطبیقی در سده بیستم با ویژگیهایی همچون شخصی شدن قدرت سیاسی، ضعف شدید نهادهای سیاسی و مدنی، فساد سیاسی، و... مشخص میشود. در ایران نخستین چکیده کاملحکومت شخصی و نوع افراطی آن سلطانیسم به تعبیر ماکس وبر گونهای از سلطه یا اقتدار سنتی است و بنابر دیدگاه نظریه پردازان سیاست و حکومت تطبیقی در سده بیستم با ویژگیهایی همچون شخصی شدن قدرت سیاسی، ضعف شدید نهادهای سیاسی و مدنی، فساد سیاسی، و... مشخص میشود. در ایران نخستین حکومت شخصی مدرن در قالب دولت مطلقه رضاشاهی با وقوع کودتای نظامی سوم اسفند 1299شمسی شکل گرفت و پس از آن با تکیه بر ارتش مدرن بهعنوان سنگ پایه و مهمترین ستون قدرت سلسله جدید تلاش کرد مسیر خود را به سوی خودکامگی هموار نماید.این ارتش با انجام کودتاهای 1332 و 1359 (کودتای نوژه) سعی کرد اساسیترین رسالت خود یعنی حفظ و حراست از خاندان پهلوی را به نحو احسن انجام دهد. بااین حال، این نهاد کلیدی در نظام سلطنتی پهلویها در نهایت نتوانست حکومت شخصی محمدرضا شاه را از فروپاشی برهاند. پاسخ بهاین مساله و پرسشهایی از این دست هدف اصلی نوشتار حاضر را تشکیل میدهد. بدین منظور تلاش خواهد شد با بهرهگیری از الگوی نظری صاحبنظرانی چون؛ جانوویتز (مدل پادگانی)، هانتینگتون (ایدئولوژی) و بهویژه اس.ای فاینر به بررسی مقایسهای سه کودتای 1299، 1332، 1359 در بعد رهبری، ایدئولوژی، سطوح مداخله نظامیان در سیاست ایران معاصر و همچنین نقش قدرتهای خارجی در اجرا و تحکیم این روند پرداخته شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
106 - رابطه خانواده، دین و دولت و نقش آن در شکاف نسلی در ایران امروز
مرتضی مقتدائیقرن بیستم با حوادث اجتماعی بزرگی همچون جنبشها و انقلابات اجتماعی همراه بوده است. در پس این تحولات، تحولاتی در لایههای مختلف اجتماعی بوجود آمد که تغییر موقعیت اجتماعی جوانان از جمله آن ها بود. جمهوری اسلامی ایران نیز تحت تأثیر این تحولات قرار گرفت. با گذشت کمتر از یک د چکیده کاملقرن بیستم با حوادث اجتماعی بزرگی همچون جنبشها و انقلابات اجتماعی همراه بوده است. در پس این تحولات، تحولاتی در لایههای مختلف اجتماعی بوجود آمد که تغییر موقعیت اجتماعی جوانان از جمله آن ها بود. جمهوری اسلامی ایران نیز تحت تأثیر این تحولات قرار گرفت. با گذشت کمتر از یک دهه از انقلاب اسلامی و پس از آن بسیاری از مفاهیم و روابط نیازمند بازتعریفی مجدد شدند که میتوان به روابط خانواده، دین و دولت اشاره کرد. این سه نهاد تأثیرگذار بر تحولات سیاسی – اجتماعی ایران میتوانند سه نوع رابطه تزاحمی، تابعی و تعاملی با همدیگر داشته باشند. هدف نوشتار حاضر بررسی روابط سه نهاد مزبور در ایران و تأثیر آن بر شکاف بین نسلها با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی است. نتیجه حاصله بیانگر وقوع شکاف نسلی در رابطه تزاحمی و تابعی و مدیریت و کنترل شکاف نسلی در رابطه تعاملی این سه نهاد با یکدیگر میباشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
107 - قانون و قانونگذاری در منظومه فکری امام خمینی (ره)
علی شیرخانیقانون و قانونگذاری یکی از مفاهیم پرطرفدار در زمان حاضر میباشد. هم اکنون نهادهای محلی، ملی، منطقهای و بینالمللی وجود دارند و مدعی هستند که بر اساس قانون رفتار و قانونگذاری مینمایند و به اداره امور میپردازند. قانون چیست و قانونگذار کیست؟ آیا فقه همان قانون است؟ و چکیده کاملقانون و قانونگذاری یکی از مفاهیم پرطرفدار در زمان حاضر میباشد. هم اکنون نهادهای محلی، ملی، منطقهای و بینالمللی وجود دارند و مدعی هستند که بر اساس قانون رفتار و قانونگذاری مینمایند و به اداره امور میپردازند. قانون چیست و قانونگذار کیست؟ آیا فقه همان قانون است؟ و آیا اسلام قوانین ثابت و لایتغیر دارد که در همه زمانها و مکانها قابل اجرا باشند؟ فقیه و فقیهان در زمان غیبت چه کارویژههایی دارند؟ آیا قوانین اسلامی در زمانهای گوناگون قابل فسخ و نسخ میباشند؟ در حکومت اسلامی عنصر زمان و مکان چه تأثیری بر روند قانون و قانونگذاری دارد؟ همه موارد فوق و موارد دیگری در مقاله ذیل با توجه به منظومه فکری حضرت امام خمینی که خود فقیه و مؤسس نظام سیاسی اسلامی بوده است، مورد بحث و بررسی قرار میگیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
108 - صف بندی سیاسی– اجتماعی در عصر امام حسن(ع) با تاکید بر معیارهای قرآنی
اعظم رحمانی راد محسن احتشامی نیامطابق با آیات و معیارهای قرآنی نفاق، خیانت پیشگی و ولایت گریزی، استحاله و منحرف ساختن دین از اهداف، جداسازی مردم از ولایت و نظام اسلامی و ترویج فساد و بی بندوباری، شبهه افنکی و تحریف حقایق از رویکردها و نشانگان صف و جبهه باطل و در مقابل وفاداری و خدمت به اسلام، ولایت پذ چکیده کاملمطابق با آیات و معیارهای قرآنی نفاق، خیانت پیشگی و ولایت گریزی، استحاله و منحرف ساختن دین از اهداف، جداسازی مردم از ولایت و نظام اسلامی و ترویج فساد و بی بندوباری، شبهه افنکی و تحریف حقایق از رویکردها و نشانگان صف و جبهه باطل و در مقابل وفاداری و خدمت به اسلام، ولایت پذیری، صلابت و التزام عملی به اسلام و حکومت اسلامی، وحدت، دوستی، الفت و همدلی با اهل ایمان و برخورد قاطع و مستقیم با باطل گرایان از رویکردها و نشانگان صف و جبهه حق در عصر امام حسن (ع) می باشد. در پاسخ به سوال این نوشتار تحلیلی- تاریخی مبنی بر اینکه درعصر امام حسن(ع) کدام جناح و یا جریان های سیاسی- مذهبی وابسته به دو جبهه حق و باطل بودند؟ یافته ها نشان می دهد که بنی امیه(باند اموی)، خوارج، خواص بی بصیرت و شکاکان(آلت دست اخلالگران و فتنهجویان) و الحمراء (در برابر مزد، به هر جنایتى تن در میدادند) از جناح ها و جریان ها وابسته به جبهه باطل و شیعیان امام حسن(ع) جریان وابسته به جبهه حق در عصر امام حسن (ع) بودند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
109 - نظریه مشروعیت و استیلای حکومت در اندیشه سیاسی روزبهان خنجی
محمد مهدی نادری کتایون سرلکفضل اله بن روزبهان خنجی(925-860 ق) معرف به خواجه ملا اندیشمند، فقیه و عارف ایرانی عصر آققویونلو و صفویان است که نقش مهمی در گسترش مکتب فقهی شافعی داشته است. او شافعی مذهبی متعصب بود و این تعصب در تکوین عقایدش نقش مهمی داشت. فضل بن روزبهان خنجی با احیاء شریعت نامه نویسی چکیده کاملفضل اله بن روزبهان خنجی(925-860 ق) معرف به خواجه ملا اندیشمند، فقیه و عارف ایرانی عصر آققویونلو و صفویان است که نقش مهمی در گسترش مکتب فقهی شافعی داشته است. او شافعی مذهبی متعصب بود و این تعصب در تکوین عقایدش نقش مهمی داشت. فضل بن روزبهان خنجی با احیاء شریعت نامه نویسی و نظریه استیلا به دنبال احیای نظم و اقتدار سیاسی اهل سنت بود. روزبهان بحران سیاسی جامعه عصر خود را به قدرت رسیدن سلاطین غیرمذهبی و بیتوجه به اجرای شریعت میدانست. به راستی او را میتوان یکی از مهمترین اندیشمندان نظریه مشروعیت و استیلا در میان اهل سنت دانست. در واقع خنجی با استفاده از مؤلفههایی چون تأویل گرایی، مشیت گرایی و حتی نمادهایی از اندیشه ایرانشهری در صدد برآمده تا حکومت آق قویونلو را حکومتی مشروع معرفی نماید. پژوهش توصیفی – تحلیلی حاضر بر آن است که با تمرکز بر دیدگاه آخرین شریعت نامه نویس (فضل اله بن روزبهان خنجی) به این پرسش پاسخ دهد که روزبهان خنجی راه حل برونرفت از مسائل و مشکلات سیاسی عصر خود را در چه میداند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
110 - بررسی مبانی فقهی مالیاتهای غیرثابت
عبدالجبار زرگوش نسب طاهر علی محمدی معصومه غیبیدر حکومت اسلامی مالیات به دودستهی ثابت و غیرثابت تقسیم میشود. مالیات ثابت به آن دسته از مالیاتهایی گفته میشود که از حیث مقدار، میزان و نرخ، دارای نص شرعی هستند، اما مالیاتهای غیرثابت به مالیاتهایی گفته میشود که در صورت ضرورت و نیاز جامعه وضع میشوند و با توجه به چکیده کاملدر حکومت اسلامی مالیات به دودستهی ثابت و غیرثابت تقسیم میشود. مالیات ثابت به آن دسته از مالیاتهایی گفته میشود که از حیث مقدار، میزان و نرخ، دارای نص شرعی هستند، اما مالیاتهای غیرثابت به مالیاتهایی گفته میشود که در صورت ضرورت و نیاز جامعه وضع میشوند و با توجه به شرایط زمانی و مکانی مقدار و نوع آن تغییر میکند. از آنجایی که وضع مالیات غیرثابت در یک جامعهی اسلامی باید متناسب و موافق با آموزههای دینی و اسلامی باشد تا مقبول متشرعین واقع شود، بررسی مبانی فقهی آن از اهمیت خاصی برخوردار خواهد بود. در این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی انجام شده، چنین به دست آمده که مستفاد ازآیات، روایات، قواعد فقهی و احکام اسلامی اخذ چنین مالیاتی توسط حکومت اسلامی نه تنها جایز، بلکه در مواردی واجب است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
111 - ملاک و چگونگی به کارگیری تقیه دردوره حضورمعصومان علیهم السلام
محمد جعفریتقیه یکی از باورهای شیعه است و در جائی قابل اعمال میباشدکه جان یا مال و یا عِرض شخص در خطرِ تعرض دشمن بوده و حفظ آن منوط به اظهارسخن یا عملی برخلاف موازین مسلّم دینی باشد. امامان معصوم نه تنها اجازه دادهاندکه به این حکم عمل شود بلکه خود بدان عمل نموده تا جائی که پاره چکیده کاملتقیه یکی از باورهای شیعه است و در جائی قابل اعمال میباشدکه جان یا مال و یا عِرض شخص در خطرِ تعرض دشمن بوده و حفظ آن منوط به اظهارسخن یا عملی برخلاف موازین مسلّم دینی باشد. امامان معصوم نه تنها اجازه دادهاندکه به این حکم عمل شود بلکه خود بدان عمل نموده تا جائی که پارهای از روایات متضمن حکم شرعی براساس تقیه صادر گشته و لذا نمیتواند مستند حکمی، تحت عنوان سنت، قرارگیرد. از سوئی فقها، بسیاری ازروایات مخالف با نظر مشهور و موافق با نظر اهل سنت را حمل برتقیه کرده و بدان عمل ننموده، درحالی که نظر غیرمشهور منطبق یا مستند به آن روایات میباشد. لذااین سؤال؛ به جدّ، مطرح میشود که چه باعث شده که امام(ع)تقیه نماید، درحالی که شأن حضرتش، در مقام بیان احکام و حفظ حوزه دین، چون پیامبراست و پیامیر تقیه نکرده وگرنه نقض غرض میشده؟ فرضیه اثبات شده در پاسخ این پرسش این است که ملاک تقیه با توجه به متن روایات و عمل معصومان(ع) به خطر افتادن موقعیت شیعه در امر حکومت بوده و بنابراین روایاتی را میتوان حمل برتقیه کرد که مربوط به احکام فقهی مرتبط باشؤون حاکم باشد و نه هر روایت مخالف با نظر مشهور و موافق با دیدگاه اهل سنت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
112 - بازپژوهی رویکردهای فقهی در مباحث کنترل جمعیت و تنظیم خانواده
فروزان علایی سوسن آل رسولبا توجه به اهمیت موضوع کاهش و یا افزایش جمعیت از جهات مختلف علمی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی در این مقاله تلاش داریم بابیان نظرات فقها و مبانی آنها در مباحث کنترل جمعیت و تنظیم خانواده، رأی صحیح در مخالفت یا موافقت با کنترل موالید را برگزینیم. لذا در این راستا پس چکیده کاملبا توجه به اهمیت موضوع کاهش و یا افزایش جمعیت از جهات مختلف علمی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی در این مقاله تلاش داریم بابیان نظرات فقها و مبانی آنها در مباحث کنترل جمعیت و تنظیم خانواده، رأی صحیح در مخالفت یا موافقت با کنترل موالید را برگزینیم. لذا در این راستا پس از تبیین چهار نظریه اصلی در حوزه جمعیتشناسی آرای فقهای مسلمان که به نحوی منطبق بر هر یک از آنهاست، مورد تحلیل قرار میگیرد. از آنجایی که اسلام در هیچ موردی دستور صریح و اکید مطلق (وجوب یا حرمت) برای افزایش یا کاهش جمعیت صادر نفرموده است، خطمشی کلی و نهایی با توجه به اصول کلی اسلام و بر اساس مقتضیات زمان و مکان و شرایط جامعه اسلامی تعیین میگردد. این وظیفه خطیر به عهده حاکم اسلامی است که با صدور حکم حکومتی برای حفظ نظم عمومی و بنابر مصالح و مفاسدی که تشخیص میدهد، با وضع مقررات جدید و صدور دستورهای موردی به تنظیم امور جامعه همت گمارد و ضمن حفظ اصول به نیازهای خاص زمان و مکان پاسخ میدهد. لذا انطباق نظریه جمعیت متناسب با اسلام اثبات میگردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
113 - تقاص از اموال دولتی
علی مظهر قراملکی علی اصغر افشاریفارغ از اینکه اصل تقاص مالی از مسلمات فقه امامیه است و تقاص افراد از اموال اشخاص حقیقی مورد مناقشه نیست، مسأله این است که آیا میتوان از اموال دولت تقاص کرد؟ و آیا تقاص اشخاص حقیقی از اموال اشخاص حقوقی جایز است؟ فقیهان امامیه علیرغم اهمیت مسأله به بحث تقاص از اموال حاک چکیده کاملفارغ از اینکه اصل تقاص مالی از مسلمات فقه امامیه است و تقاص افراد از اموال اشخاص حقیقی مورد مناقشه نیست، مسأله این است که آیا میتوان از اموال دولت تقاص کرد؟ و آیا تقاص اشخاص حقیقی از اموال اشخاص حقوقی جایز است؟ فقیهان امامیه علیرغم اهمیت مسأله به بحث تقاص از اموال حاکمیت اسلامی نپرداختهاند مگر اشارههای نادری که در حواشی بعضی ابواب مشاهده میگردد و یا برخی استفتاءات از معاصرین و نیز از حضرت امام خمینی که در این زمینه وجود دارد. مقاله حاضر پس از اشاره به اقوال در مسأله، ادله جواز تقاص از اموال دولتی را بیان کرده، مورد کنکاش قرار میدهد و ایرادهای احتمالی را در جهت تبیین نظریه عدم جواز ارزیابی میکند و در نهایت به دلیل صحیحه داود بن رزین و نیز عموم و اطلاق برخی ادله دیگر تقاص، اعم از آیات و روایات به این نتیجه میرسد که با رعایت شرائطی تقاص از اموال دولت اسلامی جایز است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
114 - تأملی بر تأثیر اماره ید در جرم پولشویی
حسین تاج آبادی محمد صادق آزادفر علی بناییپدیده پولشویی در عصر حاضر به یکی از معضلات اقتصاد جهانی تبدیل شده است. از این رو، کشورها و مجامع بین المللی به طور جدی قصد دارند با این پدیده و آثار و تبعات مخرب آن مقابله نمایند. جمهوری اسلامی ایران هماندد سایر کشورها برای مقابله با جرم پولشویی در سال 1386 به تصویب قا چکیده کاملپدیده پولشویی در عصر حاضر به یکی از معضلات اقتصاد جهانی تبدیل شده است. از این رو، کشورها و مجامع بین المللی به طور جدی قصد دارند با این پدیده و آثار و تبعات مخرب آن مقابله نمایند. جمهوری اسلامی ایران هماندد سایر کشورها برای مقابله با جرم پولشویی در سال 1386 به تصویب قانون مبارزه با پولشویی در دوازده ماده مبادرت ورزید. علاوه بر معضلات و آثار مخربی که این پدیده بر اقتصاد کشورها از جمله جمهوری اسلامی ایران دارد، وجود ماده ی 1 قانون مبارزه با پولشویی (اماره ید) سبب بروز مشکلات عدیده ای شده است که از جمله آنها به فرجام نرسیدن پروندههای مفتوحه و صدور رأی برائت می باشد. بر همین مبنا پژوهش حاضر با تمسک به ادلهسنتی قاعده ید و نیز فقه حکومتی؛ موضوع تأثیر اماره ید در جرم پولشویی و درستی یا نادرستی حذف آن را از قانون مزبور مورد مداقه قرار میدهد و سپس اشعار میدارد که حذف اماره ید در جرم پولشویی خلاف موازین و مقررات شرعی و قانونی میباشد پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
115 - مشروعیت رمزارزها از منظر فقه حکومتی و فردی
سید علی ربانی موسویانرمزارزها از جمله بیت کوین از ثمرات توسعه فناوری اطلاعات در نظام مالی بین المللی و حتی داخلی در دهه اخیر میباشند که منافعی همچون توسعه مبادلات ارزی بین المللی و ارزان شدن در مقابل چالشهایی همچون توسعه جرایمی مانند پولشویی و نقض نظم اقتصادی و مالی کشورها را با خود به هم چکیده کاملرمزارزها از جمله بیت کوین از ثمرات توسعه فناوری اطلاعات در نظام مالی بین المللی و حتی داخلی در دهه اخیر میباشند که منافعی همچون توسعه مبادلات ارزی بین المللی و ارزان شدن در مقابل چالشهایی همچون توسعه جرایمی مانند پولشویی و نقض نظم اقتصادی و مالی کشورها را با خود به همراه داشتهاند. در تحقیق حاضر که به روش توصیفی- تحلیلی است؛ از منظر فقه فردی، رمزارزها یک نوع مال بوده، معاملات آنها ربوی و غرری نیست و بنابراین، در صورتی که مبنای معاملاتی رمزارزها از منظر شرعی صحیح باشد، مبادله رمزارزها از منظر شرعی مباح است. اما در صورتی که مبنای معاملاتی رمزارزها مشروعیت نداشته باشد، معامله آنها باطل و حرام است. از منظر فقه حکومتی اما وضعیت مبادلاتی رمزارزها متفاوت است. نتیجه تحقیق حاضر بدین صورت است که به استناد ادلّهای مانند قاعده لاضرر، قاعده احترام و قاعده حفظ نظام و قاعده اقدام و قاعده عدالت که همگی مانع از اجرای سیاستهای نادرست پولی و افزایش بیرویه حجم پول در نظام اقتصاد اسلامی میشوند، مقتضی است تا زمانی که از طرف حاکمیت، نظم حقوقی برای کنترل رمزارزها در اقتصاد کشور ترتیب داده نشده، از معاملات در زمینه رمزارزها جلوگیری کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
116 - نظریه توافقی شدن کیفر حدی مبانی فقهی و چالش های اجرایی
محمدعلی حاجی ده آبادی عباسعلی نیک نسبدر فقه اسلامی حدود گروه مهمی از مجازات های غالباً بدنی هستند که پس از پیروزی انقلاب اسلامی مورد استقبال قانونگذار کیفری ایران نیز قرار گرفته و بیش از سه دهه اجرا گردیده اند. در طول این سال ها اجرای برخی از کیفرهای حدی به خ چکیده کاملدر فقه اسلامی حدود گروه مهمی از مجازات های غالباً بدنی هستند که پس از پیروزی انقلاب اسلامی مورد استقبال قانونگذار کیفری ایران نیز قرار گرفته و بیش از سه دهه اجرا گردیده اند. در طول این سال ها اجرای برخی از کیفرهای حدی به خصوص قتل و سنگسار مشکلاتی را برای کشور فراهم نموده است. یک تدبیر مفید جهت کاستن از بار منفی اجرای کیفرهای بدنی ، استفاده از واکنش های توافقی است. چرا که در این راهبرد، مجازات بدنی همچنان در متن قوانین باقی مانده و در همین اندازه هم می تواند هدف ارعاب انگیزی مجازات ها را تأمین نماید؛ از طرفی در موارد استثنایی با صرف نظرکردن از اجرای کیفر بدنی و استفاده از مجازات توافقی می توان بزه کار را به انجام رفتارهای مثبت و سازنده ، ترمیم خسارت و ادای دین خود به بزه دیده و جامعه درک بدی رفتار خود و در نهایت اصلاح و بازسازگاری جسمی و روحی و روانی سوق داد و تشویق نمود. با توجه به ظهور نظریه توافقی شدن عدالت کیفری، این پرسش مطرح می شود که آیا امکان استفاده از مجازات توافقی در جرائم مستوجب حد وجود دارد؟ در مقاله حاضر ضمن تأکید بر وجود مبانی فقهی و عدم غفلت از چالش های اجرایی، امکان پذیری اجرای موردی نظریه در جرایم حدی - با این قید که وجود و اعمال کیفرهای حدی یک اصل است و مجازات توافقی استثنایی بر اصل و تنها شامل موارد خاصی می شود که وجود مصلحت مهمتر، ترک مفسده، مقتضیات زمان و مکان و اموری از این دست اجرای آن را توجیه نماید - نتیجه گرفته شده و پیشنهادهایی در این زمینه ارائه شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
117 - حلّ تعارض سلطه شوهر بر زن و حریم خصوصی او
رمضانعلی شعبانی عابدین مومنیدر زندگیِ عرفی، بر اساس بعضی آراء فقهی این تصوّر برای مسلمانان پدید آمد که در زندگی اجتماعی، عملاً رویه زندگی خانواده بر اساس سلطه مطلق شوهر بر همسر قرار گرفته است. از طرف دیگر بر اساس باز پژوهی مستندات فقهی و مبانی رابطه زن و شوهر با یکدیگر و پذیرفتن مالکیّت خصوصی، است چکیده کاملدر زندگیِ عرفی، بر اساس بعضی آراء فقهی این تصوّر برای مسلمانان پدید آمد که در زندگی اجتماعی، عملاً رویه زندگی خانواده بر اساس سلطه مطلق شوهر بر همسر قرار گرفته است. از طرف دیگر بر اساس باز پژوهی مستندات فقهی و مبانی رابطه زن و شوهر با یکدیگر و پذیرفتن مالکیّت خصوصی، استقلال هر یک از زن و شوهر نسبت به هم از نظر جان، مال و آبرو در زندگی زناشویی رجحان داشته و سلطه شوهر در حدّ حقّ زوجیّت یعنی تمکین و حسن معاشرت می باشد و در مقابل، زن هم از بابت دریافت مهر و نفقه بر شوهر سلطه دارد که سلطه ای متقابل و عادلانه است و برابری زن و شوهر را اثبات می کند. با این اوصاف این دو تصوّر یعنی تسلّط زوج و حریم خصوصی زوجه در تعارض با هم قرار می گیرند. حال راه حلّ چیست؟ آیا با وجود ادلّه فقهی تسلّط زوج بر زوجه، می توان برای زن حریم خصوصی قائل شد؟ از آن جایی که تعارض، جنبه بدوی دارد می توان از طریق جمع عرفی و از باب حکومت آن را حل نمود. با این بیان که با توجّه به اصل عدم ولایت و این که هر انسانی در جان و مال و آبرو استقلال دارد، حریم خصوصی زوجه بر آن حاکم بوده و آن را محدود می کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
118 - تحلیل و نقد رویکردهای رقیب و اشکالات وارده بر تئوری «فقه نظام»
