-
دسترسی آزاد مقاله
1 - مطالعه فرهنگ جهادی و اخلاق کار اسلامی با عملکرد شغلی معلمان تربیت بدنی
امید صفریهدف از این تحقیق، تعیین ارتباط بین فرهنگ جهادی و اخلاق کار اسلامی با عملکرد شغلی در معلمان تربیت بدنی شهرستان های ممسنی و رستم بود. این تحقیق کاربردی و از نوع توصیفی و همبستگی بود. جامعه آماری این تحقیق، تمامی معلمان تربیت بدنی شهرستان های ممسنی و رستم به تعداد 89نفر بو چکیده کاملهدف از این تحقیق، تعیین ارتباط بین فرهنگ جهادی و اخلاق کار اسلامی با عملکرد شغلی در معلمان تربیت بدنی شهرستان های ممسنی و رستم بود. این تحقیق کاربردی و از نوع توصیفی و همبستگی بود. جامعه آماری این تحقیق، تمامی معلمان تربیت بدنی شهرستان های ممسنی و رستم به تعداد 89نفر بود، که از این تعداد 85 نفر به عنوان نمونه و به روش نمونه گیری کل شمار با محقق همکاری کردند.ابزار جمع آوری داده¬ها پرسشنامه های استاندارد فرهنگ جهادی معدنی و همکاران (1395)، اخلاق كاری اسلامی علی (1988) و عملکرد شغلی پترسن و همکاران(2004) بود. برای توصیف داده¬ها از روش های آمار توصیفی و برای تجزیه استنباطی داده¬ها از روش¬های آماری ضریب همبستگی پیرسون و رگرسيون استفاده شد. نتایج نشان داد که بین فرهنگ جهادی و اخلاق کار اسلامی با عملکرد شغلی رابطه ی مثبت و معناداري وجود داشت و همچنین فرهنگ جهادی و اخلاق کار اسلامی قابلیت پیش بین معنادار عملکرد شغلی آزمودنی ها را دارد(01/0P ≤). پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - دعوت ایرانیان به قبول اسلام از نخستین تهاجم مسلمانان تا جنگ قادسیّه
آذر آهنچیفراخوان پیروان ادیان دیگر به قبول اسلام که اصطلاحاً دعوت خوانده می شود، در بیشتر موارد با سه پیشنهاد: قبول اسلام، پرداخت جزیه یا جنگ همراه بوده است. پیشنهاد قبول اسلام به ایرانیان نیز به تفصیل در گزارش های متعدد آمده است. محتوای این گزارش ها دارای دو وجه متمایزند: و چکیده کاملفراخوان پیروان ادیان دیگر به قبول اسلام که اصطلاحاً دعوت خوانده می شود، در بیشتر موارد با سه پیشنهاد: قبول اسلام، پرداخت جزیه یا جنگ همراه بوده است. پیشنهاد قبول اسلام به ایرانیان نیز به تفصیل در گزارش های متعدد آمده است. محتوای این گزارش ها دارای دو وجه متمایزند: وجه صوری و عینی رویداد ها و دیگر، وجه دینی، معنوی و گرایش ها و بینش های راویان آن ها. گزارش های مختلف و وجود دیدگا ه های متضاد درباره یک رویداد سؤال هایی برانگیخته است. نُت برخی از این گزارش ها را جعلی و مسأله دعوت در منابع را مضامینی داستانی و آن ها را فاقد اصالت و مصداق عینی می شمرد؛ امّا با نقد ابعاد مختلف دینی، اخلاقی، اقتصادی و اجتماعی محتوای گزارش ها و تحلیل مضمون نامه ها و گفتگوهای فرستادگان مسلمانان، به ویژه تحلیل رویارویی اعراب با رستم فرخ زاد، و نیز ملحوظ داشتن حواشی مربوط به جلوس یزدگرد معلوم می گردد که هرچند عرضه دعوت- یعنی نقطه ثقل گزارش های فتوح- در هر رویارویی ممکن نبوده، امّا ادّعای مجعول بودن آن را نیز نمی توان تأیید کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - تحلیلی بر نقش توانمندیهای محیطی در توسعه پایدار نواحی روستایی (مورد مطالعه: بخش مرکزی شهرستان رستم)
مسعود مهدوی علی شمسالدینیدستیابی به وضعیت قابل قبولی از فرایند رشد، توسعه و تعالی در جوامع انسانی اعم از شهر و روستا نیازمند مهیا نمودن زمینه های برنامه ریزی بر پایه شناسایی محیط و بهره گیری از قابلیت های موجود در آن فضا می باشد. در این راستا شناخت، بررسی و تحلیل توانمندی های انسانی و طبیعی موج چکیده کاملدستیابی به وضعیت قابل قبولی از فرایند رشد، توسعه و تعالی در جوامع انسانی اعم از شهر و روستا نیازمند مهیا نمودن زمینه های برنامه ریزی بر پایه شناسایی محیط و بهره گیری از قابلیت های موجود در آن فضا می باشد. در این راستا شناخت، بررسی و تحلیل توانمندی های انسانی و طبیعی موجود در عرصه های روستایی کشور می تواند به عنوان زیربنا و اصلی مهم در روند توسعه پایدار این سکونتگاه های انسانی مطرح گردد. مقاله پیش رو با تکیه بر رویکردی کاربردی و به شیوه تحلیلی توصیفی بر آن است تا ضمن بررسی مفاهیم توسعه پایدار روستایی؛ به معرفی و تجزیه و تحلیل قابلیت های محیطی (طبیعی انسانی) روستاهای بخش مرکزی شهرستان رستم در جهت دستیابی به توسعه پایدار در این کانون های جمعیتی بپردازد. در این راستا جمع آوری اطلاعات به دو صورت کتابخانه ای و میدانی صورت گرفته است. شاخص های مورد بررسی در این مقاله را نیز تحلیل اطلاعات طبیعی اعم از ساختار زمین، توپوگرافی، منابع خاک و آب به همراه وضعیت انسانی همچون سطح سواد، میزان مشارکت روستائیان و مهم تر از همه معرفی توان ها و قابلیت های بخش کشاورزیِ روستاهای مورد مطالعه را شامل می گردد. در نهایت تلاش است به ارائه راهکارهای لازم به منظور فراهم آوردن زمینه های توسعه پایدار در روستاهای شهرستان اقدام گردد. نتایج تحقیق گواه از آن است که مجموعه روستاهای این شهرستان به لحاظ ویژگی های محیطی دارای قابلیت بالایی جهت انجام و توسعه فعالیت های کشاورزی و عملکردهای اقتصادی خدماتی وابسته به آن می باشند. که این پتانسیل در کنار بسط و گسترش فعالیت صنایع تبدیلی و تکمیلی همراه با رونق بخشیدن به بخش تجارت در منطقه می تواند با مدیریتی خردمندانه و هماهنگ توأم با مشارکت همه جانبه روستاییان زمینه ها و شرایط دستیابی به توسعه پایدار منطقه را فراهم بیاورد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - تحلیلی بر درجهبندی شاخصهای توسعهیافتگی در نواحی روستایی
علی شمسالدینیسکونتگاههای روستایی در قامت اولین زیست بومهای انسانی به ویژه در جوامع درحال توسعه با توجه به روندهای اقتصادی- اجتماعی و سیاسی حاکم بر این کشورها با فقر مضاعف، نابرابری و عدم توسعهیافتگی روبهرو شدهاند. در این زمینه تلاش در جهت رفع نابرابریهای روستایی و کم برخورداری چکیده کاملسکونتگاههای روستایی در قامت اولین زیست بومهای انسانی به ویژه در جوامع درحال توسعه با توجه به روندهای اقتصادی- اجتماعی و سیاسی حاکم بر این کشورها با فقر مضاعف، نابرابری و عدم توسعهیافتگی روبهرو شدهاند. در این زمینه تلاش در جهت رفع نابرابریهای روستایی و کم برخورداری حاصل از آن در روستاها نیازمند شناخت همه جانبه از وضعیت توسعه یافتگی اینگونه مراکز جمعیتی میباشد. در تحقیق پیشرو به شیوه توصیفی- تحلیلی و با استناد به دادههای کتابخانهای میدانی ضمن شناخت؛ به ارزیابی درجه توسعه یافتگی نواحی روستایی شهرستان رستم با موردشناسی دهستان رستم دو اقدام شده است. سنجش دادهها با استفاده از شاخص های توسعه انسانی و شاخص مرکزیت انجام گرفته است. در این پژوهش با 17 شاخص و متغیر اقتصادی، زیرساختی، آموزشی و بهداشتی سطوح توسعه یافتگی روستاها را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادهایم. نتایج تحقیق نشان میدهد که: روستاهای مورد مطالعه به لحاظ درجه برخورداری و توسعه یافتگی از سطح بسیار پایینی برخوردارند که این امر سبب مهاجرت روستائیان به شهرهای پیرامون شده است. فقط شهرک دهنو به عنوان مرکز دهستان دارای ضریب برخورداری بالایی بوده و دیگر روستاها از رتبه بسیار پایینی برخوردارند. همچنین به لحاظ شاخص های آموزش و بهداشتی روستاهای دهستان در شرایط مطلوب تری قرار گرفتهاند. از نظر اشتغال و شاخص های اقتصادی نیز تمام روستاها توسعه نیافته و کم برخوردار هستند. در نهایت بررسی شاخصها بیانگر غیربرخورداری و نیمه توسعه یافتگی روستاهای مورد مطالعه است، که این موضوع نیازمند برنامهریزی یکپارچه در جهت ایجاد تعادل و زمینه سازی به منظور توسعه یافتگی در اینگونه مراکز سکونتگاهی می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - تبیین بازدارندههای توسعه کشاورزی در روستاهای شهرستان رستم
احسان بازیار مصطفی احمدوندتوسعه بخش کشاورزی زمینه ساز فعالیت و پیشرفت سایر بخشهاست. بر این اساس، هدف اصلی این پژوهش که بهصورت پیمایش انجام شده، تبیین بازدارنده های توسعه کشاورزی شهرستان رستم در استان فارس بود. جامعه آماری تحقیق شامل کشاورزان دهستان رستم دو از توابع شهرستان رستم بودند. برای این چکیده کاملتوسعه بخش کشاورزی زمینه ساز فعالیت و پیشرفت سایر بخشهاست. بر این اساس، هدف اصلی این پژوهش که بهصورت پیمایش انجام شده، تبیین بازدارنده های توسعه کشاورزی شهرستان رستم در استان فارس بود. جامعه آماری تحقیق شامل کشاورزان دهستان رستم دو از توابع شهرستان رستم بودند. برای این منظور، ابتدا تعداد خانوار روستاهای بالای بیست خانوار (10 روستا) در دهستان مذکور شمارش شدند (672 خانوار)، آنگاه بر اساس جدول کرجسی و مورگان تعداد 220 خانوار بهعنوان نمونه برآورد و بهصورت انتساب متناسب در بین روستاهای مذکور توزیع شدند. پرسشنامه مهمترین ابزار جمع آوری دادهها در تحقیق حاضر بود. روایی صوری پرسشنامه توسط پانلی از متخصصان مربوطه تأیید شد و پایایی آن نیز با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (83/0=α) تأیید گردید. بهمنظور تجزیهوتحلیل دادهها از تحلیل عاملی بهره گرفته شد. در این زمینه ابتدا بهمنظور اندازه گیری انسجام درونی گویه ها از آزمون KMO و آماره بارتلت استفاده شد. نتایج حاصل از محاسبات نشان داد که انسجام درونی گویه ها برای بهرهگیری از تکنیک تحلیل عاملی مناسب (KMO برابر با 706/0) و آماره بارتلت معنادار (001/0=p) است. با توجه به ملاک کِیسر، دَه عامل با مقدار ویژه بالاتر از یک استخراج شده که 49/58 درصد از واریانس کل عامل ها را تبیین میکنند. این دَه عامل با نامهای، اقتصادی، اجتماعی، تسهیلاتی، آب، آموزشی- ترویجی، سازمانی- مدیریتی، سرمایه ای، برنامهریزی، مشارکتی و فنی بهعنوان بازدارنده های توسعه کشاورزی در منطقه موردمطالعه نامگذاری شدند. در پایان با توجه به نتایج مطالعه، پیشنهادهایی برای فائق آمدن بر توسعهنیافتگی کشاورزی منطقه ارائه گردید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - نمادشناخت ایران باستان در رسائل فارسی سهروردی
رضا اسدپورشهاب الدین سهروردی ملقب به شیخ اشراق، حکیم و عارف بزرگ قرن ششم و شهید راه حقیقت ومعرفت را که بنیان گذار حکمت اشراقی در جهان اسلام است، م یتوان احیاگر حکمت خسروانی یاحکمت فهلویون ایران باستان دانست. وی با دسترسی به منابع زرتشتی و تدبّر در حکمت ایرانی ویونانی، آموزه های ب چکیده کاملشهاب الدین سهروردی ملقب به شیخ اشراق، حکیم و عارف بزرگ قرن ششم و شهید راه حقیقت ومعرفت را که بنیان گذار حکمت اشراقی در جهان اسلام است، م یتوان احیاگر حکمت خسروانی یاحکمت فهلویون ایران باستان دانست. وی با دسترسی به منابع زرتشتی و تدبّر در حکمت ایرانی ویونانی، آموزه های بنیادین این دو شاخۀ شرقی و غربی حکمت را در حکمت و عرفان اسلامی بهظهور رسانده است. شیخ اشراق علاوه بر ای نکه در آثار مهم عربی خویش همچون حکمت الاشراقبه شرح این آموزه ها می پردازد، در آثار فارسی خود نیز که بخش اعظم آنها را رسال ههای رمزی-عرفانی تشکیل می دهند، با به کارگیری نقش های نمادین برخی از شخصیت های اساطیری ایرانباستان، همچون فریدون، کیخسرو، سیمرغ، زال، رستم و اسفندیار، همان مبانی حکمت خسروانی رابه تصویر می کشد و از آنها جهت بیان حکمت اشراقی خویش سود می جوید. روایت هایی که وی ازاین شخصیت های اساطیری به دست می دهد، در عین آنکه تا حد زیادی منطبق بر روایت هایمرسوم پیشینیان همچون شاهنامۀ فردوسی است، اما در نقاط خاصی با آنها اختلاف دارد، چندان کهمی توان او را مبدع روایت دیگری از شخصیت های اساطیری ایران باستان دانست. نقطۀ اوج ایننوآوری را در داستان نبرد رستم و اسفندیار می توان مشاهده کرد. شیخ اشراق با تغییر این روایت،معارف اشراقی مورد نظر خویش را در کارکرد رمزآمیز این شخصیت ها به گونه ای گنجانده استکه تنها برای آشنایان با حکمت اشراق و عرفان دس تیافتنی باشند. در این مقاله به بازشناسی وتأویل این نمادهای ایران باستانی و نقش اساسی آنها در تبیین معانی حکمت اشراق در آثاری چونعقل سرخ، الواح عمادی، لغت موران و صفیر سیمرغ خواهیم پرداخت پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - واکاوی جسم در شاهنامه و ایلیاد(تطبیق رستم و آخیلوس؛ اساطیر افسانهای ایران و یونان)
معصومه نمرودی ژاله احمدرضا کیخافرزانه مصطفی سالاریمعروفترین اثر حماسی فارسی، شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی و مشهورترین حماسه یونان باستان ایلیاد و اودیسه سروده هومر شاعر نابینای یونان است. در این تحقیق به بررسی جسم در شاهنامه و پهلوان نامی آن رستم و تطبیق با آخیلوس پرداخته شده است و قدرت بدنی و توان و نیروی این دو پهل چکیده کاملمعروفترین اثر حماسی فارسی، شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی و مشهورترین حماسه یونان باستان ایلیاد و اودیسه سروده هومر شاعر نابینای یونان است. در این تحقیق به بررسی جسم در شاهنامه و پهلوان نامی آن رستم و تطبیق با آخیلوس پرداخته شده است و قدرت بدنی و توان و نیروی این دو پهلوان با هم مقایسه شده است. این تحقیق به روش کتابخانهای و اسنادی صورت گرفته و دو کتاب شاهنامه و ایلیاد بررسی شده و مطالب فیش برداری شده است. نتیجه حاصل از این تحقیق بیان میدارد که آخیلوس پهلوان اول ایلیاد با رستم تفاوت و شباهتهایی دارد از نظر قد و قامت، پیل پیکری و نیرومندی با هم شباهت دارند از لحاظ رویین تنی تفاوت دارند. همچنین در در مقایسه رستم و آخیلوس میبینیم که هر دو پهلوان به وسیله نیروهای فرا طبیعی حمایت میشوند. آخیلوس به وسیله خدایان و رستم به وسیله سیمرغ. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - تحلیل تطبیقی سبکشناسی زبانی در رزم رستم با اشکبوس شاهنامه و رزم عمروعاص با علی (ع) علینامه
فرشاد اسکندری شرفی حسین صحراگرد حسن حیدریعلینامه نخستین حماسۀ دینی ادب فارسی، بازمانده از قرن پنجم هجری، است. سرایندۀ این منظومه، شاعری شیعی مذهب، متخلص به ربیع است که آن را در شرح مغازی امام علی (ع)، بهویژه جنگهای ایشان در جمل و صفین، و در مقابله با شاهنامه، سروده است. هدف پژوهش پیشرو که روشی توصیفی- تحلی چکیده کاملعلینامه نخستین حماسۀ دینی ادب فارسی، بازمانده از قرن پنجم هجری، است. سرایندۀ این منظومه، شاعری شیعی مذهب، متخلص به ربیع است که آن را در شرح مغازی امام علی (ع)، بهویژه جنگهای ایشان در جمل و صفین، و در مقابله با شاهنامه، سروده است. هدف پژوهش پیشرو که روشی توصیفی- تحلیلی دارد و با استفاده از منابع کتابخانهای صورت میگیرد، مشخص نمودن میزان تأثیرپذیری این حماسۀ دینی کمتر شناخته شده، از عناصر سبکی شاهنامه فردوسی، در سطح زبانی است. رویکرد پژوهش تطبیقی است؛ به همین منظور ابتدا دو داستانِ رزم رستم با اشکبوس و رزم عمروعاص با علی (ع) از شاهنامه فردوسی و علینامه ربیع انتخاب و از نظر مختصات آوایی، لغوی و نحوی بررسی و با هم مقایسه شده است تا ویژگیهای مشترک و متمایز سبکی آنها در سطح زبانی مشخص و تحلیل آماری گردد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که علینامه اگر چه هفتاد سال پس از شاهنامه و در مقابله با آن سروده شده است؛ اما از نظر سبک زبانی تا حد فراوانی تحت تأثیر شاهنامه قرار گرفته است؛ بهگونهای که بسیاری از مختصات آوایی، لغوی و نحوی موجود در شاهنامه و سبک خراسانی در آن به کار رفته است. تأثیرپذیری فراوان علینامه از شاهنامه نشانگر این است که شاهنامه همواره بهعنوان اثری شاخص و صاحبسبک الهامبخش دیگر حماسهسرایان بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - اودیسه و رستم و سهراب در بوته نقد تطبیقی
محسن ذوالفقاری کورش پرویزدو حماسه ی بزرگ ادبیات جهان یعنی حماسه ی هومری که شامل ایلیاد و اودیسه است و حماسه ی فردوسی یعنی شاهنامه، دارای وجوه افتراق و اشتراک بسیاری است که با توجّه به اهمیّت شخصیّت پردازی در حماسه، مقاله ی حاضر به نقد این دو حماسه از نظر شخصیّت پردازی اختصاص دارد. در بخش اوّل ب چکیده کاملدو حماسه ی بزرگ ادبیات جهان یعنی حماسه ی هومری که شامل ایلیاد و اودیسه است و حماسه ی فردوسی یعنی شاهنامه، دارای وجوه افتراق و اشتراک بسیاری است که با توجّه به اهمیّت شخصیّت پردازی در حماسه، مقاله ی حاضر به نقد این دو حماسه از نظر شخصیّت پردازی اختصاص دارد. در بخش اوّل به شیوه ی رفتار اجتماعی پهلوانان در دو حماسه که شباهتهای فراوانی به یکدیگر دارند ، پرداخته شده است. اهمیّت و تأثیر شخصیّت خدایان در حماسه ی یونانی و از طرفی وجود کاملاً متفاوت خدا در شاهنامه، بخش دوم را به خود اختصاص داده است. و در بخش سوم اهمیّت و نقش کلیدی زن در حماسه یونانی و از سوی دیگر نقش منفعل و کمرنگ زنان در شاهنامه، مطرح شده است. بخش چهارم را بررسی شخصیّت کودک در دو حماسه تشکیل داده است و در پنجمین بخش نقش خنیاگران و سرودخوانان دوره گرد در روند حوادث و رویدادهای این دو اثر مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - تطبیق شخصیت¬های حماسی انه¬اید ویرژیل با شاهنامه¬ فردوسی
سید ابراهیم آرمن خدیجه بهرامی رهنمارسالت خطیر ادبیات تطبیقی، تشریح خط سیر روابط و مناسبات میان ادبیات ملل جهان و ﺗﺄکید و توسعه مبادلات فکری، ادبی و فرهنگی است. پتانسیل و ظرفیت ادبی شاهنامه¬ فردوسی قابل سنجش با هر اثر حماسی است. از این رو، شاهنامه، اثر سترگ فردوسی که حماسه¬ای ملّی و طبیعی است با ا چکیده کاملرسالت خطیر ادبیات تطبیقی، تشریح خط سیر روابط و مناسبات میان ادبیات ملل جهان و ﺗﺄکید و توسعه مبادلات فکری، ادبی و فرهنگی است. پتانسیل و ظرفیت ادبی شاهنامه¬ فردوسی قابل سنجش با هر اثر حماسی است. از این رو، شاهنامه، اثر سترگ فردوسی که حماسه¬ای ملّی و طبیعی است با انه¬اید اثر ویرژیل که برترین نمونه¬ حماسه¬ کلاسیک مصنوع است، قابل سنجش و تطبیق است. بنابراین، هدف مقاله¬ حاضر سنجش و بررسی وجوه افتراق و اشتراک میان شخصیت¬های محوری و حماسی این دو اثر گران¬سنگ است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
11 - مقایسة داستان «رستم و سهراب» با نمایشنامة «کوهولین»
محمد پاشاییدر این مقاله به تحلیل و مقایسة داستان غم انگیز رستم و سهراب از حکیم ابوالقاسم فردوسی، شاعر قرن چهارم هجری و نمایشنامة کوهولین از ویلیام باتلر ییتز، شاعر و نمایشنامه نویس شهیر ایرلندی در قرن نوزدهم میلادی دست زده ایم و هدف از مقایسة این دو اثر، تبیین بده بستان های ادبیات چکیده کاملدر این مقاله به تحلیل و مقایسة داستان غم انگیز رستم و سهراب از حکیم ابوالقاسم فردوسی، شاعر قرن چهارم هجری و نمایشنامة کوهولین از ویلیام باتلر ییتز، شاعر و نمایشنامه نویس شهیر ایرلندی در قرن نوزدهم میلادی دست زده ایم و هدف از مقایسة این دو اثر، تبیین بده بستان های ادبیات کشورها است که در دو برهة مختلف تاریخی به رشتة تحریر درآمده است. فردوسی در داستان غم انگیز رستم و سهراب، ماجرای پهلوانی را که به دست خود، ندانسته، فرزند خویش را می کشد، بیان کرده است. فردوسی این گزاره را با توجه به مقدمه چینی و براساس تعداد اتفاقاتی که با هم رابطة علّی و معلولی دارند، شکلداده است و در اصل، طرح اصلی داستان غم انگیز او است. نمایشنامة کوهلین نیز نبرد تن به تن میان پدر و پسر است که هیچ یک از آن دو از خویشاوندی که با حریف خود دارد، آگاه نیست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
12 - ویژگیهای مشترک دو اثر حماسی ایران و آلمان
مهدی ممتحن کامبیز صفیئیحماسه شاید قدیمیترین ژانر و گونه روایی نباشد، اما به یقین مسلطترین ژانر در تمام دورههای باستان و سدههای میانی بوده است. حماسه و اسطوره در تمام فرهنگها و خرده فرهنگها، چه به صورت شفاهی و چه به صورت نوشتاری دیده میشود. حماسهها از اسطورهها تغذیه میکنند و در بعضی چکیده کاملحماسه شاید قدیمیترین ژانر و گونه روایی نباشد، اما به یقین مسلطترین ژانر در تمام دورههای باستان و سدههای میانی بوده است. حماسه و اسطوره در تمام فرهنگها و خرده فرهنگها، چه به صورت شفاهی و چه به صورت نوشتاری دیده میشود. حماسهها از اسطورهها تغذیه میکنند و در بعضی فرهنگها ادامه آنها هستند. ادبیات جهان سرشار از عناصر حماسی- اسطورهای است. این مسأله در مورد ادبیات حماسی ایران و آلمان نیز در شاهنامه و سرود نیبلونگن به خوبی قابل مشاهده است. هر دو اثر به لحاظ زبانی و فرهنگی زیرمجموعه زبانهای هندو-ژرمنی میباشند و در آنها عناصر مشترک فراوانی به چشم میخورد. در این جستار نگارندگان سعی دارند ابتدا به پیشینه تاریخی هر دو اثر پرداخته و سپس به شکل مفصل به بررسی و مقایسه اَبرقهرمان- پهلوان(رستم و زیگفرید)، جهانبین، تفاوت دیدگاه و نیز ویژگیهای مشترک حماسی این دو اثر جاودان در ادبیات حماسی ایران و آلمان بپردازند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
13 - بررسی تطبیقی عقبات السلوک شیخ صنعان و هفت خوان رستم
موسی الرضا حیدری گوگدره اکبر شعبانی پروین دخت مشهوررهروان طریقت در سلوک خود به سوی حضرت دوست، برای رسیدن به پختگی و پالودگی، به ضرورت باید عقبات بازدارندهای را از پیش روی بردارند. رستم در هفت خوان و شیخ صنعان در منطق الطیر عطار از جمله این رهرواناند که توانستهاند با جانفرسایی در عقبات نفسگیر، از فراز و فرودهای را چکیده کاملرهروان طریقت در سلوک خود به سوی حضرت دوست، برای رسیدن به پختگی و پالودگی، به ضرورت باید عقبات بازدارندهای را از پیش روی بردارند. رستم در هفت خوان و شیخ صنعان در منطق الطیر عطار از جمله این رهرواناند که توانستهاند با جانفرسایی در عقبات نفسگیر، از فراز و فرودهای راه و گردنههای مهلک و سخت آن بگذرند و راه به حریم دوست برند. در این مقاله ابتدا با استناد بر شاهنامه(پهلوانیهای رستم در هفت خوان) و داستان شیخ صنعان در منطق الطیر موانعی که بر سر راه این دو رهرو در هر دو پهنه عرفان و حماسه وجود دارد مشخص گردیده، سپس با روش تطبیقی و مقایسهای این عقبات مورد بررسی قرار گرفته است. در این بررسی که بیشتر با هدف نمایاندن دشواریهای سلوک به رهروان طریق صورت گرفته است، این نتیجه کلی حاصل گردید که در هر دو مسیر، رهرو با عقبات ریز و درشت بسیاری روبهرو است که لازمه رسیدن سالک در عرفان و پهلوان در حماسه به مرز پختگی و کمال، گذز از این گردنههای دشوار است. هرچند این گریوهها ممکن است در عنوان و شکل با یکدیگر متفاوت باشند اما در ذات و درونمایه و گمراه ساختن رهرو از راه راست سلوک، مشترکاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
