تبیین روابط ایران و آمریکا در گفتمان سیاست خارجی امام خمینی(ره)
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی
رحیم افشاریان
1
(
کارشناس ارشد دانشگاه علامه طباطبایی
)
سید اسدالله اطهری
2
(
رئیس گروه ترکیه شناسی پژوهشکده تحقیقات استراتژیک خاورمیانه
)
کلید واژه: آمریکا, سیاست خارجی, امام خمینی(ره), تحلیل گفتمان انتقادی, واژگان کلیدی: اسلام,
چکیده مقاله :
چکیده جهت‌گیری سیاسی کشورها در قبال یک دیگر، کیفیت روابط آن‌ها را مشخص‌می‌کند. سیاست خارجی اصولاً پدیده‌ای برآمده از درون نظریه‌های هویتی است که بازی گران در مقام عمل نمی‌توانند به همکاری کارآمد و پایدار در آن نایل‌آیند مگر آن‌که به نظریه و ایدئولوژی واحد دست‌یافته‌باشند. امام خمینی(ره) اسلام را موجودیتی متفاوت فرض‌می‌کند تا بتواند دیگری را در هویت سیاسی خود قوام‌بخشد. زبان و ایدئولوژی بر توجیه، تولید و بازتولید هژمونی و روابط نابرابر قدرت تأکید می‌کند و هدف انتقاد را توجه به عمیق‌ترین وجه اعمال قدرت در اجتماع از رهگذر افشای تزویر زبان می‌داند. تحلیل گفتمان انتقادی، به لحاظ فلسفی مبتنی بر ساخت‌گرایی‌اجتماعی است که با تأکید بر عامل انسانی، واقعیت را به سازه‌های انسانی تقلیل می‌دهد. هدف از تحلیل انتقادی، کشف این ارتباط و نشان دادن باورها و ارزش‌های ایدئولوژیکی است که به‌صورت عقل سلیم جلوه یافته‌اند. بر هیچ‌کس پوشیده نیست که آمریکا در گفتمان امام(ره) نقش خصم و غیر را بازی‌می‌کند و این نقش تا زمان تغییر الگوی رفتاری آمریکا پابرجاست. در پاسخ به پرسش شرایط عادی شدن روابط دو کشور در گفتمان امام (ره) کدامند، مؤلفه‌هایی هم چون احترام‌متقابل و تغییر سیاست‌های‌تقابلی خصمانه احصا می‌شود. بنابراین تلاش خواهد شد با روش توصیفی مبتنی بر ابزار کتابخانه‌ای ضمن مرور اندیشه اسلامی امام(ره) گفتمان‌انتقادی وی در سیاست خارجی تحلیل و با آزمون فرضیه‌ی پیشین، اصول کلی موردنظر اثبات شود.
Abstract: The political orientation of states determines the quality of their relationship. Foreign policy is basically an outcome of the identity theories and their actors cannot act efficiently and in a sustained manner unless they achieve a unified theory and ideology. Imam Khomeini considered “Islam” as a different entity so that “others” can be identified in his political identity and perception. Language and ideology emphasizes on justification, production and reproduction of hegemony and unequal power relationship and consider the aim of criticism paying attention to most profound aspect of power in society through exposing the hypocrisy of language. Critical discourse analysis from philosophical point of view is based on social constructivism which by emphasis on human factor reduces the reality to human structure. The aim of critical analysis is to show ideological belief and values which has reflected itself as common sense. Everyone knows that the United States has the role of “hostile” and “other” in Imam Khomeini’s discourse and this role remains until America does not change her behavioral pattern. In response to this question “What are the conditions for normalization of relations between the two countries in Imam Khomeini’s discourse?” factors like “mutual respect” and “change of confrontationist and hostile policy” are recognized. The article by a descriptive method based on library material examines Islamic ideas of Imam Khomeini, his critical discourse analysis in foreign policy and then tests the article’s hypothesis, to prove the general principles.
