تحولّات اقتصادی (ارضی) دوره ی آق قویونلو (908-857 ق.)
محورهای موضوعی : فصلنامه تاریخ
رضا طاهرخانی
1
(دبیر/ آموزش و پرورش)
محمد سپهری
2
(استاد /گروه تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی)
کلید واژه: آق قویونلو, اوزون حسن, سلطان یعقوب, رستم بیگ, احمد پادشاه,
چکیده مقاله :
چکیدهبه رغم اهمیت تحولات سیاسی و فرهنگی ایران در دوره فرمانروایی آق قویونلوها در نیمه دوم سده 9 ق، تحولات اقتصادی این دوره نیز حائز اهمیت بسیار است. سیاست های اقتصادی این دوره عمدتاً بر پایة نظام زمینداری و دامپروری بنا شده بود. اوزون حسن بنیانگذار این سلسله، قانون نامه ای تدوین کرد که در نوع خود کم نظیر بود؛ بیشتر مطالب این قانون نامه در خصوص میزان و نوع مالیاتی است که کشاورزان و دامپروران کوچ نشین به دولت پرداخت می کردند. او با این کار بازنگری در مالیات بندی اراضی و اصلاح مباحث مالیاتی را خواستار شد. تا از فشار فزایندة مالیاتی بر تودة مردم بکاهد. برخی دیگر از سلاطین آق قویونلو نیز به پیروی از اوزون حسن اقداماتی را در جهت رفع مظالم مالیاتی، حذف مالیات های غیر اسلامی و پیشگیری از هرج و مرج در مالیات گیری انجام دادند. به ویژه سلطان یعقوب که بیشتر اهتمامش را در جهت اصلاحات در حوزة سیورغال ها معطوف داشت. اما رستم بیگ با خط بطلانی بر اصلاحات انجام شده در گذشته، بار دیگر واگذاری در امر سیورغال ها4 را افزایش داد به گونه ای که هیچ یک از سلاطین آق قویونلو تا آن زمان به اندازة او سیورغال واگذار نکرده بودند. احمد پادشاه نیز تحت تأثیر عثمانی ها، اصلاحاتی را در جهت حذف مالیات های غیر شرعی و کاهش نفوذ زمینداران انجام داد. به نظر می رسد این پژوهش توانسته، تحولات و اصلاحات اقتصادی دورۀ آق قویونلو را تبیین کند.
AbstractEconomical evolution is too important in the era of AqQoyunlu despite of the importance of the cultural and political evolutions of Iran in second half of century 9. Economical policies had been based on landed property and breeding system ozoun Hasan, the founder of this dynasty, has been provided a legislation which was great. Most parts of the legislation was about the rate and kinds of Taxes which farmers and paul terers must obey and pay it to the government. He made equalities all arounnd the country about land taxes. He wrote a legislation about determining of people complaint , punishment , and fine. Then sent it to all around the country for obeying. He wanted them to obey, revise, and reform it dueto decreasing of the taxes pressure on people. Some of the other kings decided to follow him and made equalities among their government to prevent of taxes increasing and removing non slamic taxes and its anarchy. Especially king Yaaghoub tried his best about suyurgal, But Roustam Beig destroyed it and increased suyurgal trans fering and allotting.
_||_