14 - بررسی تطبیقی نبرد پدر و پسر در دو افسانه ژرمنی و« رستم و سهراب / هیلدبراند و هادوبراند » ایرانی
سیّد مسعود سلامى پرستو پنجه شاهىافسانه ها و حماسه هاى اسطوره اى با بن مایه نبرد پدر و پسر، از مضامین مهیج اقوام آریایىو انعکاسى از پیکار مجاز و حقیقت هستند. وجود سلسله شباهات بى شمار بین حماسه رستم و سهراب و سروده ژرمنى هیلدبراند، حیرت و توجه بسیارى از محققین شرق و غربرا طى دو قرن اخیر معطوف خویش ساخت چکیده کاملافسانه ها و حماسه هاى اسطوره اى با بن مایه نبرد پدر و پسر، از مضامین مهیج اقوام آریایىو انعکاسى از پیکار مجاز و حقیقت هستند. وجود سلسله شباهات بى شمار بین حماسه رستم و سهراب و سروده ژرمنى هیلدبراند، حیرت و توجه بسیارى از محققین شرق و غربرا طى دو قرن اخیر معطوف خویش ساخته است. جستار حاضر، تلاشى است تا از گذر بررسى تطبیقى این دو حماسه، شناخت بیشترى درزمینه ریشه یابى کهن الگوها، چگونگى راه یابى و تثبیت آنها در بین ملل خویشاوند و یا احتمال الگوپذیرى آنها از یکدیگر حاصل شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
15 - قربانی فرزند در دو داستان رستم و سهراب و حضرت ابراهیم
حسن شهابی مرضیه کوچکیاین تحقیق به بررسی دو اثر رستم و سهراب اثر ابوالقاسم فردوسی - شاعر قرن چهارم - و داستان حضرت ابراهیم و اسماعیل از منظر قرآن پرداخته است. هدف از این تحقیق آشکارساختن نمودهای مفهوم لویناسی مسئولیت در رابطه بین فرزندکشی توسط شخصیتهای اصلی این آثار، رستم و حضرت ابراهیم، و چکیده کاملاین تحقیق به بررسی دو اثر رستم و سهراب اثر ابوالقاسم فردوسی - شاعر قرن چهارم - و داستان حضرت ابراهیم و اسماعیل از منظر قرآن پرداخته است. هدف از این تحقیق آشکارساختن نمودهای مفهوم لویناسی مسئولیت در رابطه بین فرزندکشی توسط شخصیتهای اصلی این آثار، رستم و حضرت ابراهیم، و تردیدهای اخلاقی است. این تحقیق بر آن است که نشان دهد که آیا عمل فرزندکشی توسط شخصیتهای اصلی از منظر اخلاق توجیهی دارد یا خیر؟ بدین ترتیب آثار با توجه به نظریه اخلاق از دیدگاه امانوئل لویناس مورد تحلیل محتوایی قرار گرفتهاند. این تحقیق نشان میدهد که چگونه عمل فرزندکشی علیرغم مذمومبودن آن در شرایط خاص امری اخلاقی محسوب میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
16 - مقایسة داستان رستم و اسفندیار با نمایشنامة مکبث از منظر سیر روایت، رخدادها و شخصیتها
لیلا هاشمیان نوشین بهرامیپورداستان رستم و اسفندیار، یکی از زیباترین و جذابترین داستانهای شاهنامه فردوسی است. مکبث نیز نمایشنامه‌ای است معروف از شکسپیر. این دو اثر ادبی، از جهاتی دارای وجوه اشتراک هستند. مقاله‌ی حاضر، تلاشی است برای بررسی وجوه اشتراک داستانهای رستم و اسفندیار و مکبث، با ت چکیده کاملداستان رستم و اسفندیار، یکی از زیباترین و جذابترین داستانهای شاهنامه فردوسی است. مکبث نیز نمایشنامه‌ای است معروف از شکسپیر. این دو اثر ادبی، از جهاتی دارای وجوه اشتراک هستند. مقاله‌ی حاضر، تلاشی است برای بررسی وجوه اشتراک داستانهای رستم و اسفندیار و مکبث، با تکیه بر سیر روایت، رخدادها و شخصیتهای این دو اثر. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
17 - رابطه اشتغالزایی ناشی از فعالیتهای دامداری و ابعاد مختلف توسعه روستایی در دهستان رستم آباد شمالی رودبار
ناصر رحمن نیا تهمینه دانیالی سیمین ارمغاندر سرزمین ایران و زندگی روستایی، دام همواره حایز اهمیت فراوان و نیز از ارکان اصلی اقتصادی به شمار میرفته است. دامداری در مجموع فعالیتهای کشاورزی استان گیلان، جایگاه محقری را به خود اختصاص داده است، با این همه یار و یاور و معین ضروری کشاورزی به حساب می آید، یاوری که نی چکیده کاملدر سرزمین ایران و زندگی روستایی، دام همواره حایز اهمیت فراوان و نیز از ارکان اصلی اقتصادی به شمار میرفته است. دامداری در مجموع فعالیتهای کشاورزی استان گیلان، جایگاه محقری را به خود اختصاص داده است، با این همه یار و یاور و معین ضروری کشاورزی به حساب می آید، یاوری که نیروی شخم و امکان حمل و نقل و کودی موثر را در اختیار کشاورزان قرار می دهد و گذشته از همه، در شمار بسیاری از بخشهای کوهستانی، عمده ترین فعالیتها و منبع اصلی درآمد محسوب می شود. سوال اصلی مقاله حاضر این است که آیا اشتغالزایی ناشی از فعالیت های دامداری، توسعه روستایی را در ابعاد مختلف آن امکان پذیر می سازد؟ این پژوهش به طریق میدانی و کتابخانهای انجام گرفته است. در روش میدانی از پرسشنامه، مصاحبه چهره به چهره، مشاهده و عکس بهرهگیری شده است. نتایج مقاله نشان می دهد که ضریب همبستگی (R) بین دو متغییر جایگاه اقتصاد معیشتی مبتنی بر فعالیت های دامداری و توجیه پذیر بودن در توسعه روستایی 80/0 و ضریب تعیین کنندگی (R2) 64/0 به دست آمدند یعنی 64 درصد از تغییرات توسعه روستایی مبتنی بر توجیه پذیر بودن جایگاه اقتصاد معیشتی در آن است و 36 درصد عوامل دیگر (متغییرهای غیرقابل کنترل) دخیل هستند از آنجایی که p. value برابر 00/0 شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
18 - تحلیل اساطیری ـ روانشناختی رنگ و نقوش درفشها درشاهنامه
یدالله نصراللهی عاطفه جنگلیاز مسائل و موضوعات تامل برانگیز مربوط به شاهنامه، بحث نقش درفشها و رنگ آنهاست؛ این که هرکدام از پهلوانان و شاهان در شاهنامه برای بیان هویت و شخصیت خود نقش و رنگ خاصی در درفش داشته اند؛ معنی یا تاویل و یا رمز و راز این درفشها در چیست؟ و چگونه میتوان به مذاق امروزی آ چکیده کاملاز مسائل و موضوعات تامل برانگیز مربوط به شاهنامه، بحث نقش درفشها و رنگ آنهاست؛ این که هرکدام از پهلوانان و شاهان در شاهنامه برای بیان هویت و شخصیت خود نقش و رنگ خاصی در درفش داشته اند؛ معنی یا تاویل و یا رمز و راز این درفشها در چیست؟ و چگونه میتوان به مذاق امروزی آنها را تحلیل کرد؟ به نظر میرسد که انتخاب رنگ خاص درفش، با ویژگیهای روحی و روانی هر پهلوان یا شخص، ارتباط دارد. رنگهای اصلی در شاهنامه، رنگ بنفش، سرخ و زرد است. این تأکید برای این سه رنگ، می تواند نشان دهندۀ این امر باشد که انتخاب رنگ درفشها بر سبیل تصادف نبوده است. این رنگها در پس پردۀ الفاظ به معانی و اعتقاداتی اشاره میکنند که تأمل دربارۀ، مارا به باورهای دینی و اساطیری مربوط به اهورامزدا، میترا، آناهیتا، دین زردشتی و دیگر عناصر باستانی رهنمون می سازد. شخصیت پهلوانان شاهنامه، بارنگ درفش آنها مطابقت دارد؛ رنگ و نقش درفش رستم و بیژن، مرتبط است با ایزد ستارۀ بهرام که نماد قدرت است و عشق ورزی . رنگ درفش و تحلیل روانشناسی آنها، پس زمینههای اعتقادی توتم، ناخودآگاه و خصوصیات شخصی پهلوانان را در شاهنامه نشان میدهد. روش تحقیق این مقاله به شیوۀ توصیفی، تحلیلی و تطبیق آن با نظریات نوین علم روانشناسی رنگهاست و شیوۀ گردآوری مطالب آن، اسنادی، فیش نویسی و کتابخانه ای بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
19 - نقد پسااستعماری آثار روح انگیز شریفیان
رویا ربیع زاده فاطمه حیدریمطالعات پسااستعماری یکی از رویکردهای انتقادی است که در دهه‎های اخیر در حوزه مطالعات فرهنگی به وجودآمده ،این رویکرد در واقع بیانگر بازتاب نوعی واکنش به استعمار و میراث فرهنگی،اجتماعی و سیاسی ناشی از آن است.مطالعات پسااستعماری بر نقش عوامل شناختی و فرهنگی تکیه دارد و چکیده کاملمطالعات پسااستعماری یکی از رویکردهای انتقادی است که در دهه‎های اخیر در حوزه مطالعات فرهنگی به وجودآمده ،این رویکرد در واقع بیانگر بازتاب نوعی واکنش به استعمار و میراث فرهنگی،اجتماعی و سیاسی ناشی از آن است.مطالعات پسااستعماری بر نقش عوامل شناختی و فرهنگی تکیه دارد و تلاش می‎کند تا شیوه‎های متفاوتی را که استعمار‎گران در طول تاریخ به وسیله آنها به استعمار جوامع پرداخته‎اند فاش کند.توزیع نامتوازن ثروت و جمعیت که در دوران پسااستعماری نمود بیشتری پیدا کرد به افزایش روند مهاجرت دامن زد. مهاجرت هویت فردی را ذوب می‎کند و مفاهیمی همچون زبان ، مکان،نژاد و برخورد‎ها را دستخوش تغییر می‎کند.مهاجرت به عنوان پدیده‎ای نو، پیامی در دنیای پسااستعماری محسوب می‎شود و از دیدگاه‎های مختلف قابل بررسی است.در مقاله حاضر پس از تبیین اصول نظریه‎ی‎ پسااستعماری و مولفه‎های آن ،انعکاس آن را بر آثار روح انگیز شریفیان -نویسنده مهاجر ایرانی و ساکن لندن-مورد بررسی قرار می‎دهیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
20 - از دوازده خان هراکلس تا هفت خان رستم
رضا سمیع زاده لیلی امیرمحمدیدر فایل اصل مقاله موجود است.در فایل اصل مقاله موجود است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
21 - شفق اهورایی اهریمنی اسفندیار تحلیل داستان رستم و اسفندیار در شاهنامه فردوسی
محمّدرضا کیوانفر پروانه عادل زاده کامران پاشایی فخریجنگ بین خصلت های اهورایی و اهریمنی و دو بنی بودن قهرمانان خیر و شر در داستان های مختلف شاهنامه همواره مورد نظر پژوهندگان بوده است. اما آنچه مایۀ شگفتی است این است که این بار این دوگانگی بیشتر در سوابق و گفتار و کردار یک قهرمان تجلی یافته است، بطوریکه نمیشود او را اهور چکیده کاملجنگ بین خصلت های اهورایی و اهریمنی و دو بنی بودن قهرمانان خیر و شر در داستان های مختلف شاهنامه همواره مورد نظر پژوهندگان بوده است. اما آنچه مایۀ شگفتی است این است که این بار این دوگانگی بیشتر در سوابق و گفتار و کردار یک قهرمان تجلی یافته است، بطوریکه نمیشود او را اهورایی مطلق نامید و نه او را اهریمنی و دوزخی و بدرگ مطلق قلمداد کرد بلکه نوعی کشاکش و ستیز در گفتار و کردار یک پرسوناژ به نام اسفندیار در این داستان به چشم میخورد. در این جستار طولی سعی وافر پژوهنده با روش توصیفی و تحلیلی و تفسیری و کتابخانهای بر آن بوده است که آیا او سمبل راستی و اهورایی است؟ یا او نماد اهریمنی است؟ در هیچ کدام از این مواضع نمیشود به ضرس قاطع نظر داد این داستان به سبک رآلیستی از یک واقعهی تاریخی حماسی قبل از تاریخ نوشته شده است که قهرمان آن به طور ناآگاهانهای در یک تلقی غلط به دین باوری زمانۀ خود دال بر پیرو راستین پیامبر (زرتشت) بودن پدرش گشتاسب دچار و گرفتار شده است در نتیجه درخواستهای چند لایة رستم با او حاصلی مطلوب در برقراری صلح ندارند بجز جنگ نا خواسته و این موضع اسفندیار تا اواخر داستان دال بر اصرار بر صلح رستم و ابرام بر جنگ اسفندیار تا برقراری جنگ ادامه دارد. ویژگیهای اسفندیار هم در سیاهه نمودن کارهایی که کرده است و در رجز خوانیها خود او به آنها اشاره میکند که آن اعمال در طول داستان توسط پشوتن و سیمرغ و زال و رستم هم تأیید میشوند. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی – تحلیلی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
22 - خود پرورانی یا دیدار با خویشتنِ خویش در هفتخوان رستم و اسفندیار از دیدگاه روانکاوی یونگ
اصغر حبیبی سید محمود سید صادقی شمس الحاجیه اردلانیبه کار بستن نظریّات تحلیلی جدید در نقد و بررسی متون حماسی، نه تنها آسیبی به هدف و محتوای آنها وارد نمیسازد؛ بلکه ظرفیت ها و دریچه های نوینی فرا روی پژوهشگران و اندیشه وران مینمایاند. کهن نمونه ها یا کهن الگوهای کارل گوستاو یونگ، روانشناس و روانکاو سوئیسی، از آ چکیده کاملبه کار بستن نظریّات تحلیلی جدید در نقد و بررسی متون حماسی، نه تنها آسیبی به هدف و محتوای آنها وارد نمیسازد؛ بلکه ظرفیت ها و دریچه های نوینی فرا روی پژوهشگران و اندیشه وران مینمایاند. کهن نمونه ها یا کهن الگوهای کارل گوستاو یونگ، روانشناس و روانکاو سوئیسی، از آن جمله هستند. یونگ، اصلیترین، خویش کاری قهرمان را، رسیدن به تعادل روحی و شخصیتی یا به عبارتی، شناخت ناخودآگاه و خودآگاهِ روان خویش و برقراری تعادل بین آنها میداند. قهرمانان، انسان های برتری هستند که توانسته اند با سپری کردن آزمون ها به مدارجی، دست یابند که انسان های عادی، توانایی آن را ندارند. قهرمانان در پایانِ سفرِ قهرمانیِ خویش، با پشت سر نهادن آزمون ها به فرایندِ فردیت یا خود پرورانی دست مییابند. فرایند خود پرورانی یا رسیدن به خویشتن خویش که در ادبیات عرفانی مرحله انسان کامل خوانده می شود در ادبیات ما جایگاه والایی دارد و از اساسی ترین موضوعات نقد ادبی است که یونگ به آن پرداخته است. در این مقاله، تلاش شده است مراحل رسیدن به این خودآگاهی و خود پرورانی یا کمال قهرمان، بر اساس نظریه یونگ در دو هفتخوان رستم و اسفندیار از شاهنامi فردوسی مورد تجزیهوتحلیل قرار گیرد پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
23 - نگاهی به مهم ترین برادر کشی های شاهنامه از منظر نظریه ی عقده ی حقارت آدلر
مهری تلخابیاین مقاله، در حوزه ی مطالعاتی روان شناسی ادبیات قرار می گیرد. در این مقاله داستان های برادرکشی در شاهنامه از منظر نظریه ی عقده ی حقارت آدلر مورد بررسی قرار گرفته است. این مقاله بر پایه نظریه ی یاد شده، بر آن است که چگونگی واکنش شخصیت های این داستان ها را کاویده و اهد چکیده کاملاین مقاله، در حوزه ی مطالعاتی روان شناسی ادبیات قرار می گیرد. در این مقاله داستان های برادرکشی در شاهنامه از منظر نظریه ی عقده ی حقارت آدلر مورد بررسی قرار گرفته است. این مقاله بر پایه نظریه ی یاد شده، بر آن است که چگونگی واکنش شخصیت های این داستان ها را کاویده و اهدافی که رفتار آن ها را در آینده جهت می دهد، بررسی کند. در پایان، به این نتیجه می رسد که انگیزهی واقعی رفتار آدمی در بسیاری از مواقع، برتری جویی و احساس مهتری است که ریشه در عقده ی حقارت دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
24 - تأسی پسر از پدر (رستم و زال در شاهنامهی فردوسی) از نگاه نقد کهن الگویی
بهاره یزدانیان امیری محمود طاووسی امیرحسین ماحوزینقد کهن الگویی بنابر آن چه که کارل گوستاو یونگ، روان شناس سوئیسی مطرح می کند و تکیّه ی اصلی تمامی مباحث خود قرارمی دهد، با تکیّه بر ناخودآگاه جمعی مطرح می شود. وی چند کهن الگو از جمله؛ پیر خرد، خود، آنیما و آنیموس، سایه با ذکر مصادیقی در ارتباط با انواع آن معرّفی می ک چکیده کاملنقد کهن الگویی بنابر آن چه که کارل گوستاو یونگ، روان شناس سوئیسی مطرح می کند و تکیّه ی اصلی تمامی مباحث خود قرارمی دهد، با تکیّه بر ناخودآگاه جمعی مطرح می شود. وی چند کهن الگو از جمله؛ پیر خرد، خود، آنیما و آنیموس، سایه با ذکر مصادیقی در ارتباط با انواع آن معرّفی می کند. در فرهنگ اساطیری ما، شاهنامه ی فردوسی شاخص ترین اثر مکتوب برای معرّفی اساطیر و کنکاش در جنبه های گوناگون ایشان بنابر آرای صاحب نظران در تمامی علوم به شمارمی رود. این نوشتار به میزان و دلایل تأثیرگذاری زال بر رستم و هم چنین در مقابل، تأثیرپذیری رستم از پدر، با توجّه به خاستگاه اسطوره ای ایشان در تاریخ اساطیری ادبیات فارسی بر مبنای شاهنامه ی فردوسی، از نگرش نقد کهن الگویی می پردازد. خواهیم دید که کهن الگو های سفر قهرمان، پیر خرد، سایه و خود، بیش از سایر صورت های مثالی در پدر و پسر مؤثّر بوده اند. در این زمینه، به خصوص هیچ پیشینه ای وجود ندارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
25 - رستم بین بطل فی المذهب البرغماتی ونقیض البطل فی الفلسفة المثالیة؛ دراسة فی اتجاه الفلسفة البرغماتیة
سیده مریم میرحسینی فاطمه حیدریالبرغماتیة هی أحدث الاتجاهات الفلسفیة فی العالم. وهی تلقی نظرة خاصة على مکوّنات الیوتوبیا البشریة وتقترح مبدأ العمل على أساس الاستنتاجات، وبعبارة أخرى، محاولة العمل للوصول إلى منفعة حقیقیة. تنظر هذه الفلسفة إلى قضایا مثل العدالة والقانون والأخلاق بنظرة مغایرة للفلسفة ال چکیده کاملالبرغماتیة هی أحدث الاتجاهات الفلسفیة فی العالم. وهی تلقی نظرة خاصة على مکوّنات الیوتوبیا البشریة وتقترح مبدأ العمل على أساس الاستنتاجات، وبعبارة أخرى، محاولة العمل للوصول إلى منفعة حقیقیة. تنظر هذه الفلسفة إلى قضایا مثل العدالة والقانون والأخلاق بنظرة مغایرة للفلسفة القدیمة. تعدّ رائعة فردوسی "الشاهنامه"، باعتبارها کتاباً ملحمیاً، انعکاساً متعالیاً لثقافة أمة ونموذجاً رائعا لطقوسها، وبالتالی یمکن أن تکون ذا أهمیة کبیرة لمنظّری الفلسفة البراغماتیة. وبنظرة موازیة على المجتمع الأسطوری للشاهنامه وتحلیل سلوک الشخصیات فیها؛ مثل رستم وأبطال الشاهنامه الآخرین على أساس هذه المؤشرات، تظهر العلاقة بین یوتوبیا فردوسی والفلسفة البراغماتیة. قامت الباحثتان بعد تقدیم الفلسفة البراغماتیة والنظریات المختلفة حولها، بالمقارنة بین المجتمع المثالی للشاهنامه والیوتوبیا البراغماتیة، وقد اعتمد البحث المنهج الوصفی التحلیلی، مستنداً إلى أبحاث المکتبات وتجمیع المصادر المترجمة المکتوبة المتعلقة بالفلسفة البراغماتیة. وفی هذا المقطع، مع إلقاء نظرة خاصة على شخصیة رستم کرمز أسطوری وممثل إیرانی فی الشاهنامه، نجد أن أفعال رستم وأبطال الشاهامنه الآخرین أخذ الجانب العملی البرغماتی، وقد أثرت هذه الأفعال فی ترسیخ أهدافهم وتنمیة مجتمعهم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
26 - تأثُّر علاء الأسواني بشخصيات حقيقية في رواية "عمارة يعقوبيان" على أساس نظرية التقليد والتمثيل؛ "زکي الدسوقي" نموذجاً
اعظم بی باک سیدابراهیم آرمن عطاءالله کوپالإن عمارة یعقوبیان هي إحدی روایات الکاتب المصري المعاصر علاء الأسواني الذي اشتهر بنظرته النقدية للمجتمع المصري والحكومة. یدرس الروائي في روایته التي بُنیت علی عمارة تحمل نفس الإسم مشاكل وصعوبات المجتمع المصري المعاصر ویحلّلها حیث أبطال روایته نماذج من شرائح المجتمع وهذا چکیده کاملإن عمارة یعقوبیان هي إحدی روایات الکاتب المصري المعاصر علاء الأسواني الذي اشتهر بنظرته النقدية للمجتمع المصري والحكومة. یدرس الروائي في روایته التي بُنیت علی عمارة تحمل نفس الإسم مشاكل وصعوبات المجتمع المصري المعاصر ویحلّلها حیث أبطال روایته نماذج من شرائح المجتمع وهذا المقال يقوم على نظرية التقليد والتمثیل وحسب هذه النظرية، يتم تقييم العمل الأدبي بناءً على درجة انعكاس الحقائق المحيطة به ودرجة صدقه في إظهار ما يعكسه، لأن أساس الفن هو التقليد وقابلية التأثیر، وعمل الفنان هو قول الحقيقة مع الخيال. و تطرق هذا البحث إلی دراسة وجوه الشبه والاختلاف في احدى شخصيات الرواية "كي الدسوقي" مع الشخصية الحقيقية "زكي رستم". وأهم ما توصل إلیه البحث هو أن الأسواني قد تأثّر کثیرا بسيرة حياة الفنان المصري الشهير "زكي رستم" واستلهم منها معالم الشخصیة الخیالیة، ومن هذه المعالم التي يمكن ذکرها: إسم الشخصية والوضع الاجتماعی الرفیع لأبیه و کیفة نشأته و مكان عیشه والتاريخ العائلي ونمط الحياة والإمكانيات المالية والرفاهية. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
27 - نظرة نقدیة عابرة إلى قصة سرخه فی الشاهنامه
حسن شوندی مریم خانیقد تتخلّل قصصَ الشاهنامة قصصٌ داخلیةٌ یمکن دراستها منفکة عن الحوادث الأصلیة. من تلک القصص ما یجری حول ابن أفراسیاب المعروف بـ"سرخه" الذی ینتهی مصیرُه، فی الحرب التی وقعت بین إیران وطوران وهو یطلب فیها بثأر سیاوش، بما انتهى إلیه مصیرُ "سیاوش" علی ید "رستم". والسؤال الذی چکیده کاملقد تتخلّل قصصَ الشاهنامة قصصٌ داخلیةٌ یمکن دراستها منفکة عن الحوادث الأصلیة. من تلک القصص ما یجری حول ابن أفراسیاب المعروف بـ"سرخه" الذی ینتهی مصیرُه، فی الحرب التی وقعت بین إیران وطوران وهو یطلب فیها بثأر سیاوش، بما انتهى إلیه مصیرُ "سیاوش" علی ید "رستم". والسؤال الذی یتبادر إلى الذهن هو أنه: لماذا لم ینصرف رستم عن قتل هذا الشاب البریء؟ فالإجابة عن هذا السؤال هو أنّ الرجل فی القصص الملحمیة إذا وقف إلى جانب الأعداء فهو منهم، صالحا کان أو مُسیئا، وهذا کما نراه فی غایة سیاوش حیث قتله أفراسیاب، ولم ینصرف عنه، مع ماکان له من الصفات النبیلة. ثم إنّ الأقدار هی التی تحکم فی الملاحم، فإذا حکمت للموت فلا مردَّ لحکمها بشیء. إذن لابدّ أن یعالج هذا النوع من القصص التی تنتهی عادة إلى موت البطل من منظر ملحمی. فإن الشاهنامة مجموعةٌ من القصص الملحمیة، وإن اختتمت هذه الملاحمُ اختتاما تراجیدیا. فیسعى المقالُ الذی بین أیدیکم إلى معالجة الأسباب التی انتهت إلى مقتل هذا الشاب بید رستم، مما أدّى إلى سخط القارئ له، وضجر الشاعر منه. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
28 - العلاقة بین الموتى فی "مقبرة رستم" فی "بهمننامه" ومذهب میترا
