-
دسترسی آزاد مقاله
1 - ظرفیت سیاست، درک فضای گفتمانی و مسأله مشارکت سیاسی زنان در ایران
زینب میرعلی سید خوندی علی اشرف نظری صادق زیباکلامزمینه: ظرفیت سیاست یکی از اساسی ترین مفاهیم در مطالعه سیاست عمومی است که به خلأها و عوامل مرتبط با چرایی انجام نشدن سیاستها میپردازد. در این مقاله، معضلات و کاستیها برای اجرایی نشدن این خطمشیها در حوزه مشارکت سیاسی زنان در سطح نخبگان (1399- 1376)، تبیین شد. سپس بر چکیده کاملزمینه: ظرفیت سیاست یکی از اساسی ترین مفاهیم در مطالعه سیاست عمومی است که به خلأها و عوامل مرتبط با چرایی انجام نشدن سیاستها میپردازد. در این مقاله، معضلات و کاستیها برای اجرایی نشدن این خطمشیها در حوزه مشارکت سیاسی زنان در سطح نخبگان (1399- 1376)، تبیین شد. سپس بر اساس الگوی مورد نظر، در سه سطح مفهومی- تحلیلی، عملیاتی و سیاسی(ابعاد ظرفیت سیاست) که هر یک از این سه صلاحیت شامل منابع یا تواناییهایی در سه سطح مختلف فردی، سازمانی و سیستمی هستند، بررسی گردید. هدف: معرفی ظرفیت سیاست به عنوان مفهومی جدید در ادبیات مشارکت سیاسی در ایران که بر اساس این مفهوم میتوان مرز و شکاف میان قوانین و عملکرد را بررسی نمود.روش: این تحقیق با استفاده از روش کیو برای طبقهبندی و امتیازدهی به گزارهها و تحلیل گفتمان انتقادی صورت گرفته است.یافتهها: نتایج پژوهش حاضر نشان میدهد، نگرش فردی و سازمانی در بُعد تحلیلی مهمترین عوامل تاثیرگذار در مشارکت سیاسی زنان هستند. نتیجهگیری: بحث از ظرفیت سیاست بر اساس فضای گفتمانیِ خاص آن که در پژوهش حاضر مشارکت سیاسی زنان است، باید تعاریف و عوامل دیگری را مانند شرایط فرهنگی و ایدئولوژیکی که تأثیر مستقیم بر اجرای سیاستها دارد، برجسته کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - تحلیل گفتمان انتقادی فیلم مرد پولادین با تکیه بر مباحث متافیزیکی پاردایم ترنس مدرنیسم
مهدی یعقوبی علی اکبر فرهنگی سید جمال الدین طبیبیدر قرن بیست و یکم سینما به عنوان هنر هفتم همچنان نقشی تاثیرگذار در انتقال پیام ایفا می کند. همنشینی پارادایم های علمی و هنر سبب مشارکت این دو در روند تولید محتوی و انتقال مفاهیمی گشته که ارتباطی چند سویه با هر دو زمینه دارند. در این میان پیوند سینما با پارادایم های غالب چکیده کاملدر قرن بیست و یکم سینما به عنوان هنر هفتم همچنان نقشی تاثیرگذار در انتقال پیام ایفا می کند. همنشینی پارادایم های علمی و هنر سبب مشارکت این دو در روند تولید محتوی و انتقال مفاهیمی گشته که ارتباطی چند سویه با هر دو زمینه دارند. در این میان پیوند سینما با پارادایم های غالب در هر دوره زمانی به مثابه منبع تولید محتوی کارا با قابلیتهای ویژه در تولید و بازنمایی مفاهیم، مورد توجه همگان واقع شده و مخاطبان بسیاری را مجذوب خویش ساخته است. در این پژوهش، نگارنده به دنبال بازنمایی نشانه های متافیزیکی پارادایم جدید ترنس مدرنیسم در فیلم "مرد پولادین" ساخته زک اسنایدر می باشد. در این راستا جستجوی عناصر متافیزیکی و کشف لایه های معنایی و ایدئولوژیک پنهانی در فیلم، با استناد به نظریه تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف با رویکرد پدام صورت گرفته است. روش انجام این پژوهش برای جمع آوری مفاهیم متافیزیکی پارادایم ترنس مدرن توصیفی-تحلیلی بوده است. نگارنده با تحلیل گفتمان فیلم به این نتیجه رسید که گفتمان متافیزیکی بازنمایی شده در فیلم مرد پولادین نمایانگر گفتمان پارادایم جدید ترنس مدرن است. البته شیوه های گفتمانی مثل اسطوره، منجی، آینده، بیانگر بخش از گفتمان حاکم بر فیلم است که نمی توان آنها را گفتمان های حاکم دانست. یافته های تحقیق بیان گر مهم ترین عوامل تأثیرگذار مربوط به بوجود آمدن عرصه ای جدیدی در هزاره سوم برای بشر با رویکرد پارادایم ترنس مدرن و تاثیر آن بر سینمای هالیوود می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - نحوه کاربرد مولفههای جامعه شناختی - معنایی در هویت دهی به کارگزاران اجتماعی در روزنامههای داخلی و خارجی پیرامون برنامه هستهای ایران
گیتی تاکی مریم نخعیاساس تحلیل گفتمان انتقادی، بیان نحوه بازنمود رخدادهای سیاسی و اجتماعی در زبان است و هدف آن مشخص سازی ایدئولوژی های فرهنگی و اجتماعی است که پایین تر از سطح کاربرد آگاهانه هستند و در همه اشکال زبانی که مردم استفاده می کنند، جای میگیرند.در این زمینه ون لیوون (1996) با معر چکیده کاملاساس تحلیل گفتمان انتقادی، بیان نحوه بازنمود رخدادهای سیاسی و اجتماعی در زبان است و هدف آن مشخص سازی ایدئولوژی های فرهنگی و اجتماعی است که پایین تر از سطح کاربرد آگاهانه هستند و در همه اشکال زبانی که مردم استفاده می کنند، جای میگیرند.در این زمینه ون لیوون (1996) با معرفی مولفههایی جامعه شناختی- معنایی، الگویی را برای تحلیل متن ارائه کرده است. این پژوهش بر آن است تا در چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی و بر اساس الگوی مذکور، بهرهگیری از چهار مؤلفهی تشخص بخشی، تشخص زدایی، پیوند دهی و تفکیک کردن را در گزیدهای از عناوین روزنامههای داخلی و خارجی پیرامون برنامهی هستهای ایران در سال 1390 تحلیل کند تا به این سوال پاسخ دهد که آیا این دو گروه از روزنامهها از مولفههای مذکور در بازنمایی کارگزاران در برنامه هستهای ایران بهره میبرند و آیا تفاوتی در این بهرهگیری وجود دارد. بدین منظور 242 عنوان از دو روزنامه داخلی کیهان و ایران و دو روزنامه خارجی واشنگتنپست و گاردین انتخاب و به شکلی تحلیلی ـ توصیفی بررسی شد. نتایج تحلیل نشان میدهد که هر دو گروه از روزنامهها از مولفههای مذکور جهت نقش دهی و بازنمایی کارگزاران استفاده کردهاند اما این امر به شکلی متفاوت و کاملا هدفمند انجام شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - گفتمان پسا استعماری در ادبیات جهان(تحلیل گفتمان رمان ریشه ها)
افسانه مظفری مونا اسدیان فرزانه شریفیتحلیل گفتمان از جمله روش های علوم انسانی است که به واکاوی مفاهیم قدرت و ایدئولوژی نهفته در متون مختلف می پردازد. این شناخت از طریق تکنیک های متفاوت گفتمانی صورت می گیرد. از جمله مهم ترین رویکردهای گفتمانی رویکرد لاکلاو و موفه است که با به کارگیری مفاهیمی نظیر تفکیک دال چکیده کاملتحلیل گفتمان از جمله روش های علوم انسانی است که به واکاوی مفاهیم قدرت و ایدئولوژی نهفته در متون مختلف می پردازد. این شناخت از طریق تکنیک های متفاوت گفتمانی صورت می گیرد. از جمله مهم ترین رویکردهای گفتمانی رویکرد لاکلاو و موفه است که با به کارگیری مفاهیمی نظیر تفکیک دال های ثابت و شناور، مفصل بندی، وقته ها و عناصر، ضدیت و غیریت به واکاوی اهداف پنهان در متون می پردازد. در این پژوهش نیز با استفاده از رویکرد لاکلاو و موفه سعی بر تحلیل گفتمان رمان ریشه ها با هدف بازشناسی رویکردهای موجود در ادبیات پسااستعماری است. دیدگاه های افرادی نظیر ادوارد سعید، فرانتس فانون و هومی بابا به تبیین و تفسیر تحلیل گفتمان پسااستعماری موجود در این مقاله یاری خواهد رساند. هدف اصلی این پژوهش، شناخت دال های موثر بر نزاع بین دو گفتمان استعماری و برده داری است. از آن جایی که مبنای گفتمان پسااستعماری، نزاع دو گفتمان استعمار و برده داری است، تقابلهای دوتایی و ساخت شکنی ای که لاکلاو و موفه به تقلید از دریدا آن را به کار برده اند کاربرد ویژه ای پیدا میکنند. این رمان، عناصر مختلفی از فرهنگ امریکایی استعمارگر و فرهنگ افریقایی مستعمره را شناسایی میکند.دالهای شناوری که از طریق مفصلبندی گفتمانیای که مد نظر لاکلاو و موفه است از طریق زنجیره همارزی به دال اصلی یا گره-گاه متصل میشوند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - شرایط سیاسی سینمای ایران در دهۀ هفتاد؛ تحلیل گفتمان شفاهی فیلم «موج مرده»
محمدحسن هاشمخانلو حسن بشیراین مقاله قصد دارد با بهرهگیری از چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف، به بررسی بازنمایی زمینۀ سیاسی ایران در دهۀ هفتاد با تحلیل فیلم موج مرده (1379) به نویسندگی و کارگردانی ابراهیم حاتمیکیا، بپردازد. ملاک انتخاب این فیلم غنای آن در بازنمایی شرایط سیاسی، اجتماعی و ایدئ چکیده کاملاین مقاله قصد دارد با بهرهگیری از چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف، به بررسی بازنمایی زمینۀ سیاسی ایران در دهۀ هفتاد با تحلیل فیلم موج مرده (1379) به نویسندگی و کارگردانی ابراهیم حاتمیکیا، بپردازد. ملاک انتخاب این فیلم غنای آن در بازنمایی شرایط سیاسی، اجتماعی و ایدئولوژیک ایران صورت گرفته است. این تحقیق پس از مرور جناحها و گروههای سیاسی موجود در سالهای منتهی به زمان تولید این متن، در جهت مشخص کردن موضعگیری فیلم در میان گفتمانهای رقیب این گروهها اقدام میکند. با کنار گذاشتن چند بعد فیلم از فرآیند تحلیل (مانند تصاویر، موسیقی و لحن گفتگوها) با توجه به محدودیتهای عملی، پس از استخراج انواع گفتمان (و تفاسیر آنها از زمینههای موقعیتی و بینامتنی) از گفتگوهای شخصیتهای موج مرده و کنشهای آنها در داستان و سپس تبیین این انواع گفتمان با توجه به روابط قدرت در زمان تولید متن، ادعا شده است که این فیلم با یادآوری سابقۀ دخالت حکومت آمریکا در جنگ ایران و عراق و مخصوصا ساقط کردن هواپیمای مسافربری ایرانی پرواز 655، ضمن انتقاد نسبت به اقدامات دولت وقت در سیاست خارجه و تغییر موضع نسبت به آن کشور و خردهفرهنگ و عملکرد جوانان ایرانی، از گفتمان انقلابی دهۀ شصت و ارزشهای سنتی این کشور دفاع میکند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - تحلیل مدارهای هویت و دیگری در گفتمان اعتدالگرایی (مطالعه موردی: مستندهای انتخابات ریاستجمهوری دورههای یازدهم و دوازدهم)
سمیه شوکتی مقرباین پژوهش بر آن است تا با نگاهی تطبیقی، چگونگی بازنمایی هویت در مستندهای تبلیغاتی گفتمان اعتدالگرایی را در دو دوره انتخابات ریاست جمهوری یازدهم و دوازدهم در خرداد 1392 و اردیبهشت 1396 واکاوی نماید. نوشتار پیش رو بهگرد این پرسش میگردد که: در جریان مبارزات انتخابات ریا چکیده کاملاین پژوهش بر آن است تا با نگاهی تطبیقی، چگونگی بازنمایی هویت در مستندهای تبلیغاتی گفتمان اعتدالگرایی را در دو دوره انتخابات ریاست جمهوری یازدهم و دوازدهم در خرداد 1392 و اردیبهشت 1396 واکاوی نماید. نوشتار پیش رو بهگرد این پرسش میگردد که: در جریان مبارزات انتخابات ریاستجمهوری یازدهم و دوازدهم، هویت چگونه در مستندهای انتخاباتی نامزد هژمونشده، مفصلبندیشده و با کاربست چه نشانگان، مولفهها و فرایندهایی تولید و بازتولید شده است؟ در مقام پاسخ، این مدعا میآید که در جریان این دو دوره انتخابات ریاستجمهوری، گفتمان پیروز تبلیغات خود را بر مبنای نمایش صورتبندی ایدئولوژیکی خاص خود مفصلبندی کرده است که در بافتار آن، خود و دیگری بهگونهای ویژه، در سایه دال کانونی مطرح و مرزهای گفتمان بهگونهای ایجابی و سلبی نمایان میشود. مبنای نظری پژوهش برپایه تعریف سه سطح طراحی شد. سطح خرد مبتنی بر سازوکارهای زبانی مانند دلالت صریح و ضمنی و پیوندهای بینامتنی است. در سطح میانی مفاهیم از راه کندوکاو زبانی حاصل و بهمنظور دستیابی به مفاهیم کلان از رهیافت گفتمانی لاکلا و موف و نورمن فرکلاف استفاده میشود. برمبنای یافتهها گفتمان اعتدالگرایی در هر دو دوره انتخابات ریاست جمهوری با ابتنای بر رویکردی سلبی و دگرسازانه، به ترسیم مرزهای هویت خود پرداخته و با استفاده از ابزار حاشیهرانی، خود را بهصورتی مثبت بازنمایی میکند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - تحلیل گفتمان رئیس جمهور ایران در خصوص همهگیری کرونا؛ مطالعه موردی سخنرانیها در هیأت دولت و ستاد ملی کرونا
حسین کرمانیهدف این مقاله تحلیل گفتمان سخنرانیهای رئیس جمهور وقت ایران (حسن روحانی) در دوران شیوع ویروس کرونا در کشور است. انتشار سریع ویروس کرونا، هرچند از منظرهای مختلف مورد تحقیق قرار گرفته است، فرصتی مناسب برای تجزیهوتحلیل سخنرانیهای سیاستمداران در این همهگیری خاص نیز فراه چکیده کاملهدف این مقاله تحلیل گفتمان سخنرانیهای رئیس جمهور وقت ایران (حسن روحانی) در دوران شیوع ویروس کرونا در کشور است. انتشار سریع ویروس کرونا، هرچند از منظرهای مختلف مورد تحقیق قرار گرفته است، فرصتی مناسب برای تجزیهوتحلیل سخنرانیهای سیاستمداران در این همهگیری خاص نیز فراهم کرده است. در این مقاله سخنرانیهای روحانی، از تاریخ 4 اسفند 1398 تا 8 اردیبهشت 1399 در هیأت دولت و ستاد ملی مبارزه با کرونا، براساس نظریه تحلیل گفتمان لاکلا و موف مطالعه شده است. با تلفیق کدگذاری کمی و کیفی، تلاش کردیم گرهگاههای مرکزی و دالهای اصلی را شناسایی و تحلیل کرده تا ساختار گفتمان کرونا در سخنرانیهای روحانی گمانه زنی شود. همچنین، شیوههای بلاغی مورد استفاده توسط روحانی برای مفصلبندی این گفتمان را تحلیل کردیم. یافتهها نشان میدهد سه دال مرکزی در گفتمان رئیس جمهور حول محور کرونا مفصلبندی شده است: کشور، دشمن و وضعیت استثنایی. بنابراین، مفصلبندی ساختاری گفتمان کرونا شبیه گفتمان هژمون در ایران است. ما همچنین تشریح کردیم که روحانی چگونه از کرونا به عنوان دال تهی برای تقویت گفتمان هژمون در ایران استفاده کرده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - گفتمان پسا استعماری در ادبیات جهان (تحلیل گفتمان رمان ریشهها)
افسانه مظفری مونا اسدیان فرزانه شریفیتحلیل گفتمان از طریق تکنیکهای متفاوت گفتمانی به واکاوی مفاهیم قدرت و ایدئولوژی نهفته در متون مختلف میپردازد. از جمله مهمترین رویکردهای گفتمانی رویکرد لاکلاو و موفه است که با بهکارگیری مفاهیمی نظیر تفکیک دالهای ثابت و شناور، مفصلبندی، وقتهها و عناصر، ضدیت و غیریت چکیده کاملتحلیل گفتمان از طریق تکنیکهای متفاوت گفتمانی به واکاوی مفاهیم قدرت و ایدئولوژی نهفته در متون مختلف میپردازد. از جمله مهمترین رویکردهای گفتمانی رویکرد لاکلاو و موفه است که با بهکارگیری مفاهیمی نظیر تفکیک دالهای ثابت و شناور، مفصلبندی، وقتهها و عناصر، ضدیت و غیریت به واکاوی اهداف پنهان در متون میپردازد. در این پژوهش نیز با استفاده از رویکرد لاکلاو و موفه سعی بر تحلیل گفتمان رمان ریشهها با هدف بازشناسی رویکردهای موجود در ادبیات پسااستعماری است. دیدگاههای افرادی نظیر ادوارد سعید، فرانتس فانون و هومی بابا به تبیین و تفسیر تحلیل گفتمان پسااستعماری موجود در این مقاله یاری خواهد رساند. هدف اصلی این پژوهش، شناخت دالهای مؤثر بر نزاع بین دو گفتمان استعماری و بردهداری است که ایدئولوژی مرکزی رمان ریشهها را تشکیل میدهد. نژادپرستی و بردهداری از جمله مفاهیم مهم در گفتمان استعمار شناخته شدند که به روند هژمونیک شدن گفتمان کمک کردهاند. از طرفی دیگر، مفاهیمی نظیر تسلیم، عقبماندگی، خشونت و عدم مسئولیتپذیری نیز در دایره گفتمانی بردهداری آفریقایی جای میگیرند. تسلط گفتمان استعماری در رمان ریشهها بهواسطه طرد مفاهیم و فرهنگ بومی آفریقایی شکلگرفته و با تثبیت معانی غربی و آمریکایی خود را در گفتمان مسلط آمریکایی تثبیت میکنند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - تحلیل گفتمان انتقادی سیاستهای رسانهای بیبیسی فارسی (مطالعه موردی: برنامه «صفحه 2 آخر هفته»)
سینا تفنگچی هاجر کاظمیهدف این پژوهش شناسایی و تحلیل شگردهای گفتمانی مورد استفاده در برنامه صفحه 2 آخر هفته پخش شده از شبکه بیبیسی فارسی در سالهای 94 و 95 هست. تلاش بر آن بوده تا ابتدا با استفاده از تکنیکها و مقولههای گفتمانی، شگردهای گفتمانی برنامه را شناسایی و سپس با بهره از روش تحلیل چکیده کاملهدف این پژوهش شناسایی و تحلیل شگردهای گفتمانی مورد استفاده در برنامه صفحه 2 آخر هفته پخش شده از شبکه بیبیسی فارسی در سالهای 94 و 95 هست. تلاش بر آن بوده تا ابتدا با استفاده از تکنیکها و مقولههای گفتمانی، شگردهای گفتمانی برنامه را شناسایی و سپس با بهره از روش تحلیل گفتمان انتقادی این برنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که برنامه مذکور از شگردهای تخاصم گفتمانی بین مهمانان برنامه، طرد گفتمانهای مختلف، مانند اسلام سیاسی و ایجاد معانی تثبیت شده توسط گفتمان القایی و تبلیغاتی، سود جسته است. همچنین بیبیسی فارسی در قالب این برنامهیگفتگو محور با استفاده از ساختارهای تعارض، گرهافکنی و طرح ناسازههای گفتمانی، درصدد برساختن چهارچوبهای معنایی برای مخاطبان خود است. مانند غیردموکراتیک بودن و جدایی اسلامیت از جمهوریت و همچنین در تلاش است بسیاری از معانی تثبیتشده در ذهن مخاطبان خود را به پرسش بکشد که در نهایت امر به موفقیت سیاستهای کلان برنامه، شبکه و پرکردن بخشی از پازل دیپلماسی رسانهای بریتانیا برای ایران میانجامد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - گفتمان معماری سرآمد: الگویی برای نقد آثار معماری معاصر
محمدجواد مهدوی نژادنقد و انتقاد علمی را می توان زیربنای رشد صحیح و شکوفایی معماری معاصر ایران تلقی کرد. پیش فرض های پژوهش نشان می دهد که معماری فاخر حاصل موفقیت معماری معاصر در ارتباط مناسب با بستر طرح است. از سوی دیگر اگر معماری فاخر بتواند به میراثی برای آینده تبدیل شود، آنگاه می توان آ چکیده کاملنقد و انتقاد علمی را می توان زیربنای رشد صحیح و شکوفایی معماری معاصر ایران تلقی کرد. پیش فرض های پژوهش نشان می دهد که معماری فاخر حاصل موفقیت معماری معاصر در ارتباط مناسب با بستر طرح است. از سوی دیگر اگر معماری فاخر بتواند به میراثی برای آینده تبدیل شود، آنگاه می توان آن را یک معماری سرآمد نامید. بر اساس چارچوب نظری پژوهش، نقد آثار معماری معاصر بر اساس مدل های نظری متفاوتی صورت می پذیرد که یکی از آن ها روش تحلیل انتقادی گفتمان است. اساس این روش بر پایه نقد و داوری رابطه معماری و بستر، به مثابه رابطه «متن» با «زمینه» است. دستاوردهای پژوهش نشان دهنده آن است که بازترسیم نقد معماری به مثابه یک گفتمان انتقادی، پنج راهبرد را برای نقد علمی در اختیار قرار می دهد: 1- تعامل با زمینه، 2- فرآیندمبنا، 3- اقبال عمومی، 4- نقدِ نقد و 5- بازآفرینی گفتمان نوین. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
11 - گفتمان معماری سرآمد: الگویی برای نقد آثار معماری معاصر
محمدجواد مهدوینژادنقد و انتقاد علمی را میتوان زیربنای رشد صحیح و شکوفایی معماری معاصر ایران تلقی کرد. پیش فرضهای پژوهش نشان میدهد که معماری فاخر حاصل موفقیت معماری معاصر در ارتباط مناسب با بستر طرح است. از سوی دیگر اگر معماری فاخر بتواند به میراثی برای آینده تبدیل شود، آنگاه میتوان آ چکیده کاملنقد و انتقاد علمی را میتوان زیربنای رشد صحیح و شکوفایی معماری معاصر ایران تلقی کرد. پیش فرضهای پژوهش نشان میدهد که معماری فاخر حاصل موفقیت معماری معاصر در ارتباط مناسب با بستر طرح است. از سوی دیگر اگر معماری فاخر بتواند به میراثی برای آینده تبدیل شود، آنگاه میتوان آن را یک معماری سرآمد نامید. بر اساس چارچوب نظری پژوهش، نقد آثار معماری معاصر بر اساس مدل های نظری متفاوتی صورت میپذیرد که یکی از آنها روش تحلیل انتقادی گفتمان است. اساس این روش بر پایه نقد و داوری رابطه معماری و بستر، به مثابه رابطه متن با زمینه است. دستاوردهای پژوهش نشان دهنده آن است که بازترسیم نقد معماری به مثابه یک گفتمان انتقادی، پنج راهبرد را برای نقد علمی در اختیار قرار میدهد: 1) تعامل با زمینه؛ 2) فرایندمبنا؛ 3) اقبال عمومی؛ 4) نقدِ نقد و 5) بازآفرینی گفتمان نوین. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
