-
دسترسی آزاد مقاله
1 - بررسى تاثیر نقش بازرگانى پیرانشهر بر شاخص هاى استراتژى توسعه شهرى
محمد رحیم رهنما لیلی ابراهیمیهدف این مقاله بررسى و تحلیل شاخص هاى استراتژى توسعه شهر و میزان تأثیرگذارى نقش شهر بر آنها و شناخت روند وعملکرد کنونى پیرانشهر در ارتباط با شاخص هاى یادشده است. داده هاى موردنیاز با استفاده از پرسش نامه با نظرخواهى از سهگروه شهروندان، مدیران و نخبگان شهرى با حجم نمونه 4 چکیده کاملهدف این مقاله بررسى و تحلیل شاخص هاى استراتژى توسعه شهر و میزان تأثیرگذارى نقش شهر بر آنها و شناخت روند وعملکرد کنونى پیرانشهر در ارتباط با شاخص هاى یادشده است. داده هاى موردنیاز با استفاده از پرسش نامه با نظرخواهى از سهگروه شهروندان، مدیران و نخبگان شهرى با حجم نمونه 474 نفر گردآورى شده است. تجزی هوتحلیل اطلاعات با استفاده ازنرم افزارهاى SPSS و SmartPLS انجام شد. به دنبال تائید روایى مناسب پرسش نامه با استفاده از تحلیل عاملى تأییدى، فنمعادلات ساختارى به روش حداقل مربعات جزئى، جهت بررسى روابط بین متغیرهاى پژوهش به کار گرفته شد. نتایج نشان دادنقش بازرگانى شهر تأثیر مثبتى بر هر یک از ابعاد چهارگانه استراتژى توسعه شهرى (قابلیت زندگى، حکمروایى، بانکى بودن،رقابت پذیرى) اعمال کرده است. قابلیت زندگى با ضریب مسیر 798 / 0 و رقابتى بودن با ضریب مسیر 325 / 0 به ترتیب بیشترینو کمترین تأثیر را از نقش بازرگانى شهر پذیرفت هاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - بررسی ساختار روابط ذینفعان توسعه شهری دانش بنیان اصفهان با استفاده از تحلیل شبکه اجتماعی
مصطفی دهقانی حقیقت رضا نائینی اسفندیار زبردستتقویت اعتماد و مشارکت ذینفعان، ابزاری مناسب جهت حرکت به سوی توسعه شهری دانش‌بنیان است و تحلیل شبکه روابط ذینفعان کلیدی توسعه شهری دانش‌بنیان گام مهم و موثر اولیه برای این امر است. در این راستا، هدف این پژوهش، تحلیل شبکه‌های ارتباط، اعتماد و مشارکت ذینفعان کلیدی توسعه شه چکیده کاملتقویت اعتماد و مشارکت ذینفعان، ابزاری مناسب جهت حرکت به سوی توسعه شهری دانش‌بنیان است و تحلیل شبکه روابط ذینفعان کلیدی توسعه شهری دانش‌بنیان گام مهم و موثر اولیه برای این امر است. در این راستا، هدف این پژوهش، تحلیل شبکه‌های ارتباط، اعتماد و مشارکت ذینفعان کلیدی توسعه شهری دانش‌بنیان اصفهان به‌عنوان زمینه ساز انتقال و تبادل دانش، با استفاده از روش تحلیل شبکه اجتماعی است. راهبرد کلی پژوهش، مطالعه موردی و با جهت‌گیری پارادایمی پراگماتیستی است و از نظر هدف عملیاتی، توصیفی- اکتشافی است. نتایج پژوهش بیانگر این است که در شهر اصفهان با وجود نقش قابل توجه شورای شهر و شهرداری، بیشتر ذینفعان اصلی و مرکزی توسعه شهری دانش‌بنیان، سازمانهای دولتی با نقش حاکمیتی هستند. این امر بیانگر ماهیت حاکمیت تمرکزگرای دولتی، قدرت و منابع برتر دولت نسبت به دیگر بازیگران جامعه و ضعف حکمروایی شبکه‌ای و همچنین دشواری شکل‌گیری فرایند از پایین به بالای ایجاد توسعه شهری دانش‌بنیان در شهر اصفهان است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - آسیب‌شناسی توسعه شهری اراک از منظر آسیب‌های ساختاری، زمینهای و رفتاری
مریم خانمحمدی نوابخش فرزاد فرانک سیدی ژیلا مشهدی مریم توسکیتوسعه سریع شهری، در چند دهه معاصر از ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی زندگی بشر را تحت تأثیر قرار داده است. در این راستا، این پژوهش با هدف آسیب‌شناسی توسعه شهری اراک از منظر آسیب‌های ساختاری، زمینهای و رفتاری انجام شد. این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش چکیده کاملتوسعه سریع شهری، در چند دهه معاصر از ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی زندگی بشر را تحت تأثیر قرار داده است. در این راستا، این پژوهش با هدف آسیب‌شناسی توسعه شهری اراک از منظر آسیب‌های ساختاری، زمینهای و رفتاری انجام شد. این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش اکتشافی بود. جامعه آماری پژوهش کلیه شهروندان بالای 18 سال ساکن در شهر اراک بودند که به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای ـ تصادفی 384 نفر با استناد به حد بالای مورگان انتخاب شدند. عدم نظارت بر عملکرد کارکنان (آسیب رفتاری)، فرهنگ‌سازمانی در عملکرد کارکنان (آسیب رفتاری)، ناتوانی در تأمین منابع درآمدی (آسیب ساختاری)، عدم مشارکت شهروندان در مدیریت شهری (آسیب زمینهای)، عدم آگاهی و دانش کارکنان (آسیب رفتاری)، عدم شناخت استانداردهای کاری (آسیب رفتاری)، عدم استفاده از نظرات ارباب‌رجوع (آسیب زمینهای)، نمودار سازمانی موجود (آسیب ساختاری) و مشخص نبودن مأموریت و اهداف سازمانی (آسیب ساختاری)، به ترتیب مهمترین آسیب‌های توسعه شهری می‌باشند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - ارائه راهکارهای جلب مشـارکت ساکنان مناطق اسکان غیر رسمی (در فرآیند تهیه و اجرای طرح های توسعه شهری)
برهان عبدی علی سلطانی محمدرضا بذرگر جبار امجدیدر پژوهش های مرتبط با برنامه ریزی و طراحی شهری و همچنین طرح های ساماندهی مناطق غیر رسمی، سخن از مشارکت بسیار بکار رفته، با این وجود راه های موثر بر ایجاد انگیزه مشارکت در فرآیند تهیه و اجرای طرح ها هنوز تا حدودی مبهم و ناکافی است. نتیجه آنکه اغلب در کشورهای در حال تو چکیده کاملدر پژوهش های مرتبط با برنامه ریزی و طراحی شهری و همچنین طرح های ساماندهی مناطق غیر رسمی، سخن از مشارکت بسیار بکار رفته، با این وجود راه های موثر بر ایجاد انگیزه مشارکت در فرآیند تهیه و اجرای طرح ها هنوز تا حدودی مبهم و ناکافی است. نتیجه آنکه اغلب در کشورهای در حال توسعه، علیرغم مباحث بسیار گسترده در این عرصه؛ مشارکتی شدن طرح ها چندان عملی نشده است و متعاقب آن بسیاری سرمایه های مادی و معنوی بدون بازدهی مناسب در حال هزینه شدن هستند. این مقاله درصدد است با شناخت نسبتا کامل موانع مشارکت در طرح های ساماندهی سکونتگاه های غیر رسمی بر مبنای دیدگاه های مطرح در روانشناسی اجتماعی، روش های مناسب در چارچوب این نظریه ها را مورد بررسی قرار دهد. انتظار می رود با بهره گیری از ابزارهای موثر در جهت ایجاد انگیزه مشارکت که از بنیادی ترین ابعاد اجتماعی توسعه می باشد و متأسفانه کمتر ملحوظ گردیده، راه برای حضور فعال ساکنان در ارتقاء سکونت گاه خود هموار گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - توسعه های شهری امروز، بافت های فرسوده آینده
حمید ماجدیبافت های تاریخی امروز، بخشی از بافت شهرهای کشور به یادگار مانده از یک یا دو قرن گذشته و حتی نیمه اول قرن حاضر می باشند که اکثر آن ها علی رغم واجد ارزش بودن از نظر تاریخی - فرهنگی به فرسودگی گرائیده اند. ولیکن همواره ضرورت حفظ، احترام و بازآفرینی ارزش ها در این گونه بافت چکیده کاملبافت های تاریخی امروز، بخشی از بافت شهرهای کشور به یادگار مانده از یک یا دو قرن گذشته و حتی نیمه اول قرن حاضر می باشند که اکثر آن ها علی رغم واجد ارزش بودن از نظر تاریخی - فرهنگی به فرسودگی گرائیده اند. ولیکن همواره ضرورت حفظ، احترام و بازآفرینی ارزش ها در این گونه بافت ها مورد توجه معماران، برنامه ریزان و طراحان شهری بوده است و به تأثیر ساختارهای اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی بر توسعه بافت های مذکور توجه گردیده و توسعه در بافت های تاریخی با رویکرد حفظ ارزش های کالبدی- فضائی مد نظر قرار گرفته است. گذشت زمان ما را به شناخت توسعه جدید شهرها به عنوان بافت های تاریخی و حتی فرسوده نزدیک می کند و در آینده برنامه ها و طرح های توسعه شهری، جزئی از بافت های فرسوده محسوب خواهند شد. هدف از ارائه این مقاله بررسی توسعه های شهری جدید که به احتمال بسیار زیاد، در آینده بافت فرسوده محسوب خواهند گردید، می باشد (ماجدی، 1389). پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - نقش تحلیل‌های اقتصاد مهندسی در انگیزش مشارکت بخش خصوصی جهت تحقق‌پذیری طرحهای توسعه شهری (مطالعه موردی: جابه‌جایی پایانه زاینده رود اصفهان)
طیبه فارسی علی هنردانیکی از دلایل عدم موفقیت طرحهای توسعه شهری بحث منابع مالی و روش تأمین این منابع توسط مدیریت شهری است، این موضوع تا حدی مشارکت مردم را در اجرای طرحهای توسعه شهری می‌طلبد. در تحقیق حاضر، کارایی تحلیل‌های اقتصاد‌مهندسی در تنظیم اقتصادی طرح‌ها به عنوان ابزاری انگیزشی جهت م چکیده کاملیکی از دلایل عدم موفقیت طرحهای توسعه شهری بحث منابع مالی و روش تأمین این منابع توسط مدیریت شهری است، این موضوع تا حدی مشارکت مردم را در اجرای طرحهای توسعه شهری می‌طلبد. در تحقیق حاضر، کارایی تحلیل‌های اقتصاد‌مهندسی در تنظیم اقتصادی طرح‌ها به عنوان ابزاری انگیزشی جهت مشارکت بخش خصوصی مورد بررسی قرار گرفته است، تحقیق بر اساس روش استقرایی سعی در آزمون کارائی تحلیل‌های اقتصاد‌مهندسی و هدایت یکی از پیشنهادهای طرح تفصیلی اصفهان به سوی توجیه‌پذیری مالی را دارد. طی انجام تحقیق، آزمونِ فرضِ توجیه‌پذیری مالی نشان می‌دهد در صورت عدم طراحی اقتصادی، پروژه پیشنهادی، فاقد توجیه مالی میباشد؛ لذا به منظور سودآوری طرح و رغبت بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری و تحقق کاربری، طراحی اقتصادی فعالیت بر اساس ملاحظات شهرسازی صورت می‌گیرد. در آخر پیشنهادهایی پیرامون نظام تهیه و اجرای طرحهای توسعه شهری به منظور اقتصادی نمودن طرح‌ها و افزایش انگیزش بخش خصوصی و تحقق‌پذیری طرح‌ها ارائه شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - فضاهای تجاری در فرآیند توسعه: بررسی تطبیقی تجربه خرید مشتریان از مگامال‌ها و مغازه‌های محلی
ناصر پوررضا کریم سرا حسین دهقانامروزه فضا های تجاری بخشی از فضاهای شهری به شمار می‎روند که علاوه بر کارکردهای اقتصادی، به مثابه عرصه ای برای ملاقات و گفتگو در راستای اهداف شهرهای انسان محور مورد توجه نظریه پردازان قرار گرفته‌اند. در این مقاله نقش این فضاها در فرآیند توسعه مورد واکاوی قرار گرفته و چکیده کاملامروزه فضا های تجاری بخشی از فضاهای شهری به شمار می‎روند که علاوه بر کارکردهای اقتصادی، به مثابه عرصه ای برای ملاقات و گفتگو در راستای اهداف شهرهای انسان محور مورد توجه نظریه پردازان قرار گرفته‌اند. در این مقاله نقش این فضاها در فرآیند توسعه مورد واکاوی قرار گرفته و به بررسی تطبیقی تجربه خرید مشتریان از مگامال‌ها به عنوان یکی از مظاهر توسعه و مغازه‌های محلی پرداخته شده است. نمونة آماری تحقیق حاضر 416 نفر است که از سه مجتمع تجاری واقع در شهر تهران و مغازه‌های محلی واقع در شعاع 500 متری این مراکز خرید برای نمونه گیری انتخاب شده‌اند. سه مگامال و مجتمع تجاری مورد بررسی، عبارتند از: مجتمع تجاری پالادیوم در منطقه 1، مگامال اکباتان در منطقه5 و مجتمع تجاری کیان در منطقه17. همچنین انتخاب پاسخگویان در مراکز خرید و مغازه های محلی با استفاده از روش نمونه‌گیری سیستماتیک و با در نظر گرفتن ترکیب سنی و جنسی انجام شده و دریافت اطلاعات از آنها از طریق مصاحبه صورت گرفته است. نتایج آزمون t مستقل نشان می‌دهد مراجعه‌کنندگان به مگامال و مجتمع های تجاری با میانگین 4/14 بیشتر از مراجعه‌کنندگان به مغازه‌های محلی با میانگین 6/12، مکان مراجعه خود را برای به وجود آوردن شبکه ارتباطی مناسب می دانند. همچنین بین میزان مراجعه به مگامال با ضریب همبستگی 251/0 با مگامال به عنوان به وجود آورنده شبکه رابطه معناداری وجود دارد. از سوی دیگر اعتماد به فروشندگان در مراجعه‌کنندگان به مگامال و مجتمع های تجاری با میانگین 85/2 بیشتر از مراجعه‌کنندگان به مغازه‌های محلی با میانگین 45/1 است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - آسیب‌شناسی توسعه شهری کلانشهر اراک و رابطه آن با سلامت اجتماعی
مریم خانمحمدی هزاوه فرزاد نوابخش فرانک سیدی ژیلا مشهدی مریم توسکیاین پژوهش با هدف آسیب‌شناسی توسعه شهری کلانشهر اراک و رابطه آن با سلامت اجتماعی، در دو بخش کیفی و کمی انجام گردید. در بخش کیفی با استناد به نظرات خبرگان که شامل روانشناسان، جامعه شناسان، روان‌پزشک و متخصص اجتماعی و مدیران ارشد شهرداری بودند و به‌صورت هدفمند انتخاب‌شده چکیده کاملاین پژوهش با هدف آسیب‌شناسی توسعه شهری کلانشهر اراک و رابطه آن با سلامت اجتماعی، در دو بخش کیفی و کمی انجام گردید. در بخش کیفی با استناد به نظرات خبرگان که شامل روانشناسان، جامعه شناسان، روان‌پزشک و متخصص اجتماعی و مدیران ارشد شهرداری بودند و به‌صورت هدفمند انتخاب‌شده بودند و پرسشنامه آسیب‌های توسعه شهری تهیه و تدوین شد. سپس پرسشنامه در اختیار 384 نفر از شهروندان بالای 18 سال ساکن شهر اراک (شهروندان اراکی) قرار گرفت و از آنها خواسته شد نظر خود را در خصوص اهمیت هر یک از آسیب‌ها به‌صورت یک طیف 5 گزینه‌ای (خیلی کم-خیلی زیاد) در پرسشنامه مبذول نمایند. نتایج به‌دست‌آمده در این بخش نشان داد که مشخص نبودن مأموریت و اهداف سازمانی (آسیب ساختاری)، نمودار سازمانی موجود (آسیب ساختاری)، عدم استفاده از نظرات ارباب‌رجوع (آسیب زمینهای)، عدم شناخت استانداردهای کاری (آسیب رفتاری)، عدم آگاهی و دانش کارکنان (آسیب رفتاری)، عدم مشارکت شهروندان در مدیریت شهری (آسیب زمینهای)، ناتوانی در تأمین منابع درآمدی (آسیب ساختاری)، فرهنگ‌سازمانی در عملکرد کارکنان (آسیب رفتاری) و عدم نظارت بر عملکرد کارکنان (آسیب رفتاری) آسیب‌های توسعه شهری می‌باشند. سپس رابطه آسیب‌های توسعه شهری با سلامت اجتماعی در بین همان 384 نفر از شهروندان بالای 18 سال ساکن شهر اراک (شهروندان اراکی) توزیع گردید و فرضیات مطرح‌شده موردبررسی و تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. نتایج به‌دست‌آمده نشان داد، بین توسعه شهری کلانشهر اراک با یکپارچگی (همبستگی) اجتماعی، مشارکت (سهم داشت) اجتماعی، شکوفایی اجتماعی و انسجام (پیوستگی) اجتماعی رابطه وجود دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - توسعه شهری، شهرنشینی و حقوق شهروندی
مهدی مختارپور قهرودی سروش فتحیرشد و گسترش بیرویه شهرها و افزایش جمعیت آنها در قرون اخیر باعث تراکم مادی و اخلاقی در فضاهای کمتر توسعه یافته و توسعه یافته شهری شده است بطوریکه وضع مقررات و تدوین قوانین شهری و تعریف و وضع تکلیف و حقوق شهروندی و مسئولیت حاکمیت شهری جهت برقراری نظم و امنیت اجتماعی شهری چکیده کاملرشد و گسترش بیرویه شهرها و افزایش جمعیت آنها در قرون اخیر باعث تراکم مادی و اخلاقی در فضاهای کمتر توسعه یافته و توسعه یافته شهری شده است بطوریکه وضع مقررات و تدوین قوانین شهری و تعریف و وضع تکلیف و حقوق شهروندی و مسئولیت حاکمیت شهری جهت برقراری نظم و امنیت اجتماعی شهری از الزامات شهرنشینی از عصر سنت تا مدرنیته بر اساس مقتضیات زمان مورد توجه اندیشمندان ،متفکرین و مدیت شهری بوده است . رعایت حقوق شهروندی ازطرف شهروندان و پاسخگویی به نیازهای شهر نشینان یکی از عوامل تامین کننده نظم و امنیت اجتماعی شهری است. هدف از این تحقیق بررسی توسعه شهری ونقش آن بر وضعیت حقوق شهروندی در بین شهروندان شهر تهران می باشدکه باروش اسنادی و پیمایشی انجام گرفته است. نمونه مورد مطالعه 400 نفر می باشد که به صورت روش نمونه گیری خوشه ای مورد مطالعه قرار گرفته اند. گردآوری داده ها بر اساس پرسشنامه های اطلاعات زمینه ای، پرسنامه محقق ساخته انجام شده است و داده های پژوهشی با بهره گیری از شاخص های آمار توصیفی و استنباطی و در نهایت تحلیل داده ها انجام گرفته است. پس از بررسی رابطه هریک از عوامل مرتبط با وضعیت حقوق شهروندی نتایج این تحقیق نشان دادکه سن افراد، میزان تحصیلات و پایگاه پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - شناسایی اصول و راهکارهای اجرایی توسعه میان‌افزا در شهر تهران به عنوان یکی از ابعاد توسعه شهری پایدار
سید موسی پور موسوی انوشیروان ناصر مستوفی محمد صالح شکوهی بیدهندیرویکردهای نوین توسعه شهری، برای حفظ محیط زیست و افزایش سرزندگی، اجازه‌ی گسترش افقی شهرها را نمی‌دهند. در این رویکردها، پیشنهاد می‌شود که به جای زیرِ ساخت و ساز بردن زمینهای حاشیه‌ای شهرها، اراضی خالی مانده‌ی درون شهری هدف توسعه قرار گیرند. در این چارچوب، انگاره‌ی توسعه چکیده کاملرویکردهای نوین توسعه شهری، برای حفظ محیط زیست و افزایش سرزندگی، اجازه‌ی گسترش افقی شهرها را نمی‌دهند. در این رویکردها، پیشنهاد می‌شود که به جای زیرِ ساخت و ساز بردن زمینهای حاشیه‌ای شهرها، اراضی خالی مانده‌ی درون شهری هدف توسعه قرار گیرند. در این چارچوب، انگاره‌ی توسعهی میان افزا، پیشنهاد ساخت و ساز در زمینهای بایر درون شهری و کاربریهای نامتجانس (همچون پادگان‌ها، زندان‌ها و صنایع بزرگ‌مقیاس آلاینده) را با هدف تأمین کمبودهای شهر (به ویژه کمبودهای خدماتی و فضای سبز) مطرح می‌سازد. از سوی دیگر، می‌توان به جای ساخت و ساز مسکونی در حومه‌های شهر، این ساخت و سازها را به سوی بافت‌های فرسوده‌ی درون شهر هدایت نمود، مشروط به اینکه ساخت واحدهای مسکونی، با افزایش سرانه‌ی خدمات شهری نیز همراه گردد. طرح جامع شهر تهران، موضوع ساماندهی و صیانت از محدوده و جلوگیری از هرگونه گسترش شهر را به عنوان نخستین راهبرد خود معرفی کرده است. علاوه بر این، محدوده‌هایی نیز به عنوان اراضی ذخیره نوسازی شهری در این طرح در نظر گرفته شده‌اند. بر این مبنا، مطالعه‌ی حاضر به این پرسش می‌پردازد که آیا می‌توان اصول توسعه میان‌افزا را به عنوان یکی از ابعاد توسعه شهری پایدار، در شهر تهران به کار گرفت؟ به منظور پاسخ به این سوال، در ابتدا مبانی نظری و تجارب جهانی توسعهی میان افزا مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد و آموزه‌هایی که می‌توان از این مبانی و تجارب برای شهر تهران برگرفت استخراج می‌شوند. سپس، ویژگی‌های تاریخی توسعه شهر تهران مرور می‌شوند و بر مبنای آن، به منظور نیازسنجی توسعهی میان‌افزا، این ویژگی‌ها در سه بعد اجتماعی- اقتصادی، کارکردی- عملکردی و کالبدی- محیطی تحلیل می‌گردند. در نهایت، با اتکا به شرایط تهران، راهبردها و سیاست‌هایی برای توسعهی میان‌افزای تهران ارائه می‌شود. این راهبردها می‌توانند در زمان بازنگری در طرح جامع مورد استفاده قرار گیرند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
11 - سرمایه اجتماعی و سلامت شهری (مورد مطالعه: شهر گرمسار)
طاهره میرساردوسلامت، بعنوان یکی از شاخصهای اصلی توسعه‌یافتگی جوامع وحقوق جهانی بشر از موارد مـورد تأکیـد اکثـرکشورها ست. یکی از عواملی که بر سلامت اعضای جامعه مؤثر است سرمایه اجتماعی است. در تحقیق حاضر هدف اصلی، مطالعه تأثیر سرمایه اجتماعی بر سلامت شهروندان گرمساری می باشد. روش تحق چکیده کاملسلامت، بعنوان یکی از شاخصهای اصلی توسعه‌یافتگی جوامع وحقوق جهانی بشر از موارد مـورد تأکیـد اکثـرکشورها ست. یکی از عواملی که بر سلامت اعضای جامعه مؤثر است سرمایه اجتماعی است. در تحقیق حاضر هدف اصلی، مطالعه تأثیر سرمایه اجتماعی بر سلامت شهروندان گرمساری می باشد. روش تحقیق، پیمایش و ابزار جمع آوری داده های میدانی، پرسشنامه بود. نمونه متشکل از381 نفر از افراد بالای 18 سال ساکن در شهر گرمسار بود که با نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. در این مطالعه از نظریه کلمن ، پاتنام و استفاده شد. نتایج مطالعه نشان داد که هرچه سرمایه اجتماعی افراد قوی تر باشد از میزان سلامت بالاتری برخوردار خواهند بود . مؤلفه های حمایت اجتماعی کسب شده از سوی خانواده و دوستان و مشارکت اجتماعی تفاوت معنی داری در میزان سلامت افراد مورد بررسی نشان دادند. علاوه براین، یافته ها حاکی از آنند که بین فقر و سلامت رابطه قوی ای وجود دارد و درعین حال، فقر موجب افزایش سرمایه اجتماعی دربین خانوارهای کم درآمد شده است. این خانوارها فاقد رژیم غذایی مناسب، دارای شرایط زندگی و کار ناسالم و ناامن هستند و در معرض جرم، خشونت و مواد مخدر قرار دارند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
12 - توسعه شهری، شهرنشینی و حقوق شهروندی
سروش فتحی مهدی مختارپور -
دسترسی آزاد مقاله
13 - توسعه شهری با تأثیرپذیری از توسعه حکمروایی خوب شهری در ایران
محسن محمدی مجید ولی شریعت پناهی حسین مجتبی زادهتجربه دنیا نشان داده است که توسعه شهری ارتباط تنگاتنگی با توسعه حکمروایی دارد و در ایران نیز چنین است. در این میان، کلانشهر تهران، به‌عنوان پایتخت، با مشکلات بسیاری مواجه است و منطقه چهار که از پرجمعیت‌ترین مناطق تهران است در شرایط کنونی فاقد توازن در سطح توسعه در بین ن چکیده کاملتجربه دنیا نشان داده است که توسعه شهری ارتباط تنگاتنگی با توسعه حکمروایی دارد و در ایران نیز چنین است. در این میان، کلانشهر تهران، به‌عنوان پایتخت، با مشکلات بسیاری مواجه است و منطقه چهار که از پرجمعیت‌ترین مناطق تهران است در شرایط کنونی فاقد توازن در سطح توسعه در بین نواحی مختلف میباشد. کشف روابط بین این شرایط با وضعیت حکمروایی در نواحی، مساله پژوهش را تشکیل می‌دهد. پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی و با راهبرد پیمایش انجام شد. شاخص‌ها ابتدا به روش دلفی (DELPHI) بدست آمد. شاخص هایی که در محیط SPSS دارای نمره بالاتر از میانگین (3 از 5) بوده و انحراف معیار آنها پایین باشد (که در اغلب موارد زیر 1 بدست آمده است) نهایی شدند. لذا شاخصهای نهایی حکمروایی بدست آمدند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
14 - تحلیل فضایی توزیع خدمات عمومی شهری و ارتباط آن با توسعه شهری (مطالعه موردی شهر ایلام)
صادق صیدبیگی رحیم سرور عبدالرضا فرجی رادتوزیع مناسب و بهینه امکانات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و بهداشتی در میان مناطق و نواحی، یکی از مهمترین عوامل جلوگیری از نابرابری ها و شکاف در توسعه شهری و توزیع فضایی مناسب جمعیت در پهنه سرزمین می باشد.این پژوهش به صورت موردی (نواحی 14 گانه شهر ایلام در ارتباط با 8 نوع از چکیده کاملتوزیع مناسب و بهینه امکانات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و بهداشتی در میان مناطق و نواحی، یکی از مهمترین عوامل جلوگیری از نابرابری ها و شکاف در توسعه شهری و توزیع فضایی مناسب جمعیت در پهنه سرزمین می باشد.این پژوهش به صورت موردی (نواحی 14 گانه شهر ایلام در ارتباط با 8 نوع از خدمات شهری) جهت سنجش میزان توسعه شهری مورد بررسی قرار گرفته است. جهت بررسی میزان برخورداری نواحی شهر ایلام براساس روش کوکران 384 پرسشنامه طراحی شد و در بین متخصصین شهری و شهروندان شهر ایلام در نواحی مختلف شهری توزیع گردید. ضریب آلفای کرونباخ بدست آمده برای متغیرهای استفاده‌شده در پژوهش 724/0 است. اهداف این پژوهش شامل (بررسی شاخصهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بین نواحی 14 گانه شهر ایلام از نظر برابری و ایجاد رابطه بین خدمات عمومی شهری در توسعه شهری و اثرات آن را بر توزیع جمعیت، ایجاد نابرابری در توزیع خدمات شهری و توسعه نامتوازن شهر ایلام مورد بررسی قرار گرفته است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که نواحی 13، 10،9، 4، 3 از امکانات و خدمات شهری بالاتری برخورداند سبب عدم تحقق عدالت اجتماعی در توزیع خدمات شهری و ایجاد نابرابری و عدم توسعه شهری برابر در سطح نواحی شهر ایلام گردیده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
15 - تحلیل کاربری اراضی شهر آمل
مسعود مهدوی علی توکلانبرنامه ریزی کاربری اراضی شهری، هسته اصلی برنامه ریزی شهری را تشکیل می دهد. امروزه در اثر شهرنشینی بدون برنامه، نابسامانی در ویژگی های کاربری زمین شهرها بوجود آمده است، جهت ارتقاء کیفی شهرنشینی، ساماندهی کاربری اراضی شهرها از اهمیت بالائی برخوردار می باشد. شهر آمل هم یکی چکیده کاملبرنامه ریزی کاربری اراضی شهری، هسته اصلی برنامه ریزی شهری را تشکیل می دهد. امروزه در اثر شهرنشینی بدون برنامه، نابسامانی در ویژگی های کاربری زمین شهرها بوجود آمده است، جهت ارتقاء کیفی شهرنشینی، ساماندهی کاربری اراضی شهرها از اهمیت بالائی برخوردار می باشد. شهر آمل هم یکی از شهرهائی است که نابسامانی در کاربری زمین شهری موجب عدم آسایش شهروندان شده و این نابسامانی ها شامل: عدم تناسب سرانه کاربری ها با سرانه استاندارد و عملکرد نامناسب برخی از فعالیت ها می باشد. در پی چنین مشکلاتی، سعی شده تا این مقاله با هدف سامان دهی به فضای شهر و به منظور اعتلای کیفیت زندگی تدوین گردد. در این مقاله مشکلات و نارسائی های تک تک کاربری ها بطور کمی و کیفی مورد بررسی قرار گرفته است و با توجه به شرایط جغرافیائی، اقتصادی و کالبدی شهر و با توجه به مباحث توسعه پایدار، بحث سرانه ها واستانداردهای رایج در شهرسازی و با بهره مندی از سیستم اطلاعات جغرافیائی(GIS) به تجزیه و تحلیل کاربری ها پرداخته شده است و نتایج بررسی های انجام شده بصورت ارائه وضع مطلوب برای هریک از کاربری ها و همچنین پیشنهادات و رهنمودهای کلی تدوین گردید، و در پایان این نتیجه حاصل شد که با استناد به رقم سرانه ها، جز کاربری فرهنگی مذهبی، سرانه سایر کاربری ها از سرانه معمول در شهر های ایران کمتر است اگرچه با استانداردهای جهانی هم فاصله دارد، در این راستا ازآنچه که می تواند در مرتفع نمودن مشکلات مؤثر باشد می توان از: تنوع کاربری ها، افزایش کیفیت عملکردی کاربری ها، دسترسی مناسب به آنها و توزیع خدمات در حوزه های وابسته به شهر نام برد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
16 - بررسی تعامل کنش انسان و طبیعت بر بافت مکانی شهر بابل
رضا لحمیان منصور بدری فر اکبر پرهیزکارتوسعه شهری دارای فرایندی است که این فرایند عناصر مؤثر مختلفی داشته و در نهایت با کیفیت مختلف باعث تولید بافت شهری می‌گردد. از سوی دیگر، بافت مکانی نه تنها شهرهای گذشته و حال را تحت تأثیر خود داشته و رشد و نمو آن را تحت کنترل خود درآورده، بلکه آرمانشهرهای آینده را نیز مت چکیده کاملتوسعه شهری دارای فرایندی است که این فرایند عناصر مؤثر مختلفی داشته و در نهایت با کیفیت مختلف باعث تولید بافت شهری می‌گردد. از سوی دیگر، بافت مکانی نه تنها شهرهای گذشته و حال را تحت تأثیر خود داشته و رشد و نمو آن را تحت کنترل خود درآورده، بلکه آرمانشهرهای آینده را نیز متأثر خواهد ساخت. نمونه مورد مطالعه جهت بررسی رابطه بافت مکانی با عوامل طبیعی و انسانی شهر بابل می باشد. این شهر با قرن ها سابقه حضور در دوره های زمانی مختلف؛ و با وجود نوساناتی، روند جمعیت پذیری رو به تزایدی را تجربه کرده و از حیث کالبدی نیز می توان دوره های رشد کالبدی مشخصی را برای آن ترسیم نمود. تحقیقات نشان می دهد در طی دوران مختلف که رشد جمعیتی با گسترش کالبدی همراه بوده، جهت گیری خاص و ویژه ای در گسترش کالبد آن مشاهده می شود، که عمدتاً ناشی از محدودیتها و امکانات محیط طبیعی و انسانی است. در این تحقیق دو فرضیه مورد بررسی قرار گرفته، فرضیه اول اینکه بافت مکانی در روند توسعه کالبدی شهر مؤثر می باشد و فرضیه دوم اینکه برنامه های عمرانی دولت در توسعه بافت مکانی شهر نقش موثردارد. بر اساس نتایج این تحقیق هم فرضیه اول و هم فرضیه دوم با استناد به اطلاعات، آمار و نقشه های موجود مورد ارزیابی و تأیید قرار گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
17 - ضرورت اصلاح نظام مدیریت توسعه شهری در کلان شهر تهران