ایرج مهرکی لیلا خزلیعتبر فکر الولادة والموت من الأفکار التی رافقت البشریّة منذ العهود الأولى، حیث تطرّقت إلیه الأدیان والشعائر ومختلف المذاهب الفلسفیّة وحاولت تقدیم تفسیر واضح له أو الإجابة على التساؤلات المطروحة حوله. لقد أدّت أشعّة الشمس الحیاتیّة إلى ظهور مذهب عبادة الشمس، حتى أنّها أد چکیده کاملیعتبر فکر الولادة والموت من الأفکار التی رافقت البشریّة منذ العهود الأولى، حیث تطرّقت إلیه الأدیان والشعائر ومختلف المذاهب الفلسفیّة وحاولت تقدیم تفسیر واضح له أو الإجابة على التساؤلات المطروحة حوله. لقد أدّت أشعّة الشمس الحیاتیّة إلى ظهور مذهب عبادة الشمس، حتى أنّها أدّت إلى دفن الموتى بطریقة لا یفقدون معها ارتباطهم بالشمس. ومن أکثر الأجزاء إثارة فی قصیدة بهمن نامه، وصف إیرانشاه لمقبرة رستم وجثامین الرستمیّین؛ حیث دفنت جثامینهم بطریقة استثنائیّة. ونظراً لطریقة دفن أفراد العائلة الرستمیّة فی هذه المقبرة، فضلاً عن بعض الأسباب الأخرى، یحتمل أنّ أفراد تلک العائلة قد اعتنقوا مذهب میترا. سوف نتطرّق فی هذه المقالة إلى دراسة العلاقة بین دفن الموتى فی مقبرة رستم ومذهب میترا. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
29 - بررسی زبانی و ادبی کتیبهی داریوش در نقش رستم (DNb)
فرخ حاجیانیفارسی باستان، گونه ی زبانی به کار رفته به خط میخی در سنگ نوشته های شاهان هخامنشی (سده های ششم تا چهارم پیش از میلاد) است که در حقیقت نشان دهنده ی گویشی از گویش های ناحیه ی پارس و یکی از گویش های جنوب غربی ایران است. این زبان با واژه هایی از گویش دیگر و با گونه هایی کهن چکیده کاملفارسی باستان، گونه ی زبانی به کار رفته به خط میخی در سنگ نوشته های شاهان هخامنشی (سده های ششم تا چهارم پیش از میلاد) است که در حقیقت نشان دهنده ی گویشی از گویش های ناحیه ی پارس و یکی از گویش های جنوب غربی ایران است. این زبان با واژه هایی از گویش دیگر و با گونه هایی کهن گرا نوشته شده است و به خوبی ویژگی های سبکی و زبان ادبی بودن را در خود دارد. در کتیبه ی فارسی باستان آرامگاه، داریوش که در کنار در ورودی آرامگاه داریوش نوشته شده و به کتیبه ی DNb معروف است، داریوش خود را در یک هیأت شاه آرمانی معرفی می کند که می توان آن را آیین شهریاری نامید و داریوش می خواهد خود را در آن آیینه جای دهد و در قالب پیامی به گوش جهانیان برساند. مقایسه ی نوشته های دیگر داریوش با این کتیبه ی آرامگاه که آخرین سخنان اوست، این تصور القا می شود که این کتیبه شاید نوعی وصیت نامه باشد. در بند آخر کتیبه ی داریوش، شامل ده سطر اندرزی است که به یکی از جوانان جامعه که احتمالاً از آنانی که در صف سربازان جاویدان یا فرماندهان آینده قرار می گیرند، می دهد. از دیگر ویژگی های این کتیبه، مسائل و مباحث اخلاقی است که داریوش بر آن تأکید فراوانی دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
30 - بررسی شگردهای ادبیات روایی در «رزمنامه ی رستم و اشکبوس» (با محوریت گفت وگو)
مسعود سرحدیرزمنامه ی رستم و اشکبوس یک اثر برجسته در حوزه ی ادبیات روایی و از بهترین نبردهای پهلوانی پردازش یافته در شاهنامه است. بسیاری از ویژگی های آثار روایی در این نبرد دیده می شود. یکی از این ویژگی ها گفت وگو یا دیالوگ است که از عناصر مهم و دشوار در متون روایی محسوب می شود. چکیده کاملرزمنامه ی رستم و اشکبوس یک اثر برجسته در حوزه ی ادبیات روایی و از بهترین نبردهای پهلوانی پردازش یافته در شاهنامه است. بسیاری از ویژگی های آثار روایی در این نبرد دیده می شود. یکی از این ویژگی ها گفت وگو یا دیالوگ است که از عناصر مهم و دشوار در متون روایی محسوب می شود. فردوسی این حماسه ی کوتاه را بیشتر بر اساس گفت وگو بنا نهاده است. او با گفتمان تخاطبیِ طنزآلودی که بین قهرمان و ضد قهرمان رد و بدل می کند داستان را طوری پیش می برد که ضمن تقویت پیرنگ و تعلیق در مخاطب، به آکسیون (عمل داستانی)، گره افکنی، اوج، فرود و پایان ماجرا سوق پیدا کند. در این نوشتار بهره های فردوسی از شگرد گفت وگو، همراه با نیم نگاهی به لحن و شخصیت پردازی، مورد بررسی قرار می گیرد تا هنر نمایش پردازی (دراماتیک) فردوسی بیشتر آشکار شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
31 - بررسی و تحلیل کنش های سیمرغ در ارتباط با زال و رستم با رویکرد تمثیلی
محمدرضا فاطمی مقدم سقی فرشاد میرزایی مطلق مسعود سپه وندیسیمرغ یکی از شخصیّت های غیرانسانی در شاهنامۀ فردوسی است که می توان نگاهی تمثیلی به کنش های آن داشت. در شاهنامه به دو سیمرغ اهورایی و اهریمنی اشاره شده است که هدف پژوهش حاضر، بررسی کنشهای سیمرغ اهورایی در ارتباط با زال و رستم است. دربارۀ ضرورت تحقیق باید گفت که نگاهی به چکیده کاملسیمرغ یکی از شخصیّت های غیرانسانی در شاهنامۀ فردوسی است که می توان نگاهی تمثیلی به کنش های آن داشت. در شاهنامه به دو سیمرغ اهورایی و اهریمنی اشاره شده است که هدف پژوهش حاضر، بررسی کنشهای سیمرغ اهورایی در ارتباط با زال و رستم است. دربارۀ ضرورت تحقیق باید گفت که نگاهی به زمینه های تمثیلی شاهنامه در رسیدن به ژرف ساخت لایه های فکری فردوسی تأثیری مطلوب دارد. سؤال اصلی تحقیق این است که سیمرغ در شاهنامه چه مصداق های تمثیلی دارد؟ نتایج تحقیق نشان می دهد که این پرنده در ماجرای نبرد رستم با اسفندیار، تمثیلی از حکیم و خردورز است و تهمتن را از شکست و مرگ می رهاند. همچنین، در ماجرای به دنیا آمدن رستم، سیمرغ تمثیلی از پزشک است و با اقدامات خود، زمینه های زایش پور زال را فراهم می آورد. افزون بر این، در داستان زاده شدن زال و طرد شدن از سوی پدرش، سیمرغ را باید تمثیلی از مادر و محافظ دانست. او نوزاد را پرورش می دهد و به نوعی، باعث تداوم جریان اصلی حماسۀ ایرانی (پیدایی رستم) می شود. تحقیق حاضر با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی و استناد به منابع کتابخانه ای تدوین شده است. همچنین، تاکنون در هیچ پژوهشی به صورت مستقل به ابعاد تمثیلی شخصیّت سیمرغ در شاهنامه اشاره ای نشده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
32 - تطور بیان تمثیل در داستان رستم و سهراب شاهنامه حکیم فردوسی
محمد رضا کیوانفر پروانه عادلزاده کامران پاشاییدر نگاه طولی ومطالعه ی مکرر در داستان رستم و سهراب ونظر به اهمیت این داستان از شاهنامهی فخیم فردوسی حکیم انجام این مهم پژوهشی لازم آمد که انواع تمثیل در جوف این داستان معین و متبین وتفسیر و آشکار گردند. پژوهنده پس از مطالعۀ طولی اثر با دیدگاه فنی و لفظی به این نتیجه رس چکیده کاملدر نگاه طولی ومطالعه ی مکرر در داستان رستم و سهراب ونظر به اهمیت این داستان از شاهنامهی فخیم فردوسی حکیم انجام این مهم پژوهشی لازم آمد که انواع تمثیل در جوف این داستان معین و متبین وتفسیر و آشکار گردند. پژوهنده پس از مطالعۀ طولی اثر با دیدگاه فنی و لفظی به این نتیجه رسیده است که داستان رستم وسهراب که از دیالوگهای طولانی میان قهرمانان تشکیل شده، تابلویی از صنایع بدیعی، بیانی و زیباشناختی مخصوصاً در زمینهی تمثیل به شکلهای گوناگون در بستری از کاربردهای استعاری آنیمیسم و فورگراندیک، (کاربرد همهی صنایع بدیعی وبیانی برای بهتر بیان کردن اثر ادبی در داستانهای شاه نامه در این داستان مشهود است) و تشبیه، کنایه، مجاز، حسآمیزی، لف و نشر و ارسالالمثل است. آنچه در این داستان بروز وحضور بیشتری دارد گونههای مختلف اغراق مبالغه وتبلیغ است البته در داستانهای دیگر شا هنامه هم حضور این صنایع جزو شاکلهی اصلی داستانهای حماسی شاهنامه هست ونیز تشبهات مرکب توصیفی برگرفته از مشهودات از نوع حسی به حسی آمیزی به وفور کاربرد دارد که در داستانهای دیگر شاهنامه به این کثرت وگستردگی نیست. ضرورت این تحقیق فهم و درک بهتر تمثیلهای بکار رفته در داستان رستم و سهراب برای پژوهندگان با بهره بردن از صنایع بدیعی و بیانی بمنظور درک بهتر محتوایی این رزمنامه شاهنامه است. این جستار بصورت کتابخانهای و توصیفی-تحلیلی و با توجه به ابیات شاهنامه فردوسی حکیم در طول داستان رستم وسهراب صورت پذیرفته است و هدف تنوع این کاربردهای گسترده نشانۀ پرورده بودن مطلب و عمق بخشیدن به آن در بازخوانیهای مکرری است که فردوسی حکیم در مدت بیش از سی سال از سال 369 تا 402 انجام داده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
33 - برآورد کیفیت و آشکارسازی تغییرات پهنه های جنگلی با استفاده از تصاویر ماهواره ای (مطالعة موردی: شهرستان رستم، فارس)
محمود احمدی مهدی نارنگی فردهدف از این تحقیق، برآورد قابلیت داده های ماهواره لندست در آشکارسازی پهنه های جنگلی و ارزیابی تغییرات کیفی پوشش جنگلی، استخراج کاربری و درصد پوشش گیاهی در شهرستان رستم است. برای انجام تحقیق با استفاده از تصاویر ماهواره لندست (1366 و 1389)، نقشه های کاربری اراضی جنگلی، شا چکیده کاملهدف از این تحقیق، برآورد قابلیت داده های ماهواره لندست در آشکارسازی پهنه های جنگلی و ارزیابی تغییرات کیفی پوشش جنگلی، استخراج کاربری و درصد پوشش گیاهی در شهرستان رستم است. برای انجام تحقیق با استفاده از تصاویر ماهواره لندست (1366 و 1389)، نقشه های کاربری اراضی جنگلی، شاخص نرمال شده اختلاف پوشش گیاهی (NDVI) و کسر شاخص پوشش گیاهی (RVI)، با استفاده از الگوریتم بیشترین شباهت و طبقه بندی نظارت شده تهیه گردید. نتایج نشان داد که مساحت لایههای استخراج شده 78/48 کیلومترمربع برای لایه جنگل متراکم، 67/348 کیلومترمربع برای تراکم متوسط و 42/281 کیلومترمربع برای تراکم کم همچنین 81/68 کیلومترمربع برای مناطق بایر میباشد. ارزیابی نتایج طبقه بندی بیانگر دقت کلی با 3/94، صحت تولید کننده 91 ، صحت کاربر با 95 درصد و همچنین خطای گماشته 09/0 و خطای حذف شده 05/0 می باشد. که بالاترین صحت تولید کننده مربوط به جنگل با تراکم کم با 99 درصد و کمترین جنگل متراکم با 80 درصد و بالاترین درصد صحت کاربر مربوط به کلاس بایر با 100 و کمترین جنگل با تراکم متوسط با 87 درصد محاسبه شد. همچنین مقایسه نقشه های درصد و کسر شاخص پوشش گیاهی در سال 1366 و 1389 تغییرات معنی دار این شاخص را نشان نداد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
34 - روانشناسی زبان و زبانشناسی روان در داستان رستم و سهراب
رضا اشرف زاده علی روحبخش مبصریهر اثر ادبی، در پهنة زبان شکل میگیرد و زبان، شبکهای از نشانههاست که دلالتهای متفاوتی دارد. در واقع اثر ادبی در متن اتّفاق میافتد ولی حوزۀ دلالتهای آن در کنشی با خارج از متن رخ میدهد. حوزههایی از جنس فلسفه، روانشناسی، جامعهشناسی و .... هر واژهای در متن، از یک چکیده کاملهر اثر ادبی، در پهنة زبان شکل میگیرد و زبان، شبکهای از نشانههاست که دلالتهای متفاوتی دارد. در واقع اثر ادبی در متن اتّفاق میافتد ولی حوزۀ دلالتهای آن در کنشی با خارج از متن رخ میدهد. حوزههایی از جنس فلسفه، روانشناسی، جامعهشناسی و .... هر واژهای در متن، از یکسو با جهان بیرون و از سوی دیگر با ذهن انسان در کنش است. واژهها گاه آنچنان تنیده شده با ذهن هستند که ضمیر ناخودآگاه انسان میشوند و ناخودآگاهِ انسان، دغدغة علومی چون روانشناسی و زبانشناسی و در یک کلام، دغدغه فلسفة زیباییشناسی است.جایگاهی که میتوان در آن ناخودآگاه را تبیین کرد، بررسیِ نتیجة کنش و واکنشِ زبان و ذهن است. بههمین علّت زبانشناسی با رویکرد روانشناسی میتواند سهم مهمی در شناساندن یک اثر ادبی به جامعه و حتّی شناساندن اثر ادبی به خودِ نویسنده و مؤلّفِ آنرا داشته باشد. مهمترین دستاورد این پژوهش، بررسی و نقد لغزشهایزبانی در داستان رستم و سهرابِ حکیم ابوالقاسمفردوسی است که به این بهانه، برخی از ایمانهای قلبی و سرخوردگیهای اجتماعی این شاعر فرزانه و محجوبِ ایرانزمین، نمایان میگردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
35 - نشانهشناسی تصویر زن در سینمای عباس کیارستمی
پدرام رستمی محمدجواد گهربخش بابک سعداللهی مجتبی مدنیهدف پژوهش حاضر بررسی نشانه شناسی تصویر زن در سینمای کیا رستمی می باشد. جامعه آماری فیلم های معطوف به نشانه شناسی زنان ساخته کیارستمی می باشد. روش نمونه گیری هدفمند و نمونه پژوهش فیلم های گزارش و ده بود. طرح پژوهش توصیفی-تحلیلی است. شیوه بهدست آوردن اطلاعات از طریق مناب چکیده کاملهدف پژوهش حاضر بررسی نشانه شناسی تصویر زن در سینمای کیا رستمی می باشد. جامعه آماری فیلم های معطوف به نشانه شناسی زنان ساخته کیارستمی می باشد. روش نمونه گیری هدفمند و نمونه پژوهش فیلم های گزارش و ده بود. طرح پژوهش توصیفی-تحلیلی است. شیوه بهدست آوردن اطلاعات از طریق منابع کتابخانهای و مشاهده فیلمها بود. فیلم ها مورد تحلیل نشانهشناسی قرار گرفتند. نشانهشناسی بر اساس دو سنت عمده سنت فردیناند دوسوسور و سنت چارلز سندرس پیرس صورت گرفت. مطالعه و بررسی آثار بلند کیارستمی نشان داد که وی در طول دوران کاری خود نسبت به زنان و دغدغههای آنان اشراف داشته و بخش عمدهای از دوران متاخر فیلمسازیاش را به بازنمایی زنان و مشکلات آنها اختصاص دادهاست. وی بهخصوص در آثار متاخر خود، زنان را در کانون توجه فیلمهایش قرار داده است. نتایج بررسی مبتنی بر نشانهشناسی فیلم گزارشو ده نشان داد که کیارستمی در تلاش بوده تا ضمن بازتاب مشکلات زنان، نگاه جامعه به زن و انتظاراتی که از وی میرود را نیز نشان دهد و بر این مهم تاکید نماید که این نگاه سنتی و کلیشهای، علیرغم گذشت سالها، هم چنان در جامعه وجود دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
36 - بررسی ریختشناسانه داستان شغاد از شاهنامه بر اساس نظریة پراپ
یدالله شکریمقاله پیش رو در پی آن است که داستان شغاد شاهنامه را بر پایه نظریه ریخت شناسی ولادیمیر پراپ تحلیل و میزان تطابق آن دو با یکدیگر را بررسـی کنـد. به همین منظور در بخش نخسـت، مبانـی نظری مکتـب ساختـارگرایی و ریخت شناسی بررسی می شود. در ساختـارگرایی اصالـت به متن، بی توجهی ب چکیده کاملمقاله پیش رو در پی آن است که داستان شغاد شاهنامه را بر پایه نظریه ریخت شناسی ولادیمیر پراپ تحلیل و میزان تطابق آن دو با یکدیگر را بررسـی کنـد. به همین منظور در بخش نخسـت، مبانـی نظری مکتـب ساختـارگرایی و ریخت شناسی بررسی می شود. در ساختـارگرایی اصالـت به متن، بی توجهی به ریشه های فرهنگی، اجتماعی و تاریخی، توجـه به روابط متقابل واحـدهای متن مورد توجه است. در ریخـت شناسی مواردی مانند :چهـار قانون کلی در شخصیـتها، عناصر پایدار و متغییر داستان، کنش های هفت گانه شخصیت ها، کارکردها و انواع حرکت در داستان بررسی می شود. نگارنده در بخش دوم به بررسی داستان شغاد بر پایه یافته های پراپ پرداخته و با رسم جداول و شکل هایی مباحث را نشان داده است داستان با کارکردها پراپ تطبیق داده شده و موارد جابه جایی کارکردها و عدم مطابقتها مشخص شده است. این جسـتاردر پایان به این نتیـجه می رسد که داسـتان بر پایه الگـو پراپ دارای دو حرکـت است و مواردی هست که داسـتان مطابق الگو نیست و کارکرد جدیدی به نام پذیرش تقدیر در داستانهای ایرانی وجود دارد که در الگوی پراپ مطـرح نشده است. اندیـشه ثنویت در کارکردهای داسـتان شغاد وجود دارد توجه به عـدد سه به شکل رویدادهای سهگانه در به انجام رسیدن اهداف شخصیتها دیده میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
37 - تطبیق و تحلیل داستان رستم و سهراب و شاهزاده اودیپ در رمان «زنی با موهای قرمز» اثر اورهان پاموک
سمیرا جمالی قطلو ناصر علیزاده خیاط آرش مشفقیاورهان پاموک نویسندۀ رمان زنی با موهای قرمز در روایت رمان بهصورت پرتکرار و پردامنه به داستان رستم و سهراب و شاهزاده اودیپ پرداخته است. این رمان نویسِ معاصر ترک علاوه بر نقل کلیت داستانها، با بازآفرینی موضوعی، توصیف و تحلیل درون مایهها، انگیزهها و جزئیات داستان رست چکیده کاملاورهان پاموک نویسندۀ رمان زنی با موهای قرمز در روایت رمان بهصورت پرتکرار و پردامنه به داستان رستم و سهراب و شاهزاده اودیپ پرداخته است. این رمان نویسِ معاصر ترک علاوه بر نقل کلیت داستانها، با بازآفرینی موضوعی، توصیف و تحلیل درون مایهها، انگیزهها و جزئیات داستان رستم و سهراب و شاهزاده اودیپ این پرسش را در ذهن متبلور میکند که نویسنده با استفاده از درونمایههای این دو داستان چه هدفی را پیگیری میکند؟ در این پژوهش، کیفیت و هدف بهره مندی پاموک از دو اسطوره متعلق به دو تمدن کهن با درونمایۀ روابط پدر و پسر مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان داد، نویسنده در این رمان کهنالگوی پدرکشی و کهن الگوی پسرکشی برآمده از داستانهای اسطورهای غرب و شرق را در تقابل با هم مقایسه کرده است. پاموک خواسته و توانسته نشان دهد فرهنگ ترکیه همانند موقعیت مکانیاش پلی میان شرق و غرب است و با وجود اینکه در جامعۀ کنونی ترکیه به علل مختلف داستانها فراموش شدهاند؛ امّا مفاهیم و نمود فرهنگی آنها زنده و فعّال هستند. در واقع ابتکار عمل پاموک در زنی با موهای قرمز این است که نویسنده بهصورت هدفمند با بهرهمندی از آثار ادبی کهن، رمانی پستمدرن آفریده و بدین وسیله توانسته تفسیری نمادین از فرهنگ و روان شناسی ملی جامعۀ خود ارائه کند. در پژوهش حاضر جمعآوری دادهها به شیوة کتاب خانهای صورت گرفته و روش این مقاله توصیفی ـ تحلیلی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
38 - بررسی و تحلیل مؤلّفههای هویّت ملّیِ جغرافیایی و فرهنگی در شاهنامۀ فردوسی با رویکرد به شخصیّت رستم
محمدرضا فاطمی مقدم سقی دکتر فرشاد میرزایی مطلق دکترمسعود سپه وندیشاهنامۀ فردوسی به دلیل بازآفرینی هویّت ملّی از اهمّیّت ویژه ای برخوردار است. فرزانۀ طوس با تکیه بر عناصر و مفاهیم هویّت ساز، نقش محوری در پیوند دادن ایرانیان با پیشینۀ غنی فرهنگی خود داشته است. رستم یکی از شخصیّت های برجسته است که فردوسی با تکیه بر ویژگی های جسمانی و مع چکیده کاملشاهنامۀ فردوسی به دلیل بازآفرینی هویّت ملّی از اهمّیّت ویژه ای برخوردار است. فرزانۀ طوس با تکیه بر عناصر و مفاهیم هویّت ساز، نقش محوری در پیوند دادن ایرانیان با پیشینۀ غنی فرهنگی خود داشته است. رستم یکی از شخصیّت های برجسته است که فردوسی با تکیه بر ویژگی های جسمانی و معنوی او، بخش عمده ای از آراء هویّت ساز خود را تبیین کرده است. در این پژوهش، با روش توصیفی -تحلیلی و استناد به منابع کتابخانه ای، مؤلّفه های هویّت ملیِ جغرافیایی و فرهنگی که فردوسی از طریق به کارگیری شخصیّت رستم در شاهنامه به مخاطبان خود انتقال داده، بررسی شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که رستم به عنوان مهم ترین شخصیّت شاهنامه در پیشبرد اهداف ملّی گرایانۀ فردوسی و ایجاد نوعی هویّت خواهی ایرانی بسیار مؤثّر بوده است. فردوسی، مفاهیم هویّت سازِ جغرافیایی همچون: ترسیم محدودۀ جغرافیایی کشور ایران؛ نگرش مثبت و تعلّق خاطر نسبت به آب و خاک؛ نگرش نسبت به جایگاه سرزمین ایران در سطح جهان و مرجع دانستن آن؛ آمادگی برای دفاع از آب و خاک در زمان خطر و تعرض به آن؛ علاقه مندی به یکپارچگی سرزمین در آینده و نیز، مفاهیم هویّت سازِ فرهنگی همچون: تربیت فرزند و احترام به میراث گذشتگان را با خلق رستم و بهره مندی از ظرفیّت های رویدادهایی که این شخصیّت تجربه کرده، در شاهنامه بازتاب داده و با مخاطبان خود به اشتراک گذاشته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
39 - سیر تحولات شهر نور در بستر تاریخ
صفر یوسفیپیشینه تاریخی منطقه نور نه تنها در عرصه تاریخ که به درازنای افـسانههـا و اسـطورههـامیرسد. این منطقه، مقاطع عدیدهای از تاریخ را همراه با خانـدانهـای سیاسـی صـاحب قـدرت ونفوذ به خود دیده است. این ناحیه هنگامی جزء ولایـت رویـان باسـتانی بـود تـا اینکـه بخـشی ازولایت رستمدا چکیده کاملپیشینه تاریخی منطقه نور نه تنها در عرصه تاریخ که به درازنای افـسانههـا و اسـطورههـامیرسد. این منطقه، مقاطع عدیدهای از تاریخ را همراه با خانـدانهـای سیاسـی صـاحب قـدرت ونفوذ به خود دیده است. این ناحیه هنگامی جزء ولایـت رویـان باسـتانی بـود تـا اینکـه بخـشی ازولایت رستمدار گردید و نام نور به خود گرفت.داستان وجه تسمیهاش نیز برخلاف ظاهرش، حکایات چندی را در پیرامون خود آفریـدهاست. به رغم مرکزیـت سیاسـی و تحـولات اجتمـاعی در آن، از موقعیـت اقتـصادی مناسـب نیـزبرخوردار بوده است آثا. ر به جای مانده از گذشته این ناحیه نیز حکایتگر دیرینگـی و اهمیـت آندر طی ازمنههای مختلف تاریخ ایران میباشد. در مقاله حاضر تلاش شده است تا از خـلال منـابععدیده و سفرنامههای موجود به زوایایی تاریک این منطقه نظر گردیده و روند اجمالی شکلگیـریو ثبات سیاسی این منطقه به صورت کاملاً مستند، مورد بررسی و پژوهش قرار میگیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
40 - عشق و خودآئینی در جهان حماسه بر پایۀ مقایسۀ دو شخصیت رستم شاهنامۀ فردوسی و آشیل ایلیاد هومر
ماری افتخارزادهدر این مقاله، به تشریح جایگاه عشق و خودآئینی (استقلال شخصیت)، بهمنزلۀ دو رانۀ روانشناختی و درعینحال اخلاقی بنیادی هستی بشر، در جهان حماسه خواهیم پرداخت. در جهان حماسه، در مقایسه با عشق، خودآئینی در شالودة هستی قهرمان حماسه قرار دارد؛ بهعبارتی، در حماسه ها، محور اصلی چکیده کاملدر این مقاله، به تشریح جایگاه عشق و خودآئینی (استقلال شخصیت)، بهمنزلۀ دو رانۀ روانشناختی و درعینحال اخلاقی بنیادی هستی بشر، در جهان حماسه خواهیم پرداخت. در جهان حماسه، در مقایسه با عشق، خودآئینی در شالودة هستی قهرمان حماسه قرار دارد؛ بهعبارتی، در حماسه ها، محور اصلی هستیِ قهرمان میل به خودآئینی است و عشق، هرچند پرشور و سوزان، صرفاً تابع آن است. در واقع، در چنین فضایی عشق صرفاً دستاویزی برای حفظ خودآئینی قهرمان است و مرجعیتی بیش از این ندارد. بدین منظور، با روش توصیفی-تحلیلی در ابتدا بر اساس آرای امانوئل کانت در فلسفۀ اخلاق، تعریفی اجمالی از اصل خودآئینی در برابر اصل دیگرآئینی به دست خواهیم داد. سپس، با مقایسۀ دو قهرمان اصلی دو حماسۀ بزرگ تاریخ بشر، یعنی رستم در شاهنامۀ فردوسی و آشیل در ایلیاد هومر، تشریح خواهیم کرد که چگونه محور در دنیای حماسه خودآئینی است و عشق مادون آن محسوب میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
41 - تحولّات اقتصادی (ارضی) دوره ی آق قویونلو (908-857 ق.)