مجید نورزاد کوهساره حمید مسجدسرایینظریه فقه نظامات اجتماعی برای اولین بار توسط شهید صدر(ره) در کتاب اقتصادنا تبلور یافته و به عنوان رویکردی جدید در تفقّه معرفی گردیده است که در آن مجتهد اسلامی، متفاوت از نگاه خرد و فردی، به فقه و مقوله ی اجتهاد، با یک نگاه سیستمی و مجموعی در پی تحلیل مسائل فقهی برآمده و چکیده کاملنظریه فقه نظامات اجتماعی برای اولین بار توسط شهید صدر(ره) در کتاب اقتصادنا تبلور یافته و به عنوان رویکردی جدید در تفقّه معرفی گردیده است که در آن مجتهد اسلامی، متفاوت از نگاه خرد و فردی، به فقه و مقوله ی اجتهاد، با یک نگاه سیستمی و مجموعی در پی تحلیل مسائل فقهی برآمده و در صدد استنباط نظامات اجتماعی از منابع دینی بر می آید؛ لذا همچنان که فقه فردی و متعارف، متکفّل بیان احکام و تکالیف فردی بوده و رسالت دینی شدن افعال و رفتار آحاد مکلّفان را بر عهده دارد، فقه نظام نیز - ضمن مستظهر بودن به بنای عقلا و منطقه الفراغ به عنوان یکی از عناصر اصلی این رویکرد - متکفّل استنباط احکام ساختارها و مناسبات حکومتی و اجتماعی در راستای اداره و مدیریّت دینی و الهی جامعه می باشد. بنابراین فقه نظام، یک رویکردی است حکومت ساز و اجتماع پرور و حاکمیّت آفرین در عرصه ی فقاهت و اجتهاد، که رقبایی را به همآوردخود می خواند و به ستیز با آنها می پردازد. فقه سکولار و فقه اجتماعی به عنوان دو رویکرد اصلی در مقابل رویکرد فقه نظام مطرح می باشند که این مقاله با تأکید بر بازخوانی این دیدگاه ها و طرح اشکالات وارده بر رویکرد فقه نظام و نقض آنها، به این نتیجه اصرار می ورزد که تمامی رویکردهای مقابل، مردود بوده و توان صف آرایی در برابر رویکرد ادّعایی را ندارند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
119 - بررسی جایگاه رهبری در گلستان سعدی
پروانه عادل زادهخاستگاه مدیریت و رهبری از مهم ترین موضوعات جهت دهنده به حکومت و اداره یک سازمان است. این که انسان از چه مجرایی گام در میدان اداره امور بگذارد و به رهبری پردازد، نقش تعیین کننده در مدیریت و حکومت دارد. تصمیم گیری ها و رفتار و سلوک مدیریتی و حکومتی اعم از بخشایش، خردمندی، چکیده کاملخاستگاه مدیریت و رهبری از مهم ترین موضوعات جهت دهنده به حکومت و اداره یک سازمان است. این که انسان از چه مجرایی گام در میدان اداره امور بگذارد و به رهبری پردازد، نقش تعیین کننده در مدیریت و حکومت دارد. تصمیم گیری ها و رفتار و سلوک مدیریتی و حکومتی اعم از بخشایش، خردمندی، امانت داری و بلندنظری به شدت متاثر از تلقی ها و دریافت ها از مدیریت و حکومت است. نوع دریافت زمامداران از خود در جایگاه مدیریتی، آنان را به انواع روابط و مناسبات سوق می دهد. اگر دریافت ها، امانت باشد کارکردها، امانت دارانه می باشد، ولی چنانچه تحکم دریافت شود کارکردها آمرانه خواهد بود. ادبیات فرماندهی و رهبری از جایگاه بندگی خدا و پاسداشت ادبیات لطیف و انسانی، در عین اقتدار و توانایی در مدیریت به حفظ سلسله مراتب و تحکیم حکومت نیز منجر می شود. چنانچه دستورالعمل ها در چرخه ی نابسامانی تباه گردد، از بی قانونی و هرج و مرج، گزیری نیست. در این مقاله دیدگاه های افصحالمتکلّمین، شیخ مصلحالدین سعدی شیرازی در گلستان در خصوص اصل رهبری مورد بررسی و مداقه قرار گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
120 - خوانش نشانه شناختی صورت و معنا در بناهای دولتی و حکومتی تبریز عصر پهلوی بر اساس اندیشه های دو سوسور و پیرس
مریم اسکندرینشانه شناسی، نمود عینی از مفهوم یا پدیده ای غایب به منظور برقراری ارتباط با مخاطب است و از آن جایی که اصولا معماری نه برای برقراری ارتباط، بلکه برای آن که کارکردی را عملی سازد؛ شکل می گیرد برای نشانه شناسی موردی خاص و چالش برانگیز محسوب می گردد. با توجه به اینکه جریان غ چکیده کاملنشانه شناسی، نمود عینی از مفهوم یا پدیده ای غایب به منظور برقراری ارتباط با مخاطب است و از آن جایی که اصولا معماری نه برای برقراری ارتباط، بلکه برای آن که کارکردی را عملی سازد؛ شکل می گیرد برای نشانه شناسی موردی خاص و چالش برانگیز محسوب می گردد. با توجه به اینکه جریان غالب در معماری دوره پهلوی، صورت ایرانی معماری مدرن بود که با عنوان معماری شبه مدرنیستی نام گذاری گردید. بناهای این دوره با توجه به اینکه تجلی کالبدیِ منشها، مشخصات یا ترجیحات جامعه ایرانی در آن زمان بودهاند، میتوانند به عنوان اسناد و شواهد کالبدی در بررسی مشخصات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و مذهبی بخش عظیمی از جامعه آن دوره مورد بررسی قرار گرفته و معرف بدنه جامعه باشند. یکی از نمودهای این تحولات، تغییر و چگونگی معماری بناهای حکومتی و دولتی شهر تبریز در انتقال مفاهیم مدرن و متجدد بواسطه نشانه شناسی صورت و معنا، پرسش اصلی این تحقیق را تشکیل می دهد. برای تأویل این مفاهیم، علم نشانه شناسى با دریافت رمزگان زیباشناختى، اجتماعى و فرهنگى هر طرح، مفاهیم مستتر در آن را لایه هاى درونى و پنهان طرح را تأویل و مکشوف مى گرداند. هدف این پژوهش ارائه خوانشی نشانه شناختی از فضاهای حکومتی و دولتی دوره پهلوی در شهر تبریز با روش تحلیلی- توصیفی در پرتو اندیشه های پیرس و دوسوسور است که در گذر زمان تبدیل به نشانه ارتباطی در شهرها شده اند. و حامل پیام هایی در لایه های معماری و فرامعماری خود هستند. در این پژوهش سعی شده است تا با محدود کردن تحقیق به حوزه حکومتی و دولتی در یک مقطع زمانی خاص، نتایج جامع و دقیق تری حاصل گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
121 - بررسی وضعیت شاخصهای حکمروایی خوب شهری در مناطق شهری (مطالعه موردی: شهر زاهدان)
سجاد پودینه معصومه حافظ رضازاده غلامرضا میریحکمروایی شهری در پی آن است تا نقش دولت را در حد هماهنککننده و پاسدار قوانین محدود کند و از دخالت مستقیم آن در تصمیمگیریها، اداره و اجرای امور مربوط به زندگی روزمره مردم بکاهد. هدف تحقیق حاضر، بررسی وضعیت شاخصهای حکمروایی خوب شهری در مناطق شهری زاهدان است. روش تحقیق چکیده کاملحکمروایی شهری در پی آن است تا نقش دولت را در حد هماهنککننده و پاسدار قوانین محدود کند و از دخالت مستقیم آن در تصمیمگیریها، اداره و اجرای امور مربوط به زندگی روزمره مردم بکاهد. هدف تحقیق حاضر، بررسی وضعیت شاخصهای حکمروایی خوب شهری در مناطق شهری زاهدان است. روش تحقیق پژوهش، توصیفی - تحلیلی و براي گردآوري اطلاعات موردنیاز از روش کتابخانهای و میدانی (ابزار پرسشنامه) استفاده گردید. جامعه آماری تحقیق را شهروندان شهر زاهدان شامل 592968 نفر تشکیل میدهند. حجم نمونه به وسیله فرمول کوکران 360 نفر محاسبه و پرسشنامه پژوهش متناسب با جمعیت هر منطقه به روش تصادفی ساده در سطح منطقهها تکمیل شد. جهت مقایسه زوجی هر یک از شاخصهای حکمروایی خوب شهری، پس از اخذ نظر 17 نفر از کارشناس متخصص که از شناخت کامل نسبت به شهر مورد مطالعه برخوردار هستند، با استفاده از مدل ا. اچ. پی فازی به وزندهی هر یک از شاخصها اقدام گردیده است. جهت تحلیل دادههای گردآوری شده از نرمافزار SPSS و آزمون تی تکنمونهای و مدل تاپسیس فازی استفاده گردیده است. یافتهها نشان داد که شاخصهای حکمروایی خوب شهری در مناطق شهر زاهدان در وضعیت نامطلوب قرار دارند. همچنین، نتایج به دست آمده از اولویتبندی مناطق پنجگانه شهر زاهدان با مدل تاپسیس فازی (Fuzzy Topsis) از نظر شاخصهای حکمروایی خوب شهری نشان میدهد که منطقه 1 با وزن 818/0 در رتبه اول جای دارد. منطقه 4 با وزن 000/0 در رتبه پنجم و آخر قرار دارد. منطقه 2 با وزن 722/0، منطقه 5 با وزن 636/0 و منطقه3 با وزن 289/0 به ترتیب در رتبههای دوم تا چهارم از نظر شاخصهای حکمروایی خوب شهری قرار دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
122 - به سوی حکمروایی اجتماع محلی؛ کوششی در معرفی موضوعات و عرصههای کلیدی موردپژوهی: محله درکه
جمیله توکلی نیا محمد کاظم شمس پویانگاهی به سیر تحول رویکردهای اداره و مدیریت شهری نشان می دهد که دیگر نمی شود همچون گذشته بدون توجه به رویکردهای مشارکتی و توجه به مقیاس محلی به برنامه ریزی پرداخت. در این میان حکمروایی اجتماع محلی به مثابه الگوی مؤثر و کارآمد نحوه ی اداره ی امور مطرح می شود. اجتماع محلی چکیده کاملنگاهی به سیر تحول رویکردهای اداره و مدیریت شهری نشان می دهد که دیگر نمی شود همچون گذشته بدون توجه به رویکردهای مشارکتی و توجه به مقیاس محلی به برنامه ریزی پرداخت. در این میان حکمروایی اجتماع محلی به مثابه الگوی مؤثر و کارآمد نحوه ی اداره ی امور مطرح می شود. اجتماع محلی پایه گذار تعاملات انسان امروزی تلقی می شود و حکمروایی اجتماع محلی پتانسیل بالایی را به منظور مشارکت اجتماعات محلی در تصمیم گیری ها نشان می دهد. مطالعات اولیه در محله ی درکه، گواه این مدعا بود که مدیریت محلی هنوز به جایگاه واقعی خود دست پیدا نکرده و اهالی مشارکت چندانی در طرح ها و برنامه های محلی ندارند. بر این پایه، تحقیق حاضر که درباره ی مؤلفه های حکمروایی و آزمون ارتباط آن با مؤلفه ی مشارکت است انجام شد. در واقع، از اهداف اصلی تحقیق می شود به تبیین وضعیت مدیریت محلی به لحاظ مؤلفه های حکمروایی خوب و آزمون ارتباط آن با مؤلفه مشارکت اشاره کرد. در بخش نظری تحقیق، از مطالعات کتابخانهای و در بخش موردی تحقیق از پیمایش و ابزار پرسشنامه بهره گرفته شد. نتایج تحقیق نشان داد که سطح مؤلفههای حکمروایی اجتماع محلی در محله درکه از سطح متوسط پایین تر است. همچنین، بین مشارکت و حکمروایی اجتماع محلی و مؤلفه های آن رابطه معنادار و مستقیمی وجود دارد. بنابراین با کاهش مشارکت، امتیاز حکمروایی اجتماع محلی کاهش مییابد و از سوی دیگر با افت وضعیت حکمروایی، سطح مشارکت نیز کاهش می یابد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
123 - بررسی تطبیقی سیاست تساهل و تسامح حکومت های آل بویه و فاطمیان
مهدی نجاتی آتانی نصراله پور محمدی املشی مصطفی ناصری راد بشری دلریشبررسی تطبیقی سیاست تساهل و تسامح حکومت های آل بویه و فاطمیانچکیده :در قرن های چهارم و پنجم هجری بخش وسیعی از سرزمین های اسلامی توسط حکومت های شیعی، از جمله آل بویه و فاطمیان اداره می شد. این حکومت ها با در پیش گرفتن سیاست تسامح و تساهل ، رواج مراودات علمی بین اندیشمندان چکیده کاملبررسی تطبیقی سیاست تساهل و تسامح حکومت های آل بویه و فاطمیانچکیده :در قرن های چهارم و پنجم هجری بخش وسیعی از سرزمین های اسلامی توسط حکومت های شیعی، از جمله آل بویه و فاطمیان اداره می شد. این حکومت ها با در پیش گرفتن سیاست تسامح و تساهل ، رواج مراودات علمی بین اندیشمندان با گرایش های دینی و مذهبی گوناگون ، آزادی انجام مراسم دینی و رعایت حقوق اقلیت های مذهبی را در کارنامه خود ثبت نمودند؛ اما واگذاری مناصب بالای حکومتی به اهل کتاب زمینۀ تسلط آنان بر مسلمانان را فراهم ساخت و در بسیاری مواقع موجب ظلم و ستم آنان بر مردم شد. در این تحقیق با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع اصلی، سیاست تساهل و تسامح و اثرات آن در دو حکومت مذکور به صورت تطبیقی بررسی شده است.کلیدواژه : تساهل و تسامح، اهل ذمّه، حکومتهای شیعی، فاطمیان، آل بویه پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
124 - پیشینه تاریخی بغی و تمرد در حکومت اسلامی
جعفر ناصری محمدحسین ناظمی اشنی علیرضا سلیمی سید علیرضا حسینیبغی یکی از مباحث مهم فقه سیاسی در تاریخ اسلام است که منشأ آن آیه نهم سوره حجرات است. هرگاه دو گروه از مسلمانان با یکدیگر به جنگ بپردازند، باید بین آنها صلح و آشتی برقرار کرد و اگر گروهی بر دیگری تجاوز و ستم کند، باید با ستمگر به قتال برخاست، تا به امر خداوند درآیند. ام چکیده کاملبغی یکی از مباحث مهم فقه سیاسی در تاریخ اسلام است که منشأ آن آیه نهم سوره حجرات است. هرگاه دو گروه از مسلمانان با یکدیگر به جنگ بپردازند، باید بین آنها صلح و آشتی برقرار کرد و اگر گروهی بر دیگری تجاوز و ستم کند، باید با ستمگر به قتال برخاست، تا به امر خداوند درآیند. اما بیشتر فقها با استناد به این آیه شریفه بغی را خروج از اطاعت امام عادل تعریف کردهاند. بر اساس ادله و قرائن در عصر غیبت بغی شامل خروج کنندگان علیه جانشین امام علیهالسلام که همان ولیفقیه جامعالشرایط است نیز میشود. بهعبارتدیگر بغی شورش و قیام مسلحانه و برانداز و ... علیه حاکم یا حکومت اسلامی است، که نوعی جنگ داخلی محسوب و مقابله با شورشیان و باغیان با امر ولیفقیه و حاکم اسلامی انجام میگیرد. ازآنجاییکه جرم بغی به عصر مولای متقیان حضرت علی علیهالسلام بازمیگردد، احکام و قواعد مربوط به بغات بر مبنای کتاب و سیره علوی است و حکومت اسلامی به دلیل اهمیت و موقعیت از ابتدا بهویژه در زمان حکومت امیرالمؤمنین علیهالسلام با بغات مواجه و در زمان حاضر نیز حکومت اسلامی با محور ولایتفقیه با چنین رفتارهایی مواجه است. لذا برای هرگونه برخورد با باغیان باید به عملکرد حضرت تمسک جست و پیش از هرگونه اقدام قهرآمیز ضد بغات، آنان را ارشاد و راهنمایی و به شبهات احتمالی آنان پاسخ داد. لذا هدف اصلی در این نوشتار بررسی موضوع بغی بهصورت تاریخی و فقهی و با استفاده از ابزار مطالعات کتابخانهای و با روش توصیفی تحلیلی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
125 - سرّ ناکامی انجمن ایالتی آذربایجان در جریان نهضت مشروطیّت ایران
سعید آتشبار منیژه صدری سیدمحمود سادات منیره کاظمی راشدهدف: بررسی علل ناکامی انجمن ایالتی آذربایجان در عصر مشروطه.روش: این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی تلاش دارد عوامل ناکامی انجمن ایالتی آذربایجان در عصر مشروطه را مورد بررسی و مطالعه قرار دهد. یافته ها و نتیجه گیری: یکی از مهمّ ترین دست آوردهای نهضت مشروطیّت ایران، شکل گیری چکیده کاملهدف: بررسی علل ناکامی انجمن ایالتی آذربایجان در عصر مشروطه.روش: این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی تلاش دارد عوامل ناکامی انجمن ایالتی آذربایجان در عصر مشروطه را مورد بررسی و مطالعه قرار دهد. یافته ها و نتیجه گیری: یکی از مهمّ ترین دست آوردهای نهضت مشروطیّت ایران، شکل گیری انجمن های ایالتی و ولایتی است. این انجمن ها نقشی بارز در تحوّلات عصر مشروطیّت ایفا کردند و در مقام صیانت کنندگان اصلی نهضت مشروطه و دارالشّورای ملّی، در روزگار فعّالیّت خویش به نحوی رفتار نمودند که خشم و نفرت طرفداران استبداد علیه آنان برانگیخته شد. بر همین رویّه، در ماه های پایانی عمرِ مجلس دورة اوّل، واکنش تندی بر انجمن ها و علی الخصوص بر انجمن تبریز که از آن با عنوان انجمن مقدّس ملّی یاد می شد، در مجلس شکل گرفت؛ که به محوِ حیات تمامی انجمن ها در ادوار آتیه مجالس انجامید. مقاله حاضر بر آن است تا ضمن پیشبرد بحث، به سوأل اساسی و بنیادین آن که جستجوی علل ناکامی انجمن ایالتی آذربایجان در تحوّلات عصر مشروطه می باشد، پاسخی در خور و شایسته ارائه دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
126 - کارکردهای انجمن ایالتی آذربایجان در عصر مشروطیّت به روایت از روزنامة انجمن تبریز و اسناد نویافته
سعید آتشبار منیژه صدری سیدمحمود سادات منیره کاظمی راشدانجمن ایالتی آذربایجان که ابتداً تنها برای نظارت بر انتخابات وکلای مجلس شورای ملّی به وجود آمد، به تدریج چنان نفوذی یافت که به صورت تنها مرجع دادخواهی مردم آذربایجان در آمد و چون در هر امری مردم مستقیماً به آن مراجعه می کردند به عنوان ارگان رسمی از طرف اقشار مختلف مردم چکیده کاملانجمن ایالتی آذربایجان که ابتداً تنها برای نظارت بر انتخابات وکلای مجلس شورای ملّی به وجود آمد، به تدریج چنان نفوذی یافت که به صورت تنها مرجع دادخواهی مردم آذربایجان در آمد و چون در هر امری مردم مستقیماً به آن مراجعه می کردند به عنوان ارگان رسمی از طرف اقشار مختلف مردم پذیرفته شد. انجمن تا حدّ زیادی تابع نظرات و خواسته های مردم بود و تمایل به شرکت مردم در کارها و اطّلاع آنها از تصمیمات متّخذه داشت. بر این اساس، در از میان برداشتن رسوم اجحاف آمیز و گشایش مکاتب و مدارس جدید، تأسیس بلدیّه و نظمیّه، نظارت بر امور دولتی و نظایر آن گام برداشت. در واقع، اعضای انجمن ایالتی آذربایجان مسئولانه پاسخگوی مردمی بودند که با استقرار مشروطیّت و با توجّه به نقش بارزی که خود در آن ایفا کردند، تغیراتی اساسی را خواستار بوده و خود را ذی حق می دانستند که در جریانات مختلف حاضر و ناظر باشند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
127 - درآمدی بر اعتقادات دینی وسیاست مذهبی آقامحمدخان قاجار
جواد نوریان امیرتیمور رفیعی حمید رضا صفاکیشباورها واعتقادات دینی آقا محمد خان قاجار در راستای سیاست مذهبی وی قابل بحث وبررسی است .به نظر می رسد در رفتار واعمال ظاهری وی نوعی اعتقاد به باورهای دینی قابل تشخیص است به طوری که به عنوان زمامدار یک کشور شیعی می کوشید تا نشان دهد که حافظ و نگهدار مذهب شیعی است .به طور چکیده کاملباورها واعتقادات دینی آقا محمد خان قاجار در راستای سیاست مذهبی وی قابل بحث وبررسی است .به نظر می رسد در رفتار واعمال ظاهری وی نوعی اعتقاد به باورهای دینی قابل تشخیص است به طوری که به عنوان زمامدار یک کشور شیعی می کوشید تا نشان دهد که حافظ و نگهدار مذهب شیعی است .به طور کلی از حکومت آقا محمد خان بیشتر به عنوان یک حکومت نظامی و خشن یاد می شود،به نحوی که منابع و متون تاریخی بیشتر به شرح لشکرکشی ها و خونریزی های بی حد وحصر وی پرداخته اند ودر این میان بررسی روحیات دینی و اعتقادات مذهبی وی کاملا مغفول مانده است.مساله اساسی این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی واستفاده از منابع کتابخانه ای به آن پرداخته می شود،بررسی اعتقادات دینی و قلبی آقامحمد خان ورویکرد وی در برخورد با علمای شیعه است.یافته های پژوهش نشان می دهد که از یک طرف بنیانگذار سلسله قاجار،نه از روی تزویر وریاکاری بلکه به لحاظ قلبی واعتقادی ،کاملا متشرع ووفادار به مبانی تشیع بوده است و از طرف دیگر ضمن احترام فراوان برای علمای شیعه وبه کارگیری موردی آنان در امور حکومت،چندان اجازه دخالت در امور سیاسی را به ایشان نمی داده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
128 - تردیدهای شیخ بهایی در همکاری با دولت صفوی
رفعت خواجه یارتشکیل دولت صفوی و رسمیت یافتن مذهب شیعه در ایران موجب حضور علمای شیعه حتی از سرزمینهای اطراف در ایران گردید بهویژه در دوران شاهطهماسب که تعداد زیادی از علمای جبل عامل به دربار او روی آوردند و صاحب مقامات برجسته مذهبی شدند و اکثراً به همکاری با دولت صفوی پرداختند و نس چکیده کاملتشکیل دولت صفوی و رسمیت یافتن مذهب شیعه در ایران موجب حضور علمای شیعه حتی از سرزمینهای اطراف در ایران گردید بهویژه در دوران شاهطهماسب که تعداد زیادی از علمای جبل عامل به دربار او روی آوردند و صاحب مقامات برجسته مذهبی شدند و اکثراً به همکاری با دولت صفوی پرداختند و نسل دوم و سوم این علما در دهههای بعد همچنان با حکومت صفوی همکاری داشتند.شیخ بهایی از نسل علمای جبل عامل است که در دوران سلطنت شاهعباس اول مقام شیخالاسلامی که بالاترین مقام مذهبی بود را بر عهده داشت او بهعنوان یک عالم برجسته شیعه در عین همکاری با دولت صفوی ولی (در برخی آثارش) با شک و تردید به این همکاری مینگرد و حتی از آن بهعنوان شرک یاد میکند. این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی درصدد است با استفاده از منابع تاریخی ابتدا تصویری از حکومت صفوی در دوران سلطنت شاهعباس اول ارائه داده سپس به تحلیل عملکرد شیخ بهایی و تعامل او با دولت صفوی بپردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
129 - نقش امیرعلیشیر نوایی در سیاست های اعمال شده سلطان حسین بایقرا
امیر نعمتی لیمائی عطاءالله حسنیچکیده: امیرعلیشیرنوایی از جمله بازیگران پرکنش صحنه سیاست در واپسین دهه های حکومت تیموریان به شمارمی آید. از این روی، در این مقاله با بهرهجستن از روش تحقیق تاریخی تلاش شده است درک گردد نقش او در سیاست های اعمال شده از سوی پادشاه وقت، سلطانحسینبایقرا، چه اندازه بو چکیده کاملچکیده: امیرعلیشیرنوایی از جمله بازیگران پرکنش صحنه سیاست در واپسین دهه های حکومت تیموریان به شمارمی آید. از این روی، در این مقاله با بهرهجستن از روش تحقیق تاریخی تلاش شده است درک گردد نقش او در سیاست های اعمال شده از سوی پادشاه وقت، سلطانحسینبایقرا، چه اندازه بوده و چه تأثیری بر چند و چون کنش ها و واکنش های سیاسی رخ داده در آن عهد نهاده است. آنچه هویدا می نماید، بررسی مجموعه داده های تاریخی و آگاهی های موجود نشان داد که نوایی نه تنها در تصمیم گیری های سیاسی سلطان تأثیرگذار بود، بلکه در ترکیب و آرایش نیروهای سیاسی و فراز و فرود موقعیت آنان هم حضوری مؤثر داشت. افزون بر این، برای وی در فرونشاندن و یا برکشیدن آتش نبردهای داخلی این روزگار نیز سهم به سزایی درنظر باید گرفت. واژگان کلیدی: امیر علیشیرنوایی، سلطانحسین بایقرا، جنگ های داخلی، نیروهای سیاسی، سیاستهای حکومتی پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