علیرضا سیاف زاده منصور بدری فریکی از ویژگی های چند دهه اخیر، شهری شدن و جهانی شدن شهرها می باشد. این خصیصه بویژه در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران که با رشد شدید شهر نشینی مواجهه است، بیشتر نمود دارد. در حال حاضر این وضعیت به یک بحران بزرگ در نحوه مدیریت توسعه شهری و شهرسازی منجر شده است. در ای چکیده کاملیکی از ویژگی های چند دهه اخیر، شهری شدن و جهانی شدن شهرها می باشد. این خصیصه بویژه در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران که با رشد شدید شهر نشینی مواجهه است، بیشتر نمود دارد. در حال حاضر این وضعیت به یک بحران بزرگ در نحوه مدیریت توسعه شهری و شهرسازی منجر شده است. در این مقاله سعی شده است با بررسی ساختار نظام مدیریت شهری تهران به تبیین چالش ها و فرصتهایی که این نظام در پی داشته، به تحلیل ویژگی های ساختار عمومی مدیریت سنتی و چندگانه شهر تهران پرداخته شود. از مهمترین چالش های مدیریت شهری تهران باید به مسأله تعدد مدیریتی، بحران مسکن، حاشیه نشینی، بهره برداری بی رویه از منابع زمین، مسأله شوراها و شهرداری و... اشاره نمود. در این شرایط مدیریت توسعه شهری تهران با بحران های اجتماعی ـ اقتصادی، مدیریتی و نارسایی طرح های توسعه و عمران شهری روبرو است. مجموعه این شرایط ایجاب می کند که نظام مدیریت توسعه شهری در تهران متحول گردد که این امر به آسانی میسر نمی گردد و نیاز به یک فرایند و دوره گذار دارد. محتوای اصلی این دوره گذار عبارت است از: تغییر الگوی رایج مدیریتی و حرکت به سمت پارادایم برنامه ریزی راهبردی که از پویایی، انعطاف پذیری و انطباق پذیری زیادی برخوردار است. در این پژوهش براساس پارادایم برنامه ریزی راهبردی و با استفاده از تحقیقات انجام شده، برخی از مهم ترین راهبردها و راهکارهای اصلاح نظام مدیریت توسعه شهری در تهران به طور خلاصه معرفی شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
18 - توسعه شهری بر منبای پتانسیل‌های اقتصادی با رویکرد سیاست‌های کلی نظام مطالعه موردی: شهرستان آستارا
سیده صدیقه حسنی مهراهمیت موضوع توسعه اجتماعی اقتصادی ملی هر کشوری لاجرم بر پایه پتانسیل ها و توانمندی های مختلف آن بنا می شود. توسعه مفهومی کلان و جامع است که شاخص های رفاه اجتماعی تشریح کننده آن می باشد. اگر توسعه منطقه ای بعنوان رویکردی در جهت تقویت توسعه ملی تعریف شود، ایران بعنوان یکی چکیده کاملاهمیت موضوع توسعه اجتماعی اقتصادی ملی هر کشوری لاجرم بر پایه پتانسیل ها و توانمندی های مختلف آن بنا می شود. توسعه مفهومی کلان و جامع است که شاخص های رفاه اجتماعی تشریح کننده آن می باشد. اگر توسعه منطقه ای بعنوان رویکردی در جهت تقویت توسعه ملی تعریف شود، ایران بعنوان یکی از کشورها، پیش از تدوین سند چشم اندازه بیست ساله 1404 رویکرد توسعه گرایانه خود را اعلام نموده و تحولات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی کشور را اساس کار قرار داده است از این رو در این مقاله سعی شده با توجه به پرسش کلیدی "چگونه می توان ساز و کار مناسب پتانسیل ها توسعه منطقه ای را شناسایی نمود؟" در جهت تجزیه و تحلیل پتانسیل های زیرساختی دانش محور شهرستان آستارا بر اساس سیاست های کلی نظام با استفاده از تحلیل سیاست های توسعه منطقه ای پرداخته شود. با استفاده از مدل تعاملی فاکتورهای توسعه منطقه ای و بهره گیری از شاخص های توسعه منطقه ای به این سؤال پاسخ داده شده است که نتیجه کلی آن تلفیق دانش بنیان اقتصاد منطقه و شاخص های انسانی توسعه منطقه ای است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
19 - مکانیابی و تعیین محدوده قابل توسعه شهر کوهدشت با استفاده از منطق فازی و سیستم اطلاعات جغرافیایی
حجت اله پاشاپور مصطفی توکلی نغمه ابوالفضل نوری الناز رضائیمکانیابی[1] فرآیندی که از طریق آن می‌توان بر اساس شرایط تعیین‌شده برای یک کاربری مشخص و با توجه به منابع و امکانات موجود, بهترین محل مناسب را تعیین نمود. مکانیابی درواقع تجزیه‌وتحلیل توأمان اطلاعات فضایی و داده‌های توصیفی به‌منظور یافتن یک یا چند موقعیت فضایی با ویژگی چکیده کاملمکانیابی[1] فرآیندی که از طریق آن می‌توان بر اساس شرایط تعیین‌شده برای یک کاربری مشخص و با توجه به منابع و امکانات موجود, بهترین محل مناسب را تعیین نمود. مکانیابی درواقع تجزیه‌وتحلیل توأمان اطلاعات فضایی و داده‌های توصیفی به‌منظور یافتن یک یا چند موقعیت فضایی با ویژگی‌های توصیفی موردنظر است. از سوی دیگر منطق فازی که می‌توان در تعریف آن گفت که از منطق ارزش‌های "صفر و یک" نرم‌افزارهای کلاسیک فراتر رفته و درگاهی جدید برای دنیای علوم نرم‌افزاری و رایانه‌ها می‌گشاید، زیرا فضای شناور و نامحدود بین اعداد صفر و یک را نیز در منطق و استدلال‌های خود به کار می‌گیرد (جورابیان، محمود و همکاران: 1381)، نیز می‌تواند در امر مکان یابی بسیار به کار آید چراکه مقادیر میان صفر و یک را در بر می‌گیرد. با توجه به تعریف فوق و نیز توجه به این مطلب که همه‌ساله شاهد افزایش نرخ رشد جمعیت هستیم ناگزیر با رشد و توسعه شهرها مواجه هستیم که این امر ضرورت مکانیابی محدوده‌های مناسب برای گسترش‌های بعدی هر شهری را ضروری می‌سازد. شهر کوهدشت واقع در استان لرستان نیز اگرچه نه به‌صورت گسترده ولی شاهد این توسعه در چند دهه گذشته بوده است آنچه در این پژوهش انجام شد بیانگر این واقعیت بوده است که شهر کوهدشت در ادامه توسعه فیزیکی خود، با محدودیت‌های گسل (در بخش جنوبی شهر)، شیب، انواع فرایندها (هوازدگی، دامنه‌ای، جریانی و فرسایشی)، خطرات ناشی از گسل (تخریب سدها، آبهای زیرزمینی، تأسیسات و ...) و درنتیجه اثرات مخاطرات محیطی بر روی سازه‌های انسانی و افزایش هزینه‌های ساخت‌وساز ناشی از این مخاطرات مواجه است، به‌استثنای اراضی واقع در شرق و غرب (مناسبترین مکان‌ها برای توسعه فیزیکی آتی)، دیگر جای برای توسعه فیزیکی شهر کوهدشت وجود ندارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
20 - ارزیابی پارامترهای ژئومورفولوژیکی در توسعه فیزیکی شهر گرگان
سمیه عمادالدین فخرالدین نامجوبسیاری از شهرهای ایران از نظر روند توسعه فیزیکی با محدودیت‌های ژئومورفولوژیکی مواجه هستند. شهر گرگان نیز با توجه به قرار گرفتن در منطقه شمال کشور ایران، نمی تواند به صورت گسترده توسعه یابد چرا که با محدودیت‌های فیزیکی توسعه شهری مانند وجود زمین های کشاورزی مرغوب، جنگل ه چکیده کاملبسیاری از شهرهای ایران از نظر روند توسعه فیزیکی با محدودیت‌های ژئومورفولوژیکی مواجه هستند. شهر گرگان نیز با توجه به قرار گرفتن در منطقه شمال کشور ایران، نمی تواند به صورت گسترده توسعه یابد چرا که با محدودیت‌های فیزیکی توسعه شهری مانند وجود زمین های کشاورزی مرغوب، جنگل ها، رودخانه ها و وجود تپه‌های موجود در حاشیه شهر در روند توسعه شهری مواجه است. هدف از این تحقیق دستیابی به متغیرهای موثر در توسعه فیزیکی شهر و دستیابی به الگویی که توسعهی آتی شهر گرگان را با کمترین خسارات به محیط طبیعی مکانیابی نماید، می باشد. نتایج نشان می دهد شهر گرگان با توجه به وضع موجود از جنوب به جنگل و از سایر قسمت ها توسط زمین های کشاورزی محدود شده است. برای توسعه فیزیکی شهر دو گزینه پیش رو دارد: 1-توسعه درون شهری که با تخصیص تراکم ساختمانی بیشتر به ساختمان‌های شهری امکان پذیر است. 2-توسعه برون شهری اراضی که مساعد توسعه فیزیکی شهر باشد. بنابراین با توجه به مدل‌ها مناسبترین مکان جهت توسعه و گسترش آتی شهر گرگان قسمت های شرق و غرب گرگان می باشد پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
21 - کاربست مدل استراتژی توسعهی شهری مبتنی بر توسعهی پایدار(مورد مطالعه: شهر مریوان)
سیدخلیل سید علی پور سروه سلیمیتغییرات سریع و نامطمئن در محیط‌های شهری و ناکارآمدی طرحهای توسعه شهری از یک سو و نارضایتی بسیاری از ساکنان شهرها از کیفیت زندگی در این مراکز از سوی دیگر، انتظارات و مسئولیت‌های جدیدی را برای مدیران شهری به وجود آورده است. در پاسخ به این شرایط نامطمئن، ناکارآمدی مدیریتی چکیده کاملتغییرات سریع و نامطمئن در محیط‌های شهری و ناکارآمدی طرحهای توسعه شهری از یک سو و نارضایتی بسیاری از ساکنان شهرها از کیفیت زندگی در این مراکز از سوی دیگر، انتظارات و مسئولیت‌های جدیدی را برای مدیران شهری به وجود آورده است. در پاسخ به این شرایط نامطمئن، ناکارآمدی مدیریتی و کاهش آسایش ساکنان، رویکرد استراتژی توسعهی شهری (CDS) برای افزایش رقابت پذیری شهرها، بهبود قابلیت زندگی، پیشرفت اقتصادی، کاهش فقر و بهبود مدیریت شهری در سال 1999 توسط سازمان ائتلاف شهرها مطرح گردید. هدف پژوهش حاضر کاربست مدل CDS در شهر مریوان با تاکید بر توسعهی پایدار شهری میباشد. تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی، از لحاظ ماهیت و روش توصیفی- تحلیلی است. گردآوری اطلاعات، بر اساس روشهای اسنادی، پیمایشی (زمینه یاب) با ابزار پرسشنامه محقق ساخته و فیش برداری انجام شده است. جامعه‌ی آماری شامل متخصصین و مدیران شهر مریوان بوده است. حجم نموه بر اساس جدول مورگان 327 نفر و روش نمونه گیری خوشه‌ای دو مرحله‌ای است. برای تحلیل فرضیات از مدل استراتژیک SWOT بهره گرفته شده است. نتایج نشان می‌دهد که وضعیت شاخصهای توسعهی پایدار در شهر مریوان از وضعیت مطلوبی برخوردارند. همچنین استراتژی قابل اجرا برای توسعه شاخصهای استراتژی توسعه شهری در شهر مریوان ST ( اقتضایی یا تنوع سازی) تعیین گردید و استراتزی‌های کشاورزی و خدماتی بر اساس ماتریس QSPM، به عنوان راهبردهای مهم توسعه مریوان بیشترین امتیاز را کسب کرده اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
22 - تحلیل وضعیت توسعه شهری دانش پایه در سه کلان شهر ایران با روش تحلیل رابطه ای خاکستری(مطالعه موردی : تهران، مشهد و اصفهان)
معصومه جعفری منوچهر طبیبیانشهرها به عنوان شکل غالب سکونت گاه های انسانی در سراسر جهان در ارتباط مستقیم با انسان می باشند. انسان شهرنشین عصر جدید که جهان را به صورت یکپارچه در قبضه علم و دانش می بیند، از آن تاثیر پذیرفته و بر آن اثر می گذارند. توسعه در عصر جدید امری پیچیده است که رهیافتی به جز توس چکیده کاملشهرها به عنوان شکل غالب سکونت گاه های انسانی در سراسر جهان در ارتباط مستقیم با انسان می باشند. انسان شهرنشین عصر جدید که جهان را به صورت یکپارچه در قبضه علم و دانش می بیند، از آن تاثیر پذیرفته و بر آن اثر می گذارند. توسعه در عصر جدید امری پیچیده است که رهیافتی به جز توسعه دانش نمی تواند جهت روبه جلو داشته باشد. توسعه شهری دانش پایه امروزه الزام شهرهای مترقی در جهان است. هدف از این پژوهش تحلیل معیارها و شاخص های توسعه شهری دانش پایه در سه کلان شهر تهران، مشهد و اصفهان می باشد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و از نظر روش توصیفی- تحلیلی می باشد. چهارمعیار و هفده شاخص از روش تحلیل محتوی کیفی استخراج شد و بعد از غربال گری توسط ده متخصص و اجماع نظری با چهار معیار و ده شاخص تثبیت شد. داده های کمی از هر کلان شهر مستخرج و برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل رابطه ای خاکستری استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد که کلان شهر ها با توجه به شاخص های توسعه شهری دانش پایه دارای پتانسیل های روبه رشد هستند و کلان شهر تهران جایگاه اول، کلان شهر مشهد در جایگاه دوم و کلان شهر اصفهان در جایگاه سوم قرار دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
23 - نقش طرح تفصیلی در برنامه‌ریزی و ساماندهی کاربری اراضی شهر زنجان
میرسعید موسوی سیدمحمدحسین جعفریمقدمه و هدف پژوهش: در برنامه‌ریزی شهری، بهینه سازی کاربری زمین بمنظور ساماندهی و خلق فضای مناسب با عملکردهای مختلف جهت دسترسی بهینه شهروندان که به خوبی مورد استفاده قرار گیرند هدف مشترک اغلب طرحهای توسعه است. هدف این مقاله نیز، بررسی وضعیت کاربری اراضی شهر زنجان و نقش ط چکیده کاملمقدمه و هدف پژوهش: در برنامه‌ریزی شهری، بهینه سازی کاربری زمین بمنظور ساماندهی و خلق فضای مناسب با عملکردهای مختلف جهت دسترسی بهینه شهروندان که به خوبی مورد استفاده قرار گیرند هدف مشترک اغلب طرحهای توسعه است. هدف این مقاله نیز، بررسی وضعیت کاربری اراضی شهر زنجان و نقش طرح تفصیلی در برنامه‌ریزی و ساماندهی کاربری اراضی است. روش پژوهش: روش پژوهش در این مقاله توصیفی-تحلیلی است. گردآوری اطلاعات با روش کتابخانه ای و میدانی انجام شد. برای تحلیل اطلاعات از رگرسیون پروبیت و ماتریس سازگاری، مطلوبیت، ظرفیت و وابستگی استفاده شد. یافته‌ها: براساس رویکرد کارکرد گرایی، میزان انطباق کاربریهای شهر زنجان در طرح تفصیلی با سرانه استاندارد، پایین تر از حد نرمال است. و عملکرد طرح مذکور با توجه به مدت طولانی اجرای طرح، ضعیف بوده است. نتیجه گیری: طبق نتایج آزمون رگرسیونی پروبیت، سرانه کاربری براساس مقدار 05/0< P برابر 073/0 است و کاربریها بعد از تهیه و اجرای طرح تفصیلی شهر زنجان به حد استاندارد نرسیده است. همچنین، طبق تحلیل ماتریس سازگاری، کاربری حریم با 99/1، حمل و نقل 60/2 و مذهبی 92/2 بیشترین سازگاری را با سایر کاربریهای شهری دارد. در ماتریس مطلوبیت، کاربری اداری، مذهبی و باغات با رتبه کاملاً سازگار تا نسبتاً سازگار متناسب با نیازهای شهر پیش بینی شده است. برای بهبود وضعیت کاربری اراضی شهر زنجان، توزیع متناسب کاربریها، تعیین شعاع عملکردی برای کاربریهای خدماتی و واگذاری طرح به مشاوران متخصص و متعهد ضروری است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
24 - ارزیابی شاخصهای راهبرد توسعه شهری(CDS) در زنجان
امید مبارکی هونگ سرور فتح اله حاتمیمقدمه و هدف پژوهش: یکی از رویکردهای نوین در طرح های توسعه شهری، رویکرد راهبرد توسعه شهری (CDS) می باشد که در سال 1999 با هدف کاهش فقر، توسعه پایدار، ارتقای مشارکت و ایجاد حکمرانی خوب شهری ایجاد گردید. این طرح اساساً بر رشد اقتصادی شهرها تأکید داشته و با شناسایی و به کار چکیده کاملمقدمه و هدف پژوهش: یکی از رویکردهای نوین در طرح های توسعه شهری، رویکرد راهبرد توسعه شهری (CDS) می باشد که در سال 1999 با هدف کاهش فقر، توسعه پایدار، ارتقای مشارکت و ایجاد حکمرانی خوب شهری ایجاد گردید. این طرح اساساً بر رشد اقتصادی شهرها تأکید داشته و با شناسایی و به کارگیری پتانسیل ها و امکانات بالقوه اقتصادی شهر، مبنایی برای توسعه در سایر جوانب را نیز، فراهم می کند. راهبرد توسعه شهر، ابزاری است که در آن، تکنیک های مشارکتی به کار گرفته شده و هدف اصلی آن، تأمین توسعه پایدار شهری از طریق ظرفیت سازی اجتماعی برای تدوین چشم انداز مشارکتی و اقدام همگانی می باشد. روش پژوهش: نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی_تحلیلی می باشد لذا تجزیه تحلیل داده های پرسش نامه از نرم افزار SPSS، و به منظور تدوین استراتژی جهت توانمند سازی آتی شهر از مدل تحلیلی SWOT و برای طراحی نقشه های محدوده مورد مطالعه از GIS استفاده گردیده است یافته‌ها: بنابراین بررسی های بعمل آمده و نتایج حاصله توسط رگرسیون گام به گام نشان می دهد شاخص بانک پذیری با بتای 436/ بیش ترین تأثیر، رقابت پذیری با 340/، حکمروایی خوب شهری با بتای 259/ و شاخص قابلیت زندگی با بتای 255/ کمترین تأثیر، را بر توسعه شهر زنجان داشته اند. و با استفاده از آزمون تی (T) تک نمونه ای برای شهروندان 65/2 و برای متخصصین 70/2 بدست آمده که در کل با سطح اختلاف معناداری 713/ می باشد. نتیجه گیری: با استفاده روش های وزن دهی به شاخص ها و معیارهای ارزیابی، توسط روش عکس پذیری رتبه ای، شاخص بانک پذیری رتبه اول، شاخص رقابت پذیری رتبه دوم، شاخص قابلیت زندگی رتبه سوم و شاخص مدیریت شهری رتبه چهارم را کسب کردند. و با تکنیک سوات (SWOT) نشان می دهد که بهترین راهبرد برای شهر زنجان راهبرد (تهاجمی) می باشد که با بهره گیری از نقاط قوت از فرصت ها استفاده می شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
25 - بررسی عوامل مؤثر در ناکارآمدی طرحهای توسعه شهری ایران
مسعود صفایی پور جعفر سعیدیمقدمه و هدف پژوهش: سرآغاز بهبود وضعیت فضایی - کالبدی شهرها انجام مطالعات و تهیه طرحهای توسعه شهری است. احترام به اصول، ارزش‌ها و معیارهای این طرح‌ها همچون مایه حیات و روح هویت‌بخش هر شهر خودنمایی میکند. اکنون بیش از چند دهه از زمان تهیه و اجرای طرحهای توسعه شهری در ا چکیده کاملمقدمه و هدف پژوهش: سرآغاز بهبود وضعیت فضایی - کالبدی شهرها انجام مطالعات و تهیه طرحهای توسعه شهری است. احترام به اصول، ارزش‌ها و معیارهای این طرح‌ها همچون مایه حیات و روح هویت‌بخش هر شهر خودنمایی میکند. اکنون بیش از چند دهه از زمان تهیه و اجرای طرحهای توسعه شهری در ایران می‌گذرد. گذشت این سال‌ها به معنای آن است که بسیاری از این طرح‌ها، دوره‌ی زمانی پیش‌بینی‌شده و حتی فراتر از آن را طی کرده‌اند. روش پژوهش: این تحقیق با روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر مطالعات اسنادی و کتابخانه‌ای به بررسی و تحلیل عوامل مؤثر در ناکارآمدی طرحهای توسعه شهری ایران با تأکید بر حوزه‌های مشارکت، منابع مالی، تهیه، تصویب و اجرا، می‌پردازد. یافته‌ها و نتیجه‌گیری: علیرغم همه‌ی تمهیداتی که در عناوین طرح‌ها و محتویات آنها صورت گرفته، این طرح‌ها در دستیابی به اهداف خود ناموفق بوده‌اند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می‌دهد که ضعف ساختاری مدیریت شهری، عدم سلسله‌مراتب در نحوه تصمیم‌گیری و اجرا، بها ندادن به مشارکت مردم در برنامه‌ریزی‌های ملی- منطقه‌ای، مهیا نبودن زمینه‌های مالی اجرای طرح‌ها، عدم توجه به امکانات و موانع مالی و اعتباری مورد نیاز برای اجرای طرح‌ها و عدم توجه کافی به واقعیت‌ها، در تهیه طرح‌ها با ناکارآمدی آن ارتباط متقابل وجود دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
26 - تبیین مولفه‌های تاثیرگذار در سیاستگذاری فرهنگی با رویکرد توسعه شهری (مورد مطالعه: زبان‌های خارجی)
گلایول نیازاده فاطمه براتلو سیدرضا صالحی امیریمقدمه و هدف پژوهش: یکی از مباحث مهم پیرامون مسائل شهری، مفهوم توسعه پایدار شهری است که توسعه‌ای مبتنی بر نیازهای واقعی و تصمیم گیری‌های عقلایی، با در نظر گرفتن ملاحظات مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی محسوب می‌شود. توسعه پایدار را مفهومی می‌دانند که در آن تأمین مس چکیده کاملمقدمه و هدف پژوهش: یکی از مباحث مهم پیرامون مسائل شهری، مفهوم توسعه پایدار شهری است که توسعه‌ای مبتنی بر نیازهای واقعی و تصمیم گیری‌های عقلایی، با در نظر گرفتن ملاحظات مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی محسوب می‌شود. توسعه پایدار را مفهومی می‌دانند که در آن تأمین مستمر نیازها و رضایتمندی افراد همراه با افزایش کیفیت زندگی انسان را مدنظر قرار می‌دهد. پایداری شهری که با معیارهایی نظیر عدالت اجتماعی، مشارکت شهروندی و همبستگی اجتماعی، افزایش کارآمدی نهادهای اجتماعی، ارتقاء فرهنگ شهروندی و کارآمدی سیاست‌ها و برنامه‌های سیاستگذاری در حوزه کلان شهری و بهینه سازی مناسبات مدنی قوام می‌یابد، آرمانی برای کیفیت پویایی زندگی شهری و سبک جدید زیستن است. فراگیرشدن موضوع جهانی شدن به مثابه فراگیرشدن نوعی گفتمان غالب، دربرگیرنده جنبه‌هایی گوناگونی از همبستگی‌ها و همگنی‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و ایدئولوژیکی است و ارتباط مستقیم آن با زبان به عنوان یکی از مهمترین عناصر هویت، امر مواجهه با زبان خارجی را در حوزه سیاستگذاری فرهنگی با هدف توسعه شهری تبدیل به یک مسئله میکند. روش پژوهش: روش این پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی و ابزارگردآوری دادهها، پرسش نامه ی محقق ساخته، شامل25 سؤال بود. جامعه ی آماری این پژوهش، شامل نخبگان فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و زبانی کشور می‌باشند. یافته‌ها: نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که سیاستگذاری فرهنگی در مواجهه با زبان‌های خارجی متاثراز مهمترین عناصر توسعه شهری یعنی مولفه‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی است. نتیجه گیری: در این مقاله، به تبیین مولفه‌های تاثیر گذار در سیاست‌گذاری‌های فرهنگی در مواجهه با زبان‌های خارجی با هدف توسعه شهری پرداخته شده است که در عصر پروژه جهانی سازی به تعبیر مخالفین و پروسه جهانی شدن به تعبیر موافقین معادلات و مفروضات قبلی را دچار چالش ساخته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
27 - ارزیابی معیارهای موفقیت آمیز مشارکت عمومی-خصوصی در توسعه شهر شیراز
علی مریدیان ناصر یارمحمدیان رضا نصراصفهانیمقدمه و هدف پژوهش: نیازهای جدید شهری و توسعه شهرها، دولت‌های مرکزی را با کمبود منابع مالی جهت تأمین خدمات شهری مواجه کرده است. این موضوع به‌ویژه در زمینه تأمین مالی پروژه‌های شهری از دید بخش خصوصی و بخش عمومی و به‌طور خاص، شهرداری‌ها جذابیت و اهمیت خاصی پیداکرده است. هد چکیده کاملمقدمه و هدف پژوهش: نیازهای جدید شهری و توسعه شهرها، دولت‌های مرکزی را با کمبود منابع مالی جهت تأمین خدمات شهری مواجه کرده است. این موضوع به‌ویژه در زمینه تأمین مالی پروژه‌های شهری از دید بخش خصوصی و بخش عمومی و به‌طور خاص، شهرداری‌ها جذابیت و اهمیت خاصی پیداکرده است. هدف اصلی این تحقیق این است که درک اینکه چه میزان شهرداری های ایران آماده و مایل به استفاده از PPP در پروژه های توسعه شهری هستند و میزان آگاهی آنها از چگونگی اجرای آنها، که ممکن است بر موفقیت پیاده سازی تاثیر بگذارد در پروژه میباشد. روش پژوهش: این تحقیق به منظور شناسایی معیارها و فرصت‌ها برای پیاده سازی موفق PPP در توسعه شهری طراحی شده است. روش انجام کار به صورت پرسشنامه ای و انجام مصاحبه با خبرگان و سرمایه گذارانی بوده که با روش مشارکت عمومی-خصوصی در پروژه های شهری سرمایه گذاری کردند و همچنین، پیمانکارانِ عمرانیِ شهرداری که تمایل به شرکت در پروژه هایppp داشته اند. بر اساس روش کوکران، حجم نمونه گیری 104 نمونه برآورد گردید. نتایج پژوهش: نتایج، با توجه به آزمون تطابق کندال و آزمون فریدمن، گویای آن است که از میان عوامل آمادگی سازمان‌ها برای قوانین و مقرارات بالاترین رتبه را در موفقیت آمیز بودن پروژه های توسعه شهری داشته اند. تدوین راهنماها و منابع اطلاعاتی در این زمینه یکی از اقدامات مؤثر برای ظرفیت‌سازی و رفع ابهامات و سوءتفاهم‌های احتمالی در مورد مشارکت عمومی- خصوصی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
28 - بررسی تأثیر هویت اجتماعی محلات در طرحهای توسعه شهری
شیما قمری سید موسی پورموسویاهمیت و هدف پژوهش: ﺷﻬﺮ ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﭘﻮﯾﺎ و ﺑﺎز اﺳﺖ ﮐﻪ در آن ﺳﻪ ﺳﻄﺢ از ﺣﺮﮐﺖ ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ، زﯾﺴﺘﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ درهم‌آمیخته و ﺑﺎ اﻧﻮاع فرا سیستم‌ها و زﯾﺮسیستم‌های ﻣﺘﻌﺪد در ارﺗﺒﺎط اﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ برنامه‌ریزی ﺷﻬﺮی ﻣﺴﺘﻠﺰم اﯾﺠﺎد ﯾﮏ ﻧﻈﺎم ﯾﮑﭙﺎرﭼﻪ از ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ برنامه‌ریزی اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺤﻮه ﭘ چکیده کاملاهمیت و هدف پژوهش: ﺷﻬﺮ ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﭘﻮﯾﺎ و ﺑﺎز اﺳﺖ ﮐﻪ در آن ﺳﻪ ﺳﻄﺢ از ﺣﺮﮐﺖ ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ، زﯾﺴﺘﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ درهم‌آمیخته و ﺑﺎ اﻧﻮاع فرا سیستم‌ها و زﯾﺮسیستم‌های ﻣﺘﻌﺪد در ارﺗﺒﺎط اﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ برنامه‌ریزی ﺷﻬﺮی ﻣﺴﺘﻠﺰم اﯾﺠﺎد ﯾﮏ ﻧﻈﺎم ﯾﮑﭙﺎرﭼﻪ از ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ برنامه‌ریزی اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺤﻮه ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ و ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ ﻣﯿﺎن سیستم‌های فرادست و فرودست را ﻧﺸﺎن دﻫﺪ ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس اﻫﻤﯿﺖ ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﺪاوم ﻃﺮح‌ها در ﺟﻬﺖ ﮐﺎرآﻣﺪ ﮐﺮدن ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اداره ﺷﻬﺮﻫﺎ در اﻧﻄﺒﺎق ﺑﺎ ﻧﯿﺎزﻫﺎی ﺟﺎﻣﻊ از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﻐﺬﯾﻪ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﻦ و برنامه‌ریزان در زﻣﯿﻨﻪ اﻣﻮر ﺷﻬﺮی و ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﻣﺸﮑﻼت ﻣﻮﺟﻮد و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻧﻘﺶ ﻃﺮح‌های ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﻬﺮی در ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﮐﺮدن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی ﺑﺨﺸﯽ ﻧﻬﺎدﻫﺎ و ﺳﺎزﻣﺎن‌های ﻣﺴﺌﻮل در اداره اﻣﻮر ﺷﻬﺮ، ﺿﺮورت ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻃﺮح‌های ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﻬﺮی، ﺷﻨﺎﺧﺖ و اﺻﻼح ﻧﺎرﺳﺎیی‌ها را دو ﭼﻨﺪان ﻣﯽﮐﻨﺪ. روش پژوهش: روش تحقیق در این پژوهش بر حسب هدف کاربردی و شیوه مطالعه بر حسب روش و ماهیت توصیفی-تحلیلی و میدانی میباشد. جامعه آماری این پژوهش مدیران و کارشناسان شهری مرتبط با هویت اجتماعی شهر است. یافته‌ها: در این پژوهش جهت آزمون فرضیه‌ها بعد از جمع‌آوری اطلاعات لازم اقدام به تدوین پرسشنامه با توجه به شاخصهای هویت بصری گردید. جهت روایی و پایایی پرسشنامه بعد از اخذ اعتبار بخشی از طریق اعتبار صوری و اعتبار سازه با استفاده از تحلیل عاملی و گرفتن پایایی با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ در سطح قابل قبول برابر 742/0 بدست آمد. در بخش تحلیل استنباطی، با توجه به خروجی آزمون کلموگروف اسمیرنوف از آزمون‌های میانگین دوجمله ای برای فرضیه‌های یک و دو به دلیل غیر نرمال بودن و از آزمون T تک متغیره برای فرضیه سه به دلیل نرمال بودن جهت تأیید یا رد فرضیات تحقیق استفاده شده است. لازم به ذکر است که تحلیل‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS انجام شده است. نتیجه گیری:نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد هویت اجتماعی شهر و ابعاد آن تأثیر محسوسی بر اسناد برنامه‌های توسعه شهری تهران نداشته است. لذا توجه به اهمیت هویت اجتماعی در حوزه مدیریت شهری با کاربست مطالعه تجربیات کشورهای مختلف می‌توان گام‌های مثبتی در این زمینه برداشت؛ اما متأسفانه بررسی‌ها این پژوهش نشان می‌دهد، علیرغم اهمیت این موضوع و تدوین آن در طرح جامع شاهد بی‌توجهی متولیان این حوزه در سطح اجرایی و عملیاتی شدن آن در هستیم. البته قابل تأمل است که اخذ یک رویکرد سیستمی و همه‌جانبه نگر که در آن تمام ابعاد باهم مورد توجه قرار داده شود، لازم و ضروری است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
29 - تاثیر اصلاحات ارضی برخرده بورژوازی روستایی و توسعه شهری در کرمانشاه و ایلام