رضا طاهرخانی محمد سپهریچکیدهبه رغم اهمیت تحولات سیاسی و فرهنگی ایران در دوره فرمانروایی آق قویونلوها در نیمه دوم سده 9 ق، تحولات اقتصادی این دوره نیز حائز اهمیت بسیار است. سیاست های اقتصادی این دوره عمدتاً بر پایة نظام زمینداری و دامپروری بنا شده بود. اوزون حسن بنیانگذار این سلسله، قانون نامه چکیده کاملچکیدهبه رغم اهمیت تحولات سیاسی و فرهنگی ایران در دوره فرمانروایی آق قویونلوها در نیمه دوم سده 9 ق، تحولات اقتصادی این دوره نیز حائز اهمیت بسیار است. سیاست های اقتصادی این دوره عمدتاً بر پایة نظام زمینداری و دامپروری بنا شده بود. اوزون حسن بنیانگذار این سلسله، قانون نامه ای تدوین کرد که در نوع خود کم نظیر بود؛ بیشتر مطالب این قانون نامه در خصوص میزان و نوع مالیاتی است که کشاورزان و دامپروران کوچ نشین به دولت پرداخت می کردند. او با این کار بازنگری در مالیات بندی اراضی و اصلاح مباحث مالیاتی را خواستار شد. تا از فشار فزایندة مالیاتی بر تودة مردم بکاهد. برخی دیگر از سلاطین آق قویونلو نیز به پیروی از اوزون حسن اقداماتی را در جهت رفع مظالم مالیاتی، حذف مالیات های غیر اسلامی و پیشگیری از هرج و مرج در مالیات گیری انجام دادند. به ویژه سلطان یعقوب که بیشتر اهتمامش را در جهت اصلاحات در حوزة سیورغال ها معطوف داشت. اما رستم بیگ با خط بطلانی بر اصلاحات انجام شده در گذشته، بار دیگر واگذاری در امر سیورغال ها4 را افزایش داد به گونه ای که هیچ یک از سلاطین آق قویونلو تا آن زمان به اندازة او سیورغال واگذار نکرده بودند. احمد پادشاه نیز تحت تأثیر عثمانی ها، اصلاحاتی را در جهت حذف مالیات های غیر شرعی و کاهش نفوذ زمینداران انجام داد. به نظر می رسد این پژوهش توانسته، تحولات و اصلاحات اقتصادی دورۀ آق قویونلو را تبیین کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
42 - نگرش مورخان آثار تاریخنگاری سده واپسین صفوی (1035ه ق -1135ه ق) به قیامها و شورشها در ایران با تاکید بر منابع داخلی
نسترن ریاسوند منیره کاظمی راشد محمدباقر آرام رحیم شهرتی فردچکیده: واپسین قرن دورۀ صفویه به دلیل ضعف حکومت مرکزی، موجب شورشهای اعتراض آمیزی همچون شورش غریبشاه ویا رستم خان سپهسالار و...علیه حکومت مرکزی شد. مورخان این دوره ضمن وابستگیها یا تمایلات جانبدارانه درباری، علاوه بر گزارش شورش و تاکید بر عدالت شاهان، به توجیه علل این شو چکیده کاملچکیده: واپسین قرن دورۀ صفویه به دلیل ضعف حکومت مرکزی، موجب شورشهای اعتراض آمیزی همچون شورش غریبشاه ویا رستم خان سپهسالار و...علیه حکومت مرکزی شد. مورخان این دوره ضمن وابستگیها یا تمایلات جانبدارانه درباری، علاوه بر گزارش شورش و تاکید بر عدالت شاهان، به توجیه علل این شورشها پرداخته و در بخش اعظمی از گزارشات، صرفا سرداران یاغی و یا طوایف شورشی را مقصر قلمداد کردهاند وتقریبا در هیچ یک از این منابع مطالبی در خصوص علل واقعی حدوث این شورشها و همچنین تحلیل پیامدهای آنان آورده نشده است. به دلیل وابستگی های مورخان به دربار و ساختار دیوان سالاری، دیدگاه حاکمیتی در ارائه گزارشات و تبیین علل و پیامدهای این اعتراضات بسیار پر رنگ است. براین اساس، پرسش اصلی در این پژوهش این است که شورشها و درگیریهای داخلی چه جایگاهی را در آثار تاریخنگاری سده پایانی عصر صفوی به خود اختصاص داده اند؟ انعکاس این شورشها بر اساس نگرش مورخان و حجم منابع تاریخی و موقعیت اجتماعی و سیاسی مورخان در این دوره متفاوت بوده و به علل مذهبی و دینی و اجتماعی و سیاسی و ... بستگی دارد. انجام پژوهش حاضر به روش گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای وتحلیل محتوا میسر شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
43 - نگاهی متفاوت به فرسایش آثار باستانی- تحلیل دلایل فرسایش بر اساس نتایح مطالعات مکانیک سنگی
نگینه فرهنگ دوست دکترعلیرضا بهرمان دکتر سعید دهقانچکیده: یکی از مهمترین دغدغه ها در خصوص آثار باستانی هر کشور عبارت از حفظ و نگهداری آنها در برابر فرسایش گسترده در گذر زمان است. به نظر می رسد با توجه به تغییراتشرایط اقلیمی کشور در دهه های اخیر ، روند فرسایش این آثار شدت بیشتری پیدا کرده است. بر این اساس ضروری است تا چکیده کاملچکیده: یکی از مهمترین دغدغه ها در خصوص آثار باستانی هر کشور عبارت از حفظ و نگهداری آنها در برابر فرسایش گسترده در گذر زمان است. به نظر می رسد با توجه به تغییراتشرایط اقلیمی کشور در دهه های اخیر ، روند فرسایش این آثار شدت بیشتری پیدا کرده است. بر این اساس ضروری است تا مطالعات گسترده و دقیق تری در خصوص قابلیت و یا دلایل فرسایش توده سنگ های میزبان این آثار به عمل آید. دراین رابطه دانش مکانیک سنگ و تحلیل نتایج حاصل از آن می تواند در ارزیابی دلایل و مقایسه قابلیت فرسایش آثار باستانی نقش موثری داشته باشد. دراین مقاله با نگاهی متفاوت به مقوله فرسایش آثارباستانی ، دلایل فرسایش بر اساس نتایج مطالعات مکانیک سنگدر سه سایت در استان فارسمورد بررسی قرار گرفته است. به این منظور نمونه هایی از توده سنگ های محوطه های باستانی نقش رستم، تنگ چوگان و نقش رجب تهیه وآزمایشات آزمایشگاهی متعددی بر روی آنها انجام شده است.آثاریاد شده جزو کهن ترین آثار باستانی ایران زمین اند که در استان شیراز قرار دارند. دلیل انتخاب این آثار به صورت متمرکز در یک استان، یکسان بودن شرایط آب و هوایی (دما،رطوبت،میزان بارندگی وعواملی نظیر آنها) در فرآیند مقایسه و پیش بینی بودهاست. تحلیل های صورت گرفته بر اساس نتایج حاصل از آزمایشهای مکانیک سنگ ، به خوبی با میزان فرسایش آنها انطباق دارد و از این رو استفاده از این آزمایشهابرایپیش بینی احتمال فرسایش و تخریب سایر آثار توصیه می شود. واژگان کلیدی:آثار باستانی، مکانیک سنگ، فرسایش، نقش رستم، تنگ چوگان ، نقش رجب پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
44 - تحولّات اقتصادی (ارضی) دوره ی آق قویونلو ( 908-857ق).
رضا طاهرخانی محمد سپهریبه رغم اهمیت تحولات سیاسی و فرهنگی ایران در دوره فرمانروایی آق قویونلوها در نیمه دوم سده9ق، تحولات اقتصادی این دوره نیز حائز اهمیت بسیار است. سیاست های اقتصادی این دوره عمدتاً بر پایةنظام زمینداری و دامپروری بنا شده بود. اوزون حسن بنیانگذار این سلسله، قانون نامه ای تدوی چکیده کاملبه رغم اهمیت تحولات سیاسی و فرهنگی ایران در دوره فرمانروایی آق قویونلوها در نیمه دوم سده9ق، تحولات اقتصادی این دوره نیز حائز اهمیت بسیار است. سیاست های اقتصادی این دوره عمدتاً بر پایةنظام زمینداری و دامپروری بنا شده بود. اوزون حسن بنیانگذار این سلسله، قانون نامه ای تدوین کرد که درنوع خود کم نظیر بود؛ بیشتر مطالب این قانون نامه در خصوص میزان و نوع مالیاتی است که کشاورزان ودامپروران کوچ نشین به دولت پرداخت می کردند. اوزون حسن توانست مالیات اراضی را که در سراسرمملکت گرفته می شد یکسان کند و قانون نامه ای را برای تعیین تکلیف شکایت مردم، مرافعات آنان، تعیینتعزیر و جرایم و جز آن نوشت و به سراسر قلمرو خود فرستاد تا بدان عمل کنند. او با این کار بازنگری درمالیات بندی اراضی و اصلاح مباحث مالیاتی را خواستار شد. تا از فشار فزایندة مالیاتی بر تودة مردم بکاهد.برخی دیگر از سلاطین آق قویونلو نیز به پیروی از اوزون حسن اقداماتی را در جهت رفع مظالم مالیاتی،حذف مالیات های غیر اسلامی و پیشگیری از هرج و مرج در مالیات گیری انجام دادند. به ویژه سلطانیعقوب که بیشتر اهتمامش را در جهت اصلاحات در حوزة سیورغال ها معطوف داشت. اما رستم بیگ با خطبطلانی بر اصلاحات انجام شده در گذشته، بار دیگر واگذاری در امر سیورغال ها 4را افزایش داد به گونه ایکه هیچ یک از سلاطین آق قویونلو تا آن زمان به اندازة او سیورغال واگذار نکرده بودند. احمد پادشاه نیزتحت تأثیر عثمانی ها، اصلاحاتی را در جهت حذف مالیات های غیر شرعی و کاهش نفوذ زمینداران انجامداد. حال پرسش اصلی این پژوهش آن است: تحولات اقتصادی دورة آق قویونلو کدامند؟ به نظر می رسداین پژوهش توانسته، تحولات و اصلاحات اقتصادی دورة آق قویونلو را تبیین کند پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
45 - بررسی نقش حیوانات در ضربالمثلهای عامۀ شهرستان رستم
غلامعلی محمدی عطا محمد رادمنش محبوبه خراسانیادبیات عامیانۀ هر قوم و خطّهای اعم از نظم و نثر و ادبیات شفاهی نشاندهنده و بیانگر فکر، باور، آداب و رسوم، رفتار، مناسبات فرهنگی و اجتماعی و شیوۀ زندگی است. در میان ضربالمثلهای شهرستان رستم، حیوانات نقش قابل ملاحظهای دارند. با بررسیهای انجامشده، یک هفتم ضربالمثل چکیده کاملادبیات عامیانۀ هر قوم و خطّهای اعم از نظم و نثر و ادبیات شفاهی نشاندهنده و بیانگر فکر، باور، آداب و رسوم، رفتار، مناسبات فرهنگی و اجتماعی و شیوۀ زندگی است. در میان ضربالمثلهای شهرستان رستم، حیوانات نقش قابل ملاحظهای دارند. با بررسیهای انجامشده، یک هفتم ضربالمثلها به حیوانات اختصاص دارد. این حیوانات که به دو گروه اهلی و وحشی تقسیم میشوند، حیواناتی هستند که با زندگی مردم این دیار ارتباط تنگاتنگ دارند. نگاه به جامعۀ حیوانات در این مَثلها در واقع جامعهشناسی انسانهاست. بعضی از رفتار، حرکات، خلق و خوی حیوان در انسان منعکس شده است که این امر، مَثلی بر پایۀ تشبیه، استعاره یا کنایه را فراهم آورده است. حیواناتی که انسان در زندگی روزمره بیشتر با آن ارتباط داشته است، ضربالمثل بیشتری در شأن اوست و انعکاس رفتارش چشمگیرتر است. حیوانی که خدمت بیشتری عرضه میکند، نقش بیشتری را در پرورش ایفا می کند و آن که برای زندگی تهدید است، فردی است که رفتارش در جامعه منفی است و کاربرد مثل در شأن وی در حقیقت برای آن است که در اصلاح خویش بکوشد. توصیف یک حیوان در ضربالمثل، در حقیقت بیان مشخصۀ فردی است که دارای این صفت است. این همه مَثل در شأن حیوانات با کاربردی که آنان در فرهنگ مردم این شهرستان دارد، جز تربیت، رشد و آموزش، قصد و هدفی در آن متصوّر نیست که این موضوع خود به نقش مهم انسانسازی به منظور ایجاد جامعهای سالم تأکید دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
46 - قهرمان و ضد قهرمان در حماسۀ «رستمنامۀ» الماسخان کَندولهای کرمانشاهی
خلیل بیگ زاده شهناز گراوندیالماسخان کَندولهای کرمانشاهی از شاعران حماسهسرای بومی و محلی است که داستانهای حماسی و غنایی فراوانی را به زبان کردی گورانی سرودهاست و یکی از این منظومههای حماسی، رستمنامه است که شرح نبردهای سپاه ایران به سپهسالاری رستم با سپاه دیوان به سرکردگی زنون جادو میباشد. چکیده کاملالماسخان کَندولهای کرمانشاهی از شاعران حماسهسرای بومی و محلی است که داستانهای حماسی و غنایی فراوانی را به زبان کردی گورانی سرودهاست و یکی از این منظومههای حماسی، رستمنامه است که شرح نبردهای سپاه ایران به سپهسالاری رستم با سپاه دیوان به سرکردگی زنون جادو میباشد. این مقاله با هدف تبیین و تحلیل شخصیّتقهرمان و ضد قهرمان در حماسۀ رستمنامۀ به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده و نتایج آن نشان میدهد که قهرمانان و ضد قهرمانان در این منظومۀ حماسی اگر چه در نبردهای فیزیکی و تن به تن و نیز بهرهگیری از ابزارهای نبرد و شیوههای جنگاوری شیوهای تقریباً یکسان دارند و در نبردها با یکدیگر همبری میکنند؛ امّا هدفی دوگانه دارند، چنان که قهرمان با تکیه بر نیرویی اهورایی و آنسری برای احیای منش، دادگری، سخاوت، رادمردی و شهامت میجنگند که نیاز جامعۀ بشری در همۀ دورانهاست، امّا ضد قهرمان نمایندۀ اهریمنی، تاریکی، بدمنشی، فریب، دشمنی و ... است. همچنین شاعر گاهی در شخصیّت قهرمان و یا ترسیم عملکرد او در نبرد و غیر آن، خواستههای خود را به نمایش میگذارد و گویی قهرمانان این داستان حماسی، وسیلهای و پوششی برای بیان دیدگاههای بشردوستانۀ الماسخان کندولهای و یا نوع بشر است که این گونه افسانهها و داستانهای حماسی و آیینی از ذهن و زبانش تراویدهاست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
47 - بررسی درون مایۀ اشعار «سُرو» در شهرستان رستم
غلامعلی محمدی عطا محمد رادمنش محبوبه خراسانیاز میان انواع متفاوت ادبیات عامه، شعر از جایگاه خاصی برخوردار است و در میان قالبهای گوناگون شعری، مفردات در ادب فارسی پیشینۀ دیرینهای دارد. این قالب شعری در جای جای قلمرو زبان فارسی از آغاز پیدایش شعر تا کنون رواج دارد. یکی از مناطقی که این قالب شعری در آن گسترش ویژه چکیده کاملاز میان انواع متفاوت ادبیات عامه، شعر از جایگاه خاصی برخوردار است و در میان قالبهای گوناگون شعری، مفردات در ادب فارسی پیشینۀ دیرینهای دارد. این قالب شعری در جای جای قلمرو زبان فارسی از آغاز پیدایش شعر تا کنون رواج دارد. یکی از مناطقی که این قالب شعری در آن گسترش ویژهای یافته است، شهرستان رستم است. بررسیها نشان می دهد مهمترین و پربسامدترین قالب شعری ادب عامه در این شهرستان، مفردات است که با توجّه به مناسبتها، شعر آن توسط خوانندگان خوانده می شود. انواع مفردات در ادبیات عامۀ شهرستان رستم به بیت، سُرو، شروه و لالایی تقسیم می شود. در این پژوهش سعی شده است که یکی از مفردات به نام سُرو از نظر درونمایه تجزیه و تحلیل شود. "سُرو" جولانگاه ذوق و صوت زنان در جشن عروسی است که قسمتی از فرهنگ مردم شهرستان در آن تجلی پیدا می کند. این اشعار در حقیقت حکایت مهر و علاقۀ مادران و زنان به پسران و مردان است؛ آنچنان که باید و شاید از عهدۀ این عشق و علاقۀ قلبی برآمدهاند و حق خویش را ادا کردهاند. از سوی دیگر فرهنگ عروسی را در این اشعار می توان مشاهده کرد؛ به نوعی سرو جلوگاه فرهنگی دیرین در جشن عروسی شهرستان رستم است. درونمایههایی که این اشعار در بر دارند، عبارتند از: مرد ستایی، توصیف، پند، تهدید، آداب عروسی، تحقیر، ازدواج زود هنگام، تحذیر، فخرفروشی، تجلی دین و مذهب. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
48 - بررسی و توصیف زبان شناختی 105 صورت زبانی گویش لری در بخش مرکزی شهرستان رستم
محمد هادی فلاحی یزدان دشتیانشهرستان رستم یکی از شهرستان های استان فارس است. به استثنای دو روستای این شهرستان، گویش بقیۀ مردم شهرستان، لری است. تعداد روستاهای مورد تحقیق، ۵۹ روستا است. روش تحقیق در این پژوهش، ترکیبی از روش های میدانی و توصیفی بوده است و مواد زبانی با روش گردآوری هدایت شده، جمع آو چکیده کاملشهرستان رستم یکی از شهرستان های استان فارس است. به استثنای دو روستای این شهرستان، گویش بقیۀ مردم شهرستان، لری است. تعداد روستاهای مورد تحقیق، ۵۹ روستا است. روش تحقیق در این پژوهش، ترکیبی از روش های میدانی و توصیفی بوده است و مواد زبانی با روش گردآوری هدایت شده، جمع آوری شده اند. پرسش نامۀ این پژوهش بر اساس طرح ملی اطلس زبانی بوده است که شامل ۱۰۵ واژه و عبارت و ۳۶ جمله است. داده ها، پس از انجام مصاحبه با استفاده از الفبای آوانگار بین المللی، آوانگاری شدند. برخی از واژه های این گویش به طور کامل با فارسی معیار متفاوت هستند، برخی تنها تفاوت تلفظی دارند و برخی نیز کاملاً یکسان هستند. در این گویش، پنج نوع هجا وجود دارد که عبارتند از: cv، cvc، cvcc، ccv، ccvc. همچنین، در این گویش، کشش واکه ای در مواردی باعث تمایز معنایی می شود. ترتیب صفت و موصوف و مضاف و مضافٌ الیه، همانند فارسی معیار است، با این تفاوت که در مواردی، [e] اضافه حذف می شود. نشانۀ جمع در این گویش، [-æl] است که به پایان اسامی افزوده می شود. نشانۀ معرفه نیز /-æku/ و /-ku/ است که به آخر اسم معرفه اضافه می شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
49 - رابطه اشتغالزایی ناشی از فعالیتهای دامداری و ابعاد مختلف توسعه روستایی در دهستان رستم آباد شمالی رودبار
ناصر رحمن نیا تهمینه دانیالی سیمین ارمغاندر سرزمین ایران و زندگی روستایی، دام همواره حایز اهمیت فراوان و نیز از ارکان اصلی اقتصادی به شمار میرفته است. دامداری در مجموع فعالیتهای کشاورزی استان گیلان، جایگاه محقری را به خود اختصاص داده است، با این همه یار و یاور و معین ضروری کشاورزی به حساب می آید، یاوری که نی چکیده کاملدر سرزمین ایران و زندگی روستایی، دام همواره حایز اهمیت فراوان و نیز از ارکان اصلی اقتصادی به شمار میرفته است. دامداری در مجموع فعالیتهای کشاورزی استان گیلان، جایگاه محقری را به خود اختصاص داده است، با این همه یار و یاور و معین ضروری کشاورزی به حساب می آید، یاوری که نیروی شخم و امکان حمل و نقل و کودی موثر را در اختیار کشاورزان قرار می دهد و گذشته از همه، در شمار بسیاری از بخشهای کوهستانی، عمده ترین فعالیتها و منبع اصلی درآمد محسوب می شود. سوال اصلی مقاله حاضر این است که آیا اشتغالزایی ناشی از فعالیت های دامداری، توسعه روستایی را در ابعاد مختلف آن امکان پذیر می سازد؟ این پژوهش به طریق میدانی و کتابخانهای انجام گرفته است. در روش میدانی از پرسشنامه، مصاحبه چهره به چهره، مشاهده و عکس بهرهگیری شده است. نتایج مقاله نشان می دهد که ضریب همبستگی (R) بین دو متغییر جایگاه اقتصاد معیشتی مبتنی بر فعالیت های دامداری و توجیه پذیر بودن در توسعه روستایی 80/0 و ضریب تعیین کنندگی (R2) 64/0 به دست آمدند یعنی 64 درصد از تغییرات توسعه روستایی مبتنی بر توجیه پذیر بودن جایگاه اقتصاد معیشتی در آن است و 36 درصد عوامل دیگر (متغییرهای غیرقابل کنترل) دخیل هستند از آنجایی که p. value برابر 00/0 شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
50 - تحلیل چهره رستم بر اساس شاهنامه در کاشیکاری دوران قاجار
فتانه رحیمیاز شاخص ترین شخصیت های ادبیات حماسی ایران پس از اسلام، رستم در شاهنامه فردوسی بود که در قرن چهارم هجری سروده شد. بخش قابل توجهی از کتاب ارزشمند شاهنامه به شمایل نگاری، مشخصات ظاهری، روحیات و فداکاری ها و مبارزات رستم اختصاص یافته است. محبوبیت رستم در بین اقوام مختلفی که چکیده کاملاز شاخص ترین شخصیت های ادبیات حماسی ایران پس از اسلام، رستم در شاهنامه فردوسی بود که در قرن چهارم هجری سروده شد. بخش قابل توجهی از کتاب ارزشمند شاهنامه به شمایل نگاری، مشخصات ظاهری، روحیات و فداکاری ها و مبارزات رستم اختصاص یافته است. محبوبیت رستم در بین اقوام مختلفی که در طول تاریخ بر ایران سلطه یافتند کاملاً مشهود بود به طوری که در مکاتب مختلف نگارگری و نقوش کاشی کاری و دیگر هنرها توسط هنرمندان با مشخصات خاصی نقش می شده است. اینکه این نقوش چقدر از ابیات شاهنامه نشأت گرفته یا از بستر فرهنگی حاکم بر زمان بوده، پرسشی است که با بررسی شمایل نگاری نقوش رستم در نگارگری و کاشی کاری اسلامی پاسخ داده خواهد شد. از آنجا که پس از اسلام کاشی کاری با بستری گسترده و متنوع در حوزه های مختلف رشد کرد و نقوش آن مستقیماً برگرفته از فرهنگ اقوام هم عصرش بود. شیوه گردآوری اطلاعات در مقاله حاضر مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و بررسی تصاویر کاشی ها و سفال های دوره اسلامی است. با توجه به بررسی های صورت گرفته می توان دریافت که خصوصیات ظاهری و چهره رستم در دوران های مختلف پس از سرودن شاهنامه دست خوش تغییرات بسیاری شده است. دورۀ قاجاریه را می توان اوج تصویر نمایی نقش رستم با سبکی یکسان بر روی هنر کاشی کاری دانست که هم در بین درباریان یا بین عامۀ مردم در قهوه خانه ها به کار رفته است و در این بین به برخی از داستان های رستم مثل نبرد رستم با سهراب، اشکبوس یا دیوسپید بیشتر مطلوب نظر بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
51 - بررسی ریختشناسانة داستان شغاد از شاهنامه
کبری چمنی یدالله شکریمقاله پیش رو در صددصدد است تا داستان شغاد از شاهنامه را بر پایه نظریه ریختشناسی ولادیمیر پراپ تحلیل و میزان برابری آن دو با یکدیگر را بررسی کند؛ بههمین منظور در بخش نخست، مبانی نظری مکتب ساختارگرایی و ریختشناسی بررسی می‎شود. در ساختارگرایی اصالت متن، بی‎توجهی چکیده کاملمقاله پیش رو در صددصدد است تا داستان شغاد از شاهنامه را بر پایه نظریه ریختشناسی ولادیمیر پراپ تحلیل و میزان برابری آن دو با یکدیگر را بررسی کند؛ بههمین منظور در بخش نخست، مبانی نظری مکتب ساختارگرایی و ریختشناسی بررسی می‎شود. در ساختارگرایی اصالت متن، بی‎توجهی به ریشههای فرهنگی، اجتماعی و تاریخی و توجه به روابط متقابل واحدهای متن مورد توجه بوده و در ریخت‎شناسی نیز مواردی مانند چهار قانون کلی در شخصیتها، عناصر پایدار و متغییر داستان، کنش‎های هفت‎گانه شخصیت‎ها، کارکردها و انواع حرکت در داستان بررسی می‎شود. نگارندگان در بخش دوم به بررسی داستان شغاد بر پایة یافته‎های پراپ پرداخته و، با رسم جداول جدول و شکلهایی این مباحث را که با کارکردهای پراپ مطابقت دارد نشان دادهاند، همچنین در مواردی جابه‎جایی کارکردها و تفاوتها را نیز مشخص کردهاند. حاصل اینکه داستان از یک سو بر پایه الگوی پراپ دارای دو حرکت است و از سوی دیگر مؤلفههایی دارد که با قوانین الگوی مورد نظر مطابق نیست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
52 - معرفی نسخۀ خطی مجمعالشعرا و شاعران ناشناختۀ آن
لیلا باقری قربانعلی ابراهیمی مرتضی رشیدی آشجردینسخههای خطی گنجینههای ارزشمندی است که از جایگاه ویژهای در معرفی و حفظ فرهنگ و تمدن هر کشوری برخوردار است؛ زیرا این نسخ بهطور مستقیم نشاندهندۀ اندیشه و دیدگاه حاکم بر یک ملت و قوم در ابعاد مختلف است. یکی از این گنجینهها نسخۀ خطی مجمعالشعرا اثر امیر رستم خوریانی مت چکیده کاملنسخههای خطی گنجینههای ارزشمندی است که از جایگاه ویژهای در معرفی و حفظ فرهنگ و تمدن هر کشوری برخوردار است؛ زیرا این نسخ بهطور مستقیم نشاندهندۀ اندیشه و دیدگاه حاکم بر یک ملت و قوم در ابعاد مختلف است. یکی از این گنجینهها نسخۀ خطی مجمعالشعرا اثر امیر رستم خوریانی متعلق به قرن نهم هجری است و شامل 25800 بیت از شعر شعرا بر اساس حروف الفباست و بهصورت تکنسخه در کتابخانۀ مجلس به شمارۀ نسخۀ 530 نگهداری میشود. این نسخه بهصورت جُنگ بوده و دربردارندۀ اشعار بسیاری از شاعران شناختهشده و ناشناختۀ ادب فارسی است. در مجمعالشعرا که در دورۀ تیموری کتابت شده، از بیش از ۴۴ شاعر، اشعاری آورده شده است. برخی از این شاعران همچون ناصرخسرو، کمالالدین اسماعیل، خاقانی، عطار، مولانا، سعدی، حافظ، خواجوی کرمانی و... کاملاً شناخته شدهاند و دیوان اشعار آنها تصحیح شده و برخی همچون ناصر بخاری، کاتبی، بساطی، خیالی، مغربی و... کمتر شناخته شدهاند که دیوان عدهای از آنها تصحیح شده و از دیوان برخی دیگر از شاعران، اشعاری بهصورت پراکنده باقی مانده است. در نهایت برخی همچون کمال هاشمی و قانی کاملاً ناشناخته ماندهاند که ظاهراً دیوان اشعار هیچکدامشان تصحیح نشده است. بنابراین، تصحیح این نسخه از جهت شناخت شاعران کمترشناختهشده یا شاعران ناشناخته، بسیار حائز اهمیت است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
