«هويت‌بخشي» در شعر سيد اشرف‌الدين گيلاني (نسيم شمال) (بر اساس الگوي کارگزاران اجتماعي ون‌ليوون)
محورهای موضوعی : اجتماعی (با ویژگی ادبی و هنری)طاهره میرهاشمی 1 , زهرا رجبی 2
1 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه اراک، اراک، ایران.
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه اراک، اراک، ایران.
کلید واژه:
چکیده مقاله :
سید اشرف‌الدین گیلانی (1249 ـ 1312 ش) از شاعران تأثیرگذار عصر مشروطه است که با انتشار روزنامه سیاسی ـ اجتماعی و سراسر منظوم نسیم‌شمال نقش موثری در بیدارسازی مردم روزگار خود داشت. «هويت‌بخشي» یکی از مؤلفه‌های گفتمان‌مدارِ سروده‌های اوست که خود زيرشاخة مؤلفة کلي‌تري به نام «طبقه‌بندي» محسوب می‌شود. در پژوهش حاضر نگارندگان با بهره‌گیری از الگوي بازنمايي کارگزاران اجتماعي ون ليوون (1996) به بررسی این مؤلفه گفتمان‌مدار در شعر سید اشرف‌الدین گیلانی پرداخته‌اند و کوشیده‌اند به این پرسشها پاسخ دهند: مؤلفة گفتمان‌مدار «هویت‌بخشی» در شعر سيد اشرف منجر به بازنمایی کدام کارگزاران اجتماعی شده است؛ این مؤلفه چه کاربردی در شعر سید اشرف داشته است. نگارندگان برای پاسخ‌دادن به پرسش‌های پژوهش ابتدا به شيوه استقراي تام انواع هويت‌بخشي را از کليات نسيم شمال استخراج و طبقه‌بندي کرده و سپس داده‌هاي پژوهش را با بهره‌گيري از شيوه توصيفي ـ تحليلي مورد بررسی قرار داده‌اند. مطابق داده‌های پژوهش مؤلفة گفتمان‌مدار «هویت‌بخشی» در شعر نسیم شمال منجر به بازنمایی کارگزاران متعددی شده که برخی از این کارگزاران عبارتند از: مردم ایران، زنان و دختران، تهیدستان، کودکان و جوانان، مسلمانان، بیوه‌زنان، اطفال فقیران، بچه‌های یتیم، مادران داغدار و... . او با بهره‌گیری از «هویت‌بخشی» افزون بر این که موضع خود نسبت به گروه‌ها و طبقات مختلف و رابطة متقابل این گروه‌ها و طبقات را با خود و سروده‌هایش نشان داده است، به ترسیم و بازنمایی وضعیت نامطلوب بسیاری از کارگزاران اجتماعی هم‌روزگار خویش پرداخته و ضمن انتقاد از وضع موجود، این کارگزاران را ـ که اغلب عامة مردم و مخاطب اصلی شعر نسیم شمال بوده‌اند ـ به تلاش برای کسب وضعیتی مطلوب فراخوانده است.
Seyyed Ashraf al-Din Gilani (1249-1312) is one of the influential poets of the constitutional era Which had an effective role in awakening the people of its time With the publication of the political-social newspaper Nasim E Shomal. »Identification« is one of the discourse-based components of his poems which is itself a sub-category of a more general component called "classification". In the present research Authors using the Van Leeuwen,s (1996) model of representation of social actors to study the »Identification« in the poem of Seyyed Ashraf al-Din Gilani and to answer these questions: 1. This Discoursive Structures has led to the representation of which social actors in Nasim Shomal's poetry; What is the use of Identification in Seyyed Ashraf's poetry? In order to answer the research questions in a completely inductive method, the authors have extracted and classified the types of Identification from the Nasim Shomal Koliat and then have examined the research data by using a descriptive-analytical method. According to the research data, different types of Identification (Classification, Relational identification and Physical identification) have led to the representation of several social actors in Nasim Shomal poetry, some of which are: Iranians, women and girls, the poor, children and youth, Muslims (Classification); Widows, poor children, orphans, bereaved mothers (Relational identification) and Golrkhan, Lalehrkhan, Mahroyan (Physical identification). Using this discourse-based component, he represented the unfavorable situation of many of his contemporary social actors and, while criticizing the current situation, called on these actors, who were often the general public and the main audience of Nasim Shomal's poetry, to strive for a favorable position.