12 - فرصت ها و تهدیدهای جهانی شدن بر توسعه سیاسی در ایران
احمد ساعی مهدی صفرپور محمد باویرورود به جهان جدید چالش ها و فرصت های جدیدی را فرا روی زندگی بشر قرار داده است. جهانی شدن به عنوان پدیده ای اقتصادی، سیاسی و فرهنگی فرآیندی چند وجهی و متضمن پیامدهایی است که پیامدهای سیاسی از آن جمله اند. این نوشتار اساساً بر یکی از این پیامدها یعنی تأثیر جهانی شدن بر تو چکیده کاملورود به جهان جدید چالش ها و فرصت های جدیدی را فرا روی زندگی بشر قرار داده است. جهانی شدن به عنوان پدیده ای اقتصادی، سیاسی و فرهنگی فرآیندی چند وجهی و متضمن پیامدهایی است که پیامدهای سیاسی از آن جمله اند. این نوشتار اساساً بر یکی از این پیامدها یعنی تأثیر جهانی شدن بر توسعه سیاسی در شکل فرصت و تهدید تمرکز می نماید. جستار پیش رو در بررسی این تأثیر گذاری از چارچوب تحلیل گفتمان بهره می گیرد تا این اثر گذاری را بر فرآیند توسعه سیاسی در ایران مطالعه نماید. در این بررسی، جهانی شدن به عنوان سازه ای گفتمانی در بردارنده و حاوی آموزه های لیبرال دموکراسی غربی و اسلام سیاسی در ایران به عنوان پاد گفتمان در بردارنده دو وجه اصلاح طلبی و اصول گرایی فهم می شود. بدین سان تلاش اصلی مقاله معطوف به این موضوع می شود تا فرصت ها و تهدیدات این ایستار به جهانی شدن را بر توسعه سیاسی ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی در قالب تأثیرات این پدیده بر وجوه دو گانه اسلام سیاسی را کنکاش نماید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
13 - واکاوی مفهوم «سوژه» در رویکردهای تحلیل گفتمان
شهناز کریمی مهرداد نوابخش مصطفی ازکیامفهوم سوژه ریشه در تفکرات دوران نو زایش دارد که در قرن بیستم ماهیتی سیاسی یافت؛ سوژه را حداقل از سه منظر میتوان مورد بررسی قرار داد؛ ازنظر مدرن که با دکارت آغاز میگردد، سوژه فاعل شناسایی است که مستقل از نیروهای متافیزیکی توانایی اندیشیدن و کنش را داراست. از منظر پساس چکیده کاملمفهوم سوژه ریشه در تفکرات دوران نو زایش دارد که در قرن بیستم ماهیتی سیاسی یافت؛ سوژه را حداقل از سه منظر میتوان مورد بررسی قرار داد؛ ازنظر مدرن که با دکارت آغاز میگردد، سوژه فاعل شناسایی است که مستقل از نیروهای متافیزیکی توانایی اندیشیدن و کنش را داراست. از منظر پساساختارگرا و پسامدرن که به صورت خاص در اندیشه فوکو تجلی مییابد، سوژه ابداع عصر مدرن است و با پایان مدرنیسم نیز رو به افول گذاشته است. در این معنا سوژه مقهور عناصر قدرت است و تماماً در بستر نیروهای تاریخی و گفتمانهای آن شکل میگیرد. در منظر سوم، سوژه فاعلی است که در بستر نیروهای تاریخی و گفتمانها شکل میگیرد اما توان مقاومت و تغییر آن را نیز داراست و بر آن اثر میگذارد. این مقاله با روش اسنادی به مطالعه مفهوم سوژه در رویکردهای مختلف تحلیل گفتمان میپردازد. نتایج پژوهش نشان میدهد که سوژه و هویت آن فراز و نشیبهای زیادی پشت سر نهاده است؛ گاه در هیبت کنشگری خلاق و اثرگذار و گاه در قالب موجودی منفعل و محصور. از منظر رویکردهای تحلیل گفتمان بهویژه رویکرد گفتمان لاکلائو و موفه سوژهها در موقعیتهایی خاص قادر به فروپاشی یک گفتمان و هژمونیک ساختن گفتمانی دیگر میشوند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
14 - واکاوی مفهوم «سوژه» در رویکردهای تحلیل گفتمان
شهناز کریمی مهرداد نوابخشمفهوم سوژه ریشه در تفکرات دوران نو زایش دارد که در قرن بیستم ماهیتی سیاسی یافت؛ سوژه را حداقل از سه منظر میتوان مورد بررسی قرار داد؛ ازنظر مدرن که با دکارت آغاز میگردد، سوژه فاعل شناسایی است که مستقل از نیروهای متافیزیکی توانایی اندیشیدن و کنش را داراست. از منظر پساس چکیده کاملمفهوم سوژه ریشه در تفکرات دوران نو زایش دارد که در قرن بیستم ماهیتی سیاسی یافت؛ سوژه را حداقل از سه منظر میتوان مورد بررسی قرار داد؛ ازنظر مدرن که با دکارت آغاز میگردد، سوژه فاعل شناسایی است که مستقل از نیروهای متافیزیکی توانایی اندیشیدن و کنش را داراست. از منظر پساساختارگرا و پسامدرن که به صورت خاص در اندیشه فوکو تجلی مییابد، سوژه ابداع عصر مدرن است و با پایان مدرنیسم نیز رو به افول گذاشته است. در این معنا سوژه مقهور عناصر قدرت است و تماماً در بستر نیروهای تاریخی و گفتمانهای آن شکل میگیرد. در منظر سوم، سوژه فاعلی است که در بستر نیروهای تاریخی و گفتمانها شکل میگیرد اما توان مقاومت و تغییر آن را نیز داراست و بر آن اثر میگذارد. این مقاله با روش اسنادی به مطالعه مفهوم سوژه در رویکردهای مختلف تحلیل گفتمان میپردازد. نتایج پژوهش نشان میدهد که سوژه و هویت آن فراز و نشیبهای زیادی پشت سر نهاده است؛ گاه در هیبت کنشگری خلاق و اثرگذار و گاه در قالب موجودی منفعل و محصور. از منظر رویکردهای تحلیل گفتمان بهویژه رویکرد گفتمان لاکلائو و موفه سوژهها در موقعیتهایی خاص قادر به فروپاشی یک گفتمان و هژمونیک ساختن گفتمانی دیگر میشوند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
15 - تحلیل گفتمان برنامه های پنجم و ششم توسعه پس از انقلاب اسلامی در بخش رفاه اجتماعی (از منظر تحلیل گفتمان لاکلاو و موف)
سیده سیما امیری طهمورث شیری رضاعلی محسنیدولت ها بنا به اقتضای زمانی، شرایط کشور و بنابر گفتمان حزب خود، سعی در تدوین برنامه های پنجساله با رویکرد تحول آفرین و توسعه ای دارند. یکی از بخش های اساسی و کلیدی در برنامه های توسعه ای، بخش اجتماعی و خدمات رفاهی آن است که موجبات رشد و تعالی جامعه را فراهم می کند. توسع چکیده کاملدولت ها بنا به اقتضای زمانی، شرایط کشور و بنابر گفتمان حزب خود، سعی در تدوین برنامه های پنجساله با رویکرد تحول آفرین و توسعه ای دارند. یکی از بخش های اساسی و کلیدی در برنامه های توسعه ای، بخش اجتماعی و خدمات رفاهی آن است که موجبات رشد و تعالی جامعه را فراهم می کند. توسعه اجتماعی با بهترشدن کیفیت زندگی، تامین حقوق انسان ها، توجه به مشارکت شهروندی و نهادهای مدنی، عدالت و حمایت های اجتماعی و همچنین توجه به استعدادها و توانمندی های مردم میسور می گردد. در این پژوهش به بررسی بخش اجتماعی (خدمات و رفاه اجتماعی) برنامه پنجم و ششم توسعه با روش تحلیل گفتمان پرداخته شده است. روش تحلیل از طریق روش تحلیل گفتمان لاکلاو و موف صورت می گیرد. برنامه پنجم توسعه که مربوط به گفتمان اصولگرایی است بر نشانه های عدات اجتماعی، کاهش تصدی گری دولتی و رفاه اجتماعی فراگیر تاکید دارد و برنامه ششم توسعه که مربوط به گفتمان اصلاح طلبی و اعتدال و توسعه است بر حقوق شهروندی، سلامت همگانی، تاب آوری اجتماعی، اصلاح مالیاتی حوزه سلامت و نظام جامع آسیب های اجتماعی استوار است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
16 - سیاستهای علم و فناوری در برنامههای توسعه پنجساله (تحلیل گفتمان برنامه ششم بر اساس رویکرد لاکلو و موف)
سیده زهرا امیر ارجمندی مهرداد نوابخش باقر ساروخانیسیاستهای علم و فناوری به دلیل اهمیتی که در توسعه اقتصادی و اجتماعی جوامع دارند، به یکی از مهمترین عرصههای نزاع گفتمانی تبدیل شدهاند. از اینرو، مطالعه حاضر با هدف تحلیل گفتمان برنامه ششم بر اساس رویکرد لاکلو و موف انجام گرفته است. جامعه مورد مطالعه کلیه مواد قانونی چکیده کاملسیاستهای علم و فناوری به دلیل اهمیتی که در توسعه اقتصادی و اجتماعی جوامع دارند، به یکی از مهمترین عرصههای نزاع گفتمانی تبدیل شدهاند. از اینرو، مطالعه حاضر با هدف تحلیل گفتمان برنامه ششم بر اساس رویکرد لاکلو و موف انجام گرفته است. جامعه مورد مطالعه کلیه مواد قانونی و تبصرههای مرتبط با علم و فناوری در قانون برنامه ششم توسعه بودند که به صورت تمامشماری مورد مطالعه قرار گرفتند یافتهها نشان میدهد که دال مرکزی این سند «نوآوری هدفمند علمی» است که مدلولهای خود را بر اساس سه نشانه «کارآمدی و روزآمدی، خصوصیسازی/مردمسازی و اقتصاد دانشبنیان» برساخت کرده است. دال شناور، در قالب «همکاری و مشارکت علمی» و «عملکرد رقابتی» خود را نشان داده است. دالهای تهی «اشتغال»، «نوسازی و بهسازی دانشی» و «بهرهوری علمی» هستند که با وقفهها و لحظهها «مردمیسازی»، «نوسازی و بهسازی آموزشی» و «فرهنگ و ارزشهای اسلامی» همراه هستند. حوزه گفتمانی این برنامه «دولتمحوری، وابستگی به بیرون، کاهش محرومیت و بیطرفی علمی» است که گفتمان «فرهنگمحور/بوممحور» با موقعیت هژمونیک خود تخاصمها را به حاشیه برده و فضا را برای مانور گفتمانی خود تحکیم بخشیده است. نتایج این مطالعه نشان میدهد که این برنامه با تاکید بر ررویههای اثباتگرایانه و عرضهمحوری به سوی اهداف کمی در حرکت است که این امر امکان مردمیسازی علم و بکارگیری سرمایههای اجتماعی را با خلاء جدی روبرو ساخته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
17 - تحلیل گفتمان توسعه اجتماعی در ادوار مجلس شورای اسلامی ایران
مرادعلی منصوری رضی رضا یازرلو صدیقه امینیان علیرضا اسماعیلیهدف مقاله حاضر، تحلیل گفتمان توسعه اجتماعی در ادوار مجلس شورای اسلامی بوده است. به این منظور، متن مذاکرات مربوط به توسعه اجتماعی در ادوار اول تا نهم مجلس شورای اسلامی با تاکید بر مذاکرات مربوط به برنامههای اول تا پنجم توسعه کشور و با استفاده از روش نمونهگیری «نظری» ان چکیده کاملهدف مقاله حاضر، تحلیل گفتمان توسعه اجتماعی در ادوار مجلس شورای اسلامی بوده است. به این منظور، متن مذاکرات مربوط به توسعه اجتماعی در ادوار اول تا نهم مجلس شورای اسلامی با تاکید بر مذاکرات مربوط به برنامههای اول تا پنجم توسعه کشور و با استفاده از روش نمونهگیری «نظری» انتخاب و به عنوان جامعه هدف پژوهش، مبنای بررسی و تحلیل قرار گرفته است. یافتههای حاصل از تحلیل گفتمان، حاکی از آن است که در ادوار اول و دوم مجلس، به دلیل شرایط جنگ در کشور، تمرکز بر توزیع و رفع نیازهای ضروری آحاد جامعه بوده است و هر آنچه با توسعه به معنای رشد اقتصادی - اجتماعی پیوند داشته، نابهنجار تلقی و از ادبیات گفتاری و کرداری توسعه حذف شدند. در مجلس سوم و در قالب برنامه اول توسعه، با توجه به حاکم بودن گفتمان «تعدیل اقتصادی» شاهد «رویکرد تک بعدی به توسعه» با اولویت توسعه اقتصادی و در حاشیه قرار گرفتن ابعاد دیگر توسعه از جمله توسعه اجتماعی بودیم. در مجلس چهارم و در قالب برنامه دوم توسعه، گفتمان «رشد و توسعه پایدار»؛ حاکم شد. در مجلس پنجم و ششم در قالب برنامه سوم توسعه، گفتمان «توسعه پایدار»؛ و در مجالس ششم و هفتم در قالب برنامه چهارم، گفتمان «توسعه اجتماعی بومی»؛ و نهایتا در مجالس هشتم و نهم در قالب برنامه پنجم توسعه، گفتمان «پیشرفت و عدالت» تسلط گفتمانی داشتهاند. این رویکرد حاکی از نوعی گسست و عدم تداوم گفتمان جامع توسعه اجتماعی در ادوار مختلف مجلس شورای اسلامی بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
18 - بررسی مواجهه آیتالله هاشمی رفسنجانی با ابژه آمریکا در دوره سازندگی از منظر تحلیل گفتمان
مریم جمشیدی مهرداد نوابخشجهان محصول گفتمانها است و گفتمانها قدرت دارند. این قدرت آنان را قادر میسازد که موضوعی سیاسی یا اجتماعی را برجسته کرده یا به حاشیه برانند. همچنین این قدرت به آنان امکان میدهد در منازعات سیاسی-اجتماعی، یک هژمونی ایجاد کنند یا حتی ساختارشکن شوند و خلاصه اینکه در عین ا چکیده کاملجهان محصول گفتمانها است و گفتمانها قدرت دارند. این قدرت آنان را قادر میسازد که موضوعی سیاسی یا اجتماعی را برجسته کرده یا به حاشیه برانند. همچنین این قدرت به آنان امکان میدهد در منازعات سیاسی-اجتماعی، یک هژمونی ایجاد کنند یا حتی ساختارشکن شوند و خلاصه اینکه در عین اسطورهسازی، هویتسازی نیز کنند. مقاله حاضر به بررسی ابژه آمریکا در گفتمان سیاست خارجی دوره سازندگی پرداخته است و این که هاشمی رفسنجانی به عنوان رئیس جمهوری وقت ایران، در مواجهه با آمریکا، چه گفتمانی داشته است. روش پژوهشی به کار رفته در این مقاله، تحلیل گفتمان است. یافتههای پژوهش مورد نیز حاکی از آن است که سطح خصومت گفتمان آقای هاشمیرفسنجانی در مواجهه با آمریکا، طرد رادیکال نیست و در سطح رقابت مطرح است. از دیگر یافتههای این پژوهش آن است که دالهای حسننیت در برابر حسننیت و همچنین رفتار منطقیداشتن، به عنوان دالهای اصلی گفتمان آقای هاشمی رفسنجانی در مواجهه با آمریکا، مطرح هستند و دالها و عناصر دیگری نظیر فقدان اعتماد و صمیمیت، پیرامون این دالها، مفصلبندی شدهاند. در همین راستا است که آیتالله هاشمی رفسنجانی ، همکاریهای اقتصادی را با آمریکا مطرح میکند و این سیاستی است که کاملا منطبق بر عملگرایی اقتصادی او به عنوان یکی از اصول گفتمانش میباشد. با وجود این، با بررسی متون مرتبط با سخنرانیها و اظهارات رئیس جمهوری وقت ایران مشخص شده که او اگرچه تلاش کرد تا رویکردی تعاملمدارانه و مبتنی بر حسننیت با غرب/آمریکا داشته باشد اما نتوانست موفقیتی در این زمینه کسب کند زیرا برخی اقدامات آمریکا مانع اصلی در این خصوص را به وجود آورد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
19 - بررسی کارایی رویکرد معماری مدرن در مقایسه با رویکرد معماری سنتی با استفاده از چارچوب زنده واری و نظریه گفتمان انتقادی فرکلاف (مطالعه موردی بررسی سیتیسنتر و بازار هنر اصفهان)
عبدالرضا پورهمایون هوتن ایروانیهدف این تحقیق بررسی کارایی رویکرد معماری مدرن در مقایسه با رویکرد معماری سنتی با استفاده از چارچوب زنده واری است. این تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ ماهیت، توصیفی و پیمایشی و نیز از نوع تحلیلی است. روش تجزیهوتحلیل اطلاعات و دادههایی که از مطالعه نقشهها و تبدیل چکیده کاملهدف این تحقیق بررسی کارایی رویکرد معماری مدرن در مقایسه با رویکرد معماری سنتی با استفاده از چارچوب زنده واری است. این تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ ماهیت، توصیفی و پیمایشی و نیز از نوع تحلیلی است. روش تجزیهوتحلیل اطلاعات و دادههایی که از مطالعه نقشهها و تبدیل آنها به سامانههای منطقی اولیه بهدستآمده است و همچنین دادههای حاصل از مصاحبهها و تهیه پرسشنامه، با استفاده از روش تحلیل گفتمان فرکلاف در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین مورد تحلیل قرار گرفته و در نهایت مدل تحلیل گفتمانی برای بازتعریف مفهوم زنده واری در معماری تدوین میگردد. پس از بررسی گفتمان انتقادی و نظریه فرکلاف در این مورد و تطابقپذیری موارد این گفتمان با مباحث لایههای زنده واری که در آن یک نگاه سیستماتیک به بنای معماری داشته دارد به این نتیجه رسیدیم که الگوی سنتی و مدرن در شهر اصفهان مطرح نمیباشد و عملاً به علت این که در جای درست و تعادل و طبیعی سازی محقق گردیده عملاً هیچ یک از الگوهای سنتی و مدرن ملاک تعیین طرح معماری نمیباشد و مهمترین مورد ،بحث کانتکست و زمینه و نهایتاً طبیعی سازی و تعادل بوده که هر دو بنا در زمینه شهر اصفهان جواب مثبت دادند و همین نشان دهنده درست بودن معادلسازی و تعادل و طبیعی سازی این نظریهها است. به طوری که به این نتیجه رسیدیم که این دو میتوانند بر هم منطبق باشند و ملاک تعیین طراح مجتمع تجاری قرار گیرند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
20 - واکاوی و تحلیل گفتمان فلسفه کشاورزی در چارچوب نظریههای فلسفه تکنولوژی
مهدخت منصوری واجاری سید جمال فرج الله حسینی سید مهدی میردامادی موسی اکرمیاین تحقیق به واکاوی و تحلیل گفتمان فلسفه کشاورزی در چارچوب نظریههای فلسفه تکنولوژی میپردازد. نبود شناخت کافی از ماهیت فلسفی تکنولوژیهای بخش کشاورزی که منجر به تکیهبر خلق تکنیک و تکنولوژی بیهدف، بی آرمان، غیر غایت گرایانه، غیر انسان مدارانه و ناهماهنگ با ذات اصیل هس چکیده کاملاین تحقیق به واکاوی و تحلیل گفتمان فلسفه کشاورزی در چارچوب نظریههای فلسفه تکنولوژی میپردازد. نبود شناخت کافی از ماهیت فلسفی تکنولوژیهای بخش کشاورزی که منجر به تکیهبر خلق تکنیک و تکنولوژی بیهدف، بی آرمان، غیر غایت گرایانه، غیر انسان مدارانه و ناهماهنگ با ذات اصیل هستی شده، انجام این تحقیق را ضروری مینمایاند. روش انجام این تحقیق، روش تحقیق کیفی تحلیل گفتمان مبتنی بر رویکرد لاکلا و موف بوده که رویکردی تحلیلی- توصیفی و درعینحال انتقادی است. ابزار تحقیق مصاحبه (حضوری و ایمیل) بوده است. روش نمونهگیری، نمونه گیری از افراد برجسته و شاخص بود و نمونه های گزینششده برای مصاحبه فلاسفه (ایرانی و غیر ایرانی) و کارشناسان دارای حوزههای پژوهشی مرتبط با تکنولوژی بودند. در این تحقیق پس از انجام مصاحبه و پیاده سازی متون، مراحل تحلیل گفتمان فلسفه کشاورزی با تکیهبر مفاهیم و دالهای اصلی گفتمانی انجام و نتایج بهدستآمده در قالب نمودارهای نظام معنایی گفتمانی ارائه و تحلیل شد. نتایج تحقیق نشان میدهد که تاکنون بررسی مدونی در مورد اینکه نقش فلسفه در پیشبرد طرح ها و پروژه های بین المللی کشاورزی چگونه بوده، انجامنشده است اما طبق نظر مصاحبهشوندگان مفاهیم فلسفی سهم ناچیزی در طرح ها و پروژه ها داشته اند و همین بی توجهی منجر به بروز تبعات پیشبینینشده ناخوشایند در بخش کشاورزی و منابع طبیعی شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
21 - تحلیل گفتمان مکتوبات عتبة الکتبة با رویکرد کاربردگرا بر اساس نظریه فرکلاف
رضا حیدری نوری دلارام بغدادیاین مقاله تحلیلی است بر اساس نظریه نورمن فرکلاف در عتبة الکتبة با رویکرد کاربردگرا که به بررسی و تجزیه و تحلیل صورت های زبانی، اهداف و کارکردهای آنها میپردازد. مبنای نظری پژوهش در چارچوب الگوی سه سطحی(لایهای) توصیف، تفسیر و تبیین میباشد. در مکاتیب و ترسلات عتبة الکت چکیده کاملاین مقاله تحلیلی است بر اساس نظریه نورمن فرکلاف در عتبة الکتبة با رویکرد کاربردگرا که به بررسی و تجزیه و تحلیل صورت های زبانی، اهداف و کارکردهای آنها میپردازد. مبنای نظری پژوهش در چارچوب الگوی سه سطحی(لایهای) توصیف، تفسیر و تبیین میباشد. در مکاتیب و ترسلات عتبة الکتبة، به دلیل ارتباط نزدیک زبان و ساختارهای اجتماعی و تأثر متن از روابط اجتماعی، ابعاد گفتمانی بسیار برجسته است. در این متن علاوه بر تأثیر روابط قدرت، گزینشهای زبانی خاص که مختص سبک این دوره است، در فرآیند تولید معنا متمایز میشود. هدف از این پژوهش نشان دادن نوع و سبک گفتمان قرن بیستم و نشان دادن قدرت نویسنده(منتجب جوینی) در شکل گفتمان وی است همچنین نگاه متفاوت بر ترسلات و معرفی و تحلیل بنیادی عتبة الکتبة از دیگر اهداف این مقاله می باشد. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی صورت گرفته است و به شیوه تحلیل محتوای کیفی و استناد به متن مکتوبات و ذکر شواهد مثال بررسی میگردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
22 - تحلیل تناقضهای بیناگفتمانی در شعر حافظ