130 - عوامل مؤثر و حاکم بر روابط خارجی غزنویان
دکتر ایرج جلالیچکیده: حکومت غزنویان به عنوان اولین حکومت ترک نژاد ایران در اواسط سده چهارم هجری بنیان نهاده شد. این سلسله عمری پر دوام داشت و روزگار زمامداری فرمانروایان آن طی دو دوره(از 351 ه ق تا 431 ه ق و از 431 ه ق تا 582 ه ق) بیش از 230 سال به درازا کشید. به هنگام موجودیت این چکیده کاملچکیده: حکومت غزنویان به عنوان اولین حکومت ترک نژاد ایران در اواسط سده چهارم هجری بنیان نهاده شد. این سلسله عمری پر دوام داشت و روزگار زمامداری فرمانروایان آن طی دو دوره(از 351 ه ق تا 431 ه ق و از 431 ه ق تا 582 ه ق) بیش از 230 سال به درازا کشید. به هنگام موجودیت این حکومت در گسترة قلمرو متغیر آنان وقایع سرنوشت ساز تاریخی و تحولات سیاسی- اقتصادی- اجتماعی و نظامی فراوانی در فرایند روابط آنان با حکومتهای همجوار و دستگاه خلافت عباسی پدید آمد. این مقاله در صدد تبیین این مسأله است که آیا روند تصمیم گیری وبرقراری روابط میان حکومت غزنوی با حکومتهای همجوار از نهادها و منابع درونی مربوط به این موضوع تأثیر می پذیرفت یا الگوسازی در این امر از متغیرهای فراساختاری(مانند خلافت عباسی یا برخی حکومتهای همجوار) متأثر بوده و یا هر دو مورد در این زمینه مؤثر بوده اند؟ شناخت این روند تصمیم گیری و منابع درونی و بیرونی آن و نوع رابطه بوجود آمده ،به ما توانایی درک عوامل مؤثر ارتباط بین حکومتها در تاریخ میانه ایران قبل از حمله مغول را خواهد داد. واژگان کلیدی: غزنویان، عباسیان، حکومتهای همجوار، روابط خارجی، منابع درونی روابط، منابع بیرونی روابط. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
131 - بررسی علل و عوامل برگزاری جشنهای 2500 ساله شاهنشاهی
دکتـر حسـن زندیـه علـی قنـواتیچکیده جشن‎های 2500 ساله شاهنشاهی در مهرماه 1350ش. برگزار شد. بحث اصلی این مقالهناظر به چرایی برگزاری این جشن ها از سوی حکومت پهلوی است. در این مورد علل مختلفی را می توان بررسی کرد: باستانگرایی و ناسیونالیسم مثبت محمّدرضا شاه، کسب مشروعیت برای حکومت از طریق پیون چکیده کاملچکیده جشن‎های 2500 ساله شاهنشاهی در مهرماه 1350ش. برگزار شد. بحث اصلی این مقالهناظر به چرایی برگزاری این جشن ها از سوی حکومت پهلوی است. در این مورد علل مختلفی را می توان بررسی کرد: باستانگرایی و ناسیونالیسم مثبت محمّدرضا شاه، کسب مشروعیت برای حکومت از طریق پیوند با گذشته، اسلامزدایی از فرهنگ ایرانی، غربگرایی، کسب وجههی بینالمللی برای حکومت، نهادینه کردن نظام شاهنشاهی در ایران، ارضای حس خودبزرگبینی شاه، معرفی ایران کهن و ایران نو به جهانیان، ایجاد و گسترش مناسبات بینالمللی، تجلیل از کوروش کبیر، توسعهی گردشگری و سرمایهگذاری های خارجی در ایران، رنسانس و تولّد دوبارهی کشور تبیین می‎گردند.روش این پژهش توصیفی تحلیلی میباشد وبه شیوه کتابخانه ای گرد آوری شده است واژگان کلیدی: جشن های 2500 ساله شاهنشاهی، ناسیونالیسم، حکومت پهلوی، محمّدرضا شاه، باستان گرایی و مشروعیت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
132 - خاستگاه صفویان ونقش آن ها در تاسیس حکومت ملی ایران
اسد اصغری سولاچکیده در این تحقیق، اشاره مختصری به وضعیت نابه سامان ایران شده است همچنین به شهر اردبیل که بعد از حمله مغول به شهر دور افتاده و مبدل گشت. در چنین شرایطی این شهر به مرکز فرماندهی یک نهضت انقلابی درآمد در آن اجداد شیخ صفی الدین اردبیلی با خدمت به مردم، آن ها را مجذو چکیده کاملچکیده در این تحقیق، اشاره مختصری به وضعیت نابه سامان ایران شده است همچنین به شهر اردبیل که بعد از حمله مغول به شهر دور افتاده و مبدل گشت. در چنین شرایطی این شهر به مرکز فرماندهی یک نهضت انقلابی درآمد در آن اجداد شیخ صفی الدین اردبیلی با خدمت به مردم، آن ها را مجذوب خود کرده و روز به روز قدرت آن ها رشد نمود.از زمان شیخ صفی الدین استقبال مردم از این خاندان شدت گرفت از جاهای دور و نزدیک برای زیارت شیخ به اردبیل سرازیر می شدند. شیخ جنید علاوه بر مسند معنوی خواستار رسیدن به مقام دنیوی هم شد و در این راه علاوه بر خود شیخ جنید، بعد از خودش هم چند تن از رهبران صفوی جان خود را از دست دادند ولی بعلت پویایی این نهضت، مریدان همچنان پشت سر رهبران خودماندند تا اینکه شاه اسماعیل در سیزده سالگی قیام کرد و در تبریز تاجگذاری نمود و مذهب شیعه را در ایران رسمی کرد. صفویان بعد از ایجاد حکومت ملی ایران، سال ها با دو همسایه متعصب سنی مذهب ازبکان و عثمانی ها درگیر جنگ شدند و کشور ایران را از تهاجمات آن دو دولت رهانیدند. صفویان هرچند اردبیل را به پایتختی انتخاب نکردند اما تا آخر سلسله آن ها، مورد توجه بوده است و همواره در زمان های پیروزی و سختی به زیارت اجداد خود می رفتند در تعمیر و توسعه آرامگاه اجدادی شان اهتمام داشتند و هدیه های بسیار نفیسی تقدیم می نمودند. واژگان کلیدی: اردبیل، صفویه،شیخ صفی، حکومت ملی پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
133 - تأثیر سیاست مذهبی در ثبات حکومت شیعی آل کیا در گیلان
دکتر پروین دخت اوحدی سهیلا نعیمیچکیده: آل کیا حکومتی شیعی و محلی بود که در فاصله ی سده های هشتم تا دهم هجری قمری ، در نواحی واقع در شرق سفید رود موسوم به بیه پیش قدرت را به دست گرفت . فرمانروایان این حکومت جملگی از سادات بودند که نسب خود را به امام سجاد ( ع ) می رساندند . آنها دویست و پنج سال در چکیده کاملچکیده: آل کیا حکومتی شیعی و محلی بود که در فاصله ی سده های هشتم تا دهم هجری قمری ، در نواحی واقع در شرق سفید رود موسوم به بیه پیش قدرت را به دست گرفت . فرمانروایان این حکومت جملگی از سادات بودند که نسب خود را به امام سجاد ( ع ) می رساندند . آنها دویست و پنج سال در نواحی شرقی سفید رود حکومت کردند . اساس حکومت آنها متکّی بر امور نظامی و زمینداری بود و حاکمان آل کیا در رأس قدرت نظامی و سیاسی قرار داشتند . در سال 1000 هجری قمری با حمله ی شاه عباس به قلمرو آنان و فرار خان احمد خان ( آخرین حاکم آل کیا ) به خارج از گیلان ، بساط حکومت کیایی برچیده شد .این نوشتار بر آن است تا سیاست مذهبی حاکمان کیایی و تأثیر آن در حفظ وحدت و انسجام قلمرو آنان را تبین نماید. واژگان کلیدی: آل کیا ، صفویّه ، حکومت محلی ، گیلان ، سیاست مذهبی پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
134 - از راهداری تا امیری در برآمدن پادشاهی آل مظفر
دکتر محمدنبی سلیم قاسم چراغچیچکیده: دوران 59 ساله مابین مرگ ابوسعید آخرین ایلخان مغول در سال 736 ه. ق تا استیلای امیر تیمور گورکانی بر ایران در سال 795 ، دربردارندۀ تحولات سیاسی چندی است که مهمترین وجه آن تکاپوی حکومت های محلی برای جداسری و کسب خودمختاری بیشتر می باشد. در این دوره، مبارزالدین محمد چکیده کاملچکیده: دوران 59 ساله مابین مرگ ابوسعید آخرین ایلخان مغول در سال 736 ه. ق تا استیلای امیر تیمور گورکانی بر ایران در سال 795 ، دربردارندۀ تحولات سیاسی چندی است که مهمترین وجه آن تکاپوی حکومت های محلی برای جداسری و کسب خودمختاری بیشتر می باشد. در این دوره، مبارزالدین محمد بن مظفر از بزرگان محلی نواحی جنوبی ایران، موفق شد تا با کسب مجوز از دربار ایلخانی، منصب راهداری عراق عجم و ولایتداری میبد یزد را به دست آورد و سپس با نشان دادن شایستگی خود در حذف رقیبانو تصاحب ولایات بیشتر ، قدم در راه تاسیس یک سلسله حکومتی نیرومند بگذارد. در این پژوهش، چگونگی اقدامات و کامیابی موسس دودمان مظفری مد نظر می باشد و تلاش شده است تا با استناد به منابع معتبر تاریخی، خط سیر پیشرفت های نظامی و سیاسی امیر مبارزالدین ترسیم و به بحث گذاشته شود. آن چه از ماحصل تحقیق بر می آید ، مویّد آن است که مبارزالدین محمد مردی بی باک و سیاستمدار بود که توانست طی 42 سال حکمرانی، دولتی نیرومند تاسیس نموده و شاید اگر در تثبیت این حکومت نسبتاً پهناور و تربیت جانشینان لایق هم موفق می شد، می توانست سدی باشد در برابر یورش تیمور و اتحاد مناطق جنوبی ایران، پیش از تاسیس دولت زندیه. واژگان کلیدی : آل مظفر - امیر مبارزالدین محمد- جنوب ایران- سده هشتم قمری- حکومتهای محلی پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
135 - بررسی قرآنی و روایی دلایل همراهی و همکاری برخی از انبیاء با حاکمان زمان خود
حسین نوری فرج بهزاد وکیل آباد علیرضا عبدالرحیمیاندیشه حکومت یکی از بنیادینترین مسائل و مباحثی است که انسان از زمانی که مفهوم اجتماع را درک و برای ایجاد آن تلاش کرد، با آن درگیر است. هر جامعه از زمان پدیداری به شیوه و گونهای از گونههای حکومت اداره شده است. ازاینرو مسئله حکومت و حاکمان امری شناختهشده در حوزه فرهن چکیده کاملاندیشه حکومت یکی از بنیادینترین مسائل و مباحثی است که انسان از زمانی که مفهوم اجتماع را درک و برای ایجاد آن تلاش کرد، با آن درگیر است. هر جامعه از زمان پدیداری به شیوه و گونهای از گونههای حکومت اداره شده است. ازاینرو مسئله حکومت و حاکمان امری شناختهشده در حوزه فرهنگ انسانی و جوامع بشری است. تنها تفاوتهای موجود که گاه بسیار اساسی و بنیادین است موجب میشود که حکومت و مفهوم آن با بازتابها و واکنشهای متعددی روبهرو شود و حتی برخی بهعنوان گروههای آنارشیسم ضرورت وجود حکومت را با چالش روبهرو سازند و خواهان جوامع بیدولت و حکومت شوند. نمونههایی از آن را در جوامع اسلامی میتوان به نگرش افراطی خوارج با شعار لا حکم الا لله ردگیری نمود. در برابر این گروههای افراطی برخی ضرورت وجود حکومت را آنچنان تأیید و بر حضور جدی آن پافشاری میکنند که حتی حوزه خصوصی و حریمهای شخصی را درمینوردند و چیزی به نام حریم خصوصی را محترم نمیشمارند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
136 - تحول مفهوم حکمرانی جهانی در روابط بین الملل
سجاد حیدری فردمفهوم حکمرانی جهانی روزبه روز رایج تر و بر پیچیدگی معنای آن افزوده شده است. در عین اینکه فکر می کنیم نوعی انعطاف پذیری در کاربرد مفاهیم، هم از لحاظ نظری مطلوب و هم از لحاظ عملی اجتناب ناپذیر است، معتقدیم حکمرانی جهانی دچار آشفتگی مفهومی است و این مانع مباحثات مفیدتر و ه چکیده کاملمفهوم حکمرانی جهانی روزبه روز رایج تر و بر پیچیدگی معنای آن افزوده شده است. در عین اینکه فکر می کنیم نوعی انعطاف پذیری در کاربرد مفاهیم، هم از لحاظ نظری مطلوب و هم از لحاظ عملی اجتناب ناپذیر است، معتقدیم حکمرانی جهانی دچار آشفتگی مفهومی است و این مانع مباحثات مفیدتر و هدف بسط نظریه های منسجم تر حکمرانی جهانی است. کاربرد دقیق تر مفهوم مذکور برای رسیدن به هدف نظریه پردازی از حکمرانی جهانی ضروری است. از این رو، سؤالی که مطرح می شود، این است که: آیا می توان حکمرانی جهانی را نظریه (چه رسد به نظریه مسلط) درنظر گرفت؟. در پاسخ به این سؤال، مقاله پیش رو نه در پی ابهام زدایی از مفهوم یادشده؛ بلکه در پی اثبات این ابهام است. از این رو، مباحث خود را به سه بخش اصلی تقسیم می کنیم: بخش مفهوم حکمرانی جهانی، که به تعاریف ارائه شده برای این مفهوم میپردازد؛ بخش دیدگاه های متعارض درباره حکمرانی جهانی، که نشان می دهد حکمرانی جهانی در چارچوب دیدگاههای نظری گوناگون بررسی شده است؛ و بخش مسائل تجربی، که به موضوع های عملی و خلأهای موجود حکمرانی جهانی میپردازد، که نشان دهد حکمرانی جهانی به عنوان یک وضعیت چه جایگاهی دارد. روش مورد استفاده این پژوهش، توصیفی ـ تبیینی بوده و عمدتاً از منابع کتابخانه ای استفاده شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
137 - نوسازی تمدناسلامی در عرصه بینالملل ، برمبنای آراء واندیشههای عرفانی امامخمینی (ره) در شکلگیری انقلاباسلامیایران
محمدرضا شمشیری منصور شفیع زادهامام خمینی (ره) به عنوان بنیانگذار بزرگترین انقلاب معنوی و مردمی قرن اخیر کوشید با تکیه برآراء و اندیشههای عرفانی خود به ارائه الگویی از اسلام وحاکمیت اسلامی، مکتبی ظلم ستیز، حماسی وعدالت گستر عرضه بدارد. انقلاب اسلامی ایران تنها یک انقلاب سیاسی صرف نبود بلکه انقلابی چکیده کاملامام خمینی (ره) به عنوان بنیانگذار بزرگترین انقلاب معنوی و مردمی قرن اخیر کوشید با تکیه برآراء و اندیشههای عرفانی خود به ارائه الگویی از اسلام وحاکمیت اسلامی، مکتبی ظلم ستیز، حماسی وعدالت گستر عرضه بدارد. انقلاب اسلامی ایران تنها یک انقلاب سیاسی صرف نبود بلکه انقلابی ایدئولوژیک بودکه درآن دیانت عین سیاست تلقی گردید. این تحول ایدئولوژیک آغاز راه امام برای رسیدن به جهانی سراسر نور و پاکی و زدودن عالم از لوث پلیدیها وظلمت ها است. این جستار کوشیده است تا با روش توصیفی تحلیلی ضمن توجه به مبانی عرفانی امام در شکل گیری انقلاب اسلامی و تشکیل حکومت اسلامی به این مساله نیز بپردازد که نقش آراء واندیشه های عرفانی امام خمینی (ره) در نوسازی تمدن اسلامی در ابعاد جهانی چگونه است؟ در این راه با استناد به دیدگاه های ایشان در خصوص تمدن اسلامی و نگاه جهانشمول اسلام در برپایی حاکمیت و الزامات اندیشه تمدن ساز اسلامی به اینجا برسدکه انقلاب اسلامی ایران در اندیشه بلند امام راحل(ره) مقدمه ای بر احیای تمدن نوین اسلامی بوده، در صورت تحقق الزامات مطرح، توان و ظرفیت عرضه فراملی را دارد و می تواند زمینه ساز حکومت جهانی حضرت ولی عصر (عج) قرارگیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
138 - چالشهای همگرایی منطقهای در آسیای جنوبی از منظر بینحکومتگرایی
هادی ناروئیفرایند همگرایی در منطقه آسیای جنوبی با الهام از اتحادیه اروپا در اواخر قرن بیستم آغاز شد. برای دستیابی به این هدف و ترویج همگرایی نهادهای مانند سارک و بیمستِک تاسیس شدند؛ این ابتکارات در عمل نتوانستند دستاورد موفقی کسب کنند. از سال 2014 به بعد به دلیل احیا سیاست نخست هم چکیده کاملفرایند همگرایی در منطقه آسیای جنوبی با الهام از اتحادیه اروپا در اواخر قرن بیستم آغاز شد. برای دستیابی به این هدف و ترویج همگرایی نهادهای مانند سارک و بیمستِک تاسیس شدند؛ این ابتکارات در عمل نتوانستند دستاورد موفقی کسب کنند. از سال 2014 به بعد به دلیل احیا سیاست نخست همسایگی هند، بار دیگر چشمانداز مثبتی جهت همگرایی در منطقه آسیای جنوبی ایجاد شد. با وجود انجام اقدامات متعدد و همچنین حضور هند در این منطقه به عنوان یک اقتصاد نوظهور جهانی، همگرایی منطقهای در آسیای جنوبی تا به امروز موفق نبوده است. هدف این مقاله بررسی چالشهای توسعه همگرایی منطقهای در آسیای جنوبی است. با تأکید بر نظریه بینحکومتگرایی این فرضیه بررسی شده است که نهتنها اختلافات و منافع متضاد هند و پاکستان بلکه اختلافات و منافع متضاد هند و کشورهای کوچک آسیای جنوبی مانع از همگرایی در منطقه آسیای جنوبی شده است. برای بررسی فرضیه از روش فرضیهای-قیاسی و دادههای کتابخانهای استفاده شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که سیاستهای امنیتی و منافع فردی کشورهای منطقه از جمله هند از اهمیت بیشتری نسبت به همکاری اقتصادی و همگرایی در منطقه برخوردار هستند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
139 - اهداف و پیامدهای جنگ 22 روزه رژیم صهیونیستی علیه غزه
علیرضا سبزیان موسی آبادی هانیه مظفریدر 27 دسامبر 2008 حمله رژیم صهیونیستی به غزه با هجوم 100 جنگنده رژیم صهیونیستی آغاز شد. جنگ، 22 روز ادامه یافت و در این میان بیش از 7000 فلسطینی به شهادت رسیدند و یا زخمی شدند. موضوع این مقاله، بررسی اهداف و پیامدهای جنگ 22روزه رژیم صهیونیستی علیه غزه است. بنابراین نخست چکیده کاملدر 27 دسامبر 2008 حمله رژیم صهیونیستی به غزه با هجوم 100 جنگنده رژیم صهیونیستی آغاز شد. جنگ، 22 روز ادامه یافت و در این میان بیش از 7000 فلسطینی به شهادت رسیدند و یا زخمی شدند. موضوع این مقاله، بررسی اهداف و پیامدهای جنگ 22روزه رژیم صهیونیستی علیه غزه است. بنابراین نخست در صدد بررسی اهداف رژیم صهیونیستی در جنگ علیه غزه هستیم، سپس به بررسی آثار و پیامدهای داخلی، منطقه ای و بین المللی این جنگ خواهیم پرداخت. فرضیه های مورد بررسی در این مقاله عبارت اند از: 1. فرضیه معطوف به اهداف: نابودی حماس و اشغال غزه یکی از اهداف اصلی رژیم صهیونیستی در جنگ 22 روزه علیه غزه است. 2. فرضیه معطوف به پیامد: جنگ 22 روزه، ناتوانی رژیم صهیونیستی در سرکوب مقاومت فلسطین را به اثبات رساند و در سطح بین الملل باعث شناخت مظلومیت مردم فلسطین و بسیج افکار عمومی جهان علیه رژیم صهیونیستی شد. روش تحقیق در این مقاله توصیفی ـ تحلیلی است، بدین معنا که ابتدا با روش توصیفی به ابعاد جنگ 22 روزه اشاره می شود و سپس اهداف و پیامدهای جنگ مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. از نتایج به دست آمده در این تحقیق این است که مقاومت اسلامی فلسطین طی 22 روز جنگ و محاصره شدید دریایی و زمینی در مقابل رژیم صهیونیستی ثابت کرد که می تواند باز هم به مقاومت و پایداری ادامه دهد، اما در مقابل، رژیم صهیونیستی نتوانست به هیچ هدفی از اهداف از پیش تعیین شده خود در حمله به غزه برسد و این بزرگترین دستاورد برای ملت فلسطین است؛ بنابراین آنچه در نوار غزه اتفاق افتاد یک پیروزی تاریخی برای مقاومت اسلامی فلسطین است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
140 - مبانی اندیشه ی قانون گرایی میرزا یوسف خان مستشارالدوله
علیرضا ازغندی حامد عامری گلستانیاندیشه ی قانون گرایی یکی از مهمترین زمینه های تجدد خواهی در ایران عصر قاجار بوده است. در این میان نقش روشنفکران عصر قاجار در این مسأله بسیار حائز اهمیت بوده است. این گروه با اشاعه ی اندیشه ی قانو ن خواهی زمینه ی تحولات سیاسی و اجتماعی را در عصر قاجار فراهم نمودند. در می چکیده کاملاندیشه ی قانون گرایی یکی از مهمترین زمینه های تجدد خواهی در ایران عصر قاجار بوده است. در این میان نقش روشنفکران عصر قاجار در این مسأله بسیار حائز اهمیت بوده است. این گروه با اشاعه ی اندیشه ی قانو ن خواهی زمینه ی تحولات سیاسی و اجتماعی را در عصر قاجار فراهم نمودند. در میان این روشنفکران میرزا یوسف خان مستشارالدوله گام بلندی را در ایجاد مبانی یک کلمه جایگاه ویژه ای دارد. او با نگارش رساله ی در ایران برداشت. در مقاله ی حاضر مبانی اندیشه ی میرزا یوسف خان، که حکومت قانون در مقدمه ی او بر رساله اش آمده، مورد توجه قرار گرفته است. میرزا یوسف خان با اشاره بهجامعه را در گسترش این مسأله می بیند و در عین ترقی اهمیت مسأله ی حکومت قانون ها، را به عنوان مبنای اصلی تفکر قانون خواهی اش قرار کود ، این که قانون جدید غربی نیز توجه تام دارد و مبانی اندیشه کتاب شرع می دهد، به مبانی داخلی آن، یعنی قانون خواهی اش را با توجه به این مبانی داخلی پی ریزی می کند. اندیشه ی قانون گرایی میرزا یوسف خان و مبانی مورد توجه وی، به دلیل آنکه به صرف از قانون غربی توجه نمی کند، متمایز از دیگر نوشته های قانون خواهانه در عصر قاجار است و اهمیت آن در این است که به دنبال ایجاد مبنایی مستحکم برای ایجاد حکومت قانون در ایران عصر قاجار می باشد. میرزا یوسف خان، از دو دیدگاه مبانی حقوق جدید و مبانی حقوق شرع برای ایجاد مبانی یک کلمه ی قانون استفاده کرده بود و از این رو در شناخت اندیشه ی قانون خواهی در عصر قاجار، فهم اندیشه ی میرزا یوسف خان و مهمتر از آن مبانی این تفکر حائز اهمیت است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
141 - الگوی شکل گیری روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران از دوره بازرگان تا دوره خاتمی (1384-1357)