فرهاد جمشیدیان حمیدرضا سعیدی نژاد سیروس محبی ادریس بهشتی نیامقدمه و هدف پژوهش: اصلاحات ارضی از جایگاه منحصر به فردی برخوردار است. اصلاحات ارضی موقعیت دیگر اقشار اجتماعی همانند سوداگران، معامله گران و سلفخرها دچار تغییر شد. مهمترین تاثیر اصلاحات ارضی بر خرده بورژوازی روستایی کرمانشاه و ایلام کدام است؟ پاسخ این فرضیه این چنین مطرح چکیده کاملمقدمه و هدف پژوهش: اصلاحات ارضی از جایگاه منحصر به فردی برخوردار است. اصلاحات ارضی موقعیت دیگر اقشار اجتماعی همانند سوداگران، معامله گران و سلفخرها دچار تغییر شد. مهمترین تاثیر اصلاحات ارضی بر خرده بورژوازی روستایی کرمانشاه و ایلام کدام است؟ پاسخ این فرضیه این چنین مطرح شده است که قشر صنعتگران روستایی پس از اصلاحات ارضی تضعیف شد. علت این امر ورود کالای شهری به درون روستا بود.روش پژوهش: روش تحقیق توصیفی تحلیلی با استفاده از کتب، پایان نامه‌ها و مقالات میباشد. منابع دست اول کتب حقوقی و منابع دست دوم پژوهش‌های حاضر و مقالات مرتبط است که در نشریات و سایت‌های اینترنتی و پژوهشی و تحقیقات مرتبط با موضوع تحقیق بر این اساس از منابع فوق الذکر استفاده گردیده است.یافته‌ها: مقوله‌های عمده و مقوله‌های هسته استخراج شده که تعداد مفاهیم عمده 22، تعداد مقاله عمده 8، تم فشار سرمایه‌داری، تعداد مقالات 24، تعداد مفاهیم عمده، تعداد مقاله عمده 8، تم ماشینی شدن کشاورزی، شرایط علّی در روند تجزیه و تحلیل دادهها، تجاری شدن کشاورزی، گذار از زمین داری، ظهور نظام ارباب و رعیتی مدرن، فشار سرمایه‌داری، توسعه شهر نشینی، نفت و بازدهی پایین عمده ترین مقوله‌های شرایط علّی بوده.نتیجه گیری: یکی از مشخصه برنامه اصلاحات ارضی در کرمانشاه و ایلام انطباق تقسیم زمین باطبقه بندی سنتی جامعه روستایی بود به این معنا برخی گروه های روستایی را بورژواهای خوش نشین نامیده است.پس ازتقسیم اراضی بین زارعان و گسترش ارتباط بین جامعه شهری و روستایی بود مغاز داران شهری نیاز های مصرف روستاییان را به روستا می اوردند و به فروش می رساندند. همزمان با رشد طبقه دهقانی، طبقه کارگران روستایی نیز گسترش یافت و بخش زیادی از روستاییان که به مالکیت زمین دست نیافتند به صورت کارگر در بخش های دیگر اقصادی به فعالیت مشغول شدند. کاهش ظرفیت بخش کشاورزی در جذب نیروهای فعال جامعه روستایی و موجب تشدید این مسئله شد و بر جمعیت افراد بیکار افزود. این نیروها نیز به منظور یافتن شغل به مرکز شهری و منطقه و نواحی دیگر مهاجرت می کردند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
30 - عوامل مؤثر بر قیمت‌گذاری پروژه‌های BOT احداث پل‌های عابر پیاده برون‌شهری در راستای توسعه شهری، با روش FDM-BWM
الهه شفعتی احمد جعفرزاده افشاری حسن جوانشیر وحید برادرانمقدمه و هدف پژوهش: پروژه‌های BOT احداث پل‌های عابر پیاده برون‌شهری، به عنوان یکی از روشهای مناسب برای توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل در شهرها، اهمیت بسیاری دارند. با توجه به تأثیر قیمت‌گذاری در عملکرد اقتصادی و مالی این پروژه‌ها، شناخت و تحلیل عوامل مؤثر بر قیمت‌گذاری این چکیده کاملمقدمه و هدف پژوهش: پروژه‌های BOT احداث پل‌های عابر پیاده برون‌شهری، به عنوان یکی از روشهای مناسب برای توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل در شهرها، اهمیت بسیاری دارند. با توجه به تأثیر قیمت‌گذاری در عملکرد اقتصادی و مالی این پروژه‌ها، شناخت و تحلیل عوامل مؤثر بر قیمت‌گذاری این پروژه‌ها امری حیاتی است. هدف اصلی این مقاله، شناسایی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر قیمت‌گذاری پروژه‌های BOT احداث پل‌های عابر پیاده برون‌شهری است.روش پژوهش: رویکرد پژوهش، کمی و از لحاظ هدف، کاربردی است. جامعه ی آماری پژوهش شامل مدیران و متخصصین سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای و اساتید دانشگاهی متخصص در این حوزه می‌باشند. از روش دلفی فازی به منظور شناسایی عوامل استفاده شده و از روش BWM به منظور اولویت بندی آنها استفاده گردیده است.یافته‌ها: با بررسی ادبیات 40 عامل از مطالعات پیشین استخراج گردید و بر اساس نتایج تحلیل دلفی فازی، پس از سه دور نظرخواهی از خبرگان، 31 عامل موثر بر قیمت‌گذاری پروژه‌های عمرانی احداث پل عابر برون‌شهری شناسایی و در پنج گروه دسته‌بندی گردید، سپس با روش BWM به صورت کلی و گروهی رتبه‌بندی گردیدهاند.نتیجه‌گیری: رتبه‌بندی کلی نشان داد که مهم‎ترین عوامل عبارتند از: هزینه‌های ساخت پل عابر پیاده، هزینه نگهداری و بهره‌برداری، و هزینه‌های تجهیزات و پرسنل. رتبه‌بندی گروه‌ها نیز نشان داد که عوامل اصلی به ترتیب عوامل مربوط به هزینه‌ها، تنظیم قرارداد، پروژه، دولت، و بخش خصوصی رتبه‌بندی گردیده است. این نتایج می‌توانند به تصمیم‌گیران در این حوزه کمک کنند تا در روند قیمت‌گذاری پروژه‌های مشابه، بهترین تصمیمات را بگیرند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
31 - بررسی ابعاد زیست‌محیطی و جایگاه محیطزیست شهری در برنامه‌های توسعه ایران
سعید ملکی جعفر سعیدیمقدمه و هدف پژوهش: امروزه توجه به مسائل زیست‌محیطی در برنامه‌ریزی‌ها، فعالیت‌ها و اقدامات توسعه در شهرها، می‌تواند گامی مؤثر در جهت بهبود وضعیت محیطزیست و در نتیجه ارتقاء سطح کیفیت زندگی شهروندان باشد. به‌تبع شرایط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کشور، چالش‌هایی فرا ر چکیده کاملمقدمه و هدف پژوهش: امروزه توجه به مسائل زیست‌محیطی در برنامه‌ریزی‌ها، فعالیت‌ها و اقدامات توسعه در شهرها، می‌تواند گامی مؤثر در جهت بهبود وضعیت محیطزیست و در نتیجه ارتقاء سطح کیفیت زندگی شهروندان باشد. به‌تبع شرایط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کشور، چالش‌هایی فرا روی محیطزیست کشور وجود دارد که بررسی و شناسایی آن می‌تواند باعث تعیین راهکار در جهت مدیریت و ارتقاء کیفیت محیطزیست کشور گردد. روش پژوهش: تحقیق حاضر، از نوع کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی میباشد. هدف تحقیق حاضر بررسی ابعاد زیست‌محیطی و جایگاه محیطزیست شهری در برنامه‌های توسعه‌ای کشور است. یافته‌ها: این تحقیق با نگاهی کلی به جایگاه محیطزیست در برنامه‌های توسعه کشور، جایگاه محیطزیست شهری را در این برنامه‌ها مورد تأکید قرار می‌دهد. با بررسی برنامه‌های توسعه‌ای کشور آنچه آشکار میباشد، لزوم توجه به جایگاه محیطزیست در روند تدوین و تصویب قوانین برنامهای است. نتیجه‌گیری عواملی چون ناهماهنگی در اجرا، نبود زیرساخت‌های لازم، مدیریت‌های موازی، عدم تدوین آیین‌نامه اجرایی در زمان مناسب و پیشی گرفتن ملاحظات اقتصادی نسبت به ضرورت‌های حفظ محیطزیست منجر به کاهش اثربخشی مواد قانونی مصوب در برنامه‌ها گردیده است.همچنین وظیفه حفظ محیطزیست شهری در برنامه‌های توسعه و مدیریت شهری، دستخوش ناهماهنگی‌ها و بی‌توجهی‌های متعددی شده است. از اینرو تصمیم‌گیری در خصوص ساماندهی و اصلاح وضع موجود با استمداد از قوانین جدیدتر، موضوعی است که باید در تقویت جایگاه واقعی مدیریت شهری، توسعه شهری، طرحهای توسعه و تبیین وظایف هر یک از عناصر دخیل در حفظ محیطزیست شهری اعم از شوراها، شهرداری‌ها، نهادهای دولتی، بخش خصوصی و غیره بیشتر مورد توجه قرار گیرد. ضرورت دیگر هم تغییر مکانیسم نظارت و ارزیابی عملکرد برنامه‌های محیطزیست به ایجاد سیستم متمرکز در سازمان حفاظت محیطزیست و تکمیل اطلاعات آن توسط سایر دستگاه‌های ذیربط است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
32 - بررسی وضعیت مشارکت اجتماعی شهروندان در نواحی منطقه 5 شهر تهران
سروش فتحی جمیله فدویمقدمه و هدف پژوهش: یکی از الزامات زندگی شهرنشینی در عصر حاضر دخالت دادن شهروندان در سرنوشت رفتار شهری می باشد، برنامه‌ریزی و گسترش زمینه‌های لازم جهت مشارکت شهروندان در اداره امور شهری حرکت از زندگی فردی به سوی زندگی جمعی شهروندی است. در اصل حضور فعال شهروندان در مدیریت چکیده کاملمقدمه و هدف پژوهش: یکی از الزامات زندگی شهرنشینی در عصر حاضر دخالت دادن شهروندان در سرنوشت رفتار شهری می باشد، برنامه‌ریزی و گسترش زمینه‌های لازم جهت مشارکت شهروندان در اداره امور شهری حرکت از زندگی فردی به سوی زندگی جمعی شهروندی است. در اصل حضور فعال شهروندان در مدیریت امور محلی میباشد از طرفی یکی از مولفه‌های توسعه یافتگی و پایداری در هر جامعه انسانی مبتنی است بر همبستگی، تشریک مساعی، همیاری و در اصل مشارکت در امور زندگی اجتماعی می باشد. هدف: هدف از این مقاله بررسی وضعیت مشارکت اجتماعی شهری در سطح تحلیل نواحی و میزان توسعه یافتگی نواحی منطقه 5 شهر تهران می باشد روش: این پژوهش با روش اسنادی و پیمایشی انجام شده است، جامعه آماری جمعیت 20 سال به بالای منطقه 5 تهران است که با نمونه‌گیری خوشه‌ای متناسب با حجم، تعداد 500 نفر در سطح نواحی هشت گانه منطقه مورد مطالعه انتخاب شدند. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد، مشارکت غیر رسمی همیارانه با بالاترین میانگین 2/5 در بین ابعاد مشارکت قرار دارد و مشارکت رسمی با پایین‌ترین میانگین2 در بین ابعاد مشارکت قرار دارد و همچنین مشارکت غیررسمی مذهبی با میانگین 8/4 و مشارکت غیر رسمی خیریه‌ای با میانگین 74/4 در رتبه‌های بعدی قرار دارد. نتیجه‌گیری:نواحی توسعه یافته تر از میزان مشارکت رسمی و مشارکت‌های غیر رسمی همیارانه بیشتری برخوردارند و به گونه معناداری مشارکت غیر رسمی مذهبی کمتری دارند و مشارکت‌های غیر رسمی خیریه‌ای، در همه نواحی به صورت یکسان بوده و تفاوت معناداری نداشت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
33 - توسعه شهری اکولوژیک با ارایه معیارهای طراحی شهری اکولوژیک در منطقه 4 شهری تهران
آناهید ملک مرزبان سید مجید مفیدی شمیرانیزمینه و هدف: تغییرات شهری در اصول اولیه مرتبط با پایداری هر روز دامنه تخریب وسیعتری را پیش رو قرار می دهد و توجه هر چه بیش تری به شیوه های نوین را می طلبد. هدف کلی تحقیق، توسعه شهری اکولوژیک جهت باز تعریف شهرها برای تبدیل به شبکه ای با اثرات مثبت همراه با بوم و فرهنگ ان چکیده کاملزمینه و هدف: تغییرات شهری در اصول اولیه مرتبط با پایداری هر روز دامنه تخریب وسیعتری را پیش رو قرار می دهد و توجه هر چه بیش تری به شیوه های نوین را می طلبد. هدف کلی تحقیق، توسعه شهری اکولوژیک جهت باز تعریف شهرها برای تبدیل به شبکه ای با اثرات مثبت همراه با بوم و فرهنگ انسانی می باشد. تحقق این رویکرد مستلزم تدوین برنامه‌ها و بازنگری به صورت ضرورتی اجتناب ناپذیر است. کلان شهرهایی مانند تهران با مجموعه ای از چالش های اکولوژیکی مواجه هستند. روش بررسی : تحقیق حاضر با اتکا به شیوه های توصیفی و تحلیلی انجام شده است. به علت وجود پیچیدگی های مختلف در تهران، انتخاب منطقه 4 به عنوان نمونه جهت بررسی عملی تر و ارایه راهکارهای تفضیلی، تاکیدی بر صحت راهبردهای کلان اکولوژیک خواهد بود. با استفاده از روش های ترکیبی و ماتریس SWOT به شناخت مسایل، تدوین چشم انداز و اهداف اکولوژیک پرداخته شده، سپس معیارها و راهبردهای اکولوژیکی تدوین و با ماتریس QSPM، اولویت بندی شده و سهم حوزه های فرعی مشخص شده است. یافته ها: یافته های منطقه 4 نشان می دهد، مهم ترین راهبرد به موضوع کیفیت هوا و صدا ، سازگاری کاربری ها و رشد فضای سبز مرتبط است و اصلی ترین حوزه های فرعی منطقه، حمل و نقل، فضای سبز، احیای هویت، آسایش شهری، کاربری زمین، تقاضای زمین ، آب و انرژی هستند. نتایج می‌تواند مورد استفاده متخصصان، مدیران، سازمان‌ها قرار گیرد. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد اجرای معیارهای شهر اکولوژیک، ابزاری جهت حفظ منابع و توسعه شهری پایداراست. ابعاد کالبدی و محیطی در اولویت هستند همچنین راهبردهای ساختار شهری و بافت منطقه ای اهمیت بالاتری در منطقه 4دارند. روش بکاربرده شده قابل تعمیم در سایر مناطق تهران نیز می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
34 - ارزیابی توان اکولوژیک شهرستان‌های اهر، کلیبر و ورزقان برای کاربری توسعه شهری
نفیسه رضاپور اندبیلی میرمهرداد میرسنجریزمینه و هدف:ارزیابی توان اکولوژیک فرایندی است که تلاش دارد از طریق تنظیم رابطه انسان با طبیعت، توسعه ای در خور و هماهنگ با طبیعت را فراهم سازد. هدف از این مطالعه ارزیابی توان اکولوژیک برای کاربری توسعه شهری در شهرستان های اهر، کلیبر و ورزقان می باشد. روش بررسی: فرآیند چکیده کاملزمینه و هدف:ارزیابی توان اکولوژیک فرایندی است که تلاش دارد از طریق تنظیم رابطه انسان با طبیعت، توسعه ای در خور و هماهنگ با طبیعت را فراهم سازد. هدف از این مطالعه ارزیابی توان اکولوژیک برای کاربری توسعه شهری در شهرستان های اهر، کلیبر و ورزقان می باشد. روش بررسی: فرآیند ارزیابی توان اکولوژیکی در پژوهش حاضر شامل سه بخش اساسی است که پس از شناسایی منابع اکولوژیکی، تجزیه و تحلیل و جمع‌بندی دادهها، توان اکولوژیکی در محدوده‌ی مطالعاتی تعیین گردیده است. لایه های اطلاعاتی مورد استفاده در این مطالعه عبارتند از: خاکشناسی، اقلیم، پوشش گیاهی، شکل زمین. یافته ها: شهرستان‌های اهر، کلیبر و ورزقان در شمال غربی استان آذربایجان شرقی با مساحت 930214 هکتار می باشند. بررسی ها نشان می دهد حدود 300 هزار هکتار در طبقه یک، حدود 293 هزار هکتار در طبقه دو و حدود 141 هزار هکتار در طبقه سه کاربری توسعه شهری قرار می‌گیرد. بحث و نتیجه گیری: یافته‌ها حاکی از آن است که تلفیق لایه های اطلاعاتی با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی، دارای قابلیت بالایی جهت ارزیابی توان اکولوژیک اراضی برای کاربری توسعه شهری می باشد. با توجه به نتایج و یافته ها سه شهرستان مذکور دارای توان خوبی جهت توسعه شهری می باشند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
35 - ارزیابی اثرات توسعه شهری بر رواناب با استفاده از مدل SWMM (مطالعه موردی: استان قم)
مرضیه ناصح پور حسین خزیمه نژاد الهام فروتنزمینه و هدف: در یک حوزه آبخیز طبیعی بیشتر سطح زمین نفوذپذیر و به وسیله پوشش گیاهی پوشیده شده است، به همین جهت مقدار زیادی از بارش از راهگیرشگیاهی، نفوذ در خاک و تبخیر و تعرق از دست می رود. اما در یک حوزه آبخیز شهری به دلیل شهر سازی، سطح نفوذ ناپذیر حوضه افزایش می چکیده کاملزمینه و هدف: در یک حوزه آبخیز طبیعی بیشتر سطح زمین نفوذپذیر و به وسیله پوشش گیاهی پوشیده شده است، به همین جهت مقدار زیادی از بارش از راهگیرشگیاهی، نفوذ در خاک و تبخیر و تعرق از دست می رود. اما در یک حوزه آبخیز شهری به دلیل شهر سازی، سطح نفوذ ناپذیر حوضه افزایش می یابد که افزایش حجم رواناب و دبی اوج، فرسایش کف و کناره های کانال های پایین دست وکاهش سطح آب زیرزمینی و تخریب کیفیت آب را به دنبال دارد. هدف از این تحقیق، کاربرد شبیه سازیSWMMبرای برآورد ارتفاع رواناب و همچنین هیدروگراف رواناب وبررسی اثرات تغییرات پوشش اراضی و موقعیت پوشزش اراضی و ابزارهای توسعه کم اثر بر پاسخ هیدرولوژیکی حوزه آبخیز شهری با استفاده از مدل مورد نظر می باشد. روش بررسی: برای انجام این تحقیقاجرای مدل SWMM در یکی از مناطق شهری شهر قم مد نظر قرار گرفت. حوضه مورد مطالعه با وسعتی معادل 256 هکتار در بخش شمال غربی قم واقع شده است. یافته ها: در این تحقیق نتیجه گیری شد که در دو زیرحوضه دو و شش افزایش 70 و 40 درصدی سطوح نفوذناپذیر موجب افزایش 30 درصد در مقدار رواناب می شود. همچنینافزایش 10 درصد سطح نفوذناپذیر در حوضه آبخیز بالادست و پایین دست حوضه به ترتیب موجب افزایش 51/6 و 87/6 درصد افزایش در دبی اوج می شود. که بیانگر آن است که موقعیت مکانی سطح نفوذناپذیر تأثیر اندکی بر میزان رواناب دارد. استفاده از ابزار ذخیره ای نیز تأثیر چشمگیری برکاهش میزان رواناب شهری داشته است. بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل از مدل SWMM در برآورد رواناب شهری بیان می دارد که به منظور مدیریت بهینه رواناب در مناطق خشک بایستی اثرات میزان و موقعیت کاربری اراضی بر میزان رواناب شهری و همچنین استفاده از ابزارهای ذخیره باران در این مناطق مدنظرقرارگیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
36 - اولویت بندی عوامل موثر بر توسعه شهری و تهیه نقشه پهنه بندی منطقه با استفاده از مدل‌های اکولوژیکی، ارزش اطلاعات و همبستگی (نمونه موردی: استان مازندران)
عیسی جوکار سرهنگی محمدعلی زنگنه اسدیزمینه و هدف: تعیین قابلیت ها و توان های اکولوژیکی مناطق برای مکان یابی مناسب پهنه های شهری ضروری است. در پهنه بندی مناطق برای توسعه شهری عوامل متعددی نقش دارند. هدف از این تحقیق اولویت بندی این عوامل و تهیه نقشه پهنه بندی استان مازندران با استفاده از مدل های اکولوژیکی ت چکیده کاملزمینه و هدف: تعیین قابلیت ها و توان های اکولوژیکی مناطق برای مکان یابی مناسب پهنه های شهری ضروری است. در پهنه بندی مناطق برای توسعه شهری عوامل متعددی نقش دارند. هدف از این تحقیق اولویت بندی این عوامل و تهیه نقشه پهنه بندی استان مازندران با استفاده از مدل های اکولوژیکی توسعه شهری، ارزش اطلاعات و همبستگی می باشد. روش بررسی: برای این منظور عوامل اکولوژیکی موثر در تعیین پهنه های مناسب برای توسعه شهری به صورت لایه های اطلاعاتی در محیط ArcGIS تهیه شد. برای تعیین حدود طبقات هر یک از عوامل از مدل اکولوژیکی توسعه شهری استفاده گردید. اما محاسبه وزن طبقات هر عامل با بکارگیری مدل ارزش اطلاعات و از طریق مقایسه مساحت سطوح شهری در پهنه ی هر عامل و مساحت آن در کل منطقه انجام شده است. همچنین وزن عوامل موثر در پهنه بندی با استفاده از مدل همبستگی به دست آمد. سپس با اعمال وزن های مناسب برای هر لایه و اجرای مدل های مذکور نقشه پهنه بندی منطقه به دست آمد. یافته ها: نتایج بیان گر این مطلب است که طبقات ارتفاعی 400-0 و 1800-1200 متر، شیب 6-0 درجه، جهت دامنه شمالی، رسوبات آبرفتی کواترنر، بارش کم تر از 500 و بیش تر از 800 میلی متر، رطوبت کم تر از 60 درصد، خاک نیمه تحول یافته با تراکم پوشش گیاهی 60-30 درصد برای توسعه شهری تناسب بیش تری دارند. بحث و نتیجه گیری: عوامل خاک، جنس، ارتفاع، شیب، پوشش گیاهی، رطوبت، بارش و جهت دامنه به ترتیب بیش ترین نقش را در مکان گزینی شهرها و تهیه نقشه پهنه بندی منطقه دارند. همچنین ارزیابی مدل ها نشان داد که مدل ارزش اطلاعات از میزان دقت بالاتری برخوردار است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
37 - ارزیابی تناسب اراضی برای کاربری توسعه شهری شهرستان مشکین‌شهر با استفاده از رویکرد فازی-تحلیل سلسله مراتبی و GIS
مهسا صفری پور داریوش ناصریزمینه و هدف: امروزه بسیاری از شهرهای کشور ما با توجه به گسترش نامحدود و بدون برنامه خود سبب دست اندازی به محیط های طبیعی و از بین بردن آن ها شده اند. در این زمینه، ارزیابی توان اکولوژیک می تواند گامی موثر در جهت برنامه ریزی استفاده درست از سرزمین باشد. در این پژوهش شهر چکیده کاملزمینه و هدف: امروزه بسیاری از شهرهای کشور ما با توجه به گسترش نامحدود و بدون برنامه خود سبب دست اندازی به محیط های طبیعی و از بین بردن آن ها شده اند. در این زمینه، ارزیابی توان اکولوژیک می تواند گامی موثر در جهت برنامه ریزی استفاده درست از سرزمین باشد. در این پژوهش شهرستان مشکین شهر استان اردبیل به دلیل این که در معرض مخاطرات محیط زیستی قرار گرفته، جهت ارزیابی توان اکولوژیک توسعه شهری انتخاب شد. روش بررسی: برای این کار با در نظر گرفتن معیارهای اصلی شیب، ارتفاع، جهت شیب، فاصله از راه ارتباطی، فاصله از گسل های فعال، فاصله از رودخانه،کاربری اراضی، اقلیم و فاصله از سکونت گاه های شهری، وزن دهی به معیارها با روش تحلیل سلسله مراتبی و استانداردسازی با روش فازی انجام و در ادامه در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی لایه ها با فرایند ترکیب خطی وزنی رویهم گذاری شده و نقشه تناسب توسعه شهری تهیه شد. یافته ها: بر اساس نتایج بدست آمده، درصد شیب و دسترسی به راه ارتباطی از تأثیر بیش تری در ارزیابی توان اکولوژیک توسعه شهری در شهرستان برخوردار است. همچنین نتایج نشان داد که 99/584 کیلومتر مربع (62/15%) از سطح منطقه فاقد تناسب، 24/946 کیلومتر مربع (26/25%) دارای تناسب متوسط، 86/1809 کیلومتر مربع (33/48%) دارای تناسب زیاد و 6/403 کیلومتر مربع (77/10%) دارای تناسب خیلی زیاد برای توسعه شهری است. بحث ونتیجه گیری: بر اساس نتایج قسمت های مرکزی شهرستان مشکین شهر از بیش ترین پتانسیل برای توسعه شهری برخوردار است و سایر قسمت های شهرستان با اجرای فرآیند آمایش سرزمین بهتر است به کاربری دیگری تعلق گیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
38 - بررسی اصول مکانیابی پروژه‌های محرک توسعه شهری در بافت های تاریخی (نمونه موردی: منطقه 12 شهر تهران)
ایل ناز فتح العلومی خشایار کاشانی جوزمینه و هدف: توسعه بیرویه شهر، تغییرات ساختار اقتصادی_اجتماعی، عدم تطبیق و همخوانی بافت‌های مجاور و بی‌توجهی مدیریت شهری به مناطق تاریخی از یک‌سو و فرصت توسعه و سرمایه‌گذاری مناسب در پیرامون شهر از سوی دیگر، باعث افت کیفیت زندگی در این محلات و کنار گذاشته شدن آنها از چکیده کاملزمینه و هدف: توسعه بیرویه شهر، تغییرات ساختار اقتصادی_اجتماعی، عدم تطبیق و همخوانی بافت‌های مجاور و بی‌توجهی مدیریت شهری به مناطق تاریخی از یک‌سو و فرصت توسعه و سرمایه‌گذاری مناسب در پیرامون شهر از سوی دیگر، باعث افت کیفیت زندگی در این محلات و کنار گذاشته شدن آنها از فرآیند توسعه شهری شده است. در مقابل، بازگشت به اصل توسعه درون‌زا و حیات‌بخشی مجدد به فضاهای شهری از دست رفته با ایجاد جذابیت در بافت‌های تاریخی، می‌تواند محرکی برای توسعه آنها باشد. در این راستا اجرای پروژه‌های محرک توسعه در بافت‌های تاریخی شهری امری اجتناب‌ناپذیر به شمار می‌رود. این پژوهش کاربردی در صدد تبیین و اولویت‌بندی معیارهای مکانیابی پروژه محرک توسعه شهری در بافت‌های تاریخی است. بدین منظور بافت تاریخی منطقه ۱۲ شهر تهران با وجود پتانسیل‌های ارزشمند تاریخی در مرکز شهر قدیم تهران انتخاب شد.روش بررسی: پژوهش حاضر که در سال 1398 انجام شده، از نوع توصیفی- تحلیلی است و از روش تحلیل شبکه‌ای فازی (FANP) جهت اولویت‌بندی معیارها بهره گرفته است. بدین منظور، پس از مطالعه مبانی نظری پژوهش به روش اسنادی- کتابخانه‌ای، معیارهای مناسب مکانیابی پروژه محرک توسعه شهری به روش تحلیل عاملی وزن‌دهی شده و جهت ارزیابی در نرم‌افزار Super Decisions وارد شد.بحث و نتیجه گیری: می‌توان نتیجه گرفت که در مکانیابی پروژه محرک توسعه در بافت تاریخی، تسهیل حرکت پیاده و ایجاد اشتغال نقشی اساسی ایفا می‌نمایند. و برخلاف تصور رایج که احیای میراث فرهنگی و تاریخی مهمترین عامل در تحریک بافت تاریخی به شمار می‌رود، این معیار در جایگاه کم اهمیت‌ترین معیارها قرار گرفت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
39 - تدوین مدل برنامه‌ریزی استراتژیک توسعه شهری مناسب در راستای ارتقای امنیت زیست‌محیطی)مطالعه موردی شهر تهران (
الهام فولادی آزیتا بهبهانی نیا بیتا آزادبخت سعید مطهریزمینه و هدف: امروزه به دلیل تاکید بر رشد اقتصادی و بهره‌برداری‌های بیرویه از منابع‌طبیعی و زیست‌محیطی، کلان شهرها با مسائل و مشکلات عدیده‌ای در زمینه محیطزیست و امنیت زیست‌محیطی مواجه شده‌اند. هدف از انجام این تحقیق شناسایی چالش‎های زیست محیطی در شهر تهران، تعیین چکیده کاملزمینه و هدف: امروزه به دلیل تاکید بر رشد اقتصادی و بهره‌برداری‌های بیرویه از منابع‌طبیعی و زیست‌محیطی، کلان شهرها با مسائل و مشکلات عدیده‌ای در زمینه محیطزیست و امنیت زیست‌محیطی مواجه شده‌اند. هدف از انجام این تحقیق شناسایی چالش‎های زیست محیطی در شهر تهران، تعیین مولفه‌های زیست‎محیطی، تحلیل استراتژی‎ها و ارائه مدل مناسب جهت ارتقای امنیت زیست‎محیطی در شهر تهران می‎باشد.روش بررسی: این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر ماهیتی توصیفی-تحلیلی با ماهیت پیمایشی است. در این پژوهش از پرسشنامه ویژه صاحب نظران و کارشناسان در حیطه محیط زیست استفاده شد. جهت تحلیل عوامل داخلی (ضعف، قوت) و خارجی (تهدید و فرصت) شهر از روش SWOT و جهت آزمون فرضیه از آزمون تی‌تک نمونه‌ای، استفاده گردید. جهت تحلیل مصاحبه‌ها و شناسایی نهایی پیامدها از روش دلفی استفاده شد. همچنین با استفاده از مدل برنامه‌ریزی استراتژیک برایسون و با توجه به استراتژی‌ها و اولویت‌های آنها نسبت به تدوین مدل برنامه‌ریزی استراتژیک توسعه‌شهری که تاکید بر امنیت زیست‌محیطی دارد، اقدام شده است. در نهایت با استفاده از ماتریس QSPM استراتژی‌ها اولویت‎بندی شدند. این تحقیق در بازه زمانی 1400-1397 انجام شده است.یافته ها: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان می دهد که مهمترین استراتژی از دیدگاه متخصصان و صاحب‎نظران در بین این مولفه ها، مولفه های سیاسی و نظارتی هستند. همچنین مهمترین استراتژی‎ها از دیدگاه متخصصان اجرای طرح های هدفمند برای جلوگیری از کاهش تخریب و استراتژی های مناسب به منظور مدیریت بهینه کیفیت هوا می‎باشد.بحث و نتیجه گیری: طبق بررسی ها وضعیت امنیت زیست‎محیطی شهر تهران در وضعیت بحرانی می‎باشد و مهم‎ترین استراتژی های ارائه شده از طریق ماتریس QSPM شامل به کارگیری ابزارهای کاهش دهنده آلودگی، اصلاح الگوی مصرف انرژی و بهینه سازی آن، جلوگیری از گسترش شهرنشینی و حاشیه نشینی، استفاده از سیستم های مدیریت و کاهش مصرف انرژی و اجرای طرح های هدفمند برای جلوگیری از کاهش تخریب می باشند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
40 - بررسی شیوه حفاظت محیط زیستی در طرح های توسعه شهری با استفاده از رویکرد انتقال حق توسعه
مجتبی رفیعیان زهراالسادات اردستانیزمینه و هدف: از زمان پذیرش اعلامیه ریو در سال 1992 مفهوم کاربرد رویکرد مشارکتی در زمینه های مختلف توسعه و حفاظت محیط زیستی در سطح بین المللی پذیرفته شده است. این اعلامیه رویکرد مشارکتی را به عنوان امری مهم در مدیریت محیط زیست و تصمیم گیری در توسعه پایدار ارایه می کند و چکیده کاملزمینه و هدف: از زمان پذیرش اعلامیه ریو در سال 1992 مفهوم کاربرد رویکرد مشارکتی در زمینه های مختلف توسعه و حفاظت محیط زیستی در سطح بین المللی پذیرفته شده است. این اعلامیه رویکرد مشارکتی را به عنوان امری مهم در مدیریت محیط زیست و تصمیم گیری در توسعه پایدار ارایه می کند و مسوولین را تا حد ممکن به بکارگیری این رویکرد ملزم می کند. روش بررسی: براساس رجوع به اسناد معتبر بین المللی و علمی و با استناد به پروژه های در حال انجام در جهان در این زمینه، سازوکارهای مداخلاتی در رویکرد انتقال حق توسعه مورد شناخت و بازبینی قرار خواهد گرفت و همچنین چگونگی بکارگیری معیارها، مولفه ها و شاخص های مورد توجه این موضوع برای حفاظت محیط زیستی بیان خواهد شد. یافته ها: رشد فزاینده برنامه های توسعه، چه آگاهانه و چه خود به خودی، به هشدارهای محیط زیستی، اقتصادی و اجتماعی منجر شد. در پاسخگویی به مسایل و بحران های ناشی از آن ها، مفاهیم و رویکردهای جدیدی برای توسعه های آتی مطرح گردید که یکی از آن ها رویکرد انتقال حق توسعه می باشد. بحث و نتیجه گیری: این رویکرد باعث می شود تا مالکان داوطلبانه در حفاظت مناطق طبیعی و حساس محیطی و فضاهای باز و زمین های کشاورزی شرکت کنند و دولت نیز مجبور به پرداخت غرامتی نشود. در این مقاله سعی بر تشریح این رویکرد، اهداف و مکانیزم های آن گردیده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
41 - ارزیابی توان اکولوژیک منطقه 22 شهرداری تهران به منظور کاربری توسعه شهری
جعفر نوری سید علی جوزیبررسی قابلیت بالقوه سرزمین در واقع سنجش موجودی و توان بالقوه سرزمین با ملاک ها و معیارهای مشخص و از پیش تعیین شده است. هدف از فرآیند سنجش قابلیت بالقوه سرزمین منطقه 22 شهرداری تهران، عینیت بخشیدن به قابلیت بالقوه سرزمین در قالب کاربری توسعه شهری در راه نیل به ارتباطات و چکیده کاملبررسی قابلیت بالقوه سرزمین در واقع سنجش موجودی و توان بالقوه سرزمین با ملاک ها و معیارهای مشخص و از پیش تعیین شده است. هدف از فرآیند سنجش قابلیت بالقوه سرزمین منطقه 22 شهرداری تهران، عینیت بخشیدن به قابلیت بالقوه سرزمین در قالب کاربری توسعه شهری در راه نیل به ارتباطات و تعاملات بین فعالیت های انسانی، جوامع بشری و توان سرزمین برای حصول به آمایش سرزمین است. بدین منظور در گام اول، کار شناسایی و تهیه نقشه های منابع اکولوژیکی پایدار )شامل نقشه های فیزیوگرافی، تیپ خاک، تیپ و تراکم پوشش گیاهی، زمین شناسی و سنگ شناسی( وناپایدار )مشتمل بر نقشه های منابع آب، زیستگاه های حیات وحش، اقلیم و کاربری اراضی( در عرصه 6000 هکتاری تحت مطالعه انجام گرفت. در گام بعدی با روی هم گذاری نقشه های شیب، جهت یابی جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریا، نقشه واحدهای شکل زمین با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) تهیه گردید. به همپوشانی نقشه های تیپ خاک و جوامع گیاهی، نقشه یگان های زیست محیطی آماده شد. در مرحله بعد با تنظیم و کدبندی اطلاعات جداول یگان های زیست محیطی و تطابق آنها با مدل های اکولوژیکی کاربری توسعه شهری ایران، مدل های اکولوژیکی ویژه طبقات مختلف کاربری توسعه شهری این منطقه به شیوه ارایه مدل ریاضی خطی تعیین و نقشه های طبقات این کاربری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی تهیه گردید. نتایج مطالعات سنجش قابلیت بالقوه منطقه مورد مطالعه نشان می دهد که غالب عرصه تحت مطالعه، دارای توان 2 )نسبتا مناسب( توسعه شهری است. در این بین، اراضی واقع در مناطق با شیب زیاد، مسیل ها و حرایم گسیل های موجود در منطقه، واجد طبقه 3 )نامناسب( برای توسعه شهری هستند. بزرگ ترین عامل محدود کننده توسعه منطقه، کمبود منابع آب تشخیص داده شد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