سید حسین جعفری سعید زهره وند علی حیدرییکی از موضوعاتی که در تأویل پذیری کلام حافظ نقشی اساسی دارد و کمتر مورد توجه محققان قرار گرفته تناقضات موجود در کلام اوست. این تناقضات از دو منظر قابل بررسی هستند؛ نخست از منظر ابیات و مفاهیم منفرد و دوم از منظر بیناگفتمانی. تناقضهای بخش نخست تناقضاتی سطحی هستند که در چکیده کاملیکی از موضوعاتی که در تأویل پذیری کلام حافظ نقشی اساسی دارد و کمتر مورد توجه محققان قرار گرفته تناقضات موجود در کلام اوست. این تناقضات از دو منظر قابل بررسی هستند؛ نخست از منظر ابیات و مفاهیم منفرد و دوم از منظر بیناگفتمانی. تناقضهای بخش نخست تناقضاتی سطحی هستند که در آثار بسیاری از شاعران به چشم می خورد، اما تناقضات بیناگفتمانی از ویژگیهای خاص شعر حافظ و یکی از مهمترین دلایل توفیق اوست. تناقضات بیناگفتمانی فراوانی در شعر حافظ به چشم میخورد که از آن جمله میتوان به تناقض میان گفتمان انتقادی- اجتماعی و گفتمان کلامی و همچنین تناقض میان گفتمان عرفانی و گفتمان دینی و اخلاقی او اشاره کرد. علاوه بر اینکه در میان گفتمانهای مذکور دو به دو تناقضات فراوانی دیده میشود، هر کدام از جهاتی دیگر با سایر گفتمانها نیز مرز بندیهای تناقض آمیز دارند، در این پژوهش سعی شده است با استفاده از شیوه تحلیل گفتمان ضمن معرفی گفتمانهای مذکور و شناخت خاستگاههای تناقضات میان این گفتمانها، به چگونگی مفصلبندی این گفتمانهای متناقض در یک رابطه بیناگفتمانی و تولد یک گفتمان خاص به نام گفتمان عشق و رندی با دال مرکزی رند که به مبارزه ایدئولوژیکی با گفتمانهای رقیب میپردازد اشاره شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
23 - ساختارهای گفتمانمدار آیات مربوط به قیامت درسه جزء اول قرآن
الخاص ویسی آزاده عبادیدر این پژوهش که عمدتاً متنمحور و کیفی است، آیات مربوط به قیامت جزءهای اول تا سوم قرآن مجید از منظر تحلیل گفتمان مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتهاند. هدف از پژوهش حاضر تشخیص ساختارهای گفتمانمدار است که هنگام سخنگفتن از روز قیامت به کار میروند و دیگر اینکه این ساختارها چکیده کاملدر این پژوهش که عمدتاً متنمحور و کیفی است، آیات مربوط به قیامت جزءهای اول تا سوم قرآن مجید از منظر تحلیل گفتمان مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتهاند. هدف از پژوهش حاضر تشخیص ساختارهای گفتمانمدار است که هنگام سخنگفتن از روز قیامت به کار میروند و دیگر اینکه این ساختارها چه مفاهیم و حقایقی را درباره روز قیامت به مخاطب منتقل میکنند. در همین راستا تمام آیات مربوط به روز قیامت جزء اول تا سوم قرآن به روش توصیفی - تحلیلی مورد بررسی قرار گرفت. ساختارهای گفتمانمدار بکاررفته در این آیات عبارت بودند از تعدی، وجهیت، کنش تعهدی و جملات پرسشی با کارکرد غیرمستقیم. بررسی ساختارهای مورد نظر در این جستار به این نتایج منجر شده است: قاطعیت خداوند هنگام سخن گفتن از روز رستاخیز، هشدار و سعی در بیداری غافلان، تأکید خداوند بر سهمگین و وحشتناک بودن روز قیامت برای اخطار و هشدار به انسانها، قطعی و حتمی بودن وقوع قیامت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
24 - تبیین مفروضههای فلسفی پژوهشهای کمی و کیفی در جغرافیای انسانی
احسان یاری اسکندر مرادیچکیده پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی همواره مسئله ای بغرنج و موضوعی مورد منازعه بوده است. متفکران حوزه علوم انسانی مبتنی بر بنیان های فلسفی و تلقی پارادایمی، رویکرد پژوهشی خاصی را در واکاوی موضوعات انتخاب کرده اند. از این منظر، هدف نوشتار حاضر، بررسی دو رویکرد پژوهشی چکیده کاملچکیده پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی همواره مسئله ای بغرنج و موضوعی مورد منازعه بوده است. متفکران حوزه علوم انسانی مبتنی بر بنیان های فلسفی و تلقی پارادایمی، رویکرد پژوهشی خاصی را در واکاوی موضوعات انتخاب کرده اند. از این منظر، هدف نوشتار حاضر، بررسی دو رویکرد پژوهشی عمده در عرصه روش شناسی با توجه به مفروضه های فلسفی است. در این مقاله، اصول موضوعه الگوهای پژوهش در دو رویکرد عمده کمی و کیفی، ویژگی های پژوهش، ابعاد عینی و ذهنی در مفروضات فلسفی پیرامون روش تحقیق، مقایسه روش شناسی پژوهش های کمی و کیفی، جنبه های هستی شناسی و معرفت شناسی روش های پژوهشی در جغرافیای انسانی مورد بحث قرار گرفته است. در این رهگذر دیدگاه دستگاه فلسفی موسوم به پوزیتیویسم با فراپوزیتیویسم اندیشان مقایسه گردیده است. تأکید این توشتار بر این است که پژوهشگر بدون درک دیدگاه فلسفی روش های پژوهشی نمی تواند به فهم عمیق الگوهای فلسفی روش شناسی دست بیابد. نهایتاً از آنجا که اکثر پژوهش های علوم اجتماعی و در نتیجه جغرافیای انسانی بر روش های تجربی-تحصلی تکیه دارند، مشخص خواهد شد که برای درک و فهم پدیده ها، علاوه بر روش های متعارف، الگوهای فلسفی فرا اثباتی نیز نیاز ضروری هستند. به بیانی گادامری "روش (اثبات گرایی) همه آن چیزی نیست که ما به آن نیاز داریم و روش برای درک حقیقت دارای حق انحصاری نیست". پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
25 - تحلیل اصطلاح «بخت» در منظومه های «اقبال نامه» و «مخزن الاسرار» از منظر تقدیرگرایی زروانی، با نگاهی به تحلیل گفتمان
مرمر حسامی بهرام پروین گنابادی اصغر دادبهتقدیرگرایی از موضوعات مهم در فلسفه و کلام است که به تبع آن در حوزۀ ادبیات نیز راه یافته است. انسان در انجام بسیاری از اعمال خود، وجود اراده آزاد را آگاهانه و ناآگاهانه میپذیرد امّا هنگامی که ناکام میشود، به تقدیر متوسل شده و به نیرویی مافوق ارادۀ خود که در نهایت او را چکیده کاملتقدیرگرایی از موضوعات مهم در فلسفه و کلام است که به تبع آن در حوزۀ ادبیات نیز راه یافته است. انسان در انجام بسیاری از اعمال خود، وجود اراده آزاد را آگاهانه و ناآگاهانه میپذیرد امّا هنگامی که ناکام میشود، به تقدیر متوسل شده و به نیرویی مافوق ارادۀ خود که در نهایت او را مقهور ساخته باور پیدا میکند و از آن سخن میگوید. از آن جا که برمبنای نظرات فرضیه پردازانی چون فرکلاف تحلیل گفتمان تجزیه و تحلیل زبان در کاربرد است و نمیتواند منحصر به توصیف صورتهای زبانی مستقل از اهداف و کارکردهایی باشد که این صورتها برای پرداختن به آنها در امور انسانی به وجود آمدهاند، با توجه به بسامد بالای واژه هایی نظیربخت یا زمانه در آثار بسیاری از شعرا و نویسندگان این واژه ها باید به عنوان واژه هایی نشان دار در نظر گرفته شود که حامل بار فرا معنایی و فرامتنی هستند و ریشه در ناخودآگاه و ایدئولوژی گویندگان آن ها دارد. در این مقاله ارتباط این اصطلاحات در منظومه های اقبال نامه و مخزن الاسرار نظامی با تفکّر تقدیرگرایی زروانی بررسی شده و شیوۀ تحلیل با توجّه به نظریه نورمن فرکلاف در تحلیل گفتمان، بررسی موقعیت فرامتنی این اصطلاحات قرار داده شده و سرانجام ضمن بررسی این اصطلاحات پیرامون سیر، تداوم و تأثیر تقدیرگرایی زروانی–مهری بر افکار و آثار نویسندگان و شاعران و نیز انتقال این تفکّر به دورههای بعد بحث شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
26 - تحلیل گفتمان لیبرالیستی شعر «به علی گفت مادرش روزی» از فروغ فرخزاد بر پایۀ نظریۀ گفتمان لاکلا و موفه
سمیه رحمانی فام آرش مشفقی ناصر علیزاده خیاطلیبرالیسم که غالباً از آن به عنوان ایدئولوژی دوره های مدرن یاد شده است از جمله مفاهیمی است که از عصر مشروطه تا به حال بر تحولات اجتماعی و سیاسی کشور ایران تأثیر داشته و شاهد ظهور گسترده آن در ادبیات نیز هستیم. سخن کاوی یا تحلیل گفتمان هم نوعی مطالعه میان رشته ای است ک چکیده کامللیبرالیسم که غالباً از آن به عنوان ایدئولوژی دوره های مدرن یاد شده است از جمله مفاهیمی است که از عصر مشروطه تا به حال بر تحولات اجتماعی و سیاسی کشور ایران تأثیر داشته و شاهد ظهور گسترده آن در ادبیات نیز هستیم. سخن کاوی یا تحلیل گفتمان هم نوعی مطالعه میان رشته ای است که به تجزیه و تحلیل کلام می پردازد و منجر به خوانش عمیق آثار ادبی می شود. این پژوهش بر مبنای نظریه تحلیل گفتمان لاکلا و موفه سعی بر این دارد تا مفصل بندی مفاهیم لیبرالیستی را برای هویت بخشیدن به آن در دورۀ معاصر بر اساس شعر به علی مادرش گفت روزی از فروغ فرخزاد، نشان دهد. بر اساس این نظریه هدف اصلی گفتمان لیبرالیستی، رقابت با گفتمان حاکم برای تثبیت آزادی و استقلال به عنوان دال مرکزی این گفتمان می باشد و همچنین با مفصل بندی مدلول های شناور سنت شکنی و مبارزه برای آزادی به دنبال هویت بخشی خود است. این گفتمان با اسطوره سازی انسان مبارز که همان ماهی و علی که به عنوان کودک درون فروغ فرخزاد می باشد سوژه سیاسی خود را یافته و هژمونی گفتمان حاکم را به چالش می کشد تا بتواند نظم خود را در جامعه حاکم سازد. روش این پژوهش توصیفی-تحلیلی است و داده های پژوهش با استفاده از شیوه تحلیل محتوا و شیوۀ کتابخانه ای و سندکاوی بررسی شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
27 - بررسی و مقایسۀ پیکرهبنیاد گفتمان آثار جلال آل احمد و احمد محمود
مهسا کمالپور شهرام مدرس خیابانی محمد جواد حجازیدیدگاههای چندی بهمنظور تحلیل متنهای ادبی مبتنی بر دادههای واقعی زبان وجود دارد که میتوان در این خصوص به تحلیلهای پیکره یار و دیدگاه کلیدواژگی اشاره کرد. مقالۀ حاضر سفرنامه و رمان های غربزدگی، خسی در میقات، مدیر مدرسه، اورازان، تات نشین های بلوک زهرا از جلال آ چکیده کاملدیدگاههای چندی بهمنظور تحلیل متنهای ادبی مبتنی بر دادههای واقعی زبان وجود دارد که میتوان در این خصوص به تحلیلهای پیکره یار و دیدگاه کلیدواژگی اشاره کرد. مقالۀ حاضر سفرنامه و رمان های غربزدگی، خسی در میقات، مدیر مدرسه، اورازان، تات نشین های بلوک زهرا از جلال آل احمد و مدار صفر درجه، غریبه ها، پسرک بومی و همسایه ها از احمد محمود را بر اساس این دو دیدگاه تحلیل میکند. تحلیل پیکره یار روش سودمندی است که بهواسطۀ آن میتوان به بررسی بازنمود ایدئولوژی در صورت های زبانی در حوزه ای چون زبانشناسی پرداخت. متن های ادبی نیز اعم از رمان ها و سفرنامه هایی که توسط نویسندگان شکل می گیرد، نشأت گرفته از ایدئولوژی نهفتۀ ویژه ای است تا مخاطب را به سمت آنچه مدنظر نویسنده است سوق دهد. پژوهش حاضر درصدد آن است تا با تکیهبر کلیدواژههای موجود در آثار این دو نویسنده، با بهرهگیری از رویکرد نظری بیکر (2006) و با استفاده از روش تحقیق توصیفی و تحلیل محتوا و همچنین با روش گردآوری پیشینة پژوهش بهصورت کتابخانه ای و با تکیه بر پیکرههای زبان به بررسی فضای سیاسی و اجتماعی حاکم در آثار آن ها بپردازد. برای دستیابی به تحلیل مناسب با تکیه بر ابزار رایانشی ورد اسمیت، 3 کلیدواژۀ واژگانی که از فراوانی زیادی برخوردار بودند از هر اثر استخراج شد و سپس در قالب 54 جمله- نمونه مبتنی بر رویکرد وندایک مورد تحلیل قرار گرفت و مشخص شد که رویکرد نویسندگان بیانگر چه نوع ویژگیهای ایدئولوژیک بوده است. نتایج حاصل نشاندهندۀ نگرش و ایدئولوژی آسیب شناختی جلال آل احمد و احمد محمود در جوامع انسانی بود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
28 - جامعه شناسی غزل حافظ با تکیه بر شیوه تحلیل گفتمان انتقادی
فرهاد طهماسبیدر فایل اصل مقاله موجود استدر فایل اصل مقاله موجود است پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
29 - بررسی و تحلیل لایۀ ایدئولوژیک واژگان، در داستان امیر ارسلان
زهرا دریهر زبانی در بافت فرهنگی خاص شکل می گیرد، به همین سبب می توان در آثار ادبی، گفتمان فرهنگی و خصوصا ایدئولوژیک آن جامعه را نشانه یابی کرد و بدین وسیله تحولات فرهنگی حاکم بر نسل های گوناگون و حتی ژانرهای گوناگون ادبی را مورد بررسی قرار داد که چنین بررسی ای در حیطۀ سبک شناسی چکیده کاملهر زبانی در بافت فرهنگی خاص شکل می گیرد، به همین سبب می توان در آثار ادبی، گفتمان فرهنگی و خصوصا ایدئولوژیک آن جامعه را نشانه یابی کرد و بدین وسیله تحولات فرهنگی حاکم بر نسل های گوناگون و حتی ژانرهای گوناگون ادبی را مورد بررسی قرار داد که چنین بررسی ای در حیطۀ سبک شناسی و از مقولۀ تحلیل گفتمان قرار می گیرد. داستان امیرارسلان نامدار که از جمله رمانس های عامیانه ی پر مخاطب زبان فارسی است، نه تنها چون هر متن ادبی دیگری تهی از نگرش های ایدئولوژیک نیست بلکه اهمّیّت این اثر و یافته های این پژوهش آن است که در شرایط تاریخی خاص عصر قاجار، گفتمان زبان، قدرت و ایدئولوژی را به خوبی تبیین می کند؛ در این بررسی به لایه های ایدئولوژیک(واژگان) و پس زمینه های اجتماعی و تاریخی آن پرداخته شده و این که این داستان ظاهرا عاشقانه، چگونه مباحث فرهنگی و ایدئولوژیک را بازتاب می دهد. حاصل پژوهش بیانگر آن است که داستان امیر ارسلان علی رغم ساختار رمانس واره بودن با رویکرد ایدئولوژیک دینی- ملّی، جهت تبیین تفوق اسلام بر کفر و با نظرگاه شیعی تدوین شده است و از ژانری تاریخی در گذر ایّام به ژانری عاشقانه-داستانی تبدیل شده است، تا با این ساختار و با تکیه بر حافظۀ جمعی توده ها تاثیر حداکثری را بتواند براقشار مختلف جامعه بگذارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
30 - نقش تغییر گفتمانهای سیاسی و اجتماعی در سینمای دفاع مقدس مورد مطالعه: آثار ابراهیم حاتمیکیا
میلاد نوریان رامشه حوریه دهقان شادحوزهی پژوهشی این تحقیق پیرامون این مسأله است که تغییر دولتها در حاکمیت و به تبع آن تغییر گفتمانهای سیاسی، چه تأثیری بر روی آثار سینمایی ژانر دفاع مقدس گذاشته است؟ از آغاز جنگ تحمیلی تا زمان حال، دولتهای گوناگون با دیدگاههای متفاوت و بعضاً متضادی بر سر کار آمدهاند چکیده کاملحوزهی پژوهشی این تحقیق پیرامون این مسأله است که تغییر دولتها در حاکمیت و به تبع آن تغییر گفتمانهای سیاسی، چه تأثیری بر روی آثار سینمایی ژانر دفاع مقدس گذاشته است؟ از آغاز جنگ تحمیلی تا زمان حال، دولتهای گوناگون با دیدگاههای متفاوت و بعضاً متضادی بر سر کار آمدهاند که هر کدام از آنها منادی گفتمان خاص و منحصر به فردی بودهاند. گفتمانهایی که هر کدام نقطه نظرات خاص خود را نسبت به مسائل سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی داشتهاند. به نظر میرسد تنوع این دیدگاهها و رویکرد متفاوت دولتها به این مسائل، تأثیر مستقیمی بر دیدگاه آنان نسبت به مسألهی جنگ داشته است که این موضوع در آثار سینمایی دفاع مقدس در هر دوره تبلور داشته است. ابراهیم حاتمیکیا به عنوان یکی از فیلمسازان ژانر دفاع مقدس، از آغاز جنگ تا زمان حال به بررسی ابعاد گوناگون جنگ در آثار خود پرداخته است و به دنبال نسبت حاکمیت و دولت مستقر با پدیدهی جنگ و دفاع مقدس است. در این پژوهش در صددیم بفهمیم که سیاست چه تأثیری در آثار سینمای دفاع مقدس داشته است و فیلمهای این حوزه تا چه اندازه از شرایط خاص زمانی هر دوره سیاسی تأثیر پذیرفتهاند. چارچوب نظری این پژوهش تحلیل گفتمان انتقادی است و برای تحلیل دادهها از روش رمزگان تلویزیونی فیسک استفاده شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
31 - نقش تغییر گفتمانهای سیاسی و اجتماعی در سینمای دفاع مقدس نمونه مورد مطالعه: آثار ابراهیم حاتمیکیا
میلاد نوریان رامشه حوریه دهقان شادحوزهی پژوهشی این تحقیق پیرامون این مسأله است که تغییر دولتها در حاکمیت و به تبع آن تغییر گفتمانهای سیاسی، چه تأثیری بر روی آثار سینمایی ژانر دفاع مقدس گذاشته است؟ از آغاز جنگ تحمیلی تا زمان حال، دولتهای گوناگون با دیدگاههای متفاوت و بعضاً متضادی بر سر کار آمدهاند چکیده کاملحوزهی پژوهشی این تحقیق پیرامون این مسأله است که تغییر دولتها در حاکمیت و به تبع آن تغییر گفتمانهای سیاسی، چه تأثیری بر روی آثار سینمایی ژانر دفاع مقدس گذاشته است؟ از آغاز جنگ تحمیلی تا زمان حال، دولتهای گوناگون با دیدگاههای متفاوت و بعضاً متضادی بر سر کار آمدهاند که هر کدام از آنها منادی گفتمان خاص و منحصر به فردی بودهاند. گفتمانهایی که هر کدام نقطه نظرات خاص خود را نسبت به مسائل سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی داشتهاند. به نظر میرسد تنوع این دیدگاهها و رویکرد متفاوت دولتها به این مسائل، تأثیر مستقیمی بر دیدگاه آنان نسبت به مسألهی جنگ داشته است که این موضوع در آثار سینمایی دفاع مقدس در هر دوره تبلور داشته است. ابراهیم حاتمیکیا به عنوان یکی از فیلمسازان ژانر دفاع مقدس، از آغاز جنگ تا زمان حال به بررسی ابعاد گوناگون جنگ در آثار خود پرداخته است و به دنبال نسبت حاکمیت و دولت مستقر با پدیدهی جنگ و دفاع مقدس است. در این پژوهش در صددیم بفهمیم که سیاست چه تأثیری در آثار سینمای دفاع مقدس داشته است و فیلمهای این حوزه تا چه اندازه از شرایط خاص زمانی هر دوره سیاسی تأثیر پذیرفتهاند. چارچوب نظری این پژوهش تحلیل گفتمان انتقادی است و برای تحلیل دادهها از روش رمزگان تلویزیونی فیسک استفاده شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
32 - حکایات تمثیلی در اشعار اخوان ثالث، مبتنی بر نظریات تحلیل گفتمان
لیلا گلوی مصطفی سالاری بهروز رومیانییکی از قدیمیترین و در عین حال، مؤثرترین ابزارهای ادبی، بیان مطلب در قابل یک حکایت تمثیلی است. در این شیوه، شاعر تلاش میکند تا معنای باطنی را که در تصور آورده و در واقع مشبه یک ساختار تشبیهی است، با ظاهری داستانی بیان کند که در جایگاه مشبهُبه آن ساختار قرار دارد. در چکیده کاملیکی از قدیمیترین و در عین حال، مؤثرترین ابزارهای ادبی، بیان مطلب در قابل یک حکایت تمثیلی است. در این شیوه، شاعر تلاش میکند تا معنای باطنی را که در تصور آورده و در واقع مشبه یک ساختار تشبیهی است، با ظاهری داستانی بیان کند که در جایگاه مشبهُبه آن ساختار قرار دارد. در پژوهش حاضر که از نوع بنیادی است و دادههای آن از طریق مطالعات کتابخانهای به دست آمده و این دادهها با روش تحلیل و توصیف، مبتنی بر نظریات تحلیل گفتمان و خصوصاً تحلیل گفتمان انتقادی بررسی شدهاند، به دلایل و چگونگی بهرهگیری مهدی اخوان ثالث، شاعر معاصر فارسیزبان، از این شیوۀ بیانی پرداخته شده است. اخوان که محتوای بسیاری از اشعار او را مسائل اجتماعی روزگار خویش تشکیل میدهد، به دلایل مختلف، از جمله: افزونی تأثیرگذاری بر مخاطب و نیز رعایت احتیاط سیاسی-اجتماعی از حکایت تمثیلی استفاده کرده است. در بسیاری از اشعار او که مبتنی بر حکایت تمثیلی است، مشبهٌبه ساختار گستردۀ تشبیهی، مسائلی همچون فقر، تنهایی، شرف، بیعدالتی و ارزشمندی فرهنگ ایرانی است، حال آنکه مشبه آن را حکایتهایی با موضوعات، وضعیت و شخصیتهای مختلف شکل میدهند. دستیابی نظاممند و هدفدار به مشبهُبه از طریق مشبه، با استفاده از روش سه مرحلهای فرکلاف کاملاً میسر است و میتوان آن را به عنوان راهی برای تأویل صحیح حکایتهای تمثیلی پیشنهاد کرد، مشروط به آنکه مانند اشعار زمستان، میراث و مرد و مرکب اخوان، متن به عنوان یک کل یکپارچه از چنین تأویلی حمایت کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
33 - تحلیل شخصیت های تمثیلی شاهنامه از منظر گفتمان انسان شناسانه فردوسی