محمد یوسفی جویباری سید محمد طباطباییپس از وقوع انقلاب اسلامی، روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران متأثر از متغیرهای گوناگونی بوده که به نوبه خود نوع و مرزهای روابط خارجی در دورههای مختلف را تعیین و مشخص کرده است. در واقع، اهداف و نقشهای ملی متفاوت در دورههای مختلف، به سمتگیریهای متفاوت و در نهایت، روابط چکیده کاملپس از وقوع انقلاب اسلامی، روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران متأثر از متغیرهای گوناگونی بوده که به نوبه خود نوع و مرزهای روابط خارجی در دورههای مختلف را تعیین و مشخص کرده است. در واقع، اهداف و نقشهای ملی متفاوت در دورههای مختلف، به سمتگیریهای متفاوت و در نهایت، روابط خارجی متفاوت در دورههای اول تا چهارم منجر شده است. این سؤال اساسی مطرح میشود که چه متغیرهایی در تعریف نقشها و اهداف ملی بیشترین تأثیرگذاری را در دورههای اول تا چهارم داشته که درنهایت، به شکلگیری روابط خارجی متفاوت منجر شده است؟ یافتههای پژوهش نشان میدهد که ساختار نظام بینالملل، نیازهای داخلی، درک و نگرش تصمیمگیرندگان و ژئوپلتیک بهعنوان چهار متغیر اساسی باعث تعریف نقشها و اهداف ملی در دورههای اول تا چهارم شده که در نهایت، این روند به شکلگیری مرزهای روابط خارجی در دورههای اول تا چهارم منجر شده است. آنچه در این دورهها باعث شکلگیری روابط خارجی متفاوت شده، متأثر از وزن متفاوت هر کدام از این متغیرهای چهارگانه در دورههای اول تا چهارم است. روش پژوهش در این مقاله، توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری دادهها منابع کتابخانهای، اسنادی و اینترنتی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
142 - رویکرد تطبیقی نظارت بر حکومت در اسلام و لیبرال دموکراسی
مسعود راعیاز جمله مهم ترین سوالات در حوزه ی حقوق عمومی نحوه ی اعمال نظارت بر حکومت و حاکمان می باشد. این دغدغه ی فکری بشری ریشه ی طولانی دارد و در نتیجه تلاش های انجام شده توسط روشنفکران و صاحب نظران در این زمینه نیز گسترده است. سوال مطرح در این خصوص به کارآمدی و میزان توانایی را چکیده کاملاز جمله مهم ترین سوالات در حوزه ی حقوق عمومی نحوه ی اعمال نظارت بر حکومت و حاکمان می باشد. این دغدغه ی فکری بشری ریشه ی طولانی دارد و در نتیجه تلاش های انجام شده توسط روشنفکران و صاحب نظران در این زمینه نیز گسترده است. سوال مطرح در این خصوص به کارآمدی و میزان توانایی راه حل های ارایه شده می باشد. اتخاذ رویکرد تطبیقی در واقع ارایه پاسخ روشنی به این سوال است. در این نوشتار تلاش برآن است با ارایه نگرشی تطبیقی بین اسلام و لیبرال دموکراسی کارآمدی راههای نظارت بر حکومت و میزان آن ارزیابی شود؛ بدیهی است رسیدن به این سوال با مد نظر قرار دادن مبانی، هدف و ضمانت اجراهای هر دو نظام امکان پذیر خواهد بود. ادعا آن است که نظام سیاسی و حقوقی اسلام به دلیل برخوردار بودن از دو نوع سازوکار نظارتی که شامل نظارت درونی و بیرونی می باشد، در این حوزه کارآمدتر عمل کرده است. تجربه ی حکو مت نبوی و علوی در صدر اسلام گواه روشنی بر این ادعا است، که می تواند الگوی بی بدیلی در شرایط کنونی باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
143 - تبیین اهمیت منابع درآمدی برای موفقیت تمرکززدایی؛ پیشنهاداتی برای موفقیت نهادهای محلی در ایران
حسن کریمی فردتمرکززدایی و تشکیل حکومت محلی فرآیندی پیچیده و طولانی است که جهت افزایش مشارکت تمامی افراد یک جامعه در فرایند توسعه بر اساس ظرفیتها، توانمندیها و منابع محل عمل میکند. در تمرکززدایی، دولت مرکزی اختیار تصمیمگیری را به نهادهای محلی که متصدیان آنها توسط مردم همان محل ا چکیده کاملتمرکززدایی و تشکیل حکومت محلی فرآیندی پیچیده و طولانی است که جهت افزایش مشارکت تمامی افراد یک جامعه در فرایند توسعه بر اساس ظرفیتها، توانمندیها و منابع محل عمل میکند. در تمرکززدایی، دولت مرکزی اختیار تصمیمگیری را به نهادهای محلی که متصدیان آنها توسط مردم همان محل انتخابشدهاند، واگذار میکند اما عملکرد آنها تحت کنترل و نظارت حکومت مرکزی است. به عبارتی بهتر تمرکززدایی به اختیار عمل نسبی دولتهای محلی در زمینه تعیین اهداف، تدارک منابع و اداره و اجرای سیاستهای عمومی اشاره دارد. یکی از پیششرطهای موفقیت و پایداری حکومت محلی، پیشبینی منابع درآمدی متناسب با وظایف و مسئولیتهاست. در ایران اتخاذ سیاست استقلال مالی از دولت بدون تعریف منابع مالی جدید موجب شد تا مشکلات و چالشهای عدیدهای برای نهادهای محلی به وجود آید. پژوهش حاضر بر آن است تا ضمن مطالعات مقایسهای، به بررسی مشکلات شوراها و شهرداریها در زمینه منابع درآمدی بپردازد و درنهایت نیز راهکارهایی را دراینباره ارائه نماید. ازجمله این راهکارها ارتقای شفافیت، پاسخگویی و مسئولیتپذیری، افزایش سهم شهردارىها از محل عواید حاصل از قانون مالیات بر ارزشافزوده، ایجاد نظام پایدار درآمد شهری مبتنی بر عوارض نوسازی و بهرهگیری از کسبوکارهای کوچک اقتصاد محلی اشاره کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
144 - تبیین تأثیرات ژئوپلیتیکی اندیشه و کنش سیاسی داعش برای تأسیس کشور و حکومت ایدئولوژیک در منطقه خاورمیانه
فاطمه پورحسین محمد اخباریچکیده دولت اسلامی عراق و شام مهم ترین بحران ژئوپلیتیکی منطقه خاورمیانه و حتی جهان در برهه کنونی به شما می رود. این گروه هم در اندیشه و هم در کنش سیاسی نشان داده است که به دنبال تغییر در نظم کنونی سیاسی، فرهنگی و اجتماعی خاورمیانه و در ادامه در کل جهان است. هدف مقاله حاض چکیده کاملچکیده دولت اسلامی عراق و شام مهم ترین بحران ژئوپلیتیکی منطقه خاورمیانه و حتی جهان در برهه کنونی به شما می رود. این گروه هم در اندیشه و هم در کنش سیاسی نشان داده است که به دنبال تغییر در نظم کنونی سیاسی، فرهنگی و اجتماعی خاورمیانه و در ادامه در کل جهان است. هدف مقاله حاضر تبیین تأثیرات ژئوپلیتیکی اندیشه و کنش سیاسی داعش برای تأسیس کشور و حکومت ایدئولوژیک در منطقه خاورمیانه است. سؤال اصلی مقاله این است که اندیشه و کنش سیاسی داعش برای تأسیس کشور و حکومت ایدئولوژیک در منطقه خاورمیانه چه تأثیرات ژئوپلیتیکی داشته است؟ فرضیه ای را که برای پاسخ گویی به این سؤال در صدد آزمون آن برآمده ایم این است که ژئوپلیتیک منطقه خاورمیانه در اثر اقدامات داعش بیش از پیش به دوران وستفالیایی خود رجعت نموده است و تقابلات ژئوپلیتیک بین واحدهای سیاسی منطقه بالا گرفته و شاهد نوعی پارادوکس استراتژیک بین منافع ژئوپلیتیک و تخاصمات ژئوپلیتیک در روابط منطقه ای و فرا منطقهای خاورمیانه هستیم. نتایج این مقاله نیز نشان می دهد که با توجه به حساسیت ژئوپلیتیکی منطقه خاورمیانه اندیشه و کنش سیاسی داعش بیاعتمادی و واگرایی را در منطقه خاورمیانه عمق بخشیده است و امنیت سیاسی و مرزی و جغرافیایی بر پویش های اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و سیاسی منطقه سایه افکنده است. با توجه به این مقدمه در این مقاله تلاش شده است که با استفاده از منابع کتابخانه ای و استفاده از جداول و نقشه ها و نمودارها تأثیرات ژئوپلیتیکی اندیشه و کنش سیاسی داعش برای تأسیس کشور و حکومت ایدئولوژیک در منطقه خاورمیانه تحلیل و تبیین شود. Abstract Islamic State of Iraq and Syria is the most important geopolitical crisis in the Middle East and even the world at the present time.The group has shown both political thought and political thought that it seeks to change the current political, cultural and social order of the Middle East and beyond in the whole world.The purpose of this article is to explain the geopolitical effects of ISIL's political thought and action on the establishment of an ideological and ideological government in the Middle East.The main question of the article is that what has been the geopolitical impact of ISIL's political thought and action in establishing the country and the ideological government in the Middle East? The hypothesis we are testing is to answer this question that is the geopolitics of the Middle East have already reverted to their Westphalian era as a result of ISIL's actions. And geopolitical controversies between the geopolitical unit of the upper region and we see a kind of paradox between geopolitical interests and geopolitical conflicts in the Middle East's regional and trans-regional relations. The results of this paper also show that, given the geopolitical sensitivity of the Middle East region ISIL's political thought and action have deepened distrust and divergence in the Middle East and prioritized political, territorial, and geographical security over the economic, social, cultural and political dynamics of the region. According to this introduction, this paper attempts to analyze and explain the geopolitical effects of ISIL's political thought and activities on the establishment of the country and the ideological regime in the Middle East using library resources and the use of tables, maps and charts. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
145 - تحلیل کنش معطوف به قدرت رهبران طریقت صفوی
ابوالفضل فتحآبادیماکس وبر در نوعشناسی دینی خود دو نوع مثالی اصلی و عمده را ارائه میکند: ریاضتکشی فعالانه یا زهد دروندنیایی که مصداق اصلیاش پیروان مذهب پروتستاناند و عرفان مراقبهای یا عرفان دنیاگریز که مصداق اصلیاش پیروان ادیان شرق آسیا و صوفیه هستند. وبر جهتگیریهای دنیوی مصادی چکیده کاملماکس وبر در نوعشناسی دینی خود دو نوع مثالی اصلی و عمده را ارائه میکند: ریاضتکشی فعالانه یا زهد دروندنیایی که مصداق اصلیاش پیروان مذهب پروتستاناند و عرفان مراقبهای یا عرفان دنیاگریز که مصداق اصلیاش پیروان ادیان شرق آسیا و صوفیه هستند. وبر جهتگیریهای دنیوی مصادیق این دو نوع مثالی را در مسیر کسب رستگاری به ترتیب، فعالانه و منفعلانه در نظر میگیرد. دیدگاه وبر نسبت به دنیاگریز بودن و انفعال صوفیه در امور دنیوی در حالی است که وقتی با استفاده از روش پژوهش اسنادی و بررسی متون تاریخی مرتبط، واقعیات تاریخی حیات دنیوی و اقدامات اجتماعی و سیاسی بزرگان خاندان صفوی در مسیر کسب قدرت و تشکیل حکومت بررسی میشود، وضعیتی ناهمخوان با دیدگاه وبر آشکار میگردد که مسئله نوشتار حاضر نیز از همین ناهمخوانی میان معرفت علمی و واقعیت تاریخی سرچشمه گرفته است. بنابراین، پرسش اصلی پژوهش این است که آیا مطابق نظر وبر میتوان تصوف و بزرگان صوفیه را در نوع مثالی عرفان دنیاگریز جای داد؟ یافتهها نشان میدهند که مرشدان طریقت صفوی که دارای مقامات معنوی بودهاند، در امور دنیوی، اجتماعی و سیاسی نیز نقشآفرینی فعالانه داشته و اقدامات فراوانی را انجام دادهاند. در نتیجه، تصوف صوفیان صفوی نهتنها موجب انفعال دنیوی و دنیاگریزی نزد آنان نبوده، بلکه نقش مهمی در تشکیل حکومت مرکزی مقتدر دیرپای صفوی داشته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
146 - مبانی اولیه عقاید خوارج
زهرا رستاک زهره کیانی نژادانشعاب خوارج از سپاه امام (ع) در جنگ صفین پس از جریان تحکیم یک حرکت کاملاً سیاسی بود و این جریان یک توطئه حساب شده بر ضد آن حضرت بود. بنابراین، خوارج در ابتدای امر عقاید خاصی در مسائل اعتقادی و کلامی نداشتند، اما سختگیری ها و لجاجت ها و نادانی های خوارج آنها را از جامعه چکیده کاملانشعاب خوارج از سپاه امام (ع) در جنگ صفین پس از جریان تحکیم یک حرکت کاملاً سیاسی بود و این جریان یک توطئه حساب شده بر ضد آن حضرت بود. بنابراین، خوارج در ابتدای امر عقاید خاصی در مسائل اعتقادی و کلامی نداشتند، اما سختگیری ها و لجاجت ها و نادانی های خوارج آنها را از جامعه مسلمین جدا کرد و این جدایی اولیه در طول سالیان متمادی انگیزه انشعاب های متعدد درون گروهی در میان خوارج گردید و باعث شد که آنها علاوه بر جنگ با امت اسلامی، با درگیری های خونین در میان خودشان خون یکدیگر را بریزند و به گروه ها و فرقه های متعدد تقسیم شوند و همدیگر را تکفیر می کردند و خون یکدیگر را مباح می دانستند. در این پژوهش تلاش نگارنده بر آن است تا با استفاده از منابع دست اول و مکتوب به تشریح عقاید اولیه که به صورت عمومی در بین خوارج رواج داشت بپردازد پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
147 - علل شکل گیری جریان خوارج
زهرا رستاک زهره کیانی نژاددر تاریخ اسلام ما شاهد تغییر و تحولات بسیاری هستیم و در این میان مسئله خوارج که در تاریخ اسلام در مورد آنها زیاد بحث و تفصیل شده است جای تحقیق و تفحص بیشتری دارد. خوارج افرادی بودند در طول تاریخ سیاسی و نظامی بسیار باعث فتنه و فساد شدند و شورش های مکرری را به دنبال خود چکیده کاملدر تاریخ اسلام ما شاهد تغییر و تحولات بسیاری هستیم و در این میان مسئله خوارج که در تاریخ اسلام در مورد آنها زیاد بحث و تفصیل شده است جای تحقیق و تفحص بیشتری دارد. خوارج افرادی بودند در طول تاریخ سیاسی و نظامی بسیار باعث فتنه و فساد شدند و شورش های مکرری را به دنبال خود به راه انداختند و می بینیم که سوء قصد به معاویه و عمروعاص و شهادت حضرت علی (ع) نیز به دست این گروه می انجامد٬ خوارجی که در شعارهای خود به شعار لا حکم الا الله تاکید می کردند و فقط به نوع تفکر خارج شده خود از دین اهمیت می دادند و زیر لوای این شعار تمام مقاصد خود را انجام می دادند. خوارجی که جایگاه و پایگاهی میان صحابه نداشتند و چنانکه در گذر تاریخ می بینیم و شاهد هستیم باید پایگاه اجتماعی آنان را میان تابعین جست.در این پژوهش تلاش نگارنده بر آن است تا با استفاده از منابع تاریخی دست اول و مکتوب به علل شکل گیری جریان خوارج بپردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
148 - نگاهی به علل تحول مضامین تعلیمی از دورۀ سلجوقی تا تیموری (با تکیه بر گفتمانهای اجتماعی و کلامی)
رحمان مشتاق مهر احمد گلی فاطمه معنویادبیات تعلیمی یکی از انواع کهن ادب فارسی است که علاوه بر ارتباط گستردهای که با دیگر انواع ادبی از جمله حماسه، غنا، عرفان و طنز دارد، با دانشهایی چون علوم سیاسی، اجتماعی و علم کلام نیز پیوند مستمر و گاه مستقیم دارد؛ ازاینرو با توجه به اهمیت گفتمانهای مختلف اجتماعی در چکیده کاملادبیات تعلیمی یکی از انواع کهن ادب فارسی است که علاوه بر ارتباط گستردهای که با دیگر انواع ادبی از جمله حماسه، غنا، عرفان و طنز دارد، با دانشهایی چون علوم سیاسی، اجتماعی و علم کلام نیز پیوند مستمر و گاه مستقیم دارد؛ ازاینرو با توجه به اهمیت گفتمانهای مختلف اجتماعی در شکلگیری ایدئولوژی حاکم بر جوامع و تجلی آن در نحوۀ تفکر اقشار گوناگون جامعه، در این تحقیق، قصد بر آن است که با واکاوی ریشههای اجتماعی، سیاسی و کلامیِ مضامین اندرزی از دورۀ سلجوقی تا تیموری، درک روشنتری از چگونگی شکلگیری مضمونهای تعلیمی در شعر این دوره، که برخی از آنها تا دورۀ مورد بحث سابقه نداشته‎اند، ارائه شود و علل شکلگیری آنها تبیین گردد. البته در پژوهش حاضر از مضامین عام تعلیمی، که در تمام ادوار ادب فارسی نمونههای زیادی دارند، صرفنظر شده و تنها به بیان تعالیمی پرداخته شده است که ارتباط مستقیمی با شرایط اجتماعی و اندیشههای کلامی دارند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
149 - متغیرهای دوگانة تحکیم و انحطاط حکومت از دیدگاه سعدی بر مبنای نظریه هرمنوتیک اسکینر
علی آسمند جونقانیسعدی از شاعرانی است که بیش از دیگران دغدغة حکومتداری را بیمحابا در شعر خود مطرح کرده است. او در تعامل و تقابل با حاکمان، عوامل متعددی را ارائه کرده است که در تثبیت و تحکیم همچنین انحطاط و سقوط حکومتها مؤثرند. در این مقاله، با الگوی روش هرمنوتیک اسکینر به بررسی متغیره چکیده کاملسعدی از شاعرانی است که بیش از دیگران دغدغة حکومتداری را بیمحابا در شعر خود مطرح کرده است. او در تعامل و تقابل با حاکمان، عوامل متعددی را ارائه کرده است که در تثبیت و تحکیم همچنین انحطاط و سقوط حکومتها مؤثرند. در این مقاله، با الگوی روش هرمنوتیک اسکینر به بررسی متغیرهای دوگانه ـ استحکام حکومت و انحطاط و سقوط آن ـ در لایههای متن و فرامتنی آثار سعدی و هنجارگریزی او از رسوم رایج و موجود پرداختهایم تا برداشت دقیقی از مبانی اندیشگی و قصد و نیت مؤلف را از متن به دست آوریم. انجام این تحقیق به روش توصیفی و تحلیل محتوایی و مطالعة هرمنوتیک متن اسکینر بوده است. در این پژوهش به این نتیجه دست یافتیم که سعدی با آشنایی با زمینههای اندیشگی نظری اعم از هنجارهای قرآن و حدیث و هنجارهای اجتماعی قبل از خود، ضمن درک شرایط عملی موجود دربارة مسائل سیاسی اجتماعی هنجارگریزی داشته است و بهطور متعدد، هم بهتصریح و هم به تلویح دربارة علل سقوط حاکمان و دلایل تثبیت حکومتها، راهکارهای عملی را فراروی دولتمردان و امرا قرار داده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
150 - تبارشناسی ادبیات تعلیمی (نگاهی به چرایی شکلگیری و گسترش ادبیات تعلیمی در ایران)
منا علی مددیادبیات تعلیمی و زبان آن در ایران از سابقهای طولانی برخوردار بوده، آثار فراوانی از ادبیات سنتی فارسی با مضمون پند و اندرز به دست ما رسیده است. این سابقه و وجود شواهد فراوان به اندازهای است که میتوان ادبیات تعلیمی را یک نوع ادبی مستقل که گویا ویژۀ ایرانیان است به شمار چکیده کاملادبیات تعلیمی و زبان آن در ایران از سابقهای طولانی برخوردار بوده، آثار فراوانی از ادبیات سنتی فارسی با مضمون پند و اندرز به دست ما رسیده است. این سابقه و وجود شواهد فراوان به اندازهای است که میتوان ادبیات تعلیمی را یک نوع ادبی مستقل که گویا ویژۀ ایرانیان است به شمار آورد. با این حال در عصر مشروطه این نوع ادبی با انتقادات فراوانی روبهرو گردید و اندک اندک به حاشیه رانده شد؛ دلیل این گسترش در دورۀ پیشامدرن و سپس به حاشیه رفتن آن در دورۀ مدرن را باید در نوع حکومت ایرانیان و ساختار طبقاتی جامعۀ ایران تا عصر مشروطه و تحولاتی جستوجو کرد که در این دوره در ایران اتفاق افتاد. حکومت استبدادی بر بنیاد ترس تثبیت میشود؛ ترسی که اگر زبان خیرخواهانی چون سعدی، نظام الملک و... را الکن نسازد، سبب میشود که آنها با احتیاط و با زبان اندرز سخن بگویند. همچنین یک جامعۀ سلسله مراتبی که در آن همواره عدهای برتر از دیگران قرار دارند، زبان پند و نصیحت را ناگزیر میسازد؛ چرا که در این فضا بالادستان که همواره خود را داناتر از دیگران میدانند، به خود جرأت میدهند با امر و نهیهای مستقیم زیردستان خود را ارشاد نمایند و درستی و نادرستی امور را به آنها بیاموزند. با فرا رسیدن مشروطه که به حکومت استبدادی و نظام سلسلهمراتبی پایان داد، زمینه برای گسترش و پذیرش ادبیات تعلیمی نیز پایان گرفت و این نوع ادبی به حاشیه رفت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
151 - حکومت آرمانی از نگاه شاعران و نویسندگان قرن چهارم تا هفتم هجری
مسیح بهرامیان مریم بلوریپادشاهی، در باور و فرهنگ ایرانیان، مدّتها فرّهای ایزدی به حساب میآمد. شاهان گرچه به مددِ زر و زور یا به طریق موروثی بر اریکة قدرت تکیه میزدند، در حقیقت حکومت را هدیهای از جانب پروردگار و حقّ مسلّمِ خود میدانستند. اگر ما نیز این عقیدة نااستوار را، صحیح فرض کنیم، با چکیده کاملپادشاهی، در باور و فرهنگ ایرانیان، مدّتها فرّهای ایزدی به حساب میآمد. شاهان گرچه به مددِ زر و زور یا به طریق موروثی بر اریکة قدرت تکیه میزدند، در حقیقت حکومت را هدیهای از جانب پروردگار و حقّ مسلّمِ خود میدانستند. اگر ما نیز این عقیدة نااستوار را، صحیح فرض کنیم، باید بگوییم کمتر پادشاهانی در طول تاریخ وجود داشتهاند که قدر این موهبت الهی را دانسته و از آن در جهت منافع و مصالح جامعه استفاده کرده باشند. بیشتر آنها کسانی بودهاند که برای استمرار قدرتمندی خود، بر زیردستان ستم کرده، امنیتِ مالی و جانی آنها را قربانی خواستههای سیریناپذیرِ خود کردهاند. در این گفتار، با توجه به متون ادبی قرن چهارم تا هفتم هجری به ویژگیهای یک حکومت آرمانی پرداختهایم تا دانسته شود که حکومت چگونه باید رفتار کند تا همگان آرامش و امنیت را حس کنند و از رفاهی نسبی برخوردار باشند؛ سپس به یادکردِ اخلاق و منشِ پادشاهانی پرداختهایم که بنا به روایت شاعران و نویسندگانِ این دوره، از عدالت و دادگری بهرهای داشتهاند و ردّ پای حاکمیت صحیح در زندگیشان دیده شدهاست. بدیهی است آنچه از نظر میگذرانید، شواهدی است که از متون ادبی استخراج شده؛ بنابراین میتواند در مقایسه با حکومتهای آرمانیای که از زبانِ متفکران و جامعهشناسان معرفی شده، مورد بررسی قرار بگیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
152 - بررسی تطبیقی ویژگیهای اخلاقی و مهارتهای رفتاری شاهپدر از دیدگاه فردوسی و فِنلون
