تبیین روابط ایران و آمریکا در گفتمان سیاست خارجی امام خمینی(ره)

الموضوعات : فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی

رحیم افشاریان ¹ (کارشناس ارشد دانشگاه علامه طباطبایی)
سید اسدالله اطهری ² (رئیس گروه ترکیه شناسی پژوهشکده تحقیقات استراتژیک خاورمیانه)

تاريخ الإرسال : 19 الثلاثاء , شوال, 1436 تاريخ التأكيد : 19 الثلاثاء , شوال, 1436 تاريخ الإصدار : 16 السبت , شوال, 1436

الکلمات المفتاحية: آمریکا, سیاست خارجی, امام خمینی(ره), تحلیل گفتمان انتقادی, واژگان کلیدی: اسلام,

ملخص المقالة :

چکیده جهت‌گیری سیاسی کشورها در قبال یک دیگر، کیفیت روابط آن‌ها را مشخص‌می‌کند. سیاست خارجی اصولاً پدیده‌ای برآمده از درون نظریه‌های هویتی است که بازی گران در مقام عمل نمی‌توانند به همکاری کارآمد و پایدار در آن نایل‌آیند مگر آن‌که به نظریه و ایدئولوژی واحد دست‌یافته‌باشند. امام خمینی(ره) اسلام را موجودیتی متفاوت فرض‌می‌کند تا بتواند دیگری را در هویت سیاسی خود قوام‌بخشد. زبان و ایدئولوژی بر توجیه، تولید و بازتولید هژمونی و روابط نابرابر قدرت تأکید می‌کند و هدف انتقاد را توجه به عمیق‌ترین وجه اعمال قدرت در اجتماع از رهگذر افشای تزویر زبان می‌داند. تحلیل گفتمان انتقادی، به لحاظ فلسفی مبتنی بر ساخت‌گرایی‌اجتماعی است که با تأکید بر عامل انسانی، واقعیت را به سازه‌های انسانی تقلیل می‌دهد. هدف از تحلیل انتقادی، کشف این ارتباط و نشان دادن باورها و ارزش‌های ایدئولوژیکی است که به‌صورت عقل سلیم جلوه یافته‌اند. بر هیچ‌کس پوشیده نیست که آمریکا در گفتمان امام(ره) نقش خصم و غیر را بازی‌می‌کند و این نقش تا زمان تغییر الگوی رفتاری آمریکا پابرجاست. در پاسخ به پرسش شرایط عادی شدن روابط دو کشور در گفتمان امام (ره) کدامند، مؤلفه‌هایی هم چون احترام‌متقابل و تغییر سیاست‌های‌تقابلی خصمانه احصا می‌شود. بنابراین تلاش خواهد شد با روش توصیفی مبتنی بر ابزار کتابخانه‌ای ضمن مرور اندیشه اسلامی امام(ره) گفتمان‌انتقادی وی در سیاست خارجی تحلیل و با آزمون فرضیه‌ی پیشین، اصول کلی موردنظر اثبات شود.