بررسی آیین کشورداری از دیدگاه شاهنامه( بر مبنای اندرزنامه ها ،قبل وبعداز اسلام)
محورهای موضوعی : متون زبان و ادبیات فارسی
غلامرضا کافی
1
(
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.
)
غلامحسین میرقادری
2
(
دانشجوی دکترای بخش فارسی دانشگاه شیراز
)
کلید واژه: کلید واژه: شاهنامه, فردوسی, آیین کشور داری, اندرزنامه ها, سیاست.,
چکیده مقاله :
بر پایه مستندات و اشعار شاهنامه می توان ساختار کلی انواع حکومتهای باستانی و چگونگی آیین کشور داری آنها را مورد بررسی قرار داد . فردوسی، روایات مربوط به ساختارهای کلی حکومتهای پادشاهی پیش از اسلام و معیارهای مقبولیت، حکومت وفرمانروایی آنها را، در پنجاه روایت وبه صورت داستان آورده است .مهم ترین این مطالب، اغلب در ابتدای هر روایت یا داستان و نیز در خلال داستانهای متعدد که به لحاظ سیاسی حائز اهمیت می باشند، ایراد گردیده است. فردوسی ضمن نقل داستان ، آن بخش هایی را که از یک جهت، آشکار کننده ساختار حکومت های ایرانی و حتی غیر ایرانی ،قبل از اسلام و از جهت دیگر، مربوط به ضوابط هر یک از آنهاست، از دیدگاه خود مورد ارزیابی قرار داده است. فردوسی دربوته ی آزمایش تاریخ، پنجاه دوره پادشاهی را سخته وسنجیده وبه امتحان کشیده واعمال ،اقوال وکردار آنان را ازتنزل تاترقی مورد بررسی و ارزیابی قرار داده است. بنابراین می توان بر پایه متون و روایات شاهنامه ساختار انواع حکومتهای باستانی و چگونگی رسمیت ومقبول داشتن آنها را دریافت ، ضمن این که از دیدگاه خود فردوسی در شاهنامه هم می توان آگاه شد. در شاهنامه نمونه های دیگری نیز وجود دارد که با مقایسه آنها ، تشخیص وجوه تمایز واوصاف انها در داد،عدل یا بیداد پادشاهان ، میسر می گردد. کلید واژه: شاهنامه، فردوسی، آیین کشور داری ،حکومت های پادشاهی قبل و بعد از اسلام، مقبولیت حکومتهای پادشاهی.
Abstract The concept of Iran consists of multi - dimensions due to the different statesmanship rules and ancient sovereignty in Shahnameh. So this study aims at indicating the relationship between the function of concept of Iran and its name pluralism both pre- and post- Islam in Shahnameh. It is possible to reveal the total structure of all ancient governments and their statesmanship rules based on Shahnameh documentaries and poems. Ferdosi narrates anecdotes which refer to general structure of pre-islamic monarchy and their sovereignty acceptance criterion in 50 narration in the shape of story. The most significant affairs usually come in the beginning of each narration or story and among the numerous stories which are important from the political point of view. Ferdosi telles both the story and evaluates the parts that make clear the structure of pre- islamic Iranian and even non- Iranian sovereignty in one side, and their norms in other side by his own perspective. Ferdosi assesses 50 kingdom periods and appraises their actions and speeches from minor to major. Consequently, it can be inferred the kinds of structure of ancient governments and their formality acceptance through Shahnameh texts and narrations. Meanwhile, it is also possible to awaken Ferdosi’s perspective in Shahnameh. There are other samples which show the distinction sides of king’s fair and unfair by comparision. Keywords: Ferdosi’s Shahnameh, statesmanship rules, Pre- and post- islamic monarchy, The acceptance of monarchy.