بهناز شکوری احمد رنجبردر این پژوهش سعی شده ویژگیهای اخلاقی و مهارتهای رفتاری شاهپدر با توجه به دیدگاه فردوسی و فنلون تعریف شود. شاهپدر الگویی صحیح از خصوصیات رفتاری خردمندانه و بالغ یک پادشاه است؛ پادشاهی که پدر ملت خود است و مردمش را همچون فرزندان خود دوست دارد. ویژگیهای اخلاقی شاهپدر چکیده کاملدر این پژوهش سعی شده ویژگیهای اخلاقی و مهارتهای رفتاری شاهپدر با توجه به دیدگاه فردوسی و فنلون تعریف شود. شاهپدر الگویی صحیح از خصوصیات رفتاری خردمندانه و بالغ یک پادشاه است؛ پادشاهی که پدر ملت خود است و مردمش را همچون فرزندان خود دوست دارد. ویژگیهای اخلاقی شاهپدر مردم دوستی، خدمتگزاری و پارسایی است و مهارتهای رفتاری او شناخت ذات انسانها، تشخیص فرهیختگان از بیمایگان و تمییز خیرخواهان از فریبکاران است. شاهپدر توانایی پیشبینی خطر را دارد و آیندهنگر است. فنلون و فردوسی بر آن هستند که پیشگیری از عیبها و کژیهای اخلاقی یک پادشاه به پیشرفت یک حکومت ایدئال کمک میکند و خصوصیات اخلاقی فرمانروا بر رفتار مردم آن سرزمین تأثیرگذار است. با بررسی تطبیقی نظریات این دو نویسندۀ گرانسنگ ایران و فرانسه، به این نتیجه رسیدیم که فردوسی و فنلون با اعتقاد به گرهخوردگی فضیلت اخلاقی و حکومتداری، کمر همت به آموزش و تربیت شاهزادگان و پادشاهان بستهاند تا الگویی از یک انسان اندیشمند با رفتار برتر را به بشریت ارائه دهند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
153 - راهکارها وراهبردهای ارتقای معنویت واخلاق د رتحقق نظام پیشرفته اسلامی
زینب شاهمرادیانآنچه د راین نوشتار دنبال می شود بیان راهکارهای ارتقای معنویت واخلاق درتحقق نظام پیشرفته اسلامی است .انتظام وحیات جوامع بشری درگرووجودحکومت وحاکمیت مجموعه قوانینی است که درآن اجتماع وجود داشته وپذیرفته شده است .حتی انسانهای اولیه نیزازنوعی برپایی مقررات وحکومت ابتدایی بر چکیده کاملآنچه د راین نوشتار دنبال می شود بیان راهکارهای ارتقای معنویت واخلاق درتحقق نظام پیشرفته اسلامی است .انتظام وحیات جوامع بشری درگرووجودحکومت وحاکمیت مجموعه قوانینی است که درآن اجتماع وجود داشته وپذیرفته شده است .حتی انسانهای اولیه نیزازنوعی برپایی مقررات وحکومت ابتدایی برخورداربودند . پیامبران الهی درتحقق اهداف رسالت خود درپی تشکیل حکومت برامدند تا اساسی ترین برنامه" یگانه پرستی واجرای عدالت "را د رمیان مردمان داشته باشند ،”اخلاق ومعنویت “را در میان جوامع بشری رشد داده وموجبات دست یابی به کمالات وسعادتمندی را فراهم اورند .نویسنده برآن است برای تحقق اخلاق وتقویت معنویت د رحکومت اسلامی درجوامع مسلمان راهکارهای فراوانی وجود دارد که دراین فرصت پیش امده به مواردی چند دراین باره پرداخته می شود .ودراین راستا از مصحف شریف ونهج البلاغه وکتبی از بزرگان بهره گرفته شده است .قران کریم درایات متفاوتی مردم را به رعایت عدالت وآراسته شدن به اخلاق نیکودعوت نموده است واین خود می تواند الگوی مناسبی برای زمامداران درنظام اسلامی باشد وبتوانند جامعه اسلامی را رشد وتعالی بخشند.ازطرف دیگر پیشوایان دینی اسلام بعنوان تبئین کننده واقعی آیات حق نیز توصیه های زیادی دراین باره دارند که نویسنده به آنها می پردازد . پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
154 - مشکلات و موانع فرا روی حکومت دینی در ارتقاءدین ورزی
رضیه فرخی محمد قاسمی مریم حاجی عبدالباقی مهریار شبابیدر ﻣﺴﯿﺮ ارتقاءدینورزی ﻣﻮاﻧﻌﯽ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﮔﺎه ﮐﺎﻣﻼ همچون ﺳﺪی، ﺟﻠﻮی ﻣﺴﯿﺮ رشد را می گیرند، ﮔﺎه ﺣﺮﮐﺖ آن را ﮐﻨﺪ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ و ﮔﺎه آﻧﻘﺪر اﯾﻦ ﻣﺎﻧﻊ ﻗﻮی اﺳﺖ ﮐﻪ آن را ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﻣﯽ راﻧﺪ و دﯾﻦ و ﻓﺮﻫﻨﮓ، ﺑﻪﮐﻨﺎری ﻧﻬﺎده ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ. و از آن جایی که حکومت دینی علاوه بر رفع نیازهای مادی مردم،مسئولی چکیده کاملدر ﻣﺴﯿﺮ ارتقاءدینورزی ﻣﻮاﻧﻌﯽ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﮔﺎه ﮐﺎﻣﻼ همچون ﺳﺪی، ﺟﻠﻮی ﻣﺴﯿﺮ رشد را می گیرند، ﮔﺎه ﺣﺮﮐﺖ آن را ﮐﻨﺪ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ و ﮔﺎه آﻧﻘﺪر اﯾﻦ ﻣﺎﻧﻊ ﻗﻮی اﺳﺖ ﮐﻪ آن را ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﻣﯽ راﻧﺪ و دﯾﻦ و ﻓﺮﻫﻨﮓ، ﺑﻪﮐﻨﺎری ﻧﻬﺎده ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ. و از آن جایی که حکومت دینی علاوه بر رفع نیازهای مادی مردم،مسئولیت فراهم کردن بستر ارتقاء دینورزی را نیز دارد با عملکرد صحیح می تواند پس از شناسایی موانع به رفع آن بپردازد دﺳﺘﻪ اول ﻣﻮاﻧﻊ دروﻧﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در ﺧﻮد ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ ﻇﻬﻮر و ﺑﺮوز رﺳﯿﺪه اﻧﺪ، و دﺳﺘﻪ ی دوم ﻣﻮاﻧﻊ ﺑﯿﺮوﻧﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﯿﺮون از ﺟﻮاﻣﻊ اﺳﻼﻣﯽ فراروی ارتقاءدینورزی ﻗﺮار داده ﺷﺪهاﻧﺪ. هدف این پژوهش شناخت مشکلات و موانع درونی و بیرونی بر سر راه حکومت دینی است تا با اتخاذ راه حلهای مناسب و اقدام بجا و به موقع بر آنها فائق آید. روش تحقیق این پژوهش توصیفی- تحلیلی است شیوه گردآوری اطلاعات کنابخانه ای می باشد و از نرم افزارهای متناسب، پایگاهها و کتابخانه های الکترونیکی و منابع مکتوب به عنوان ابزار استفاده شده است برخی از این موانع مانند: وارونه نشان دادن اسلام، پیراسته کردن ظواهر اسلام از اخلاق اسلامی در بین مسلمانان،افراط و تفریط های بدون ارتباط با دین، تکه تکه کردن دین به عنوان عوامل درونی و اثرپذیری از فرهنگهای ضد دینی در جوامع اسلامی، تبلیغات ویرانگر ضد دینی به قصد تخریب چهره ی اسلام، فضای مجازی، اباحی گری، عرفان های نوظهوربه عنوان عوامل بیرونی می توان اشاره نمود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
155 - حکومت اسلامی و مردم سالاری
عرفان خوشبخت یونس واحد یاریجان سید حسین سجادیچکیده در باب حکومت اسلامی نظرات گوناگون برخاسته از نگرش های متفاوت وجود دارد به طوری که مشروعیت یا عدم مشروعیت آن را می تواند در پی داشته باشد. دربین متفکران اسلامی نیز رویکردهای گوناگونی به این دو مسأله وجود دارد بطوری که برخی نظریه پردازان همچون مهدی حائری،عبدالکریم س چکیده کاملچکیده در باب حکومت اسلامی نظرات گوناگون برخاسته از نگرش های متفاوت وجود دارد به طوری که مشروعیت یا عدم مشروعیت آن را می تواند در پی داشته باشد. دربین متفکران اسلامی نیز رویکردهای گوناگونی به این دو مسأله وجود دارد بطوری که برخی نظریه پردازان همچون مهدی حائری،عبدالکریم سروش و محسن کدیور به تحریم برپایی حکومت در زمان غیبت و در مقابل اشخاصی که در راس آنها می توان از امام خمینی)ره( نام برد عقیده بر تداوم اوامر اجتماعی الهی و وجوب برپایی آن را دارند و بر این اساس هر کدام ساختار خاصی از قدرت سیاسی را در طول تاریخ اسلام عرضه می دارند. از سوی دیگر،آنچه که در حاکمیت انبیاء و اولیاء، پر رنگ بودن حضور مردم در حدوث و قوام و دوام حکومت ها بوده است.به همین جهت سیستم و روش حکومت بیشتر متمرکز بر نقش اصلی مردم در حکومت و اعطا قدرت سیاسی به آنان است و این امر در اسلام شیوه ی حکومتی را بیرون می دهد و از آن حمایت به عمل می آورد، بطوری که مردم سالاری دینی را به مثابه عمده ترین ساز و کار ممکن جهت تحقق این هدف)برپایی حکومت و تداوم آن( برمی گزیند.با توجه به گزاره های ذکر شده پژوهش فوق این هدف را دنبال می کند که چگونگی تشکیل حکومت اسلامی در زمان غیبت به چه شکل بوده و مردم چه نسبتی با حاکمیت دارند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
156 - شؤون فقیه و ولایت فقیه در نگاه شیخ جعفر کاشف الغطا
محمد معرفتتفکر سیاسی همواره در حوزة فقه حکومتی اسلام مطرح بوده و فقهای اسلام از جمله کاشف الغطا در بخشهای مختلف فقه، به آن پرداختهاند. افزون بر جایگاه علمی و موقعیت اجتماعی، عصر کاشف الغطا در شکلگیری و نفوذ اندیشة سیاسی وی مؤثر بوده است. ازجمله اختیارات و شؤون فقیه در عصر غیبت چکیده کاملتفکر سیاسی همواره در حوزة فقه حکومتی اسلام مطرح بوده و فقهای اسلام از جمله کاشف الغطا در بخشهای مختلف فقه، به آن پرداختهاند. افزون بر جایگاه علمی و موقعیت اجتماعی، عصر کاشف الغطا در شکلگیری و نفوذ اندیشة سیاسی وی مؤثر بوده است. ازجمله اختیارات و شؤون فقیه در عصر غیبت از نگاه کاشف الغطا، تصدی امر جهاد، اقامه و اجرای حدود، مقام افتا، نصب قاضی و شیخ الإسلام و تولیت خمس و زکات میباشد. ایشان بر اساس همین شؤون، در عرصة سیاست داخلی به دفع خطر اخباریان، و در عرصة سیاست خارجی حکم جهاد و اذن تشکیل سپاه به فتحعلی شاه قاجار داد و او را نائب خود ساخت. وی بنابر اصل عدم ولایت معتقد است مخلوقات در عبودیت با هم برابرند و کسی جز خداوند دارای سلطة حقیقی نیست؛ پس اوامر و نواهی نیز تنها از جانب خداوند یا کسی که منصوب از ناحیة او است، باید صادر شود. مبانی نظری او در کتاب کشف الغطا و سیرة عملى ایشان در اجراى قوانین اجتماعى اسلام، حکایت از پذیرش ولایت عامه فقیه برای نائب عام امام یعنی مجتهد جامع الشرایط دارد. این اثر، علاوه بر بررسی برخی جریانهای تاریخی و سیرة عملی کاشف الغطا، مبتنی بر توصیف و تحلیل آرای سیاسی ایشان، با استفاده از آثار مکتوب وی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
157 - قاعدة «الخراج بالضمان» و مسئولیت مدنی دولت، با توجه به آراء حضرت امام خمینی(ره)
فریبا قنبریان زاده مهابادی سید محمد موسوی بجنوردیقاعدة الخراج بالضمان یکی از قواعد نبوی است؛ مفهوم این حدیث شریف که از پیامبر اکرم (ص) نقل می شود؛ عبارتست از اینکه: منافع در مقابل ضمان است. هر کس ضامن و عهده دار چیزی شود منافع و سود آن برای او خواهد بود و از آن بهره مند می شود. این قاعده در آثار فقهای عظام محدود به ضم چکیده کاملقاعدة الخراج بالضمان یکی از قواعد نبوی است؛ مفهوم این حدیث شریف که از پیامبر اکرم (ص) نقل می شود؛ عبارتست از اینکه: منافع در مقابل ضمان است. هر کس ضامن و عهده دار چیزی شود منافع و سود آن برای او خواهد بود و از آن بهره مند می شود. این قاعده در آثار فقهای عظام محدود به ضمان منافع مستوفات و بخش معاملات می شود. اما طبق دیدگاه متفاوت امام خمینی (ره) و سید محمد موسوی بجنوردی این قاعده از احکام حکومتی و سلطانیه است و می تواند جزو مبانی اختصاصی مسئولیت مدنی دولت باشد. بدین معنا، مالیاتی که دولت از مردم به صورت خمس و زکات و... می گیرد، در مقابل آن تعهداتی در جهت سروسامان دادن به امورعامه دارد. هدف از این پژوهش این است که ابتدا مفهوم فقهی و حقوقی قاعده الخراج بالضمان ارائه شود و سپس کاربرد این قاعده با توجه به دیدگاه امام خمینی (ره) و سید محمد موسوی بجنوردی در رابطه با مسئولیت مدنی دولت مورد بررسی قرار گیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
158 - قاعدة «الخراج بالضمان» و مسئولیت مدنی دولت، با توجه به آراء حضرت امام خمینی(ره)
سید محمد موسوی بجنوردی فریبا قنبریان زاده مهابادیقاعدة الخراج بالضمان یکی از قواعد نبوی است؛ مفهوم این حدیث شریف که از پیامبر اکرم (ص) نقل می شود؛ عبارتست از اینکه: منافع در مقابل ضمان است. هر کس ضامن و عهده دار چیزی شود منافع و سود آن برای او خواهد بود و از آن بهره مند می شود. این قاعده در آثار فقهای عظام محدود به ضم چکیده کاملقاعدة الخراج بالضمان یکی از قواعد نبوی است؛ مفهوم این حدیث شریف که از پیامبر اکرم (ص) نقل می شود؛ عبارتست از اینکه: منافع در مقابل ضمان است. هر کس ضامن و عهده دار چیزی شود منافع و سود آن برای او خواهد بود و از آن بهره مند می شود. این قاعده در آثار فقهای عظام محدود به ضمان منافع مستوفات و بخش معاملات می شود. اما طبق دیدگاه متفاوت امام خمینی (ره) و سید محمد موسوی بجنوردی این قاعده از احکام حکومتی و سلطانیه است و می تواند جزو مبانی اختصاصی مسئولیت مدنی دولت باشد. بدین معنا، مالیاتی که دولت از مردم به صورت خمس و زکات و... می گیرد، در مقابل آن تعهداتی در جهت سروسامان دادن به امورعامه دارد. هدف از این پژوهش این است که ابتدا مفهوم فقهی و حقوقی قاعده الخراج بالضمان ارائه شود و سپس کاربرد این قاعده با توجه به دیدگاه امام خمینی (ره) و سید محمد موسوی بجنوردی در رابطه با مسئولیت مدنی دولت مورد بررسی قرار گیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
159 - بازتاب نظریات مدیریتی در شاهنامه فردوسی (با تکیه بر پارادایم نیوتنی و تئوری آشوب)
وحید مبارک فرشید وزیلهدر مبحث مدیریت، نظریههای گوناگونی وجود دارد که در آنها به موضوعاتِ ثبات، تغییر و تغییر مداوم و پیشبینی نشده توجه شده است. با توجه به تقسیم سطوح مدیریت به سطح عملیاتی، میانی و عالی، میتوان پادشاهی را در سطح عالی مدیریت جای داد؛ بهویژه اینکه، قدرت یکی از کاربردیترین چکیده کاملدر مبحث مدیریت، نظریههای گوناگونی وجود دارد که در آنها به موضوعاتِ ثبات، تغییر و تغییر مداوم و پیشبینی نشده توجه شده است. با توجه به تقسیم سطوح مدیریت به سطح عملیاتی، میانی و عالی، میتوان پادشاهی را در سطح عالی مدیریت جای داد؛ بهویژه اینکه، قدرت یکی از کاربردیترین مفاهیم در حوزه مدیریت است و شاهان از این ویژگی سازمانی بهرهمندند و نسبت به موضوع تغییر، باید موضع مناسب اختیار کنند؛ با بررسی بخشهای مختلف شاهنامه، بخصوص بخش حماسی، میتوان الگوهایی از این گونههای مدیریت را یافت؛ بررسی حکومت و نوع آن در شاهنامه و تطبیق آن با نظریات مدیریتی جدید، مطالعهای در کارکردهای اسطوره و بخصوص شاهنامه است که این پژوهش بدان میپردازد و به این نتیجه میرسد که از هر سه سطح مدیریتی نمونههایی را در نظام حکومتی و پادشاهی در شاهنامه میتوان یافت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
160 - تحلیل مبانی فقهی مسئولیت کیفری دولتها
محمود محمدی جُرجافکی روح الله افضلی گروه مجید خزاعیزمینه و هدف: در فقه اسلامی تصریحی در مورد مسئولیت کیفری دولت به عنوان شخص حقوقی وجود ندارد و صرفاً در آثار برخی فقهای عظام مباحثی در باب اثبات شخصیت حقوقی نهادهایی همچون وقف، بیتالمال و دولت ذکر شده است؛ لکن با استفاده از منطق استنباط، میتوان دلایل متقنی با پشتوانه ف چکیده کاملزمینه و هدف: در فقه اسلامی تصریحی در مورد مسئولیت کیفری دولت به عنوان شخص حقوقی وجود ندارد و صرفاً در آثار برخی فقهای عظام مباحثی در باب اثبات شخصیت حقوقی نهادهایی همچون وقف، بیتالمال و دولت ذکر شده است؛ لکن با استفاده از منطق استنباط، میتوان دلایل متقنی با پشتوانه فقهی مستحکم برای این موضوع ارائه نمود. نگارندگان در این مقاله در پی پاسخگویی به این مسأله هستند که انتصاب مسئولیت کیفری به دولتها بر کدام مبانی فقهی استوار است؟روش: پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است.یافتهها و نتایج: نگارندگان ضمن گونهشناسی جرایم دولتی و بیان پذیرش شخصیت حقوقی دولت در فقه اسلامی و همچنین پذیرش قابلیت انتساب مسئولیت کیفری به دولتها، به مبانی فقهی عام نظیر کتاب و سنت و مبانی فقهی خاص شامل قاعده التّعزیر لکلّ عملٍ محرّمٍ، عاقلۀ الامام، قائم مقامی دولت، قاعده مصلحت، قاعده لایُبطل دمُ امرءٍ مسلم، مسئولیت ناشی از رفتارشخص غیر، قاعده حفظ نظام، عدالت کیفری و در نهایت سیره عقلا پرداختهاند و نتایج پژوهش مؤید این مطلب هستند که مسئولیت کیفری دولتها-که در تحولات قوانین کیفری بعد از سال 1392 تقنین شدهاند- از منظر فقه اسلامی نیز دارای اعتبار و مشروعیت است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
161 - بررسی منابع نوین درآمدی شهرداریها
پریسا آل اسحاق مهدی هداوندامروزه دیگر در دنیا به شهرداری به عنوان پیمان کاری بزرگ که می بایست برخی از فعالیتهای عمرانی و خدماتی شهر را انجام دهد، نگریسته نمی شود . بلکه شهرداری مؤسسه ای مدنی و برخاسته از مردم است که وظیفه فعالیت به سمت توسعه پایدار شهری و توسعه انسانی را بر عهده دارد.. به همین چکیده کاملامروزه دیگر در دنیا به شهرداری به عنوان پیمان کاری بزرگ که می بایست برخی از فعالیتهای عمرانی و خدماتی شهر را انجام دهد، نگریسته نمی شود . بلکه شهرداری مؤسسه ای مدنی و برخاسته از مردم است که وظیفه فعالیت به سمت توسعه پایدار شهری و توسعه انسانی را بر عهده دارد.. به همین دلیل است که شهرداری ها باید در کنار فعالیتهای سنتی و مرسوم خود به فعالیتهای فرهنگی، بهزیستی و زیست محیطی بپردازند. درکشور ای ران، شهرداری به عنوان نهادمحلی وبرخاسته ازمتن مردم منطقه، متولی اصلی اداره امورخدماتی، عمرانی ونوسازی شهری، ناچاراست درقبال ایفای وظایف قانونی خود، به دلیل عدم وابستگی مالی به دولت وبودجه عمومی، به طرق مختلف وبرپایه قانون، عوایدی راکسب وبه مصرف امورموردنظربرساند .این در حالی است که این نهاد در عین استقلال مالی از لحاظ سیستم نظارتی، در وضعیت بینابینی قرار داردو از استقلال کافی برخوردار نیست. موضوع درآمدهای شهرداری مقولهی بسیار مهمی است چرا که اگر شهرداری درآمد داشته باشد خدمات بهتری می تواندارایه دهد، و در نتیجه ارایهی خدمات بهتر، استقلال شهرها از حکومت مرکزی اتفاق می افتد. اهمیت این موضوع در آن است که اساساً زمینه ای نیز برای تمرین دموکراسی باشد . تاقبل ازسیاست خودکفایی شهرداری هادر ایران مندرج درقانون بودجه سال 1362 ، بیشتردرآمدشهرداری هامبتنی برمنابع دولتی بود، ولی درپی سیاست های تعدیل اقتصادی، سهم پرداخت های مالی دولت به شهرداری هاکاهش جدی یافت. رشدسریع جمعیت شهری به همراه واگذاری برخی ازوظایف دولت به شهرداری ها (که انتظارمی روددر آینده وظایف بیشتری نیزبه شهرداری هاواگذارشود)، موجب افزایش شدیدنیازهای مالی شهرداری هاشده است. بخشی از این نیازهاراازطریق مالیات های محلی، وجوه انتقالی ازدولت مرکزی ودیگرمنابع درآمدی شان برآورده می کنند. اما این منابع درآمدی نمی توانندتمام نیازهای سرمایه گذاری وعمرانی شهرداری هاراپوشش دهند. از اینرو، در این روندشهرداری هابرای تأمین منابع مالی موردنیازبه دنبال یافتن منابع جدیدی بودندولی متأسفانه به علت اقتصاد ضعیف و بیمار ایران، چندان موفق نبودندولی این مسأله مانع از روی آوردن شهرداری هابه بازارهای مالی ومشارکت بابخش خصوصی به منظورتجهیزمنابع مالی نشد. در مجموع این نهاد محلی تمام تلاش خودر را برای کسب منابع جدید و عدم وابستگی به منابع سنتی به عمل آورد، می توان گفت در سال های اخیر، شهرداری هاایران پا به عرصۀ نوینی در زمینهی کسب منابع درآمدی گذاشته اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
162 - جایگاه قدرت سیاسی در تحول اجتماعی در نظریه علامه اقبال لاهوری
محمود وزیری محمد محمدی گرگانیدر نظریه های دولت میتوان دو نگاه کلی را در خصوص تحول اجتماعی از یکدیگر باز شناخت. در نگاه اول میتوان از تحول در راس هرم قدرت سیاسی و یا به اصطلاح اصلاحات از بالا سخن گفت و در نگاه دیگر میتوان از تحول در بطن توده های مردم تا راس حاکمیت اشاره کرد.یا به عبارتی بهتر حرکت چکیده کاملدر نظریه های دولت میتوان دو نگاه کلی را در خصوص تحول اجتماعی از یکدیگر باز شناخت. در نگاه اول میتوان از تحول در راس هرم قدرت سیاسی و یا به اصطلاح اصلاحات از بالا سخن گفت و در نگاه دیگر میتوان از تحول در بطن توده های مردم تا راس حاکمیت اشاره کرد.یا به عبارتی بهتر حرکت اصلاحات از پایین به بالا می باشد. در مقاله ی حاضر با بررسی جایگاه انسان در اندیشه ی اقبال به این سؤال پاسخ داده شده است که انسان مورد نظر اقبال در کدام حکومت امکان زیست انسانی خواهد یافت، در واقع از آن جا که اقبال لاهوری شرط اساسی انسان بودن را در آزادی انتخاب وی می بیند، انسان مورد نظر وی در حکومت های استبدادی امکان رشد و تحول نخواهد داشت. هم چنین اقبال حکومت را ملزم به اجرای احکام دین نمی داند و تنها آن چه از نظر وی اهمیت دارد تطابق روشهای اجرایی با ارزشهای دینی است این ارزشهای دینی در واقع ارزشهای عام بشری می باشد که در همه ی مکانها و زمانها قابلیت تحقق را دارند . اقبال در قرآن و احادیث بر ارزشها تکیه دارد و اجماع را فرایندی جهت تطبیق روشها با ارزشها می داند. اقبال تحول اجتماعی را حاصل رابطه ی متقابل مردم و حکومت بر یکدیگر می داند اما در این میان تاکید وی بر تحول انسانی می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
163 - «تأثیراندیشه و عمل امام خمینی (ره) بر تعیین جمهوری اسلامی» به عنوان نوع نظام حکومتی