سیده مریم (رودابه) موسوی ثوراله نورزی داودخانی علی محمد مؤذنی نصرالله زیرک گوشلوندانیشاهنامه فردوسی در نگاه اول شاید به قول محمود حدیث رستم و داستان همآوردی ها باشد اما اندکی آشنایی با بیان تمثیلی ـ اسطوره ای و گفتمانی که فردوسی در آن، شاهنامه را سروده، باعث پرسش هایی می شود: فردوسی از بیان تمثیلی در شاهنامه چگونه و چرا استفاده می کند؟ و آیا رستم به صور چکیده کاملشاهنامه فردوسی در نگاه اول شاید به قول محمود حدیث رستم و داستان همآوردی ها باشد اما اندکی آشنایی با بیان تمثیلی ـ اسطوره ای و گفتمانی که فردوسی در آن، شاهنامه را سروده، باعث پرسش هایی می شود: فردوسی از بیان تمثیلی در شاهنامه چگونه و چرا استفاده می کند؟ و آیا رستم به صورت تمثیلی از منظر گفتمان انسان شناسی فردوسی می تواند نمونه ی اعلای یک هویت انسانی باشد که در روح جمعی و توانش فرهنگی جامعه ایران تأثیر داشته است ؟ یا این هویت انسانی به صورت تمثیل های متنوع در مجموعه ای از شخصیت های شاهنامه نمود یافته است؟ این پژوهش با هدف پاسخ به این سؤالات و فهم آنچه فردوسی رمز و معنای(تمثیل) شاهنامه گفته، انجام شد. شناخت معماری تمثیل های فردوسی که نشان دهنده ذهن و زبان اوست، ضروری می نماید. این پژوهش ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ ـ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪای، در ﭼﺎرﭼﻮب ﻧﻈﺮﯾﻪ تحلیل گفتمان انجام شد و یافته ها نشان داد که فردوسی با بیانی تمثیلی جهان بینی و اندیشۀ انسانشناسانۀ خود را به نصویر کشیده است. تمثیل های شاهنامه هویت انسان ایرانی ـ اسلامی را بیان کرده است، فردوسی در پردازش شخصیت های داستان های شاهنامه آگاهانه دو نوع شخصیت خیر و شر را مبتنی با گفتمان های دوره معرفی می کند. هر یک از شخصیت ها می توانند به صورت تمثیلی نموداری از چهره های منفی و مثبتی باشند که به سبب جهانبینی طبقاتی و روابط قدرت حاکم پدیدار شده اند. رستم و افراسیاب کلان تمثیل دو گروه از شخصیت های خوب و بد در گفتمان فردوسی هستند که زوایای دیگر آن در شخصیتهایی مانند ضحاک ماردوش، سیاوش، گردآفرید، سودابه، پیران ویسه و... نمودار می شود. تمثل نه تنها به متن شاهنامه مفهومی چندلایه و گسترده می بخشد بلکه آن را به متنی نشانه ای ـ نمادین بدل می کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
34 - تبیین و تحلیل کتاب فارسی ششم ابتدایی در چارچوب تحلیل انتقادی گفتمان
محمدحسن کریمی شهرزاد شاه سنی فهیمه کشاورزی رضا ناصری جهرمیبررسی انتقادی کتابهای درسی این امکان را به فرد میدهد تا بیشتر و بهتر به نکات پنهان زبان توجه نماید و معنا و منظور واقعی مؤلفان را دریابد. هدف کلی از انجام این پژوهش، بررسی و تحلیل مؤلفههای گفتمان مدار کتاب فارسی ششم دبستان بر اساس الگوی تحلیل انتقادی گفتمان بود. روش چکیده کاملبررسی انتقادی کتابهای درسی این امکان را به فرد میدهد تا بیشتر و بهتر به نکات پنهان زبان توجه نماید و معنا و منظور واقعی مؤلفان را دریابد. هدف کلی از انجام این پژوهش، بررسی و تحلیل مؤلفههای گفتمان مدار کتاب فارسی ششم دبستان بر اساس الگوی تحلیل انتقادی گفتمان بود. روش مورد استفاده در این پژوهش، توصیفی و از نوع کمّی بود. جامعه مورد نظر کتاب فارسی پایه ششم ابتدایی در سال تحصیلی 92-91 است که بر اساس روش کلشمار، نمونه همان جامعه است. محتوای کتاب با استفاده از الگوی ون لیوون تحلیل گردید. نتایج نشان داد که مؤلفه اظهار آشکار بیش از مؤلفههای حذف و اظهار پنهان تصویرسازی شده است. بر این اساس می توان گفت با توجه به ماهیت کتابهای فارسی که جایگاه نقل اشعار، حکایات، داستانهای آموزنده و ... است، نویسندگان کتب فارسی ششم ابتدایی نیز با توجه به همین مسأله بیشتر به دنبال نقل این گونه داستانها و تأثیر پذیری آن بر روی کودکان بودهاند، بنابراین از زبان شعر و داستان جهت تأثیرپذیری بیشتر استفاده نمودهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
35 - تحلیل گفتمان عرفانی حافظ در جدال با هژمونی تصوف (بر اساس نظریه تحلیل گفتمان انتقادی)
مهری تلخابیهدف مقاله حاضر، آن است که با استفاده از نظریة تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف، قدرت، ایدئولوژی و هژمونی را در شعر حافظ، در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین مورد بررسی قرار دهد. این مقاله بر آن است که شعر حافظ، به مثابة گفتمانی عرفانی است که سعی دارد، گفتمانهای مسلط را خنث چکیده کاملهدف مقاله حاضر، آن است که با استفاده از نظریة تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف، قدرت، ایدئولوژی و هژمونی را در شعر حافظ، در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین مورد بررسی قرار دهد. این مقاله بر آن است که شعر حافظ، به مثابة گفتمانی عرفانی است که سعی دارد، گفتمانهای مسلط را خنثی کند. عرفان حافظ با به کارگیری ترفندهای زبانی و بلاغی و معنایی به جدال با نهادهای هژمونیک میپردازد و گفتمان دیگری را در بطن فرهنگ نهادینه میکند. به واقع، شعر حافظ با ترسیم این جدال، به خلق توانش فرهنگی جدیدی دست زده است. در پایان این مقاله به این نتیجه میرسد که حافظ به مدد چارچوب خاص عرفانی خویش، نهادهای هژمونیک تصوف وشریعت را به چالش میکشد و درست برخلاف هژمونی حرکت میکند. از این روی، میتوان گفت نظام عرفانی حافظ، بر اساس نوعی واکنش سیاسی و اجتماعی و اخلاقی شکل گرفته است. این مقاله به روش تحلیلی و توصیفی به انجام رسیده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
36 - بررسی مؤلفههای گفتمانمدار کارگزاران اجتماعی در تذکرةالاولیا عطار براساس نقش عرفانی فضیلبنعیاض و باتکیهبرالگوی ون لیوون
فرشته ناصریدر میان آثار ادبیات عرفانی، تذکرة الاولیا، به عنوان یکی از آثار ارزشمند عطار نیشابوری به جهت پرداختن به حالات ،اندیشه ها و سخنان عارفان و مشایخ تصوف، طیف وسیعی از روابط و مناسبات اجتماعی را در خود جمع دارد . تأکید عطار براین امر سبب می شود که کارگزاران اجتماعی اثرش به ش چکیده کاملدر میان آثار ادبیات عرفانی، تذکرة الاولیا، به عنوان یکی از آثار ارزشمند عطار نیشابوری به جهت پرداختن به حالات ،اندیشه ها و سخنان عارفان و مشایخ تصوف، طیف وسیعی از روابط و مناسبات اجتماعی را در خود جمع دارد . تأکید عطار براین امر سبب می شود که کارگزاران اجتماعی اثرش به شیوه های مختلف بازنمایی شوند. این بازنمایی ها هدفمند و در جهت القای ایدئولوژی عرفانی عطار بر مخاطب است. هدف اصلی این پژوهش، تحلیل گفتمان ذکر فضیل بن عیاض بر مبنای الگوی ون لیوون و بررسی شیوه های بازنمایی کارگزاران اجتماعی در آن است. از آن جا که عطار در این حکایت با کمرنگ سازی نظام گفتمانی سارق و حاکم و همچنین برجسته سازی نظام گفتمانی عارف در پی معرفت استعلایی و نمایش مقام معنوی فضیل است؛ لذا تحلیل گفتمان فضیل به عنوان گفتمانی برخاسته از قشر اجتماعی عرفای آن دوران، پرده از نتایج جدیدی بر میدارد. در پژوهش حاضر بر آن شدیم که به بیان مناسبات فعال سازی ها ومنفعل سازی های کارگزاران اجتماعی بپردازیم تا دریابیم که عطار چگونه در یک خلاقیت سبکی، مخاطب را با نام افراد، گروه ها، مکان ها و زمان هایی که کارگزاران اجتماعی در آن نقش فعال دارند آشنا میسازد و از چه تمهیداتی جهت تعیین نقش و فعال سازی کارگزاران اجتماعی پیرامون کنش فضیل بن عیاض و منفعل سازی مربوط به عملکرد مریدان او به ویژه هارونالرشید، بهره جسته است. این مهم با رویکردی تحلیل ادبی و عرفانی به انجام خواهد رسید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
37 - تحلیل گفتمان عرفانی سلوک مرید در مثنوی براساس الگوی فرکلاف
فرج الله نخعی سرو هادی حیدری نیا عزیزالله توکلی کافی آبادتحلیل گفتمان انتقادی شاخه ای از علم زبان شناسی است که به بررسی رابطۀ متن و نحوۀ تولید ایدئولوژی می پردازد. نورمن فرکلاف در الگوی پیشنهادی خود برای تحلیل متن، سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین را درنظر می گیرد. مقالۀ حاضر با روش توصیفی-تحلیلی سعی دارد به بررسی دیدگاه مولوی درب چکیده کاملتحلیل گفتمان انتقادی شاخه ای از علم زبان شناسی است که به بررسی رابطۀ متن و نحوۀ تولید ایدئولوژی می پردازد. نورمن فرکلاف در الگوی پیشنهادی خود برای تحلیل متن، سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین را درنظر می گیرد. مقالۀ حاضر با روش توصیفی-تحلیلی سعی دارد به بررسی دیدگاه مولوی دربارۀ مراحل سیر و سلوک عرفانی بپردازد. این پژوهش در سطح توصیف، کاربرد واژگان هسته ای و روابط معنایی واژگانی و فرآیندها را در مثنوی بررسی کرد. در سطح تفسیر گفتمان های ترک تعلقات، برتری کشف و شهود، انکار عقل جزوی، تدریجی بودن سیر و سلوک و لزوم متابعت از پیر به عنوان گفتمان های غالب مشخص شد. در سطح تبیین نیز این نتیجه به دست آمد که مولوی گفتمان های مسلط عصر خود را در این باره باز تولید کرده و دیدگاه وی در این زمینه با ایدئولوژی غالب روزگار خود همسو است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
38 - Critical Political Discourse Analysis of Iran's Minister of Foreign Affairs' Speech at the 58th Munich Security Conference
Afsaneh Rahimi Tehrani Azizeh ChalakCritical Discourse Analysis is the analysis of ideology and power. It emphasizes obtaining the hidden meaning beyond a text and investigates how speakers/writers use the discourse power to take the readers’/listeners’ attention. The present study was a non-e چکیده کاملCritical Discourse Analysis is the analysis of ideology and power. It emphasizes obtaining the hidden meaning beyond a text and investigates how speakers/writers use the discourse power to take the readers’/listeners’ attention. The present study was a non-experimental descriptive one conducted in 2022 that investigated the salient linguistic features of the political speech of Iran’s minister of foreign affairs at the 58th Munich Security Conference to search for his political attitudes and ideologies. Fairclough’s CDA model was employed to investigate three interrelated analysis tactics and three dimensions of his discourse. The data were selected from this conference’s video and were examined to check the word choice, personal and plural pronouns I and We, and the modal verbs used. The findings showed that the Islamic Republic of Iran, Government, Iran, and relations were among the most frequently used words to show his ideology about his nation and people.Moreover, We was used more frequently than I to create a positive image for the country. Aware of the difference between the meanings conveyed through these two pronouns, the minister preferred to avoid self-representation or speaking about himself as an individual to prevent all the blaming on him. Considering the modal verbs, would was used more frequently than the others to express his opinion and wishes to show medium politeness in his speech. This study could have implications for practitioners in the field to increase critical thinking and raise awareness of learning and producing appropriate political language پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
39 - مقایسه ی سبک شناختی نامه های جامی و غزالی در بافت سیاسی با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی
سوسن فتوحی تکانتپهچکیده این پژوهش به مقایسۀ سبک شناختی نامه های جامی و غزالی در بافت سیاسی با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی می پردازد. نامه های عرفا و علمای بزرگ ،منابع تاریخی ارزشمندی هستند که علاوه بر دارا بودن اطلاعات سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی روزگار خود ، چگونگی مناسبات و ارتباط نویسندگ چکیده کاملچکیده این پژوهش به مقایسۀ سبک شناختی نامه های جامی و غزالی در بافت سیاسی با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی می پردازد. نامه های عرفا و علمای بزرگ ،منابع تاریخی ارزشمندی هستند که علاوه بر دارا بودن اطلاعات سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی روزگار خود ، چگونگی مناسبات و ارتباط نویسندگان آن را با صاحبان قدرت و طبقات مختلف اجتماعی نشان می دهد.دراین تحقیق سعی بر آنست که با توجه به مدل سه بعدی نورمن فرکلاف ویژگی های سبکی نامه های جامی و غزالی در سه سطح توصیف ، تفسیر و تبیین مورد مقایسه قرار گیرد تا بتوان به این پرسش ها پاسخ داد که هر کدا م از چه گفتمان و راهبرد های زبانی برای برقراری ارتباط با افراد در بافت سیاسی بهره برده اند؟ چه نقاط مشترک و متفاوتی در ویژگی های زبانی و سبکی آن ها وجود دارد ؟ گفتمان موجود در نامه ها چه نقشی ایفا کرده اند ؟ یافته های تحقیق نشان می دهد گفتمان حاکم بر نامه های جامی ، عارفانه با محوریت عشق الهی و گفتمان حاکم بر نامه های غزالی زاهدانه با محوریت آخرت گرایی است. هر دو با بکار گیری گفتمان مورد نظر به حفظ اقتدار خود در مقابل حکومت پرداخته اند. در مفهوم روابط قدرت ،جامی از طریق همسویی با قدرت حاکم و غزالی با ایستادگی در برابر آن ،دستگاه حکومت را کنترل وآن ها را به اجرای عدالت و حمایت از مردم دعوت نموده اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
40 - بررسی قرار دادهای تعاملی در تفسیر نسفی د رمقایسه با بخش ترجمه کشف الاسرا ر میبدی بر اسا س نظریه نورمن فرکلاف
طیبه ابراهیمی شهر آباد صابر امامی فرهاد طهماسبیتفسیر نسفی" اثر "نجم الدین نسفی" یکی از مهمترین آثار قرن پنجم و ششم هجری است که نویسنده در آن ترجمه ای مسجع از قرآن ارائه داده است و از دیگر تفاسیر مهم این دوره تفسیر "کشف الاسرار و عدة الابرار" اثر "ابوالفضل میبدی" است که نویسنده قرآن را با دیدی عرفانی تفسیر کرده است. چکیده کاملتفسیر نسفی" اثر "نجم الدین نسفی" یکی از مهمترین آثار قرن پنجم و ششم هجری است که نویسنده در آن ترجمه ای مسجع از قرآن ارائه داده است و از دیگر تفاسیر مهم این دوره تفسیر "کشف الاسرار و عدة الابرار" اثر "ابوالفضل میبدی" است که نویسنده قرآن را با دیدی عرفانی تفسیر کرده است. تحلیل گفتمان این دو کتاب می تواند اصول اعتقادی و ایدئولوژی نویسندگان را به خوبی نشان دهد. یکی از نظریه های مهم در زمینه تحلیل گفتمان، نظریه "نورمن فرکلاف" است که در آن رابطه میان ملاکهای درونی و بیرونی متن بررسی می شود. فرکلاف متن را در سه محور توصیف، تفسیر و تبیین بررسی می کند و یکی از موضوعاتی که دربخش توصیف متن به آن پرداخته می شود، این است که نویسنده از کدامیک از قرار دادهای تعاملی استفاده کرده است و نظام نوبت گیری برای سخن گفتن در متن چگونه اداره می شود؟ بررسی این موضوع به روابط قدرت میان دو طرف گفتگو بستگی دارد. گاهی مفسران با توضیحات اضافه ای که در ترجمه خود می آورند این امکان را به پژوهشگر می دهند که ساختار فکری آنان را دراین زمینه مشخص کند. در بررسی های به عمل آمده، نسفی با توجه به اطلاعات تاریخی و تفسیری خود در این زمینه قوی تراز میبدی عمل کرده است. در این مقاله نویسندگان با روش توصیفی- تحلیلی و کتابخانه ای در صدد هستند گفتمان موجود در ترجمه این دو کتاب را در زمینه قرار دادهای تعاملی مورد بررسی قرار دهند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
41 - بررسی آراء سید احمد خمینی و متن رنجنامه براساس تحلیل انتقادی گفتمان
منصور عنبرمو فاطمه طباطباییسید احمد مصطفوی خمینی (1373- 1324) فرزند آیت الله خمینی از کنش گران مهم سیاسی در زمان پیش و پس از انقلاب اسلامی است. اگرچه ایشان بواسطه حضور و فعالیت در دوران مبارزه، تبعید و رهبری امام ، از منابع دست اول تاریخ نگاری سیاسی معاصر محسوب می شود، اما در پژوهش های صورت پذیرف چکیده کاملسید احمد مصطفوی خمینی (1373- 1324) فرزند آیت الله خمینی از کنش گران مهم سیاسی در زمان پیش و پس از انقلاب اسلامی است. اگرچه ایشان بواسطه حضور و فعالیت در دوران مبارزه، تبعید و رهبری امام ، از منابع دست اول تاریخ نگاری سیاسی معاصر محسوب می شود، اما در پژوهش های صورت پذیرفته، کمتر به آرا و کیفیت حیات سیاسی وی اشاره شده است.مقاطع سیاسی برجسته شامل اداره بیت امام در زمانه تبعید، مبارزات و استقرار انقلاب اسلامی ، تحولات مربوط به جنگ تحمیلی، مباحث مربوط به عزل قائم مقام رهبری، نگارش رنجنامه و ابراز نقدهای سیاسی و اقتصادی در اواخر دهه 1360 از جمله نقاط عطف حیات سیداحمد محسوب می شوند.مساله اصلی این پژوهش فهم چرایی نگارش متن رنجنامه از سوی سیداحمد خمینی است.در پژوهش حاضر سعی بر این است که متن رنجنامه به عنوان یکی از نامه های سیاسی مهم در تاریخ ایران معاصر، با استفاده از رهیافت تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف مورد تحلیل و ناز این مجرا نقش سید احمد در تحولات دهه نخست انقلاب اسلامی تبیین گردد. یافته های پژوهش نشان می دهد سید احمد خمینی با توجه به وضعیت بیماری امام ، مناسبات قدرت در دهه شصت، مسائل جنگ و سایر تحولات سیاسی و اجتماعی، با تدوین رنجنامه سعی در ایجاد یک معنای نوین سیاسی و اعتقادی در ساحت سیاسی جامعه ایران در راستای هویت سازی ، بازتولید باورهای ایدئولوژیک انقلاب اسلامی و اقناع افکار عمومی در جهت تثبیت و سازماندهی رضایت عمومی برای انتخاب جانشین رهبری را داشت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
42 - بررسی نقش معناشناسی و تحلیل گفتمان در جهت بهبود شهادت قضایی در دادگاه ها؛ نگاهی به ابعاد حقوقی
زهره بهرامی داود مدنی محمود قیوم زادهزبانشناسی حقوقی، شاخهای نوین و میانرشتهای از زبان شناسی کاربردی و حقوق است که با استفاده از ابزارهای زبانی و شواهد زبانشناختی به تجزیه و تحلیل کارشناسنانة متون گفتاری و نوشتاری میپردازد و در عصر حاضر معناشناسی و تحلیل گفتمان در بهبود شهادت قضایی کارایی بیشتری دارد چکیده کاملزبانشناسی حقوقی، شاخهای نوین و میانرشتهای از زبان شناسی کاربردی و حقوق است که با استفاده از ابزارهای زبانی و شواهد زبانشناختی به تجزیه و تحلیل کارشناسنانة متون گفتاری و نوشتاری میپردازد و در عصر حاضر معناشناسی و تحلیل گفتمان در بهبود شهادت قضایی کارایی بیشتری دارد. به همین دلیل نگارنده با استفاده از اصول گرایس آن را به روش کتابخانهای و با رویکرد توصیفی – تحلیلی مورد بحث و بررسی قرار داده و نتایج مقاله بیانگر آن است که: تحلیل شهادت شاهد با کمک ابزارها و اصول مختلف از جمله اصول همکاری گرایس میسر میشود از آنجا که شاهد در بازجویی به دنبال آن است که شهادت را به نفع خود و خواهان پیش ببرد، و با نقض اصل گرایس، دچار تناقضگویی در ادای شهادت میشود، اما محاکم قضایی با استفاده از اصول زبانشناختی به ویژه اصل گرایس، اجازه نمیدهند که شاهد پیوسته موضوع را مطابق میل خود تغییر یا پیش ببرد، یا قضایا را طبق دلخواه و به نفع خود پیش ببرد. بررسی پروندههای مربوط به شهادت قضایی بیانگر آن است که شهود هنگام دروغ گفتن بیشترین استفاده را از وجهیت و پیشفرض دارند و کمترین استفاده آنها از ارجاع و استنباط و معانی ذهنی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
43 - تحلیل گفتمان شعر اعتراض در شعر احمد شاملو و سیاوش کسرایی (بر پایه تحلیل گفتمان لاکلائو و موفه)