53 - معرفی چند شاعر و نویسندۀ گمنام کرمانی، متعلق به سدههای 10 و 11 هجری
داریوش کاظمی مریم بدیعیقرنهای 10 و 11 هجری از جمله سدههایی است که خطّۀ کرمان از حیث وجود نمایندگان علمی و فرهنگی چشمگیر بود امّا متأسّفانه برخی از این بزرگان یا به کلّی ناشناخته ماندهاند و یا خود و آثارشان بهخوبی معرّفی نشدهاست. مقالۀ حاضر سعی دارد تا به بازشناسی و معرّفی اجمالی چند تن ا چکیده کاملقرنهای 10 و 11 هجری از جمله سدههایی است که خطّۀ کرمان از حیث وجود نمایندگان علمی و فرهنگی چشمگیر بود امّا متأسّفانه برخی از این بزرگان یا به کلّی ناشناخته ماندهاند و یا خود و آثارشان بهخوبی معرّفی نشدهاست. مقالۀ حاضر سعی دارد تا به بازشناسی و معرّفی اجمالی چند تن از شاعران و مؤلّفان گمنام کرمانی و آثار آنها در محدودة زمانی مزبور بپردازد. شخصیّتهایی چون مرزبان راوری، بهزاد بن رستم، قدسی کرمانی و حافظی کرمانی که در میان اهالی علم و ادب و نیز در تذکرهها و منابع کتابشناسی، کمتر نامی از ایشان و تألیفاتشان برده شده است و یا بهدرستی معرفی نشدهاند و گاهی نیز در گزارشهای مربوط به آنان، اشتباهات و خطاهایی دیده میشود. این جستار با استناد به آثار مخطوط بهجای مانده از ایشان و موجود در سه کتابخانة بزرگ تهران (کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران، کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی و مرکز اسناد و کتابخانۀ ملّی تهران) نوشته شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
54 - عوامل مؤثر در مهاجرت روستائیان به شهرها، با تأکید بر شبکه مهاجرت (مورد: دهستان رستم دو)
علی شمسالدینی پروین گرجیانتلاش به منظور ایجاد رفاه، ارتقاء معیشت و دستیابی به زندگی بهتر از جمله اهداف اجتماعی بشر به منظور ماندگاری در کلیه عرصه های سکونتگاهی می باشد. از این رو افراد در راستای فرار از مشکلات و تنگناهای موجود در محلِ سکونت خویش و همچنین برخورداری از خوشبختی و آنچه که حق طبیعی ا چکیده کاملتلاش به منظور ایجاد رفاه، ارتقاء معیشت و دستیابی به زندگی بهتر از جمله اهداف اجتماعی بشر به منظور ماندگاری در کلیه عرصه های سکونتگاهی می باشد. از این رو افراد در راستای فرار از مشکلات و تنگناهای موجود در محلِ سکونت خویش و همچنین برخورداری از خوشبختی و آنچه که حق طبیعی انسان برای ادامه زندگی قلمداد می گردد؛ به فضای سکونتگاهی دیگر مهاجرت می کنند. در راستای این روندِ جمعیتی؛ روستائیان به منظور استفاده از امکانات معیشتی-رفاهی و نیز در جهت یافتن شغل و ایجاد درآمد مُکفی، به سمت شهرها و دیگر مراکز اقامتگاهی کشور مهاجرت میکنند. در این مسیرِ حرکت، عموماً افراد روستایی تمایل دارند به سمت مراکزی رهسپار شوند که علاوه بر رفع نیازمندی های اقتصادی - اجتماعیِ آنان؛ این فضای جدید بتواند جوابگوی احساسات و ادراکات فرهنگی- هویتی آنها نیز باشد. در این پژوهش که با رویکرد تحلیلی - توصیفی انجام گرفته است؛ تلاش است با تکیه بر مطالعات کتابخانهای و میدانی، ضمن بررسی و تحلیل عوامل مؤثر بر مهاجرت روستائیان دهستان رستم دو از توابع شهرستان رستم به دیگر نقاط سکونتگاهی منطقه، نقش پیوندهای قومی - فرهنگی (شبکه مهاجرت) شهرها را در این جذبِ جمعیتی تجزیه و تحلیل نماییم. نتایج تحقیق حاکی از آن است که عوامل متعدد اقتصادی، اجتماعی و طبیعی در مهاجرت روستائیان دهستان مؤثر بودهاند. در این میان، حدود 80 درصد از مهاجرین مورد مطالعه عوامل اقتصادی از جمله جستجوی شغل و دستیابی به درآمد بیشتر را مهمترین دلیل کوچ خود ذکر کردهاند. همچنین قریب به اتفاق 40 درصد از روستائیانِ مهاجر به شهر محلی مصیری و شهرهای استان کهگیلویه و بویراحمد به ویژه یاسوج که دارای پیوندهای قومی - فرهنگی مستحکمی با روستاهای مبدأ مهاجرت میباشند، نقل مکان نمودهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
55 - تحلیل کهنالگویی هفتخوان رستم با تکیه برنظریه روانشناسی یونگ
اکبر شاملو ابراهیم واشقانی فراهانی رامین خداکرمیاز رایجترین شیوههای بررسی اساطیر، تحلیل روانکاوانۀ آنهاست. کارل گوستاو یونگ، واضع نظریۀ روانشناسی شخصیّت، با مطرح ساختن مقولۀ کهنالگوها دریچهای تازه، رو به دنیای نقد و تحلیل اساطیر گشود. یونگ برای هر شخص، ناخودآگاه فردی و جمعی را در نظر میگیرد. از نظر او ناخودآ چکیده کاملاز رایجترین شیوههای بررسی اساطیر، تحلیل روانکاوانۀ آنهاست. کارل گوستاو یونگ، واضع نظریۀ روانشناسی شخصیّت، با مطرح ساختن مقولۀ کهنالگوها دریچهای تازه، رو به دنیای نقد و تحلیل اساطیر گشود. یونگ برای هر شخص، ناخودآگاه فردی و جمعی را در نظر میگیرد. از نظر او ناخودآگاه فردی بر لایهای عمیقتر فطری بنا شده که ناخودآگاه جمعی یا کهنالگو نامیده میشود. بروز و ظهور کهنالگو در آثار هنری به خصوص ادبیات و اسطورهها برجستهتر است. این پدیده در شاهنامه که از نامورترین اسناد اساطیری و حماسی ایرانی به شمار میرود، قابل توجه است. کهنالگوهایی چون عبور از موانع و مشکلات، پهلوانآزمون، نقش برجستۀ قهرمان (پهلوان)، مادرمثالی، سایه، آنیما، آنیموس و... از کهنالگوهای برجستة شاهنامه هستند. در هفتخوان رستم بسیاری از این کهنالگوها دیده میشوند؛ همچنین مطابق نظریۀ یونگ میتوان مراحل هفتخوان را نوعی گذر از من و رسیدن به خود در جهت شکلگیری فردانیّت روانی فرد دانست. این مسیر جز با یاری قهرمان (رستم) و گذر از سایه ممکن نیست. در واقع در این مسیر کیکاووس که نماد انسان است، در مسیر حرکت از من به خود (فردانیّت فرد) از یاریهای رستم (قهرمان) بهرهمند میشود. این پژوهش با رویکرد تحلیلی ـ تطبیقی و با تکیه بر نظریۀ روانشناسی یونگ، کهنالگویی داستان هفتخوان رستم را بررسی میکند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
56 - کالبدشناسی رستم در جهان پیشاشاهنامهای
امیرحسین مقدّس ابوالقاسم اسماعیل پور مطلقرستم دریچهای را میماند که همواره رو به آرمانهایِ نوپدیدِ مردمِ این سامان گشوده میشود و رستاخیزهایِ مکرّرِ جنابش در اقالیمِ فرهنگ نشان میدهد که هنوز چهرهای اساطیری این توان را دارد که پاسخگوی نیازهای تاریخی ایرانیان باشد. اگر بر این قول متفق باشیم که اسطوره و تاری چکیده کاملرستم دریچهای را میماند که همواره رو به آرمانهایِ نوپدیدِ مردمِ این سامان گشوده میشود و رستاخیزهایِ مکرّرِ جنابش در اقالیمِ فرهنگ نشان میدهد که هنوز چهرهای اساطیری این توان را دارد که پاسخگوی نیازهای تاریخی ایرانیان باشد. اگر بر این قول متفق باشیم که اسطوره و تاریخ میتوانند زایانندۀ حماسه باشند، با نظربستن به شاهنامه، سؤالی که ذهن همگان را به خود مشغول خواهد داشت، این خواهد بود که برجستهترین پهلوانِ حماسۀ ملّی (که خود وزنهای گران برای دومین پاره از سهگانۀ بلندآوازۀ شاهنامه است)، از کدامین زِهدانِ تاریخی یا اساطیری (یا حتی حماسی) برونجسته و بازنمایانندۀ کدامین ایزد یا شخصیت ایرانی/اَنیرانی است. نگارندگان برای پاسخ به این مسئله، با تدقیق در منابعِ موجود، خویشکاریهایِ رستم و همتایانش را در اسطوره، تاریخ و حماسههایِ ایران و ملل همجوار از نظر گذرانیده و متناسب با زمان و امکانات خود بدین پرسش پاسخی درخور دادهاند. یافتههای پژوهش حاضر که با تکیه بر منابع کتابخانهای و بهصورتِ تطبیقی ـ تحلیلی فراهم آمده است، نشان میدهد که رستمِ شاهنامه -کیفیتاً و کمیتاً- میراثدارِ ایندرۀ هندی (از لحاظ اسطورهای)، سورنایِ حرّان (از لحاظ تاریخی) و بهیشمۀ هندی (از لحاظ حماسی) است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
57 - تو این چوب را خوارمایه مدار (نظریهای در باب ایزدان و دیگر نیروهای ماوراییِ یاریگرِ رستم در نبرد با اسفندیار)
حسین میرزا نیک نامآنچه اسفندیار را در نخستین روز نبرد بر رستم غلبه میدهد نه زور بازو، که نیروی ماورایی رویینتنی است؛ موهبتی که از سوی اهورامزدا، قویترین ایزد آیین زرتشتی به او عطا شده است و رستم برای غلبه بر آن، ناچار است ایزدان و نیروهای ماورایی کوچکتر را به یاری بخواند تا مجموع این چکیده کاملآنچه اسفندیار را در نخستین روز نبرد بر رستم غلبه میدهد نه زور بازو، که نیروی ماورایی رویینتنی است؛ موهبتی که از سوی اهورامزدا، قویترین ایزد آیین زرتشتی به او عطا شده است و رستم برای غلبه بر آن، ناچار است ایزدان و نیروهای ماورایی کوچکتر را به یاری بخواند تا مجموع این نیروها، بر نیروی رویینتنی اسفندیار غلبه کند. چون در حماسههای ملی ایران ایزدان حضور مستقیم ندارند، ناگزیر باید به نشانهها و شواهد جنبی توجه شود. در شاهنامه، نشانههای متنی متعددی دال بر حضور گستردۀ نیروهای ماورایی، اعم از ایزد، دیو، پری و ... وجود دارد که رستم از آنها یاری میخواهد و سبب میشود نیروی ماورایی رستم بر نیروی ماورایی رویینتنی اسفندیار غلبه کند و او را از پای درآورد. در این مقاله شواهد متنی و بین متنی حضور این نیروهای ماورایی و یاریخواهی رستم از این نیروها توصیف و تحلیل شدهاند؛ و حاصل تحلیل، دریافت و تأیید این نکته است که مجموعهای از نیروهای ماوراءالطبیعی در نبرد انجامین به یاری رستم آمدهاند و این امر سبب تعادل در نیروهای ماوراءالطبیعی دو طرف، و پیروزی رستم بر اسفندیار گردیده است. این پژوهش، از دستۀ پژوهشهای کیفی است و بر اساس تحلیل متن صورت گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
58 - جابهجایی و دگرگونی اسطورة رستم در شاهنامه
محمود رضایی دشت ارژنهرستم یکی از پرآوازهترین پهلوانان شاهنامه است. در شاهنامه، پدر او دستان، پدربزرگ او، سام و جدّ او نریمان است و اصل و نسب او از سوی مادر به ضحاک فرزند مرداس میرسد. با این اوصاف، روشن میشود که اسطورۀ رستم در شاهنامه به کلی دگرگون شده است؛ به اینترتیب که نه دستان پدر او چکیده کاملرستم یکی از پرآوازهترین پهلوانان شاهنامه است. در شاهنامه، پدر او دستان، پدربزرگ او، سام و جدّ او نریمان است و اصل و نسب او از سوی مادر به ضحاک فرزند مرداس میرسد. با این اوصاف، روشن میشود که اسطورۀ رستم در شاهنامه به کلی دگرگون شده است؛ به اینترتیب که نه دستان پدر اوست و نه سام و نریمان، پدربزرگ و جد او هستند. از سوی دیگر، در اصل و نسب مادری او نیز، خلافِ آنچه در شاهنامه آمده است، ضحاک پسر مرداس نیست. بنابراین درواقع، شکل کهنتر اسطورۀ رستم اینگونه بوده است که دستان، صفتِ رستم، نریمان، صفتِ گرشاسپ، مرداس، صفت ضحاک و سام، نام خاندانی بوده است که گرشاسپ از آن برخاسته است و بنابراین رابطۀ خویشاوندی که در شاهنامه دربارۀ اصل و نسب رستم بیان شده، در نتیجۀ دگرگونی و جابهجایی اسطوره شکل گرفته است و واقعیت ندارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
59 - چرا پهلواننامههای پس از شاهنامه مطرح نشدهاند؟
احمد خاتمی علی جهانشاهی افشارفردوسی بهعنوان بزرگترین حماسهسرای ادب فارسی از سوی شاعران پس از خود مورد تقلید قرار گرفته است. امّا نکته مهم آن است که هیچ یک از این مقلّدان نتوانستهاند اثری همسنگ شاهنامه در ارزش و اقبال عمومی بیافرینند. محققان دلایل گوناگونی چون برتری جنبههای ادبی(دوری از تزاحم ت چکیده کاملفردوسی بهعنوان بزرگترین حماسهسرای ادب فارسی از سوی شاعران پس از خود مورد تقلید قرار گرفته است. امّا نکته مهم آن است که هیچ یک از این مقلّدان نتوانستهاند اثری همسنگ شاهنامه در ارزش و اقبال عمومی بیافرینند. محققان دلایل گوناگونی چون برتری جنبههای ادبی(دوری از تزاحم تصاویر، هماهنگی تصاویر با موضوع و ...) و مسائل تاریخی را در این خصوص برشمردهاند. اما جدای از موارد یادشده، میتوان ضعف ساختاری این پهلواننامهها را نیز بر این دلایل افزود. نگارندگان بر این باورند که خروج منظومههای پهلوانی پس از شاهنامه از ساختارهای حاکم داستانسرایی حماسی، سبب پذیرفته نشدن و عدم مقبولیّت آنها در مقایسه با شاهنامه گردیده است. برای تبیین و اثبات این مدّعا، ساختار داستانی دو منظومه پهلوانی پس از شاهنامه (برزونامه و جهانگیرنامه) بر اساس الگوی پراپ با ساختار داستان رستم و سهراب، که هر سة آنها بر پایة نبرد خویشاوندی شکل گرفتهاند، مقایسه میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
60 - بازتاب اسطوره رستم و سهراب در «شب سهرابکشان» بیژن نجدی
غلامحسین شریفی ولدانی محمد چهارمحالیشاهنامه به عنوان یک اثر اسطورهای ـ حماسی در ادبیات داستانی معاصر ایران همچنان تأثیر شگرف خود را دارد و داستانهای آن به شیوههای گوناگون در داستان بلند و کوتاه امروز بازتاب یافته است. این بازتاب به گونهای است که به داستانها هویتی ایرانی بخشیده است و نمونة آن را میتو چکیده کاملشاهنامه به عنوان یک اثر اسطورهای ـ حماسی در ادبیات داستانی معاصر ایران همچنان تأثیر شگرف خود را دارد و داستانهای آن به شیوههای گوناگون در داستان بلند و کوتاه امروز بازتاب یافته است. این بازتاب به گونهای است که به داستانها هویتی ایرانی بخشیده است و نمونة آن را میتوان در داستان کوتاه شب سهرابکشان اثر بیژن نجدی به خوبی مشاهده کرد. اسطورة حماسی رستم و سهراب بنمایه این داستان واقع شده است و خود را در شخصیتها، مکان، رویداد و زاویه دید داستان نمایانده است و شخصیتهای دیگر شاهنامه مانند اسفندیار، سیاوش، تهمینه و خود فردوسی با سبک ویژه نویسنده در شب سهرابکشان حضور دارند. این گفتار به تحلیل این داستان کوتاه و پیوند آن با داستان اسطورهای - حماسی رستم و سهراب و دیگر پهلوانان شاهنامه میپردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
61 - رویکردی روانشناسانه به سفر سه قهرمان اساطیری (هرکول، رستم، اسفندیار)
کبری بهمنی آزاده نیرومندهرکول، رستم و اسفندیار سه قهرمان اساطیر یونان و ایراناند. وجه مشترک هر سه انجام مأموریتهای دشوار است. هرکول برای رسیدن به جاودانگی مأمور انجام دادن کار طاقتفرسا میشود. رستم برای نجات شاه کهنسال و اسفندیار نیز برای رهاییِ خواهرانش، باید از هفت خوان عبور کنند. در این چکیده کاملهرکول، رستم و اسفندیار سه قهرمان اساطیر یونان و ایراناند. وجه مشترک هر سه انجام مأموریتهای دشوار است. هرکول برای رسیدن به جاودانگی مأمور انجام دادن کار طاقتفرسا میشود. رستم برای نجات شاه کهنسال و اسفندیار نیز برای رهاییِ خواهرانش، باید از هفت خوان عبور کنند. در این مقاله، سه عزیمت مذکور را با الگویِ فرایند فردیت تطبیق دادهایم. مطابق با نظر یونگ، کهنالگوها محتویات ناخودآگاه جمعی بشرند و در مراحلِ گوناگونِ فرایند فردیت حضور دارند. اساطیر و قصهها نیز تجلیِ لایههای زیرین و جمعی ذهن بشرند؛ بنابراین فرافکنی بسیاری از عناصر فردیت را در قصهها و اساطیر به صورت غول، اژدها، غار و... میتوان جستوجو کرد. تفاوتها و اشتراکات هر سه مأموریت افزون بر اینکه حاکی از تنوع فرهنگیِ بستر اساطیر و قصههاست، انعکاس نبرد درونی و دلمشغولیِ واحدی است که از تقاضای کمال و رسیدن به یکپارچگی شکل میگیرد. در مقالة پیشِ رو، ضمن تطبیق نظر یونگ با سازههای اساطیری هر سه مأموریت، با بررسیِ کهنگیِ رمزها و مطلوبها در هر سه داستان، گذر اسطوره به قصه نیز بررسی شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
62 - چشمان بازِ بستة اسفندیار
سعید گنج بخش زمانیتحلیل داستان رستم و اسفندیار مقولهای است که هرچند استادان بسیاری به آن پرداختهاند، ولی همچنان جای بررسی و بذل دقت دارد. این داستان پیرامون سه شخصیت محوریِ رستم، اسفندیار و گشتاسب ـ به عنوان سه رأس یک مثلث ـ است که هر یک به عنوان نموداری از واقعیت و حقیقت تاریخی ما ایر چکیده کاملتحلیل داستان رستم و اسفندیار مقولهای است که هرچند استادان بسیاری به آن پرداختهاند، ولی همچنان جای بررسی و بذل دقت دارد. این داستان پیرامون سه شخصیت محوریِ رستم، اسفندیار و گشتاسب ـ به عنوان سه رأس یک مثلث ـ است که هر یک به عنوان نموداری از واقعیت و حقیقت تاریخی ما ایرانیان جلوهای تازه در عرصة روانشناسانه وجودیمان دارد؛ رستم به عنوان ابرمردِ ملی، اسفندیار به منزلة رویینتنی سادهاندیش که بر جاودانگی هزلآمیز خویش طعنه میزند و گشتاسب به مثابة انسانی با بینش مدرن که از تمام فضای موجود برای احیای حیات پادشاهی و سیاسیاش بهره میگیرد. در این مقاله سعی بر تحلیل فلسفی و روانی این سه شخصیت کلیدی است. داستان یاد شده نه تنها انگیزهبخش بررسی این اشخاص است، بلکه علل کامیابی و ناکامی هر یک از آنان را در ساحتهای گوناگون به بحث مینشیند و از سویی دیگر تفاوت بینش تاریخی با بینش اجتماعی را تحلیل میکند. با این امید که این نوشتار بتواند خلأ موجود در زمینههای مذکور را پر کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
63 - بازتاب اسطوره آفرینش آیین زروانی در داستان اکوان دیو
علیرضا شعبانلوداستانِ جنگ رستم با اکوان دیو، یکی از حماسههای بسیار رازناک و خِردآشوبِ شاهنامه است که فردوسی با آگاهی کامل از این امر، نخستین کسی است که کوشیده تا رمز و راز آن را بگشاید. پژوهندگان اساطیر شاهنامه، تمام همت خود را تنها بر شناخت اکوان و تطبیق آن با یکی از شخصیتهای اساط چکیده کاملداستانِ جنگ رستم با اکوان دیو، یکی از حماسههای بسیار رازناک و خِردآشوبِ شاهنامه است که فردوسی با آگاهی کامل از این امر، نخستین کسی است که کوشیده تا رمز و راز آن را بگشاید. پژوهندگان اساطیر شاهنامه، تمام همت خود را تنها بر شناخت اکوان و تطبیق آن با یکی از شخصیتهای اساطیری مانند ایزد وای، ارزوشمنه (arezuşamana) و اکومنه (akumana) گمارده و به دیگر جنبههای این داستان نپرداختهاند. نگارنده بر این باور است که داستان رستم و اکوان از روی روایات دینی به ویژه اسطورة آفرینش زروانی، ساخته شده و بیشتر بازتاباننده و تکرارکنندة عمل خلقت است. کیخسرو و افراسیاب در نقش اهورامزدا و اهریمن ظاهر شدهاند و رستم و اکوان نیز به ترتیب نمایندۀ بهمن و اکومنه هستند. این داستان بیانکنندة سه هزاره سوم از زمان کرانمند است که دوران آمیزش خوبی و بدی، و جنگ نهایی میان نیروهای اهورامزدا با نیروهای اهریمن است. اکوان نمونة آشوب و نابسامانی جهانی است که رستم با کشتن آن، جهان را از آشفتگی و بدی میرهاند و کار خلقت را تکرار میکند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
64 - بازشناخت در رستم و سهراب و تراژدی ادیپ شهریار
حسین محمدصالحی دارانیدو جزء مهم در مقایسة تطبیقی رستم و سهراب و تراژدی ادیپ شهریار، بازشناخت و دگرگونی است؛ اینکه در سیر دو داستان قهرمانان برای بازشناخت خود میکوشند، اما تلاش آنها راه به جایی نمیبرد و پس از وقوع فاجعه، بازشناخت صورت میگیرد. در هر دو داستان بازشناخت از طریق نشانه عینی و چکیده کاملدو جزء مهم در مقایسة تطبیقی رستم و سهراب و تراژدی ادیپ شهریار، بازشناخت و دگرگونی است؛ اینکه در سیر دو داستان قهرمانان برای بازشناخت خود میکوشند، اما تلاش آنها راه به جایی نمیبرد و پس از وقوع فاجعه، بازشناخت صورت میگیرد. در هر دو داستان بازشناخت از طریق نشانه عینی و از راههای دیگر انجام میشود.در این مقاله افزون بر تشریح و بررسی انواع بازشناخت و ارائه الگوهای تازه، تقسیمبندی بازشناخت در حوادث دو داستان تجزیه و تحلیل شده است. نتیجه آنکه این مقاله بیانگر آن است که رستم و سهراب یک تراژدی است و هر چند در برخی موارد با آنچه ارسطو دربارة تراژدی گفته منطبق نیست، اما مضمون و بسیاری اجزای تراژدی را به خوبی تبیین کرده است. بازشناخت که از اجزای مهم تراژدی است، در رستم و سهراب وجود دارد و آن را با سایر ویژگیهای دیگر که در این داستان است به تراژدی نزدیک میکند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
65 - بررسی آیین شمنی و سایر جادوها در داستان «رستم و اسفندیار»
مریم امینی پور احمد ابومحبوبجادو و آیینهای مربوط به آن، موضوعی است که همواره از جنبههای گوناگون مورد توجه انسان بوده است. در شاهکارهای ادبی از جمله شاهنامه فردوسی نیز، این موضوع به چشم میخورد. هدف این پژوهش، بررسی جادوها و آیینهای جادویی در داستان رستم و اسفندیار است. بدین منظور، کوشیده شده اس چکیده کاملجادو و آیینهای مربوط به آن، موضوعی است که همواره از جنبههای گوناگون مورد توجه انسان بوده است. در شاهکارهای ادبی از جمله شاهنامه فردوسی نیز، این موضوع به چشم میخورد. هدف این پژوهش، بررسی جادوها و آیینهای جادویی در داستان رستم و اسفندیار است. بدین منظور، کوشیده شده است تا با روش کتابخانهای و تحلیل محتوا، ضمن بررسی و تحلیل جادوهای این داستان و آیینهای مربوط (مانند آیین شمنی و شمنیسم، جادو درمانی، سلاح جادویی، رویینتنی و شکست طلسم آن و سایر جادوها)، به بررسی تطبیقی این موارد در دنیای واقعی و نیز مقایسه آنها با اساطیر اقوام دیگر پرداخته شود. سپس، علل رویکرد بشر به امور جادویی و ماوراءالطبیعه و همچنین، میزان تاثیر قدرتهای جادویی در جاودانگی یا فناپذیری دارندگان چنین قدرتهایی مورد بررسی قرار گرفته است. حاصل آنکه وجوه مشترکی میان جادوها و آیینهای جادویی در این داستان با جامعه ایران باستان و سایر تمدنهای باستانی و نیز، شباهتهایی میان اسطورههای داستان با برخی از اساطیر اقوام دیگر به چشم میخورد. دیگر آنکه از عمدهترین دلایل توجه و گرایش بشر به جادو و قدرتهای ماورایی و خلق قهرمانان اسطورهای، غلبه او بر ناتوانی خویش در مقابله با رنجها و سختیهای زندگی و دستیابی به بزرگترین آرزویش، یعنی حیات جاودانه است. همچنین درمییابیم تحقّق این آرزو حتی در مورد اسطورههای ساخته ذهن بشر نیز علیرغم داشتن قدرتهای جادویی و نامیرایی، امکانپذیر نیست و سرانجام آنها شکست و مرگ است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
66 - تبیین کهنالگوی «سفر قهرمان» بر اساس آرای یونگ و کمبل در هفتخوان رستم
محمد طاهری حمید آقاجانیجوزف کمبل مبتنی بر آرای کارل گوستاو یونگ با طرح کهنالگوی سفر قهرمان، عرصهای جدید در نقد کهنالگویی، پدید آورد. آرای کمبل درباره این کهنالگو، قابلیتهای فراوانی برای تجزیه و تحلیل تطبیقی و زیباییشناسی آثار داستانی، بهویژه حماسههای کهنی که در آنها پهلوان مراحلی چندگ چکیده کاملجوزف کمبل مبتنی بر آرای کارل گوستاو یونگ با طرح کهنالگوی سفر قهرمان، عرصهای جدید در نقد کهنالگویی، پدید آورد. آرای کمبل درباره این کهنالگو، قابلیتهای فراوانی برای تجزیه و تحلیل تطبیقی و زیباییشناسی آثار داستانی، بهویژه حماسههای کهنی که در آنها پهلوان مراحلی چندگانه را برای رسیدن به هدفی مقدس و انسانی پشت سر میگذارد، دارد. هفتخوان رستم را در شاهنامه نیز میتوان مبتنی بر آرای کمبل بررسی کرد. در این هفتخوان، رستمِ قهرمان با اجابت ندای فراخوان زال برای نجات سرداران ایران، پای در سفری بهغایت دشوار مینهد و با گذر از مراحلی هفتگانه، ضمن توفیق در مأموریت خود و کسب مواهب مادّی، به نوعی خودشناسی و کمال معنوی نائل میشود که این امر، خویشکاری اصلی قهرمان مطابق با آرای کمبل درباره کهنالگوی سفر قهرمان است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