نادر میرزاده کوهشاهی بابک درویشیانقلاب اسلامیایران با رهبری امام خمینی(ره) به پیروزی رسید. پس از سقوط رژیم سلطنتی و پیروزی انقلاب اسلامی، جمهوری اسلامی به عنوان نوع حکومت جدید مورد تأیید اکثریت مردم قرار گرفت و دوره جدیدی از حکومت در تاریخ ایران آغاز شد. بررسی ابعاد مختلف حکومت جمهوری اسلامی از اه چکیده کاملانقلاب اسلامیایران با رهبری امام خمینی(ره) به پیروزی رسید. پس از سقوط رژیم سلطنتی و پیروزی انقلاب اسلامی، جمهوری اسلامی به عنوان نوع حکومت جدید مورد تأیید اکثریت مردم قرار گرفت و دوره جدیدی از حکومت در تاریخ ایران آغاز شد. بررسی ابعاد مختلف حکومت جمهوری اسلامی از اهمیت برخوردار است. بررسی نقش امام خمینی (ره) در تعیین جمهوری اسلامی به عنوان نوع حکومت از مباحث برجسته دراین خصوص است و میتواناین پرسش کلیدی را مطرح کرد کهاندیشههای حکومتی امام خمینی(ره) و اقدامات ایشان چگونه و به چه میزان بر تعیین جمهوری اسلامی به عنوان نوع حکومت تأثیر داشته است؟ تحقیق حاضر برای پاسخ گویی به پرسش مزبور سامانیافته است. روش تحقیق استفاده شده توصیفی – تحلیلی و تاریخی و شیوه گردآوری دادهها کتاب خانهای و بهره برداری از منابع و اسناد مکتوب است. امام خمینی (ره) با رهبری انقلاب اسلامی و اسقاط رژیم سلطنتی زمینه لازم برای تکوین حکومت جدید را فراهم نمودند و با معرفی جمهوری اسلامی به عنوان نظام مطلوب جایگزین رژیم سلطنتی و نیز جهت دادن به مجلس خبرگان قانون اساسی تأثیر تعیین کننده و اساسی در تعیین جمهوری اسلامی به عنوان نوع نظام سیاسی داشته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
164 - بررسی نقش شهبانوهای ایرانی و انیرانی در ساختار فرمانروایی بر پایة شاهنامة فردوسی
اسماعیل خیرآبادی سپیده سپهری سیده ماندانا هاشمی اصفهانمهمترین بنمایة محوری در کلّ شاهنامه، شخصیت شاه است که از دو خاستگاه تاریخ و اسطوره منبعث شده است. عناصری که در شکلگیری حکومت پادشاهان در شاهنامه مؤثر بودهاند، عبارتند از: فرّه ایزدی، فرّه شاهی (وراثت)، ثروت و سیاست، قدرت وداشتن پشتوانه وپایگاه اجتماعی. از پنجاه و چه چکیده کاملمهمترین بنمایة محوری در کلّ شاهنامه، شخصیت شاه است که از دو خاستگاه تاریخ و اسطوره منبعث شده است. عناصری که در شکلگیری حکومت پادشاهان در شاهنامه مؤثر بودهاند، عبارتند از: فرّه ایزدی، فرّه شاهی (وراثت)، ثروت و سیاست، قدرت وداشتن پشتوانه وپایگاه اجتماعی. از پنجاه و چهار پادشاه در شاهنامه، سه نفر زن و بقیه مرد بوده اند. زنان شاهنامه نقش کلیدی در حکومت دارند زیرا از طریق وراثت، ناقل خون پادشاهیاند و در امور کشوری (حکومت) و لشکری نقش بسزایی ایفا میکنند. آنان گاه به عنوان مادر و زنِ پادشاه و گاه به عنوان ملکه و شهبانو ظاهر میشوند. این جستار با روش تحلیلی - توصیفی به بررسی حکومت و پایههای فرمانروایی شهبانوهای ایرانی و انیرانی و مقایسة میان جهانداری پادشاهان مرد با شهبانوها پرداخته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که سه شهبانوی ایرانی(همای چهرآزاد، پوران دخت وآزرم دخت) از طریق فرّه شاهی به حکومت رسیده اند و مشروعیت حکومتشان بر پایۀ داد و دهش بوده است به غیر از همای که برپایۀ بیدارگری وقدرت منفی بود و دو شهبانوی انیرانی(قیدافه و مادر تلخند وگو) زنانی با درایت وخردمند بوده اند که با ویژگی های شاهانه و حماسی ایرانی بر تخت نشسته اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
165 - مهاجرت شیعیان ایرانی به شبه جزیره دکن و گسترش زبان فارسی
رقیه بابایی حسن سرا محمود سید سید علیرضا واسعیسرزمین دکن در جنوب هند از نخستین قرون ظهور و گسترش اسلام مورد توجه بسیاری از مسلمانان قرار گرفت و گروههایی از بازرگانان و صوفیان مسلمان به قصد تجارت و نیز برای تبلیغ اسلام وارد این منطقه گردیدند؛ مهاجرت این افراد، پیامدهای بسیاری در زمینه های اجتماعی، اقتصادی، سی چکیده کاملسرزمین دکن در جنوب هند از نخستین قرون ظهور و گسترش اسلام مورد توجه بسیاری از مسلمانان قرار گرفت و گروههایی از بازرگانان و صوفیان مسلمان به قصد تجارت و نیز برای تبلیغ اسلام وارد این منطقه گردیدند؛ مهاجرت این افراد، پیامدهای بسیاری در زمینه های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی و مذهبی در دکن داشت .اما زمانی طولانی به اندازه چندین قرن لازم بود تا دکن به تسخیر مسلمانان درآید. از اواخر قرن چهارم همزمان با فتوحات غزنویان در هند نه تنها آیین اسلام؛ بلکه فرهنگ، هنر و معماری و زبان فارسی در آن سرزمین رواج یافت.پژوهش حاضر بر آن است تا با استفاده از روش تحقیق تاریخی که مبتنی بر توصیف و تحلیل است، به این سوال پاسخ دهد که علل و عوامل مهاجرت شیعیان ایرانی به منطقه دکن و گسترش زبان فارسی چه بوده است؟ یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که ریشه های مذهب تشیعی که در دوره بهمنیان نهاده شده بود پس از انقراض آنان و در زمان جانشینان آنها یعنی قطب شاهیان، نظام شاهیان و عادل شاهیان ادامه پیدا کرد و آنان نیز مذهب تشیع را به عنوان مذهب رسمی حکومت خود اعلام کردند. حمایت آنان از شیعیان مهاجری که از ایران و سرزمین های عربی به دکن مهاجرت می کردند موجب گسترش مذهب تشیع، رواج فرهنگ و تمدن ایرانی– اسلامی در دکن شد. یکی از مهمترین نتایج حضور و نقش مهاجران شیعه در سیاست دکن تأثیرات اجتماعی و فرهنگی آنها بود. آنان به عنوان مبلغان فرهنگی با ایجاد مؤسسات آموزشی و با استفاده از حضور عالمان فضای مناسبی را برای حمایتهای ادبی به وجود آوردند. تألیفات ارزشمندی که در این دوره به رشته تحریر درآمدند زبان فارسی را به اوج رساندند و رشد و شکوفایی فرهنگ ایرانی- اسلامی را رقم زدند و زبان فارسی علاوه بر این که زبان رسمی و اداری به شمار میرفت عامه مردم نیز در مکالمات روزمره از فارسی استفاده می کردند و نشانه افتخار به شمار میرفت. همچنین این زبان مورد علاقه سلاطین مسلمان نیز بود و علم دوستی و ادبپروری آنان، دربارشان را به محل تجمع دانشمندان و ادیبان تبدیل کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
166 - تطبیق دو اثر منظوم "تریستان و ایزولد" اثر گوتفرید فون اشتراسبورگ و "ویس و رامین" از فخرالدین اسعد گرگانی
افسون گودرز پور عراقاز جمله ابزاری که باعث قرابت بیش از پیش دو فرهنگ و دو آئین میشود تطبیق آثار هنری آن دو کشور است.ادبیات به عنوان زبان مشترک مردم جهان،آئینه ی تمام نمای آداب،عادات و تمدن هر کشور است.در مقاله حاضر سعی شده است،با تطبیق این دو اثر غنایی و با تکیه بر وجوه مشترک و متفاوت این چکیده کاملاز جمله ابزاری که باعث قرابت بیش از پیش دو فرهنگ و دو آئین میشود تطبیق آثار هنری آن دو کشور است.ادبیات به عنوان زبان مشترک مردم جهان،آئینه ی تمام نمای آداب،عادات و تمدن هر کشور است.در مقاله حاضر سعی شده است،با تطبیق این دو اثر غنایی و با تکیه بر وجوه مشترک و متفاوت این دو اثر،نکاتی چند در حیطه ی تاثیرات متقابل ادبیات ایران و آلمان در قرون وسطی و ادبیات درباری حاکم بر این عصر مطرح شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
167 - نگاهی به برخی علل و عوامل قانون گریزی در دوره مشروطه
طهمورث شیریاز مهمترین ضروریات زندگی در جوامع امروزی، التزام آحاد جامعه به قوانین اجتماعی است. قوانین اجتماعی به عنوان هدایت کننده اعمال و رفتار اجتماعی از مهمترین گونه های هنجاری محسوب می شوند. از یک سده پیش به این سو، لزوم تبعیت همگان از قانون، توسط تعدادی از روشنفکران ایرانی مطر چکیده کاملاز مهمترین ضروریات زندگی در جوامع امروزی، التزام آحاد جامعه به قوانین اجتماعی است. قوانین اجتماعی به عنوان هدایت کننده اعمال و رفتار اجتماعی از مهمترین گونه های هنجاری محسوب می شوند. از یک سده پیش به این سو، لزوم تبعیت همگان از قانون، توسط تعدادی از روشنفکران ایرانی مطرح شد ولی هنوز جامعه ایران از نهادینه شدن قانون در ساختار روابط اجتماعی رنج می برد. مقاله حاضر، ضمن تشریح محدوده های مطالعاتی موضوع، به برخی علل و عوامل تاریخی – اجتماعی مؤثر بر قانون گریزی در جامعه ایران اشاره می کند. از عمده ترین علل می توان به وابستگی قوانین به حکومت، تغایر و گاه ستیز عرف و شرع در تدوین قوانین، وجود تقدیرگرایی بین ایرانیان و تنوع شیوه های تولید اجتماعی اشاره کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
168 - مبانی مشروعیت قدرت سیاسی در اندیشه سیاسی اسلام
سیدعبداله میرغیاثیمؤلّفه مشروعیّت در یک نظام سیاسی،اساس ومبنای حاکمیّت حا کمان واطاعت شهروندان ازقدرت سیاسی است. دربستر تحوّل تاریخی در جوامع انسانی اعم از غربی وشرقی، در ابتداء حاکمان، واجد فرّه الهی بودند. نظریه¬های حق¬الهی،مشروعیّت¬الهی و پس از آن نظریّه مشروعیّت دینی درعر چکیده کاملمؤلّفه مشروعیّت در یک نظام سیاسی،اساس ومبنای حاکمیّت حا کمان واطاعت شهروندان ازقدرت سیاسی است. دربستر تحوّل تاریخی در جوامع انسانی اعم از غربی وشرقی، در ابتداء حاکمان، واجد فرّه الهی بودند. نظریه¬های حق¬الهی،مشروعیّت¬الهی و پس از آن نظریّه مشروعیّت دینی درعرصه حکومت و سیاست با تمسّک به کتاب مقدّس ومتون مذهبی توجیه می شدند. در تفکراسلامی¬بطور¬أعم، اختلاف نظر درباب¬ منشآء مشروعیّت برخاسته از دومبنای معرفت شناختی¬و¬سیاسی است. مطابق مبنای نخست شیعه تداوم حاکمیّت الهی را درچهره امامت متجلّی می بیند و جنبه های ذاتی سیاست را اصولی وآن را از مّهات اصول دین وبالطبع امری اساسی وتحقیقی تلقّی می نماید.امّا اهل سنّت تداوم حاکمیّت الهی پس از پیامبر رابرمبنای اجتماع واجماع درنظریه خلافت جستجو می¬کند وجنبه¬های ذاتی سیاست را به عنوان فروعات فقهی امری تقلیدی تلقی می نماید. مطابق مبنای¬دوم اختلاف میان شیعه واهل سنّت دربحث حاکمیّت واطاعت بر مبنای مشروعیّت به دوران پس¬از¬پیامبر برمی¬گردد. مبنای انسانی¬مشروعیّت¬مشتمل برعناصر¬متعددی است که حتی مدعیان مشروعیّت بخشیِ حکومت ازراه قهر وغلبه نیز سعی دارند جهت بقاء واستمرار حکومت خود ،آنرا نزد مردم عطیه الهی معرّ فی کنند.که دراین نوشتار به آنها پرداخته می¬شود. بر¬رسی اندیشه سیاسی شیعه در دوران غیبت امام معصوم براساس گفتمان غالب در چهار مرحله یا دوره از عصر تکوین هویّت¬مذهبی¬شیعه¬¬تا عصر جمهوری اسلامی،تحولّ و تطوّر رویکرد به حکومت¬های وقت مبنای مشروعیّت، مسأله¬ی قابل تأملی است که در بخش آخر این مقاله به آن پرداختیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
169 - قانون پذیری و امنیت ملی دراندیشه سیاسی امام خمینی (ره )
اکبر اشرفی حمید رضا داودیچکیده انسان علاوه بر حق حیات، دارای حقوق دیگری از جمله حق آزادی است. بر اساس این حق، انسان نسبت به غیر خدا آزاد است. حق آزادی، ارمغان ادیان آسمانی و همه انبیاء الهی نیز بوده است؛ در عین حال، این مهم پذیرفته شده که جوامع انسانی بدون نظم و قانون نمی تواند پایدار و مستدام چکیده کاملچکیده انسان علاوه بر حق حیات، دارای حقوق دیگری از جمله حق آزادی است. بر اساس این حق، انسان نسبت به غیر خدا آزاد است. حق آزادی، ارمغان ادیان آسمانی و همه انبیاء الهی نیز بوده است؛ در عین حال، این مهم پذیرفته شده که جوامع انسانی بدون نظم و قانون نمی تواند پایدار و مستدام بماند. وجود قانون ضرورتی انکارناپذیر است هرچند سبب محدودیت آزادی انسان و تحدید دایره عمل او گردد. جامعه بشری هیچ گاه فارغ از قانون و مباحث مرتبط با آن نبوده است؛ حتی در بدوی ترین جوامع انسانی نیز قانون، چگونگی حاکمیت آن، تخطی از قانون و ضمانت اجرای آن و... از جمله مسائلی بوده که همواره ذهن اندیشمندان و رهبران آن جامعه را به خود مشغول نموده است. حضرت امام خمینی(ره) به عنوان بنیانگذار یکی از مدل های حکومتی دوره معاصر در همه دوران حیات فکری و سیاسی خود بر قانون گرایی اصرار داشته و همواره در بیاناتشان تأکید فراوانی بر قانون گرایی و لزوم گردن نهادن به الزامات قانونی داشته اند. دیدگاههای امام(ره) درخصوص امنیت، دارای دو ویژگی کاملاً جدای از هم است.از یک سو جنبه آرمانی امنیت جهان اسلام و مسلمین جهان برای امام مهم بوده و از سوی دیگر حفظ نظام جمهوری اسلامی ایران و امنیت ملی از اهم واجبات تلقی می شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
170 - تلازم آزادی و حکومت قانون در اندیشه هایک
محمد توحیدفامچکیده فریدریش فون هایک از ژرفاندیشترین مدافعان آزادی فردی و حکومت قانون است. آزادی محوریترین اندیشه سیاسی هایک است که در کنار مالکیت و قانون اضلاع سهگانه اندیشه سیاسی وی را تشکیل میدهند. حکومت قانون ضرورتاً از آزادی و فرد حمایت میکند و مالکیت و آزادی ذاتاً به هم و چکیده کاملچکیده فریدریش فون هایک از ژرفاندیشترین مدافعان آزادی فردی و حکومت قانون است. آزادی محوریترین اندیشه سیاسی هایک است که در کنار مالکیت و قانون اضلاع سهگانه اندیشه سیاسی وی را تشکیل میدهند. حکومت قانون ضرورتاً از آزادی و فرد حمایت میکند و مالکیت و آزادی ذاتاً به هم وابستهاند. هایک عمدتاً به آزادی منفی به معنی فقدان هرگونه اجبار خارجی یا وابستگی به اراده خودسرانه دیگران معتقد است که در این صورت قانون تنها ضامن این نوع آزادی است و تنها راه تأمین این آزادی رعایت رفتار عادلانه میباشد. او هرگونه اجبار خارجی را دشمن آزادی فردی میداند و حکومت قانون مانند هر فرد تابع تنفیذ رفتار عادلانه است. طرح حکومت قانونی هایک عمدتاً بدین جهت مطرح گردید که حکومتها خود را فراتر از قانون تعریف نکنند. حکومت قانونی هایک با استفاده از قانون بازدارنده ضامن آزادی فردی میگردد. مقاله حاضر درصدد است تا ضمن واکاوی مختصر در زندگی، معرفتشناسی فلسفی و اقتصادی هایک، ارتباط وثیق آزادی و حکومت قانون را در اندیشه وی مورد بازاندیشی قرار دهد. واژهگان کلیدی: آزادی، حکومت قانون، نظم خودجوش، بازار آزاد اقتصادی، توتالیتاریسم، لیبرالیسم پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
171 - مطالعه تطبیقی ساختارهای حکومتی آفریقای جنوبی و نیجریه و تاثیر آن بر توسعه سیاسی دو کشور
اردشیر سنائی ابوالقاسم وفاییدر آفریقای جنوبی ترکیب قومی و تفاوت نژادی بیشتر از هر عامل دیگری در روند یک صد ساله آن تاثیر گذار بوده است استقلال این کشور در سال 1910 د بر اساس نظام طراحی نظام آپارتای. دگرگونیها و تغییرات تحت تاثیر عامل مذکور بوده است ، و پس از پایان آپارتاید در سال جدایی نژادی بوده چکیده کاملدر آفریقای جنوبی ترکیب قومی و تفاوت نژادی بیشتر از هر عامل دیگری در روند یک صد ساله آن تاثیر گذار بوده است استقلال این کشور در سال 1910 د بر اساس نظام طراحی نظام آپارتای. دگرگونیها و تغییرات تحت تاثیر عامل مذکور بوده است ، و پس از پایان آپارتاید در سال جدایی نژادی بوده 1994 . سازماندهی سیاسی کشور بر واقعیتهای قومی ونژادی بومیان منطبق شد نیجریه هرچند در مشابهتبا آفریقای جنوبی سابقه استعماری انگلیس را در گذشته تاریخی خود دارد لیکن تفاوت کار دراینجاست آفریقای جنوبی را برای ماندن انتخاب کرده بودند و روند صنعتی شدن دوران تکامل خود را بطور طبیعی طی ،انکه استعمارگر در هرحال در نیجریه تنوع قومیتی به . کرد در حالیکه در نیجریه هدف استعمار تسلط بر منابع و بهره برداری از کشور بوده است . مسیحیت عوامل اصلی شکاف در طول سالیان پس از استقلال این کشور بوده اند اضافه تنوع مذهبی در قالب دو دین اسلام و توزیع ،مذهبی - ، کشمکشهای قومیتجزیه طلبی ،امیان در سیاست و حکومت این کشورتجربه کودتاهای مکرر و دخالت مداوم نظ وده که همواره گریبانگیراین کشور بوده ، عدم وجود طبقه متوسط تاثیرگذار و فساد سیاسی اداری از مشکلاتی بناعادلانه ثروت از سال . است 1999 نیجریه بر اساس قانون اساسی جدید خود چهار دوره انتخابات ریاست جمهوری را پشت سر گذاشته و در این سالها کودتای جدیدی صورت نگرفته ولی در مجموع در مورد نیجریه توسعه نیافتگی سیاسی مورد اتفاق صاحب نظران می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
172 - اصالت فرد در اندیشه سیاسی امام علی (ع)
عباسعلی رهبر علی ملک زادهچکیده اصالت فرد معمولا"درکناراصالت جامعه بکارمی رود ودارای معانی متعدد می باشد یکی از مفاهیمی که در مورد این واژه بکا ر رفته است حقیقت بودن چیزی که اصل نامیده می شود، ودیگری تابع آن محسوب می گردد.از آنجایی که ا نسان موجودی است که اورا حیوان نا طق نامیده اند موجودی که د چکیده کاملچکیده اصالت فرد معمولا"درکناراصالت جامعه بکارمی رود ودارای معانی متعدد می باشد یکی از مفاهیمی که در مورد این واژه بکا ر رفته است حقیقت بودن چیزی که اصل نامیده می شود، ودیگری تابع آن محسوب می گردد.از آنجایی که ا نسان موجودی است که اورا حیوان نا طق نامیده اند موجودی که دارای عقل واراده بوده واز طریق فکر و اندیشه برای چگونه زیستن خود تصمیم می گیرد، یا فته های تاریخی وباستان شناسی ثابت می کند که از اول انسان دارای زندگی جمعی بوده که بخاطر رفاه وامنیت بیشترمی باشد، اما بعضا"زندگی اجتماعی برای او محدودیت های فراوانی را بوجود آورده است که این مسئله با دو نظریه جامعه شناسان روبرو شده است، یعنی فردگرایی وجامعه گرایی، از آنجایی اندیشه امام علی ( ع) که از متن اسلام سرجشمه می گیرد ودر اسلام این فرد است که مورد خطات خداوند است، ودستوات خدا را باید در زندگی فردی واجتماعی به درستی به کار ببندد لذا جایگاه فر د وجامعه در اندیشه سیاسی امام علی (ع ) مورد بررسی قرار می گیرد واینگونه نتیجه می گیرد که گرچه دراین نظریه جامعه دارای جایگاه خاصی است اما دردیدگاه وی فرد اصالت دارد چرا که باوجود افراد است که جامعه بوجود می آید وهم خواسته اوست که باعث شده است خصلتهای جوامع با یکدیگر فرق داشته باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
173 - تأملی بر ادله حفظ نظام اسلامی با رویکردی بر روایات
علی رشیدی محمد جعفری هرندی احمد رضوانی مفردهدف: یکی از موضوعات حائز اهمیت در فقه اسلامی و همچنین در مسائل سیاسی، بحث از حفظ نظام اسلامی است. اهمیت این موضوع از آن روست که بسیاری از رفتارها و تصمیمگیریهای سیاسی بر مبنای آن توجیه میشود. در باب لزوم حفظ نظام دلائل متعددی ارائه گردیده است که أهمّ آنها روایات متعد چکیده کاملهدف: یکی از موضوعات حائز اهمیت در فقه اسلامی و همچنین در مسائل سیاسی، بحث از حفظ نظام اسلامی است. اهمیت این موضوع از آن روست که بسیاری از رفتارها و تصمیمگیریهای سیاسی بر مبنای آن توجیه میشود. در باب لزوم حفظ نظام دلائل متعددی ارائه گردیده است که أهمّ آنها روایات متعددی است که از معصومین علیهم السلام نقل شده است که مورد استناد فقها نیز قرار گرفته است. در این نوشتار به بررسی و بازنگری این استنادات می پردازیم، از این که آیا استناد به احادیث در باب لزوم حفظ نظام اسلامی به درستی صورت گرفته است؟ روش شناسی پژوهش: پژوهش حاضر با استفاده از روش گردآوری کتابخانه ای و روش تحقیقی توصیفی تحلیلی به نقد و بررسی روایات از حیث استناد و نحوه استدلال پرداخته است. یافته های پژوهش: در باب لزوم حفظ نظام اسلامی به احادیث متعددی در اثبات لزوم حفظ نظام اسلامی استناد شده که بعضی از آنها فاقد استدلال و منطق لازم جهت اثبات حکم مذکور می باشد. نتیجه گیری: در این پژوهش این احادیث شناسایی و مورد نقد واقع شده است و احادیث معتبر دیگری احصاء و مورد بررسی قرار گرفته و استدلال و ادله منطقی تری جهت تقویت احادیث مرتبط ارائه گردیده و این مطلب اثبات می شود که حکومت اسلامی از اوجب واجبات بوده و تحقق آن می تواند دارای ثمرات ارزشمندی در عالم سیاست داشته باشد از جمله مقبولیت و ثبات سیاسی برای حکومت اسلامی. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
174 - ساختار دولت رانتیر در ایران و فروپاشی حکومت پهلوی
مهدی مجد علیرضا سلطانیدر کشور ایران از ابتدای اکتشاف نفت تاکنون، دولتها نتوانستهاند، بهرهبرداری صحیحی از نفت داشته باشند. چنانچه از درآمدهای نفتی استفاده درستی صورت نگیرد، یک دولت رانتیر تشکیل شده و بیماری هلندی گریبانگیر اقتصاد ملی میشود. اوج دولت رانتیر بین سالهای 1353 الی 1356 دیده چکیده کاملدر کشور ایران از ابتدای اکتشاف نفت تاکنون، دولتها نتوانستهاند، بهرهبرداری صحیحی از نفت داشته باشند. چنانچه از درآمدهای نفتی استفاده درستی صورت نگیرد، یک دولت رانتیر تشکیل شده و بیماری هلندی گریبانگیر اقتصاد ملی میشود. اوج دولت رانتیر بین سالهای 1353 الی 1356 دیده میشود. دولت پهلوی دولتی رانتیر بود زیرا به طور منظم مقادیر عظیمی از رانت خارجی را دریافت مینمود. بنابراین درآمدهای نفتی ایران پیوند کمی با اقتصاد داخلی و نیروی کار داخلی داشته است. در واقع با افزایش درآمدهای نفتی، استقلال رژیم پهلوی از جامعه داخلی به درجهای رسید که دولت به تغییر در ساخت اجتماعی دست زد و گروههای حامی برای خود ایجاد نمود و گروههای اجتماعی معارض مانند بازاریان و روحانیون را تضعیف نماید که این خود یکی از دلایل شکلگیری انقلاب اسلامی در ایران بود. از این رو، سؤال این مقاله آن است که ساختار دولت رانتیر چه تأثیری بر فروپاشی حکومت پهلوی داشت؟ و نیز فرضیه آن است که به دنبال افزایش درآمدهای نفتی حکومت پهلوی با ایجاد یک ساختار سیاسی مطلقه و از بین بردن ظرفیتها و بسترهای اقتصاد تولید محور و مبتنی بر درآمدهای مالیاتی زمینه نارضایتی سیاسی، اجتماعی و اقتصادی و در نهایت فروپاشی نظام سیاسی را فراهم نمود. مقاله حاضر به روش تحلیلی و توصیفی نگاشته شده و اطلاعات آن به شیوه کتابخانهای گرد آمده است. در انتها این نتیجه به دست آمده که کشورهای صاحب نفت و به ویژه ایران، برای ترمیم اقتصاد خود، راهی به جز برونرفت از اقتصاد تکمحصولی و افزایش درآمدهای مالیاتی ندارند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