42 - تاثیر توسعه شهری بر روند آلودگی صوتی در منطقه یک تهران و ارایه راهکارهای مدیریتی برای بهبود شرایط
ناصر محرم نژاد مهسا صفری پورمنطقه یک تهران از نظر آب و هوایی نسبت به سایر مناطق برتری داشته است و از دیر باز مورد توجه مسئولین و مردم بوده و به همین علت در معرض مداوم توسعه شهری در منطقه تهران بزرگ بوده است.در این تحقیق میزان تاثیر عوامل توسعه شهری بر روند شدت آلودگی صوتی در یک دوره ده ساله به روش چکیده کاملمنطقه یک تهران از نظر آب و هوایی نسبت به سایر مناطق برتری داشته است و از دیر باز مورد توجه مسئولین و مردم بوده و به همین علت در معرض مداوم توسعه شهری در منطقه تهران بزرگ بوده است.در این تحقیق میزان تاثیر عوامل توسعه شهری بر روند شدت آلودگی صوتی در یک دوره ده ساله به روش رگرسیون خطی محاسبه گردید و از طریق رسم منحنی های همبستگی و به دست آوردن ضرایب همبستگی میان عوامل توسعه شهری و آلودگی صوتی، نتایج زیر در مورد اثر این عوامل بر آلودگی صوتی منطقه یک در بین سال های ٧٢ تا ٨٢ به دست آمده است:اولین عامل یعنی افزایش جمعیت ، ﺗﺄثیر فزاینده و منفی بر آلودگی صوتی منطقه مورد نظر داشته و رابطه مستقیمی میان این دو عامل وجود دارد.دومین عامل رفت و آمد خودروهاست که شیب منحنی رشد ترافیک در برخی سال ها تندتر از شیب آلودگی صوتی و در برخی سال ها بالعکس می باشد و می توان گفت بین این دو عامل همبستگی وجود دارد ولی ﺗﺄثیر آن به اندازه عامل جمعیت نیست. سومین مورد افزایش تراکم مسکونی است که با توجه به رشد غیر یکنواخت آن در هر سال ، می توان نتیجه گرفت که میان این دو عامل همبستگی زیاد وجود ندارد ولی می تواند همراه با سایر عوامل بر روند رشد آلودگی صوتی ﺗﺄثیر داشته باشد.مورد چهارم فضای سبز است که اثر کاهنده بر آلودگی صوتی منطقه دارد، با علم به این که عوامل مؤثر و مهمی بر روند افزایش آلودگی صوتی منطقه اثر دارند ، توسعه فضای سبز می تواند نقش کلیدی را ایفا نماید ولی با توجه به میزان رشد فضای سبز در دوره ده ساله مورد نظر، این عامل توانسته است تنها بخشی از آن را کاهش دهد و برای کاهش بیشتر آن باید اقدامات جامع تری در زمینه توسعه فضای سبز صورت گیرد. به طور کلی می توان با سیاست گذاری و وضع قوانین و اجرای سیاست های زیست محیطی در کاهش آلودگی صوتی شهرها اقدامات مؤثری انجام داد.در منطقه یک نیز ازدیاد فضای سبز و استفاده از گیاهان در معماری شهرها ، جلوگیری از فروش تراکم مسکونی مازاد ، منع و جریمه استفاده از وسایل با صدای ناهنجار، جلوگیری از تردد ماشین های سنگین ، تبدیل به احسن نمودن خودروهای فرسوده ، احداث مترو ، تعریض معابر عمومی ، رواج فرهنگ استفاده درست از وسایل نقلیه عمومی و همکاری بیشتر شهرداری با سازمان ها جهت کاهش حفاری ها به منظور کاهش آلودگی، از راه هایی است که در این تحقیق پیشنهاد شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
43 - نظام اجرایی حلقه مفقوده برنامه های شهری در ایران تحلیلی بر نظام اجرایی طرح ها و برنامه های توسعه شهری
محمود جمهیری حسین ذبیحی حمید ماجدیپس از گذشت نخستین دهه از تهیه و اجرای طرح های توسعه شهری با وجود انتقادات متعدد، به موضوع اجرا به عنوان مانع تحقق طرح های توسعه شهری پرداخته نشده است. سازمان و یا نظام اجرایی در مطبوعات و ادبیات شهــرسـازی به نــدرت بــه چشم می خورد. اجرایی بودن طرح شهری کافی نیست، بلکه چکیده کاملپس از گذشت نخستین دهه از تهیه و اجرای طرح های توسعه شهری با وجود انتقادات متعدد، به موضوع اجرا به عنوان مانع تحقق طرح های توسعه شهری پرداخته نشده است. سازمان و یا نظام اجرایی در مطبوعات و ادبیات شهــرسـازی به نــدرت بــه چشم می خورد. اجرایی بودن طرح شهری کافی نیست، بلکه طرح نیازمند نظامی است که وظیفه اجرا، پیگیری و نظارت بر طرح را بر عهده داشته باشد. نبود این نظام و ناکارآمدی آن از دلایل اصلی عدم تحقق طرح هاست. فرضیه این تحقیق نبودن نظام کارآمد برای اجرای طرح های توسعه شهری است. شیوه تحقیق برای طراحی نظام تبیینی با استفاده از مطالعه اسنادی و عملیات میدانی تدوین گردید. روش جمع آوری داده ها اسنادی ( کتابخانه، قوانین و مقررات، آئین نامه ها و بخشنامه ها) و همچنین مصاحبه (مصاحبه های علی و محاوره ای ) است که با استفاده از دو شیوه بررسی و پیمایش: 1.بررسی پهنا نگر اجرای طرح های شهری2.بررسی اجرای طرح های شهری با رویکرد سیستمیمطالعه انجام گرفت و نتیجه حاصل آن که علی رغم مطالعات جامع و تفصیلی و صرف مدت زمان طولانی برای تدوین و تصویب طرح ها مشکلات و مسایل در مباحث زیر همچنان وجود دارد: اجرا و روش های اجرای طرح ها و برنامه های شهری، منابع شامل منابع مالی و نیروی انسانی، نقش جریان اطلاعات در اجرای برنامه ها (فقدان بازخورد در اجری برنامه ها وجود دارد)، تصمیم سازی و تصمیم گیری (که در اختیار مدیر یت شهر نیست و بنا براین طرح ها پویا نیستند). از این روست که دخالت هایی متعددی در نظام شهری وجود دارد و به طور خلاصه نبود نظام اجرایی نمایان می گردد که ضرورت طراحی آن لازم است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
44 - ارزیابی توان سرزمین به منظور استقرار کاربری توسعه شهری بااستفاده از روش ترکیب خطی وزن دار(WLC) در محیط سامانه اطلاعات مکانی(GIS) (مطالعه موردی: حوزه آبخیز زرد خوزستان)
بامشاد شناور سید محسن حسینی ندا اورکزمینه و هدف: با توجه به این که محیطزیست طبیعی توان اکولوژیکی محدودی را برای استفاده‌های بشر داراست، لذا ارزیابی توان سرزمین بستر مناسبی برای برنامه ریزی محیط زیستی فراهم می آورد .هدف اصلی این مقاله تعیین معیار های مناسب وکاربرد روش های تصمیم گیری چند معیاره در ارزیابی ت چکیده کاملزمینه و هدف: با توجه به این که محیطزیست طبیعی توان اکولوژیکی محدودی را برای استفاده‌های بشر داراست، لذا ارزیابی توان سرزمین بستر مناسبی برای برنامه ریزی محیط زیستی فراهم می آورد .هدف اصلی این مقاله تعیین معیار های مناسب وکاربرد روش های تصمیم گیری چند معیاره در ارزیابی توان محیط زیستی جهت استقرار شهر های جدید است. روش بررسی: در این مطالعه با استفاده از روش ترکیب خطی وزن دار(WLC) و با استفاده از سامانه اطلاعات مکانی(GIS)،ارزیابی توان سرزمین به منظور توسعه شهری در حوزه آبخیز زرد خوزستان بر پایه 13 معیارشیب ارتفاع، جهت، بارندگی، میانگین دما، جنس زمین، خاک شناسی،کاربری اراضی، فاصله از رودخانه، فاصله از صنایع، فاصله از جاده، حریم نقاط زلزله خیز و حریم گسل ها، انجام و نقشه توان سرزمین در محدوده مذکور تهیه شده که در آن مناطق الویت دار و مناسب برای توسعه شهری را نشان می دهد. یافته ها معیارهای نقاط زلزله خیز،کاربری اراضی، خاکشناسی دارای وزن بیش تری نسبت به دیگر معیارها بوده و براساس نقشه نهایی پهنه های R11 وR4 ازاولویت با لاتری برخوردار می باشند. بحث و نتیجه گیری: نتایج بدست آمده از این تحقیق می تواند به عنوان الگویی جهت انتخاب مکان های مناسب توسعه شهری با توجه به رعایت ملاحظه های محیط زیستی مورد استفاده قرار گیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
45 - بررسی ساختار و عملکرد سازمان های غیردولتی زیست محیطی و نقش آن ها در فرآیند توسعه شهری استان تهران
اکرم الملوک لاهیجانیان رضا ارجمندی ناصر محرم نژاد مجتبی جمشیدی دلجوسازمان های غیردولتی زیست محیطی از مراکزی هستند که می توانند مشارکت های مردمی را در حفاظت از محیط زیست جهت دهی و هدایت کرده ، با متمرکز نمودن تلاش های فردی و جمعی، بازدهی ها را افزایش دهند. سازمان های غیردولتی زیست محیطی در دهه اخیر رشد کمی چشمگیر داشته اند، اما رشد کیفی چکیده کاملسازمان های غیردولتی زیست محیطی از مراکزی هستند که می توانند مشارکت های مردمی را در حفاظت از محیط زیست جهت دهی و هدایت کرده ، با متمرکز نمودن تلاش های فردی و جمعی، بازدهی ها را افزایش دهند. سازمان های غیردولتی زیست محیطی در دهه اخیر رشد کمی چشمگیر داشته اند، اما رشد کیفی این سازمان ها نتوانسته است چون رشد کمی آن ها منحنی رو به بالایی داشته باشد که علل این امر باید مورد بررسی قرار گیرد. به منظور افزایش میزان مشارکت سازمان های غیردولتی زیست محیطی استان تهران در فرآیند توسعه شهری شناخت عوامل مؤثر بر رشد و گسترش این سازمان ها از طریق یک تحقیق علمی ضـروری به نظر می رسد که هدف اجرای این تحقیق را تشکیل می دهد. جامعه آماری در این تحقیق شامل 80 مدیر و 185 عضو سازمان های غیردولتی زیست محیطی استان تهران و مجموعاً 265 نفر می باشد. در مجموع با جمع بندی دیدگاه های مدیران و اعضای سازمان ها نتیجه گیری گردید که این سازمان ها در فرآیند توسعه شهری استان تهران اثرگذار هستند. لیکن این اثرگذاری بسیار محدود است و میزان اثر بخشی فعالیت ها به هیچ وجه با اهداف و رسالت واقعی این سازمان ها مطابقت نداشته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
46 - ارزیابی توان اکولوژیک توسعه‌شهری با استفاده از تلفیق فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی و سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS (مطالعه موردی: شهرستان باغملک)
پانته آ آذری علی شیرزادی بابکانزمینه و هدف: رویکرد جدیدی که امروزه مورد توجه برنامه ریزان شهری قرار گرفته است، برنامه ریزی جهت دستیابی به توسعه پایدار شهری است. ارزیابی توان اکولوژیک به منظور انتخاب مکان های مطلوب برای توسعه شـهری یک عامل مهم برای دسـتیابی به این امـر محسوب می شود. در این مقاله با اس چکیده کاملزمینه و هدف: رویکرد جدیدی که امروزه مورد توجه برنامه ریزان شهری قرار گرفته است، برنامه ریزی جهت دستیابی به توسعه پایدار شهری است. ارزیابی توان اکولوژیک به منظور انتخاب مکان های مطلوب برای توسعه شـهری یک عامل مهم برای دسـتیابی به این امـر محسوب می شود. در این مقاله با استفاده از تلفیق فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و سیستم اطلاعات جغرافیایی توان اکولوژیک توسعه شهری در شهرستان باغملک مورد ارزیابی قرار گرفته تا پهنه های مناسب برای این منظور مشخص شوند. روش بررسی: به منظور دستیابی به این هدف، ابتدا معیارهای موثر در توسعه شهری با توجه به تحقیقات انجام یافته در این زمینه و جمع آوری نظرات کارشناسان از طریق روش دلفی شناسایی شد و در نهایت 5 معیار و 12 زیرمعیار انتخاب گردید. سپس با استفاده از روش مقایسه زوجی، میزان اهمیت معیارها نسبت به هم تعیین و با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی معیارها وزن دهی شدند. در نهایت لایه های اطلاعاتی مورد نیاز در محیط10.2 Arc GIS بر اساس منطق فازی ارزش دهی و وزن های به دست آمده به آن ها اعمال گردید و نقشه توان اکولوژیک با استفاده از رویهم گذاری وزنی لایه ها به دست آمد. یافته ها : یافته های به دست آمده نشان می دهد که 65/46 % از کل منطقه مطالعاتی دارای توان کاملاً نامناسب، 62 /39% دارای توان نامناسب، 27/12 % دارای توان متوسط، 17/1 % دارای توان مناسب و 29/0 % دارای توان کاملاً مناسب برای توسعه شهری است. نتیجه گیری: بر اساس نقشه نهایی طبقه بندی می توان نتیجه گرفت که پهنه های مساعد جهت توسعه فیزیکی آتی شهرستان باغملک بیش تر در بخش شمالی گسترش یافته است. از طرفی دیگر جهات جنوب شرقی و شرق به دلیل کوهستانی بودن در توسعه آتی محدودیت بیش تری را اعمال می کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
47 - ارزیابی توان محیطی شهرستان پارس آبادمغان جهت توسعه شهری با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی
داریوش نامی ابراهیم فتائی آرزو نجائی مژگان زعیم دارزمینه و هدف: استفاده از سرزمین، بدون در نظر گرفتن تفاوت های اکولوژیک و پتانسیل های محیطی، باعث پیامدهای ناگوار و تخریب محیط زیست می شود که در نهایت، منابع طبیعی را در معرض تهدید قرار داده و محیط را از توسعه پایدار دور می کند. توسعه و گسترش پرشتاب، فقدان برنامه ریزی شهری چکیده کاملزمینه و هدف: استفاده از سرزمین، بدون در نظر گرفتن تفاوت های اکولوژیک و پتانسیل های محیطی، باعث پیامدهای ناگوار و تخریب محیط زیست می شود که در نهایت، منابع طبیعی را در معرض تهدید قرار داده و محیط را از توسعه پایدار دور می کند. توسعه و گسترش پرشتاب، فقدان برنامه ریزی شهری و ترکیب بندی ناموزون شهرستان پارس آباد مغان نیاز به اعمال مدیریت صحیح در جهت جلوگیری از اثرات منفی ناشی از روند توسعه داشته و معرفی مناطق جدید جهت توسعه شهری ضروری می باشد. هدف این پژوهش، انتخاب جهات مناسب در محدوده شهرستان پارس آباد مغان برای توسعه شهری می باشد. روش بررسی: الگوی مدل مورد استفاده MADM و رویکرد آن تمرکز بر ارزش و روش جبرانی تحلیل سلسله مراتبی(AHP) جهت وزن دهی و تلفیق معیارها در محیط GIS بوده است. توسعه شهری، با استفاده از معیارهای مدل اکولوژی توسعه شهری، روستایی و صنعتی مخدوم و همچنین برخی از معیارهای اقتصادی، اجتماعی، هیدرولوژی و هیدروژئولوژی مانند فاصله از چاه، رودخانه، جاده، فرودگاه، مناطق صنعتی، گسل، شهرها و غیره نیز به این مدل اضافه شد. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج حاکی از آن است از مجموع مساحت شهرستان پارس آباد، (2896/ 6238) هکتار به کاربری مناسب، (5083/18146) هکتار به کاربری متوسط و (067/110121) هکتار به کاربری نامناسب توسعه ی شهری اختصاص یافته است. اراضی مناسب و متوسط کاربری توسعه شهری بیشتر در بخش شمالی واقع شده اند که در حال حاضر نیز پراکنش فضایی مراکز جمعیتی پارس آباد در این نواحی است و از مهم ترین دلایل آن می توان به هم جواری با رودخانه ارس، شیب کم و نزدیکی به مناطق مسکونی اشاره کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
48 - بررسی عوامل موثربر تحقق پذیری کاربری فضای سبز با رویکرد راهبرد توسعه شهری درکلانشهر شیراز (مطالعه موردی شهرداری منطقه یک)
سلیمان محمدی دوست محمد علی خانی زاده ملیحه کشاورزشاید بتوان به جرات گفت مهم ترین مساله در طرح های توسعه ی شهری و به ویژه در زمینه ی اجرا موضوع تحقق پذیری در راستای تحقق منافع همگانی وتمامی ذی نفعان در حیطه ی برنامه ریزی شهری است. بنابراین باید فرایند تهیه، تصویب واجرای این طرح ها به شکلی باشد که ضمن استفاده و بهره گیر چکیده کاملشاید بتوان به جرات گفت مهم ترین مساله در طرح های توسعه ی شهری و به ویژه در زمینه ی اجرا موضوع تحقق پذیری در راستای تحقق منافع همگانی وتمامی ذی نفعان در حیطه ی برنامه ریزی شهری است. بنابراین باید فرایند تهیه، تصویب واجرای این طرح ها به شکلی باشد که ضمن استفاده و بهره گیری از تمامی پتانسل ها، ظرفیت های ساکنین شهر درفرآیند تهیه و تصویب، در اجرا نیز مطابق با خواسته ها و نیازهای شهروندان بارعایت اصول و قوانین مصوب شهرسازی و معماری باشد تا در عمل بیشترین قابلیت و امکان را برای اجرا و تحقق داشته باشد. یکی از مهم ترین کاربری ها و نیازهای شهروندان فضاهای سبز شهری است که متاسفانه به دلیل نگاه اقتصاد محور وسود گرایانه در نزد مردم و مسئولین کمترین میزان تحقق پذیری را دارد. تحقیق سعی دارد تا پس از بررسی ادبیات موضوع و بیان اهمیت و جایگاه فضای سبز در زندگی شهروندان و مفاهیم راهبرد توسعه شهری به عنوان یکی از جدیدترین رویکردها در زمینه ی تحقق پذیری بیشتر طرح ها و برنامه های توسعه ی شهری، به بررسی مهم ترین دلایل عدم تحقق پذیری کاربری فضای سبز در شهرداری منطقه یک شهرداری شیراز بپردازد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و از نوع کاربردی می باشد و سعی دارد، پس از انجام مطالعات در زمینه ی سرانه ها و سطوح موجود فضای سبز، تغییر کاربری فضای سبز به دیگر کاربری های سود محور، بررسی پرونده های کمیسیون ماده پنج، اخذ نظرات مسئولین و نخبگان شهری را در پی داشته باشد. بررسی ها حاکی از آن است که متاسفانه به دلیل عدم شناخت و رعایت جایگاه فضاهای سبز و عمومی در مرحله ی تهیه و تصویب طرح ها، به ویژه در زمینه ی امکان تملک آنها، نداشتن معارض اجتماعی، عدم توجه به کاربری های پیرامونی و....، نامشخص بودن جایگاه و ضرورت این کاربری نزد شهروندان و مهم تر از همه نداشتن منابع مالی کافی و پایدار شهرداری ها در حفظ این کاربری ها منجر به تغییر کاربری این فضاها و عدم تحقق پذیری آنها و نهایتا کم و کمتر شدن سرانه ی آنها نسبت به شهروندان درگذر زمان شود. مهم ترین پیشنهاد در زمینه کاهش و حل این مشکل می تواند رفتن به سمت آگاهی بخشی عمومی در بین تمامی مولفه های تاثیر گذار و مقتدرسازی حکومت محلی به ویژه در زمینه ی تامین منابع مالی پایدار باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
49 - شبیه سازی روند تغییرات کاربری اراضی شهر گچساران با استفاده از مدل سلول های خودکار
محسن درخش سهیل سبحان اردکانیزمینه و هدف: با توجه به پیامدهای توسعه شهری از جمله تغییر و تخریب محیطزیست و تغییر در ساختار فیزیکی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی شهرها، پیش بینی و مدل سازی الگوهای گسترش و تغییرات فیزیکی شهرها طی بازه‌های زمانی مختلف می تواند در راستای دستیابی به توسعه پایدار شهری و فرا چکیده کاملزمینه و هدف: با توجه به پیامدهای توسعه شهری از جمله تغییر و تخریب محیطزیست و تغییر در ساختار فیزیکی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی شهرها، پیش بینی و مدل سازی الگوهای گسترش و تغییرات فیزیکی شهرها طی بازه‌های زمانی مختلف می تواند در راستای دستیابی به توسعه پایدار شهری و فراهم کردن اطلاعات جامع برای مدیران و برنامه ریزان شهری از اهمیتی بسزا برخوردار باشد. لذا، این مطالعه با هدف شبیه سازی روند گسترش شهر گچساران با استفاده از مدل سلول های خودکار (CA) برای سال 2044 میلادی با در نظر گرفتن روند توسعه شهر طی سال‌های 1972 تا 2015 انجام یافت. روش بررسی: در این پژوهش توصیفی، با استفاده از تصاویر ماهواره لندست و سنجنده‌های MSS 1972،TM 1986، ETM+ 1999 و OLI 2015 نقشه ها و روند تغییرات کاربری اراضی طی دوره‌های زمانی مورد مطالعه استخراج شد. یافته‌ها: نتایج بیانگر رشد فزاینده کاربری شهری طی زمان به‌ویژه در نیمه شمالی شهر و کاهش کاربری طبیعی و بوم‌شناختی و به‌ویژه اراضی کشاورزی و مرتعی بود. همچنین مشخص شد که روند گسترش و توسعه شهر گچساران در طی دوره 1972 تا 2015 از الگویی مناسب تبعیت نکرده و از اینرو به‌ویژه در قسمت غربی رشد ناموزون شهر نمایان است. از طرفی مطابق پیش‌بینی خروجی مدل، در سال 2044، در حدود %70 وسعت منطقه مورد مطالعه را کاربری شهری به خود اختصاص خواهد داد. بحث و نتیجه‌گیری: با استناد به یافته‌های پژوهش می‌توان اذعان داشت که مدل سلول های خودکار از دقت قابل قبول برای پیش‌بینی و شبیه‌سازی روند توسعه شهری برخوردار است و می‌تواند به‌طور موثر برای مطالعه پویایی شهری و به‌ویژه در شهرهایی با رشد سریع مورد استفاده قرار گیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
50 - تحلیل میزان اهمیت ابعاد حکمروایی خوب بر ارتقاء ساختار مدیریتی شهرهای میانه‌اندام (مطالعه موردی: شهر میانه)
میثم عظیمی کریم حسین زاده دلیر علی آذرزمینه و هدف: مطالعات شهری در ایران عمدتاً بر کلانشهرها متمرکز است و کمترین توجه به ساختار مدیریتی شهرهای میانی معطوف است. در این مطالعه ضمن پرداخت به این شکاف، سیاست‌ها و شیوه‌های محرک رشد مدیریت شهری فراگیر، ایمن، انعطاف‌پذیر و پایدار در شهرهای میانه‌اندام بررسی می چکیده کاملزمینه و هدف: مطالعات شهری در ایران عمدتاً بر کلانشهرها متمرکز است و کمترین توجه به ساختار مدیریتی شهرهای میانی معطوف است. در این مطالعه ضمن پرداخت به این شکاف، سیاست‌ها و شیوه‌های محرک رشد مدیریت شهری فراگیر، ایمن، انعطاف‌پذیر و پایدار در شهرهای میانه‌اندام بررسی می‌شود. روش بررسی: پژوهش از لحاظ هدف، از نوع کاربردی می باشد که به روش توصیفی ـ تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و بررسی های میدانی انجام گرفته است. حجم نمونه آماری با استفاده از نمونه‌گیری در دسترس، 30 نفر از اساتید و متخصصین مدیریت شهری با روش نمونه‌گیری هدفمند به انجام رسیده است. جهت تحلیل دادهها از نرم‌افزار SPSS و مدلسازی معادلات ساختاری با رویکرد روش حداقل مربعات جزئی از نرم‌افزار Smart PLS جهت ارزیابی مدل مفهومی تحقیق استفاده شده است. یافته ها: تحلیل ضرایب مسیر مربوط به ۸ بعد مورد بررسی نشان می‌دهد که شاخص قانونمندی (745/0) بالاترین تأثیر و بعد از آن به ترتیب شاخصهای مسئولیت‌پذیری (684/0)، مشارکت (661/0)، عدالت (641/0)، شفافیت (529/0)، کارایی و اثربخشی (429/0)، پاسخگویی (356/0)، و سپس اجماع محوری (317/0) کمترین تأثیر را بر ساختار مدیریت شهری دارد بحث و نتیجه گیری: نظام برنامه‌ریزی و ساختار مدیریت شهرهای میانی فاقد یک رویکرد منسجم و مشخص جهت ارائه چشم‌انداز آتی است که در درون انبوهی از بی‌برنامگی‌ها و ناکارآمدی‌ها گرفتار شده‌اند که با نهادینه کردن الگوی حکمروایی خوب شهری در نظام مدیریت و برنامه‌ریزی که حرکت به‌سوی مدیریت محلی است تا بتوانند در فرایندی پیوسته و ساختاری، آرام آرام به توسعه مطلوب دست یابند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
51 - بررسی معیارهای محیط‌زیستی مکان گزینی احداث مراکز خریدوفروش خودرو (Auto Mall)
زهرا قربانی نیا وحید نیک زاد محمدجواد امیری آرزو قربانی نیاتوسعه شهری همراه با پیشرفت در تکنولوژی و صنعت، علاوه بر تغییر در سیما و کالبد شهر، سبب تغییر در ساختارهای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی شهروندان نیز گشته است. این تغییرات اساسی سبب افزایش تقاضا و به‌تبع آن عرضه اجناس و خدمات شده است. دراین میان پیدایش مشکلاتی نظیر ترافیک شهر چکیده کاملتوسعه شهری همراه با پیشرفت در تکنولوژی و صنعت، علاوه بر تغییر در سیما و کالبد شهر، سبب تغییر در ساختارهای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی شهروندان نیز گشته است. این تغییرات اساسی سبب افزایش تقاضا و به‌تبع آن عرضه اجناس و خدمات شده است. دراین میان پیدایش مشکلاتی نظیر ترافیک شهری ، نیاز به فروشگاه‌های بزرگی که تمامی نیازهای شهروندان را پوشش دهد، افزایش داده است. در همین راستا ورود بازارهای موضوعی مانند بازارهای تلفن همراه، فرش و...، ازجمله آخرین متدهای عرضه و فروش محصولات در عرصه تجارت است. ازجمله بازارهای موضوعی که امروزه در زندگی شهرنشینی، بسیار موردتوجه تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان میباشد، بازار خودرو (Auto Mall) است. بازار خودرو مکانی برای تمرکز خدمات و معاملات به‌حساب می‌آید که علاوه بر متمرکز کردن معاملات اقتصادی در آن، از آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی، محیط‌زیستی در سطوح پراکنده شهر جلوگیری میکند. این بازار به دلیل ارایه خدمات گسترده در آن و همچنین تجمع خودروها، نیازمند مکان گزینی درست برای جلوگیری از هرگونه آسیب‌های محیط‌زیستی بر محیط‌های شهری و افزایش بار آلودگی در سطح شهر هستند. به همین منظور در تحقیق حاضر به کمک مطالعات و بررسی منابع و پروژه‌های متفاوت در سطوح مختلف، معیارهای محیط‌زیستی مکان گزینی انتخاب شدند و سپس به کمک فرآیند سلسله مراتبی (AHP) اهمیت آن مشخص و اولویت‌بندی شدند. در همین راستا 3 معیار طبیعی و ایمنی و سازگاری به‌عنوان معیارهای اصلی محیط‌زیستی برگزیده شدند و معیار طبیعی که خود شامل 7 زیر معیار است با وزن نسبی 528/0 به‌عنوان مهمترین معیار در مکان گزینی بر اساس معیارهای محیط‌زیستی مشخص گردید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
52 - ارزیابی توان اکولوژیک به منظور توسعه شهری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: جزیره مینو)
سحر عماری سولماز دشتی جعفر مرشدیامروزه بسیاری از شهرهای کشور ما با توجه به گسترش نامحدود و بدون برنامه ی خود سبب دست اندازی به محیط های طبیعی و از بین بردن آن ها شده اند و در هر دوره زمانی و یا در هر مکانی که ایجاد گردیده اند در پیامد استقرار خود مشکلاتی را نیز در محیط زیست ایجاد نموده اند. اصولاً ا چکیده کاملامروزه بسیاری از شهرهای کشور ما با توجه به گسترش نامحدود و بدون برنامه ی خود سبب دست اندازی به محیط های طبیعی و از بین بردن آن ها شده اند و در هر دوره زمانی و یا در هر مکانی که ایجاد گردیده اند در پیامد استقرار خود مشکلاتی را نیز در محیط زیست ایجاد نموده اند. اصولاً ایجاد شهرهای جدید به منظور پاسخ گویی به نیازهایی هم چون جذب سرریز جمعیتی، تأمین مسکن و بسیاری از عوامل دیگر بوده و به خاستگاه آن ها در فرآیند توسعه از دیدگاه برنامه ریزی و طرح ریزی محیطی توجهی نگردیده است. جزیره مینو در جنوب خرمشهر در '12 o48 الی '15 o48 طول شرقی و '19 o30 الی '22 o30 عرض شمالی در استان خوزستان قرار دارد. جهت شناخت پتانسیل های توسعه شهری در جزیره مینو از روش تجزیه و تحلیل سیستمی و مدل اکولوژیکی مخدوم و ابزار GIS استفاده شده است. در قالب این فرآیند، ابتدا منابع محیط زیستی منطقه شناسایی گردید. داده های رقومی و به همراه دیگر داده های توصیفی برای ایجاد پایگاه داده ها، به سامانه Arc GIS داده شد. با تلفیق و روی هم گذاری لایه های اطلاعاتی، در سامانه Arc GIS نقشه یگان های اکولوژیکی منطقه به همراه جدول ویژگی های واحد، ایجاد و نسبت به امکان سنجی منطقه اقدام و مناطق مستعد برای توسعه شهری مشخص گردید. نتیجه بررسی نشان می دهد که با در نظر گرفتن تمامی پارامترهای اکولوژیکی مدل مخدوم، 85% منطقه از نظر توسعه شهری دارای توان مناسب درجه دو و 14% منطقه توان نامناسب دارند. پیشنهاد می شود در برنامه ریزی راهبردی توسعه شهری، اهداف کالبدی با اهداف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تلفیق شده و هماهنگ و همسو پیش رود. در این راستا محور اصلی برنامه ریزی شهری در جزیره مینو با اولویت بندی ارتقای ساختار کالبدی و رفاه اجتماعی با توجه به توسعه پایدار محیط زیست و در نهایت تولید ثروت بایستی صورت پذیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
53 - تحلیل و ارزیابی میزان تاثیرگذاری شاخص های رشد هوشمند بر توسعه شهری اراک
