تحولّات اقتصادی (ارضی) دوره ی آق قویونلو ( 908-857ق).
الموضوعات : فصلنامه تاریخ
1 - دانشجوی دکتری تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
2 - استاد گروه تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی (عهده دار مکاتبات)
الکلمات المفتاحية: اوزون حسن, کلید واژگان: آق قویونلو, تحولات اقتصادی, سلطان یعقوب, رستم بیگ, احمد پادشاه,
ملخص المقالة :
به رغم اهمیت تحولات سیاسی و فرهنگی ایران در دوره فرمانروایی آق قویونلوها در نیمه دوم سده9ق، تحولات اقتصادی این دوره نیز حائز اهمیت بسیار است. سیاست های اقتصادی این دوره عمدتاً بر پایةنظام زمینداری و دامپروری بنا شده بود. اوزون حسن بنیانگذار این سلسله، قانون نامه ای تدوین کرد که درنوع خود کم نظیر بود؛ بیشتر مطالب این قانون نامه در خصوص میزان و نوع مالیاتی است که کشاورزان ودامپروران کوچ نشین به دولت پرداخت می کردند. اوزون حسن توانست مالیات اراضی را که در سراسرمملکت گرفته می شد یکسان کند و قانون نامه ای را برای تعیین تکلیف شکایت مردم، مرافعات آنان، تعیینتعزیر و جرایم و جز آن نوشت و به سراسر قلمرو خود فرستاد تا بدان عمل کنند. او با این کار بازنگری درمالیات بندی اراضی و اصلاح مباحث مالیاتی را خواستار شد. تا از فشار فزایندة مالیاتی بر تودة مردم بکاهد.برخی دیگر از سلاطین آق قویونلو نیز به پیروی از اوزون حسن اقداماتی را در جهت رفع مظالم مالیاتی،حذف مالیات های غیر اسلامی و پیشگیری از هرج و مرج در مالیات گیری انجام دادند. به ویژه سلطانیعقوب که بیشتر اهتمامش را در جهت اصلاحات در حوزة سیورغال ها معطوف داشت. اما رستم بیگ با خطبطلانی بر اصلاحات انجام شده در گذشته، بار دیگر واگذاری در امر سیورغال ها 4را افزایش داد به گونه ایکه هیچ یک از سلاطین آق قویونلو تا آن زمان به اندازة او سیورغال واگذار نکرده بودند. احمد پادشاه نیزتحت تأثیر عثمانی ها، اصلاحاتی را در جهت حذف مالیات های غیر شرعی و کاهش نفوذ زمینداران انجامداد. حال پرسش اصلی این پژوهش آن است: تحولات اقتصادی دورة آق قویونلو کدامند؟ به نظر می رسداین پژوهش توانسته، تحولات و اصلاحات اقتصادی دورة آق قویونلو را تبیین کند
_||_