175 - زمینه های تحولات فکری جنبش مشروطه خواهی در ایران
مهدی اصلان زادهاولین دوره ی گذار به نظام جدید در زمان ولیعهدی عباس میرزا و صدارت قائم مقام صورت گرفت؛ دوره ی دوم به صدارت امیر کبیر باز می گردد و سومین دوره با صدرات میرزا حسین خان سپهسالار آغاز می شود. هر کدام از این ادوار، فراز و نشیب های مخصوص به خود را دارند که برای درک بهتر تحول چکیده کاملاولین دوره ی گذار به نظام جدید در زمان ولیعهدی عباس میرزا و صدارت قائم مقام صورت گرفت؛ دوره ی دوم به صدارت امیر کبیر باز می گردد و سومین دوره با صدرات میرزا حسین خان سپهسالار آغاز می شود. هر کدام از این ادوار، فراز و نشیب های مخصوص به خود را دارند که برای درک بهتر تحول فکری، اجتماعی و سیاسی (متعلقات مدنیت) که پیش درآمد انقلاب مشروطه می باشد، آن ها را مورد بررسی قرار می دهیم. در این مقاله تلاش شده به ریشه های فکریِ سیاسی و اجتماعی همین تحولات پرداخته شود، چرا که نهضت مشروطیت بسیار از آن تأثیر پذیرفت. حکومت قانون (در نظام پادشاهی مشروطه) مجموعه اصولی دارد که برای درک آنها می بایست به مسألهی توزیع و تنظیم قدرت سیاسی بین دو نهاد سلطنت و صدارت اشاره کرد. قدرت سیاسی در ایران، در خلالِ قرونِ متمادی در انحصار دستگاه سلطنت بود، نهضت مشروطیت در ابتدا خواهان محدود و مشروط کردن قدرت سیاسی در دستگاه سلطنت بود. تکامل همین نهضت، تأسیس پارلمان را اجتناب ناپذیر کرد. اما قبل از پرداختن به این تحول، در این مقاله ضروری است که به پروسه ی تقسیم و توزیع قدرت سیاسی بین دو نهاد سلطنت و صدرات پرداخته و کشمکش و ستیز بین این دو نهاد را بررسی کرده و فراز و نشیب های پیش روی جنبش مشروطیت که حاصل برخورد و تنش بین رژیم خودکامه ی مستقل پادشاهی از یک طرف و الزامات حکومت قانون از طرف دیگر بود را مورد مُداقه قرار خواهیم داد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
176 - جایگاه مصلحت اجتماعی در نظریه ولایت فقیه
لیلا صمدزاده خامنه ابراهیم یاقوتی سیدابوالقاسم نقیبیمصلحت نقش اساسی در تشریع احکام داشته و احکام شرعی برمبنای مصالح و مفاسد تشریع شده است. از آنجایی که احکام حکومتی در راستای تأمین مصالح اجتماعی است از جایگاه ویژه ای برخوردار می باشد. مصلحت در جهت فعلیت ولایت فقیه نقش به سزایی داشته و ارتباط تنگاتنگی با هم دارند. اختیارا چکیده کاملمصلحت نقش اساسی در تشریع احکام داشته و احکام شرعی برمبنای مصالح و مفاسد تشریع شده است. از آنجایی که احکام حکومتی در راستای تأمین مصالح اجتماعی است از جایگاه ویژه ای برخوردار می باشد. مصلحت در جهت فعلیت ولایت فقیه نقش به سزایی داشته و ارتباط تنگاتنگی با هم دارند. اختیارات گسترده ای که به حاکم شرع داده شده باعث سهولت انطباق اسلام با نیازمندی های مستحدثه شده است. اداره امور جامعه نیازمند تصمیماتی است که محدود به احکام شرعی فرعی نمی باشد و حاکم فرامین و احکامی را صادر می کند که متفاوت با احکام اولیه بوده که مصلحت و مفسده آن را ولی فقیه و حاکم جامعه تشخیص می دهد هدف این پژوهش بیان جایگاه مصلحت در نظریه ولایت فقیه است. این اثر در پی آن است تا با تحلیل نقش مصلحت در نظریه ولایت فقیه به این مهم دست یابد که مبنا و پایه ی اصلی احکام صادره ازولی فقیه و ابزارهای دستیابی به مصالح اجتماعی را بررسی نماید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
177 - تأملی بر ادله حفظ نظام اسلامی با رویکردی بر روایات
علی رشیدی محمد جعفری هرندییکی از موضوعات حائز اهمیت در فقه اسلامی و همچنین در مسائل سیاسی، بحث از حفظ نظام اسلامی است. اهمیت این موضوع از آن روست که بسیاری از رفتارها و تصمیمگیریهای سیاسی بر مبنای آن توجیه میشود. در باب لزوم حفظ نظام دلائل متعددی ار چکیده کاملیکی از موضوعات حائز اهمیت در فقه اسلامی و همچنین در مسائل سیاسی، بحث از حفظ نظام اسلامی است. اهمیت این موضوع از آن روست که بسیاری از رفتارها و تصمیمگیریهای سیاسی بر مبنای آن توجیه میشود. در باب لزوم حفظ نظام دلائل متعددی ارائه گردیده که أهمّ آن ها روایات متعددی است که از معصومین علیهم السلام نقل شده و مورد استناد فقها نیز قرار گرفته است. در این نوشتار به بررسی و بازنگری این استنادات پرداخته و به این سوال پاسخ خواهیم داد که آیا استناد به احادیث در باب لزوم حفظ نظام اسلامی به درستی صورت گرفته است؟ پژوهش حاضر با روش تحقیقی توصیفی تحلیلی به نقد و بررسی روایات از حیث استناد و نحوه استدلال پرداخته است. در باب لزوم حفظ نظام اسلامی به احادیث متعددی در اثبات لزوم حفظ نظام اسلامی استناد شده که بعضی از آن ها فاقد استدلال و منطق لازم جهت اثبات حکم مذکور می باشد. در این پژوهش این احادیث شناسایی و مورد نقد واقع شده است و احادیث معتبر دیگری احصاء و مورد بررسی قرار گرفته و استدلال و ادله منطقی تری جهت تقویت احادیث مرتبط ارائه گردیده و این مطلب اثبات می شود که حفظ نظام اسلامی از اوجب واجبات بوده و تحقق آن می تواند ثمرات ارزشمندی از جمله مقبولیت و ثبات سیاسی برای حکومت اسلامی در عالم سیاست داشته باشد. روش شناسی: پژوهش حاضر با روش تحقیقی توصیفی تحلیلی به نقد و بررسی روایات از حیث استناد و نحوه استدلال پرداخته است. یافته های پژوهش: در باب لزوم حفظ نظام اسلامی به احادیث متعددی در اثبات لزوم حفظ نظام اسلامی استناد شده که بعضی از آن ها فاقد استدلال و منطق لازم جهت اثبات حکم مذکور می باشد. نتیجه گیری: در این پژوهش این احادیث شناسایی و مورد نقد واقع شده است و احادیث معتبر دیگری احصاء و مورد بررسی قرار گرفته و استدلال و ادله منطقی تری جهت تقویت احادیث مرتبط ارائه گردیده و این مطلب اثبات می شود که حفظ نظام اسلامی از اوجب واجبات بوده و تحقق آن می تواند ثمرات ارزشمندی از جمله مقبولیت و ثبات سیاسی برای حکومت اسلامی در عالم سیاست داشته باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
178 - تطور اندیشه های فقهای شیعه پیرامون قدرت سیاسی
حسن عباس زاده حسین احمری محمد رضا جواهریدر فقه اسلامی یک موضوع بسیار مهم تحت عنوان حکومت اسلامی وجود دارد که وجه تمایز احکام شریعت اسلام نسبت به سایر ادیان می باشد. در واقع، در تعالیم و آراء فقهای اسلامی، به واسطه شناسایی حکومت اسلامی، مفهوم قدرت سیاسی مورد شناسایی قرار گرفته است. در این میان، فقهای شیعه به د چکیده کاملدر فقه اسلامی یک موضوع بسیار مهم تحت عنوان حکومت اسلامی وجود دارد که وجه تمایز احکام شریعت اسلام نسبت به سایر ادیان می باشد. در واقع، در تعالیم و آراء فقهای اسلامی، به واسطه شناسایی حکومت اسلامی، مفهوم قدرت سیاسی مورد شناسایی قرار گرفته است. در این میان، فقهای شیعه به دلیل شرایط سیاسی- اجتماعی خاص از زمان صدر اسلام تا تشکیل اولین حکومت های شیعه از پرداختن به موضوع قدرت سیاسی در قامت یکی از موضوعات اساسی و اصلی فقه شیعه احتراز می کردند. اما پس از تشکیل حکومت های شیعه، موضوع قدرت سیاسی با مرور زمان تبدیل به یکی از مسائل مهم در حوزه فقه سیاسی شد. هدف از پژوهش حاضر که با روش توصیفی - تحلیلی و با ابزار کتابخانه ای جمع آوری شده این است که مفهوم قدرت سیاسی در اندیشه فقهای شیعه را مورد تحلیل و ارزیابی قرار دهد. در نهایت با توجه به سیر تطور اندیشه های شیعه شاهد آن هستیم که در فقه سیاسی شیعه به سبب باز بودن باب اجتهاد از ابتدا تا کنون، همواره ساز و کارهایی نوین برای زمامداری قدرت در جامعه وجود داشته و پس از معصومین (ع) با توجه به شرایط گوناگون تاریخی فقهای دیگر و عالمین اسلامی پیرامون قدرت سیاسی نظریاتی متنوع را مطرح نموده اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
179 - سلب مالکیت توسط دولت و نهادهای وابسته به آن در پرتو دیدگاههای فقهی نوین
حسین رنجبر حسین رجبیموضوعی که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته، سلب مالکیت توسط دولت و نهادهای وابسته به آن در پرتو دیدگاه های فقهی نوین می باشد. از این رو ابتدا به تحلیل در مورد کلیات راجع به شهرداری و تملکات آن پرداخته ایم و پس از آن موضوع را به لحاظ فقهی و حقوقی مورد بررسی قرار داده چکیده کاملموضوعی که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته، سلب مالکیت توسط دولت و نهادهای وابسته به آن در پرتو دیدگاه های فقهی نوین می باشد. از این رو ابتدا به تحلیل در مورد کلیات راجع به شهرداری و تملکات آن پرداخته ایم و پس از آن موضوع را به لحاظ فقهی و حقوقی مورد بررسی قرار دادهایم. لازم به ذکر است که موارد سلب مالکیت در قوانین و مقررات موضوعه ایران مواد 6 و 9 و 22 قانون زمین شهری و موارد تحدید مالکیت از جمله مواردی همچون تراکم ساختمانی، پروانه ساخت می باشد که با اصول 46 و 47 قانون اساسی در تعارض است؛ به نظر می رسد از لحاظ فقهی مبانی مانند لاضرر، مصلحت و مواردی نظیر آن شهرداری را مجاز به تملک می کند و از سوی دیگر همین مبانی مانعی برای تملک این نهاد است. از سوی دیگر برخی از مبانی در حقوق کشورهای غربی و از جمله فرانسه مطرح شده اند و در حقوق داخلی وارد شده و آن را به کار گرفته ایم. این مبانی که در مهمترین وجه آن عبارت از خدمت عمومی و قدرت عمومی و نفع عمومی اند در جای خود تحلیل شده اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
180 - سیاست تمرکزگرایی در سیاستنامه و قابوسنامه
نجیبه هنرورچکیده سیاست نامه، یکی از نظاممندترین کتابهای حکومتداری است که اندیشة علمی سیاسی خواجه نظامالملک طوسی به صورت تکنیکهای قدرت در پنج بخش اصلی پادشاهی، وزارت، قضاوت، دیوان سالاری و لشگرداری مدوّن شده است که سلطان سلجوقی آن را سرلوحة حکومتداری خود قرار داد. قابوسنا چکیده کاملچکیده سیاست نامه، یکی از نظاممندترین کتابهای حکومتداری است که اندیشة علمی سیاسی خواجه نظامالملک طوسی به صورت تکنیکهای قدرت در پنج بخش اصلی پادشاهی، وزارت، قضاوت، دیوان سالاری و لشگرداری مدوّن شده است که سلطان سلجوقی آن را سرلوحة حکومتداری خود قرار داد. قابوسنامة حکیم عنصرالمعالی نیز یکی از مهمّترین کتابهایی است که آیین ملکداری در آن به روشنترین وجهی بازتاب یافته است. آنچه که در عقاید نظامالملک مشاهده میشود، نوعی تمرکزگرایی همه جانبه است که در ظاهر، دوام سلطنت نیز به آن بستگی دارد. نتیجة یافتهها حاکی از آن ست که نظامالملک رابطة سلطان ایران و خلیفة بغداد را از نظر کسب مشروعیّت مذهبی اصلاح کرد و قوانین اداری بسیار دقیق و کاربردی و با ضمانت اجرایی، پایهریزی کرد. خواجه نظامالملک اندیشمندی عملگرا است که در خصوص حکومت داری با عقایدش برشیوههای عملی انحصار قدرت تأکید دارد. وی با استفاده از دین و ارتش مطیع و اشراف توانست ساختار حکومتی مقتدر با مرکزیّت سلطان پایهریزی کند. اندیشة عنصرالمعالی نیز در بیشتر موارد با نظامالملک مشترک است. در این تحقیق ابعاد مختلف تمرکزگرایی در سیاست نامه و قابوسنامه تطبیق و مورد نقد و ارزیابی قرارگرفت. یافتههای تحقیق نشانگر این است که خواجه نظامالملک در حیطة تمرکزگرایی اندیشههای گستردهتری نسبت به حکیم عنصرالمعالی دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
181 - راههای دستیابی به آرامش در تحلیل روانشناختی آثار نجمالدّین رازی
محمد جوانمردی محسن فهیم علیرضا فهیم خلیل بهرامی قصرچمیدر سالهای اخیر برای افزایش آرامش مردم و رهایی آنها از رنج و مشغلههای فکری از طریق به کارگیری مکاتب و عرفانهای نوظهور در جوامع بشری تلاش زیاد شده است. در این شرایط حفظ دین اصیل، و جلوگیری از ترویج این مسلکهای کاذب، و همچنین افزایش آرامش مردم از اهمّیّت به سزایی برخور چکیده کاملدر سالهای اخیر برای افزایش آرامش مردم و رهایی آنها از رنج و مشغلههای فکری از طریق به کارگیری مکاتب و عرفانهای نوظهور در جوامع بشری تلاش زیاد شده است. در این شرایط حفظ دین اصیل، و جلوگیری از ترویج این مسلکهای کاذب، و همچنین افزایش آرامش مردم از اهمّیّت به سزایی برخوردار است. آنچه مطرح میشود این است که آیا عرفای اسلامی بالاخص نجمالدّین رازی، مطالبی ارائه کردهاند که بتواند راه حلّی برای رفع این معضل دینی، اجتماعی و روان شناسی باشد؟ آیا نجمالدّین در تعالیم خود به مسائل سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی توجّهی داشته است؟ و... جهت رسیدن به پاسخِ پرسشهای فوق بارجوع به آثار نجمالدّین به ویژه کتاب مرصادالعباد و به روش اسنادی و با فرض اینکه اندیشههای ایشان با تعالیم عرفای پیش از خود تفاوت دارد و ما را به راه حلّی مؤثّر سوق میدهد؛ پرداخته شده است. بنابه آنچه که از مکتوبات نجمالدّین مشهود است برخلاف نوشتههای بسیاری از عرفا، که تنها به سلوک فردی میاندیشیدند، در مسائل سیاسی و اجتماعی نیز تأمل ویژهای داشته است. مشکلات سیاسی و اجتماعی در روزگار وی و دیدن ظلم و ستم وارده برمردم، وی را به فکر چارهای برای رفع دردها و رنجهای مردم انداخته بود. رازی سلوک عرفانی را تنها در گرو خلوتگزینی و ریاضتهای فردی نمیدانست و روش صوفیانی که به مسائل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جامعه بیتوجّه بودند را به عنوان روشی مناسب نمیپذیرفت و راه رسیدن به آرامش را در گرو عمومیسازی سلوک عرفانی میدانست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
182 - اهمیت و جایگاه قانونگذاری در پارلمان (مطالعه موردی کشور های ایران و انگلستان)
علی دلفانی مجتبی زارع اشکذری غلامرضا احمدی پنجکیپارلمان به عنوان مهم ترین مرجع قانونگذاری در کشورها، قلب تپنده دموکراسی به شمار می رود. به دنبال شکل گیری نظام های دموکراتیک در جهان و به وجود آمدن اصل تفکیک قوا در دولت ها، پارلمان به عنوان یک رکن اساسی در چنین نظام ها تلقی شده و امروزه در نظام های دموکراتیک، این رکن ن چکیده کاملپارلمان به عنوان مهم ترین مرجع قانونگذاری در کشورها، قلب تپنده دموکراسی به شمار می رود. به دنبال شکل گیری نظام های دموکراتیک در جهان و به وجود آمدن اصل تفکیک قوا در دولت ها، پارلمان به عنوان یک رکن اساسی در چنین نظام ها تلقی شده و امروزه در نظام های دموکراتیک، این رکن نظام نقش تعیین کننده و سر نوشت سازی را در تصمیم گیری های کلان ملی دارا می باشد. اساس مشروعیت نمایندگان پارلمان، وکالت از جانب شهروندانی است که آنها را انتخاب کرده اند. عمدتا حضور و مشارکت مردم در قدرت و تعیین نظام در چوکات همین نهاد تجلی پیدا می کند و به دلیل اینکه در شرایط حاضر زمینه های مشارکت مستقیم و حضور مفید و موثر مردم در تصمیم گیری های دولتی فراهم نیست، لذا این نمایندگان است که از موکلین شان نمایندگی نموده و خواست و قدرت شان را در امور مملکت به نمایش می گذارند. در این مقاله با توجه به موضوع پژوهش به بررسی و تریح پارلمان در هر دو نظام حقوقی ایرن و انگلستان میپردازیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
183 - تضمنات سیاسی و اجتماعی اندیشه سیدحسین نصر
محمد طاهری خنکداری مجید توسلی رکن آبادیسیدحسین نصر ازجمله فیلسوفانی است که در سنت فلسفی عرفانی(اسلام) تفکر و تدبر مینماید ودر این راستا، بالغ بر 50کتاب و بیش از 500 مقاله به رشته تحریر درآوردهاست و در حال حاضر در دهه هشتاد عمر خویش، همچنان پرانرژی و با انگیزه مشغول فعالیت علمی است. همین امر اهمیت واکاوی در چکیده کاملسیدحسین نصر ازجمله فیلسوفانی است که در سنت فلسفی عرفانی(اسلام) تفکر و تدبر مینماید ودر این راستا، بالغ بر 50کتاب و بیش از 500 مقاله به رشته تحریر درآوردهاست و در حال حاضر در دهه هشتاد عمر خویش، همچنان پرانرژی و با انگیزه مشغول فعالیت علمی است. همین امر اهمیت واکاوی در اندیشه وی را دوچندان میسازد. از آنجا که اشاره صریح و آشکاری راجع به امر سیاسی در فلسفهی نصر نشده است، پی بردن به مضامین سیاسی در آرا و اندیشههای وی کاری است بس دشوار که با بکارگیری روش هرمنوتیکی در این پژوهش شاید بتوان به بخشی از اندیشههایش دست یافت. هدف نوشتار حاضر نیز پی بردن به زوایای سیاسی و اجتماعی اندیشه نصر مییاشد. در پاسخی صریح و فرضی به سوال مربوط به تضمنات سیاسی . اجتماعی اندیشه سیدحسین نصر شاید بتوان این گونه بیان کرد که وی در اندیشه خود به حاکمیت حکمت الهی و عقلانیت اسلامی نظر دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
184 - بررسی چگونگی برپایی حکومت مطلوب، در آرای متفکران پس از انقلاب اسلامی
مجتبی اکبریان علی فلاحی سیف الدینمقاله پیشرو به بررسی چگونگی استقرارحکومت مطلوب، در آرای متفکران پس از انقلاب اسلامی و چگونگی ارتباط میان دین و سیاست پرداخته، و درصدد طرح این سوال است که با پیروزی انقلاب اسلامی و استقرار مردمسالاری دینی، مساله شناخت ماهیت حکومت و همچنین فهم ارتباط میان دین و سیاست در چکیده کاملمقاله پیشرو به بررسی چگونگی استقرارحکومت مطلوب، در آرای متفکران پس از انقلاب اسلامی و چگونگی ارتباط میان دین و سیاست پرداخته، و درصدد طرح این سوال است که با پیروزی انقلاب اسلامی و استقرار مردمسالاری دینی، مساله شناخت ماهیت حکومت و همچنین فهم ارتباط میان دین و سیاست در برپایی حکومت مطلوب و الزامات ناشی از آن در آرای متفکران پس از انقلاب اسلامی چگونه به یکی از مسائل مهم و چالش برانگیز درحوزه تفکرآنان تبدیل شد، و چه عللی باعث شکاف عمیق بین این دو گروه بوده،که هر چه قدر جلوتر میرویم این شکاف عمیقتر میشود و در پاسخ به سوالات و طرح فرضیه مقاله این پاسخ احتمالی داده شده، که گروهی با نگاهی انتقادی، آسیب شناسی حکومت مطلوب را در حوزه اندیشه و عمل مورد ارزیابی قرار داده وکاستیهای آن را از زاویهای تازه مورد کنکاش قراردادند، طیف دیگر با تاثیرپذیری از برداشتهای دینی، سعی در برقراری ارتباط بین دین و سیاست کرده، حکومت مطلوب را به این سمت سوق داده و متفکران را متوجه قلمرو دین کردند. که سعی ما در این مقاله تبیین دیدگاههای هریک از آنان و علل بروز تعارض و اختلافات روشنفکران تجددخواه و سنتگرا بوده و در آخر آسیب شناسی آن مدنظر بوده، که با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی در صدد بررسی آن برآمدهایم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
185 - مفهوم دموکراسی و آزادی در حکومت اسلامی
سید محسن احمدی عباس صالحی نجف آبادی قاسم ترابیتلاش برای تلفیق دین و دموکراسی از مصداق های کشمکش سنت و مدرنیته است. این جدال بر سرمباحث دموکراسی و حکومت دینی با زایش نظریه مشروطه مشروعه در مقابل نظریه مشروطه مطلقه مشروطه خواهان آغاز شد، چنانکه متفکران همواره بر سر مسائلی مانند اصالت رای مردم، تلازم میان حق و تکلیف چکیده کاملتلاش برای تلفیق دین و دموکراسی از مصداق های کشمکش سنت و مدرنیته است. این جدال بر سرمباحث دموکراسی و حکومت دینی با زایش نظریه مشروطه مشروعه در مقابل نظریه مشروطه مطلقه مشروطه خواهان آغاز شد، چنانکه متفکران همواره بر سر مسائلی مانند اصالت رای مردم، تلازم میان حق و تکلیف و مشروعیت و مقبولیت اختلاف نظرداشته اند. در این میان مصباح یزدی با نگاهی برآمده از نصوص دینی وسروش با نگاهی برآمده از هرمنوتیک آرای خود را در این خصوص سامان داده اند. مصباح یزدی ، دموکراسی را دستاورد شوم ماجرای سقیفه می داند و نظریه ولایت مطلقه فقیه را محور حکومت اسلامی معرفی می کند، درحالی که عبدالکریم سروش قائل به وجود دموکراسی مسلمانان است و در اصل آزادی و مساوات را شاهرگ تئوری دموکراسی خود میداند. از این رو پژوهش حاضر نسبت میان دین و دموکراسی با روش تحلیلی - توصیفی از دیدگاه سروش مصباح یزدی در حکومت اسلامی را بیان می کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
186 - حکومت، جامعه مدنی و سرمایه اجتماعی در ایران (بررسی سالهای 1376-1392)