سمانه مومنی اصفهانی عباس ملک حسینیامروزه تئوری رشد هوشمند نقش بسیار مهمی در توسعه شهری دارد . این رویکرد تلاش می کند کیفیت زندگی انسان ها را ارتقا بخشد و در صدد پاسخگویی به مسائل و مشکلات اجتماعی- اقتصادی، زیست محیطی و کالبدی شهرها است و می تواند راهگشای مدیریت شهری برای استفاده بهینه از امکانات و حل مع چکیده کاملامروزه تئوری رشد هوشمند نقش بسیار مهمی در توسعه شهری دارد . این رویکرد تلاش می کند کیفیت زندگی انسان ها را ارتقا بخشد و در صدد پاسخگویی به مسائل و مشکلات اجتماعی- اقتصادی، زیست محیطی و کالبدی شهرها است و می تواند راهگشای مدیریت شهری برای استفاده بهینه از امکانات و حل معضلات شهری باشد، از آنجایی که رشد هوشمند پدیده ای نوین در کشور ما بوده و به دلیل محدودیت منابع و زمان، اولویت بندی اصول و شاخص های رشد هوشمند جهت اجرای صحیح توسعه شهری امری مهم و قابل توجه می باشد لذا این پژوهش به بررسی میزان تأثیر شاخص های رشد هوشمند بر توسعه شهر اراک می پردازد. این تحقیق از لحاظ هدف کاربری و از نظر روش توصیفی- تحلیلی است که روش جمع آوری داده ها و اطلاعات مورد نیاز از طریق مطالعات میدانی، کتابخانه ای و همچنین جمع آوری نظرات مسئولین و نخبگان شهرسازی و برنامه ریزی شهری در اراک بوده و جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار متلب و روش آنتروپی شانون و کوپراس استفاده شده است. نتایج حاصله بیانگر آن است که شاخص کالبدی – کاربری اراضی مهمترین شاخص رشد هوشمند در توسعه شهری اراک می باشد .همچنین در پایان با توجه به نتایج پژوهش و نیازهای شهر اراک، راهکارهایی به منظور اجرای هر چه بهتر توسعه هوشمند ارائه گردیده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
54 - ارائه مدل اثرات گردشگری اماکن ورزشی در توسعه شهری پایدار (مطالعه موردی: شهرستان مهدی شهر)
مسعود حاجی بیگ لو باقر مرسلهدف پژوهش حاضر، ارائه مدل اثرات گردشگری اماکن ورزشی در توسعه شهری پایدار میباشد. این تحقیق از دسته تحقیقات توصیفی – پیمایشی است که به صورت آینده‌نگر انجام شده است. جامعه آماری شامل اساتید تربیت بدنی دانشگاه، کارشناسان تربیت بدنی، کارشناسان گردشگری و لیدرهای تورها چکیده کاملهدف پژوهش حاضر، ارائه مدل اثرات گردشگری اماکن ورزشی در توسعه شهری پایدار میباشد. این تحقیق از دسته تحقیقات توصیفی – پیمایشی است که به صورت آینده‌نگر انجام شده است. جامعه آماری شامل اساتید تربیت بدنی دانشگاه، کارشناسان تربیت بدنی، کارشناسان گردشگری و لیدرهای تورهای گردشگری استفاده شد که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 384 نفر به صورت داوطلبانه به سوالات پرسشنامه پاسخ دادند. و پرسشنامه استاندارد گردشگری ورزشی کریمی (1390) و پرسشنامه توسعه شهری پایدار جاوید (1397) بین آنها توزیع و 258 پرسشنامه صحیح گردآوری و مورد تجزیه تحلیل قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل دادهها ابتدا از طریق آزمون کولموگروف اسمیرنف به برسی نرمال بودن داده‌های گردآوری شده پرداخته شد، سپس برای بررسی روایی سازه متغیرهای تحقیق و شاخصهای منتج از آنها از آزمون تحلیل عاملی تاییدی، استفاده گردید. و در نهایت به منظور آزمون فرضیه های پژوهش از روش مدل‌یابی معادلات ساختاری استفاده شد. همچنین برای تجزیه و تحلیل دادهها از نرم‌افزار SPSS نسخه 24 و لیزرل نسخه 1/8 بهره گرفته شد. نتایج نشان داد که مدل ارائه شده از برازش بالایی برخوردار است. بنابراین گردشگری ورزشی تاثیر مثبت و معناداری بر توسعه شهری پایدار در اماکن ورزشی شهرستان مهدیشهر دارد. همچنین گردشگری ورزشی تاثیر مثبت و معناداری بر مولفه‌های توسعه شهری پایدار (توسعه اقتصادی، توسعه اجتماعی و پایداری زیست محیطی) در اماکن ورزشی شهرستان مهدیشهر دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
55 - تحلیل عوامل موثر قدرت در توسعه شهری با روش FAHP نمونه موردی:شهر قزوین(1357-1397)
هومن باباپور زهره داودپور مریم معیتی فرشهر فضای تعامل قدرت‌های مختلف است؛ جایی که در آن تمرکز قدرت‌ها و فرهنگ‌ها متبلور است. قدرت به مثابه نهاد و حاکمیت به مثابه ساختار تلقی شده و رابطه آنها با یکدیگر براساس این دو مفهوم تعیین شده است که بر توسعه شهر اثرگذار است. لذا، در این مقاله به تحلیل و بررسی عوامل موث چکیده کاملشهر فضای تعامل قدرت‌های مختلف است؛ جایی که در آن تمرکز قدرت‌ها و فرهنگ‌ها متبلور است. قدرت به مثابه نهاد و حاکمیت به مثابه ساختار تلقی شده و رابطه آنها با یکدیگر براساس این دو مفهوم تعیین شده است که بر توسعه شهر اثرگذار است. لذا، در این مقاله به تحلیل و بررسی عوامل موثر قدرت در توسعه شهر قزوین بر اساس ابعاد سیاسی-قانونی (ایدئولوژیک)، اجتماعی-فرهنگی (هویتی)، اقتصادی و ارتباطی-زیرساختی پرداخته شده است. این پژوهش بر اساس ماهیت و روش توصیفی تحلیلی و بر اساس هدف از نوع کاربردی می باشد که در آن با مدل تحلیل سلسله مراتبی فازی به تحلیل داده‌های پژوهش پرداخته شده است. همچنین، به منظور ارزیابی میزان تاثیرگذاری عوامل موثر قدرت در شهر قزوین از 25 خبره استفاده گردیده شده است و از طریق انجام مصاحبه، اقدام به استخراج نظرها و دیدگاه‌های آنها شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که مؤلفه سیاسی و ایدئولوژیکی در جایگاه نخست واقع شده است و از لحاظ اثرگذاری بیشترین نقش را در قدرت شهرسازی شهر قزوین داشته است. مؤلفه‌های نیاز شهرداری به کسب درآمد و قوانین و مقررات نیز به ترتیب در جایگاه های دوم و سوم قرار دارند و در نهایت مؤلفه‌های ارتباطی، ضعف قدرت سیاسی و عدم استقلال عملکردی(شهرداری) و ایجاد شهرک های صنعتی به ترتیب کمترین نقش را در قدرت شهرسازی شهر قزوین داشته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
56 - شناسایی و اولویت بندی عوامل تاثیرگذار بر تقویت مشارکت جمعی در اجرای طرح های توسعه شهری (مورد پژوهش: کلانشهر تهران)
محمدعلی جهانبانی ملیحه احمدی مصطفی بهزادفراولویتبندی و تعیین پروتکل‌های تقویت مشارکت جمعی شهروندان در اجرای طرحهای توسعه شهری می تواند بیشتر از لحاظ بعد امنیت اجتماعی، بعد عدالت اجتماعی و بعد رفاهی مورد توجه مجریان و متولیان قانونی احیای فضاهای شهری کلانشهرها قرار گیرد. از این رو مقاله حاضر با هدف شناسایی و او چکیده کاملاولویتبندی و تعیین پروتکل‌های تقویت مشارکت جمعی شهروندان در اجرای طرحهای توسعه شهری می تواند بیشتر از لحاظ بعد امنیت اجتماعی، بعد عدالت اجتماعی و بعد رفاهی مورد توجه مجریان و متولیان قانونی احیای فضاهای شهری کلانشهرها قرار گیرد. از این رو مقاله حاضر با هدف شناسایی و اولویت بندی عوامل تاثیرگذار بر تقویت مشارکت جمعی در اجرای طرح های توسعه شهری در 384 نفر از شهروندان و 50 نفر از مدیران و برنامه ریزان شهری انجام گرفته است. گردآوری اطلاعات از طریق مرور منابع و پرسشنامه محقق ساخته مشتمل بر دو بخش اطلاعات جامعه‌شناختی و جلب اعتماد به مشارکت اجتماعی در توسعه شهری از دیدگاه شهروندان و مدیران انجام گرفت. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد تفاوت معناداری بین متغیر ویژگی های شهروندان برای اعتماد به مشارکت از دید مدیران و برنامه ریزان شهری و شهروندان وجود دارد (p≤0.05). همچنین تفاوت معناداری بین متغیر تأثیر پذیری طرح توسعۀ شهری از نظر نوع آن، برمیزان اعتماد شهروندان در راستای مشارکت جمعی از دید مدیران و برنامه ریزان شهری و شهروندان وجود دارد (p≤0.05). در نهایت اولویت بندی عوامل مؤثر براعتماد شهروندان در راستای تقویت مشارکت جمعی در اجرای طرحهای توسعه شهری نشان داد این نظرات از دیدگاه شهروندان (098/413= (x^2) مجذورکای، 2= (df) درجه آزادی، 001/0≥p ) و مدیران (411/27= (x^2) مجذورکای، 2= (df) درجه آزادی، 001/0≥p ) متفاوت بوده و ترتیب آن بدین شرح است: 1) نوع و ویژگی طرح ها برای مشارکت، 2) ویژگی های شهروندان برای اعتماد به مشارکت و 3) عوامل اعتمادساز در فضاهای مکان شناسی. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
57 - آسیب‌شناسی مبانی نظری برنامه‌ریزی و نظام برنامه‌ریزی طرحهای شهری و روستایی با رویکرد آمایش گردشگری (استان‌های ایلام، کرمانشاه و لرستان)
دکتر اصغر نظریان شیرزاد نظریچکیده هدف از این مقاله،شناسایی مشکلات موجود در مبانی نظری برنامه‌ریزی و نظام برنامه‌ریزی طرحهای شهری و روستایی در بخش‌های مختلف به‌ویژه در بخش گردشگری میباشد روش استفاده شده در این پژوهش،کیفی و مبتنی بر تکنیک دلفی میباشد.مطالعه میدانی در سطح سه استان غربی کشور انجام چکیده کاملچکیده هدف از این مقاله،شناسایی مشکلات موجود در مبانی نظری برنامه‌ریزی و نظام برنامه‌ریزی طرحهای شهری و روستایی در بخش‌های مختلف به‌ویژه در بخش گردشگری میباشد روش استفاده شده در این پژوهش،کیفی و مبتنی بر تکنیک دلفی میباشد.مطالعه میدانی در سطح سه استان غربی کشور انجام گرفته است و در هر یک از استان‌ها90 نفر، مرکب از3گروه:1-کارشناسان ومدیران عضو کارگروه معماری و شهرسازی2-مهندسین مشاور و پیمانکاران3- افراد دانشگاهی آشنا با طرحهای شهری و روستایی انتخاب و با استفاده از پرسشنامههای متعدد بر اساس مراحل نه‌گانه دلفی در یک دوره2ساله نظرات آنها اخذ گردید و در نتیجه به دلیل حاکم بودن تفکر سرمایه‌داری، غالب‌بودن برنامه‌ریزی اکتشافی برفرایند برنامه‌ریزی و همچنین اتمام عمر طرح‌هایی که به روش پوزیتویستی تهیه می‌شوند و آنچه در این تحقیق در خصوص علل ناکامی طرحهای توسعه شهری و روستای به‌دست آمد نشان می‌دهد طرح‌هایی که برای توسعه نقاط روستایی و شهری در محدوده استان‌های ایلام، لرستان و کرمانشاه تهیه می‌شوند دارای اشکالات شکلی و محتوای فراوان بوده و قادر به ایجاد سکونتگاه شهری و یا روستایی ایدآل و زیبا نخواهند بود پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
58 - نقش توان‌ها و قابلیت‌های گردشگری در توسعه شهری مطالعه موردی منطقه 22 شهر تهران
زینب ازی محمد مجید ولی شریعت پناهیچکیده تحقیق حاضر با هدف شناسایی توان‌ها و قابلیت‌های صنعت گردشگری در رابطه با توسعه شهری در منطقه 22 تهران انجام شده است. این منطقه در شمال کوهستان البرز مرکزی در شرق با حریم رودخانه کن جنوب با آزاد راه تهران کرج و در غرب به جنگل‌های دست کاشت وردآورد محدود می‌شود. این چکیده کاملچکیده تحقیق حاضر با هدف شناسایی توان‌ها و قابلیت‌های صنعت گردشگری در رابطه با توسعه شهری در منطقه 22 تهران انجام شده است. این منطقه در شمال کوهستان البرز مرکزی در شرق با حریم رودخانه کن جنوب با آزاد راه تهران کرج و در غرب به جنگل‌های دست کاشت وردآورد محدود می‌شود. این منطقه با مناطق 5 و 21 شهر تهران همجوار است. آنچه که این منطقه را از دیگر منطقه‌ها متمایز میکند این است که در آینده نزدیک قرار است به قطب گردشگری شهر تهران تبدیل شود. سوال اصلی این است که قابلیت‌های گردشگری منطقه 22 شهر تهران کدامند و چه راهکارهایی جهت سهولت دسترسی آسان به قطب‌های گردشگری منطقه 22 شهر تهران می‌توان پیدا کرد؟ روش تحقیق، توصیفی برای بیان وضع موجود، علی برای کشف و درک دلایل و موردی- زمینهای برای بیان وضع یک محدوده (منطقه 22 شهر تهران) می باشد. در نتیجه با توجه به مطالعه‌ای که از ساکنین و گردشگران منطقه22 شهر تهران انجام شد، اکثریت قابل توجه مردم تاکید بر این دارند که این منطقه مکانی برجسته و استثنایی و دارای هوایی به مراتب بهتر از مرکز شهر است. خصوصا ایجاد مراکز جدید گردشگری مانند دریاچه شهدای خلیج فارس، آبشار تهران و بوستان جوانمردان ایران و همچنین ساخت ادامه بزرگراه شهید همت که یکی از دسترسی‌های مهم به سمت غرب است، همه موید این موضوع میباشد که در زمان حال و آینده این منطقه مقصد گردشگران تهرانی و شهرستانی است و در صورت تبلیغات رسانه‌ای حتی قابلیت و پتانسیل این را دارد که پذیرای گردشگران خارج از کشور نیز باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
59 - تحلیل عوامل موثر برگسترش اسکان غیررسمی‌در شهرهای استان خوزستان و ارائه راهبرد توانمندسازی و ساماندهی
محمدعلی فیروزی رضا زارعی مسعود ظفریچکیده یکی از زمینه های ناپایداری توسعه شهری به ویژه در کشورهای در حال توسعه، گونه‌ای از سکونت با مشکلات حاد موسوم به اسکان غیررسمی‌است. این نوع سکونت، نیازمند اتخاذ تدابیر ویژه برای ساماندهی وضعیت کنونی و جلوگیری از گسترش آن در آینده است. از آنجا که اسکان غیررسمی‌از عو چکیده کاملچکیده یکی از زمینه های ناپایداری توسعه شهری به ویژه در کشورهای در حال توسعه، گونه‌ای از سکونت با مشکلات حاد موسوم به اسکان غیررسمی‌است. این نوع سکونت، نیازمند اتخاذ تدابیر ویژه برای ساماندهی وضعیت کنونی و جلوگیری از گسترش آن در آینده است. از آنجا که اسکان غیررسمی‌از عواملی فراتر از مکان آن، تشکیل و گسترش یافته و متقابلاً بر محیطی فراتر از آن تاثیر می‌گذارد، لذا راه حل این مسئله به سیاستگذاری و اقداماتی نه فقط در سطح محلی، که در سطح ملی نیاز دارد. این مقاله که با روش توصیفی– تحلیلی و با ماهیت کاربردی نگاشته شده است، به بررسی اسکان غیررسمی‌در استان خوزستان و ارایه مهمترین زمینه‌های توانمندسازی این سکونتگاه‌ها خواهد پرداخت. همچنین دادهها و اطلاعات مورد نیاز از طریق آمارهای سرشماری سال1385مرکز آمار ایران و سایر طرحهای شهری جمع‌آوری شده است. در پایان، نتیجه گرفته است که شهرداری شهرهای استان خوزستان به عنوان نهادی غیردولتی و عالی‌ترین و عمده‌ترین مرجع مدیریت شهری، اصلی‌ترین نقش را در روند توانمندسازی خواهند داشت. از این رو شهرداری‌ها باید با ابتکاراتی متفاوت‌تر از گذشته، برای به‌کارگیری بهینه مشارکت و منابع درونی این اجتماعات اقدام کنند تا توانمندسازی این سکونتگاه‌ها محقق شود و شاهد شهرنشینی واقعی در استان خوزستان باشیم پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
60 - بررسی تأثیر دانشگاه بر توسعهی منطقه‌ای مبتنی بر عدالت اسلامی در غرب استان تهران با تأکید بر توسعه فرهنگی شهرستان اسلامشهر
علی عقبایی شریف مطوفچکیده در نیم قرن اخیر، نظریه‌پردازان توسعه شهری و منطقه‌ای روز به روز به اهمیت تعادل و توازن در توسعه پایدار و مستدام، پی برده و ضرورت آن را مورد تأکید قرار داده‌اند. بیشتر اندیشمندان بر این نظر متفق‌اند که توسعه چند قرن اخیر راه نامتعادل را طی کرده و به تبع آن، پی آمده چکیده کاملچکیده در نیم قرن اخیر، نظریه‌پردازان توسعه شهری و منطقه‌ای روز به روز به اهمیت تعادل و توازن در توسعه پایدار و مستدام، پی برده و ضرورت آن را مورد تأکید قرار داده‌اند. بیشتر اندیشمندان بر این نظر متفق‌اند که توسعه چند قرن اخیر راه نامتعادل را طی کرده و به تبع آن، پی آمدهایی داشته است که نه تنها خود تحقق توسعه را زیر هاله‌ای از ابهام برده است، بلکه نظام هستی و خلقت که بر اساس توازن نهاده شده است را با خطرهای جدی مواجه ساخته است. حال این پرسش مطرح می‌شود که آیا زمان آن نرسیده است که به اصول آفرینش بازگشته و راه رفت را تصحیح کرد؟ این مقاله استخراج‌شده پژوهشی که با هدف آزمون توازن و تعادل در توسعه شهری و منطقه‌ای از طریق بررسی تأثیر دانشگاه بر توسعهی منطقه‌ای غرب استان تهران با تأکید بر شهرستان اسلامشهر در سال‌های 1394 تا 1397 در دوره دکتری صورت گرفت. به منظور دستیابی به هدف پژوهش، این فرضیه طرح شد که از زمان احداث دانشگاه در شهر اسلامشهر تاکنون شاخصهای عدالت اجتماعی در توسعه فرهنگی و شاخصهای توسعه اقتصادی منطقه‌ای در کل منطقه اسلامشهر تحت تأثیر همین دانشگاه بهبود یافته است. از میان جامعه آماری، تعداد 400 نفر به عنوان گروه نمونه به صورت تصادفی انتخاب شده‌اند تا از طریق تکمیل پرسشنامه، به پرسش‌های مربوط به تحقیق پاسخ دهند. سؤال‌های پرسشنامه از پایایی قابل قبولی برخوردار است. روش تحقیق در این پژوهش کمی- کیفی و از نوع توصیفی- تحلیلی است. در واقع محور روش‌شناسی دارای رویکرد کیفی است و هر جا لزوم یافته از تجزیه و تحلیل کمّی نیز استفاده شده است. در این راستا از روشهای تحلیلی SPSS، بهره گرفته شده است. برای کنترل رابطه‌ی بین توسعهی منطقه و دانشگاه اسلامشهر، از نظر شاخصهای توسعه قبل و بعد از استقرار دانشگاه در منطقه، با کمک روشهای مختلف ارزیابی شده است. همچنین برای پرهیز از خطا و اطمینان از اینکه این دانشگاه تأثیر ویژه‌ای بر توسعه منطقه داشته است و این پبشرفت ناشی از عوامل دیگری نبوده، با استفاده از شیوه‌ی مقایسه‌ای وضعیت این منطقه با مناطقی که در اثر دانشگاه توسعه یافته یا در اثر نبود دانشگاه از توسعه بازمانده‌اند، به‌صورت شاهد بررسی شده است. با انجام این پژوهش، در نهایت، این نتیجه حاصل شد، که دانشگاه اسلامشهر در توسعهی منطقه‌ای غرب استان تهران خصوصاً در محدوده‌ی منطقه اسلامشهر، تأثیر مثبت داشته است که این توسعه ابعاد مختلفی، از جمله توسعهی اقتصادی، توسعهی سیاسی- اجتماعی و توسعهی فرهنگی را در برمی‌گیرد. در نهایت این نتیجه گرفته شده است که با دیدگاه عدالت محوری، توزیع متعادلانه دانش منطقه، منجر به تحقق تعادل در توسعه شهری و منطقه‌ای می‌شود و دانشگاه به عنوان نهاد توسعه فرهنگی توانسته است به نهادینه شدن توسعه متعادل شهری و منطقه‌ای از طریق توسعه فرهنگی کمک کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
61 - الگوهای مکانی- زمانی تغییرات سیمای سرزمین و توسعه شهری (مطالعة موردی: گرگان)
حمیدرضا کامیاب عبدالرسول سلمان ماهینیسیمای سرزمین پارچینی از عناصر مختلف در یک بستر غالب کاربری- پوشش سرزمین است که در سال های اخیر بر کمّی کردن آن تأکید زیادی شده است. عناصر سیمای سرزمین متفاوتند که در این مطالعه مناطق شهری به عنوان لکه های شهری و جهت شناسایی تغییرات استفاده شده است. هر منطقه شهری به عنوا چکیده کاملسیمای سرزمین پارچینی از عناصر مختلف در یک بستر غالب کاربری- پوشش سرزمین است که در سال های اخیر بر کمّی کردن آن تأکید زیادی شده است. عناصر سیمای سرزمین متفاوتند که در این مطالعه مناطق شهری به عنوان لکه های شهری و جهت شناسایی تغییرات استفاده شده است. هر منطقه شهری به عنوان لکه ای از سیمای سرزمین منطقه مورد مطالعه قرار گرفته است. در این خصوص، الگوهای لکه های شهری شهر گرگان در سال های 1987 و 2001 با استفاده از معیارهای مرتبط با تعداد لکه ها، همسایگی و مجاورت لکه ها با هم و شکل لکه های شهری مقایسه گردید. جهت انجام این کار، مناطق شهری به عنوان لکه شهری در نرم افزار Fragstats وارد شده و از لحاظ معیارهای مختلف مورد بررسی قرار گرفتند. این بررسی نشان داد که در طول دوره 14 ساله، الگوی توسعه شهری در شهر گرگان به سمت ایجاد لکه های بزرگ تر با اشکال ساده تر و با پیچیدگی کمتر سوق پیدا کرده است. به عبارتی، رشد شهری در مسیر مناطق یا لکه های شهری گذشته بوده است. این نتیجه در بررسی مکانی لکه های بزرگ (مجموعه ای از مناطق شهری پیوسته به هم) نیز قابل مشاهده است که در آن، دو لکه بزرگ سال 1987 به واسطه رشد مناطق شهری بین آن ها به هم متصل شده و یک لکه بزرگ تر را ایجاد نمودند. علی رغم گرایش رشد شهری به سمت مناطق گذشته و نهایتاً ایجاد لکه های شهری نزدیک به هم، مشاهده گردید که این لکه ها دارای توزیع یکنواخت در کل منطقه نیستند و دارای شکلی پراکنده اند. این نتیجه از افزایش 1/2 برابری لکه های شهری طی این دوره نیز قابل استنتاج است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
62 - توسعه شهری با رویکرد به نقش دولت محلی در ایران
حجت مهکویی حسن باویرامروزه توسعه و استقلال درون شهرها، از جمله دغدغه های اصلی حاکمان جوامع گوناگون در جهان می باشد. توجه به امور شهرها در عصر جهانی شدن در گرو مدیریت قوی و کارامد است. این امر جز با اجرای الگوی دولت محلی و دخالت دادن مردم در امور شهری خودشان و احقاق حقوق شهروندی آنها، امکان چکیده کاملامروزه توسعه و استقلال درون شهرها، از جمله دغدغه های اصلی حاکمان جوامع گوناگون در جهان می باشد. توجه به امور شهرها در عصر جهانی شدن در گرو مدیریت قوی و کارامد است. این امر جز با اجرای الگوی دولت محلی و دخالت دادن مردم در امور شهری خودشان و احقاق حقوق شهروندی آنها، امکان پذیر نیست. کانون اصلی مشکلات توسعه نیافتگی در کشورهای در حال توسعه، شهرها هستند. افزایش جمعیت شهری و مهاجرت پیوسته روستاییان به شهرهای پرجمعیت، فشار شدیدی بر زیربناهای شهری وارد آورده و بیشتر آنها را از ایفای نقش مطلوب در فرایند توسعه در کشورهای در حال توسعه بازداشته است. توسعه شهری بستگی زیادی به زیربناهای شهری مانند انرژی، جاده ها و منابع دیگری دارد. لذا این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانه ای درصدد آن است که توسعه شهری با رویکرد به نقش دولت محلی در ایران را مورد بررسی قرار دهد. نتایج یافته های این مقاله نشان می دهند که در ایران برخی شهرها، از فضا و سیمای شهری زیبایی برخوردار نیستند. تصمیمات عموماً از بالا به پایین به شهرداری ها دیکته می شوند. در شهرداری ها، حضور افراد متخصص و کارشناس در امور شهری و شهرسازی بسیار کم می باشد. با توجه به ویژگی هایی جغرافیایی سرزمین ایران (جغرافیای فرهنگی، جغرافیای اقتصادی، جغرافیای ناحیه ای) الگوی دولت محلی در مدیریت شهری و توسعه شهرها، می تواند کارایی داشته باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
63 - سیاستگذاری شهری در حیطه مسائل بدخیم شهرها
رحیم سرور محمد علی خلیجیامروزه بنا به علل مختلفی که در ادامه بدان‌ها اشاره خواهد شد، اغلب مسائل در حوزه مدیریت و سیاست گذاری شهری نه از نوع مسائل آسان بلکه از نوع مسائل به‌ظاهر آسان ولی بسیار پیچیده هستند که شناخت و تحلیل آنها مستلزم به کارگیری نگاه ها و تحلیل های متعدد به‌دوراز سطحی نگری است، چکیده کاملامروزه بنا به علل مختلفی که در ادامه بدان‌ها اشاره خواهد شد، اغلب مسائل در حوزه مدیریت و سیاست گذاری شهری نه از نوع مسائل آسان بلکه از نوع مسائل به‌ظاهر آسان ولی بسیار پیچیده هستند که شناخت و تحلیل آنها مستلزم به کارگیری نگاه ها و تحلیل های متعدد به‌دوراز سطحی نگری است، شاید یک دلیل برای پیچیده شدن و سپس حل نشدن بسیاری از مسائل در کانون‌های شهری و منطقه ای ساده سازی آنها و برخوردهای سطحی در ارائه راهکارهای حل مسئله بوده است که اغلب از آنها به نام مسئله بدخیم یا بدخیم نام‌برده‌شده است. هدف اصلی این مقاله ضمن معرفی ماهیت مسئله های بدخیم، ارائه چارچوب های آزمون شده سیاستگذاری آنها می باشد. روش تحقیق اسنادی - تحلیلی بوده و یافته های آن نشان می دهد که حسب یافته های نظری و تجارب عملی در اغلب کشورها و شهرها، شیوه‌های مؤثر برای حل مسائل بدخیم یک رویکرد در حال گسترش است که در مدیریت شهری کشور چندان مورد توجه قرار نگرفته اند و لذا توجه به چارچوب های سیاستی احصاء شده در این تحقیق در کنار توجه به ظرفیت های حکمروایی خوب شهری مبناهای اطمینان بخشی برای بازتعریف صحیح و مجدد مسائل شهری و سیاستگذاری موفق آنها فراهم خواهد ساخت. وجود مسائل متعدد نظیر تفرق های مدیریتی، تنوع قوانین، رشد اسکان های غیررسمی، زمین خواری، جدایی‌گزینی فضایی - اجتماعی، رشد کلونی های فقر، رشد صنایع آلوده ساز، تداوم مهاجرت، و تداوم معضل مسکن و... مستلزم ارزیابی میزان کارآمدی و اثربخشی سیاست ها و اقداماتی است که به مورد اجرا گذاشته شده و ارزیابی قوانین و سیاست هایی است که باید به مورد اجرا گذاشته می شد تا از این رهگذر به‌ضرورت رویکرد به حوزه های نوین تحلیل و حل مسئله پی ببریم و نوع نگاهمان را به نحوه مدیریت موضوعات و فضاها از سطح ملی گرفته تا محلی تغییر دهیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
64 - تبیین عوامل مؤثر قدرت اقتصادی در توسعه شهر قزوین
هومن باباپور زهره داود پور مریم معینی فرشهر برآیند تعامل بنیادهای زیستی و طبیعی از یک سو و ساختارهای اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و محصول قدرت، تصمیم و مدیریت از سوی دیگر میباشد. لذا، بررسی قدرت های تاثیرگذار بر شکل گیری شهر از مهم ترین عوامل تعیین کننده توسعه شهری به شمار می آید.در این پژوهش به تبیین عوامل مؤثر ق چکیده کاملشهر برآیند تعامل بنیادهای زیستی و طبیعی از یک سو و ساختارهای اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و محصول قدرت، تصمیم و مدیریت از سوی دیگر میباشد. لذا، بررسی قدرت های تاثیرگذار بر شکل گیری شهر از مهم ترین عوامل تعیین کننده توسعه شهری به شمار می آید.در این پژوهش به تبیین عوامل مؤثر قدرت اقتصادی در توسعه شهر قزوین پرداخته شده است. این پژوهش به لحاظ هدف توسعه‌ای-کاربردی و به لحاظ روش توصیفی-تحلیلی است که تحلیل داده‌های آن به صورت آمیخته(کیفی-کمی) انجام شده است. همچنین، جمع‌آوری اطلاعات و داده‌های به صورت اسنادی-کتابخانه ای و پیمایشی بوده است که پرسشنامه از ابزار اصلی آن بشمار می‌آید. جامعه آماری پژوهش نیز شامل مسئولین و مدیران شهری بر اساس تخصص اقتصادمحور و همچنین نخبگان و اساتید دانشگاه‌های قزوین میباشد که حجم نمونه بر اساس روش دلفی معادل 30 نفر به صورت تصادفی در نظر گرفته شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها به روش کمی از روش تحلیل عاملی با نرم‌افزار SPSS استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که اقتصاد مبتنی بر سوداگری، برخورداری ویژه و ناپایدار اقتصاد شهری را به عرصه سوداگری قدرت‌های تاثیرگذار عمده در توسعه شهر قزوین تبدیل نموده است. همچنین، عامل " قدرت اقتصادی در توسعه شهری رانت‌محور" با مقدار ویژه 2.548 توانسته 18.201 درصد از واریانس را شامل شود. این عامل نیز با معیارهای تعداد افراد سرمایه گذار بومی یا غیربومی در شهر قزوین ، سفته بازی زمین و مسکن در هماهنگی سیاست‌ها کلان ، نیاز شهرداری به کسب درآمد دارای همبستگی مثبت و بالایی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
65 - مکان یابی مناطق بهینه توسعه ی فیزیکی شهر سبزوار بر مبنای شاخص های محیطی
هادی قنبرزاده دربان ابوالقاسم امیراحمدی زاهده پورهاشمی سیما پورهاشمیتوسعه فیزیکی شهرها به صورت جدی با عوامل و شاخص های طبیعی و عوارض مختلف ژئومورفولوژیکی در ارتباط هستند. شهر سبزوار مرکز شهرستان سبزوار واقع در استان خراسان رضوی با وسعت 5/303 کیلومترمربع با محدودیت های فیزیکی توسعه ی شهری مانند مسیل ها، کال ها، جنس خاک و . . . مواجه است. چکیده کاملتوسعه فیزیکی شهرها به صورت جدی با عوامل و شاخص های طبیعی و عوارض مختلف ژئومورفولوژیکی در ارتباط هستند. شهر سبزوار مرکز شهرستان سبزوار واقع در استان خراسان رضوی با وسعت 5/303 کیلومترمربع با محدودیت های فیزیکی توسعه ی شهری مانند مسیل ها، کال ها، جنس خاک و . . . مواجه است. هدف از این پژوهش دستیابی به متغیرهای تأثیرگذار در توسعه ی فیزیکی شهر و دستیابی به الگویی که توسعه ی آتی شهر سبزوار را با کم ترین خسارت به محیط طبیعی مکان یابی نماید، می باشد. روش تحقیق بر پایه توصیفی - تحلیلی و با تکیه بر مدل سازی داده ها بوده است. ابزار اصلی این تحقیق سامانه اطلاعات جغرافیایی در قالب نرم افزار Arc GIS می باشد. با همپوشانی لایه های اطلاعاتی و نقشه ها (توپوگرافی ، شیب ، ارتفاع ، خاک ، کاربری اراضی ، فاصله از گسل، آبهای زیر زمینی و . . .) در محیط GIS، محدوده بهینه ی توسعه ی فیزیکی سبزوار مشخص گردید. وجود مسیل ها و کال هایی که در محدوده شهر قرار دارد و وقوع سیلاب، خطر آب گرفتگی مناطق مسکونی در جنوب سبزوار را تهدید میکند. سفره های آب زیرزمینی در بخش جنوبی شهر در مسیر توسعه محدودیت هایی را به دنبال داشته که فقط می توان منطقه شمال و شمال شرق شهر سبزوار را به عنوان بهترین گزینه توسعه شهر در نظر گرفت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
66 - بررسی و تبیین محدودیت های فراروی توانمندسازی اجتماعی روستاییان (مطالعه موردی: بخش‌های مرکزی و زبرخان در شهرستان نیشابور)