لاله عرفانیان مهدی نوروز بتول فخراسلام فرزاد عباسیمطالعه و تحلیل گفتمان اعتراضی شعر معاصر به ویژه با تکیه بر شعر شاعرانی چون احمد شاملو و سیاوش کسرایی حاکی از وحدت نظام مفهومی و مضمونی اشعار، تعهد نسبت به مردم، جامعه و کاربرد مشترک شعر در مسیر برافراشتنندای مردم. در تحقیق حاضر تلاش بر این است تا بر اساس رویکرد توصی چکیده کاملمطالعه و تحلیل گفتمان اعتراضی شعر معاصر به ویژه با تکیه بر شعر شاعرانی چون احمد شاملو و سیاوش کسرایی حاکی از وحدت نظام مفهومی و مضمونی اشعار، تعهد نسبت به مردم، جامعه و کاربرد مشترک شعر در مسیر برافراشتنندای مردم. در تحقیق حاضر تلاش بر این است تا بر اساس رویکرد توصیفی-تحلیلی و بر پایه الگوی تحلیل گفتمان لاکلائو و موفه، ویژگیها و وجوه اعتراضی این دو شاعر معاصر مورد واکاوی قرار گیرد. شاملو بهمثابه یک شاعر نظم مستقر اجتماعی را نمیپذیرد و در تلاش برای فهم یک نظام آرمانی، هدفگذاریهای سیاسی و اجتماعیاش کم کم به یک جهانبینی بسیط فلسفی و انقلابی منتهی میشود. کسرایی اما نه همچون شاعرانی چون اخوان ثالث ناامید از تغییر و دگرگونی اجتماعی است و نه همچون شاملو، دل به گزارههای فلسفی و اجتماعی خوش میکند، بلکه او شاعری متعهد و انقلابی به تمام معنا است. هدف اصلی تحقیق حاضر تبیین و شناخت گفتمانهای سیاسی و اجتماعی بازتابیافته در شعر شاملو و کسرایی است. اما مهمترین عناصر قوامبخش دانشجوی دکتری، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران تحلیل گفتمان لاکلائو و موفه شامل مفصلبندی، هویت، تنازع و غیریتسازی، قدرت و اسطورهسازی است. بر این اساس میتوان ماحصل تحقیق را بدین گونه طبقهبندی نمود که دال مرکزی در شعر شاملو آزادی و و در شعر کسرایی مقاومت تودهوار در برابر استبداد سیاسی بود. این دو شاعر با یک رویکرد تازه به مفهوم هویت، تلاش کردند تا با الگوهای غیرمردمی عصر خویش مبارزه و شکل تازهای از غیریتسازی اجتماعی عرضه کنند. شاملو و کسرایی به عنوان دو شاعر متعهد، ضمن مخالفت با قدرت رسمی و مسلط جامعه از طریق به چالش کشیدن اسطورهسازیهای کاذب حاکمیت، تلاش نمودند تا با ارجاع به آزادیخواهان و وطندوستان ایران زمین، اسطورههای مردمی تازهای بر پایه عشق و آزادی خلق کنند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
44 - تحلیل گفتمان انتقادی و تئوری نورمن کلاف در تمهیدات عین القضات همدانی
مهدی نصرتی حبیب اله جدیدالاسلام احمدرضا کیخای فرزانهعینالقضات همدانی با نام کامل عبدالله بن محمد بن علی میانجی همدانی (۵۲۵–۴۹۲ ه. ق) یکی از مشهورترین عارفانی است که آثار گوناگونی از او در زمینه های عرفان، فلسفه و دین به زبان های فارسی و عربی برجای مانده است. تمهیدات، یکی از مهمترین آثار فارسی اوست که گذشته از اهم چکیده کاملعینالقضات همدانی با نام کامل عبدالله بن محمد بن علی میانجی همدانی (۵۲۵–۴۹۲ ه. ق) یکی از مشهورترین عارفانی است که آثار گوناگونی از او در زمینه های عرفان، فلسفه و دین به زبان های فارسی و عربی برجای مانده است. تمهیدات، یکی از مهمترین آثار فارسی اوست که گذشته از اهمیّتی که در عرفان دارد، از نظر نثر شاعرانه، شایان توجه است. همدانی این اثر را با هدف جلوگیری از گمراهی مریدان و سالکان از مسیر درست عرفان و تصوّف نوشته است، با دقت و کنکاش بیشتر و استفاده از روشهای نوین علمی مانند تحلیل گفتمان انتقادی، واضح و مبرهن است که این اثر، فقط برای راهنمایی و هدایت مریدان و سالکان نوشته نشده است، بلکه ادامۀ گفتمانی هست که از یک قرن پیش با پیشگامی عارفانی مانند بایزید بسطامی و حسین منصور حلاج در تقابل با گفتمان حاکم، شکل گرفته بود؛ نکتهای که گویا تاکنون از این منظر بدان نگریسته نشده است. لذا نگارنده در این پژوهش به شیوۀ توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر چارچوب نظری تحلیل گفتمان انتقادی و تئوری نورمن کلاف و با ابزار کتابخانهای کوشیده است منظومۀ فکری عین القضات را در تقابل با سیاست حاکم آشکار سازد. نتیجۀ پژوهش حاکی از آن است که تمهیدات، یک اثر کاملاً دینی و عقیدتی برای مشروعیت بخشیدن به اندیشههای عرفانی است که بیشتر در پی استوار ساختن پادگفتمان عرفان مبارز در برابر اندیشه های قدرت حاکم با محوریّت شبه عقیدتی و ایدئولوژیک است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
45 - گفتمان و امر سیاسی در ایران عصر مشروطه
جواد جمالیچکیده امر سیاسی در درون یک گفتمان ، براساس دوگانه ی ضدیت و همدلی و یا رابطه ی متضاد و خصمانه با گفتمان های "دگر" شکل می گیرد.گفتمان ها با تعریفی که از امر سیاسی ارائه می دهند از یک سو مرزهای هویتی میان نیروهای "خودی" و "دیگری" و از سوی دیگر به نزاع های سیاسی در یک جامع چکیده کاملچکیده امر سیاسی در درون یک گفتمان ، براساس دوگانه ی ضدیت و همدلی و یا رابطه ی متضاد و خصمانه با گفتمان های "دگر" شکل می گیرد.گفتمان ها با تعریفی که از امر سیاسی ارائه می دهند از یک سو مرزهای هویتی میان نیروهای "خودی" و "دیگری" و از سوی دیگر به نزاع های سیاسی در یک جامعه معنا می بخشند. زوال گفتمان مشروطه و در نهایت برچیده شدن آن ، نتیجه ی منازعه با گفتمان هائی بود که در راس آن گفتمان مشروعه خواه قرار داشت.نزاع هائی که کشور را به مسیر گذشته بازگرداند و منجر به بازگشت استبداد در قالب گفتمان پهلوی شد. با مقدمات فوق پژوهش حاضر به بررسی مفهوم امر سیاسی در در ایران دوره انقلاب مشروطه می پردازد.در این پژوهش محقق برآن است تا با استفاده از روش تحلیل گفتمان انتقادی تئون ای ون دایک و استخراج مفاهیم و مقولات مرتبط با این روش نشان دهد که صورت بندی مفهوم امر سیاسی در این دوره چه تاثیری بر سقوط گفتمان مشروطه و شکل گیری و هژمونیک شدن گفتمان پهلوی داشته است.؟ برای دستیابی به پاسخ پرسش فوق ، نخست نحوه صورت بندی امر سیاسی و سپس تاثیر آن بر سقوط گفتمان مشروطه و تفوق گفتمان پهلوی را مورد بررسی قرار دادیم. متونی که برای این تحقیق انتخاب شد، استخراج شده از 4 روزنامه ی حبل المتین، کاوه ، ایرانشهر و نامه ی فرنگستان است. این روزنامه ها گفتمان حاکم در این دوره را نمایندگی می کنند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
46 - بررسی برنامههای سوم و پنجم توسعه در بخش اقتصادی از منظر تحلیل گفتمان لاکلا و موف
محمد عباس زاده رحیم زایرکعبهواقعیت این است که هر کدام از دولت ها با برنامه های از پیش تعیین شده قصد دارند توسعه را در جامعه تحقق ببخشند. به همین خاطر طرح شعارکلیدی و محوری به عنوان نقشه راه از سوی دولت ها موضوعی است که نمی توان به سادگی از آن گذشت. آن چه که به عنوان فصل مشترک در برنامه های هر کدام چکیده کاملواقعیت این است که هر کدام از دولت ها با برنامه های از پیش تعیین شده قصد دارند توسعه را در جامعه تحقق ببخشند. به همین خاطر طرح شعارکلیدی و محوری به عنوان نقشه راه از سوی دولت ها موضوعی است که نمی توان به سادگی از آن گذشت. آن چه که به عنوان فصل مشترک در برنامه های هر کدام از دولت ها است، تمرکز بر برنامه های اقتصادی است. به عبارتی، توجه به مسائل اقتصادی در برنامه های توسعه یکی از بخش ها، الزامات و سیاست های برنامه های توسعه کشوری به شمار می آید. در این مقاله به بررسی بخش اقتصادی برنامه سوم و پنجم توسعه با روش تحلیل گفتمان پرداخته شده است. در این تحلیل از رویکرد تحلیل گفتمان لاکلا و موف استفاده شده است. برنامه سوم توسعه که مربوط به گفتمان اصلاح طلب است برنشانه های رابطه اقتصادی با کشورهای خارجی، عدم تمرکز دولتی و مشارکت بخش های غیردولتی (خصوصی و تعاونی) تاکید دارد؛ در حالی که در مقابل آن، برنامه پنجم توسعه که مربوط به گفتمان اصولگرا هست بر نشانه های اقتصاد مقاومتی، هدف مندی یارانه ها، درآمدهای مالیاتی و عمومی، اصلاح الگوی مصرف و اقتصاد اسلامی استوار است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
47 - تحلیل گفتمان جامعهشناختی مذاکرههای مجلس هشتم شورای اسلامی در خصوص قانون حمایت از خانواده
نوریه انصارین حسن سرایی باقر ساروخانی فیروز رادبررسی تاریخ اجتماعی و سیاسی ایران نشان دهنده اهمیت موضوع زنان و خانواده برای سردمداران گفتمان های سیاسی مسلط و معارض است. تحقیق حاضر باهدف شناسایی گفتمان های مسلط خانواده در مجلس شورای اسلامی و تحلیل جامعه شناختی آن ها، انجام گرفته است. این تحقیق با روش تحلیل گفتمان بر چکیده کاملبررسی تاریخ اجتماعی و سیاسی ایران نشان دهنده اهمیت موضوع زنان و خانواده برای سردمداران گفتمان های سیاسی مسلط و معارض است. تحقیق حاضر باهدف شناسایی گفتمان های مسلط خانواده در مجلس شورای اسلامی و تحلیل جامعه شناختی آن ها، انجام گرفته است. این تحقیق با روش تحلیل گفتمان بر روی مذاکرات نمایندگان مجلس هشتم در موضوع قانون حمایت از خانواده صورت پذیرفته و چشم انداز نظری آن بر مبنای نظریه های عاملیت- ساختار، نظام کنش، بازنمایی و جهانی شدن تدوین شده است. یافته های حاصل از تحلیل متن و تحلیل زمینه مذاکرات نشان می دهد که نظم گفتمانی این مجلس در موضوع خانواده و زنان، شامل سه گفتمان (سنت گرای اصولگرا، سنت گرای اعتدالی و نوگرای اصلاح طلب) است وگفتمان سنت گرای اعتدالی با توجه به بافت و شرایط اجتماعی و حضور اکثریتی دربین مذاکره کنندگان، گفتمان مسلط بوده است. این گفتمان توانسته بین گفتمان سنت گرای اصولگرا (به عنوان گفتمان مسلط برساختار سیاسی و اقتصادی) و گفتمان اعتدال گرای سنتی (به عنوان گفتمان مسلط بر ساختار اعتقادی و عرف اجتماعی) ارتباط برقرار کند و از رویارویی این دو (مثلاً در موضوع ازدواج موقت) جلوگیری نماید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
48 - تحلیل گفتمان دولت ستیزی در تجربه جمهوری کردستان(مهاباد 25-1324)
عبدالعزیز مولودی مجید توسلی رکن آبادی محمدمهدی مجاهدیاعلام جمهوری کردستان در مهاباد در سال 1324بعد از اینکه در جریان جنگ جهانی دوم، روسها از ترک خاک ایران سرباز زدند، یک رویداد مهم آن دوران، و موثر بر تحولات کشور بود و برای آینده نیز بار معنایی ایجاد کرد. روزنامه ی کردستان، زبان حال جمهوری و ارگان حزب دمکرات کردستان ایران چکیده کاملاعلام جمهوری کردستان در مهاباد در سال 1324بعد از اینکه در جریان جنگ جهانی دوم، روسها از ترک خاک ایران سرباز زدند، یک رویداد مهم آن دوران، و موثر بر تحولات کشور بود و برای آینده نیز بار معنایی ایجاد کرد. روزنامه ی کردستان، زبان حال جمهوری و ارگان حزب دمکرات کردستان ایران به رهبری قاضی محمد و از منابع ارزشمند بررسی، تحلیل و نقد رویدادهای این دوره است. مقاله بر اساس روش کیفی و بر مبنای الگوی تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف، با بررسی مقالات منتشره در روزنامه کردستان، به تحلیل گفتمان دولت ستیز در تجربه جمهوری کردستان می پردازد. سوال اصلی این است که آیا گفتمان سیاسی دولت ستیز در جمهوری کردستان شکل گرفت؟ بر اساس نتایج بدست آمده، جمهوری کردستان، بخشی از نتایج استبداد حاکم بر ایران در دوران قاجاریه و پهلوی است. گفتمان اصلی جمهوری، آزادی و دمکراسی و بعد از آن، خواست خاص گرایانه ناسیونالیستی کرد بود که در کسب خودمختاری با اختیارات مشخص قانونی و در چهارچوب سیاسی دولت ایران مطرح شده است. لذا، جهت گیری جمهوری کردستان، دولت ستیزانه نبوده است، بلکه استبداد و مقابله با آن، محور فکری جمهوری بوده که خواستی عام گرایانه است و در راستای جنبش اجتماعی مردم ایران علیه استبداد سیاسی حاکم بر ایران بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
49 - نظریه گفتمان و علوم سیاسی
علی اصغر داوودیمفهوم گفتمان امروزه در بسیاری از رشتهها و رهیافتها از زبانشناسی گرفته تا ادبیات، فلسفه و علوم اجتماعی و سیاسی مورد استفاده قرار میگیرد. نظریّه گفتمان یکی از نظریات جدید و تأثیرگذار در عرصه علوم سیاسی است. جامعهشناسان و علمای سیاست طی دهههای اخیر به شکل گستردهای ا چکیده کاملمفهوم گفتمان امروزه در بسیاری از رشتهها و رهیافتها از زبانشناسی گرفته تا ادبیات، فلسفه و علوم اجتماعی و سیاسی مورد استفاده قرار میگیرد. نظریّه گفتمان یکی از نظریات جدید و تأثیرگذار در عرصه علوم سیاسی است. جامعهشناسان و علمای سیاست طی دهههای اخیر به شکل گستردهای از این نظریّه در تحلیل پدیدهها و ساختارهای اجتماعی و سیاسی بهره بردهاند. از این رو، میتوان آن را یکی از نظریات غالب در حوزه روششناسی در عصر فرامدرن به حساب آورد. بدین جهت، شناخت پدیدارشناسانه این نظریّه و پرداختن به زوایای مختلف آن میتواند ما را در فهم بهتر تحلیلهای گفتمانی پدیدههای سیاسی و اجتماعی یاری نماید. نوشتار حاضر درصدد است تا به بررسی پیشینه تاریخی، آبشخورهای فکری، مبانی معرفتی این نظریّه، قدرت و توانمندی آن در تحلیل پدیدههای سیاسی و اجتماعی و نیز نقدهای وارد برآن بپردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
50 - The Effect of Critical Discourse Analysis Instruction on Iranian EFL Learners' Reading Comprehension and Orientation
غلامرضا عباسیان نرجس ملائیThis study was planned to investigate the effect of explicit teaching of some Critical Discourse Analysis (CDA) techniques on Iranian EFL learners' Reading Comprehension. It was attempted to explore any change in the students’ abilities in revealing the implied me چکیده کاملThis study was planned to investigate the effect of explicit teaching of some Critical Discourse Analysis (CDA) techniques on Iranian EFL learners' Reading Comprehension. It was attempted to explore any change in the students’ abilities in revealing the implied meaning of the texts. Any change in the students’ views toward learning English was also explored in this study after critical reading instruction through CDA techniques. To this end, two news articles were selected from online sources. The participants were 60 undergraduate students of Law at Bandar Anzali Azad University. They were assigned to two groups of 30 students. The experimental group were required to hand in a reflective essay on each reading article. They also responded to a questionnaire to reveal any change in their attitudes toward English language learning or any increase in their motivation to learn it. The results revealed that the experimental group outperformed the control group after being instructed to read between lines through CDA. Their motivation also increased in learning English after becoming familiar with the field of CDA. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
51 - A Critical Discourse Analysis of the Event of September 11, 2001 in American and Syrian Print Media Discourse
بیوک بهنام محمد رضا خدادوستAiming at highlighting the important role of print media discourse in the implicit transfer of the dominant ideology of discourse context, the present data-driven paper demonstrates how the lexical features of repetition and synonymy as well as the structural and themat چکیده کاملAiming at highlighting the important role of print media discourse in the implicit transfer of the dominant ideology of discourse context, the present data-driven paper demonstrates how the lexical features of repetition and synonymy as well as the structural and thematic features of passivization, nominalization and predicated theme were utilized by the discourse producers to mediate between their own underlying ideology and the target readers' understanding of the events of September 11, 2001. Through a comparative statistical analysis of the print media discourse of the data for the study written in two ideologically opposing contexts of Syria and America, we have tried to explicate how the discourse producers utilized various lexical and thematic strategies to produce different impressions of the event and implicitly impose the underlying ideology on the readers. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
52 - On the Evaluation of Fairclough’s Interpretation Stage through a Goodness Criterion: An Iranian Case
علی منصوری نژادThe present study was an evaluation attempt to investigate the practicality of interpretation procedures proposed by Fairclough (1989) in the critical analysis of Persian texts. The evaluation was implemented on the basis of a goodness criterion, analytical induction (A چکیده کاملThe present study was an evaluation attempt to investigate the practicality of interpretation procedures proposed by Fairclough (1989) in the critical analysis of Persian texts. The evaluation was implemented on the basis of a goodness criterion, analytical induction (AI) framework developed by Silverman (1993). In so doing, we went about the interpretation of the inaugural speech made by the president of Iran, Dr. Rohani to the United Nations General Assembly in New York in 2013. The interpretation was done according to the Fairclough’s interpretation model in light of AI theoretical framework. The outcome of the study supported the practicality of the overall interpretation model in the Iranian context. However, considering Iranian special sociolinguistic context, the study also put forward some suggestions with respect to the interpretation of local coherence and text structure in the lower section of the model as well as situational context and intertextual context in upper section. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
53 - سیر انفسی در دیوان حافظ از منظر تحلیل گفتمان انتقادی
مریم محمودی اعظم خادمحافظ به عنوان یکی از سرایندگان برجستة ادبیّات عرفانی در میان شاعران پارسیسرا راجع به مسألة سعادت بشر و عوامل پیشبرنده و بازدارنده از آن و همچنین نوع موضعگیری وی در قبال تعالیم صحیح و ناصحیح رسیدن به سعادت و سیر انفسی، عقاید ناب و درخور توجهی دارد. در این نوشتار به م چکیده کاملحافظ به عنوان یکی از سرایندگان برجستة ادبیّات عرفانی در میان شاعران پارسیسرا راجع به مسألة سعادت بشر و عوامل پیشبرنده و بازدارنده از آن و همچنین نوع موضعگیری وی در قبال تعالیم صحیح و ناصحیح رسیدن به سعادت و سیر انفسی، عقاید ناب و درخور توجهی دارد. در این نوشتار به منظور شناخت بهتر و عمیقتر این نظرات از روش تحلیل گفتمان انتقادی استفاده شده است که شامل نظریهها و روشهایی برای مطالعة تجربی روابط میان گفتمان و تحولات اجتماعی و فرهنگی است. براین اساس دو غزل از حافظ در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین بررسی شده است. نتایج این واکاوی نشان میدهد که شعر حافظ آمیزهای از تغزّل و تعقّل است و تفسیر آن بدون قرآن کاری عبث و بی فایده است. سیر انفسی از نظر حافظ، فرایندی خرد محور و عملگراست و با زهد منافات دارد. این فرایند پالایشی است، نه پرورشی و نقش مرشد، تنها به عنوان الگو و راهنما است و او هیچ سیطرهای بر سالک ندارد . پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
54 - توصیف و تحلیل شیوه های زبانی و فرا زبانی متهمان گویش شیرازی جهت اقناع در دادگاههای علنی شیراز: تحلیل گفتمان دادگاه کیفری (زبان شناسی حقوقی)