67 - بررسی داستان رستم و سهراب با رویکرد اخلاق ارسطویی
ذوالفقار علامی لیلا آقایانی چاوشیهدف این نوشتار،بررسی داستان رستم وسهراب با توجه به فضایل اخلاقی در اندیشه ارسطو است. فضیلت از نگاه ارسطو،ملکه اخلاقی ستودهای است که میان دو حد افراط وتفریط جای دارد؛شجاعت،صداقت،بزرگمنشی،درستکاری در شمار این فضایلند. دراین مقاله،پس از نگاهی کوتاه به رویکرداخلاقی ارسطو چکیده کاملهدف این نوشتار،بررسی داستان رستم وسهراب با توجه به فضایل اخلاقی در اندیشه ارسطو است. فضیلت از نگاه ارسطو،ملکه اخلاقی ستودهای است که میان دو حد افراط وتفریط جای دارد؛شجاعت،صداقت،بزرگمنشی،درستکاری در شمار این فضایلند. دراین مقاله،پس از نگاهی کوتاه به رویکرداخلاقی ارسطو در زمینه فضایل اخلاقی،این فضایل در داستان رستم وسهراب،بررسی شدهاند. تحلیل داستان رستم وسهراب از این نظر،نشان دهنده تناظری قابل اعتنامیان صفات اخلاقی و رفتاری شخصیتهای داستان با فضایل اخلاقی ارسطویی است و علاوه بر این،مؤید اهمیت اصول اخلاقی در شاهنامهومنش پهلوانان ایرانیـ حتی با توجه به رویکردهای مهم فلسفی در این زمینه ـاست؛چنانکه رفتار شخصیتی مانندسهراب،انطباقی قابل توجه بافضایل اخلاقی ارسطویی دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
68 - دگردیسی ایندرا به رستم
محمدرضا نصراصفهانی علی صادقیشخصیت رستم(1) در شاهنامه و ایندرا در ریگ ودا ـ کتاب مقدس هندیها ـ آنقدر به هم شباهت دارد که هر دو در یک پژوهش کنار هم مقایسه و تحلیل شوند. این پژوهش با طرح شباهتها در وظایف، اعمال و شخصیت هر دو اسطوره و با ذکر شواهدی از هر دو کتاب میکوشد این نظریه را تقویت کند که رس چکیده کاملشخصیت رستم(1) در شاهنامه و ایندرا در ریگ ودا ـ کتاب مقدس هندیها ـ آنقدر به هم شباهت دارد که هر دو در یک پژوهش کنار هم مقایسه و تحلیل شوند. این پژوهش با طرح شباهتها در وظایف، اعمال و شخصیت هر دو اسطوره و با ذکر شواهدی از هر دو کتاب میکوشد این نظریه را تقویت کند که رستم دگردیسی/تغییر یافته ایزد ایندرا است؛ ایندرا که زمانی مورد ستایش هر دو قوم آریایی هند و ایران بود، در سالهای بعد در ایران با عبور از صافی دین زردشت- که مجالی برای چند خدایی باقی نمیگذاشت- به شکل پهلوانی درآمد. نگاهی دقیق به رفتار و ویژگیهای رستم در شاهنامه همان شخصیت ایزدی او را که هنوز در هند ایندرا نامیده میشود، به ذهن میآورد. در این پژوهش به سی مورد از این شباهتها اشاره میکنیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
69 - تحلیل روانشناسی اسطوره قهرمان و رویینتنی در داستان رستم و اسفندیار بر اساس نظریههای آدلر و رادن
یدالله نصراللهی عاطفه جنگلیعلم روانشناسی و شاخههایش ابزاری است که میتوان با کمک آن بسیاری از رفتارهای انسان امروزی یا انسان در بستر تاریخ را بررسی کرد. با استمداد از این علم میتوان به زوایای پیچیدة ذهن شخصیتهای داستانی پی برد و دربارة روانشناسی فردی آنها به طرح نظریه پرداخت. مقالة حاضر سعی چکیده کاملعلم روانشناسی و شاخههایش ابزاری است که میتوان با کمک آن بسیاری از رفتارهای انسان امروزی یا انسان در بستر تاریخ را بررسی کرد. با استمداد از این علم میتوان به زوایای پیچیدة ذهن شخصیتهای داستانی پی برد و دربارة روانشناسی فردی آنها به طرح نظریه پرداخت. مقالة حاضر سعی دارد با کمک تحلیل روانشناسی، ظاهر و ژرفای روان دو پهلوان نامی شاهنامه (رستم و اسفندیار) را به صورت توصیفی و تحلیلی گزارش کند. هر دو پهلوان، اسطوره قهرمانی هستند که برای ستیز با طبیعت و عوامل مختلف آن به کارکردهای خارقالعاده مجهز میشوند. آدلر بر آن است ساخت و پرداخت این اسطوره قهرمانها را میتوان جبران نوعی حقارت بشر در مقابل جبر طبیعت و محیط دانست و عبور هر دو پهلوان از موانع دشوار محیطی و طبیعی را نیز به این مسئله مربوط کرد. رادن در تحول اسطورة قهرمان، 4 دوره را از هم متمایز میکند. طبق تحقیق او اسطورة رستم و اسفندیار را میتوان تحول دورة دوقلوها نامید. بحث دیگر مربوط به اسطوره قهرمان اسفندیار و پایان غمبار اوست که به عقدة کمبود محبت اسفندیار مربوط میشود. با استناد به شاهنامه این مطلب اثبات شده است که بیبهرگی از محبت پدر و خویشاوندان اسفندیار او را به ورطة نیستی میکشاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
70 - تحلیل شخصیت رستم در نبرد با سهراب
مریم صادقیرستم همواره در شاهنامه به دلیل عملکردها ی مثبت خود مورد ستایش ایرانیان وتورانیان قرار گرفته است اما او در نبرد با سهراب، خصائل منفی و عملکردهای نادرستی دارد. این پژوهش با روش تحلیل محتوایی، شخصیت رستم را از دیدگاه روانشناسی در چهار بعد: بی مسئولیتی، هراس، ضعف قدرت و شخص چکیده کاملرستم همواره در شاهنامه به دلیل عملکردها ی مثبت خود مورد ستایش ایرانیان وتورانیان قرار گرفته است اما او در نبرد با سهراب، خصائل منفی و عملکردهای نادرستی دارد. این پژوهش با روش تحلیل محتوایی، شخصیت رستم را از دیدگاه روانشناسی در چهار بعد: بی مسئولیتی، هراس، ضعف قدرت و شخصیت و خلاف گویی، بررسی نموده و در پی اثبات دو نکته است: نخست آنکه لازم نبود رستم با تلاشی تصنعی، هویت خود را از سهراب پنهان کند زیرا سهراب در هر صورت، دشمن ایران و ایرانی بود و باید بر دست رستم ، حتی اگر فرزند رستم هم بود، کشته می شد زیرا در غیر این صورت سرزمین آرمانی ایران، نابود می شد. بنابراین به نظر می رسد که بر خلاف نظر فردوسی، تقدیر در این ماجرا، نقشی نداشته است و رستم باید انتظارات ایرانیان را مبنی بر پیروزی بر دشمن، برآورده می ساخت؛ ا و نمی توانست به گونه ای دیگر عمل نماید. دیگرآنکه هجیر و پس از او رستم، در این نبرد، سهراب را با سخنان خلاف واقع فریفتند و سهراب هم به دلیل زودباوری و صداقت خود، در دام نیرنگ رستم گرفتار و کشته شد پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
71 - سیمای پیر فرزانة طریقت، در داستان رستم و سهراب
ناهید جعفریداستان رستم و سهراب که در زمرة داستان های پهلوانی و تراژیک شاهنامه است به نوعی تجلیگاه اندیشه و کردار رستم است و رستم در این داستان به خود مجال بروز نفس را نمی دهد، او مظهر مردی و کرامت انسانی است و فضاهایی که شاعر برای محقق شدن رویدادهای خود برگزیده است مملو از صوفیانگ چکیده کاملداستان رستم و سهراب که در زمرة داستان های پهلوانی و تراژیک شاهنامه است به نوعی تجلیگاه اندیشه و کردار رستم است و رستم در این داستان به خود مجال بروز نفس را نمی دهد، او مظهر مردی و کرامت انسانی است و فضاهایی که شاعر برای محقق شدن رویدادهای خود برگزیده است مملو از صوفیانگی است. در این داستان اسطوره و پهلوانی، با عرفان به سختی با یکدیگر درآمیخته اند؛ و رستم با سختی هایی که در جریان کشتن نفس و مجاهده در این راه متحمل می شود، طی طریق وادی های صعبناک عرفانی را به ذهن انسان می آورد. او در این داستان برتری معنویی دارد که غمنامة رستم و سهراب را مبدل به میدان جهاد با نفس می کند. این داستان رمزگونه، به سبب پرداخت عالی اشخاص، واکنش قهرمانان، فضاسازی، دیالوگ های دقیق و ژرف، در ادبیات ما جایگاه والایی دارد و در تاریخ داستانی ما بی همتاست، و از نتایج به دست آمده از آن تصفیه و تزکیة نفس، و در نتیجه رسیدن به آرامش درونی و صفای باطن است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
72 - نقد دراماتیک داستان رستم و سهراب
لطیفه سلامت باویلشاهنامه به لحاظ ابعاد زیبایی شناسانه و ویژگی های ساختار ی و زبانی، قابلیت ها وکارکردهای بسیار با ارزشی در حوزه ی هنرهای نمایشی دارد وهر بخش آن می تواند منبع الهامی برای نـگارش آثـار نمایشی باشد. .بـسیاری از آثـار نـمایشی بزرگ جهان با الهام از داستان های اسطوره ای، تاریخ چکیده کاملشاهنامه به لحاظ ابعاد زیبایی شناسانه و ویژگی های ساختار ی و زبانی، قابلیت ها وکارکردهای بسیار با ارزشی در حوزه ی هنرهای نمایشی دارد وهر بخش آن می تواند منبع الهامی برای نـگارش آثـار نمایشی باشد. .بـسیاری از آثـار نـمایشی بزرگ جهان با الهام از داستان های اسطوره ای، تاریخی و کهن نگاشته شده اند و رمز ماندگاری این آثار نیز در استفاده درست و منطبق کردن آن با نیازهای فرهنگی زمانه است. درباره ی شاهنامه پژوهش های متعددی صورت گرفته لیکن از منظرقابلیت های نمایشی کمتر مورد تحلیل و توجه واقع شده است.مقاله ی حاضر پس از مروری کوتاه بر پیشینه ی تحقیق ، ضمن تعریف درام و عناصر دراماتیک به نقد و بررسی این عناصر در داستان رستم و سهراب پرداخته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
73 - نقد و بررسی روانکاوانه شخصیت رستم و سهراب(بر اساس داستان رستم و سهراب)
زهرا قربانی پورشاهنامه فردوسی از ارزنده¬ترین آثار ادبی ایران و جهان است که از دیدگاه¬های گوناگون قابل نقد و بررسی است. این اثر ارزشمند را می¬توان به وسیله روش¬ بین¬رشته¬ای2 که گامی است نوین در راه همسوسازی پژوهش های فردوسی¬شناسی با سایر رشته¬ها و با هدف چکیده کاملشاهنامه فردوسی از ارزنده¬ترین آثار ادبی ایران و جهان است که از دیدگاه¬های گوناگون قابل نقد و بررسی است. این اثر ارزشمند را می¬توان به وسیله روش¬ بین¬رشته¬ای2 که گامی است نوین در راه همسوسازی پژوهش های فردوسی¬شناسی با سایر رشته¬ها و با هدف افزایش تألیفات در این حوزه، مورد تبیین قرار داد. یکی از زمینه¬هایی که به تازگی در این میدانگاه مورد توجه قرار گرفته، رویکرد روانشناختی است. در این مقاله، سعی شده است شخصیت رستم و سهراب از نگاه علم روانشناسی مورد نقد و بررسی قرار گیرد و ویژگی های روانی و شخصیت های آن در چارچوب نظریه های روانشناسان بزرگی چون آلبرت الیس، فریتز پرلز، آلفرد آدلر و رولومی در دو بخش اصلی مورد بررسی قرار گیرد. یافته¬های پژوهش حاکی از آن است که بر مبنای علم روان¬شناسی، رستم انسانی مضطرب، عقلانی و در عین حال غیر عقلانی است که فعالیت و تلاشش برای دیگران است و به شدت جویای نام است و با هدف دفاع از شرافت میهن تن به نبرد با فرزند خویش می¬دهد. سهراب، خیال باف و مهربان است؛ تحت تأثیر غرور جوانی، برای کسب قدرت و مقام طرح پیروزی بر کشور ایران را در سر می-پروراند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
74 - بازتاب رئالیسم جادویی در هفتخان رستم
زهرا قدسی بتول فخراسلام مهدی نوروز اکبر شعبانیچکیده رئالیسم جادویی اگرچه سبکی نو در داستاننویسی محسوب میشود، امّا در ایران سابقهای هزار ساله دارد و در آثار ادبی ما ریشه دوانده است. بدون تردید گنجینة وسیع اساطیر که در دنیای منطق گریز شاهنامه انعکاس یافته، میتواند سهم بزرگی در اثبات این موضوع باشد. فردوسی واقع چکیده کاملچکیده رئالیسم جادویی اگرچه سبکی نو در داستاننویسی محسوب میشود، امّا در ایران سابقهای هزار ساله دارد و در آثار ادبی ما ریشه دوانده است. بدون تردید گنجینة وسیع اساطیر که در دنیای منطق گریز شاهنامه انعکاس یافته، میتواند سهم بزرگی در اثبات این موضوع باشد. فردوسی واقعگرایی است که با بهرهمندی از بن مایههای رئالیسم جادویی داستانهایی چون هفتخان را خلق کرده است، او واقعیّت روزگارش را در بستر حوادثی فرامنطقی طرح میکند تا دریچهای از معرفت را به سوی خوانندگان خود بگشاید. این پژوهش بر آن است که به روش توصیفی - تحلیلی به بررسی بنمایههای رئالیسم جادویی بپردازد، با رسیدن به این هدف که جادو طیف گستردهای از اساطیر و باورهای باستانی را در داستان هفت خان انعکاس میدهد. در عین حال از واقعیّتی به نام شورش در برابر آزمونهای دشوار زندگی سخن میگوید. پس تلاش میشود با واکاوی بنمایههای رئالیسم جادویی در هفتخان به ارتباط این پیوند همّت گمارد. برآیند پژوهش، گواه آن است که هفت خان رستم با هفت آیین مهر گره خورده و با بهرهگیری از عنصر خیال، این اثر حماسی خیالانگیز مینماید و همین ویژگی بر رئالیسم جادویی تأکید میکند. سراسر هفت خان بازتاب اندیشههای یونگ است. نکتة آخر این که روند داستان بر خرد سیاسی ایران باستان که در آن پادشاه رکن اساسی است، پافشاری میکند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
75 - بررسی شاخصههای تراژیکی داستان رستم فرّخزاد در نبرد قادسیّه بر مبنای شاهنامة فردوسی
نرگس اصغری گوار علی رمضانیچکیده در این نوشته سعی شده است ماجرای جنگ قادسیّه در شاهنامه فردوسی مورد بررسی قرار گیرد تا ویژگیها و شاخصههای تراژیکی آن آشکار شود. طرز روایت فردوسی از این واقعه، متفاوت با کتب تاریخی چون تاریخ طبری و تاریخ یعقوبی است. او با لحنی حماسی و وطن پرستانه به نقل داستان می چکیده کاملچکیده در این نوشته سعی شده است ماجرای جنگ قادسیّه در شاهنامه فردوسی مورد بررسی قرار گیرد تا ویژگیها و شاخصههای تراژیکی آن آشکار شود. طرز روایت فردوسی از این واقعه، متفاوت با کتب تاریخی چون تاریخ طبری و تاریخ یعقوبی است. او با لحنی حماسی و وطن پرستانه به نقل داستان میپردازد و از این رو، عناصر تراژدی ساز همچون: براعت استهلال یا پیش درآمد غمانگیز، پیشگویی، نقش تقدیر، عنصر شخصیّت، تضادّ و کشمکش و در نهایت فاجعه، در ساختار داستان قابل مشاهده میباشد. با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی میتوان چنین نتیجه گرفت که فردوسی با استفاده از عوامل مذکور، وجه تراژیکی به نبرد قادسیّه بخشیده و بنمایههای مناسب، این امکان را فراهم میکند که داستان مذکور را به عنوان آخرین تراژدی سروده شده در شاهنامه محسوب کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
76 - فراداستان تاریخ نگارانه با تکیه بر مهرۀ سرخ سیاوش کسرایی
معصومه صادقیچکیده در این مقاله خوانشی نو از ویژگیهای فراداستان تاریخ نگارانه که از رایجترین انواع داستانهای پسامدرن است، صورت گرفته است. در فراداستان شاعر یا نویسنده شخصیّتها و حوادث را از تاریخ اقتباس میکند، امّا با تحریف رویدادهای تاریخی و استفاده از عنصر خیال، تاریخ را چکیده کاملچکیده در این مقاله خوانشی نو از ویژگیهای فراداستان تاریخ نگارانه که از رایجترین انواع داستانهای پسامدرن است، صورت گرفته است. در فراداستان شاعر یا نویسنده شخصیّتها و حوادث را از تاریخ اقتباس میکند، امّا با تحریف رویدادهای تاریخی و استفاده از عنصر خیال، تاریخ را به شکلی دیگر و با روایت و نگرشی نو به تصویر میکشد. در این پژوهش که بر پایة شیوه توصیفی– تحلیلی صورت گرفته است، منظومه مهرة سرخ سرودۀ سیاوش کسرایی، از شاعران نامدار معاصر، با هدف نشان دادن ویژگیهای فراداستان تاریخ نگارانه در این اثر بررسی میشود. کسرایی شاعری اجتماعی است و مهرة سرخ یکی از آثار اجتماعی – انتقادی او محسوب میشود. وجود مؤلّفههای فراداستان همچون ماهیّت خودآگاه، شکست سیر روایی، جعل تاریخ و اسطوره و زمان پریشی در این اثر نشان از آن دارد که این منظومه را میتوان از بهترین نمونه های فراداستان تاریخ نگارانه به شمارآورد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
77 - ارتباط بین رشد حرفه ای و محبوبیت سازمانی با عملکرد شغلی
امید صفری غلامرضا صفری صادق گودرز پورهدف از این تحقیق، تعیین ارتباط بین رشد حرفه ای و محبوبیت سازمانی با عملکرد شغلی در معلمان تربیت بدنی شهرستان های ممسنی و رستم بود. این تحقیق کاربردی و از نوع توصیفی و همبستگی بود. جامعه آماری این تحقیق، تمامی معلمان تربیت بدنی شهرستان های ممسنی و رستم به تعداد 89نفر بود چکیده کاملهدف از این تحقیق، تعیین ارتباط بین رشد حرفه ای و محبوبیت سازمانی با عملکرد شغلی در معلمان تربیت بدنی شهرستان های ممسنی و رستم بود. این تحقیق کاربردی و از نوع توصیفی و همبستگی بود. جامعه آماری این تحقیق، تمامی معلمان تربیت بدنی شهرستان های ممسنی و رستم به تعداد 89نفر بود، که از این تعداد 76 نفر به عنوان نمونه و به روش نمونه گیری کل شمار با محقق همکاری کردند.ابزار جمع آوری دادهها پرسشنامه های استاندارد رشد حرف ای آکفیلت و کوت (2005)، محبوبیت سازمانی حیدری و صفری(1400) و عملکرد شغلی پترسن و همکاران(2004) بود. برای توصیف دادهها از روش های آمار توصیفی و برای تجزیه استنباطی دادهها از روشهای آماری ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون استفاده شد. نتایج نشان داد که بین رشد حرفه ای و محبوبیت سازمانی با عملکرد شغلی رابطه ی مثبت و معناداری وجود داشت و همچنین رشد حرفه ای و محبوبیت سازمانی قابلیت پیش بین معنادار عملکرد شغلی آزمودنی ها را دارد(01/0P ≤). پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
78 - مقایسه چهره رستم در «رستمنامه» و «شاهنامه» بر اساس نظریه ترامتنیت ژنت
رحمن مکوندیژرار ژنت پیوندهای موجود میان متون ادبی را زیر واژه کلی ترامتنیت قرار میدهد. یکی از این پیوندها پیوند بیش متنی است. در پیوند بیش متنی، متن دوم برگرفته از متن نخست است تا آنجا که اگر متن نخست نباشد متن دوم نیز شکل نمیگیرد. پژوهش حاضر بر این فرضیه استوار است که پیوند میا چکیده کاملژرار ژنت پیوندهای موجود میان متون ادبی را زیر واژه کلی ترامتنیت قرار میدهد. یکی از این پیوندها پیوند بیش متنی است. در پیوند بیش متنی، متن دوم برگرفته از متن نخست است تا آنجا که اگر متن نخست نباشد متن دوم نیز شکل نمیگیرد. پژوهش حاضر بر این فرضیه استوار است که پیوند میان «رستمنامه» و شاهنامه پیوندی بیش متنی است. با این همه به نوشته ژنت، حتی هنگامیکه پیوند دو اثر بیش متنی است، خالق اثر دوم دست به ایجاد بسط، تعمیم و دگرگونی در اثر نخست میزند. نتایج پژوهش حاضر که پژوهشی توصیفی- تحلیلی است، نشان میدهد که بهار در «رستمنامه» دست به این دگرگونی زده است و از تقلید محض خودداری کرده است. در نتیجه، رستمنامه بهار اثری اصیل است که در آن دغدغههای سیاسی و فرهنگی زمانه شاعر بازتاب یافتهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
79 - گفت و گو و روابط قدرت در داستان رستم و اسفندیار
فرهاد کرمی حسن حیدریداستان رستم و اسفندیار نشاندهندة تعارضِ درونی در ساختار قدرت رسمی و چگونگی شکلگیری مقاومت در برابر گفتمان غالب قدرت است. این تعارض و درگیری در داستان با شگردهای روایت، گفتوگو و مکالمه وبرخی ساختهای بلاغی مطرح میشود. در این مقاله به بررسی و تحلیل مکالمه وگفتوگو به چکیده کاملداستان رستم و اسفندیار نشاندهندة تعارضِ درونی در ساختار قدرت رسمی و چگونگی شکلگیری مقاومت در برابر گفتمان غالب قدرت است. این تعارض و درگیری در داستان با شگردهای روایت، گفتوگو و مکالمه وبرخی ساختهای بلاغی مطرح میشود. در این مقاله به بررسی و تحلیل مکالمه وگفتوگو به مثابة بخشی از تحلیل انتقادی گفتمان پرداختهایم و از برخی مؤلفههای کاربردشناسی زبان نیز در تحلیلِ گفتوگوهای دو شخصیت اصلی داستان یعنی رستم واسفندیار بهره بردهایم. این بررسی نشان میدهد که مناسبات روابط قدرت در دربار و نهادهای سیاسی ایران، زبان و ساختار داستان رستم و اسفندیار را از بار ایدئولوژیک سرشار و بلاغت گفتمانی قدرت را بر آن حاکم کرده است. اسفندیار نمایندۀ قدرت دینی و سیاسی و رستم نمایندۀ قدرت پهلوانی و ملی است که علیرغم میل باطنی درگیر نبردی ناخواسته و تنبهتن میشوند. گفتمان قدرت باعث عملکرد زبان در بافت خاص و شیوه بلاغی ویژهای شده است که وقتی از صافی ذهن حماسهپرداز فردوسی گذشته است باعث ایجاد دستگاه گفتمانی جدید با هویت تازهای شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
80 - تحلیل سبکی داستانهای «ایرج» و «رستم و شغاد»، بر اساس دستور نقشگرای نظاممند هلیدی
خدیجه بهرامی رهنما امیرحسین ماحوزیهلیدی، در زبانشناسی نقشگرای نظاممند، بر سه کارکرد اندیشگانی، بینافردی و متنی ﺗﺄکید فراوان دارد که به وسیله آنها، میتوان بندهای متون ادبی را مورد تحلیل قرار داد و به سبک خاص شاعر یا نویسنده دست یافت. شاهنامه، ظرفیّت بسیاری برای کاوش در حوزههای مختلف، از جمله؛ دستور چکیده کاملهلیدی، در زبانشناسی نقشگرای نظاممند، بر سه کارکرد اندیشگانی، بینافردی و متنی ﺗﺄکید فراوان دارد که به وسیله آنها، میتوان بندهای متون ادبی را مورد تحلیل قرار داد و به سبک خاص شاعر یا نویسنده دست یافت. شاهنامه، ظرفیّت بسیاری برای کاوش در حوزههای مختلف، از جمله؛ دستور نقشگرا داراست. از این روی، از میان داستانهای مختلف شاهنامه، دو داستان ایرج و رستم و شغاد را، بر اساس نظریه هلیدی مورد تحلیل سبکی قرار دادهایم. این جستار درصدد است، با روش توصیفی- تحلیلی و با گردآوری اطّلاعات، به شیوه کتابخانهیی، ﻣﺴﺄله انواع فرایندها، چگونگی انسجام یافتن متن و فرانقش بینافردی را در این دو داستان مورد بررسی قرار دهد. نتایج تحقیق نشان دهنده آن است که از میان فرایندهای به کار رفته، فرایند مادی، بیشترین بسامد را در هر دو داستان داراست که این، بیانگر رخدادها، کنشهای عینی و ملموس به کار رفته در صحنهها است. در بخش غیرساختاریِ فرانقش متنی، انسجام دستوری و انسجام واژهها، سبب پیوستگی و هماهنگی متن گشته است. در انسجام دستوری، ادات ربط، در انسجام واژهها- بازآیی، مولّفه تکرار، در انسجام واژهها- باهمآیی، باهمآیی متداعی بیشترین بسامد را در هر دو داستان دارا هستند. نوع فعلهای به کار رفته، گذشته و فاعلها، اغلب آشکار هستند و وجه خبری که بر پایبندی حقیقت گزارهها و قطعیّت متن ﺗﺄکید دارد، بسامد فراوانی در این داستانها دارد. بررسی و تطبیق هر سه لایه معنایی نظریه هلیدی در داستانهای ایرج و رستم و شغاد، بر ساختاری واحد، یکپارچه و دارای انسجام هر دو متن ﺗﺄکید فراوان دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
81 - تصاویر برساخته از مرگ یزدگرد، رستم فرخ زاد و ماهویه در کشاکش گفتمان ها
مختار ابراهیمی عباس عشیری لیوسینگارند گان در این پژوهش بر آن هستند که با پیش کشیدن مرگ یزدگرد، ماهویه و رستم فرّخ زاد در شاهنامه و سنجش آن با منابع تاریخی پیش از آن، هم دوره و پس از آن، به بررسی عناصر ایدئولوژیک و جهت دار در آن ها بپردازند. با این بررسی نقش نویسنده و گزاره ها در مناسبات قدرت معین می چکیده کاملنگارند گان در این پژوهش بر آن هستند که با پیش کشیدن مرگ یزدگرد، ماهویه و رستم فرّخ زاد در شاهنامه و سنجش آن با منابع تاریخی پیش از آن، هم دوره و پس از آن، به بررسی عناصر ایدئولوژیک و جهت دار در آن ها بپردازند. با این بررسی نقش نویسنده و گزاره ها در مناسبات قدرت معین می شود. به شکلی که هم خودِ نویسنده و شاعر و هم خودِ اثر به مثابه کرداری اجتماعی، برساختۀ مناسبات قدرت و تخاصمات اجتماعی و سیاسی آن دوره بر سر تثبیت گفتمان و معنای وابسته به آن هستند. این امر منجر به قطبی شدن گزاره های به کار رفته توسط نویسنده و شاعر می شود. نویسنده این قطبی شدن ها را بر روی بستری از غیرسازی ، برجسته سازی و حاشیه رانی انجام می دهد. با وجود این، نباید در پی صدق و کذب بودن این روایت ها باشیم؛ بلکه باید آن ها را به عنوان متن های ایدئولوژیک مورد توجه قرار داد. ما از راه برخورد و رویارویی این عوامل، هوّیت متفاوت روایت ها و گزاره های ایدئولوژیک این افراد و آثار را به شکلی عقلانی و اخلاقی درک و دریافت می کنیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