صادق اصغری لفمنجانی نسیبه حسینی حسین زینتیتوسعه فیزیکی شهرها به صورت جدی با عوامل و شاخص های طبیعی و عوارض مختلف ژئومورفولوژیکی در ارتباط هستند. شهر سبزوار مرکز شهرستان سبزوار واقع در استان خراسان رضوی با وسعت 5/303 کیلومترمربع با محدودیت های فیزیکی توسعه ی شهری مانند مسیل ها، کال ها، جنس خاک و . . . مواجه است. چکیده کاملتوسعه فیزیکی شهرها به صورت جدی با عوامل و شاخص های طبیعی و عوارض مختلف ژئومورفولوژیکی در ارتباط هستند. شهر سبزوار مرکز شهرستان سبزوار واقع در استان خراسان رضوی با وسعت 5/303 کیلومترمربع با محدودیت های فیزیکی توسعه ی شهری مانند مسیل ها، کال ها، جنس خاک و . . . مواجه است. هدف از این پژوهش دستیابی به متغیرهای تأثیرگذار در توسعه ی فیزیکی شهر و دستیابی به الگویی که توسعه ی آتی شهر سبزوار را با کم ترین خسارت به محیط طبیعی مکان یابی نماید، می باشد. روش تحقیق بر پایه توصیفی - تحلیلی و با تکیه بر مدل سازی داده ها بوده است. ابزار اصلی این تحقیق سامانه اطلاعات جغرافیایی در قالب نرم افزار Arc GIS می باشد. با همپوشانی لایه های اطلاعاتی و نقشه ها (توپوگرافی ، شیب ، ارتفاع ، خاک ، کاربری اراضی ، فاصله از گسل، آبهای زیر زمینی و . . .) در محیط GIS، محدوده بهینه ی توسعه ی فیزیکی سبزوار مشخص گردید. وجود مسیل ها و کال هایی که در محدوده شهر قرار دارد و وقوع سیلاب، خطر آب گرفتگی مناطق مسکونی در جنوب سبزوار را تهدید میکند. سفره های آب زیرزمینی در بخش جنوبی شهر در مسیر توسعه محدودیت هایی را به دنبال داشته که فقط می توان منطقه شمال و شمال شرق شهر سبزوار را به عنوان بهترین گزینه توسعه شهر در نظر گرفت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
67 - شناسایی عوامل عمده موثر بر توان‌های اکولوژیکی نواحی شهری چابهار
عبدالغفور حوت محمدرضا انوری غلامرضا میریانسان در طول تاریخ برای تأمین نیازهای اصلی خود به محیط زیست متکی بوده است، از طرفی توسعه ی مناسب سرزمینی هنگامی محقق می شود که از محیط به تناسب پتانسیل ها و قابلیت های آن استفاده گردد. هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل عمده موثر بر توان های اکولوژیکی نواحی شهری چابهار است. پ چکیده کاملانسان در طول تاریخ برای تأمین نیازهای اصلی خود به محیط زیست متکی بوده است، از طرفی توسعه ی مناسب سرزمینی هنگامی محقق می شود که از محیط به تناسب پتانسیل ها و قابلیت های آن استفاده گردد. هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل عمده موثر بر توان های اکولوژیکی نواحی شهری چابهار است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش اجرا توصیفی – تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش را ساکنان شهر چابهار تشکیل می دهد که بر اساس سرشماری سال 1395 برابر با (106.739) بوده است و با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه ای به 384 نفر انتخاب شده است. گردآوری داده ها براساس پرسشنامه محقق ساخته انجام شده است. روایی رسشنامه با استفاده از نظرات کارشناسان و متخصصان مورد تایید واقع شده است و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ 7/0 محاسبه شد که نشان می دهد عدد مطلوبی است و نشان می دهد که پرسشنامه از قابلیت مناسبی جهت سنجش متغیرها برخوردار است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل عاملی تاییدی و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که مهم ترین عوامل موثر بر توان های اکولوژیکی شهر چابهار به ترتیب عوامل طبیعی، مدیریتی و حکمرانی است. در بین عوامل محیطی مهم ترین عامل توجه به حفظ ارزش های باقیمانده از گذشته و تصور شرایط تنزل یافته موجود به عنوان شرایط عادی فراموشی نسلی زیست محیطی، مهمترین عامل مدیریتی عامل توجه به عارضه های طبیعی به ویژه جریانات آبی در برنامه های توسعه شهر توسط متخصصان و مهمترین عامل حکمرانی عامل مشارکت شهروندان در امور شهری است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
68 - مطالعه تاثیرات اقلیمی توسعه شهری درشهرستان تهران
صیاد اصغری سراسکانرود بتول زینالیهدف این تحقیق، بررسی و مطالعه تاثیرات اقلیمی گسترش شهرنشینی در تهران نسبت به ایستگاه های اطراف آن با استفاده از مدل آماری می باشد که در این مطالعه ایستگاه مهرآباد تهران به عنوان ایستگاه شهری، ایستگاه ژئوفیزیک تهران به عنوان ایستگاه جنب شهری و چیتگر به عنوان ایستگاه روست چکیده کاملهدف این تحقیق، بررسی و مطالعه تاثیرات اقلیمی گسترش شهرنشینی در تهران نسبت به ایستگاه های اطراف آن با استفاده از مدل آماری می باشد که در این مطالعه ایستگاه مهرآباد تهران به عنوان ایستگاه شهری، ایستگاه ژئوفیزیک تهران به عنوان ایستگاه جنب شهری و چیتگر به عنوان ایستگاه روستایی در نظر گرفته شد. از آزمون روند من–کندال بر روی داده های حداقل فصلی و سالانه تک تک ایستگاه های شهری، جنب شهری و روستایی برای تشخیص وجود و اهمیت روند دما و سال های تقریبی - که در آن تغییرات شروع می شود - استفاده شده است. همچنین آزمون روند من–کندال بر روی اختلاف داده های مینیمم فصلی و سالانه ایستگاه های شهری-روستایی و جنب شهری-روستایی جهت تعیین موارد مذکور انجام شد که این نوع تحلیل فقط تاثیرات توسعه شهری را روی روند دما شامل می شود که از نظر آماری اهمیت گرمایش در آتمسفر مناطق شهری شده و همچنین رفتار فصلی پدیده جزیره حرارتی شهری را نشان می دهد. نتایج آزمون من–کندال سری های زمانی دماهای حداقل سالانه و فصلی برای همه ایستگاه ها بجز ایستگاه چیتگر، روند های دمایی مثبت با سطح اطمینان 95 % را نشان می دهند. تحلیل های من–کندال نشان می دهد که سری های زمانی تفاوت های دمایی حداقل سالانه بین ایستگاه شهری-روستایی (مهر آباد تهران–چیتگر ) و ایستگاه های جنب شهری-روستایی (ژئو فیزیک–چیتگر ) دارای روند دمایی مثبت با سطح اطمینان 95 % می باشد. رفتار فصلی پدیده جزیره حرارتی شهری در ایستگاه های تهران–چیتگر در فصول تابستان و زمستان و در ایستگاه های ژئو فیزیک–چیتگر در تابستان، پائیز و بعد زمستان بارز است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
69 - ارزیابی توسعه ی شهری اصفهان و نقش آن در روند تغییرات پوشش گیاهی محیط شهری
خلیل علی نژاد محمد ابراهیم عفیفی مرضیه موغلیدر مناطق شهری رشد و توسعه فضای شهری باعث تغییر کاربری اراضی کشاورزی به مسکونی، تجاری و صنعتی شده است. این تغییرات دارای پیامدهای ناخوشایندی بر روی زندگی شهری همچون افزایش آلودگی هوا، کاهش پوشش گیاهی و افزایش دمای محیط می‎باشند. در این تحقیق ارزیابی 4 شاخص پوشش گیاهی چکیده کاملدر مناطق شهری رشد و توسعه فضای شهری باعث تغییر کاربری اراضی کشاورزی به مسکونی، تجاری و صنعتی شده است. این تغییرات دارای پیامدهای ناخوشایندی بر روی زندگی شهری همچون افزایش آلودگی هوا، کاهش پوشش گیاهی و افزایش دمای محیط می‎باشند. در این تحقیق ارزیابی 4 شاخص پوشش گیاهی و استخراج کاربری اراضی محدوده شهر اصفهان در سال‎های 2002 و 2015 پرداخته است. تحقیق حاضر از داده‌های ماهواره لندست 7 سنجنده +ETM در سال 2002 و داده‌های سنجنده OLI ماهواره لندست 8 در سال 2015 استفاده شده است. در این تحقیق پس از انجام تصحیحات هندسی، اتمسفری و رادیومتریک با روش‎های مختلف پردازش داده‎ها به منظور آشکارسازی پوشش گیاهی و تغییرات آن، آنالیز گردید. بهترین روش، برای هر یک از زمان‎های مورد بررسی، بر اساس تحلیل همبستگی بین تعدادی از شاخص‎های سنجش از دور، بارزسای پوشش گیاهی و داده‎های برداشت شده از طریق GPS انتخاب شد. نتایج بدست آمده کارایی شاخص NDVI برای داده‎های سال 2002 و 2015 تایید کرد. نتایج بدست آمده شاخص های NDVI، SAVI، ARVI و NDGI به ترتیب با مقادیر 60/80، 10/78، 50/76 و 23/76 بالاترین صحت کلی را در سال 2002 داشته اند. همچنین نتایج شاخص‎های مختلف در سال 2015 به ترتیب NDVI، SAVI، NDGI و ARVI مقادیر 70/84، 80/81، 15/78 و 75/77 بالاترین صحت کلی را داشته اند. شاخص NDVI به دلیل دارا بودن MAE و MBE پایین‎تر (02/1=MBE و 11/8=MAE) در سال 2002 و (91/0=MBE و 18/6=MAE) در سال 2015 با کمترین خطا و انحراف معیار نسبی همراه است. نتایج تغییرات درصد تاج پوشش گیاهی نشان داد که کلاس‎های با درصد تاج پوشش بین 20-10 درصد سطح بیشتری را در سال 2002 نسبت به سال 2015 به خود اختصاص داده‎اند در مقابل، از مساحت کلاس‎های با درصد تاج پوشش زیاد یعنی بالاتر از 40 % در خلال این مدت افزایش پیدا کرده است و از مجموع 95/5 درصد در سال 2002 به 67/7 درصد در سال 2015 رسیده است. ارزیابی نتایج به دست آمده نشان داد دقت بالاترCCA2 و PCA2 مربوط به سال 2015 نسبت بهCCA1 و PCA1 که مربوط به سال 2002 می‎باشد بالاتر است. تصاویر ماهواره‎ای محدوده مورد مطالعه از طریق روش نظارت شده حداکثر احتمال طبقه‎بندی شد نتایج کاهش 33 درصدی مساحت طبقه پوشش سبز را به طبقه شهری نشان می‎دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
70 - مکان یابی مناطق بهینه توسعه ی فیزیکی شهر سبزوار بر مبنای شاخص های محیطی
هادی قنبرزاده دربان ابوالقاسم امیراحمدی زاهده پورهاشمی سیما پورهاشمیتوسعه فیزیکی شهرها به صورت جدی با عوامل و شاخص های طبیعی و عوارض مختلف ژئومورفولوژیکی در ارتباط هستند. شهر سبزوار مرکز شهرستان سبزوار واقع در استان خراسان رضوی با وسعت 5/303 کیلومترمربع با محدودیت های فیزیکی توسعه ی شهری مانند مسیل ها، کال ها، جنس خاک و . . . مواجه است. چکیده کاملتوسعه فیزیکی شهرها به صورت جدی با عوامل و شاخص های طبیعی و عوارض مختلف ژئومورفولوژیکی در ارتباط هستند. شهر سبزوار مرکز شهرستان سبزوار واقع در استان خراسان رضوی با وسعت 5/303 کیلومترمربع با محدودیت های فیزیکی توسعه ی شهری مانند مسیل ها، کال ها، جنس خاک و . . . مواجه است. هدف از این پژوهش دستیابی به متغیرهای تأثیرگذار در توسعه ی فیزیکی شهر و دستیابی به الگویی که توسعه ی آتی شهر سبزوار را با کم ترین خسارت به محیط طبیعی مکان یابی نماید، می باشد. روش تحقیق بر پایه توصیفی - تحلیلی و با تکیه بر مدل سازی داده ها بوده است. ابزار اصلی این تحقیق سامانه اطلاعات جغرافیایی در قالب نرم افزار Arc GIS می باشد. با همپوشانی لایه های اطلاعاتی و نقشه ها (توپوگرافی ، شیب ، ارتفاع ، خاک ، کاربری اراضی ، فاصله از گسل، آبهای زیر زمینی و . . .) در محیط GIS، محدوده بهینه ی توسعه ی فیزیکی سبزوار مشخص گردید. وجود مسیل ها و کال هایی که در محدوده شهر قرار دارد و وقوع سیلاب، خطر آب گرفتگی مناطق مسکونی در جنوب سبزوار را تهدید میکند. سفره های آب زیرزمینی در بخش جنوبی شهر در مسیر توسعه محدودیت هایی را به دنبال داشته که فقط می توان منطقه شمال و شمال شرق شهر سبزوار را به عنوان بهترین گزینه توسعه شهر در نظر گرفت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
71 - سیاستگذاری طرحهای توسعه شهری با تاکید بر مفاهیم مدیریت یکپارچه
مرتضی علی مهدوی کریم حسین زاده دلیر بشیر بیگ باباییبا توجه به نزدیک به نیم قرن سابقه طرحهای توسعه شهری و فراز و نشیب‌هایی که تهیه و اجرای این طرح‌ها داشته، بازنگری و ارزیابی آنها ضرورتی اجتناب ناپذیر است. بررسی‌های انجام شده در مورد اجرای طرح‌ها در برخی از شهرهای کشور حاکی ازآن است که بین واقعیت موجود و تصویری که طرح چکیده کاملبا توجه به نزدیک به نیم قرن سابقه طرحهای توسعه شهری و فراز و نشیب‌هایی که تهیه و اجرای این طرح‌ها داشته، بازنگری و ارزیابی آنها ضرورتی اجتناب ناپذیر است. بررسی‌های انجام شده در مورد اجرای طرح‌ها در برخی از شهرهای کشور حاکی ازآن است که بین واقعیت موجود و تصویری که طرحهای جامع از شهرها به دست داده‌اند، فاصله و تفاوت قابل توجهی وجود دارد. مرور فرایند تهیه، تصویب و اجرای طرحهای جامع شهری در ایران نشان دهنده وجود برخوردی متمرکز، آمرانه در تهیه آن‌هاست. هدف سیاستگذاری طرحهای توسعه شهری با تاکید بر مفاهیم مدیریت یکپارچه است. نتایج نشان می‌دهد برای تحقق راهبردهای در طرحهای توسعه شهری، باید الزامات مدیران شهرداری در مشارکت شهروندان در جهت چابک سازی بسترهای قانونی، اجرایی و نهادی با در نظر گرفتن استقلال شهرداری و تشدید ترتیبات نهادی در تحقق سرمایه اجتماعی درون نهادی و میان نهادی مبادرت ورزید تا سازگاری و انسجام لازم در طرحهای توسعه شهری را داشته باشیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
72 - مکان یابی شهرها با تاکید برمخاطرات ومحدودیت های ژئومورفولوژیکی طبیعی دراستان تهران با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی
نادر مرادی کرامت اله زیاریهمه ساله حوادث متعددی در جهان به وقوع می پیوندد حوادثی کـه بـه طـور ناگهـانی روی مـی دهـد و موجب وارد آمدن خسارت به انسان ومحیط طبیعی می شود؛ به عنوان مخاطرات طبیعی شناخته می شوند.این مخاطرات به دلیل غیر منتظره ی خود، در بیشتر موارد خسارت جانی ومالی بسیاری بر جای می گذا چکیده کاملهمه ساله حوادث متعددی در جهان به وقوع می پیوندد حوادثی کـه بـه طـور ناگهـانی روی مـی دهـد و موجب وارد آمدن خسارت به انسان ومحیط طبیعی می شود؛ به عنوان مخاطرات طبیعی شناخته می شوند.این مخاطرات به دلیل غیر منتظره ی خود، در بیشتر موارد خسارت جانی ومالی بسیاری بر جای می گذارد. زمین لغزش و زلزله مخاطرات محیطی می باشدکه وقوع آنها باعث تلفات وخسارت های زیادی می شود زلزله ها با توجه به(دوره بازگشت) احتمال وقوع آنها وجود دارد. از این رو تشخیص مناطق مستعد زلزله وزمین لغزش، برای به کارگیری روش های پیشگیری یا مقابله با ناپایداری مناطق به منظور کاهش خطر و ریسک حاصل از آنها، بسیار اهمیت دارد. هدف از این مطالعه،مکان یابی شهرها با تاکید بر محدودیت های ژئومورفولوژیکی است. به این منظور، ابتدا از میان مهم ترین عوامل مؤثر برزلزله و زمین لغزش، 6عامل مقدار شیب، جهت شیب، جنس مصالح زمین شناسی، فاصله از گسل، شتاب زمین لرزه و میزان بارندگی که تهیه داده هایشان برای همه استان تهران امکان پذیر بود، بر پایه قضاوت مهندسی در محیط GISکلاسه بندی شدند.در روش AHP برپایه لایه ها وزیر لایه ها اطلاعاتی،وزن دهی وبا هم تلفیق شدند وسپس نقشه پهنه بندی خطر احتمال زلزله وزمین لغزش در محیط GISتهیه شد. بنابراین نقشه خطر زمین لغزش وزلزله به طراحان و مهندسان در جهت انتخاب مکان یابی مناسب برای اجرای طرح های توسعه کمک بزرگی می کند که مکان یابی مناسب برای اجرای توسعه پایدار بدون در نظر گرفتن محدودیت ها و برنامه ریزی و مدیریت آن ممکن نخواهد بود. نتایج این تحقیق نشان می دهد که این استان بیشترین تهدید را از لحاظ محدودیت های ژئومورفولوژیکی زمین لغزش وزلزله را دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
73 - بررسی اثرات گردشگری ورزشی بر توسعه پایدار شهری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS )
مسعود حاجی بیک لو باقر مرسلمقدمه:امروزه نقش ورزش در صنعت و رونق اقتصادی در شهرها و مناطق غیر قابل انکار است و از سوی دیگر جذابیت فعالیتهای ورزشی در نزد مردم بیش از گذشته است و یکی از سرگرمی‌‌‌ها و تفریح‌‌‌های مردم شده است هدف مطالعه حاضر، بررسی اثرات گردشگری ورزشی بر توسعه شهری میباشد روش: چکیده کاملمقدمه:امروزه نقش ورزش در صنعت و رونق اقتصادی در شهرها و مناطق غیر قابل انکار است و از سوی دیگر جذابیت فعالیتهای ورزشی در نزد مردم بیش از گذشته است و یکی از سرگرمی‌‌‌ها و تفریح‌‌‌های مردم شده است هدف مطالعه حاضر، بررسی اثرات گردشگری ورزشی بر توسعه شهری میباشد روش: تحقیق از نوع توصیفی، پیمایشی است . جامعه آماری را اساتید تربیت بدنی دانشگاه، کارشناسان تربیت بدنی، کارشناسان گردشگری و لیدرهای تورهای گردشگری شهرستان مهدی شهرتشکیل می‌دهند که به پرسشنامههای استاندارد به صورت دلبخواه پاسخ دادند . از سیستم اطلاعات جغرافیایی برای توصیف مناطق گردشگری، اماکن ورزشی و محدوده مطالعاتی استفاده شد پس از جمع آوری داده ها، برای بررسی روایی سازه متغیرهای تحقیق و شاخصهای برگرفته از آن ها از آزمون تحلیل عاملی تاییدی، استفاده گردید. یافته: نتایج تحلیل مدل نشان داد که مدل ارائه شده از برازش بالایی برخوردار است. از این رو گردشگری ورزشی بر پایداری شهری تاثیر مثبت و معناداری دارد. بنابراین با توجه به ضریب استاندارد مسیر مستقیم بین متغیرهای گردشگری ورزشی و ابعادتوسعه پایدار، می‌توان با احتمال 99 درصد نتیجه گرفت گردشگری ورزشی بر توسعه پایدار در اماکن ورزشی شهرستان مهدی شهر تاثیر مثبت و معناداری دارد. به عبارتی با افزایش یک واحد تغییر در گردشگری ورزشی، شاهد افزایش 0.93 واحدی در ابعاد پایداری شهری هستیم نتیجه گیری: به طور کلی با توجه به تایید گویه ها بر اساس پرسشنامه تحقیق، گردشگری ورزشی بعنوان یکی ازنوع های گردشگری بر متغیر توسعه اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی شهرستان مهدیشهر موثر است . از این رو کلیه متولیان امور، اعم از مردم ، مسئولین و ذی نفعان در زمینه توسعه گردشگری ورزشی و ظرفیت سازی در این زمینه اقدامات لازم اعم از آموزش منابع انسانی ، فرهنگ سازی ، تهیه زیر ساخت های ورزشی مناسب و رویدادهای ورزشی جهت ایجاد برند گردشگری و بازاریابی و اطلاع رسانی در سطح ملی انجام گردد پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
74 - سناریونگاری‌و تبیین توسعه مدیریت شهری با تاکید بر مدیریت آسیب پذیری زلزله با رویکرد آینده پژوهی با استفاده از GIS مطالعه موردی شهرداری منطثه 6تهران
پویا امیری محمدابراهیم عفیفی مرضیه موغلیپژوهش ازنظر هدف کاربردی، ازنظر ماهیت تبیینی و ازنظر روش ترکیبی ( کیفی- کمی) است. روش جمع آوری دادهها کتابخانه‌ای- اسنادی است. جامعه‌ی آماری را 124 نفر از کارشناسان و خبرگان دستگاه‌های دولتی مدیریت شهر تهران تشکیل داده است. روش نمونه‌گیری احتمالی و از نوع طبقه‌ای است. ا چکیده کاملپژوهش ازنظر هدف کاربردی، ازنظر ماهیت تبیینی و ازنظر روش ترکیبی ( کیفی- کمی) است. روش جمع آوری دادهها کتابخانه‌ای- اسنادی است. جامعه‌ی آماری را 124 نفر از کارشناسان و خبرگان دستگاه‌های دولتی مدیریت شهر تهران تشکیل داده است. روش نمونه‌گیری احتمالی و از نوع طبقه‌ای است. ابزار جمع‌آوری اطلاعات پرسشنامه از نوع سؤالات بسته است. برای آینده‌پژوهی مدیریت شهر تهران و بررسی پیشران‌های مورد نظر، معیارهای تأثیرگذار بر مدیریت توسعه شهر تهران با استفاده از مدل تاپسیس بر اساس امتیاز کارشناسان رتبه‌بندی شده است. با بررسی این معیارها سناریوهای ممکن، محتمل و مطلوب تدوین‌شده است. هدف پژوهش حاضر، سناریونگاری‌و تبیین توسعه مدیریت شهری با تاکید بر مدیریت آسیب پذیری زلزله با رویکرد آینده پژوهی با استفاده از GIS است. شاخص های مورد استفاده مراکزدرمانی و بیمارستان ها، تراکم جمعیت، فضاهای باز، فاصله از گسل، شبکه معابر بوده است. در نقشه های پهنه بندی استنتاج فازی عملگر AND، به ترتیب 1453.13، 499.17، 154.9، 35.11 هکتار در مناطق با خطر خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد قرار دارند. در مدل پهنه بندی OR، 7.02 هکتار در طبقه خطر خیلی کم، 35.11 هکتار در طبقه خطر کم، 358.19 هکتار در پهنه خطر متوسط، 1755.85 هکتار در پهنه خطر زیاد و 2156.18 در پهنه خطر خیلی زیاد قرار گرفته اند.نتایج یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد از معیارهای مورد ارزیابی‌شده، تأکید بر ساختار غیر متمرکز و یکپارچه مدیریتی با کسب امتیاز (0.967) جایگاه اول را به خود اختصاص داده است. بر اساس روش آینده‌پژوهی در مدیریت توسعه شهر تهران، سه سناریو تدوین شد. سناریو اول: تغییر در معیارهای ساختاری مدیریت شهر تهران (رویکرد یکپارچه در برنامه‌ریزی و مدیریت شهری) است. سناریو دوم: تغییر در معیارهای کارکردی مدیریت شهر تهران است. سناریو سوم: حکمرانی به‌مثابه مردم‌سالاری دیجیتال است. در این پهنه بندی بیشترین مناطق آسیب پذیر، در قسمت شمال شهر واقع گردیده اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
75 - توسعه پایدارشهری با تاکید بر مخاطرات و محدودیت های ژئومورفولوژیکی طبیعی شهر مطالعه موردی :شهر بجنورد
ابوالفضل جنتی سراب ابراهیم مقیمی محمدرضا ثروتیتعیین جهات مناسب برای توسعه شهری از جمله دغدغه های برنامه ریزان شهری بوده است. ژئومورفولوژیست‌ها نیز یکی از راهکارها دخالت خود در برنامه‌ریزی شهری را تعیین جهات توسعه شهر بر اساس یافته‌های ژئومورفولوژیک می‌دانند. توسعه فیزیکی شهرها در ارتباط مستقیم با بستر طبیعی و عوارض چکیده کاملتعیین جهات مناسب برای توسعه شهری از جمله دغدغه های برنامه ریزان شهری بوده است. ژئومورفولوژیست‌ها نیز یکی از راهکارها دخالت خود در برنامه‌ریزی شهری را تعیین جهات توسعه شهر بر اساس یافته‌های ژئومورفولوژیک می‌دانند. توسعه فیزیکی شهرها در ارتباط مستقیم با بستر طبیعی و عوارض ژئومورفولوژی است. توسعه شهرها در مناطق نیمه کوهستانی مانند بجنورد به دلیل محدودیت های ژئومورفولوژیکی و ناپایداری دامنه ها از حساسیت بالائی برخوردار است.این مخاطرات به دلیل غیر منتظره ی خود، در بیشتر موارد خسارت جانی ومالی بسیاری بر جای می گذارد. زلزله مخاطرات محیطی می باشدکه وقوع آنها باعث تلفات وخسارت های زیادی می شود زلزله ها با توجه به(دوره بازگشت) احتمال وقوع آنها وجود دارد. از این رو تشخیص مناطق مستعد زلزله وزمین لغزش، برای به کارگیری روش های پیشگیری یا مقابله با ناپایداری مناطق به منظور کاهش خطر و ریسک حاصل از آنها، بسیار اهمیت دارد. هدف از این مطالعه،مکان یابی شهرها با تاکید بر محدودیت های ژئومورفولوژیکی است. به این منظور، ابتدا از میان مهم ترین عوامل مؤثر برزلزله 6عامل مقدار شیب، جهت شیب، جنس مصالح زمین شناسی، فاصله از گسل، شتاب زمین لرزه و میزان بارندگی که تهیه داده های شان برای همه شهرستان و شهر بجنورد امکان پذیر بود، بر پایه قضاوت مهندسی در محیط GISکلاسه بندی شدند. وسپس نقشه پهنه بندی خطر احتمال زلزله در محیط GISتهیه شد. بنابراین نقشه خطر زمین وزلزله به طراحان و مهندسان در جهت انتخاب مکان یابی مناسب برای اجرای طرح های توسعه پایدار شهری کمک بزرگی می کند که مکان یابی مناسب برای اجرای توسعه پایدار بدون در نظر گرفتن محدودیت ها و برنامه ریزی و مدیریت آن ممکن نخواهد بود. نتایج این تحقیق نشان می دهد که این استان بیشترین تهدید را از لحاظ محدودیت های ژئومورفولوژیکی زلزله را دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
76 - کاوش‌های باستان‌شناسی تپه مرد آباد کرج
محمد حسین عزیزی خرانقی فرزان احمدنژادتوسعة شهری در دهه‌های اخیر به خصوص در نواحی پیرامونی تهران و کرج، منجر به گسترش مناطقی شده که تا قبل از انقلاب، روستاهایی محصور در باغات در حاشیه شهر کرج بودند. مردآباد/ ماهدشت نیز که در گذشته نه چندان دور به شهر تبدیل شده (۱۳۷۰)، به سرعت گسترش یافته و باغات و آثار تاری چکیده کاملتوسعة شهری در دهه‌های اخیر به خصوص در نواحی پیرامونی تهران و کرج، منجر به گسترش مناطقی شده که تا قبل از انقلاب، روستاهایی محصور در باغات در حاشیه شهر کرج بودند. مردآباد/ ماهدشت نیز که در گذشته نه چندان دور به شهر تبدیل شده (۱۳۷۰)، به سرعت گسترش یافته و باغات و آثار تاریخی پیرامون خویش را همچون بسیاری دیگر از شهرهای استان البرز نابود یا در معرض تخریب قرار داده است. محوطة مردآباد در شهر ماهدشت، یازده کیلومتری جنوب‌غربی کرج در استان البرز قرار دارد و در دی‌ماه سال ۱۳۷۷ به شماره ۲۲۵۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. مردآباد در مرز منازل مسکونی و زمینهای زراعی واقع و ساخت‌وسازهای مسکونی سالیان اخیر بخش‌های جنوبی و تا حدی شرقی محوطه را تخریب کرده است. گمانه‌زنی صورت گرفته در این محوطه در بهار ۱۳۹۵ منجر به مشخص نمودن حدود عرصه و حریم این تپه شد. تپه مردآباد یکی از بلندترین تپه‌های باستانی استان البرز است که شواهد سفالی گویای توالی فرهنگی از هزارة ششم پیش از میلاد تا دوران میانة اسلامی در این محوطه است. قطعاً انجام کاوش‌های علمی و دامنه‌دارتر در این محوطه منجر به کسب اطلاعات باستان‌شناختی بسیار دقیق‌تری خواهد شد؛ ولی با توجه به شواهد سفالی سطحی، این محوطه دارای توالی گاهنگاری و شواهد استقراری از: دوره‌های نوسنگی جدید (سیلک I / هزاره ششم ق.م)، انتقالی مس‌سنگی/ چشمه‌علی (سیلک II / اواخر هزاره ششم و اوایل هزاره پنجم پ.م)، عصر آهن یک (اواخر هزاره دوم پ.م)، دوره تاریخی و دوران اسلامی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
77 - بررسی و تحلیل شاخص های زیست پذیری (نمونه موردی شهرخرم آباد)
فرزانه ساسان پور مانیا فرخانیزیست پذیری یکی از مبانی اصلی و اساسی توسعه پایدارشهری می باشد.توسعه پایدار شهری براهداف اقتصادی،اجتماعی،زیست محیطی و...اشاره دارد ویک چشم انداز مطلوب را در آینده ترسیم می کند.وزیست پذیری به مجموعه ای از اهداف پایداری اشاره دارد.می توان گفت زیست پذیری راهی به سوی توسعه پ چکیده کاملزیست پذیری یکی از مبانی اصلی و اساسی توسعه پایدارشهری می باشد.توسعه پایدار شهری براهداف اقتصادی،اجتماعی،زیست محیطی و...اشاره دارد ویک چشم انداز مطلوب را در آینده ترسیم می کند.وزیست پذیری به مجموعه ای از اهداف پایداری اشاره دارد.می توان گفت زیست پذیری راهی به سوی توسعه پایدار شهری است.بارشدسریع شهرنشینی ومشکلات ناشی ازاین رشد،ضرورت بکارگیری تلاش همه جانبه برای رسیدن به یک شهرسالم بیشتر احساس می شود.که در این خصوص وپاسخ به این مشکلات موجود در شهرها،نظریه ها ورویکردهای مختلفی برای خروج از این مشکلات مطرح شده که یکی از این نظریه های مطرح نظریه زیست پذیری شهرها ست.هدف از پژوهش حاضربررسی وتحلیل زیست پذیری شهر خرم آباد از دیدگاه شهروندان است.روش تحقیق توصیفی تحلیلی وبا استفاده از ابزار پرسشنامه ومشاهده مستقیم است.بنابراین ترکیبی از روش کمی وکیفی است.جامعه آماری شهرخرم آباد که در سرشماری سال 1395برابر با380829 نفربوده است.برای تخمین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شده است وتعدادنمونه مطابق این فرمول 384 نفر برآورد شده است.بعداز مشخص شدن حجم نمونه پرسشنامه ها به صورت تصادفی ساده در بین شهروندان خبره به تعداد100نفر پخش گردید. و به تجزیه و تحلیل داده های پژوهش پرداخته شده هدف در این پژوهش بررسی وتحلیل شاخص های زیست پذیری می باشد برای دستیابی به این هدف از روش SWARA فازی استفاده می شود که عوامل طی پرسشنامه ای امتیاز دهی شده و سپس توسط این روش وزن دهی می شوند. کلیه محاسبات در نرم افزار اکسل انجام شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
78 - نقش عوامل بیوفیزیکی و اجتماعی- اقتصادی درتوسعه شهری و حفظ معیارهای زیست محیطی با استفاده از مدل رگرسیون لاجستیک (نمونه موردی تبریز)
فرشته بابااوغلی میرسعید موسویفرآیند شهرنشینی و رشد شهری در مناطق مختلف جهان نتیجه تعاملات درهم تنیده میان فاکتورها و عوامل گوناگون اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، تکنولوژیک، جغرافیایی و فرهنگی جهانی و محلی است. فرآیند شهرنشینی و رشد شهری در مراحل مختلف تکاملی خود در طول زمان و با توجه به مقتضیات مکانی و م چکیده کاملفرآیند شهرنشینی و رشد شهری در مناطق مختلف جهان نتیجه تعاملات درهم تنیده میان فاکتورها و عوامل گوناگون اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، تکنولوژیک، جغرافیایی و فرهنگی جهانی و محلی است. فرآیند شهرنشینی و رشد شهری در مراحل مختلف تکاملی خود در طول زمان و با توجه به مقتضیات مکانی و محلی، الگوهای گوناگون شهری را در مناطق مختلف دنیا تولید و بازتولید میکند. الگوهای مختلف شهری و تغییرات کاربری پوشش ناشی از آنها در ایران به عنوان یک کشور در حال توسعه به شدت نواحی پیرامون شهرها و ذخایر زیست محیطی پیرامونی را تحت تاثیر قرار داده است. بر این اساس، هدف اصلی مطالعه حاضر شناسایی الگوی تغییرات کاربری اراضی شهری و آینده نگری این تغییرات با تاکید بر ملاحظات زیست محیطی در کلان شهر تبریز و محدوده پیرامون آن میباشد. به منظور شناسایی و تبیین الگوهای تغییرات کاربری پوشش زمین در محدوده مورد مطالعه، به طور خاص تئوری های بوم شناسی شهری و بوم شناسی سیمای سرزمین و همچنین طیف وسیعی از داده های آماری و فضایی مورد استفاده قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون لاجستیک نشان می دهد که عوامل بیوفیزیکی شامل فاصله از مراکز تجاری شهر تبریز، فاصله از اراضی کشاورزی، فاصله از اراضی بایر، فاصله از مراکز شهری پیرامون، فاصله از اراضی صنعتی و ارتفاع زمین مهمترین عوامل تشکیل دهنده الگوهای رشد شهری در منطقه بوده و نتایج به دست آمده نشان داد که پنج مولفه اجتماعی- اقتصادی نقش مهمی را در تعیین ویژگی های فضایی رشد شهری در سطح نواحی شهر تبریز ایفا میکنند. بطوریکه این پنج مولفه اجتماعی – اقتصادی بیش از 69/0 درصد تغییرات شکل سیمای سرزمین، 65 درصد تغییرات تعداد پچ های شهری، بیش از 74 درصد تغییرات متریک میانگین وزنی بعد فراکتال و بیش از 59 درصد تغییرات متریک تراکم لبه را در سطح نواحی شهر تبریز تبیین می کنند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