سیده لیلا موسوی احمد ساعیدر سالهای اخیر مباحث فراوانی در خصوص سرمایه اجتماعی و وجوه گوناگون آن در سطح بین المللی و همچنین در جامعهی علمی ایران مطرح شده است با توجه به اهمیت سرمایهی اجتماعی در عملکرد جوامع در حوزه های مختلف، یکی از مهمترین مباحث مطرح شده پیرامون این موضوع راهها و چگونگی تقوی چکیده کاملدر سالهای اخیر مباحث فراوانی در خصوص سرمایه اجتماعی و وجوه گوناگون آن در سطح بین المللی و همچنین در جامعهی علمی ایران مطرح شده است با توجه به اهمیت سرمایهی اجتماعی در عملکرد جوامع در حوزه های مختلف، یکی از مهمترین مباحث مطرح شده پیرامون این موضوع راهها و چگونگی تقویت و از سویی دیگر تضعیف سرمایه اجتماعی بوده است. در این ارتباط از عوامل متعددی در هر دو سطح خرد و کلان نام برده شده است؛ با این همه به نظر می رسد با وجود تعدد مطالب مرتبط با بحث تقویت یا تضعیف سرمایه اجتماعی، نقش دولت به نوعی مغفول مانده و کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله با توجه به حضور دولت به عنوان بازیگری یکه تاز و برتر در عرصهی سیاسی- اجتماعی ایران در طول سده های طولانی گذشته تا به امروز بر نقش دولت در زمینه تضعیف سرمایه-ی اجتماعی به ویژه در خصوص مشارکت به عنوان یکی از مولفههای مهم سرمایه اجتماعی تاکید شده است. یافتهها نشان میدهد در طول سالهای1384 تا 1392 با تضعیف سرمایه اجتماعی در ایران مواجه بوده ایم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
187 - نقد و بررسی دو دیدگاه دموکراسی غربی و مردم سالاری دینی از نگاه روشنفکران ایرانی
داود خوش باوردموکراسی و مردم سالاری جز مباحثی است که در محافل علمی و حتی سیاسی زیاد به آن پرداخته می شود ، حال این سوال مطرح می شود آیا بین دوکراسی غربی با مردم سالاری دینی تفاوتی وجود دارد؟ دیدگاه های مختلف متفکران اسلامی در تایید مردم سالاری دینی و اسلامی از جمله امامین انقلاب ، ش چکیده کاملدموکراسی و مردم سالاری جز مباحثی است که در محافل علمی و حتی سیاسی زیاد به آن پرداخته می شود ، حال این سوال مطرح می شود آیا بین دوکراسی غربی با مردم سالاری دینی تفاوتی وجود دارد؟ دیدگاه های مختلف متفکران اسلامی در تایید مردم سالاری دینی و اسلامی از جمله امامین انقلاب ، شهید مطهری و چند تن دیگر از بزرگان دینی مطرح می گردد، که قائل به مردم سالاری دینی بوده چرا که در جامعه ای که مملو از مردم مذهبی می باشد ارزش های دینی و مذهبی نقش اساسی در حوزه عمومی جامعه ایفا می نماید. در انواع دموکراسی وجه مشترک ، مشارکت مردم از طریق روش نمایندگی و مراجعه به آراء عموم می باشد و از طرفی قائلین دموکراسی غیر دینی یا غربی ، مردم سالاری دینی را ترکیبی از دو واژه مردم سالاری و دینی دانسته و برای آن ، اصالت و مفهوم و تعریف مستقل قائل نشده و آن را دارای ابهامات مختلفی میدانند و یا دین را باعث محدود کردن اصل مردم سالاری می دانند چرا که به نظرشان دین با دموکراسی قابل جمع نبوده و آن را واژه ای تحمیلی ، تصنعی و محقق ناشدنی است همچون محمدرضا درویش که قائل به مردم سالاری لیبرال است. در حال که بسیاری از نظریه پردازان اسلامی ، اصطلاح مردم سالاری دینی را واژه ای مرکب نمی دانند ، بلکه یک حقیقت واحد در جوهره نظام اسلامی است . یعنی اگر بنا باشد نظامی بر مبنای دین شکل گیرد بدون پذیرش مردم ممکن نیست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
188 - نتایج عدم شناسایی حکومت طالبان ازسوی مجامع بین المللی
احمدخالد ربانیچکیدهبا خروج نیروهای آمریکا از افغانستان، طالبان دوباره قدرت را به دست گرفت. خروج نیروهای آمریکا و همزمان سر برآوردن طالبان نمیتوانست بدون هماهنگی و مذاکره با آمریکا و کشورهای منطقه باشد با این حال آنچه اتفاق افتاد حاکمیت جدید طالبان با خوانشی رادیکال از اسالم است. غرب چکیده کاملچکیدهبا خروج نیروهای آمریکا از افغانستان، طالبان دوباره قدرت را به دست گرفت. خروج نیروهای آمریکا و همزمان سر برآوردن طالبان نمیتوانست بدون هماهنگی و مذاکره با آمریکا و کشورهای منطقه باشد با این حال آنچه اتفاق افتاد حاکمیت جدید طالبان با خوانشی رادیکال از اسالم است. غرب و بویژه آمریکا اگرچه در به قدرت رسیدن طالبان نقش داشتند اما تا کنون نیز این حکومت را به رسمیت نشناختهاند. عدم شناسایی طالبان به عنوان حکومت مستقر در افغانستان پیامدهایی را برای منطقه و افغانستان خواهد داشت. در نتیجه این پژوهش با هدف بررسی نتایجعدم شناسایی حکومت طالبان در افغانستان از سوی کشورهای دیگر انجام شده است. نتایج حاصل از یافتههای پژوهش نشان میدهد عدم شناسایی طالبان چهار بحران بزرگ را برای افغانستان رقم خواهد زد که عبارتند از رکود اقتصادی، بحران حقوق بشری، کاهش روابط سیاسی و عدم احترام دولت در سطح ملی و فراملی. بنابراین میتوان گفت کشورهای منطقه و غرب در برابر طالبان بر سر یک دوراهی قرار دارند. از سویی شناسایی طالبان، ممکن است سبب گسترش تروریسم و خشونت در منطقه گردد از سوی دیگر عدم شناسایی طالبان میتواند منجر به بحران یا حتی فاجعه انسانی در افغانستان شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
189 - دلایل ساده شدن نثر فارسی در عصر ناصری و مشروطه
قهرمان شیریتوصیه حکومتیها در همه دورهها معمولاً به سادهنویسی است؛ اما در نیمه دوم از دوره قاجاریه از آنجایی که هم خود شاهان نویسنده بودند و هم دخالت مستقیم در مکاتبات داشتند، در عمل به الگوی سادهنویسی تبدیل شدند. رواج فنّ روزنامهنگاری و تلگراف و خاطره و خطابه و سفرنامه و رسا چکیده کاملتوصیه حکومتیها در همه دورهها معمولاً به سادهنویسی است؛ اما در نیمه دوم از دوره قاجاریه از آنجایی که هم خود شاهان نویسنده بودند و هم دخالت مستقیم در مکاتبات داشتند، در عمل به الگوی سادهنویسی تبدیل شدند. رواج فنّ روزنامهنگاری و تلگراف و خاطره و خطابه و سفرنامه و رسالات انتقادی و گسترش ترجمه و داستاننویسی، از پدیدههای مهمی بودند که سادهنویسی را در نیمه دوم قاجاریه به یک الگوی همگانی تبدیل کردند. هممشربی و همراهی شمار زیادی از روشنفکران و تحصیلکردگان و عالمان دینی و گروههایی از بازاریان و تودههای شهری در میدان مبارزه سیاسی و فرهنگی و قلمی، موجب نزدیک شدن افکار و زبان و بیان این گروهها به یکدیگر و شکلگیری زبان و بیانی ساده و شفاف و تحلیلی و مستدل و عاری از جنبههای ادبی و پیچیده نثر گذشته گردید. بیگمان ارتباط با اروپا و گسترش جهاننگری و دگرگون شدن حساسیتهای فکری و تأثیرپذیری از کتابها و روزنامههای آنها و تن دادن به ایجاد تغییر در همه پدیدهها و سرایت آن تغییر در ادبیات و نگارش از عاملهای تأثیرگذار بر سادگی نثر و شعر در این دوره میتواند باشد. در سویه دیگر نیز مجموعهای از عوامل داخلی در این سادگی دخالت داشت که برخی از آنها عبارتاند از: مواجه بودن با مخاطبان بیسواد و کمسواد و توسعه علوم مختلف و شتابگیری تحولات سیاسی. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
190 - جامعه شناسی سیاسی تحولات سیاسی حکومت قاجار از دیدگاه نظریه گردش نخبگان ویلفردو پارتو
قاسم گل حسینی منیژه کاظمی شهرزاد ساسان پور داود ابراهیم پورهدف اصلی مطالعه حاضر، تحلیل جامعهشناختی سیاسی تحولات سیاسی حکومت قاجار از دیدگاه نظریه گردش نخبگان ویلفردو پارتو بود. در این مقاله سئوالات پژوهشی زیر مورد بررسی قرار گرفته است: تحولات سیاسی سلسله قاجار از دیدگاه نظریه گردش نخبگان ویلفردو پارتو چگونه قابل تحلیل است؟ نقش چکیده کاملهدف اصلی مطالعه حاضر، تحلیل جامعهشناختی سیاسی تحولات سیاسی حکومت قاجار از دیدگاه نظریه گردش نخبگان ویلفردو پارتو بود. در این مقاله سئوالات پژوهشی زیر مورد بررسی قرار گرفته است: تحولات سیاسی سلسله قاجار از دیدگاه نظریه گردش نخبگان ویلفردو پارتو چگونه قابل تحلیل است؟ نقش نخبگان در ایجاد تحولات دوره قاجاریه چه بود؟ روش تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از - کیفی به شیوه اسنادی و کتابخانهای و ابزار جمعآوری دادهها، فیش و یادداشت ، نظر گردآوری دادهها برداری بود. پارتو گردش نخبگان در تاریخ جوامع را عاملی ضروری و طبیعی در جهت پیشرفت معرفی مینماید. تحلیل جامعهشناختی سیاسی تحولات سیاسی حکومت قاجار نشان داد، عدم وجود گردش نخبگان در جامعة دورة قاجار که موجب عدم تعادل نظام سیاسی و پاسخ مناسب به تحولات سیاسی و اجتماعی شد، علاوه بر این که ناکارآمدی نخبگان رسمی را به اثبات رساند، راه را برای ورود نخبگان جدید در حوزة سیاسی بست. با سقوط حکومت تزار در روسیه، حکومت قاجار نیز که متکی بر ساختار سیاسی ملوكالطوایفی بود، دچار از هم پاشیدگی اجتماعی گردید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
191 - آسیب های اخلاق سیاسی کارگزاران در نظلام حقوقی ایران
فتاح محمدی غلامحسین مسعود مسعود راعیهر قدرت سیاسی پس از شکل گیری با آسیب های مختلفی از جمله آسیب های اخلاق سیاسی مواجه می باشد؛ لذا کارگزاران هر حکومت، اعم از دینی و غیردینی، به همان میزان که از منصب و اختیارات و امکانات حکومتی،برخوردارند؛ در معرض انواع آفات و آسیب ها نیز قرار دارند، که اینآسیب ها، موجب ک چکیده کاملهر قدرت سیاسی پس از شکل گیری با آسیب های مختلفی از جمله آسیب های اخلاق سیاسی مواجه می باشد؛ لذا کارگزاران هر حکومت، اعم از دینی و غیردینی، به همان میزان که از منصب و اختیارات و امکانات حکومتی،برخوردارند؛ در معرض انواع آفات و آسیب ها نیز قرار دارند، که اینآسیب ها، موجب کاهش اعتماد مردم نسبت به دستگاههای دولتی و غیردولتی، بیتفاوتی، تنبلی و بیکفایتی در سطح جامعه و در نتیجه مانع شکل گیری یک دستگاه قانون گذار پویا، کارآمد و توانمند در نظام حقوقی کشور می شود. لذا پژوهش حاضر با هدف تبین موانع و آسیب های اخلاق سیاسی کارگزاران بر اساس نظلام حقوقی ایران در سال 1397 انجام گرفته است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که، مهمترین آسیب هاوآفاتاخلاقیکارگزاراندر نظلام حقوقی ایران عبارتاستاز:سوء استفاده از موقعیت حاکمیتی، رشوه خواری و توصیه پذیری، کم کاری و عدم وجدان کاری، خود محوری و استبداد رأی، خلف وعده های دروغین به مردم، تکبر و خودبزرگ بینی، روحیه سفاکی، امتیاز خواهی، ضعف مدیریت، جاه طلبی و چند شغلی بودن، جدایی میان زمامدان حکومت و مردم، خلط محبت، مدارا و اقتدار، انتقاد ناپذیری، تفرقه و عدم یکپارچگی، انحصار طلبی و احتکار، رفاه طلبی و گرایش به اشراف گری، ریاست طلبی و استبدادگرایی، کم توجهی به رفاه مردم و اقشار آسیب پذیر می باشند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
192 - کاربرد روش دیمتل برای شناسایی عوامل موثر بر سلامت نظام اداری جهت تحقق حکومت داده باز
مریم قاسمیان گرجی مسعود احمدی سعید صفاریان همدانیهدف از انجام این پژوهش کاربرد روش دیمتل برای شناسایی عوامل موثر بر سلامت نظام اداری جهت تحقق حکومت داده باز در دستگاههای دولتی در استان مازندران میباشد. روش پژوهش حاضر از منظر ماهیت از نوع پژوهشهای بنیادی (اکتشافی) است و جهت بررسی اهداف پژوهش، از روش ترکیبی (کیفی- کم چکیده کاملهدف از انجام این پژوهش کاربرد روش دیمتل برای شناسایی عوامل موثر بر سلامت نظام اداری جهت تحقق حکومت داده باز در دستگاههای دولتی در استان مازندران میباشد. روش پژوهش حاضر از منظر ماهیت از نوع پژوهشهای بنیادی (اکتشافی) است و جهت بررسی اهداف پژوهش، از روش ترکیبی (کیفی- کمی) استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش مدیران دستگاههای دولتی استان مازندران هستند که مدرک تحصیلی آنها کارشناسی ارشد به بالا است و حداقل 10 سال سابقه مدیریت در دستگاه دولتی فعلی را دارند. نمونه آماری نیز با روش نمونهگیری نظری تا رسیدن شاخصها به اشباع نظری تعیین گردید. تعداد نمونه در این پژوهش با توجه به مصاحبههای باز انجام شده و شیوع بیماری کووید 19 که کمی نمونهگیری باز پژوهش را تحت تأثیر خود قرار داد به 25 نفر از مدیران دستگاههای دولتی استان مازندران، محدود شد که همگی به عنوان نمونه در نظر گرفته شدند. اطلاعات و دادههای مورد نیاز پژوهش از طریق پرسشنامه جمعآوری گردید. جهت تجزیه و تحلیل دادههای جمعآوری شده در بخش کیفی از روش گرندد تئوری و در بخش کمی از روش دیمتل بهره گرفته شده است. نتایج نشان داد: عوامل علی، مداخلهگر، محوری، زمینهای– فردی و محیطی بر سلامت نظام اداری در جهت تحقق حکومت داده باز در استان مازندران تأثیر داشته و طبق مدل بدست آمده پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
193 - بررسی علل جامعه شناختی فروپاشی حکومت جمشید براساس نظریه ابن خلدون
پرنوش پژوهششاهنامه بیانکنندۀ تاریخ و سرنوشت ایران زمین است. به همین علت ترجمان معتبری از پیشینۀ فرهنگی ملت ایران محسوب میشود. از همین روی از مهمترین مباحثی که میتوان در آن یافت، نگرش جامعه شناختی فردوسی است. در قسمت اسطورهای شاهنامه سیر زندگی اجتماعی بسیار شبیه به روندی است ک چکیده کاملشاهنامه بیانکنندۀ تاریخ و سرنوشت ایران زمین است. به همین علت ترجمان معتبری از پیشینۀ فرهنگی ملت ایران محسوب میشود. از همین روی از مهمترین مباحثی که میتوان در آن یافت، نگرش جامعه شناختی فردوسی است. در قسمت اسطورهای شاهنامه سیر زندگی اجتماعی بسیار شبیه به روندی است که در نظریات اجتماعی مطرح است، یکی از نظریههای مشهور، متعلق به ابنخلدون است. ابنخلدون یکی از چهرههای شاخص در تاریخ نظریۀ اجتماعی است. از میان مفاهیمی که وی ابداع کرده است مفهوم عصبیت و مراحل پنجگانۀ سیر حکومتها از مهمترینها است. در این مقاله برآنیم تا بر مبنای نظریۀ ابنخلدون به بررسی حکومت جمشید، پادشاه پیشدادی و خردمندی که به همه هنرها دست یافته و بر همه کارها توانا شد، بپردازیم. هدف این مقاله بررسی علت سقوط حکومت جمشید در شاهنامه براساس نظریۀ جامعهشناسی ابنخلدون است. پیشفرض اصلی این پژوهش این است که نظریۀ ابنخلدون بر تمام ابعاد حکومت جمشید قابل تطبیق است. در جهت تحقق این هدف پس از بیان مقدمهای کوتاه، جامعهشناسی در ادبیات بهصورت موجز بیان شده و سپس به بیان مفهوم عصبیت و مراحل پنجگانۀ سیر حکومتها از تأسیس تا واژگونی پرداخته شده است. آنگاه دوران سلطنت جمشید براساس مراحل پنجگانه مورد بررسی قرار گرفته و به این نتیجه میرسیم که اگرچه در دورة فردوسی علم جامعهشناسی به صورت امروزی وجود نداشته ولی نظریههای جامعهشناسی در حماسۀ او بازسازی شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
194 - نقش قدرت و وراثت در تعیین جانشینان پادشاهان در شاهنامه
اسماعیل خیرآبادی سپیده سپهری ماندانا هاشمیاصفهانشاهنامه از دیدگاه ایرانیان کتاب سیاست و جهانداری است و از طریق به تصویر کشیدن سرگذشت پهلوانان و پادشاهان، در واقع به دنیاپرستان و بی‎دادگران درس عبرت میدهد و آنان را از بادافره گناهان و ستمهایشان آگاه میسازد. در این مقاله بر آنیم که چگونگی شکلگیری حکومتها را ا چکیده کاملشاهنامه از دیدگاه ایرانیان کتاب سیاست و جهانداری است و از طریق به تصویر کشیدن سرگذشت پهلوانان و پادشاهان، در واقع به دنیاپرستان و بی‎دادگران درس عبرت میدهد و آنان را از بادافره گناهان و ستمهایشان آگاه میسازد. در این مقاله بر آنیم که چگونگی شکلگیری حکومتها را از ابعاد گوناگون نظیر فرّه ایزدی، فرّه شاهی (وراثت و گردش و انتقال خون در نسل پادشاهی)، قدرت و داشتن پشتوانه و پایگاه اجتماعی به عنوان نقشهای مؤثّر در ایجاد حکومتها، بهویژه بررسی تقابل قدرت و وراثت را در بیش از پنجاه پادشاه مورد بررسی قرار دهیم. محور اصلی پایههای حکومت در شاهنامه، قدرت و انواع تجلیّات آن است. به بیاندیگر، شاهنامه نبردِ قدرتهاست؛ یعنی نبرد داد و بی‎داد است. در شاهنامه بنا به عقاید بعضی از قبایل، بسیار تأکید شده است که زنان، چه در جای‎گاه پادشاهی و چه بهعنوان ملکه، ناقل وراثت و خون پادشاهی و قدرت در ساختار فرمان‎رواییاند که رگههایی از رسم کهن مادرسالاری را در آن میتوان دید و در این مورد، زن بیشتر در نقش مادر، دختر یا خواهر، عامل انتقال وراثت بوده است مانند ازدواج ضحّاک با خواهران جمشید، داستان سیاوش و داستان مخالفت سرو، پادشاه یمن، با ازدواج دخترانش با پسران فریدون. نگارندگان به روش تحلیلی و تطبیقی به بررسی و تطبیق دورههای پادشاهی و تقابل قدرت و وراثت به عنوان یکی از پایههای حکومت آنان پرداختهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
195 - ساختار منسجم آغاز حکومت در شاهنامه فردوسی
فاطمه امامیچکیده شاهنامه در عین تعدد و گستردگی منابع، بهصورتی منظم ومنسجم در یک کلّ یگانه و یکپارچه سروده شده است. انعکاس این انسجام و یکپارچگی را در پنجاه دوره حکومتی در کلّ اثر میتوان مشاهده کرد. دورههای پادشاهی از ساختاری همآهنگ و مشترک برخوردار است. محقق با این فرض که چکیده کاملچکیده شاهنامه در عین تعدد و گستردگی منابع، بهصورتی منظم ومنسجم در یک کلّ یگانه و یکپارچه سروده شده است. انعکاس این انسجام و یکپارچگی را در پنجاه دوره حکومتی در کلّ اثر میتوان مشاهده کرد. دورههای پادشاهی از ساختاری همآهنگ و مشترک برخوردار است. محقق با این فرض که آغاز حکومت در شاهنامه دارای ساختاری یکپارچه و یکسان است بهروش تحلیلی و تطبیقی به بررسی و تطبیق این دورههای پادشاهی پرداخته است. برآیند حاصل از پژوهش نشان میدهد که ساختار آغاز حکومتها در شاهنامه از هشت الگوی مشترک پیروی میکند. سعی فردوسی در اثر پایبندی و استواری به این الگوهاست. گویا این شیوه برای بیان تفکّر اصلی شاهنامه بهصورت خط یا رشتهای در خلال اثر کشیده شده و موقعیّتهای مهم را بههم پیوند داده است. این الگوها عبارتاند از:1- بر تخت نشستن پادشاه؛ 2- مجلسآراستن؛ 3- سخنرانیکردن؛ 4- منشور حکومت پادشاه؛ با نام یزدان آغازکردن؛ 5- فرّه ایزدی داشتن؛ 6- آفرین خواندن بزرگان پادشاه را؛ 7- مدّت حکومت پادشاه. کلید واژهها فردوسی، شاهنامه، ساختار منسجم، آغازحکومت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
196 - نقد و بررسی ادله حفظ نظام اسلامی با تأمل بر رویکرد روایات
علی رشیدی محمد جعفری هرندی احمد رضوانی مفردیکی از موضوعات حائز اهمیت در باب مسائل سیاسی، بحث حفظ نظام اسلامی است. اهمیت این موضوع از آن روست که بسیاری از رفتارها و تصمیمگیریهای سیاسی بر مبنای آن اتخاذ میشود. در باب لزوم حفظ نظام دلائل متعددی ارائه گردیده که از جمله آن روایات متعددی است که از معصومین (ع) نقل ش چکیده کاملیکی از موضوعات حائز اهمیت در باب مسائل سیاسی، بحث حفظ نظام اسلامی است. اهمیت این موضوع از آن روست که بسیاری از رفتارها و تصمیمگیریهای سیاسی بر مبنای آن اتخاذ میشود. در باب لزوم حفظ نظام دلائل متعددی ارائه گردیده که از جمله آن روایات متعددی است که از معصومین (ع) نقل شده و مورد استناد فقها نیز قرار گرفته است. در این نوشتار به بررسی و بازنگری این استنادات پرداخته و به این پرسش، پاسخ خواهیم داد که آیا استناد به احادیث در باب لزوم حفظ نظام اسلامی به درستی صورت گرفته است؟ پژوهش حاضر با روش تحقیقی توصیفی تحلیلی به نقد و بررسی روایات از حیث استناد و نحوه استدلال پرداخته است. در باب لزوم حفظ نظام اسلامی به احادیث متعددی در اثبات لزوم حفظ نظام اسلامی استناد شده که بعضی از آن ها فاقد استدلال و منطق لازم جهت اثبات حکم مذکور می باشد. در این پژوهش این احادیث شناسایی و مورد نقد واقع شده است و احادیث معتبر دیگری احصاء و مورد بررسی قرار گرفته و استدلال و ادله منطقی تری جهت تقویت احادیث مرتبط ارائه گردیده و این مطلب اثبات می شود که حفظ نظام اسلامی از اوجب واجبات بوده و تحقق آن می تواند ثمرات ارزشمندی از جمله مقبولیت و ثبات سیاسی برای حکومت اسلامی در عالم سیاست داشته باشد پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
197 - پرداخت رشوه به منظور احقاق حق (نقد دیدگاه مشهور، با رویکرد اجتماعی به فقه)
علیرضا نوروزی سید مجتبی میردامادی ابراهیم صفی خانیقوانین متعالی اسلام، با هدف کمال و سعادت جامعه و افراد آن تشریع شده است. حرمت رشوه یکی از احکام الهی است که جهت جلوگیری از مفاسد اجتماعی واقتصادی، و پایمال شدن حقوق بیان گردیده است. حرمت رشوه اجمالا، بین همة فِرَق اسلامی مسلّم میباشد؛ امّا مسئلهای که همواره محل بحث بو چکیده کاملقوانین متعالی اسلام، با هدف کمال و سعادت جامعه و افراد آن تشریع شده است. حرمت رشوه یکی از احکام الهی است که جهت جلوگیری از مفاسد اجتماعی واقتصادی، و پایمال شدن حقوق بیان گردیده است. حرمت رشوه اجمالا، بین همة فِرَق اسلامی مسلّم میباشد؛ امّا مسئلهای که همواره محل بحث بوده، حکم پرداخت رشوه به منظور استیفای حق، به خصوص در صورت انحصار إحقاق حق در آن است. تحقیق حاضر با تحلیل و نقد مبانی و ادّلة دیدگاههای طرحشده در این زمینه، نظریة غیر مشهور را برگزیده و به این نتیجه دست یافته است که رشوه به منظور احقاق حق، مطلقاً بر رشوه دهنده و رشوه گیرنده حرام است. برای یافتن پاسخ مسئله، بعد از تحلیل و پرداخت صحیح به هر یک از دیدگاهها، و علاوه بر به کارگیری اصول مسلّم فقهی، در نهایت با رویکرد حکومتی و اجتماعی به فقه، و همچنین استفاده از رهآورد تجمیع ظنون، به حلّ مسئله پرداخته شده است. پرونده مقاله