82 - تحلیل منطق واسازانه روایت رستم و سهراب
محسن (اکبری زاده)بتلاب اکبرآبادیدر هر روایت، نوعی منطق واسازانه وجود دارد که از طریق تقابل اجزای ساختاری روایت یعنی رخ دادها و طرح شکل میگیرد. تکیه بر هر کدام از این اجزا، خوانشی متفاوت به وجود می آورد. روایت رستم و سهراب به دلیل نوع تراژیک خود، باید به فاجعه منتهی شود. این ویژگی، روی دادها را به سمت چکیده کاملدر هر روایت، نوعی منطق واسازانه وجود دارد که از طریق تقابل اجزای ساختاری روایت یعنی رخ دادها و طرح شکل میگیرد. تکیه بر هر کدام از این اجزا، خوانشی متفاوت به وجود می آورد. روایت رستم و سهراب به دلیل نوع تراژیک خود، باید به فاجعه منتهی شود. این ویژگی، روی دادها را به سمت طرحی خاص جهت میدهد و در نتیجه این گونه برداشت میشود که روی دادها بر اساس نیت نویسنده و نوع تراژدی چیده شدهاند و هیچ گریزی از فاجعه نیست. از طرفی منطق و احتمالاتی که به واسطۀ رخ دادها در متن ایجاد میگردد، باعث شده تا این گونه برداشت شود که خاصیت علّی و منطقی روی دادها باعث به وجود آمدن چنین فاجعه ای شده است. بر اساس همین منطق متضاد، در این مقاله کوشش شده، تناقض داستان و طرح و تبعات ساختاری و معنایی این تنش در روایت رستم و سهراب واکاوی شود. ضعف رخ دادها و برجسته شدن طرح، ضعف روابط علّی، استفاده از شتاب مثبت برای به حاشیه راندن خللهای معنایی، توجیه علیت حوادث با پشتوانۀ قضا و قدر، تکثیر تعلیق و واسازی طرح از جمله پیامدها و شگردهایی هستند که به واسطۀ تنش واسازانه میان داستان و طرح در این روایت شکل گرفتهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
83 - اصالت روایت در برزونامه کهن برپایه سنجش دو روایت گورانی و فارسی
آرش اکبری مفاخرچکیدهبخش کهن برزونامه از آثار شاخص ادب حماسی ایران است که دو روایت فارسی و گورانی از آن در دست است. از روایت فارسی 4 دستنویس اصلی در حدود 4200 بیت وجود دارد که عبارتند از: دستنویسهای کمبریج 829 ق، دهلی 831 ق، بایسنقری 833 ق و لنینگراد 849 ق. از روایت گورانی نیز دستنویسی چکیده کاملچکیدهبخش کهن برزونامه از آثار شاخص ادب حماسی ایران است که دو روایت فارسی و گورانی از آن در دست است. از روایت فارسی 4 دستنویس اصلی در حدود 4200 بیت وجود دارد که عبارتند از: دستنویسهای کمبریج 829 ق، دهلی 831 ق، بایسنقری 833 ق و لنینگراد 849 ق. از روایت گورانی نیز دستنویسی به تاریخ 1345 ق در 2357 بیت موجود است. همسانیهای شگفت دو روایت فارسی و گورانی نگارنده را به سنجش دو روایت و بررسی 3 فرضیه دربارۀ سرچشمۀ شکلگیری روایتها واداشته است: 1) وجود یک منبع منثور مشترک برای هر دو روایت که به دلیل فاصلۀ 500 سالۀ کتابت امکان سنجش دو روایت منطقی و علمی به نظر نمیرسد. 2) ترجمۀ متن از فارسی به گورانی که با توجه به حذف ابیات شاهنامهای (حدود 2000 بیت) در ترجمۀ فارسی به گورانی امکانپذیر نیست. 3) ترجمۀ متن از گورانی به فارسی که باتوجه به بازتاب دقیق واژگان، عبارات و مصراعهای گورانی به فارسی، برابرسازیهای واژگانی و مصراعی برای واژگان و مصراعهای گورانی از شاهنامه و افزودن مصراعها و ابیات افزوده بر متن داستان اصلی از شاهنامه منطقی به نظر میرسد و از احتمال بیشتری برخوردار است.واژگان کلیدیبرزو، برزونامه، رستم و برزو، زبان گورانی، حماسه، ترجمه. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
84 - تحلیل شخصیتپردازی در داستان رستم و اسفندیار بر اساس نظریۀ زندگیِ اصیلِ مارتین هایدگر
سیّد آریا قریشیچکیده یکی از مهمترین علل تأثیرگذاری داستان رستم و اسفندیار، شیوۀ تقابل دو شخصیت اصلی است. برخلاف اکثر نبردهای رُخداده در شاهنامه، رستم و اسفندیار تا پیش از جدال با یکدیگر همواره در یک جبهه قرار داشتند. بنابراین به نظر میرسد دیگر نه با خیر و شرّ متعارف روبهروییم و ن چکیده کاملچکیده یکی از مهمترین علل تأثیرگذاری داستان رستم و اسفندیار، شیوۀ تقابل دو شخصیت اصلی است. برخلاف اکثر نبردهای رُخداده در شاهنامه، رستم و اسفندیار تا پیش از جدال با یکدیگر همواره در یک جبهه قرار داشتند. بنابراین به نظر میرسد دیگر نه با خیر و شرّ متعارف روبهروییم و نه با سوءتفاهمی از آن دست که در داستان رستم و سهراب اتفاق افتاد. به همین دلیل، ویژگیهایی که این دو شخصیت را رودرروی هم قرار داده، از اهمیتی ویژه برخوردار میشود بهطوریکه تحلیل تفاوتهای بنیادینِ دو شخصیتِ رستم و اسفندیار، یکی از راههای کشف علل تأثیرگذاری این داستان به شمار میرود. برای رسیدن به این هدف، پیش از هر چیز نیاز است که با پیدا کردن معیاری مناسب، راهی برای طبقهبندیِ ویژگیهای رفتاریِ دو شخصیت اصلیِ این داستان به دست بیاوریم. در پژوهشِ پیشِ رو، کوشش شده تا بر اساس آرایی که مارتین هایدگر در مورد ریشههای شکلگیری زندگی اصیل و تفاوتهای آن با زندگی غیر اصیل مطرح کرده، تفاوتهای بنیادینِ دو شخصیتِ اصلی داستان رستم و اسفندیار بررسی شده و نقش این تفاوتها در مسیر حرکت داستان و به سرانجام رساندنِ آن موردتوجه قرار گیرد. نتایج این پژوهش نشان میدهد که تحلیل شخصیتپردازی در داستانِ رستم و اسفندیار بر اساس نظریۀ هایدگر، نهتنها میتواند ما را به درکی روشنتر از ریشههای اختلاف میان این دو شخصیت برساند؛ بلکه برخی از رفتارهای بهظاهر متعارضِ اسفندیار را هم توجیه کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
85 - تحلیل رفتار متقابل در داستان رستم و اسفندیار بر اساس نظریه اریک برن
روزا واعظی ساره زیرکچکیده تحلیل رفتار متقابل (بهاختصار TA)، یکی از نظریههای مطرح در روان شناسی نوین است که به موضوع ساماندهی رفتار در ارتباطات انسانی میپردازد. کاربرد این نظریه در تحلیل داستانها میتواند راه کاری علمی و مؤثر برای بهرهگیری از آثار گرانسنگ ادبی باشد. از آنجاکه داستا چکیده کاملچکیده تحلیل رفتار متقابل (بهاختصار TA)، یکی از نظریههای مطرح در روان شناسی نوین است که به موضوع ساماندهی رفتار در ارتباطات انسانی میپردازد. کاربرد این نظریه در تحلیل داستانها میتواند راه کاری علمی و مؤثر برای بهرهگیری از آثار گرانسنگ ادبی باشد. از آنجاکه داستانهای شاهنامه مضامین و موقعیتهای مربوط به روابط انسانی را بهخوبی انعکاس داده است، جای آن دارد که از منظر این نظریه نیز به آن نگریسته شود. در این پژوهش، داستان رستم و اسفندیار از شاهنامۀ فردوسی در چارچوب روش توصیفی-تحلیلی و با سود جستن از رویکرد TA مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که دلیل شکستِ روابط و شکلگیری پایان غمانگیز در این ماجرا، وجود آسیبِ آلودگی در ساختار روانی اسفندیار و نیز مهارها و سوقدهندههای موجود در پیشنویس زندگی او بوده است که عدم استقلال و ضعف در تصمیمگیری وی و نهایتاً پایان تراژیک داستان را در پی داشته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
86 - بررسیِ تکنیکهای تعلیق در داستاِن رسـتم و اسفندیار
مهدی رضا کمالی بانیانی مهرداد اکبری گندمانیتعلیق، کیفیتی است که نویسنده برای واقعیتی که در شرفِ تکوین است، در داستانِ خود میآفریند و خواننده را مشتاق و کنجکاو به ادامة داستان میکند؛ ازینرو، هر حالتی، اَعم از کشمکشهای داستانی، پیچیدگی، ابهام و ... که خواننده را به داستان، اشخاصِ داستان، سرنوشتِ آنان و روندِ م چکیده کاملتعلیق، کیفیتی است که نویسنده برای واقعیتی که در شرفِ تکوین است، در داستانِ خود میآفریند و خواننده را مشتاق و کنجکاو به ادامة داستان میکند؛ ازینرو، هر حالتی، اَعم از کشمکشهای داستانی، پیچیدگی، ابهام و ... که خواننده را به داستان، اشخاصِ داستان، سرنوشتِ آنان و روندِ ماجرا، حساس کند، در حوزة تعلیق قرار میگیرد. این امر، نه تنها از کسل شدن و بیحوصلگیِ خواننده میکاهد؛ بلکه، سببِ پویایی و تحرّکِ بیشترِ روایت نیز میگردد. یکی از داستانهایی که عنصرِ تعلیق، نقشِ مؤثری در سیرِ خطّی و طولی آن داشته است، نبردِ رستم و اسفندیار در شاهنامه است. در این داستانِ طولانی، عواملِ متعددی، سببسازِ تعلیق شدهاند که هر کدام به نحوی، به پویاییِ داستان، کمک کردهاند. در بررسیِ صورت گرفته، براعتِ استهلال، پیشبینیهای رخ داده، کشمکشهای درونیِ شخصیتها، بازگشتهای روایی، جزئینگری در توصیفات، طولانی شدنِ گفتگوها و انواعِ آن(تکگوییِ درونی و حدیثِ نفسگویی و ...)، انواعِ تداعیهای لفظی و معنوی(شیوة داستان در داستان، و ...)، همگی، از جملة ترفندهای تعلیق، در این داستان بودهاند که از سویی، سببِ تداومِ داستان و به تعویق انداختنِ پایانِ داستان شدهاند و از سوی دیگر، اشتیاقِ خواننده را، برای درکِ چگونگیِ این روند، افزایش دادهاند. در پژوهشِ پیشِ رو، پس از آشنایی با مفهومِ تعلیق و ویژگیهای آن، به عناصر و شیوههایی که نقشِ مؤثری در ایجاد تعلیق در داستان رستم و اسفندیار داشتهاند، پرداخته شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
87 - توصیف و بررسی پوشاک رستم در شاهنامه دستنویس 953ه.ق پاریس
نفیسه زمانی فرزانه فرخفرچکیده رستم یکی از اسطورههای نام دار شاهنامۀ فردوسی است که به لقب پلنگینه پوش نیز شهرت دارد. فردوسی در شاهنامه، خفتانی به نام ببر بیان بر تن رستم میکند و در کنار آن در روایات حماسی غرب ایران نیز کلاهی از پوست سر دیو سفید (کلاه کله پلنگی) بر سر رستم مینهند. بدینسان چکیده کاملچکیده رستم یکی از اسطورههای نام دار شاهنامۀ فردوسی است که به لقب پلنگینه پوش نیز شهرت دارد. فردوسی در شاهنامه، خفتانی به نام ببر بیان بر تن رستم میکند و در کنار آن در روایات حماسی غرب ایران نیز کلاهی از پوست سر دیو سفید (کلاه کله پلنگی) بر سر رستم مینهند. بدینسان ببر بیان و کلاه کله پلنگی نماد تصویری رستم میشود که در اکثر نگارههای نسخ مصور از شاهنامه، شناسنامۀ تصویری وی است. در میان نسخ مصور، نسخۀ شاهنامۀ دست نویس953هـ.ق پاریس متعلق به مکتب دوم تبریز و قزوین عصر صفوی به جهت داشتن تصاویری واضح از پوشاک، منبعی مناسب برای پژوهش در این حوزه است. از آنجا که نمادهای فرهنگی اسطورهها در آثار هنری بازنمود پیدا میکنند، این پژوهش گامی در جهت شناسایی و ریشهیابی نمادهای یاد شده است و از اینرو میزان پای بندی به نمادهای اسطورهای در نگارههای تاریخی را میتوان سنجید. پرسشِ پژوهش این است: نگارگر نسخۀ 953 هـ.ق پاریس از پوشاک تا چه میزان در نمایش رستم به عنوان یک اسطوره ـحماسه استفاده کرده است؟ با توجه به مطالعات و بررسیهای صورت گرفته، نگارگر نسخۀ 953 هـ.ق پاریس، با آگاهی از متن شاهنامه و تحت تأثیر نگارگری روایی، در ترسیم رستم به هنگام نبرد، از پوشاک در جهت القای اسطورهوار بودن این شخصیت بهره برده و هم چنین به الگویِ مرسوم زمان خود (صفوی) نیز وفادار بوده است. نویسنده در پژوهش انجام شده بر این نکته اذعان دارد که هنرمند قرن دهم هجری، به جهت وجود بسترهای مناسب علمی و هنری و دست رسی به نسخ مصور قرون ماقبل خود، چنان پرورانده شده که در هنرنمایی، با درایت و به طور آگاهانه از پوشاک در جهت نمایش بهتر قدرت و نیروی خارقالعاده رستم در شاهنامۀ953 هـ .ق بهره برده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
88 - گذری از حماسه به فیلمنامه(با محوریت داستان رستم و اسفندیار)
آناهیتا متمنی هنگامه آشوری بهرام پروین گنابادیچکیده داستان فصل مشترک میان ادبیات و بسیاری از هنرهاست. هنرهایی چون تئاتر، سینما و حتی نقاشی و موسیقی؛ اما داستان برای تبدیلشدن به فیلم نامه باید دارای ویژگی هایی باشد که ابتدایی ترین آن تصویری بودن داستان ادبی مورد نظر است؛ زیرا تصویر برآمده از وصف شاعر یا نویسنده جان چکیده کاملچکیده داستان فصل مشترک میان ادبیات و بسیاری از هنرهاست. هنرهایی چون تئاتر، سینما و حتی نقاشی و موسیقی؛ اما داستان برای تبدیلشدن به فیلم نامه باید دارای ویژگی هایی باشد که ابتدایی ترین آن تصویری بودن داستان ادبی مورد نظر است؛ زیرا تصویر برآمده از وصف شاعر یا نویسنده جان دار ترین عنصری است که بیننده را به درک موقعیت مکانی و زمانی می رساند. ازاینرو در مقالة حاضر با گزینش روش توصیفی- تحلیلی سعی شده است بـا تمـرکز بر عناصر تصویر و داستان که از مهم ترین عوامل ساختاری در شکل گیریِ فیلم نامه است، از آمادگی و قابلیت داستان های شاهنامه در برگردان به قالب فیلم نامة داستانی سخن گفته شود. بدین منظور با تعریف کلیاتی چون تصویر (اعم از حماسی و سینمایی)، داستان و فیلم نامه بحث را آغاز کرده و در ادامه با طبقه بندی و شرح ساختار داستانی فیلم نامه که بیش تر مبتنی بر عناصر تصویری و داستانی چون صحنه، شخصیت، پیرنگ، مضمون، و گفتوگو است، بحث را پی گرفته و در این میان با نشان دادن نمونه هایی از داستان رستم و اسفندیار شاهنامه و تطبیق ساختار داستانیِ آن با ساختار فیلم نامه و آوردن نمونه هایی از تصویرسازی در این داستان، پژوهش به سرانجام می رسد. نتیجة حاصل از پژوهش نشان می دهد شاهنامۀ فردوسی و به طور اخص داستان رستم و اسفندیار به دلیل توصیفات فردوسی که بر مبنای ویژگیهای حماسه سروده شده است توانایی هم راهی با رسانة سینما را دارد. ازاینرو شاهنامه برای تبدیل به فیلم نامة سینمایی ممکن است از منظر تصویر، صحنهپردازی و شخصیت پردازی مورد بررسی قرار بگیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
89 - تحلیل داستان رستم و سهراب در شاهنامه و پویانماییِ کیانوش دالوند بر اساس الگوی اقتباسِ ریچارد کریوولن
فریبا شمسی محبوبه خراسانی شهرزاد نیازیچکیده از داستان رستم و سهراب، به دلیل بهره مندی از عناصر دراماتیک و جذّابیت های داستانی، تاکنون نمایش نامه، اُپرا و فیلم نامه هایی بسیار اقتباس شده است. این داستان از برجسته ترین و تأملبرانگیزترین داستان های شاهنامه است کـه در آن پدر و پسر بهحکم سرنوشت، در بـرابـر یک چکیده کاملچکیده از داستان رستم و سهراب، به دلیل بهره مندی از عناصر دراماتیک و جذّابیت های داستانی، تاکنون نمایش نامه، اُپرا و فیلم نامه هایی بسیار اقتباس شده است. این داستان از برجسته ترین و تأملبرانگیزترین داستان های شاهنامه است کـه در آن پدر و پسر بهحکم سرنوشت، در بـرابـر یک دیگر قرار می گیرند. یکی از این اقتباس ها، پویانمایی رستم و سهراب به کارگردانی کیانوش دالوند در سال ١٣٩٢ است. ازآنجاکه ساخت پویانمایی در کشور ما نـوپاست و نیـاز بـه زیرساخت هایی دارد که به اعتقاد نویسندگانِ این جستار مهم ترین آن فیلم نامه است؛ لذا بر آن شدیم تا فیلم نامۀ این پویانمایی را با معیارهای کتاب چگونه از هر چیزی فیلم نامه اقتباس کنیم؟ اثر ریچارد کریوولن که مهم ترین مرجع نگارش فیلم نامه های اقتباسی است، مقایسه کنیم تا به هدف این پژوهش که کمک به نگارش اصولی و یافتن لغزش های فیلم نامه های اقتباسی از آثار کهن ادبیات این مرزوبوم است، بر اساس نمونۀ موردی حاضر دست یابیم. از این منظر با مقایسۀ اصل داستان در شاهنامه و پویانمایی، این نتیجه به دست آمده است که متن شاهنامه منطبق با الگوی ساختاری- محتوایی کریوولن است؛ ولی فیلم نامۀ پویانمایی اقتباسی، کم و کاستی هایی دارد که عبارت است از: نپرداختن به تبیین نوع اقتباس، در نظر نگرفتن روح داستان، تغییر ناگهانی پایان داستان بدون فراهم آمدن زمینه های آن از پیش، تغییر درون مایۀ اثر، عدم معرفی آفرینندۀ داستان. ضمن این که با این دگرگونی، اثر را از ژانر اصلی حماسی-تراژدی خود خارج کرده، باعث ایجاد شبهۀ نوعی تحریف در داستانی چنین محبوب شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
90 - ساختارشناسی داستان رستم و اسفندیار و توازن قدرت در اندیشۀ سیاسی ایران باستان
سامان قاسمی فیروزآبادی پیمان اسحاقیهدر داستان رستم و اسفندیار شاهد نبرد دو پهلوان نامی هستیم که یکی بر این باور است که نبیند مرا زنده با بند کس و دیگری به صراحت می گوید نباشد ز بند شهنشاه ننگ. آن چه فرجامِ ناگزیرِ داستان را به نبرد این دو پهلوان می کشاند، تفاوت نگاه آن دو به نهاد شاهی و نهاد پهلوانی است چکیده کاملدر داستان رستم و اسفندیار شاهد نبرد دو پهلوان نامی هستیم که یکی بر این باور است که نبیند مرا زنده با بند کس و دیگری به صراحت می گوید نباشد ز بند شهنشاه ننگ. آن چه فرجامِ ناگزیرِ داستان را به نبرد این دو پهلوان می کشاند، تفاوت نگاه آن دو به نهاد شاهی و نهاد پهلوانی است که یکی برخاسته از سنت ایران پیش زرتشتی و دیگری برگرفته از اصلاحات زرتشت است. در این مقاله با روش ساختارگرایی جای‎گاه نهاد پهلوانی و مناسبات آن با نهاد شاهی در دو سنت پیش لهراسپی و لهراسپی-گشتاسپی بررسی می شود. از ویژگی های مهم نهاد پهلوانی در سنت پیشلهراسپی وجود خاندان نیرم به عنوان نمایندۀ گوهر پهلوانی، اعتبار اقناع کنندۀ هویت پهلوانی، استقلال و آزادی پهلوان، وساطت میان شاه و مردم، نظارت بر دادورزی نهاد شاهی و محدودکردن قدرت شاه را می توان برشمرد. در سنت لهراسپی-گشتاسپی پهلوان متعلق به خاندان شاهی است، هویت معتبری ندارد و دستبسته و مطیع مطلق فرامین است و نقشی جز جنگیدن زیر درفش شاه ندارد. در مقابل این نهاد، نهاد شاهی اقتداری نامحدود دارد و هیچ نهادی برای نظارت بر عملکرد شاه و تحدید آزمندی های او تعریف نشده است. به نظر می رسد سنت لهراسپی-گشتاسپی محصول اصلاحاتی است که شخص زرتشت یا موبدان به نام زرتشت انجام داده اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
91 - بررسی دستورزبان روایت در داستان رستم و اسفندیار بر اساس نظریۀ آلژیرداس گریماس
محبوبه زمانی بروجنی اصغر رضاپوریانتحلیل ساختاری آثار ادبی به دلیل بررسی عناصر درون متنی و کشف الگوی حاکم بر آنها، به درک و دریافت شایستهتر آثار ادبی منجر میشود و با کمک نتایج حاصل از این تحلیلها میتوان به شگردهای خلق آثار مختلف دست یافت و الگوهای مناسب تحلیل هر اثر را کشف کرد. یکی از روشهای تحلیل چکیده کاملتحلیل ساختاری آثار ادبی به دلیل بررسی عناصر درون متنی و کشف الگوی حاکم بر آنها، به درک و دریافت شایستهتر آثار ادبی منجر میشود و با کمک نتایج حاصل از این تحلیلها میتوان به شگردهای خلق آثار مختلف دست یافت و الگوهای مناسب تحلیل هر اثر را کشف کرد. یکی از روشهای تحلیل ساختاری آثار ادبی، الگوی روایی آلژیرداس گریماس است. کاربرد فرایندها و الگوهای روایتشناسی و نشانه – معناشناسی گریماس در شناسایی ساختار کلی روایت و همچنین تحلیل متون منثور و منظوم فارسی امری ضروری به نظر میرسد و میتوان در متون مختلف با نگاهی نقادانه در پی اثبات یا رد این الگوها در جریان تولید معنا نتایج قابل ملاحظهای ارائه داد. بسیاری از داستانهای شاهنامه بر اساس نظریۀ گریماس بررسی شدهاند. شماری از این داستانها، در برگیرندۀ جلوههای جادو و جادوگری هستند و در این زمینه نیز مطالعات فراوانی صورتگرفته؛ اما تا کنون پژوهشی در خصوص دستور زبان روایت جادو و جادوگری در شاهنامه انجام نشده. هدف از این پژوهش، بررسی ساختار طرح و تحلیل الگوهای کنشی و شناخت سازوکارها و عناصر شکلگیری تولید معنا در روایت جادو و جادوگری در داستان رستم و اسفندیار و بررسی چگونگی تأثیر جادو بر ساختارهای این روایت است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد آنجا که پای کنشگران غیرانسانی (جادویی) به داستانهای شاهنامه باز میشود، این کنشگرها نقشی اصلی در شکلگیری و پیشبرد روایت ایفا میکنند و کنشگران انسانی را به حاشیه میرانند و در حقیقت یک دستورزبان ویژه برای آثار حاوی جادو، خلق میکنند. کشف و شناخت این دستورزبان خاص و ویژگیهای منحصر به فرد سبک نویسنده، میتواند محققین را یاری کند تا بتوانند سره یا ناسره بودن برخی از آنچه به صاحب اثر نسبت داده شدهاست را ثابت کنند پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
92 - رستم، پهلوانی از «عصر شکارگری» (فرضیهای نو درباب خاستگاه اسطورة رستم)
بهزاد اتونیعصر شکارگری که تا ده هزارسال پیش رواج داشته و در دورة پارینهسنگی واقع بوده است، یکی از مهمترین و شاخصترین اعصار بشر به شمار میآید که در آن، مردم به گردآوری غذا و شکارِ حیوانات مشغول بوده و هنوز با زرع و کشت آشنایی نداشتند. در این دوره، مردانی دلیر زندگی میکردند ک چکیده کاملعصر شکارگری که تا ده هزارسال پیش رواج داشته و در دورة پارینهسنگی واقع بوده است، یکی از مهمترین و شاخصترین اعصار بشر به شمار میآید که در آن، مردم به گردآوری غذا و شکارِ حیوانات مشغول بوده و هنوز با زرع و کشت آشنایی نداشتند. در این دوره، مردانی دلیر زندگی میکردند که با اتّکا به نیروی بدنی در نبردی دائمی با حیوانات و شرایط سختِ معاش به سر میبردند. عصر شکارگری، چهرههای پهلوانیِ مخصوص به خود را داشته است که بعدها با ظهور ادوار تاریخی جدیدتر و با گذر ایام این چهرهها تا حدودی تغییر شکل داده و در این ادوار هضم شدهاند؛ البته این سخن بدین معنی نیست که این چهرههای پهلوانی بهطور کامل از میان رفتهاند، بلکه نشانهها و رگههای آنان را با توجه به سبک زندگی، نوع پوشش، دین و عاداتِ رفتاریشان میتوان در اساطیر و حماسههای پهلوانی اخیر مشاهده کرد. نگارندة این جستار بر این باور است که احتمالاً رستم دستان -پهلوان حماسههای پارسی- با توجه به خُلق و خوی شکارگریش، و نیز پلنگینهپوشی و گُرزوری و ارتباط و سخن گفتنش با برخی حیوانات و پرستش خورشید و انجام اعمال شمنی توسط پدرش زال که همگی رفتارهایی مربوط به دوران شکارگری است، پهلوانی از عصر شکار است که توانسته پس از گذر از فراز و فرودهای ادوار تاریخی چهرة کهنِ خود را در حماسههای اسطورهای پارسی تا حدّی حفظ کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
93 - لعل سهرابکی گزارشی نویافته از نشان خاندان رستم
