تحولّات اقتصادی (ارضی) دوره ی آق قویونلو ( 908-857ق).

محورهای موضوعی : فصلنامه تاریخ

رضا طاهرخانی ¹ (دانشجوی دکتری تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی)
محمد سپهری ² (استاد گروه تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی (عهده دار مکاتبات))

تاریخ دریافت : 1396/01/22 تاریخ پذیرش : 1397/04/23 تاریخ انتشار : 1397/06/01

کلید واژه: اوزون حسن, کلید واژگان: آق قویونلو, تحولات اقتصادی, سلطان یعقوب, رستم بیگ, احمد پادشاه,

چکیده مقاله :

به رغم اهمیت تحولات سیاسی و فرهنگی ایران در دوره فرمانروایی آق قویونلوها در نیمه دوم سده9ق، تحولات اقتصادی این دوره نیز حائز اهمیت بسیار است. سیاست های اقتصادی این دوره عمدتاً بر پایةنظام زمینداری و دامپروری بنا شده بود. اوزون حسن بنیانگذار این سلسله، قانون نامه ای تدوین کرد که درنوع خود کم نظیر بود؛ بیشتر مطالب این قانون نامه در خصوص میزان و نوع مالیاتی است که کشاورزان ودامپروران کوچ نشین به دولت پرداخت می کردند. اوزون حسن توانست مالیات اراضی را که در سراسرمملکت گرفته می شد یکسان کند و قانون نامه ای را برای تعیین تکلیف شکایت مردم، مرافعات آنان، تعیینتعزیر و جرایم و جز آن نوشت و به سراسر قلمرو خود فرستاد تا بدان عمل کنند. او با این کار بازنگری درمالیات بندی اراضی و اصلاح مباحث مالیاتی را خواستار شد. تا از فشار فزایندة مالیاتی بر تودة مردم بکاهد.برخی دیگر از سلاطین آق قویونلو نیز به پیروی از اوزون حسن اقداماتی را در جهت رفع مظالم مالیاتی،حذف مالیات های غیر اسلامی و پیشگیری از هرج و مرج در مالیات گیری انجام دادند. به ویژه سلطانیعقوب که بیشتر اهتمامش را در جهت اصلاحات در حوزة سیورغال ها معطوف داشت. اما رستم بیگ با خطبطلانی بر اصلاحات انجام شده در گذشته، بار دیگر واگذاری در امر سیورغال ها 4را افزایش داد به گونه ایکه هیچ یک از سلاطین آق قویونلو تا آن زمان به اندازة او سیورغال واگذار نکرده بودند. احمد پادشاه نیزتحت تأثیر عثمانی ها، اصلاحاتی را در جهت حذف مالیات های غیر شرعی و کاهش نفوذ زمینداران انجامداد. حال پرسش اصلی این پژوهش آن است: تحولات اقتصادی دورة آق قویونلو کدامند؟ به نظر می رسداین پژوهش توانسته، تحولات و اصلاحات اقتصادی دورة آق قویونلو را تبیین کند

چکیده انگلیسی:

Economical evolution is too important in the era of AqQoyunludespite of the importance of the cultural and political evolutions of Iran insecond half of century 9. Economical policies had been based on landedproperty and breeding system ozoun Hasan, the founder of this dynasty,has been provided a legislation which was great. Most parts of thelegislation was about the rate and kinds of Taxes which farmers and paulterers must obey and pay it to the government. He made equalities allarounnd the country about land taxes. He wrote a legislation aboutdetermining of people complaint , punishment , and fine. Then sent it to allaround the country for obeying. He wanted them to obey, revise, andreform it dueto decreasing of the taxes pressure on people. Some of theother kings decided to follow him and made equalities among theirgovernment to prevent of taxes increasing and removing non slamic taxesand its anarchy. Especially king Yaaghoub tried his best about suyurgal,But Roustam Beig destroyed it and increased suyurgal trans fering andallotting.He increased them as much as he could, Nobody did it before. KingAhmed did reformation about illegal taxes and decreased the effect ofpeople who owend lots of lands by following of ottoman Empire.Therefore the most important question of the present research is that: whatare economical evolutions of AqQoyunlu era? It seems that the present study been determined about AqQoyunlu’s economical evolutions andreformations.It is used of explanatory – analytical Method beased on libraryreferences in this researeh.