تبارشناسی جریان سیاسی اصلاحات و رابطه‌ی آن با قرائت روشنفکری دینی پس ‌از انقلاب اسلامی ایران

محورهای موضوعی : علوم اجتماعی

لفته منصوری ¹ (دانشجوی دکتری، گروه جامعه شناسی سیاسی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران)
احمدعلی حسابی ² (استادیار، گروه جامعه شناسی سیاسی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران)
نبی اله ایدر ³ (استادیار، گروه جامعه شناسی سیاسی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران)

تاریخ دریافت : 1399/05/08 تاریخ پذیرش : 1399/08/18 تاریخ انتشار : 1399/09/01

کلید واژه: تحلیل گفتمان, تبارشناسی, قرائت‌های دینی, جریان‌های سیاسی, گفتمان اصلاح‌طلبی, روشنفکری دینی,

چکیده مقاله :

هدف اصلی مقاله‌ی حاضر تبارشناسی جریان‌ سیاسی اصلاحات و رابطه آن با قرائت روشنفکری‌ دینی پس از انقلاب اسلامی ایراناست. برای تحقق این هدف دوره مشروطه تا انقلاب اسلامی به این‌سو موردبررسی قرار گرفت، اما تأکید بر نیروهای سیاسی پس از انقلاب و رابطه آن با روشنفکری دینی است. با استفاده از نظریه‌ی لاکلاو و موفه به تبیین موضوع پرداخته شد. در طول تاریخ ایران، جدال دائمی سنت و تجدد موجد قرائت‌های دینی و جریان‌های سیاسی مختلفی شده است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که جریان اصلاحات بر مبنای قرائت روشنفکری دینی و در ادامه نهضت مشروطه شکل گرفت، در دهه‌ی سوم انقلاب اسلامی به قدرت رسید و سپس به حاشیه رانده شد. همچنین گفتمان اصلاح‌طلبی ریشه در گرایش‌های تجددطلبانه و تحت تأثیر مدرنیسم بود؛ و به‌نوعی در مقابل سنت‌گرایی برخاسته از اندیشه‌های سنتی و مذهبی در جامعه ایران قرار می‌گیرد. این گفتمان دال مرکزی مردم و دال‌های جامعه مدنی، اصلاحات، توسعه سیاسی، آزادی و قانون را در زنجیره‌ی هم ارزی خود قرار داده و مفصل‌بندی جدیدی ارائه کرده است. اما این جریان در آستانه انتخابات دهم ریاست جمهوری دچار تصلب معنایی شد و قابلیت اعتبار و دسترسی و درنهایت هژمونی خود را از دست داد.

چکیده انگلیسی:

Holding a novel and different approach, this study aims to investigate the nature of both social identity construction and social system development as two subjective and challenging issues in a dialectic process and based on an integrative sociological and socio-psychological approach in the light of three theoretical perspectives at macro, micro and medium scales (vis-a- vis mainly the suggested subjective orientations).. The main question addressed is whether individuals’ sense of social identity construction subject to Facilitating Factors of youths' Social Identity Construction in Social System. To this end, facilitating factors of social system-based construction among youths was addressed with a sample of 445 probability stratified sampling selected students from Tehran University. Attending this field study, they attempted a researcher-made tablet-rendered valid and reliable questionnaire. Content and construct validity measures of the instrument were measured through expert judgment and factor analysis, respectively and its reliability was estimated through Cronbach alpha correlational analysis. One sample parametric t-test and Binomial test-based analyses of the data supported the main hypothesis predicting that social system through precipitating factors has no effective role (T=21/45) on identity construction of youth. This study mainly suggests a scientific, different and comprehensive applied model for social identity construction on the basis of facilitating factors of social system.