احترام رضائی سکینه غلامپور دهکیرشید تبریزی شاعر سدة یازدهم، در مثنوی جواهرالاسرار که اثریست در موضوع گوهرشناسی ضمن معرفی انواع لعل از لعلی زرد و کمارزش سخن گفته موسوم به لعل سهرابکی. وی علت نام گذاری این گوهر را انتساب آن به بازوبند سهراب دانسته و معتقد است شومی و بدیمنی این گوهر باعث مرگ سهراب و شه چکیده کاملرشید تبریزی شاعر سدة یازدهم، در مثنوی جواهرالاسرار که اثریست در موضوع گوهرشناسی ضمن معرفی انواع لعل از لعلی زرد و کمارزش سخن گفته موسوم به لعل سهرابکی. وی علت نام گذاری این گوهر را انتساب آن به بازوبند سهراب دانسته و معتقد است شومی و بدیمنی این گوهر باعث مرگ سهراب و شهرت این سنگ شدهاست.در این پژوهش که به شیوة کتابخانهای و در دو بخش انجام یافتهاست؛ تلاش شده ابتدا با بررسی متون معتبر به خصوصیات مهرهها و بازوبندها، بویژه مهرههای نشان خاندان رستم بپردازیم. سپس خصایص لعل را در کتب جواهرنامه بررسی کرده و نظر رشید تبریزی در مورد لعل سهرابکی را مورد پژوهش قرار دهیم. بررسیها نشان میدهد که محتملاً، بازوبند سهراب دارای لعل بوده، اما از رنگ و ارزش مادی آن جز روایت رشیدای تبریزی مطلبی نداریم. به نظر میرسد ماجرای پسرکشی توسط ابر پهلوان ایرانی هیچگاه در ذهن مردم ایران حل نشده بنابراین در باور رشیدای تبریزی یا یکی از منابع گوهرشناسی او و شاید باور عامة مردم سدههای دهم و یازدهم ایران، تصوّر شومی لعل سهرابکی شکل گرفتهاست و تهمت بد شگونی به مهره بازو بند سهراب توجیهی گشته است عامه پسند برای تبرئه تهمتن. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
94 - بررسی تحلیلی₋تطبیقی دو سفر رستم با آیینهای شمنی
علی فرزانه قصرالدشتی محمود رضایی دشت ارژنه فرخ حاجیانیخاندان رستم در حماسههای ایرانی پیوند بسیاری با جادو₋درمانگری و شمنیسم دارد. احتمال میرود این خاندان یکی از انجمنهای اخوت آریایی پر نفوذ در ایران بوده باشد. در این انجمنها فرد پیش از شمن یا پهلوان شدن تشرف مییافته و علاوه بر جنگجویی، توانایی ارتباط با جهان زیرین ی چکیده کاملخاندان رستم در حماسههای ایرانی پیوند بسیاری با جادو₋درمانگری و شمنیسم دارد. احتمال میرود این خاندان یکی از انجمنهای اخوت آریایی پر نفوذ در ایران بوده باشد. در این انجمنها فرد پیش از شمن یا پهلوان شدن تشرف مییافته و علاوه بر جنگجویی، توانایی ارتباط با جهان زیرین یا جهان مردگان را برای ارتباط با ارواح مردگان و درمان بیماری به دست میآورد. دو داستان دربارة رستم در حماسههای ملی ایران با دو مفهوم تشرف و سفر به جهان زیرین یا جهان مردگان در رابطه است. نخست داستان ببر بیان که مقام تشرف رستم به انجمنهای شمنی₋جنگجویی است و دیگر هفت خان رستم که نمودی از سفر به جهان زیرین است. در این مقاله به بررسی نشانههای آیینهای شمنی در این دو داستان پرداخته شده و در نهایت مشخص میشود که هفتخان رستم بر خلاف هفتخان اسفندیار مقام تشرف او نیست؛ بلکه روایتی از سفر شمن به جهان ارواح برای بازگرداندن روح بیمار است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
95 - رستمستیزی و سهرابپروری؛ کنشی در جهت برجستهسازی گفتمان دهۀ هفتاد
اعظم نیکخواه فاردقی سمیرا بامشکیادبیات در کنار رسالتهای مختلفی که دارد، عهدهدار رسالت اجتماعی نیز هست. آفرینندگان آثار ادبی در آفرینشهای خود کموبیش به بافت سیاسی-اجتماعی روزگارشان نظر دارند و از آن تأثیر میگیرند. آنها گاه نسبت به این رویدادها موضع موافق دارند و گاه مخالف و این موضع را به اشکال چکیده کاملادبیات در کنار رسالتهای مختلفی که دارد، عهدهدار رسالت اجتماعی نیز هست. آفرینندگان آثار ادبی در آفرینشهای خود کموبیش به بافت سیاسی-اجتماعی روزگارشان نظر دارند و از آن تأثیر میگیرند. آنها گاه نسبت به این رویدادها موضع موافق دارند و گاه مخالف و این موضع را به اشکال گوناگون و با استفاده از عناصر مختلف در اثر خود بازنمایی میکنند. فراخوانی شخصیتهای حماسی/ اسطورهای به رمان یکی از این عناصر است که نویسندگان را بهخوبی در این مسیر یاری میرساند. عدهای از رماننویسان این شخصیتها را به اثر خود فرامیخوانند تا ضمن بازنمایی گفتمانهای فرامتن، به فراخور موضع موافق یا مخالف خود، برخی گفتمانهای مسلط بافت سیاسی-اجتماعی را تقویت یا تضعیف کنند. در پژوهش حاضر در پی پاسخ به این پرسش هستیم که نویسندۀ سهرابکشان چرا و چگونه شخصیتهای حماسی را به اثرش فرامیخواند؟ یافتههای پژوهش حاضر که با استفاده از روش تحلیل محتوا به دست آمده است، نشان میدهد نویسندۀ سهرابکشان شخصیتهای حماسی را به رمان خود میآورد تا ضمن تضعیف و بهحاشیهبردن گفتمان رقیب، برخی گفتمانهای مسلط در روزگار تولید اثرش را تقویت و برجسته کند؛ بهعبارت بهتر، او که خود یکی از کنشگران بافت سیاسی-اجتماعی و از موافقان گفتمان مسلط نیز هست، با فراخواندن شخصیتهایی چون سهراب و رستم به رمان و گشتار کنش آن دو، ابتدا برخی مبانی فکری گفتمانهای روزگار خود؛ ازجمله نوع رویکرد این گفتمانها نسبت به زنان و جوانان را بازنمایی میکند، سپس مبانی فکری گفتمان مدنظر خود، یعنی اصلاحات را بهگونهای برجسته میسازد که از این طریق بتواند گفتمان رقیب را بهحاشیه برد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
96 - همآوردیِ آن دو: تنآوردگیِ جانمایههایی همگون در کالبدِ دو روایت: رستم و اسپندیار و مکبث
داوود خزاییدنیای مکبث دنیای وحش بومی[1] است که در آن وسوسه در انتظار کسانی است که به وسوسه گراینده اند. این نمایشنامه، تراژدیِ ترس و وحشت و کشتار و خشونت و جنایت و فراتر از همه نیستی است. همه چیز تند روی می دهد، اما سرعت در کنار کندی قرار میگیرد تا بر ساختار متضاد نمایشنام چکیده کاملدنیای مکبث دنیای وحش بومی[1] است که در آن وسوسه در انتظار کسانی است که به وسوسه گراینده اند. این نمایشنامه، تراژدیِ ترس و وحشت و کشتار و خشونت و جنایت و فراتر از همه نیستی است. همه چیز تند روی می دهد، اما سرعت در کنار کندی قرار میگیرد تا بر ساختار متضاد نمایشنامه تأکید شود. شخصیت های اصلی در طول نمایش تغییر می کنند و در مراحل مختلف از سطوح زبانی مختلف بهره می برند. دنیای آنها ترسیم شده است؛ ایده های اخلاقی، سیاسی و مذهبی بازنموده می شود. جاه طلبی، دلیری، ترس، شر، بیدادگری، انزوا، و نومیدی به روشنی نشان داده شده است. در این پژوهش، جان مایه هایِ اصلیِ تن آورده در رستم واسپندیار ـ بزرگترین داستان حماسی شاهنامه ـ و مکبث مانند فرّ و دو کالبد پادشاه، مفهوم زمان، بسامانی در برابر نابسامانی، افول دوران قهرمانی، رویین تنی، عبث ناکی و عناصر ماوراء طبیعی به بحث کشیده شده و با هم سنجیده شده است.[1] Wilderness پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
97 - تحلیل بیتی از رستم و سهراب بر مبنای روایت نقّالان و شاهنامة کُردی
جلیل آهنگر نژاد علی حیدریچکیده داستان رستم و سهراب فردوسی یکی از مشهورترین داستان های حماسی جهان است. این داستان با همة زیبایی و ارزش هنری و ادبی، از سهوهای هنری و داستانی برکنار نمانده است. این سهوها خواه از منابع فردوسی، خود فردوسی یا نساخان شاهنامه بوده باشد، تفاوتی ندارد. در این مقاله مشخ چکیده کاملچکیده داستان رستم و سهراب فردوسی یکی از مشهورترین داستان های حماسی جهان است. این داستان با همة زیبایی و ارزش هنری و ادبی، از سهوهای هنری و داستانی برکنار نمانده است. این سهوها خواه از منابع فردوسی، خود فردوسی یا نساخان شاهنامه بوده باشد، تفاوتی ندارد. در این مقاله مشخصاً به نحوة پرسش سهراب از مادرش تهمینه، دربارة اصل و نسب خود، پرداخته شده است. سهراب بدون مقدّمه و درنهایت خشم، نام پدرش را از مادر می پرسد و با بی شرمی او را به قتل تهدید می کند. در نسخ مختلف شاهنامه جواب قانع کننده ای برای این پرسش نیامده است. امّا در روایت نقّالان و شاهنامة کُردی به بایستگی، دلیل اصلی این سؤال مطرح شده است. زور و توانایی فوق العادة سهراب در بین هم سالان، باعث می شود که هم بستری یک شبه و نامرسوم رستم و تهمینه را بهانه کنند و او را مولودی نامشروع بخوانند، سهراب از این انتساب به خشم میآید و با عصبانیّت و تهدید، راز تولّد خود را از مادر جویا می شود. کلیدواژهها رستم، سهراب، فردوسی، روایت نقّالان، شاهنامة کُردی. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
98 - بنیادهای اساطیری و حماسی داستان دیوان مازندران در شاهنامه
آرش اکبری مفاخراین مقاله به شناسایی بنیادهای اساطیری و حماسی داستان دیوان مازندران در شاهنامه با توجه به پیشینة آنها در متون اوستایی، پهلوی، سغدی و ... می پردازد. نخستین سرچشمه های اساطیری و حماسی دیوان مازندران در متون اوستایی و پهلوی است. در این متون دیوان مازندران در دو ساختار مینو چکیده کاملاین مقاله به شناسایی بنیادهای اساطیری و حماسی داستان دیوان مازندران در شاهنامه با توجه به پیشینة آنها در متون اوستایی، پهلوی، سغدی و ... می پردازد. نخستین سرچشمه های اساطیری و حماسی دیوان مازندران در متون اوستایی و پهلوی است. در این متون دیوان مازندران در دو ساختار مینوی و انسان گونه ظاهر شده و در برابر اهورامزدا، ایزدان و انسان ها قرار می گیرند. اما داستانی مستقل در کتاب نهم دینکرد آمده که چارچوب حماسی داستان دیوان مازندران را بوجود آورده است. در این داستان دیوان مازندران انسان هایی غول پیکرند که در برابر فریدون قرار می گیرند و این روایت به گزارش نخست کوش نامه منتقل می شود. انسان های غول پیکر در گزارش دینکرد و کوش نامه با گذر از داستان های نریمان و دیوان مغرب، سام و نره دیوان مازندران و رستم نامة سغدی دارای گوهر اهریمنی شده و به دیوانی از تبار اهریمن با نیروهای جادویی و کردارهای فرابشری دگرگون می شوند. در پایان داستان دیوان مازندران پس از اسطوره زدایی به گزارش دوم کوش نامه انتقال می یابد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
99 - بازکاوی بنمایهها و ساختار داستانهای «نبرد رستم با اکواندیو» و «نبرد گرشاسپ با گَنْدَرْوَ»
سعید شهروییگرشاسپ بزرگ ترین پهلوان اسطوره ای ایران است و رستم نیز جهان پهلوان شاهنامه است. یکی از شگفت ترین و رازآمیزترین دشمنان گرشاسپ، دیوی است گَنْدَرْوَ نام که پهلوان پس از رنج بسیار، او را در کنار دریای فراخ کرت از پای درمی آورد. اکوان دیو نیز از رازآمیزترین دشمنان رستم است چکیده کاملگرشاسپ بزرگ ترین پهلوان اسطوره ای ایران است و رستم نیز جهان پهلوان شاهنامه است. یکی از شگفت ترین و رازآمیزترین دشمنان گرشاسپ، دیوی است گَنْدَرْوَ نام که پهلوان پس از رنج بسیار، او را در کنار دریای فراخ کرت از پای درمی آورد. اکوان دیو نیز از رازآمیزترین دشمنان رستم است که تهمتن با کوشش بسیار، سرانجام او را در نزدیکی دریایی از پای می افکند. در این جستار، با روش توصیفی تحلیلی، دو داستان نبرد رستم با اکوان دیو و نبرد گرشاسپ با گَنْدَرْوَ، از دید بن مایه و ساختار سنجیده می شود. یافته های پژوهش نشان می دهد که این دو داستان، در ساختار و روند کارکردهای نیروهای دوسویه و نیز از دید ژرف ساخت های اسطوره ای حماسی، به گونه ای شگفت همسانند. روند ساختاری دو داستان و آرمان ها یا کهن الگوهای رفتاری دو پهلوان، این انگاره را سامان می دهد که گویی داستان نبرد رستم با اکوان دیو، گونه ای دیگر از داستان نبرد گرشاسپ با گَنْدَرْوَ است و یا هر دو داستان از یک سرچشمهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
100 - - نقش الگوهای گفتوگویی و نظام نوبتگیری در رزمنامۀ رستم و اسفندیار
اشرف شیبانی اقدمبر پایۀ فرایند نوبتگیری که یکی از حوزههای مطالعاتی سبکشناسی کاربردگراست، کیفیّت آغاز مکالمهها، کمیّت و تعداد نوبتهای دو سوی مکالمه، زمان و طول نوبت هر فرد، جهتدهی موضوع گفتوگو از طرف شرکت کنندگان در مکالمه و در عینِ حال تأثیر هر یک از موارد یادشده در میزان چیرگی چکیده کاملبر پایۀ فرایند نوبتگیری که یکی از حوزههای مطالعاتی سبکشناسی کاربردگراست، کیفیّت آغاز مکالمهها، کمیّت و تعداد نوبتهای دو سوی مکالمه، زمان و طول نوبت هر فرد، جهتدهی موضوع گفتوگو از طرف شرکت کنندگان در مکالمه و در عینِ حال تأثیر هر یک از موارد یادشده در میزان چیرگی و قدرت افراد در تنظیم موضوع صحبت و غیره بررسی میشود. هدف کلّی در این مقاله، مطالعۀ کنشهای گفتاری براساس نظام نوبتگیری و خطاب در رزم نامۀ رستم و اسفندیار است. از نتایج پژوهش چنین برمیآید که کنش و واکنشهای نوبتگیری در این روایت حماسی با ادبیات تحلیلی مکالمه انطباق دارد. بنظر میرسد افزون بر تأثیر راوی در نحوۀ پیش بُرد داستان، شخصیّت قدرت مند و غالب این دو چهرۀ حماسی در ارزیابی و پیشبینی پایان اثر نقشی جالبِ توجّه دارد. در گفتوگوها، ترتیب نوبت و نوع خطابها از سوی هر یک از این دو، متأثّر از جنبههای موقعیّت شاهی و پهلوانی است، چنان که راوی نیز غالباً با توجّه به این وجوه، خطابهایی را که نشاندهندۀ قدرت جسمی است برای رستم و آن چه بر قدرتِ معنوی و فرّۀ ایزدی دلالت دارد، برای اسفندیار برمیگزیند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
101 - یادداشتی بر جایگاه هند در برخی متون حماسی
داریوش اکبرزادهچکیده در موضوع حماسه و حماسه سرایی در ایران و یادگارهای برجای مانده از آن، کارهای ارزشمندی در یک سدۀ گذشته به چاپ رسیده است. با وجود این، دربارۀ آثاری چون گرشاسپ نامه، فرامرزنامه، شهریارنامه، آذربرزین نامه و بهمن نامه کمتر نقدهایی بر پایه شرایط خاصّ اجتماعی و سیاسی ای چکیده کاملچکیده در موضوع حماسه و حماسه سرایی در ایران و یادگارهای برجای مانده از آن، کارهای ارزشمندی در یک سدۀ گذشته به چاپ رسیده است. با وجود این، دربارۀ آثاری چون گرشاسپ نامه، فرامرزنامه، شهریارنامه، آذربرزین نامه و بهمن نامه کمتر نقدهایی بر پایه شرایط خاصّ اجتماعی و سیاسی ایرانِ نخستین سده های اسلامی نوشته شده است. در این چند اثر ارزشمند حماسی، جغرافیای رخدادها به هندوستان مرزمند می شود و همۀ پهلوانان با رستم، قهرمان ملّی، درهم تنیده اند. نگارنده با پرسش بر این دو موضوع، باور دارد که مهاجرت تاریخی زرتشتیان به هند سرآغاز تغییرات معنادار در ادب فارسی و بویژه ادبِ حماسی بوده است. نگارنده، پررنگ شدن نامِ هند در این دسته از یادگارنوشته های حماسی و نیز تنیدگیِ نام پهلوانان را با رستم، با فعالیّت های زرتشتیان در نخستین سده های اسلامی در کران سیستان و نیز مهاجرت آنان به هند را همپیوند می داند. کلیدواژهها متون حماسی، پارسیان (هند)، سیستان، هند، رستم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
102 - نقد و بررسی داستان گشتاسب بر اساس نظریّة توهّم توطئه
محمود رضایی دشت ارژنه فاطمه مصطفایی کرملکیچکیده نظریّة توهّم توطئه یا پارانویا، یک نظریّة مدرن سیاسیست که بر اساس آن، حاکم پارانوییک چنین می اندیشد که تمام کاینات در حال توطئه چینی علیه اوست و کشور را پیوسته دستخوش توطئه و براندازی از سوی دیگران می داند. او گاه بعمد می کوشد با توسّل به توهّم توطئه، نامشروعبودن چکیده کاملچکیده نظریّة توهّم توطئه یا پارانویا، یک نظریّة مدرن سیاسیست که بر اساس آن، حاکم پارانوییک چنین می اندیشد که تمام کاینات در حال توطئه چینی علیه اوست و کشور را پیوسته دستخوش توطئه و براندازی از سوی دیگران می داند. او گاه بعمد می کوشد با توسّل به توهّم توطئه، نامشروعبودنِ حکومت خود و مشکلات داخلی را از کانون توجّه واقع شدن دور کند و توجّه مردم را به توطئه ها و کانون های بحران بیگانگان معطوف دارد. در این جستار با تحلیل داستان گشتاسپ بر مبنای نظریّة توهّم توطئه ، چنین استنباط می شود که گویا گشتاسپ نیز به دلیل چنین توهّمی، از یک هرم قدرت (لهراسپ، اسفندیار، رستم) سخت می هراسیده و از این رو در پی توطئه پردازی برای در دستداشتن یا از میان بُردنِ هر سه رقیب برآمده است. بنابراین شاید سخن چینی های گرزم و در بندشدنِ اسفندیار، اقامت دوسالة گشتاسپ در زابلستان و فرستادن اسفندیار به جنگ با رستم، همه ، نقشه هایی از پیش طرّاحی شده و درهم تنیده به وسیلة خود گشتاسپ بوده است تا با بحران سازی، هم بر نامشروعبودنِ حکومت و تصاحب تاج و تخت از پدرش سرپوش گذارد و هم رقیبان تاج و تخت خود را از میان بردارد. در فرجام گشتاسپ موفّق می شود با توسّل به توهّم توطئه، هم دو رقیب سرسخت خود، یعنی لهراسب و اسفندیار را از میان بردارد و هم با مخدوش کردنِ چهرة زابلیان به واسطة کشتن شاه زاده ای ایرانی، سال های سال بی منازع بر مسند قدرت نشیند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
103 - ریختشناسی «هفتخوان رستم از شاهنامۀ فردوسی» بر اساس نظریۀ ولادیمیر پراپ
حمیدرضا فرضی فرناز فخیمی فاریابیریخت‌شناسی قصه‌های عامیانه در سال 1928م. توسط فرمالیست روسی ولادیمیر پراپ آغاز شد. اساس کار وی بر پایۀ اعمال شخصیّت‌های قصه نهاده شده‌ و در سال‌های اخیر، یکی از شیوه‌های رایج در تحلیل ساختاری قصه‌ها بوده‌است. در این مقاله، هفت&zwn چکیده کاملریخت‌شناسی قصه‌های عامیانه در سال 1928م. توسط فرمالیست روسی ولادیمیر پراپ آغاز شد. اساس کار وی بر پایۀ اعمال شخصیّت‌های قصه نهاده شده‌ و در سال‌های اخیر، یکی از شیوه‌های رایج در تحلیل ساختاری قصه‌ها بوده‌است. در این مقاله، هفت‌خوان رستم که از جمله قصه‌های پرماجرای شاهنامۀ فردوسی بشمار می‌رود و موضوع آن یاری رساندن رستم به کیکاووس برای رهایی از بند دیو سپید است، مورد بررسی قرارگرفته‌ است. برای این منظور ابتدا مقدمه‌ای دربارۀ تعریف و تبیین ریخت‌شناسی، پیشینۀ تحقیق و معرّفی هفت‌خوان رستم مطرح شده، سپس قصه بر اساس الگوی پراپ مانند: وضعیت آغازین، غیبت، کسب خبر و . . . مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و در نهایت فرم داستانی شامل: پی‌رنگ، زاویۀ دید، زمان و مکان و . .. بررسی شده است. این پژوهش بیان‌گر این است که هفت‌خوان رستم تا حدودی زیاد دارای ویژگی‌های قصه‌های عامیانه است و الگوی ساختاری موافق با الگوی پراپ نیز در آن دیده می‌شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
104 - رستم در حماسههای گورانی
آرش اکبری مفاخرچکیده رستم برجستهترین پهلوان ملی در حماسههای ایرانی است. نام رستم در اوستا و دینکرد نیامده، امّا در چند متن پهلوی اشارهای گذرا به نام وی شدهاست که افزودگی برخی از آنها روشن است. داستانهای رستم در دوران اشکانی و ساسانی ــ بویژه پایان دوران ساسانی ــ از شهرت برخور چکیده کاملچکیده رستم برجستهترین پهلوان ملی در حماسههای ایرانی است. نام رستم در اوستا و دینکرد نیامده، امّا در چند متن پهلوی اشارهای گذرا به نام وی شدهاست که افزودگی برخی از آنها روشن است. داستانهای رستم در دوران اشکانی و ساسانی ــ بویژه پایان دوران ساسانی ــ از شهرت برخوردار بوده و در انتقال به دوران اسلامی در دو شاخة شرقی با محوریّت زبان فارسی (- ایران خاوری) و شاخة غربی با محوریّت زبان گورانی (- ایران باختری) گسترش یافتهاست. بررسی نقش و جایگاه رستم در ایران باختری موضوع این مقاله است. در سدههای 4-5 ق.شاهنامة پیروزان در شاخۀ غربی شامل تاریخ اساطیری ایران از کیومرث تا بهمن با داستانهای فراوانی از رستم بودهاست. شاهنامه/ گردنامةلارجانی نیز در همدان به پیرو شاهنامة پیروزان فراهم آمدهاست. در حماسههای گورانی به شاهنامهای منثور اشاره شده که گویا شاهنامة پیروزان بودهاست. احتمالاً سرچشمة حماسههای گورانی به همین شاهنامه و روایتهای گردنامة لارجانی یا منابع آنها بازمیگردد. حماسههای گورانی دورة کامل زندگی رستم از تولّد تا مرگ وی را در بردارند. علاوه بر داستانهای رستم در شاهنامۀ فردوسی، روایات افزوده بر شاهنامه، حماسههای پس از شاهنامه، روایتهای نقّالی و گفتاری داستانهای ویژهای از رستم همانند رستم و زنون و رستم و زردهنگ آمده که تنها روایت گورانی آن موجود است. کلیدواژهها رستم، شاهنامه، زبان گورانی، شاهنامهسرایی، رستمنامه. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
105 - ارزشیابی و تطبیقِ داستان رستم و شغاد با برجستهترین مدلهای ساختاریِ فیلمنامۀ سه پردهای
نصرتالله حدّادی محمود طاووسی شهین اوجاقعلیزادهچکیده بیگمان شاهنامه در آثار ممتازِ ادبیات فارسی، از غنیترین دستمایهها برای فیلمنامة اقتباسیست. هر فیلمنامة خوب نیاز به ساختاری استوار دارد که با شناختِ الگوهای برتر حاصل میشود. از استادان نامآورِ فیلمنامة سه پردهای، سید فیلد نمایندۀ الگوی ساختاریِ داستانمحور چکیده کاملچکیده بیگمان شاهنامه در آثار ممتازِ ادبیات فارسی، از غنیترین دستمایهها برای فیلمنامة اقتباسیست. هر فیلمنامة خوب نیاز به ساختاری استوار دارد که با شناختِ الگوهای برتر حاصل میشود. از استادان نامآورِ فیلمنامة سه پردهای، سید فیلد نمایندۀ الگوی ساختاریِ داستانمحور و کریستوفر وگلر، نمایندة الگوی ساختاریِ سفر قهرمان یا شخصیّتمحور است. شاهپور شهبازی نیز بهعنوان تنها ایرانی، الگویی منسجم و نوین برای فیلمنامه پیشنهاد داده است. نگارندگان در این مقاله برآنند تا با تطبیق و ارزشیابیِ ساختار داستان رستم و شغاد با این الگوها، آشکار سازند که شاهنامۀ فردوسی نه تنها شایستة تطبیق با الگوهای برجسته است، بلکه از چنان ظرفیّتِ دراماتیک و سینمایی برخوردار است که خود الگویی برتر مینماید، زیرا معیار نهاییِ توفیق و عالی بودن داستان، لزوماً انطباق با الگوهای پذیرفته نیست و همانا متکی به دوام حضور و تأثیر بر مخاطب است. با این همه، از دلایل اصلیِ ناکامیِ فیلمهای اقتباسی ایران، شناخت نادرستِ متن ادبی و بکار نبستنِ هنرمندانة الگوهای کارآمدِ فیلمنامه است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
106 - شناسایی برخی گونههای گیاهان دارویی شهرستان رستم (استان فارس)
سعیده خالویی الهام حاتمیگیاهان دارویی بخش مهمی از طب سنتی بسیاری از کشورها از جمله ایران را تشکیل میدهند و در رویکردهای جدید درمانی نیز دارای ارزش و جایگاه ویژهای میباشند. هدف از این مطالعه شناسایی گیاهان دارویی مهمی است که ساکنان محلی شهرستان رستم و روستاهای اطراف آن به طور گسترده در درمان چکیده کاملگیاهان دارویی بخش مهمی از طب سنتی بسیاری از کشورها از جمله ایران را تشکیل میدهند و در رویکردهای جدید درمانی نیز دارای ارزش و جایگاه ویژهای میباشند. هدف از این مطالعه شناسایی گیاهان دارویی مهمی است که ساکنان محلی شهرستان رستم و روستاهای اطراف آن به طور گسترده در درمان بیماریها مورد استفاده قرار میدهند. این بررسی با استفاده از پیمایشهای صحرایی، باورها و اطلاعات مردمی، شناسایی، دستهبندی و معرفی این گیاهان صورت گرفته است. برای هر گونه گیاهی، نام علمی، نام محلی، اندام مورد استفاده و خاصیت درمانی رایج تدوین شد. در کل 54 گونه گیاهی متعلق به 33 تیره جمعآوری گردید که خانواده گل آفتابگردان (Asteraceae) با 8 گونه بزرگترین خانواده این گروه میباشد. گیاهان دارویی در منطقه مطالعه شده مصرف سنتی گستردهای داشته و بیشترین موارد مصرف به ترتیب در درمان ناراحتیهای دستگاه گوارشی و بعد از آن درمان عفونت است. تعداد زیادی از گیاهان منطقه، دارویی و با ارزش اقتصادی هستند و این امر لزوم توجه بیشتر مردم و مسئولین منابع طبیعی را به حفظ و جلوگیری از انقراض برخی از گونههای گیاهی این منطقه بیش از پیش ضروری مینماید. به طور کلی، نتایج این مطالعه نشان داد که گیاهان مورد بررسی در درمان بیماری گوارشی مورد استفاده قرار می گیرند. پرونده مقاله