عظیمه زائری فردوس آقاگل زادهپژوهش حاضر که به روش میدانی صورت گرفته است، مطالعۀ تحلیل- توصیفی است که با هدف کاربرد دانش و راهبردهای کاربردشناسی زبان در گفتمان زبانشناسی حقوقی جهت بررسی شیوههای اقناع به کار گرفته شده در گویش شیرازی در دادگاههای کیفری شیراز است که متهمان جهت متقاعد نمودن قاضی به ک چکیده کاملپژوهش حاضر که به روش میدانی صورت گرفته است، مطالعۀ تحلیل- توصیفی است که با هدف کاربرد دانش و راهبردهای کاربردشناسی زبان در گفتمان زبانشناسی حقوقی جهت بررسی شیوههای اقناع به کار گرفته شده در گویش شیرازی در دادگاههای کیفری شیراز است که متهمان جهت متقاعد نمودن قاضی به کار بردهاند. دادههای پژوهش از 20 جلسۀ علنی دادگاه شهر شیراز جمع آوری شده است که در مجموع 2112 جمله بوده است. از این میان، 654جمله متعلّق به وکلای مدافع، 351جمله مربوط به قاضی، 987 جمله متعلّق به متهمان و 120 جمله متعلّق به شاکیان بوده است .در این پژوهش، جملاتی که متهمان به کار بردهاند به لحاظ تحلیل شیوههای اقناع زبانی و فرا زبانی بررسی شده است. همچنین، پژوهشگر به دنبال پاسخگویی به این مسئله بوده است که چگونه کنشگران از دانش زبانشناختی (نحو، معنا شناسی ،کاربردشناختی،...) و فرا زبانی جهت اقناع یکدیگر بهره میگیرند. یافتههای پژوهش بیانگر آن است که متهمان جهت اقناع قاضی، بر شیوههای زبانی و راهبردهای کاربردشناسی، حذف، اظهار، نامدهی، برانگیختن احساسات قاضی، انکار جرم و همچنین شیوههای فرازبانی از قبیل گریه یا سکوت در گفتمان دادگاه در حوزۀ زبانشناسی حقوقی تأکید میورزند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
55 - تحلیل گفتمان دفاعیه علی سلمان، دبیرکل جمعیت الوفاق بحرین، در دادگاه آل خلیفه
علیرضا بیگی حسن مجیدیحکومت بحرین پس از انقلاب 14 فوریه سال 2011، به بهانههای مختلف رهبران عمدتاً شیعی را بازداشت کرد. یکی از این افراد شیخ علی سلمان، دبیرکل جمعیت الوفاق است. وی باوجود همراهی با نظام در روند گفتگوها و برآورده ساختن خواسته نظام بحرین در آرامسازی این جنبش درنهایت توسط آلخل چکیده کاملحکومت بحرین پس از انقلاب 14 فوریه سال 2011، به بهانههای مختلف رهبران عمدتاً شیعی را بازداشت کرد. یکی از این افراد شیخ علی سلمان، دبیرکل جمعیت الوفاق است. وی باوجود همراهی با نظام در روند گفتگوها و برآورده ساختن خواسته نظام بحرین در آرامسازی این جنبش درنهایت توسط آلخلیفه بازداشت گردید و در دادگاه به دفاع از خود پرداخت. شناخت گفتمان حاکم بردفاعیات شیخ علی سلمان بهعنوان دریچهای برای آشنایی با یکی از گفتمانهای سیاسی بحرین، هدف این پژوهش است. این مقاله درصدد تبیین و تحلیل دفاعیه شیخ علی سلمان در دادگاه بحرین و پاسخگویی به این سؤال است که مولفههای گفتمانی حاکم بر دفاعیه علی سلمان، در دادگاه حکومت بحرین چیست؟ یافتههای این مقاله که با استفاده از روش تفسیری و تحلیل گفتمان وندایک تدوینشده؛ نشاندهنده نوعی گفتمان میانهرو و اصلاحطلب (در مقابلِ گفتمان انقلابی) در دفاعیه سلمان است. از میان متغیرهای کیفی بیان گردیده در تحلیل گفتمان انتقادی ون دایک، علی سلمان از واژگان، نقلوقول، حسن تعبیر و قطببندی، بیشترین استفاده را کرده است. فرضیه این پژوهش از این قبیل است که نظام آل خلیفه اصلاحناپذیر نبوده و همواره سعی دارد با دادن وعدههای بیاساس به مردم بحرین آنان را از جنبش دور سازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
56 - انگلیس و اروپا ، تحلیل گفتمان سیاست خارجی (مدل لاکلاو و موف)
احمد نقیب زاده فاطمه هموئیبریتانیا به عنوان یکی از قدرت بزرگ اروپایی، همواره بدین شهرت داشته است که مخالف تعمیق همگرایی در اروپا و اروپایی سازی است. در واقع این کشور یکی از سرسخت ترین مخالفان تبدیل اتحادیه به یک فدراسیون اروپایی بوده و به اعتقاد صاحب نظران، تنها الزامات اقتصادی بریتانیا را وادار چکیده کاملبریتانیا به عنوان یکی از قدرت بزرگ اروپایی، همواره بدین شهرت داشته است که مخالف تعمیق همگرایی در اروپا و اروپایی سازی است. در واقع این کشور یکی از سرسخت ترین مخالفان تبدیل اتحادیه به یک فدراسیون اروپایی بوده و به اعتقاد صاحب نظران، تنها الزامات اقتصادی بریتانیا را وادار به پیوستن به روند همگرایی در اروپا کرده و این کشور در سیاست های خود نگاهی فراآتلانتیکی دارد. این مقاله بر آن است تا با بهره جستن از نظریه گفتمان لاکلاو و موف، به شناسایی و تحلیل نشانه ها (دال و مدلول ها)ی موجود در گفتمان سیاست خارجی اتحادیه اروپا که توسط بریتانیا به عنوان یکی کشورهای مهم عضو اتحادیه مفصل بندی شده و نیز فضای گفتمانی شکل دهنده به آنها بپردازد تا فرایند برساخته شدن هویت بریتانیایی و اروپایی و چگونگی امکان پذیری رویکرد پرتنش سیاست خارجی بریتانیا تبیین شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
57 - بررسی تطبیقی گفتمان آپارتاید در آفریقای جنوبی سابق با اسرائیل
محمد حسن شیخ الاسلامی صارم شیراوندتحلیل گفتمان به عنوان یکی از روشهای مطالعه ی پدیده ها در علوم انسانی به چگونگی تاثیر افکار و ایده های پروژه ی نظاممند بر امور اجتماعی می پردازد.هر نظام گفتمانی از سه ویژگی استیلاء، ضدیت وعاملیت برخوردار است و در صدد سیطره برتمامی ارکان جامعه است تا بتواند حیات خود را بر چکیده کاملتحلیل گفتمان به عنوان یکی از روشهای مطالعه ی پدیده ها در علوم انسانی به چگونگی تاثیر افکار و ایده های پروژه ی نظاممند بر امور اجتماعی می پردازد.هر نظام گفتمانی از سه ویژگی استیلاء، ضدیت وعاملیت برخوردار است و در صدد سیطره برتمامی ارکان جامعه است تا بتواند حیات خود را بر اساس آن توجیه کند.همچنین زمانی که نظام گفتمانی، قدرت توجیه کنندگی خود را از دست می دهد نیروهای آن مجموعه ی گفتمانی، به صورت خود جوش به باز تعریف آن گفتمان می پردازند. مقاله پیش رو قصد دارد در پرتو تجزیه وتحلیل گفتمانی، شباهت ها و تفاوتهای گفتمان آپارتاید در دو سرزمین آفریقای جنوبی و اسرائیل را بررسی کند.براین اساس سوالی که در این پژوهش مطرح شده است این است که چه شباهت ها و چه تفاوت های بین گفتمان آپارتاید در آفریقای جنوبی و اسرائیل وجود دارد؟ فرضیه مقاله این است که در شکل گیری گفتمان آپارتاید در هر دو منطقه دو عامل عنصر خارجی و ایدئولوژی و مذهب نقش اساسی را داشته اند و از نظر هویت و امنیت در هر دو رژیم شاهد حاکمیت ژئوپلیتیک جنگ هستیم و از طرفی این دو رژیم از نظر نقش ژئوپلیتیک در ماندگاری و ماهیت شکل گیری شان به هم تفاوت دارند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
58 - تبیین روابط ایران و آمریکا در گفتمان سیاست خارجی امام خمینی(ره)
رحیم افشاریان سید اسدالله اطهریچکیده جهتگیری سیاسی کشورها در قبال یک دیگر، کیفیت روابط آنها را مشخصمیکند. سیاست خارجی اصولاً پدیدهای برآمده از درون نظریههای هویتی است که بازی گران در مقام عمل نمیتوانند به همکاری کارآمد و پایدار در آن نایلآیند مگر آنکه به نظریه و ایدئولوژی واحد دستیافتهباش چکیده کاملچکیده جهتگیری سیاسی کشورها در قبال یک دیگر، کیفیت روابط آنها را مشخصمیکند. سیاست خارجی اصولاً پدیدهای برآمده از درون نظریههای هویتی است که بازی گران در مقام عمل نمیتوانند به همکاری کارآمد و پایدار در آن نایلآیند مگر آنکه به نظریه و ایدئولوژی واحد دستیافتهباشند. امام خمینی(ره) اسلام را موجودیتی متفاوت فرضمیکند تا بتواند دیگری را در هویت سیاسی خود قوامبخشد. زبان و ایدئولوژی بر توجیه، تولید و بازتولید هژمونی و روابط نابرابر قدرت تأکید میکند و هدف انتقاد را توجه به عمیقترین وجه اعمال قدرت در اجتماع از رهگذر افشای تزویر زبان میداند. تحلیل گفتمان انتقادی، به لحاظ فلسفی مبتنی بر ساختگراییاجتماعی است که با تأکید بر عامل انسانی، واقعیت را به سازههای انسانی تقلیل میدهد. هدف از تحلیل انتقادی، کشف این ارتباط و نشان دادن باورها و ارزشهای ایدئولوژیکی است که بهصورت عقل سلیم جلوه یافتهاند. بر هیچکس پوشیده نیست که آمریکا در گفتمان امام(ره) نقش خصم و غیر را بازیمیکند و این نقش تا زمان تغییر الگوی رفتاری آمریکا پابرجاست. در پاسخ به پرسش شرایط عادی شدن روابط دو کشور در گفتمان امام (ره) کدامند، مؤلفههایی هم چون احتراممتقابل و تغییر سیاستهایتقابلی خصمانه احصا میشود. بنابراین تلاش خواهد شد با روش توصیفی مبتنی بر ابزار کتابخانهای ضمن مرور اندیشه اسلامی امام(ره) گفتمانانتقادی وی در سیاست خارجی تحلیل و با آزمون فرضیهی پیشین، اصول کلی موردنظر اثبات شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
59 - Undergraduate Argumentative Writing in English as a Foreign Language: a Gendered Perspective
عباس زارعی شینا کوارDetermining whether gender-related differences exist in the linguistic characteristics of writing in formal contexts is one of the concerns of recent research on gender in second language writing. This study aimed to explore gender differences in undergraduate argumenta چکیده کاملDetermining whether gender-related differences exist in the linguistic characteristics of writing in formal contexts is one of the concerns of recent research on gender in second language writing. This study aimed to explore gender differences in undergraduate argumentative writing in English as a foreign language (EFL) in terms of lexical and discoursal features. Around 100 Persian-speaking male and female EFL learners with insignificant differences in English proficiency at the time of the study and with similar background literacy experiences performed an opinion-based writing task under exam conditions. Combined corpus analysis and discourse analysis techniques were used to describe and compare their texts in terms of writing quality, lexical properties, and rhetorical organization. Results showed that a) male learners received significantly higher mean scores in the content and organization of their argumentative writing (t= 2.03 and 2.08 respectively, p≤ 0.04); b) female EFL learners wrote less assertively and expressed positions more obscurely as shown in the analysis of their topic sentences; and c) While male learners used both inductive and deductive overall organizations for their texts, most female learners (74.4%) wrote more deductively. Results of concordance and keyword analyses through Wordsmith Tools also illustrated that learners’ social and ideological contexts of gender contributes to their approach to academic writing in English. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
60 - تبیین مفروضههای فلسفی پژوهشهای کمی و کیفی در جغرافیای انسانی
احسان یاری اسکندر مرادیچکیده پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی همواره مسئله ای بغرنج و موضوعی مورد منازعه بوده است. متفکران حوزه علوم انسانی مبتنی بر بنیان های فلسفی و تلقی پارادایمی، رویکرد پژوهشی خاصی را در واکاوی موضوعات انتخاب کرده اند. از این منظر، هدف نوشتار حاضر، بررسی دو رویکرد پژوهشی چکیده کاملچکیده پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی همواره مسئله ای بغرنج و موضوعی مورد منازعه بوده است. متفکران حوزه علوم انسانی مبتنی بر بنیان های فلسفی و تلقی پارادایمی، رویکرد پژوهشی خاصی را در واکاوی موضوعات انتخاب کرده اند. از این منظر، هدف نوشتار حاضر، بررسی دو رویکرد پژوهشی عمده در عرصه روش شناسی با توجه به مفروضه های فلسفی است. در این مقاله، اصول موضوعه الگوهای پژوهش در دو رویکرد عمده کمی و کیفی، ویژگی های پژوهش، ابعاد عینی و ذهنی در مفروضات فلسفی پیرامون روش تحقیق، مقایسه روش شناسی پژوهش های کمی و کیفی، جنبه های هستی شناسی و معرفت شناسی روش های پژوهشی در جغرافیای انسانی مورد بحث قرار گرفته است. در این رهگذر دیدگاه دستگاه فلسفی موسوم به پوزیتیویسم با فراپوزیتیویسم اندیشان مقایسه گردیده است. تأکید این توشتار بر این است که پژوهشگر بدون درک دیدگاه فلسفی روش های پژوهشی نمی تواند به فهم عمیق الگوهای فلسفی روش شناسی دست بیابد. نهایتاً از آنجا که اکثر پژوهش های علوم اجتماعی و در نتیجه جغرافیای انسانی بر روش های تجربی-تحصلی تکیه دارند، مشخص خواهد شد که برای درک و فهم پدیده ها، علاوه بر روش های متعارف، الگوهای فلسفی فرا اثباتی نیز نیاز ضروری هستند. به بیانی گادامری "روش (اثبات گرایی) همه آن چیزی نیست که ما به آن نیاز داریم و روش برای درک حقیقت دارای حق انحصاری نیست". پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
61 - نگاهى به کارکرد اسطوره و نماد در آثار قیصر امین پور
پریسا صالحى ناصر نیکوبختاز آنجا که اسطوره و نماد در بازنمود تحولات فکرى فردى و اجتماعى مى تواند نقشى عمیق ایفا کند، در این مقاله مى کوشیم با بررسى کارکرد اسطوره و نماد در آثار قیصر امین پور، به تحلیل گفتمانى آثار او مبادرت کنیم. شایان ذکر است که اسطوره ها عینى شدن تجربه اجتماعى بشرند و مى توان چکیده کاملاز آنجا که اسطوره و نماد در بازنمود تحولات فکرى فردى و اجتماعى مى تواند نقشى عمیق ایفا کند، در این مقاله مى کوشیم با بررسى کارکرد اسطوره و نماد در آثار قیصر امین پور، به تحلیل گفتمانى آثار او مبادرت کنیم. شایان ذکر است که اسطوره ها عینى شدن تجربه اجتماعى بشرند و مى توانند بیانگر اوضاع اجتماعى مخاطبان خود باشند و به مخاطبان خود کمک کنند تا دنیایى را که در آن زندگى مى کنند بهتر درک نمایند. امین پور به فراخور قدرت ادبى، بضاعت ذوقى و دست مایه هاى علمى و هنرى خویش و با الهام گرفتن از مفاهیم نمادین و اسطوره اى، به بازآفرینىِ هنرمندانه آن ها با پرداختى تازه و متناسب با نیازهاى اجتماعى دست زده است. این پژوهش به بررسى اسطوره و نماد از منظر تحلیل گفتمان در شعر قیصر امین پور مى پردازد. به نظر مى رسد عامل اصلى تجلّى این اسطوره ها و نمادها در شعر امین پور، بازتاب جریانات اجتماعى و سیاسى و گاه اعتقادى است. به تحقیق وجود این مؤلفه هاى اسطوره اى و نمادین سبب نفوذ شعر او در بین عامه مردم شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
62 - تحلیلگفتمان انتقادی فیلم "عصبانی نیستم" با رویکرد فرکلاف
اسما نامداریتحلیل گفتمان انتقادی، بهمنزله رویکرد میانرشتهای، فراتر از صورتهای زبانی به بررسی ایدئولوژی و قدرت که بازتابدهنده اوضاع اجتماعی و فرهنگی فضای حاکم بر جامعه است، میپردازد. ازآنجاکه قدرت حاکم بر هر جامعهای گفتمان آن جامعه را سامان میبخشد، این رویکرد چگونگی پیوند آث چکیده کاملتحلیل گفتمان انتقادی، بهمنزله رویکرد میانرشتهای، فراتر از صورتهای زبانی به بررسی ایدئولوژی و قدرت که بازتابدهنده اوضاع اجتماعی و فرهنگی فضای حاکم بر جامعه است، میپردازد. ازآنجاکه قدرت حاکم بر هر جامعهای گفتمان آن جامعه را سامان میبخشد، این رویکرد چگونگی پیوند آثار ادبی با قدرت مسلط بر جامعه را در سه لایه توصیف، تفسیر و تبیین بررسی میکند. فرکلاف در آغاز، از منظر زبانشناختی به تحلیل متون پرداخته و سپس گفتمانهایی را که متن با آنها در ارتباط است (که ممکن است دربردارنده فیلم، متن ادبی، نمایشنامه و ... باشد) ، شناسایی نموده و نحوه رابطه آنها با نظریههای کلان اجتماعی را بیان می کند. هدف فرکلاف آگاه کردن مصرفکنندگان متون از ایدئولوژی های موجود در متن است. هر متنی خوانندگان را به سمت درک مشخصی از واقعیت سوق می دهد. دلمشغولی اصلی فرکلاف، شناسایی انتقادی و آگاهیبخشی به مخاطبین از گفتمانهای پنهان در متن در هنگام خواندن متن است. در این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و بر پایه تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف به بررسی فیلم "عصبانی نیستم" ساخته رضا درمیشیان میپردازیم. یافتههای پژوهش نشان میدهد که گفتمان "خشونت"، گفتمان اصلی در فیلم است وگفتمانهای دیگری نظیر "عشق"، "نابرابری اجتماعی" و "بیعدالتی" حول محور آن شکل میگیرد که همگی براساس ایدئولوژیهای حاکم بر جامعه در طول فیلم به وجود میآیند پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
63 - تعلیم تحذیری سعدی در بوستان با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی نظریه فرکلاف
مهدی نوروز فرنگیس فرهودپژوهش حاضر به دنبال تأیید این پیش فرض است که سعدی در بوستان سعی در تبیین ایدئولوژی تعلیم تحذیری دارد. شیخ مصلح الدین مخاطب را آن قدر منفعل می بیند که می تواند اخلاق را با شیوه ترسانیدن از عواقب سوء آموزش دهد. برای توجیه این امر از شگردهایی بهره می گیرد و برای استحکام ک چکیده کاملپژوهش حاضر به دنبال تأیید این پیش فرض است که سعدی در بوستان سعی در تبیین ایدئولوژی تعلیم تحذیری دارد. شیخ مصلح الدین مخاطب را آن قدر منفعل می بیند که می تواند اخلاق را با شیوه ترسانیدن از عواقب سوء آموزش دهد. برای توجیه این امر از شگردهایی بهره می گیرد و برای استحکام کلام خود، اشعارش را با آیات و احادیث الهی می آمیزد تا بر تأثیر سخن بیفزاید. شاعر با عنایت به فضای فرهنگی ایران و نیز مسائل تاریخی و اجتماعی آن روزگار، تعلیمات و اندرزهای خود را با کمک ابزار انذار به مخاطبان اعلام می کند و در مقابل روحیه انفعالی مردم عصر خویش، از موضع قدرت به پشتوانه دین و مقبولیت فرهنگی به وعظ می پردازد. برای اثبات این منظور با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف به بررسی ابیات سعدی در بوستان میپردازیم. تحلیل گفتمان در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین انجام می شود که در خلال آن به بررسی انتخاب های زبانی سعدی و هم چنین تبیین شرایط اجتماعی حاکم بر آن دوره می پردازیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
64 - تبارشناسی جریان سیاسی اصلاحات و رابطهی آن با قرائت روشنفکری دینی پس از انقلاب اسلامی ایران
لفته منصوری احمدعلی حسابی نبی اله ایدرهدف اصلی مقالهی حاضر تبارشناسی جریان سیاسی اصلاحات و رابطه آن با قرائت روشنفکری دینی پس از انقلاب اسلامی ایراناست. برای تحقق این هدف دوره مشروطه تا انقلاب اسلامی به اینسو موردبررسی قرار گرفت، اما تأکید بر نیروهای سیاسی پس از انقلاب و رابطه آن با روشنفکری دینی است. ب چکیده کاملهدف اصلی مقالهی حاضر تبارشناسی جریان سیاسی اصلاحات و رابطه آن با قرائت روشنفکری دینی پس از انقلاب اسلامی ایراناست. برای تحقق این هدف دوره مشروطه تا انقلاب اسلامی به اینسو موردبررسی قرار گرفت، اما تأکید بر نیروهای سیاسی پس از انقلاب و رابطه آن با روشنفکری دینی است. با استفاده از نظریهی لاکلاو و موفه به تبیین موضوع پرداخته شد. در طول تاریخ ایران، جدال دائمی سنت و تجدد موجد قرائتهای دینی و جریانهای سیاسی مختلفی شده است. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که جریان اصلاحات بر مبنای قرائت روشنفکری دینی و در ادامه نهضت مشروطه شکل گرفت، در دههی سوم انقلاب اسلامی به قدرت رسید و سپس به حاشیه رانده شد. همچنین گفتمان اصلاحطلبی ریشه در گرایشهای تجددطلبانه و تحت تأثیر مدرنیسم بود؛ و بهنوعی در مقابل سنتگرایی برخاسته از اندیشههای سنتی و مذهبی در جامعه ایران قرار میگیرد. این گفتمان دال مرکزی مردم و دالهای جامعه مدنی، اصلاحات، توسعه سیاسی، آزادی و قانون را در زنجیرهی هم ارزی خود قرار داده و مفصلبندی جدیدی ارائه کرده است. اما این جریان در آستانه انتخابات دهم ریاست جمهوری دچار تصلب معنایی شد و قابلیت اعتبار و دسترسی و درنهایت هژمونی خود را از دست داد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