79 - راهبردهای توسعه شهری مبتنی بر رویکرد ارتقای کیفیت زندگی در محله های شهر ی ( مطالعه موردی شهربروجرد)
مقداد صارمی آزاده اربابی سبزواری فاطمه ادیبی سعدی نژادپیشینه ارایه راهبرد توسعه شهری CDS به سال ۱۹۹۱ هنگام بوجود امدن سازمان ائتلاف شهرها بر می گردد. این سازمان با مشارکت “مرکزسکونت های انسانی سازمان ملل متحد” اسناد رسمی آن را منتشر کرد. هدف اصلی مطالعه پیاده سازی اصول چهارگانه (بانکی بودن،قابلیت زندگی،رقابتی ب چکیده کاملپیشینه ارایه راهبرد توسعه شهری CDS به سال ۱۹۹۱ هنگام بوجود امدن سازمان ائتلاف شهرها بر می گردد. این سازمان با مشارکت “مرکزسکونت های انسانی سازمان ملل متحد” اسناد رسمی آن را منتشر کرد. هدف اصلی مطالعه پیاده سازی اصول چهارگانه (بانکی بودن،قابلیت زندگی،رقابتی بودن،حکمروایی خوب شهری) راهبرد توسعه شهری جهت افزایش کیفیت زندگی شهروندان شهر بروجرد میباشد. درین مطالعه روش تحقیق با توجه به ماهیت کاربردی-توسعه‌ای و نحوه گردآوری داده‌های توصیفی از شاخه پیمایشی میباشد. شیوه تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از تحلیل آمار داده ها با از نرم افزارSPSS سنجیده می‌شود. نتایج کلی تحقیق نشان داد میانگین شاخص قابل زندگی بودن یا رویکرد شاخص های عینی و ذهنی و میانگین شاخص حکمروایی خوب شهری و میانگین شاخص های بانکی بودن ومیانگین شاخص های رقابتی بودن به جهت ارتقاء کیفیت زندگی در شهر بروجرد پایین تر از 3 می باشد پس دلیل شرایط نامطلوب بودن اصول چهارگانه در شهر بروجرد می باشد. این تحقیق، بیانگر آنست : برنامه ریزی توسعه در شهر بروجرد باید هدفمند و متناسب با میزان دسترسی به منابع محلی و نیازهای مردم انجام شود، تا بتواند به بهبود کیفیت زندگی آن ها کمک کند . در توزیع امکانات شهری بین مناطق شهربروجرد تفاوت وجود دارد، در طرح های توسعه شهری، آگاهی از این شرایط برای توزیع بهینه ی امکانات و دسترسی آسان شهروندان به این امکانات کارساز است . در واقع در هدف برنامه ریزی ها و طرحهای شهری باید توسعه ی همه جانبه و یکپارچه ی محله ها در نظر گرفته شود که در به وجود آمدن شهر زیست پذیر و پایدار ضروری است. لذا طرح راهبرد توسعه شهری می تواند به شهر بروجرد در راستای ارتقای کیفیت زندگی در قالب اهداف راهبرد توسعه شهری کمک نماید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
80 - مطالعه تطبیقی شاخص های استراتژی توسعه شهری(CDS) در شهرهای ایران از نگاه گروه های شهری
محمدرحیم رهنما لیلی ابراهیمیاستراتژی توسعه شهری عبارت است از یک برنامه عملی برای توسعه متعادل در شهرها، توسعه و پایداری که از طریق مشارکت، برای بهبود کیفیت زندگی برای همه شهروندان حاصل می شود و بر چهار رکن قابلیت زندگی، بانک پذیری، رقابت پذیری و حکمرانی خوب شهری استوار است. هدف این مقاله تحلیلی بر چکیده کاملاستراتژی توسعه شهری عبارت است از یک برنامه عملی برای توسعه متعادل در شهرها، توسعه و پایداری که از طریق مشارکت، برای بهبود کیفیت زندگی برای همه شهروندان حاصل می شود و بر چهار رکن قابلیت زندگی، بانک پذیری، رقابت پذیری و حکمرانی خوب شهری استوار است. هدف این مقاله تحلیلی بر تحقیقات صورت گرفته پیرامون وضعیت شاخص های استراتژی توسعه شهری و مقایسه وضعیت این شاخص ها در شهرهای مختلف ایران است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی است. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و بررسی تحقیقات و پژوهش های تجربی انجام شده در زمینه استراتژی توسعه شهری در شهرهای مختلف کشور جمع آوری شد. جهت مقایسه شهرها به لحاظ شاخص های مورد نظر وضعیت شهرها بر روی نمودار در نرم افزار اکسل رسم شده است. بیشتر مطالعات انجام شده با نظرخواهی از گروه های مختلف شهری شامل شهروندان، مدیران شهری و نخبگان بوده است. بررسی ها نشان می دهد در اکثر شهرها وضعیت مطلوب نبوده و دارای میانگین کمتر از حد متوسط 3 برای اکثر عوامل و شاخص ها در نظر گرفته شده، بوده است. تفاوت در دیدگاه گروههای مختلف شهری دیده می شود و در بیشتر موارد میانگین در گروه مدیران شهری بالاتر از شهروندان و نخبگان بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
81 - ارزیابی توان اکولوژیکی جهت توسعه شهری با استفاده از مدل های تصمیم گیری چند معیاره (مطالعه موردی: استان اردبیل)
کلثوم یارمحمدی زهرا خدابخشی امین نظرپور دزکییکی از مراحل اصلی آمایش سرزمین تعیین توان اکولوژیکی سرزمین است. از آنجا که نمی توان توسعه شهر ها را محدود ساخت باید آنها را متناسب با نیازهای امروز و فردای بشر آماده نمود، به گونه ای که از وارد آمدن آسیب بر محیط زیست جلوگیری شود هدف از تحقیق حاضر ارزیابی توان اکولوژیکی چکیده کاملیکی از مراحل اصلی آمایش سرزمین تعیین توان اکولوژیکی سرزمین است. از آنجا که نمی توان توسعه شهر ها را محدود ساخت باید آنها را متناسب با نیازهای امروز و فردای بشر آماده نمود، به گونه ای که از وارد آمدن آسیب بر محیط زیست جلوگیری شود هدف از تحقیق حاضر ارزیابی توان اکولوژیکی استان اردبیل جهت توسعه شهری است.در این پژوهش به پهنه بندی توان اکولوژیکی استان اردبیل با استفاده از تلفیق مدل فازی و آنتروپی شانون پرداخته و سپس با بهره گیری از روش تاکسونومی عددی اقدام به اولویت بندی توان های محیطی استان اردبیل شده است تا در پنج بازه بسیار مطلوب، مطلوب، متوسط ،ضعیف و بسیار ضعیف توان منطقه جهت توسعه پایدار شهری مشخص شود. به کارگیری مدل های چند معیاره از جمله استنتاج گر فازی و تولید نقشه هایی که به واقعیت نزدیک هستند کمک مؤثری برای تشخیص اراضی جهت استقرار و توسعه شهری استان اردبیل می تواند بکند. نتایج تحقیق نشان دادکه در هر دو روش (فازی و تاکسونومی) قسمت های شمالی استان جز مناطق مناسب تا خیلی مناسب، قسمت های جنوبی متوسط نامناسب، بخش هایی از قسمت های شرقی متوسط تا مناسب و قسمت های غربی نامناسب می باشند. براساس یافته ها مناطق خیلی مناسب 24/12 درصد، مناسب 27/18 درصد، متوسط 40/20 درصد، نامناسب 13/25 درصد، خیلی نامناسب 96/23 درصد استان را شامل می شود. نتایج تحقیق می تواند کمک شایانی در مکان گزینی مناسب شهرها جهت پیشگیری از بحران های محیط زیست و استفاده شایسته و پایدار از امکانات یک منطقه بشمار آید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
82 - تحلیل جامعه‌شناختی ناپایداری توسعه شهری در سکونتگاه‌های غیر رسمی کلانشهرها (نمونه موردی شهر تبریز)
سیمین‌دخت نعمتاللهیفرایند رشد شهری در کشورهای در حال توسعه، عمدتاً از طریق مهاجرت جمعیت روستایی صورت گرفته و با رشد بدون برنامه و غیر رسمی شهرها خصوصاً شهرهای بزرگ همراه بوده است. ناپایداری حاصل از این رشد نامتعادل به شکل نابرابر فضایی ـ اجتماعی، فقر شهری، سکونت در اراضی پر خطر، و موارد م چکیده کاملفرایند رشد شهری در کشورهای در حال توسعه، عمدتاً از طریق مهاجرت جمعیت روستایی صورت گرفته و با رشد بدون برنامه و غیر رسمی شهرها خصوصاً شهرهای بزرگ همراه بوده است. ناپایداری حاصل از این رشد نامتعادل به شکل نابرابر فضایی ـ اجتماعی، فقر شهری، سکونت در اراضی پر خطر، و موارد مشابه دیگر نمایان است. شهر تبریز به عنوان یکی از کلانشهرهای کشور، به عنوان مقصد مهاجرین در منطقه شمال غرب کشور مطرح بوده است و به دلیل عدم تطابق شرایط اجتماعی و اقتصادی جمعیت مهاجر با ساختار قیمت زمین و مسکن در داخل شهر تبریز، به اراضی اطراف شهر و اراضی مشکل‌دار به لحاظ طبیعی و توپوگرافی رانده می‌شوند. تداوم مهاجرت روزافزون جمعیت به شهر تبریز، احداث مسکن با مصالح نامرغوب و سازه ناپایدار، سکونت اقشار فقیر با مشاغل ناپایدار و نامشخص، وجود خطرات طبیعی هم چون زمین لغزش و زمین لرزه، نرخ رشد بالای جمعیت، شبکه ارتباطی نامناسب و غیره را در سکونتگاه های غیر رسمی[1] شهر به دنبال دارد که ضرورت توجه به شاخصهای پایداری را در برنامه‌ریزی سکونتگاه های غیر رسمی مطرح می کند. بنابراین هدف این مقاله ضرورت توجه به سکونت گاه های غیر رسمی با تاکید بر شاخصهای پایداری در برنامه‌ریزی توسعه و مدیریت شهری میباشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
83 - ارزیابی توان اکولوژیکی جهت توسعه شهری با استفاده از مدل های تصمیم گیری چند معیاره (مطالعه موردی: استان اردبیل)
کلثوم یارمحمدی زهرا خدابخشی امین نظرپور دزکییکی از مراحل اصلی آمایش سرزمین تعیین توان اکولوژیکی سرزمین است. از آنجا که نمی توان توسعه شهر ها را محدود ساخت باید آنها را متناسب با نیازهای امروز و فردای بشر آماده نمود، به گونه ای که از وارد آمدن آسیب بر محیط زیست جلوگیری شود هدف از تحقیق حاضر ارزیابی توان اکولوژیکی چکیده کاملیکی از مراحل اصلی آمایش سرزمین تعیین توان اکولوژیکی سرزمین است. از آنجا که نمی توان توسعه شهر ها را محدود ساخت باید آنها را متناسب با نیازهای امروز و فردای بشر آماده نمود، به گونه ای که از وارد آمدن آسیب بر محیط زیست جلوگیری شود هدف از تحقیق حاضر ارزیابی توان اکولوژیکی استان اردبیل جهت توسعه شهری است. در این پژوهش به پهنه بندی توان اکولوژیکی استان اردبیل با استفاده از تلفیق مدل فازی و آنتروپی شانون پرداخته و سپس با بهره گیری از روش تاکسونومی عددی اقدام به اولویت بندی توان های محیطی استان اردبیل شده است تا در پنج بازه بسیار مطلوب، مطلوب، متوسط ،ضعیف و بسیار ضعیف توان منطقه جهت توسعه پایدار شهری مشخص شود. به کارگیری مدل های چند معیاره از جمله استنتاج گر فازی و تولید نقشه هایی که به واقعیت نزدیک هستند کمک مؤثری برای تشخیص اراضی جهت استقرار و توسعه شهری استان اردبیل می تواند بکند. نتایج تحقیق نشان دادکه در هر دو روش (فازی و تاکسونومی) قسمت های شمالی استان جز مناطق مناسب تا خیلی مناسب، قسمت های جنوبی متوسط نامناسب، بخش هایی از قسمت های شرقی متوسط تا مناسب و قسمت های غربی نامناسب می باشند. براساس یافته ها مناطق خیلی مناسب 24/12 درصد، مناسب 27/18 درصد، متوسط 40/20 درصد، نامناسب 13/25 درصد، خیلی نامناسب 96/23 درصد استان را شامل می شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
84 - بررسی نقش توانمندی ها و محدودیت های ژئومورفولوژیک در تولید فضای شهر با استفاده از GIS (مطالعه موردی: شهر سمنان)
محمدرضا زندمقدمفرایندهای طبیعی به ویژه ژئومورفولوژی نقش مهمی درروند مکانیابی، برنامه ریزی و توسعه شهرها بر عهده دارد. به نحوی که از گذشته تاکنون سعی شده که بهترین مکان به لحاظ محیطی وژئوموفولوژیک برای استقرار و روند توسعه فیزیکی شهرها در نظر گرفته شود. در پژوهش حاضر به بررسی ژئومورفول چکیده کاملفرایندهای طبیعی به ویژه ژئومورفولوژی نقش مهمی درروند مکانیابی، برنامه ریزی و توسعه شهرها بر عهده دارد. به نحوی که از گذشته تاکنون سعی شده که بهترین مکان به لحاظ محیطی وژئوموفولوژیک برای استقرار و روند توسعه فیزیکی شهرها در نظر گرفته شود. در پژوهش حاضر به بررسی ژئومورفولوژی کاربردی و نقش آن در توسعه فیزیکی شهر سمنان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و تکنیکهای ارزیابی چند معیاره تحلیل سلسله مراتبی (AHP) پرداخته شده است. برای این کار معیارهای مؤثر از جمله: ارتفاع، شیب، جهت شیب، لیتولوژی و فاصله از گسل استفاده شده است. هرکدام از معیارهای مورد بررسی طبق نظر کارشناسی و با استفاده از نرم افزار Expert choice وزن دهی ودرجه اهمیت هر کدام از آنها مشخص شد. در نهایت با استفاده از روش ترکیبی منطق فازی و سیستم اطلاعات جغرافیائی مکان گزینی انجام و با توجه به مقایسه تحلیلی، پهنه های مناسب وضع موجود شهر ونقشه ژئومورفولوژی منطقه بر اساس نقاط بحرانی با پهنه های مناسب حاصل از تحلیل سلسله مراتبی و g.i.s انجام گرفت. نتایج حاکی از این است که نقش عوامل ژئومورفولوژی در مکان گزینی شهر سمنان بسیار مؤثرتر از دیگر عوامل محیطی بوده است.همچنین تحلیل داده ها نشان می دهد که شهر سمنان در معرض تهدید عوامل مختلف محیطی قرار دارند. برخی از آنها همچون عوامل لیتولوژی به صورت جدی محدودیت ایجاد کرده وممکن است در آینده شرایط نامناسبی را برای وقوع سایر مخاطرات محیطی پدید آورد. به این منظور باید به تبعیت از فرایندهای ژئومورفولوژیک روند گسترش شهر امتداد یابد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
85 - تبیین نقش عوامل موثر بر عدم تحقق اهداف طرح توسعه شهری (مطالعه موردی: شهر لمزان)
محمد آور مرضیه موغلی محمد ابراهیم عفیفیطرحهای توسعه شهری مهمترین ابزار ساماندهی کالبدی شهرها به شمار می‌روند. به‌رغم همه ی تمهیداتی که در تهیه طرح‌ها و تنظیم محتویات آنها صورت گرفته است، بسیاری از این طرح‌ها در دستیابی به اهداف خود ناموفق بوده‌اند. هدف از این پژوهش تبیین عوامل مؤثر بر عدم تحقق طرحهای تو چکیده کاملطرحهای توسعه شهری مهمترین ابزار ساماندهی کالبدی شهرها به شمار می‌روند. به‌رغم همه ی تمهیداتی که در تهیه طرح‌ها و تنظیم محتویات آنها صورت گرفته است، بسیاری از این طرح‌ها در دستیابی به اهداف خود ناموفق بوده‌اند. هدف از این پژوهش تبیین عوامل مؤثر بر عدم تحقق طرحهای توسعه ی شهری در شهر لمزان بود. روش پژوهش ترکیبی از نوع اکتشافی بود. محدوده انتخاب شده شهر لمزان مرکز مهران از توابع شهرستان بندرلنگه در استان هرمزگان بود. به منظور شناسایی مهمترین معیارهای تأثیرگذار ابتدا از طریق مصاحبه با 20 نفر از کارشناسان و برنامه‌ریزان شهری اقدام به شناسایی موانع شد. معیارهای اصلی پژوهش عبارتند از: 1- موانع و مشکلات مدیریت شهری، 2- مسائل و مشکلات تصویب طرح، 3- مسائل و مشکلات فرآیند تهیه طرح. معیارها در قالب پرسشنامه دلفی فازی در اختیار جامعه آماری متشکل از 120 نفر از مدیران ارشد شهری، و اعضای هیأت علمی قرار گرفت. از مدل سلسله مراتبی (AHP) فازی، به منظور اولویت‌بندی معیارها استفاده شد. نتایج نشان داد که در بین زیرمعیارهای عامل موانع و مشکلات مدیریت شهری، زیرمعیار ضعف بدنه مدیریتی و عدم وجود مدیریت یکپارچه شهری در رتبه اول و زیرمعیار بهبود ارتباطات بیرونی و درونی در رتبه آخر قرار گرفت. از بین زیرمعیارهای عامل مسائل و مشکلات تصویب طرح، زیرمعیار تصویب از بالا و فقدان قدرت نفوذ نمایندگان مردم در تصویب طرح در رتبه اول و زیرمعیار نبود هماهنگی و همسویی در رتبه آخر قرارگرفت. از بین زیرمعیارهای عامل مسائل و مشکلات فرآیند تهیه طرح، زیرمعیار طولانی بودن فرآیند تهیه در رتبه اول، و زیرمعیار نبود اطلاعات کامل و به روز در رتبه آخر قرار گرفت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
86 - استراتژی توسعه شهرهای مرزی با رویکرد سیستمی؛ مطالعه موردی تایباد
کاظم ذوقی بارانی مریم تک روستا ناصر نصیریان محمدرضا عرببا توجه به اینکه مناطق مرزی دارای شرایط و ویژگی‌های خاص جغرافیایی-سیاسی هستند توجه به امر توسعه و آمایش این مناطق از اهمیت بسزایی برخوردار است.هدف: از این تحقیق ارائه راهبردهای توسعه شهری برای شهر مرزی تایباد است. این شهرستان به دلیل ویژگی‌های خاص ژئوپلیتیکی، پیوندهای ف چکیده کاملبا توجه به اینکه مناطق مرزی دارای شرایط و ویژگی‌های خاص جغرافیایی-سیاسی هستند توجه به امر توسعه و آمایش این مناطق از اهمیت بسزایی برخوردار است.هدف: از این تحقیق ارائه راهبردهای توسعه شهری برای شهر مرزی تایباد است. این شهرستان به دلیل ویژگی‌های خاص ژئوپلیتیکی، پیوندهای فرهنگی با کشور افغانستان، دارا بودن جاذبه‌های طبیعی فرهنگی و .... می‌تواند در کانون تدوین برنامه‌های استراتژیک دولت مرکزی قرار گیرد. و همچنین بررسی استراتژی‌های توسعه شهری تایباد میباشد که می‌تواند برای برنامه ریزی و مدیریت مرزی به عنوان الگویی مد نظر قرار گیرد.روش تحقیق: بنابراین این تحقیق با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از روش میدانی در صدد بررسی راهبردهای توسعه‌ای شهر تایباد است. جامعه آماری 6 متخصصین و خبرگان در حوزه مطالعات مرزی می‌باشند. برای آزمون مدل مفهومی تحقیق از روش دیمتل بهره گرفته شده است.یافته‌های تحقیق: براساس یافته‌های تحقیق متغیرهایی مانند گسترش نقش بخش خصوصی در سرمایه گذاری زیرساخت‌ها، توجه به برنامه ریزی بخشی، استراتژی انسجام منطقه‌ای، پیوند دادن سطح ملی به سطح محلی، گسترش مشارکت‌های خارجی، ایجاد یک صندوق توسعه در سطح شهر، کاهش فقر، تقویت مشارکت در دو سطح رسمی و غیر رسمی و ... در منطقه نشان‌دهنده تعامل بالا و ارتباط سیستمی قوی با سایر متغیرها هستند که نشان دهنده بیشترین میزان اهمیت در توسعه شهر مرزی تایباد می‌باشند.نتیجه گیری: بنابراین می‌توان بیان نمود که برای توسعه شهر مرزی تایباد باید استراتژی‌های توسعه‌ای و سطح پایین به بالا مد نظر قرار گیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
87 - انطباق‌پذیری راهبرد توسعه شهری در نظام برنامه‌ریزی شهری ایران (نمونه مورد مطالعه: شهر شاهرود)
فاطمه جهانی شکیب سیده آل محمد اسماعیل صالحیبرنامهریزی و مدیریت بخشی و عدم هماهنگی طرحهای شهری با برنامه‌های عمرانی، ایجاد طرح‌ها در فضای آرمانی و دور از واقعیت، بی‌توجهی به شرایط خاص و عملکرد غالب هر شهر و نبود پایش مدون از مسائل نظام برنامه‌ریزی شهری کنونی ایران می‌باشند. این مسائل نتیجه‌ی نگاه بالا به پایی چکیده کاملبرنامهریزی و مدیریت بخشی و عدم هماهنگی طرحهای شهری با برنامه‌های عمرانی، ایجاد طرح‌ها در فضای آرمانی و دور از واقعیت، بی‌توجهی به شرایط خاص و عملکرد غالب هر شهر و نبود پایش مدون از مسائل نظام برنامه‌ریزی شهری کنونی ایران می‌باشند. این مسائل نتیجه‌ی نگاه بالا به پایین است که به عنوان رویکرد غالب در نظام برنامه‌ریزی شهری ایران منجر به تهیه طرح‌ها برای شهروندان و نه با شهروندان می‌شود. تجربه راه‌های گوناگون مشارکت مردم در برنامه‌ریزی شهری به دلیل رویکردهای بالا به پایین، نافرجام مانده است. هدف این مطالعه، امکان‌سنجی و بسترسازی راهبرد توسعه شهری با وجود طرحهای دیگر در نظام برنامه‌ریزی شهری ایران میباشد. در این راستا با مقایسه‌های تطبیقی- تحلیلی اسناد راهبرد توسعه شهری با طرح جامع و فرآیند برنامه‌ریزی شهری، مزایای راهبرد توسعه شهر نسبت به طرح جامع بررسی شده و چگونگی جبران کاستی‌ها و ناکارآمدی‌های طرح جامع و ارتباط طرح جامع با راهبرد توسعه شهری مشخص شده است. مناسبترین جایگاه و مختصات سازمانی راهبرد توسعه شهری در نظام برنامه‌ریزی شهری ایران تبیین شد. در تهیه و اجرای راهبرد توسعه شهری باید جنبه‌های پایداری در تعاریف پیمان‌نامه‌ی شهرها و بانک جهانی و همچنین پایبندی به توسعهی پایدار در نظر گرفته شود، بنابراین، پیرامون این موارد بررسی‌هایی انجام شد. در نهایت مشخص شد راهبرد توسعه شهری می‌تواند به عنوان سند بالادست طرح جامع هر شهری تلقی شود. شهرداری‌ها متولی و مجری راهبرد توسعه شهر و وزارت راه و شهرسازی می‌تواند ناظر بر عملکرد شهرداری‌ها باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
88 - نقش عوامل ژئوموفولوژیک در توسعه فیزیکی شهرها با استفاده از نرم‌افزار GIS (مطالعه موردی: بخش میمند- فارس)
علی شکور علی شمس الدینی لیلا توکلیفرایندهای طبیعی به ویژه ژئومورفولوژی نقش مهمی در در روند مکان یابی، برنامه ریزی و توسعه شهرها بر عهده دارد. به نحوی که از گذشته تاکنون سعی شده که بهترین مکان به لحاظ محیطی و ژئوموفولوژیک برای استقرار و روند توسعه فیزیکی شهرها در نظر گرفته شود. در پژوهش حاضر به بررسی ژئو چکیده کاملفرایندهای طبیعی به ویژه ژئومورفولوژی نقش مهمی در در روند مکان یابی، برنامه ریزی و توسعه شهرها بر عهده دارد. به نحوی که از گذشته تاکنون سعی شده که بهترین مکان به لحاظ محیطی و ژئوموفولوژیک برای استقرار و روند توسعه فیزیکی شهرها در نظر گرفته شود. در پژوهش حاضر به بررسی ژئومورفولوژی کاربردی و نقش آن در توسعه فیزیکی بخش میمند با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و تکنیک های ارزیابی چند معیاره تحلیل سلسله مراتبی (AHP) پرداخته شده است. برای این کار معیارهای مؤثر از جمله: ارتفاع، شیب، جهت شیب، لیتولوژی، کاربری اراضی، سطح آب زیرزمینی، بافت خاک، فاصله از آبراهه و فاصله از گسل استفاده شده است. هر کدام از معیار های مورد بررسی طبق نظر کارشناسی و با استفاده از نرم افزار Experchoice وزن گذاری گردید. در نهایت با توجه به مقایسه تحلیلی، پهنه های مناسب وضع موجود شهر و نقشه ژئومورفولوژی منطقه بر اساس نقاط بحرانی با پهنه های مناسب حاصل از تحلیل سلسله مراتبی و سیستم اطلاعات جغرافیایی انجام گرفت. نتایج تحقیق حاکی از این است که نقش عوامل ژئومورفولوژی در مکان گزینی بخش میمند بسیار مؤثرتر از دیگر عوامل محیطی بوده است. همچنین تحلیل داده ها نشان می دهد که بخش میمند و محلات مختلف آن در معرض تهدید عوامل مختلف محیطی قرار دارند. برخی از این عوامل نظیر شیب به صورت جدی محدودیت ایجاد نموده و شرایط نامناسبی را برای وقوع سایر مخاطرات محیطی نظیر حرکات دامنه ای فراهم می کند. بدین منظور باید به تبعیت از فرایندهای ژئومورفولوژیک روند گسترش شهر امتداد یابد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
89 - مدل توسعه شهر ساحلی گمیشان بر اساس عوامل محیطی و تجزیه و تحلیل مکانی
مرضیه حسینی ابراهیم مقیمی محمدرضا ثروتیتوسعهی شهر فرآیندی اجتناب ناپذبر بوده که ناشی از عوامل متعدد میباشد و پیامد آن توسعهشهر در جهتها و نقاط مختلف است. رشد شهرها به صورت غیر علمی پیامدها و آثار نامطلوبیاز قبیل شلوغی بیش از حد در بعضی از قسمتهای شهر، افزایش ترافیک، از بین رفتن منابع وظرفیتهای کشاورزی در اطر چکیده کاملتوسعهی شهر فرآیندی اجتناب ناپذبر بوده که ناشی از عوامل متعدد میباشد و پیامد آن توسعهشهر در جهتها و نقاط مختلف است. رشد شهرها به صورت غیر علمی پیامدها و آثار نامطلوبیاز قبیل شلوغی بیش از حد در بعضی از قسمتهای شهر، افزایش ترافیک، از بین رفتن منابع وظرفیتهای کشاورزی در اطراف شهر، صدمه و آسیب بهه میهیز زیسهت، کهاهش امکانهات وخدمات شهری برای بعضی مناطق و ... را در پی دارد. برای اینکه بتهوان مشهکتت حاصهل ازتوسعه شهر را کمتر کرد و عوامل مختلف از قبیل عوامل اکولوژیکی مانند شهیب، جههت شهیب،ارتفاع، کاربری اراضی اقلیم و زمین شناسی و ... را در توسعه شهری دخیل داد بایهد از روشهیاستفاده کرد که به تواند عواملی را که در توسعه شهری دخالت دارد را براساس درجهه اهمیهتآنها در طرح توسعهی شهری وارد کند و ظرفیتههای طبیعهی توسهعه را در نبهر بدیرنهد و ازسامانههای اطتعات مکانی اسهتفاده نماینهد. در ایهن مقالهه بها اسهتفاده از GIS ARC جههتشناسایی مناطق مناسب توسعه، اولویت بندی مناطق شناسایی شده و تیلیل سلسهله مراتبهینسبت به شناخت مناطق دارای استعداد توسعه اقدام شده است. برای دستیابی به ایهن ههدفابتدا عوامل مؤثر در توسعه کالبدی شهر بر اساس ظرفیتهای مییطی شناسهایی شهدهانهد وسپس عوامل و دادهها مهؤثر را در پایدهاه داده در GIS ARC تبهدیل گردیهده و در ادامهه جههتانتخاب بهترین منطقه و اولویت بندی مناطق توسعه، عوامل اثرگذار در توسعهی شههری را بهااستفاده از روش تیلیل سلسله مراتبی) AHP ( بر اساس درجه اهمیت عوامل تأثیرگذار نسبت بههم مقایسه شده و آنداه با استفاده از توابع تیلیل مکانی در GIS ARC منهاطق مناسهب جههتتوسعه بر اساس اولویت تعیین گردیدهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
90 - تعیین جهات مناسب توسعه شهری بر اساس مناطق ممنوعه ژئومورفولوژیکی (مطالعه موردی: شهرستان فارسان)
امیر صفاری حمید گنجائیان مژده فریدونی کردستانی زهرا حیدریتوسعه شهری بدون در نظر گرفتن ویژگی های ژئومورفولوژی منجر به مخاطرات محیطی و تهدید برای جوامع انسانی می‌شود. با توجه به اینکه شهرستان فارسان از نظر ژئومورفولوژیکی با محدودیت های زیادی مواجه است، هدف از تحقیق حاضر این است تا با اعمال مناطق ممنوعه توسعه شهری، مناطق مستعد ت چکیده کاملتوسعه شهری بدون در نظر گرفتن ویژگی های ژئومورفولوژی منجر به مخاطرات محیطی و تهدید برای جوامع انسانی می‌شود. با توجه به اینکه شهرستان فارسان از نظر ژئومورفولوژیکی با محدودیت های زیادی مواجه است، هدف از تحقیق حاضر این است تا با اعمال مناطق ممنوعه توسعه شهری، مناطق مستعد توسعه سکونتگاه های شهرستان فارسان شناسایی شوند. تحقیق حاضر بر مبنای روش های نرم افزای، کتابخانه ای و تحلیلی استوار است. در این تحقیق از 8 پارامتر شیب، جهت شیب، ارتفاع، زمین شناسی، کاربری اراضی، فاصله از گسل، فاصله از رودخانه و فاصله از نقاط شهری برای ارزیابی تناسب زمین استفاده شده است. همچنین به‌منظور تجزیه و تحلیل داده ها و مکان گزینی مناطق مستعد جهت اهداف مورد نظر از روش مناطق ممنوعه و مدل های منطق فازی و AHP استفاده شده است. روش کار به‌گونه‌ای است که پس از تهیه لایه های اطلاعاتی، مناطق ممنوعه جهت اهداف توسعه شهری شناسایی شده و سپس با استفاده از مدل AHP وزن نهایی هر کدام از لایه های اطلاعاتی بدست آمده است. سپس در محیط GIS با استفاده از منطق فازی لایه های اطلاعاتی بر اساس وزن های بدست آمده و همچنین اعمال مناطق ممنوعه با هم تلفیق شده اند. روش بکارگرفته شده در تحقیق حاضر سبب شده تا مناطقی که جهت اهداف توسعه شهری مناسب نیستند جزء مناطق ممنوعه قرار گیرند. نتایج تحقیق بیانگر این است که بخش زیادی از وسعت شهرستان فارسان در مناطقی قرار دارند که حداقل از نظر یکی از معیارهای مورد نظر تناسب لازم را برای اهداف توسعه شهری ندارند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
91 - عملکرد گیاه پوششی فرانکنیا (Frankenia thymifolia) و تأثیر آن بر خصوصیات فیزیکوشیمیایی بسترهای کشت بازیافتی در چهار فصل مختلف در سیستم‌های دیوار سبز خارجی
منصوره جوزای فاطمه کاظمی امیر فتوتامروزه یکپارچه‎سازی طبیعت و ساختمان‎ها در قالب پشت‎بامها و دیوارهای سبز به عنوان یک راهبرد پایدار در شهرها مورد توجه قرار گرفته است. اما مطالعات روی بسترهای کشت ضایعاتی با جنبه ارگانیک که در این سیستم‎ها امکان استقرار به گیاهان بدهد، ناچیز است و دستیابی چکیده کاملامروزه یکپارچه‎سازی طبیعت و ساختمان‎ها در قالب پشت‎بامها و دیوارهای سبز به عنوان یک راهبرد پایدار در شهرها مورد توجه قرار گرفته است. اما مطالعات روی بسترهای کشت ضایعاتی با جنبه ارگانیک که در این سیستم‎ها امکان استقرار به گیاهان بدهد، ناچیز است و دستیابی به دیوار سبز خارجی پایدار، هنوز یک چالش است. هدف این مطالعه، ارزیابی پایداری گیاه پوششی فرانکنیا (Frankenia thymifolia) در چهار ترکیب بستر کشت (30 درصد کوکوپیت+ 65 درصد پرلیت+ 5 درصد ورمی کمپوست، 30 درصد خاکبرگ+ 65 درصد پرلیت+ 5 درصد ورمی‎کمپوست، 30 درصد کمپوست قارچ+ 65 درصد پرلیت+ 5 درصد ورمی کمپوست و خاک معمول مورد استفاده در فضای سبز به عنوان شاهد) در شرایط کشت در دیوار سبز خارجی بود. آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کا‎مل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اصلی فصول مختلف سال در چهار سطح و فاکتور دوم، بسترهای کشت در چهار سطح بود. همچنین آزمایش ویژگی های بسترهای کشت در انتهای پژوهش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. صفات مورفوفیزیولوژیک گیاه فرانکنیا و صفات فیزیکوشیمیایی بسترهای کشت در سطح احتمال %1 معنی دار شد. نتایج نشان داد که صفات سطح برگ، محتوی نسبی آب برگ، کلروفیل a، b و کل، کاروتنویید و تمامی صفات مربوط به ریشه در بسترهای حاوی مواد آلی بیشتر از خاک معمول بود. همچنین صفات فیزیکوشیمیایی مرغوب تر (وزن مخصوص ظاهری پایین تر، تخلخل بیشتر، خاکستر کمتر، حجم هوای بیشتر و اسیدیته بیشتر)، در بسترهای کشت آلی بیشتر از بستر خاک معمولی بود. نتایج این پژوهش، استفاده از کمپوست قارچ شسته شده به همراه پرلیت و ورمی کمپوست، به جای بسترهای وارداتی رایج دیوار سبز را تایید می کند. همچنین، استفاده از گیاه فرانکنیا در شرایط آب و هوایی مشابه شهر مشهد در چهار فصل سال در دیوارهای سبز خارجی پیشنهاد می‎شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