65 - تحلیل گفتمان مدیریت دولتی ایران در بخش توسعه گردشگری (گفتمانهای مورد بررسی: اصلاحات، عدالتمحور و اعتدال)
مصطفی قدرتی مهربان هادی پیکانی رضا ابراهیمزادههدف از این پژوهش، تحلیل گفتمان مدیریت دولتی ایران در بخش توسعه گردشگری است. حوزه این پژوهش، تمامی متون بیان شده توسط مدیران دولتی در بخش گردشگری در سه دوره تاریخی حاکمیت در جمهوری اسلامی ایران از جمله گفتمان اصلاحات و گفتمان عدالتمحور و گفتمان اعتدال در دورههای 8 چکیده کاملهدف از این پژوهش، تحلیل گفتمان مدیریت دولتی ایران در بخش توسعه گردشگری است. حوزه این پژوهش، تمامی متون بیان شده توسط مدیران دولتی در بخش گردشگری در سه دوره تاریخی حاکمیت در جمهوری اسلامی ایران از جمله گفتمان اصلاحات و گفتمان عدالتمحور و گفتمان اعتدال در دورههای 8 ساله بوده است. حوزه این پژوهش شامل مجموعه متونی بوده است که داخل روزنامهها، مجلات و سایت ریاست جمهوری و... منتشر شده است. نمونه آماری در این پژوهش جمعاً 83 متن بود که مورد تفسیر و بررسی قرار گرفت. جهت گردآوری دادهها در این پژوهش از روش کتابخانهای استفاده شد. روش تحقیق حاضر تحلیل گفتمان بود. یافتهها نشان داد که مدیران دو دوره به رسیدن به شاخصهای حکمرانی خوب، فکر کردهاند و در بسیاری از متون بیان داشتهاند که باید به آن سمت و سو حرکت کرد. لیکن در هر دو دوره برخلاف مطالب بر زبان رانده شده واقعیت چیز دیگری است و وضعیت موجود از وضعیت موعود که همان حکمرانی خوب میباشد فاصله بسیاری دارد. با استفاده از روش تحلیل گفتمان و بررسی قواعد زبانی میتوان در مختصات گفتمان مدیران دولتی به این پی برد که زیبا سخن گفتن در نظر عامه مردم میتواند عملکرد ضعیف را به اشتباه با فریب افکار عمومی قوی جلوه داد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
66 - The Function of Metaphorical Language in Shaping Political Texts Based on Kövecses’ Framework: A CDA Perspective
Somayeh Jafarnezhad Bahloul Salmani Hossein Sadegh OghliThis study aimed to examine the role of figurative language in shaping political texts based on the modern framework suggested by Kövecses. The research corpus comprised thirty thousand words selected as a text sample to see the source of the conceptual domain used چکیده کاملThis study aimed to examine the role of figurative language in shaping political texts based on the modern framework suggested by Kövecses. The research corpus comprised thirty thousand words selected as a text sample to see the source of the conceptual domain used. It was prepared through a systematic random sampling of various editorial articles in Western political journals on the relationship between Iran and the West in the period 2010-2019. Critical Metaphor Analysis (CMA) was used to specify patterns in political articles, usually providing support for previous research by authority figures in critical and political metaphor analysis that metaphors are used to shape political thought, aid political persuasion, and in directing circumstances and cognitive models to form the interpretation of the nation as a person or body metaphor. Finally, the study provides substantial support for the textual findings of conceptual metaphors used. The findings of the study provide EFL classrooms with a number of implications for future research. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
67 - Investigating the Social Practice of Persian Translations of ‘The Girl You Left Behind’ through Translators’ Lexical and Grammatical Strategies
Zeinab Zargari Ali RabiThe present study aimed to shed light upon the differences of social practice of Persian translations of The Girl You Left Behind written by Jojo Moyes (2012) with original text in English based on Fairclough's (1995) model. In this regard, through a careful analysis of چکیده کاملThe present study aimed to shed light upon the differences of social practice of Persian translations of The Girl You Left Behind written by Jojo Moyes (2012) with original text in English based on Fairclough's (1995) model. In this regard, through a careful analysis of the source and target texts, English social prac- tice instances were selected along with their Persian equivalents as the corpora of the study to investigate the differences between the grammatical and lexical features of the social practices. The English and Per- sian social practices were analyzed and compared in accordance with Fairclough's (1995) framework. The results showed that the translators manipulated the social practice of the target texts by exercising their ideologies through applying their grammatical and lexical choices that led to ideological manipulation in the translations. In addition, the results revealed that autonomous creation has been the most frequently observed strategy, which can be interpreted as the common tendency among translators to resort to creat- ing an equivalent. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
68 - تحلیل گفتمان انتقادی در حکایت «درآمدن حمزه در جنگ، بیزره» با تکیه بر نظریۀ نورمن فرکلاف
رقیه موسوی علی محمد پشت دارتحلیل گفتمان انتقادی، مجموع گفتارها و کنشهایی است که به وسیلۀ بازنمودهای ایدئولوژیک یک فرد یا گروه، با نگرشی انتقادی و تحلیلی به قلمروهای گوناگون اجتماعی، فرهنگی و دینی میپردازد. در این مقاله حکایت درآمدن حمزه در جنگ، بدون زره از دفتر سوم مثنوی معنوی با تکیه بر نظریة چکیده کاملتحلیل گفتمان انتقادی، مجموع گفتارها و کنشهایی است که به وسیلۀ بازنمودهای ایدئولوژیک یک فرد یا گروه، با نگرشی انتقادی و تحلیلی به قلمروهای گوناگون اجتماعی، فرهنگی و دینی میپردازد. در این مقاله حکایت درآمدن حمزه در جنگ، بدون زره از دفتر سوم مثنوی معنوی با تکیه بر نظریة نورمن فرکلاف و در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین بررسی میشود. مقاله به روش توصیفی ـ تحلیلی فراهم شده و درصدد است به ساختار صوری و معنایی کلام راوی و مولد گفتمان دست یابد تا از این طریق میزان تسلط او به مخاطب و همچنین نوع تعامل گفتمانی در کنشهای متقیدانه در قالب پند و موعظه معلوم شود. نتیجه قابل پیشبینی این است که مولوی با تکیه بر جملههای استوار و متأکد و استعانت از قرآن و آموزههای دینی و اخلاقی، در پی تشکیل دایرۀ گفتمانی خاصی است که ژرفساخت آن از عنصر مهم مرگ اختیاری و بیارزش بودن حیات جسمانی خبر میدهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
69 - تحلیل گفتمان شعر اعتراض در شعر مهدی اخوان ثالث (بر پایه تحلیل گفتمان لاکلائو و موفه)
لاله عرفانیانمطالعه و تحلیل گفتمان اعتراضی شعر معاصر به ویژه با تکیه بر شعر شاعری چون اخوان ثالث حاکی از وحدت نظام مفهـومی و مضمونی اشعار، تعهد نسبت به مردم، جامعه و کاربرد مشترک شعر در مسیر بر افراشتن ندای مردم است. در شعر اخوان بنمایههای اعتراضی در قالب نوعی نگرش یأسآلود ظا چکیده کاملمطالعه و تحلیل گفتمان اعتراضی شعر معاصر به ویژه با تکیه بر شعر شاعری چون اخوان ثالث حاکی از وحدت نظام مفهـومی و مضمونی اشعار، تعهد نسبت به مردم، جامعه و کاربرد مشترک شعر در مسیر بر افراشتن ندای مردم است. در شعر اخوان بنمایههای اعتراضی در قالب نوعی نگرش یأسآلود ظاهر میشود. اخوان گمان میکرد تنها راه نجات، پناه بردن به یک سلوک آیینی اصیل است. در نتیجه شعر او میثاقی از نداهای خاموش و معترضانه با امر سیاسی در شکل یک رستگاری اجتماعی بود. در تحقیق حاضر تلاش بر این است تا بر اساس روش توصیفی-تحلیلی، به مطالعه گفتمان اعتراض در شعر اخوان ثالث بپردازیم. در واقع مساله اصلی بازشناسی عناصر قوامبخش و حیاتی یک گفتمان غالب و مسلط در جامعه ایرانی بر پایه شناخت و تجزیه و تحلیل نوع و نمودار قدرت رسمی است. گفتمانی که زبان، قدرت و ایدئولوژی تازهای را بر اساس الگوهای اعتراضی شاعرانه طرح میکند. از نظر لاکلائو و موفه همه چیز به ویژه امر سیاسی و اجتماعی در قالب گفتمانها معنا و مفهوم پیدا میکند. با بهرهگیری از نظریه لاکلائو و موفه در تحقیق حاضر این امر اثبات میگردد که که شعر اخوان ثالث با بنمایههای اعتراضی و آزادیخواهانهاش، گفتمان هویتی تازهای را در برابر گفتمان و ایدئولوژی غالب سیاسی دوران پهلوی دوم علم میکند. اخوان ثالث با دال مرکزی ایران، دالهای شناوری چون میهندوستی، دفاع از آزادی و عدالت، اعتراض علیه استبداد و ظلم و نیز احیای مکاتب آیینی و مذهبی تازه، مفصلبندی جدید ایجاد میکند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
70 - تحلیل گفتمان شعر ’پنجره‘ از فروغ فرخزاد از منظر زبانشناسی سیستمی ـ نقشگرا
شروین خمسهتحلیل گفتمان از مطالعات بین رشته ای محسوب می شود که به تجزیه و تحلیل کلام با توجه به بافت اجتماعی آن می پردازد. در این مقاله با رویکرد تحلیلی – توصیفی شعر ’پنجره‘ اثر فروغ فرّخزاد در این شیوه و براساس نظریه زبانشناسی سیستمی- نقش گرای مایکل هالیدی بررسی چکیده کاملتحلیل گفتمان از مطالعات بین رشته ای محسوب می شود که به تجزیه و تحلیل کلام با توجه به بافت اجتماعی آن می پردازد. در این مقاله با رویکرد تحلیلی – توصیفی شعر ’پنجره‘ اثر فروغ فرّخزاد در این شیوه و براساس نظریه زبانشناسی سیستمی- نقش گرای مایکل هالیدی بررسی شده است تا لایه های زیرین و مخفی تر آن نمود یابد. برای دستیابی به این هدف پس از توضیح مفاهیم نظری زبانشناسی نقشگرا اعم از فراکارکردهای اندیشگانی، بینافردی و متنی ابتدا شعر به ۴ بخش تقسیم شد. سپس هر بخش از شعر با رسم جداول و بررسی میزان بسامد واژگان، مورد تحلیل دقیق قرار گرفت و در نهایت کل شعر به صورت متنی منسجم تفسیر شد. یافته های پژوهش نشانگر آن است که شعر با نگاهی عینی و واقع گرایانه سروده شده و از تحرک و پویایی برخوردار است. همچنین با تمرکز بیشتر بر دو مشارک (من و تو) شعر اندکی فضای دوقطبی به خود گرفته است. کاربرد بالای وجه اخباری نشانگر قطعیت و اطمینان شاعر به سخنش و کاربرد بالای زمان حال در جهت تأثیر بیشتر بر مخاطب و همراهی و پذیرش او بوده است. شعر در تقابل با گفتمان مطرح آن دوره یعنی توجه صرف به پیشرفت تکنولوژی و پشت نمودن به معنویت سروده شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
71 - بررسی و تحلیل بازتاب جنگ جهانی دوم در دو رمان سووشون و المصابیح الزرق
سعید بزرگ بیگدلی حسینعلی قبادی حلوه صالحرابطۀ ادبیات و اجتماع، پیوندی دو سویه است، به گواهی سرشت و سرنوشت ژانر ادبی رمان در بیان ژانرها و قالبهای ادبی، رمان بیش از دیگر پدیدههای ادبی با اجتماع گرهخورده است، از میان عناصر داستانی، درونمایه و شخصیت پردازی ظرفیتی بیشتر برای انعکاس وضعیت اجتماع در اثر دارند، چکیده کاملرابطۀ ادبیات و اجتماع، پیوندی دو سویه است، به گواهی سرشت و سرنوشت ژانر ادبی رمان در بیان ژانرها و قالبهای ادبی، رمان بیش از دیگر پدیدههای ادبی با اجتماع گرهخورده است، از میان عناصر داستانی، درونمایه و شخصیت پردازی ظرفیتی بیشتر برای انعکاس وضعیت اجتماع در اثر دارند، برهمین اساس، در این جستار کوشش شده است دو رمان مشهور فارسی و عربی از حیث انعکاس درونمایه متأثر از جنگ جهانی دوم و شیوۀ شخصیتپردازی بررسی و تحلیل شوند. در این مقاله رمان المصابیح الزرق نوشتۀ"حنَّا مینه"رماننویس مشهور سوری و رمان سووشون نوشتۀ"سیمین دانشور"رماننویس مشهور ایرانی، از منظر تأثیر استعمار بر دو جامعه ایران و سوریه بررسی و کوشش شده است با بهرهگیری از نظریه تحلیل گفتمان فرکلاف به تحلیل آن‎ها پرداخته شده شباهتها و تفاوتهای آن‎ها بیان شوند. نتیجه بررسیهای انجام شده نشان میدهد که پیامدهای هجوم استعمار به این دو سرزمین و بازتابهای آن مشابهت‎های فراوان با یکدیگر داشته است و تفاوت‎ها اندک است که در این مقاله به هر دو جنبه پرداخته شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
72 - مطالعه تطبیقی گفتمان های امام خمینی و یورگن هابرماس بر اساس تحلیل گفتمانی لاکلا و موفه
گارینه کشیشیان سیرکینظریه تحلیل گفتمان یکی از روشهای مطالعاتی در اندیشه سیاسی و جامعهشناسیسیاسی است. این نظریه ریشه در زبان شناسی داشته و در دو حوزهی زبانشناسی و فلسفهی سیاسی رشد یافته است. نظریه گفتمان در حوزهی زبانشناسی به گفتمان انتقادی شهرت دارد که مهمترین نظریهپردازان آن ون دا چکیده کاملنظریه تحلیل گفتمان یکی از روشهای مطالعاتی در اندیشه سیاسی و جامعهشناسیسیاسی است. این نظریه ریشه در زبان شناسی داشته و در دو حوزهی زبانشناسی و فلسفهی سیاسی رشد یافته است. نظریه گفتمان در حوزهی زبانشناسی به گفتمان انتقادی شهرت دارد که مهمترین نظریهپردازان آن ون دایک،روث وداک و نورمن فرکلاف هستند.در حوزه فلسفه سیاسی نیز فوکو ولاکلا و موفه سرشناسترین نظریهپردازان گفتمان هستند. به عقیده بسیاری از صاحب نظران، گفتمان لاکلا و موفه برای تحلیل مسائل کلان سیاسی _ اجتماعی از ظرفیت بسیار خوبی برخوردار است.گفتمان امام خمینی و انقلاب اسلامی یکی از گفتمانهای مطرح درعصر حاضر و یکی از تأثیرگذارترین گفتمانها در اسلام معاصر است،از طرفی گفتمان مطرح شده توسط یورگن هابرماس فیلسوف و جامعه شناس معاصر غربی نیز نظرهای بسیاری را به سوی خود جلب کرده است. دراین مقاله علاوه بر تشریح مبانی فلسفی نظریه تحلیل گفتمان لاکلا و موفه، کاربرد این نظریه در جهت تحلیل گفتمان امام خمینی(ره) و یورگن هابرماس در پاسخ به سئوال چگونگی مقایسه گفتمان این دو متفکر معاصر مورد استفاده قرار می-گیرد.این مقاله با روش مقایسهای به بررسی این موضوع پرداخته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
73 - فشارهای ساختاری و برسازی هویت جنسیتی زنان در فیلم های سینمایی دهه 1370 شمسی (موردهای مطالعه: روزی که زن شدم، عروس آتش، دو زن)
اشرف السادات پیرو نذیریاین پژوهش با هدف مطالعه رابطه فشارهای ساختاری و سنخ برسازی شده هویت جنسیتی زنان در دهه 1370 شمسی انجام شد. از آنجا که پژوهش گر بر آن است که شرایط اجتماعی موجود در شکل گیری هویت جنسیتی در جامعه نقش موثری ایفا می کند، دهه 70 به دلیل تغییرات سیاست فرهنگی که منطبق ب چکیده کاملاین پژوهش با هدف مطالعه رابطه فشارهای ساختاری و سنخ برسازی شده هویت جنسیتی زنان در دهه 1370 شمسی انجام شد. از آنجا که پژوهش گر بر آن است که شرایط اجتماعی موجود در شکل گیری هویت جنسیتی در جامعه نقش موثری ایفا می کند، دهه 70 به دلیل تغییرات سیاست فرهنگی که منطبق بر نظریه پارسنز بود و کنش های فردی در قالب الگوهای فرهنگی را برای توسعه تشویق می کرد، انتخاب شد و فیلم های سینماییِ این دوره که فشارهای ساختاری در زندگی زنان به عنوان یکی از موضوعات محوری انتخاب شده بود، در جامعه نمونه قرار گرفتند. تحلیل گفتمان نیز برای تحلیل داده ها انتخاب شد. نتایج نشان داد که فیلم های سینمایی بازتاب دهنده واقعیت اجتماعی موجود بودند و با برخورداری از ویژگی های تحصیل، هدف مندی، مبارزه، کنش گری و کنش های اعتراضی دست به برسازی هویت زن مدرن معترض زدند که الگوی زنان در این دهه به شمار می رفت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
74 - تحلیل بینامتنی نقاشی دفاع مقدس (با تکیه بر نظریه بینامتنیت ژرارژنت)
نیره السادات مبینی پور محمدعلی خبری محمدرضا شریف زادهبرای خوانش یک متن نیاز به متون پیشین و هم عصر آن است پس هیچ متنی از آثار قبل از خود مستقل نیست .نقاشی از آن رو که اثر هنری است متنی قابل بررسی خواهد بود. به دلیل مناسب بودن نظریهی بینامتنیت ژرار ژنت با موضوع به عنوان چارچوب نظری استفاده شده است. نقاشی دفاع مقدس نظام مع چکیده کاملبرای خوانش یک متن نیاز به متون پیشین و هم عصر آن است پس هیچ متنی از آثار قبل از خود مستقل نیست .نقاشی از آن رو که اثر هنری است متنی قابل بررسی خواهد بود. به دلیل مناسب بودن نظریهی بینامتنیت ژرار ژنت با موضوع به عنوان چارچوب نظری استفاده شده است. نقاشی دفاع مقدس نظام معنایی و زیباییشناسی خاص خود را دارد که با یکدیگر متفاوت است سلیقهها چه در تولید و چه در پذیرش آثار هنری بسته به دگرگونی اجتماعی تغییر میکند که از نظر ماهیت ساختاری اثر مورد مطالعه اقدام به خوانش متن شده است. این مقاله قصد دارد پاسخ به این پرسشها را بدهد که نقاشی دفاع مقدس چگونه توانسته از طریق متن و تصویر این موضوع را بازنمایی کند و به مخاطب منتقل کند و آن را چگونه در قالب زیباییشناسی توصیف کند. روش از نظر هدف از نوع بنیادی و از نظر ماهیت بر اساس روش تاریخی و توصیفی و تحلیلی است. با توجه به بررسی نقاشیهای دفاع مقدس و معناکاوی و بازتولید مفهوم مقدس جنگ توسط نقاشیها (متنها) و چگونگی بازتولید مفهوم مقدس بودن جنگ توسط تصاویر و نقش آنها در بازتولید و پلیدی زدایی از جنگ به عنوان نتیجه نهایی مطرح میشود پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
75 - تحلیل گفتمان ادبیات پژوهشی هویت فرهنگی ایرانیان
علیرضا حسینی پاکدهی آرش حیدری یعقوب مرادیانهدف از پژوهش حاضر بررسی هویت فرهنگی و بحرانی برساختن آن در ادبیات پژوهشی ایران است. بدین منظور با مرور متون پژوهشی چاپ شده در نشریات داخلی به واکاوی چفت و بستهای گفتمانی حاکم بر آنها در بحرانی برساختن مفهوم هویت فرهنگی ایرانیان میپردازیم. بدین منظور با مروری بر نسبت ه چکیده کاملهدف از پژوهش حاضر بررسی هویت فرهنگی و بحرانی برساختن آن در ادبیات پژوهشی ایران است. بدین منظور با مرور متون پژوهشی چاپ شده در نشریات داخلی به واکاوی چفت و بستهای گفتمانی حاکم بر آنها در بحرانی برساختن مفهوم هویت فرهنگی ایرانیان میپردازیم. بدین منظور با مروری بر نسبت هویت فرهنگی با امپریالیسم فرهنگی و جهانی شدن به بررسی انسجام کلی، گرهگاهها، چشماندازهای متن، عناصر مثبت و منفی مطرح شده در متن، تقیدها و پیش فرضها و معانی ضمنی این متون پرداختیم. در مرحله دوم برای نشان دادن اینکه آیا وضعیت هویت فرهنگی واقعا بحرانی است یا خیر؟ پژوهشی میدانی انجام دادیم. این پژوهش در بین 75 دانشجوی مشغول به تحصیل در خارج از کشور و 75 دانشجوی مشغول به تحصیل در داخل صورت گرفت. نتایج نشان داد که وضعیت هویت فرهنگی ایرانیان داخل و خارج بر خلاف مدعای گفتمانی مبنی بر بحرانی بودن هویت، در وضعیتی بحرانی به سر نمیبرد و بحرانی دیدن وضعیت هویت فرهنگی محصول نگاهی فراتاریخی و صلب به هویت فرهنگی است. دیگر نتایج بخش کمی و تجربی حاکی از بالاتر بودن وجوه دینی و اسلامی هویت فرهنگی در نمونه داخل نسبت به نمونه خارج از کشور بود. همچنین بین دو نمونه تفاوت معناداری در نمره هویت فرهنگی با تأکید بر عناصر ملی مشاهده نشد اگرچه در مرز معناداری بود. هویت فرهنگی دانشجویان خارج از کشور در بعد عناصر ایرانی و ملی بالاتر از نمونه داخل بود. دیگر یافته حاکی از نبود تفاوت معنادار بین دو نمونه در نمره کلی هویت فرهنگی بود. یافتههای کمی در نسبت با یافتههای حاصل از تحلیل گفتمان مورد بررسی قرار گرفت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
76 - فهم دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در خاورمیانه: ضرورت رویکرد تلفیقی سازهانگاری و تحلیل گفتمان
پریسا پورعلی محمدرضا دهشیری محمدرضا قائدی حسن خداوردیاگرچه خاورمیانه یکی از کانونهای اصلی همواره درحال تحول در نظام بینالمللی بوده است اما نقش و اهمیت آن، در نظریات روابط بینالملل، خصوصاً نظریات موسوم به جریان اصلی مورد غفلت قرار گرفته است. جمهوری اسلامی در این منطقه، از کشورهای پیشآهنگ دیپلماسی فرهنگی است. فهم دیپلما چکیده کاملاگرچه خاورمیانه یکی از کانونهای اصلی همواره درحال تحول در نظام بینالمللی بوده است اما نقش و اهمیت آن، در نظریات روابط بینالملل، خصوصاً نظریات موسوم به جریان اصلی مورد غفلت قرار گرفته است. جمهوری اسلامی در این منطقه، از کشورهای پیشآهنگ دیپلماسی فرهنگی است. فهم دیپلماسی فرهنگی سیاست خارجی ایران در چارچوب نظریات جریان اصلی چندان امکانپذیر نیست. لذا، بهرهگیری از نظریات نوین به شکل تلفیقی میتواند زمینه را برای فهم عمیق از سیاست خارجی فرهنگی جمهوری اسلامی در خاورمیانه فراهم نماید. حال، بر مبنای دغدغهی اصلی این مقاله، با نقد بر این برونگذاری عامدانهی منطقه و بازیگران آن از نظریهپردازی روابط بینالملل این سوال مطرح است که برسازی پیکرهای نظری - تلفیقی از نظریات متأخر سازهانگاری و تحلیل گفتمان چرا و چگونه میتواند زمینه را برای فهم دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در خاورمیانه فراهم آورد؟ یافتههای این مقالهی نظری - راهبردی نشان میدهد با توجه به رویکرد اجتماعی، فرهنگی و هویتی نظریات سازهانگاری و تحلیل گفتمان و نیز ویژگیهای خاص سیاست خارجی فرهنگی جمهوری اسلامی با تمرکز بر ساخت اجتماعی واقعیت، امکان لازم برای برسازی یک چارچوب تلفیقی وجود دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
77 - بررسی تطبیقی گفتمانهای دوران چالش سنت و مدرنیته در ایران و ترکیه (با تکیه بر رمانهای ادبی مشهور)
زهرا محمودآبادی سعید معدنی یعقوب موسویهدف اصلی از نگارش این مقاله بررسی تطبیقی دو رمان کلیدر و سه گانه اینجه ممد(اینجه ممد، شاهین آناوراز، بگذار خارستان بسوزد) است، رمان کلیدر و سه گانه اینجه ممد تقریبا در یک موقعیت زمانی واحد در دو کشور ایران و ترکیه توسط محمود دولت آبادی و یاشار کمال به رشتهی تحریر درآمد چکیده کاملهدف اصلی از نگارش این مقاله بررسی تطبیقی دو رمان کلیدر و سه گانه اینجه ممد(اینجه ممد، شاهین آناوراز، بگذار خارستان بسوزد) است، رمان کلیدر و سه گانه اینجه ممد تقریبا در یک موقعیت زمانی واحد در دو کشور ایران و ترکیه توسط محمود دولت آبادی و یاشار کمال به رشتهی تحریر درآمدهاند. برای رسیدن به این هدف این سوال مطرح شد که آثار مدرن شدن جامعه روستایی در ترکیه و پیامدهای آن در رمان اینجه ممد و آثار مدرن شدن جامعه روستایی در ایران و پیامدهای آن در رمان کلیدربه چه صورتی عنوان شده است؟ برای پرسش به این سوال با تکیه بر چارچوب نظری سنت و مدرنیته با تکیه بر آرای گیدنز و با روش کیفیِ تحلیل گفتمان انتقادی این دو رمان بررسی شده است. در هر دو رمان گفتمان ارباب رعیتی، گفتمان غالب است، در هر دو رمان با گفتمان مردسالارانه نیز مواجه هستیم، که هر دوی این گفتمانها در زمرهی گفتمانهای سنتی قرار میگیرند. در رمان کلیدر با گفتمان مدرن احزاب با تکیه بر حزب توده مواجه هستیم. اصلاحات رضاخانی در رمان کلیدر، بیش از اصلاحات آتاتورکی در سه گانه اینجه ممد، قابل ملاحظه است و آثار مدرن شدن جامعه در رمان کلیدر بیش از آثار مدرن شدن جامعه در سه گانه ایجه ممد است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
78 - چند صدایی و امکانهای موسیقایی؛ تحلیل گفتمانهای ترانههای موسیقی مردمپسند در دهه 70
محمدسالار کسرایی سهیل حمیدی ساوجیموسیقی مردم پسند، به عنوان یکی از پرمخاطب ترین تولیدات فرهنگی، نقش مهمی در شکل دادن به باورهای عمومی در هر جامعه ایفا میکند. موسیقی ابزار یا منبعی است که مردم برای سامان دادن به خویشتن، در مقام عاملان برخوردار از ذوق و قریحه و در مقام موجوداتی که قادر به احساس، تفکر و چکیده کاملموسیقی مردم پسند، به عنوان یکی از پرمخاطب ترین تولیدات فرهنگی، نقش مهمی در شکل دادن به باورهای عمومی در هر جامعه ایفا میکند. موسیقی ابزار یا منبعی است که مردم برای سامان دادن به خویشتن، در مقام عاملان برخوردار از ذوق و قریحه و در مقام موجوداتی که قادر به احساس، تفکر و عمل در زندگی خود هستند، به آن روی میآورند. تولیدات رسانههای گروهی (و از جمله موسیقی مردم پسند) همچون خصلت خود آگاهی عمل میکنند که آگاهی، بینش، ارزشها، و هنجارها را شکل میدهند. در ایران پس از انقلاب نیز، این سبک موسیقی در دهه 70، مجوز انتشار یافت و از طریق انتقال معانی، نقشی مهم در شکل دادن به باورهای عمومی داشته است. در این پژ‍وهش، معانی موجود در ترانههای این سبک موسیقایی مورد بررسی قرار گرفته تا به این سؤال پاسخ داده شود که در متن ترانههای موسیقی مردم پسند که در دهه 70، مجوز انتشار یافتهاند، چه مفاهیمی بازنمایی میشود؟ برای پاسخ گویی به این سؤال با استفاده از روش تحلیل گفتمان لاکلا و موفه، به بررسی متن ترانههای مورد نظر، پرداخته شده است. طبق نتایج حاصل شده، دو گفتمان اصلی در ترانههای موسیقی مردم پسند ایران قابل شناسایی میباشد: 1) گفتمان توصیف کننده شرایط موجود 2) گفتمان آرزوها.در این ترانهها، گفتمان آرزوها، با دال مرکزی روشنایی و معطوف نمودن توجه به زندگی، خواستهها، امیدها و آرزوهای مردم و همچنین دارا بودن خصلت چند صدایی، به مقابله با گفتمان شرایط موجود با دال مرکزی شب، که معنای کلی غم و تنهایی را القا میکند پرداخته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
79 - بررسی انتقادی کتاب «فایل انگلیسی آمریکایی»
کلثوم یاسمی فردوس آقاگل زادهتحقیق حاضر به تحلیل گفتمان انتقادی کتاب فایل انگلیسی آمریکایی میپردازد. هدف این تحقیق بررسی عوامل گفتمانی، جهتگیریهای ایدئولوژیکی و فرهنگی و چگونگی ارائه آنها درکتاب مذکور است. به این منظور دو متن و چند تصویر از کتاب نامبرده انتخاب شده است. ساختارهای گفتمانمدار این چکیده کاملتحقیق حاضر به تحلیل گفتمان انتقادی کتاب فایل انگلیسی آمریکایی میپردازد. هدف این تحقیق بررسی عوامل گفتمانی، جهتگیریهای ایدئولوژیکی و فرهنگی و چگونگی ارائه آنها درکتاب مذکور است. به این منظور دو متن و چند تصویر از کتاب نامبرده انتخاب شده است. ساختارهای گفتمانمدار این دو متن بر اساس چارچوب ون دایک (1998) بررسی شده است. این چارچوب مؤلفههای گفتمانی، اجتماعی و شناختی را بررسی میکند. در تحلیل تصاویر نیز از الگوی کرس و ون لییون (1996) استفاده شده است. نتایج نشان میدهد: کتاب مذکور مملو از عوامل گفتمانی از جمله عناصر واژگانی، ساختهای نحوی، معنایی وکاربردی، همچنین مؤلفههای اجتماعی، مانند بافت موقعیتی، مشارکین، ساختارهای اجتماعی و قدرت و نیز مؤلفههایشناختی از جمله مدلهای ذهنی و بافتی، ارزشها، نظامهای ارزشی اجتماعی ـ فرهنگی است. نویسندگان، گفتمان این کتاب را با استفاده از این مؤلفههای گفتمانی، اجتماعی و شناختی در قالب ساختارهای گفتمانمدار طوری طراحی کردهاند که اهداف و ایدئولوژی مورد نظر آنان از جمله توصیف و بررسی مسائل اجتماعی جوامع غربی و ارائه دانش ملی و فرهنگی این جوامع، بازنمایی نظام سرمایهداری و نگرش نژادپرستانه را در بر میگیرد. بهطور کلی انتقال نرم ارزشهای اجتماعی و فرهنگی جوامع غربی در قالب این کتاب مشهود است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
80 - تجزیه و تحلیل انتخابات ریاست جمهوری در ایران: علل ناکارآمدی روشهای اثباتگرایانه
عباس صالحی نجفآبادیغافلگیری نخبگان دانشگاهی و تحلیلگران سیاسی در انتخابات خرداد 76 ، تیر 84 و 24 خرداد 92 نشانگر ناکارآمد بودن ابزارهای تجزیه و تحلیل انتخابات در ایران می باشد. با توجه به اینکه تحلیل گران پدیده انتخابات از ابزارها و نظریههای مختلفی برای تجزیه و تحلیل انتخابات استفاده می چکیده کاملغافلگیری نخبگان دانشگاهی و تحلیلگران سیاسی در انتخابات خرداد 76 ، تیر 84 و 24 خرداد 92 نشانگر ناکارآمد بودن ابزارهای تجزیه و تحلیل انتخابات در ایران می باشد. با توجه به اینکه تحلیل گران پدیده انتخابات از ابزارها و نظریههای مختلفی برای تجزیه و تحلیل انتخابات استفاده میکنند که از جمله آن میتوان به نظریههای جامعهشناسی سیاسی، توطئه، روانشناسی سیاسی، انتخاب عقلایی، تحلیل گفتمان اشاره کرد؛ اما به نظر میرسد با توجه به واقعیات سیاسی جامعه ایران و نوع خاص فرهنگ سیاسی مردم ایران باید از ترکیبی از روشهای اثباتگرایانه کمی و استفاده بیشتر از روشهای تفسیرگرایانه کیفی در تجزیه و تحلیل انتخابات استفاده کرد. از این رو برای انطباق ابزارها و نظریههای تجزیه و تحلیل بر واقعیات سیاسی ایران ابتدا از طریق پرسشنامه به جمع آوری واقعیات سیاسی جامعه ایران پرداخته خواهد شد و سپس با استفاده از آزمون های مختلف میزان اعتبار و معناداری این ابزارها و نظریهها مورد بررسی قرار خواهد گرفت. به نظر میرسد که هیچ کدام از این نظریهها نمیتوانند به تنهایی پدیده چند وجهی انتخابات را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند وفهم همدلانه و استفاده از روشهای کیفی بهتر میتواند ما را به فهم واقعیات سیاسی جامعه ایران در زمینه انتخابات رهنمون سازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
81 - توسعه هراسی: نشانهشناسی هراس و ناپذیرندگی توسعه در جوامع سنتی
مهدی عابدیاین پژوهش متضمن ورود به دو گستره است. نخست؛ نقد آنچه که در این نوشتار افسانه- یا اسطوره اجتناب ناپذیری خوانده میشود و دیگری نسبت یابی میان ناخرسندیهای اعلام شده و ناخرسندیهای اعلام ناشده از فرایندهای نوسازی و ارتباط آن با توسعه هراسی. گستره اول نقد رویکرد جامعه شناسانه چکیده کاملاین پژوهش متضمن ورود به دو گستره است. نخست؛ نقد آنچه که در این نوشتار افسانه- یا اسطوره اجتناب ناپذیری خوانده میشود و دیگری نسبت یابی میان ناخرسندیهای اعلام شده و ناخرسندیهای اعلام ناشده از فرایندهای نوسازی و ارتباط آن با توسعه هراسی. گستره اول نقد رویکرد جامعه شناسانه به توسعه و نوسازی است. در این نقادی اصلی ترین پیش فرض جامعهشناسی توسعه یعنی- ساختارگرائی متکی بر اسطوره اجتناب ناپذیری- به چالش کشیده میشود. درواقع این پژوهش پدیدار شدن توسعه را امری اجتناب ناپذیر و ناشی از از پی هم آمدن سلسله ای از زمینههای ساختاری فرض نمیکند بلکه توسعه را ابژه ای پدیدارشناسانه و برخواسته از تجربهای زیسته و کنش قصدمند کارگزاران عام توسعه در نظر میگیرد. در گستره دوم یکی از مهمترین موانع توسعه در جوامع سنتی- به ویژه ایران معاصر- در دو بازه زمانی انقلاب مشروطه و اصلاحات ارضی ارزیابی میگردد. توسعه هراسی که دستاورد ناخرسندیهای اعلام ناشده ناشی از گسترش جهان- زیست مدرنیته است، اصلی ترین عامل ناپایداری فرایندهای توسعه سیاسی و اجتماعی است. درک این ناخرسندی متکی بر واکاوی نشانه شناسانه و زبان کاوانه گفتمان اخلاقی جامعه ایرانی است. در این میان؛ اباحهگری اخلاقی(عرصه اخلاق جنسی) دال مرکزیای است که سایر دالهای شناور در شکل زندگی، ایدئولوژی و ساختارهای سیاسی برخواسته از فرایندهای نوسازی را تفسیر میکند. چنین پیوندی در بافتار زبانی- نشانه شناسانه گفتمان اخلاقی جامعه ایرانی اصلی ترین منشا هراس از توسعه و به تعویق افتادن ها پیاپی آن از دوران مشروطه به بعد است. به زبان تحلیل گفتمان، درک دالهای پراکنده نوسازی در زمینه جامعه ایران نوعا متکی بر تفسیری زبان شناسانه و نشانه شناسانه از هراس نسبت به انتشار امر جنسی و کاربرد اجتماعی جنسیت بوده است. درست به همین دلیل؛ بزنگاههای تاریخی نوسازی ایران که عبارتند از انقلاب مشروطه و اصلاحات ارضی غالبا به دلایل اخلاقی منشا نگرانی بوده اند. از این رو، مادام که نشانگان بسط اباحهگری مفسر سایر دالهای نوسازی باشند، بروز چرخه های توسعه هراسی و مقاومت در برابر کلیت نوسازی اجتناب ناپذیر خواهد بود. فرضیه اصلی در گستره اول آن است که توسعه امری اجتاب ناپذیر و ناشی از توالی زمینه ها و مقدمات ساختاری نیست. این فرض آشکارا فرضیهای توصیفی است. در گستره دوم تکیه بر روش تحلیل گفتمانی و نشانه شناسی نیاز کلاسیک به فرضیه نگاری را منتفی میسازد. این تحقیق به ویژه در گستره دوم مبتنی بر روش تحلیل گفتمان و تحلیل محتوا انجام می گیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
82 - تحلیل روایی- گفتمانی فیلم «حاجی واشنگتن» با تکیه بر مفهوم سرمایه اجتماعی
سید رحمان مرتضوی باباحیدریمحور این گفتار بر تحلیل روایی- گفتمانی فیلم حاجی واشنگتن، با توجه به مقوله بازتولید سرمایه اجتماعی استوار خواهد شد؛ گفتاری که بر این مفروض تکیه میکند که هر کنش اجتماعی ازجملهیک اثر هنری، دالی است که درون یک گفتمانی بزرگتر معنا مییابد و کارکردی در جهت ترویج یا تضعیف چکیده کاملمحور این گفتار بر تحلیل روایی- گفتمانی فیلم حاجی واشنگتن، با توجه به مقوله بازتولید سرمایه اجتماعی استوار خواهد شد؛ گفتاری که بر این مفروض تکیه میکند که هر کنش اجتماعی ازجملهیک اثر هنری، دالی است که درون یک گفتمانی بزرگتر معنا مییابد و کارکردی در جهت ترویج یا تضعیف (بخشهایی از) گفتمان بزرگتر خواهد داشت. از طرف دیگر فهم یک اثر هنری بدون فهم جایگاه گفتمانی آن فهمی ناقص است. بدین ترتیب فیلم حاجی واشنگتن را نیز میبایست بهعنوان کنشی گفتمانی به تماشا نشست؛ این رویکرد به ما کمک میکند این اثر هنری را بر مبنای زمینه گفتمانی آن و نقش گفتمانی آن توضیح دهیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
83 - مرگ اندیشی گفتمانی در اشعار قیصر امین پور
پریسا صالحیمرگ را مي تـوان مـهمّ تـرين موضوع مشترک ميان انسان ها در تمام زمان ها، مکان ها و تنها رقيب زندگي دانست. بيان ماهيّت مرگ، نوعي نمایشِ نگرشِ افراد مختلف، به ماهیّت زندگی است. هیچ یک از شاعران از این دغدغه برکنار نبوده اند .لذا پرداختن به تفکرّات ادبا و شعرا، در این ب چکیده کاملمرگ را مي تـوان مـهمّ تـرين موضوع مشترک ميان انسان ها در تمام زمان ها، مکان ها و تنها رقيب زندگي دانست. بيان ماهيّت مرگ، نوعي نمایشِ نگرشِ افراد مختلف، به ماهیّت زندگی است. هیچ یک از شاعران از این دغدغه برکنار نبوده اند .لذا پرداختن به تفکرّات ادبا و شعرا، در این باره، در شناخت بهتر و آشنایی با دیدگاه فکری و معرفتی این شاعران مؤثر خواهد بود. برای رسیدن به این هدف باید به تحلیل متون و اشعار این شاعران پرداخت. یکی از روش های تحلیل متون، تحلیل گفتمان انتقادی است. که در آن به کشف نگرش نویسنده و شاعر در لابه لای اثرش می پردازند. از آنجا که ادبیّات و اجتماع رابطه ای دوسویه با هم دارند و تأثیرپذیری شعر معاصر از جامعه و تأثیر ادبیّات معاصر در شکلگیری بسیاری از تحولات اجتماعی – سیاسی امری اثبات شده است، در این پژوهش برآنیم تا تأثیر جامعه را در مرگ اندیشی شاعر و بازتاب آن در آثارش بررسی کنیم. از میان شاعران معاصر، قیصر امینپور مسائل اجتماعی و سیاسیِ مهمِ هر دوره را به صورت صریح و با لحن متناسب در شعرش بیان کرده است و همین موضوع ما را وارد قلمرو تحلیل گفتمان آثارش می کند. به ترتیب در این پژوهش با به کارگیری سطح تبیین در تحلیل گفتمان انتقادی در پی اثبات فراز و نشیب های مرگ اندیشی شاعر در دوره های مختلف شعری اش هستیم. به نظر می رسد نگرش او به مرگ که نگاه به زندگی را هم در خود دارد، در دوره های مختلف زندگی اش تغییر کرده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
84 - جامعه شناسی تقسیم کار خانگی در سیره معصومین (ع)
حمیدرضا فاتحی سیدمحمد ثقفی امیرمسعود امیرمظاهریتقسیم کار خانگی به معنی تفکیک وظایف براساس جنسیت در خانواده، تابع قواعدی از ارزش ها و هنجارهای اجتماعی است. با افزایش حضور زنان در عرصه های مختلف اجتماعی، بحث از جنسیت، تقسیم کار خانگی و رابطه آن با حضور اجتماعی زنان در ارزش های دینی، به طور جدی مطرح است. هدف این پژوهش چکیده کاملتقسیم کار خانگی به معنی تفکیک وظایف براساس جنسیت در خانواده، تابع قواعدی از ارزش ها و هنجارهای اجتماعی است. با افزایش حضور زنان در عرصه های مختلف اجتماعی، بحث از جنسیت، تقسیم کار خانگی و رابطه آن با حضور اجتماعی زنان در ارزش های دینی، به طور جدی مطرح است. هدف این پژوهش شناخت همه جانبه تقسیم کار خانگی با توجه به بافت اجتماعی زمان معصومین با مقایسه نسبت به قبل از آن است. روش در این پژوهش، تاریخی و از نوع اکتشافی و توصیفی است و داده ها کیفی است. مبنای تحلیل داده ها، تحلیل گفتمان است. گفتمان هم به عنوان صورتی خاص از زبان و هم صورتی خاص از تعامل اجتماعی، در سه سطح، تحلیل اجتماعی، شناخت اجتماعی و ابعاد گفتمان، به توصیف تقسیم کار خانگی در سیره معصومین و مقایسه با دوره قبل از اسلام، می پردازد. ارزش تقسیم کار خانگی، جنسیت و تقسیم کار خانگی از نظر وظایف حقوقی زن و شوهر ناشی از ویژگی های فطری و غریزی و نحوه انجام وظایف حقوقی و اخلاقی آنها ناشی از یادگیری و فرهنگ حاکم بر خانواده و جامعه، تقسیم کار خانگی و حضور اجتماعی زن، حضور اجتماعی زنان در صدر اسلام و چند جانبه بودن تقسیم کار خانگی در سیره معصومین نسبت به دوره قبل از اسلام، محورهای اصلی این پژوهش می باشند. بافت اجتماعی، بایدها و نبایدها، نوع نگرش و ارزش های اجتماعی و فرهنگی، با گفتمان تقسیم کار خانگی و بالعکس، ارتباط پیچیده و چند جانبه دارند و تغییر و یا اصلاح در هر کدام، در سایر ابعاد اثر گذار است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
85 - روایت شاهنامه از گفتمان قدرت در داستان بهرام چوبینه و خسروپرویز
مهدی رضایی لیلا اکبریچکیده روایت خیزش بهرام چوبین علیه سلطه دو تن از پادشاهان بزرگ ساسانی یعنی هرمز و پسرش خسروپرویز، تنها نمونهای از مواردی متعدد است که فردوسی از سرشت سیریناپذیر آدمی برای ارضای غریزه قدرتطلبی و ستیز پیوستۀ او در جهت دستیابی به قدرت مطلقه حکایت میکند. رابطه بهرام با ش چکیده کاملچکیده روایت خیزش بهرام چوبین علیه سلطه دو تن از پادشاهان بزرگ ساسانی یعنی هرمز و پسرش خسروپرویز، تنها نمونهای از مواردی متعدد است که فردوسی از سرشت سیریناپذیر آدمی برای ارضای غریزه قدرتطلبی و ستیز پیوستۀ او در جهت دستیابی به قدرت مطلقه حکایت میکند. رابطه بهرام با شاهان ساسانی از طولانیترین تعاملهای میان شاه و پهلوان است که بخشی بزرگ از آن به مجادلۀ پرشور میان بهرام و خسرو اختصاص یافته است. واکاوی گفتوگوی آنان شیوه ای شایسته است جهت تحلیل مناسبات قدرت در دربار سیاسی ایران. ضرورت انتساب به تبار پادشاهان، بزرگان و پهلوانان از یک سو و لزوم مقبولیت ملی و مردمی از سویی دیگر در کسب حاکمیت مشروع، نوع خاصی از گفتمان را میان خسرو و بهرام رقم زده است که در نوع خود در شاهنامه بینظیر است؛ به ویژه آن که تاریخ نیز بر آن صحّه میگذارد. در مقالۀ حاضر ضمن سودجستن از برخی مؤلّفههای کاربردشناسی زبان، به ارتباط تنگاتنگ دو نوع ویژۀ زبان یعنی قدرت و ایدئولوژی پرداختهایم. پرونده مقاله