92 - شاخص های استراتژی توسعه شهری و پهنه های فرسوده شهرهای میانی استان مازندران
یاسر قاسمی اسدالله دیوسالار پری شکری فیروزجاه مهناز کشاورزیکی از ارکان مهم و تعیین‌کننده درروند توسعه، پویایی و پایایی هر جامعه شهری، سیاستگذاری و برنامه‌ریزی جامع در زمینه ساماندهی بافت قدیمی و فرسوده شهری است. برنامه ریزی و مدیریت ساماندهی بافت های فرسوده شهر می تواند ضمن ارتقاء سطح کیفی استانداردهای زندگی ساکنین محلات فرس چکیده کاملیکی از ارکان مهم و تعیین‌کننده درروند توسعه، پویایی و پایایی هر جامعه شهری، سیاستگذاری و برنامه‌ریزی جامع در زمینه ساماندهی بافت قدیمی و فرسوده شهری است. برنامه ریزی و مدیریت ساماندهی بافت های فرسوده شهر می تواند ضمن ارتقاء سطح کیفی استانداردهای زندگی ساکنین محلات فرسوده، سبب پایداری توسعه در تمامی ابعاد زندگی شهری شود. در چند دهه‌ی گذشته عدم کفایت سیاست‌های توسعه شهری متداول در زمینه ساماندهی بافت های فرسوده، ضرورت بکارگیری رویکرد نوینی چون استراتژی توسعه شهری را جهت احیا و بازآفرینی می‌طلبد. در این راستا هدف این پژوهش، ارزیابی و تحلیل شاخص های استراتژی توسعه شهری در پهنه فرسوده مرکزی شهرهای میانی استان مازندران می باشد. روش مورد استفاده در این تحقیق از نوع توصیفی– تحلیلی و به لحاظ هدف کاربردی و توسعه ای است. روش گردآوری اطلاعات بصورت کتابخانه ای و میدانی بوده که برای جمع‌آوری اطلاعات میدانی از پرسشنامه استفاده شده است. اطلاعات جمع آوری شده وارد نرم افزار spss شده و سپس با استفاده از آمارهای استنباطی و مدل‌های آنتروپی و ساو مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته‌است. نتایج پژوهش حاکی ازآن است که پهنه مرکزی شهرهای موردمطالعه در برخورداری از شاخصهای استراتژی توسعه شهری از وضعیت مطلوبی برخوردار نمی باشند. از میان شاخص های استراتژی توسعه شهری بیشترین میزان تحقق مربوط به شاخص قابل زندگی بودن با میانگین 2.39 و مقدار توزیع 10.89- و کمترین میزان تحقق مربوط به شاخص بانکی بودن با میانگین 2.24 و مقدار توزیع 12.26- می باشد. براساس مدلSaw به‌لحاظ برخورداری از شاخصهای استراتژی توسعه شهری، شهر قائمشهر در مقایسه با دیگر شهرها از وضعیت بهتری برخوردار بوده و شهر بابل در رتبه آخر قرار گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
93 - تحلیل بافت شهری با استفاده از روش ترانسکت نمونه موردی: شهر ارومیه
حسین نظم فر علی عشقی چهاربرج منیره عمرانیبررسی بافت شهر، وضعیت و تراکم فضاهای ساخته‌شده و فضاهای باز موجود در شهر را مشخص می‌سازد و در تصمیم‌گیری‌های نهایی به‌منظور توزیع بهینه خدمات و ارتقاء کیفیت فضاهای شهری نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. این پژوهش با هدف بررسی بافت شهری ارومیه به‌منظور ارزیابی وضعیت فضای باز عموم چکیده کاملبررسی بافت شهر، وضعیت و تراکم فضاهای ساخته‌شده و فضاهای باز موجود در شهر را مشخص می‌سازد و در تصمیم‌گیری‌های نهایی به‌منظور توزیع بهینه خدمات و ارتقاء کیفیت فضاهای شهری نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. این پژوهش با هدف بررسی بافت شهری ارومیه به‌منظور ارزیابی وضعیت فضای باز عمومی و سبز در مقایسه با فضاهای ساخته‌شده و توده‌ها انجام‌شده است. جهت تحلیل دادهها و بررسی کمی وضعیت بافت شهر ارومیه از روش Transect که عمدتاً در تحلیل‌های اکولوژی منظر استفاده می‌شود بهره گرفته‌شده است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی با هدف کاربردی است. قلمرو پژوهش شهر ارومیه میباشد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که در ترانسکت (T1)که از شمال غرب تا جنوب شرق شهر، فضایی‌های ساخته‌شده بین قطعات 60تا 100 متراکم، نقضان فضاهای سبز به جزء در قطعات 80 تا100 و کمبود فضاهای باز به جزء در قطعات 34و 63 نمایان است. در ترانسکت (T2) که از غرب تا شرق شهر، قسمت غربی بالاترین تراکم اراضی ساخته‌شده و قسمت شرقی بالاترین تراکم اراضی کشاورزی و باغات را دارد در بخش مرکزی نیز بین قطعات 30تا80 نقضان شبکه معابر وجود دارد. در ترانسکت (T3) که از جنوب غرب تا شمال شرق شهر، تراکم فضاهای ساخته‌شده در مرکز شهر به 85 درصد افزایش‌یافته، نقضان شبکه معابر، کمبود اراضی کشاورزی و فضاهای سبز و باز به‌ویژه در بخش میانی ترانسکت ها 15تا76 نمایان است. در ترانسکت (T4) که از جنوب تا شمال شهر، تراکم فضاهای ساخته‌شده در بین قطعات بخش مرکزی 40 تا 60 افزایش یافته و کمبود فضاهای سبز و باز به‌وضوح آشکار است. در یک جمع‌بندی کلی می‌توان گفت سیمای شهر ارومیه متشکل از سه نوع بافت شامل؛ بافت مرکز متراکم با حداقل فضاهای باز و سبز و حداکثر ساخت‌وساز، بافت حاشیه قسمت مرکزی که در آن از تراکم ساخت‌وسازها تا حدودی کاسته شده، و بافت حاشیه‌ای متشکل از اراضی ساخته نشده و بایر و باغات و اراضی کشاورزی است. به‌این‌ترتیب از مرکز شهر به سمت طرفین از میزان سطوح ساخته‌شده کاسته می شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
94 - تحلیلی بر شاخصهای برنامه‌ریزی محله محور در توسعه پایدار شهری (مطالعه موردی: محله گلپا شهر همدان)
منوچهر احقر عباس ملک حسینیهدف از این تحقیق تحلیلی بر شاخص های برنامه ریزی محله محور در توسعه پایدار شهری می باشد. ابعاد توسعه پایدار مشخص و گویه های آن موردِ مطالعه قرار گرفت. سنجش با استفاده از روش ترکیبی (پیمایش در زمره روش های کمّی و بحث گروهی متمرکز در زمره روش های کیفی، به عنوان یک روش تکمی چکیده کاملهدف از این تحقیق تحلیلی بر شاخص های برنامه ریزی محله محور در توسعه پایدار شهری می باشد. ابعاد توسعه پایدار مشخص و گویه های آن موردِ مطالعه قرار گرفت. سنجش با استفاده از روش ترکیبی (پیمایش در زمره روش های کمّی و بحث گروهی متمرکز در زمره روش های کیفی، به عنوان یک روش تکمیلی پس از پیمایش) قرار گرفت. جامعه آماری این تحقیق را کارشناسان و صاحب نظران در زمینه شهرسازی و بخشی هم توسط افراد بومی محله تشکیل می دهند. بیشترین ضرایب شاخص توسعه پایدار در برنامه ریزی محله محور مربوط به قیمت مسکن با ضریب 426/0 (001/0)، مشارکت جامعه با مقدار 526/0 (001/0)، درآمد با مقدار 633/0 (001/0) و مسکن و محیط ساخته شده با مقدار 758/0 (0001/0) می باشند. همچنین نتایج نشان داد سطح معناداری دو متغیر جنسیت و شاخص های توسعه پایدار برابر با 156/0 (بیشتر از 05/0) است که حاکی از عدم معناداری رابطه بین این دو متغیر است. نتایج نشان داد بین سن و شاخص های توسعه پایدار پاسخگویان ساکن محله گلپا سطح معناداری این دو متغیر برابر با 000/0 (کمتر از 05/0) است، می توان گفت رابطه معناداری بین دو متغیر وجود دارد. میزان همبستگی این دو متغیر برابر با 507/0 است، که نشان دهنده همبستگی متوسط به پایین و مستقیم بین این دو متغیر است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
95 - تدوین برنامه‌ریزی استراتژیک فضای شهری با رویکرد توسعه پایدار شهری نمونه موردی: بندر بوشهر
هاجر جهانشاهی حمیدرضا وارثیرشد سریع جمعیت و به موازات آن افزایش مشکلات و ناهنجاری های کالبدی و غیرکالبدی در شهرهای امروزه به همراه ناکارآمدی طرح های توسعه شهری سنتی جهت بر طرف نمودن این مشکلات، سبب گردیده که برنامه ریزان به دنبال ارائه رویکردهای نوین در برنامه ریزی شهری باشند. از جمله رویکردهای ن چکیده کاملرشد سریع جمعیت و به موازات آن افزایش مشکلات و ناهنجاری های کالبدی و غیرکالبدی در شهرهای امروزه به همراه ناکارآمدی طرح های توسعه شهری سنتی جهت بر طرف نمودن این مشکلات، سبب گردیده که برنامه ریزان به دنبال ارائه رویکردهای نوین در برنامه ریزی شهری باشند. از جمله رویکردهای نوین، برنامه ریزی استراتژیک شهری می باشد. پژوهش پیش رو به بررسی شاخص های گوناگون توسعه شهری با رویکرد برنامه ریزی استراتژیک در بندر بوشهر جهت شناسایی استراتژی های مناسب توسعه شهری در راستای توسعه پایدار می پردازد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر نوع روش تحقیق توصیفی-تحلیل می باشد. روش گردآوری اطلاعات و داده های آن کتابخانه ای و میدانی میباشد. روش پیمایشی از طریق مصاحبه و تکمیل پرسشنامه از 30 تن از کارشناسان و متخصصان حوزه برنامه ریزی شهری است. در نهایت از تکنیک سوات (SWOT) جهت بررسی استراتژی های توسعه شهری و از تکنیک ماتریس کمّی برنامه‌ریزی استراتژیک (QSPM) جهت اولویت بندی استراتژی های توسعه شهری مورد استفاده قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان می دهد نمره نهایی عوامل داخلی 839/2 و نمره نهایی عوامل خارجی 895/2 است که در میان چهار موقعیت تهاجمی، محافظه کارانه، تدافعی و رقابتی، این شاخص ها در موقعیت رقابتی قرار دارند. در نهایت با استفاده از مدل تکنیک ماتریس کمّی برنامه‌ریزی تعداد 9 استراتژی جهت توسعه شهر بوشهر پیشنهاد و رتبه بندی شدند این استراتژی ها عبارتند از؛ مدیریت یکپارچه، راهبرد رشد هوشمند، بازیافت زمین های بایر و اراضی نظامی، ساماندهی بافت های فرسوده، بالا بردن خدمات شهری، بهره گیری از قابلیت های توریسم خارجی، بهره‌گیری از رویکرد انتقال حق توسعه، کاهش دخالت و دست کاری بی برنامه در اکوسیستم دریا، افزایش مشارکت شهروندان. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
96 - بررسی تطبیقی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از روش شی‌گرا (مطالعه موردی: تبریز و کرج)
ابوالفضل قنبری موسی واعظی رحیمه رستمی مائده باکوییتوسعه و گستردگی شهرها از عوامل اصلی در تغییرات کاربری اراضی است که عدم توجه به آن سبب مشکلات زیست‌محیطی، اقتصادی- اجتماعی شده است. از اینرو، تحقیق حاضر به بررسی تطبیقی توسعه شهری و تغییرات کاربری اراضی در دو کلانشهر تبریز و کرج در بازه‌ی زمانی 2000 تا 2017 پرداخته است چکیده کاملتوسعه و گستردگی شهرها از عوامل اصلی در تغییرات کاربری اراضی است که عدم توجه به آن سبب مشکلات زیست‌محیطی، اقتصادی- اجتماعی شده است. از اینرو، تحقیق حاضر به بررسی تطبیقی توسعه شهری و تغییرات کاربری اراضی در دو کلانشهر تبریز و کرج در بازه‌ی زمانی 2000 تا 2017 پرداخته است. پژوهش از نظر نوع کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی میباشد. برای تجزیه و تحلیل دادهها از روش شی‌گرا و مدل هلدرن استفاده شده است. نتایج تحقیق نمایانگر رشد سریع‌تر کرج نسبت به تبریز میباشد؛ به طوری که تبریز 2/4 درصد و کرج 7 درصد توسعه پیدا کرده است و این توسعه در بازه‌های تعیین شده به ترتیب 5/1، 2 و 5/0 درصد در تبریز و 4، 2 و 1 درصد در کرج میباشد. در کرج مراتع با بیشترین تخریب (10 درصد)، و در تبریز کاربری مختلط باغی و زراعی با 5/4 درصد بیشترین تخریب را داشته است. نتایج مدل هلدرن نشان می‌دهد که رشد کرج صد درصد از رشد جمعیت پیروی کرده است و رشد بالای جمعیت اثر رشد بدقواره شهری را خنثی کرده است و در تبریز 55/0 درصد از رشد، ناشی از افزایش جمعیت و 45/0 درصد از رشد، ناشی از رشد بی‌قواره شهری میباشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
97 - دستیابی به شهر دانش با رویکرد توسعه شهری دانش¬بنیان (مورد پژوهی: شهر قزوین)
سیده زهرا حسینی زهرا السادات سعیده سعیده زرآبادیهمزمان با محبوب شدن توسعه¬شهری دانش¬بنیان به عنوان محصول¬اجتماعی پست¬مدرن در میان محققین حوزه شهری، این مفهوم به نقطه اتصال برنامه¬ریزان، اقتصاددانان، جغرافیدانان، و دیگر محققین حوزه اجتماعی مبدل شد. شهر قزوین یکی از شهرهایی است که در چشم¬انداز توسعه¬ای خود، دستیابی به چکیده کاملهمزمان با محبوب شدن توسعه¬شهری دانش¬بنیان به عنوان محصول¬اجتماعی پست¬مدرن در میان محققین حوزه شهری، این مفهوم به نقطه اتصال برنامه¬ریزان، اقتصاددانان، جغرافیدانان، و دیگر محققین حوزه اجتماعی مبدل شد. شهر قزوین یکی از شهرهایی است که در چشم¬انداز توسعه¬ای خود، دستیابی به شهردانش¬بنیان را هدف خود قرار داده¬است. با این وجود تاکنون راهبردهای شهر دانش¬بنیان در این شهر احصا نشده است. هدف اصلی این پژوهش ارائه راهبردهای برنامه¬ریزی توسعه¬شهری دانش¬بنیان با تکیه بر منابع و قابلیت¬های دانش¬بنیان قزوین است، تا با کمک آن بتواند در تبدیل به یک شهر دانش¬بنیان موفق عمل کند. روش پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی و رویکرد آن ترکیبی می¬باشد و در دو مرحله اصلی خلاصه می¬شود. در مرحله نخست پایه¬های نظری توسعه¬شهری دانش¬بنیان مبتنی بر تعاریف و ابعاد آن پیشنهاد شده¬است و در مرحله دوم بر پایه روش متاسوات، منابع و قابلیت¬های شهر قزوین و جایگاه رقابتی این شهر در میان رقبا برای ارائه راهبردهای دستیابی به شهر دانش-بنیان شناسایی شده است. بدین ترتیب با تعیین اهداف شهر قزوین، در چهار بعد نهادی، اقتصادی، فرهنگی-اجتماعی و محیطی به عنوان ابعاد اصلی پژوهش، نقشه جایگاه رقابتی و راهبردی شهر قزوین در میان رقبا در دو بعد محیطی-نهادی و اجتماعی-اقتصادی نشان داده شده است. یافته¬های پژوهش حاکی از آن است که برخورداری از پژوهشگران و حضور دانشگاه¬های مطرح در سطح کشور بیشترین میزان تناسب¬راهبردی و درجه¬اضطرار را داشتند، و تحریم و رکوداقتصادی و ضعف در سازوکار حمایت از جریان¬های علمی در کشور موانع اصلی و کلان تحقق اهداف بوده¬اند. از این رو توجه به راهبردهای دستیابی به توسعه¬شهری دانش¬بنیان در ابعاد نهادی، اجتماعی-فرهنگی، اقتصادی و محیطی در شهر قزوین برای تقویت قوت¬ها و برطرف¬کردن تهدیدها به عنوان پیش¬نیاز لازم توسعه¬شهری دانش¬بنیان، در شهر قزوین می¬باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
98 - شناسایی عوامل موثر بر تحقق شهر خلاق با رویکرد توسعه پایدار شهری
سید مصطفی موسوی مجید شمسپدیده شهری شدن جهان اتفاق افتاده است. چنان چه به تقریب ٤٠٠ شهر در جهان وجود دارد که جمعیت هر یک از آنها بیش از یک میلیون نفر می باشد. در نتیجه افزایش شدید جمعیت، تعادل و توازن شهرها از بین رفت. بر این اساس مشکلات و چالشهای فراوانی از جمله اسکان غیررسمی و زاغه‌نشینی، باف چکیده کاملپدیده شهری شدن جهان اتفاق افتاده است. چنان چه به تقریب ٤٠٠ شهر در جهان وجود دارد که جمعیت هر یک از آنها بیش از یک میلیون نفر می باشد. در نتیجه افزایش شدید جمعیت، تعادل و توازن شهرها از بین رفت. بر این اساس مشکلات و چالشهای فراوانی از جمله اسکان غیررسمی و زاغه‌نشینی، بافت‌های ناکارآمد، نابسامان و فرسوده، فقر شهری، آلودگی‌های زیست‌محیطی، بصری، هوا، آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی، گسست طبقات اجتماعی، ترافیک، کاهش روابط متقابل اجتماعی، از بین رفتن داراییهای طبیعی، اقتصاد غیررسمی و غیره فراروی کلانشهرها قرار گرفت. از این رو، برای مقابله با این چالشها و مسائل محیطی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و نهادی باید به ارایه راهکارهایی خلاقانه، نوآورانه و مبتنی بر دیدگاه‌های آینده پژوهانه همت‌گمارد. لذا لزوم تدوین یک الگوی مطلوب کلانشهر آینده مبتنی بر نظریات شهر خلاق برای کلانشهرها ضروری است؛ چنان چه انگیزه اصلی پژوهش حاضر توجه به این نکته ظریف و اثرگذار میباشد. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش ANP فازی استفاده می شود. نتایج نشان دهنده آن است که شاخص کالبدی (A3) بیشترین نزدیکی را به جواب ایده آل مثبت و بیشترین فاصله را از جواب ایده آل منفی دارا می باشد و الویت نخست مدل عوامل تحقق شهر خلاق با رویکرد توسعه پایدار شهری از لحاظ معیارهای موردنظر برای تاب آوری مدل عوامل تحقق شهر خلاق با رویکرد توسعه پایدار شهری می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
99 - ارائه مدل مطلوب سیاستی ارتقاء کیفیت مسکن: با رویکرد گرندد تئوری
محسن اسماعیلی کمال رهبری منشهدف از انجام این پژوهش، ارائه مدل مطلوب سیاستی ارتقاء کیفیت مسکن است. بر همین اساس در بخش مبانی نظری معیارهای برنامه‌ریزی مشارکتی، توسعه پایدار و بوم- محوری استخراج و جمع‌بندی نظری شد. این پژوهش داراي رویکردي کیفی بوده و از روش نظریه داده بنیاد (گرندد تئوري) به عنوان رو چکیده کاملهدف از انجام این پژوهش، ارائه مدل مطلوب سیاستی ارتقاء کیفیت مسکن است. بر همین اساس در بخش مبانی نظری معیارهای برنامه‌ریزی مشارکتی، توسعه پایدار و بوم- محوری استخراج و جمع‌بندی نظری شد. این پژوهش داراي رویکردي کیفی بوده و از روش نظریه داده بنیاد (گرندد تئوري) به عنوان روش تحقیق استفاده شده است. روش گردآوري دادهها، مطالعه اسناد بالادستی و مصاحبه‌هاي عمیق و باز با 15 نفر از نخبگان آگاه از موضوع مورد بحث است. مصاحبه‌ها در ابتدا به صورت اکتشافی و توصیفی بوده‌اند و به تدریج پس از انجام هر مصاحبه، کدگذاري داده‌هاي حاصل از مصاحبه‌ها انجام می‌گردید. براي تحلیل دادهها از روش مقایسه مداوم در طی سه مرحله کدگذاري باز، محوري و انتخابی استفاده شده است. تجزیه و تحلیل دادهها نشان داد که تئوري جوهری مدل مطلوب ارتقاء کیفیت مسکن داراي هشت مؤلفه: مکانیزم‌هاي مؤثر طراحی سیاست‌ها، برنامه‌ها و طرحهای توسعه، مکانیزم‌هاي مالی، مکانیزم‌های نهادی-قانونی، مکانیزم‌های شفاف‌سازی ضوابط و مقررات، مکانیزم‌هاي آموزش در دو سطح نخبگان دانشگاهی و نخبگان مردمی، مکانیزم‌های ارزشی و فرهنگی، مکانیزم‌هاي اصلاح ساختار مسکن و استقرار مدل مطلوب ارتقاء کیفیت مسکن میباشد که توسعه و موفقیت کیفیت مسکن در گرو تعامل و ارتباط با مکانیزم‌های تعریف شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
100 - نظام شهرسازی و توسعه شهری در ایران دوره ساسانی ( 651-224.م)
محمدمهدی جهان پرور زهرا جهان پرورشهر و شهرسازی یکی از ویژگی‌های تمدن بشری به شمار می‌رود. این پدیده از دو عنصر انسانی و ایدئولوژیکی به وجود آمده و بازتاب اوضاع و احوال اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی حاکم بر فضای جامعه است که به مرور در بستر زمان تحول یافته است. شهرسازی و توسعه شهری در دوره ساسانی یکی چکیده کاملشهر و شهرسازی یکی از ویژگی‌های تمدن بشری به شمار می‌رود. این پدیده از دو عنصر انسانی و ایدئولوژیکی به وجود آمده و بازتاب اوضاع و احوال اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی حاکم بر فضای جامعه است که به مرور در بستر زمان تحول یافته است. شهرسازی و توسعه شهری در دوره ساسانی یکی از مهمترین این تحولات است که در این پژوهش مورد توجه قرار گرفته و هدف از آن شناخت عوامل مؤثر بر بافت و الگوی شهری، مطالعه فضای کالبدی شهر و کارکردهای آن و نیز بررسی رابطه احداث شهر با اعتقادات جامعه عصر ساسانی است. در این پژوهش تحلیلی با بهره‌مندی از دادهها و اطلاعات اسنادی و کتابخانه‌ای، شهر و نظام شهر سازی ایران دوره ساسانی مورد مطالعه و واکاوی قرار گرفته است و به اقتضای شرایط زیست بوم، نوعی همطرازی در سبک شهرسازی ایرانیان دوره مذکور با مؤلفه‌های زیست محیطی و ایدئولوژیکی پدید آمده که علاوه بر رشد سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و نظامی، رونق اقتصادی را نیز در پی داشته است که می‌توان از این تجارب در شرایط کنونی بهره برد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
101 - رقابت‌پذیری شهرهای جدید (نمونه مطالعاتی: شهر جدید پرند)
سعید صابونی مصطفی بهزادفر حمیدرضا صارمیهدف مقاله شناخت مؤثرترین عوامل رقابت پذیری شهر جدید پرند و میزان اثرگذاری هر کدام میباشد. بدین منظور، از روش کیفی و رویکرد نظریه‌پردازی داده‌بنیاد بر اساس رهیافت نظری استراوس و کوربین (1998) استفاده شد. ابزار جمع‌آوری دادهها، مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته و روش گردآوری چکیده کاملهدف مقاله شناخت مؤثرترین عوامل رقابت پذیری شهر جدید پرند و میزان اثرگذاری هر کدام میباشد. بدین منظور، از روش کیفی و رویکرد نظریه‌پردازی داده‌بنیاد بر اساس رهیافت نظری استراوس و کوربین (1998) استفاده شد. ابزار جمع‌آوری دادهها، مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته و روش گردآوری اطلاعات، نمونه‌گیری هدفمند با 31 نفر از خبرگان آشنا به مباحث شهر جدید پرند (استادان دانشگاه‌ها و کارفرمایان مسکن و پروژه‌های شهری) تا حد اشباع نظری و کفایت مقوله‌ها بوده است. تجزیه و تحلیل دادهها در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام شد و براساس آن، مدل کیفی پژوهش طراحی گردید. در مرحله کیفی، در کد گذاری باز 61 مفهوم به دست آمد که در کدگذاری محوری به 19 مفهوم اصلی تقلیل یافت. یافته‌ها نشان داد از بعد اقتصادی، مولفه سرمایه‌گذاری و از بعد سیاسی – نهادی، مولفه حاکمیت قانونی و سازمانی با ضریب یک بیشترین تاثیر و در بعد اجتماعی، عدالت با ضریب (383/0) کمترین تاثیر را بر رقابت‌پذیری شهر جدید پرند دارند. دیگر نشانگرها دارای ضریب تعیین در محدوده متوسط بوده‌اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
102 - بررسی نقش طرحهای توسعه شهری در توسعه گردشگری شهر لمزان
محمد آور مرضیه موغلی محمدابراهیم عفیفیطرحهای توسعة شهری مهمترین ابزار ساماندهی شهرها به شمار می‌روند. به‌رغم همه‌ی تمهیداتی که در تهیه طرح‌ها و تنظیم محتویات آنها صورت گرفته است، بسیاری از این طرح‌ها در دستیابی به اهداف خود به‌خصوص توسعه گردشگری ناموفق بوده‌اند. هدف از این پژوهش بررسی نقش طرح های توسعه چکیده کاملطرحهای توسعة شهری مهمترین ابزار ساماندهی شهرها به شمار می‌روند. به‌رغم همه‌ی تمهیداتی که در تهیه طرح‌ها و تنظیم محتویات آنها صورت گرفته است، بسیاری از این طرح‌ها در دستیابی به اهداف خود به‌خصوص توسعه گردشگری ناموفق بوده‌اند. هدف از این پژوهش بررسی نقش طرح های توسعهی شهری بر توسعه گردشگری در شهر لمزان بود. روش پژوهش ترکیبی از نوع اکتشافی بود. محدودة انتخاب شده شهر لمزان مرکز مهران از توابع شهرستان بندرلگه در استان هرمزگان بود. به منظور شناسایی مهمترین معیارهای تأثیرگذار ابتدا از طریق مصاحبه با 20 نفر از کارشناسان و برنامه ریزان شهری اقدام به شناسایی موانع توسعه گردشگری شد. معیارهای شناساسی شده عبارتند از: 1- موانع و مشکلات مدیریت شهری، 2- مسائل و مشکلات تصویب طرح، 3- مسائل و مشکلات فرآیند تهیة طرح بودند. معیارها در قالب پرسشنامة دلفی فازی در اختیار جامعة آماری متشکل از 120 نفر از مدیران ارشد شهری، و اعضای هیأت علمی قرار گرفت. نتایج تحلیل واریانس نشان داد طرحهای توسعه شهری بر توسعه گردشگری شهر لمزان تأثیر داشته است. همچنین نتایج آزمون t نشان داد مدیریت شهری، فرایند تصویب طرح و فرایند تهیه طرح بر توسعه گردشگری شهر لمزان تأثیر داشته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
103 - تحلیل جامعه شناختی تاثیرات صنعت گردشگری بر توسعهی شهری قزوین
مریم مافی مصطفی ازکیا غلامرضا لطیفینحوه تصمیم‌گیری و سیاستگذاری مدیران و برنامه‌ریزان شهری به توسعه پایدار شهری از مهمترین سیاست‌های گردشگری پایدار شهری است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل جامعه شناختی تاثیرات صنعت گردشگری بر توسعه شهری قزوین میباشد. روش پژوهش: توصیفی و تحلیلی است و چهارچوب نظری پژوهش، توسعه چکیده کاملنحوه تصمیم‌گیری و سیاستگذاری مدیران و برنامه‌ریزان شهری به توسعه پایدار شهری از مهمترین سیاست‌های گردشگری پایدار شهری است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل جامعه شناختی تاثیرات صنعت گردشگری بر توسعه شهری قزوین میباشد. روش پژوهش: توصیفی و تحلیلی است و چهارچوب نظری پژوهش، توسعه پایدار گردشگری و حکمرانی مطلوب می باشد. با استفاده از آماره رگرسیون چند متغیره و تکنیکSWOT، از140نفر گردشگر نوروزی و 120نفر از مدیران مراکز اقامتی و پذیرایی و ... جمع آوری داده ها انجام شده است. اعتبار پژوهش تایید نظر متخصصان و با آلفای کرونباخ 70 صدم به تایید رسید. نتایج یافته ها نشان می دهد: بالاترین میانگین موثر از نظر ذینفعان، در ابعاد، قوت‌ها: موافقت مردم با توسعه گردشگری83/4، رضایت از زندگی در شهر09/4 و افزایش درآمد گردشگری80/3 و فرصت‌ها: پتانسیل ها و تعدد آثار در شهر64/4 و جذابیت‌های تاریخی23/4 و حضور فعال زنان در مشاغل گردشگری4 .ضعف: کمبود دسترسی و کیفیت مراکز اقامتی به ترتیب8/3 و5/3، ناکافی بودن امکانات مورد نیاز گردشگران 45/3. تهدید: عدم برنامه‌ریزی منسجم گردشگری شهر63/3 عدم سرمایه‌گذاری گردشگری شهر58/3، تغییر کاربری باغستان سنتی قزوین79/2. بالاترین میانگین موثر از نظر گردشگران در ابعاد، قوت‌ها: تنوع چشم‌اندازهای گردشگری 08/4، احساس امنیت05/4، پاکیزگی آب و هوا04/4، فرصت‌ها: پتانسیل‌های متعدد28/4، توصیه به دوستان20/4، انگیزه دیدار دوباره14/4. ضعف: کیفیت نامناسب مراکز اقامتی20/3، ترافیک بافت تاریخی16/3 ، عدم دسترسی به اطلاع‌رسانی19/3. تهدید: عدم استفاده درست از منابع03/3، عدم انسجام مدیریت گردشگری3، عدم سرمایه‌گذاری گردشگری58/2. بنابراین توانمندسازی حکومت با مسئولیت پذیری اجتماعی و فرهنگی در گردشگری با محوریت صنایع فرهنگی و صنایع خلاق مورد تاکید است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
104 - بررسی عوامل اجتماعی موثر بر توسعه شهر تبریز با رویکرد کیفی
عاطفه محمدی محمد عباس زاده محمدباقر علیزاده اقدم فاطمه گلابیبا توجه به نقش به‌سزای توسعه شهری در عصر حاضر دستیابی به آن جزو اهداف تمام کشورها است. این حال بررسی‌ها نشان می‌دهد که شهر تبریز راه طولانی برای دستیابی به توسعه در پیش دارد. هدف مقاله حاضر شناسایی مفاهیم اجتماعی مرتبط با توسعه در شهر تبریز میباشد. روش مورد استفاده ا چکیده کاملبا توجه به نقش به‌سزای توسعه شهری در عصر حاضر دستیابی به آن جزو اهداف تمام کشورها است. این حال بررسی‌ها نشان می‌دهد که شهر تبریز راه طولانی برای دستیابی به توسعه در پیش دارد. هدف مقاله حاضر شناسایی مفاهیم اجتماعی مرتبط با توسعه در شهر تبریز میباشد. روش مورد استفاده این پژوهش، کیفی و استراتژی داده‌بنیاد میباشد. دادهها با استفاده از تکنیک مصاحبه نیمه‌ساختار‌یافته جمع‌آوری شد. جامعه آماری پژوهش متخصصین شهر تبریز می‌باشند که دارای سمت اجرایی، تجربه یا سواد در حیطه توسعه شهر تبریز می‌باشند. نمونه این پژوهش شامل45 نفر از متخصصین توسعه و مسئولین شهری دارای سمت اجرایی (مدیران عالی رتبه شهرداری و استانداری، فرمانداری، اعضای شورای شهر، اساتید دانشگاه، موسسان و فعالان سازمان-های مردم نهاد (سمن‌ها) و مسئولین ذیربط) میباشد. روش نمونه‌گیری بر اساس روش مورد استفاده و هدف پژوهش، هدفمند بود. یافته‌های پژوهش نشان داد؛ 5 مفهوم اجتماعی که تاثیر زیادی بر توسعه شهر تبریز دارند عبارتند از؛اختلال در مجاری جامعه‌پذیری، فرسایش اعتماد اجتماعی، ضعف همگرایی اجتماعی و سیاسی، ضعف ارتباط متقابل احزاب و گروههای واسط با مردم و گسترش بی‌تفاوتی اجتماعی. از دیدگاه متخصصین رابطه این 5 مفهوم با توسعه شهری رابطه‌ای معکوس می-باشد؛ به این معنی که با گسترش هر یک از این مفاهیم، روند دستیابی به توسعه شهری در تبریز کند‌تر می‌شود. نهایتا ضعف حکمرانی اجتماعی(اختلال در کارکرد خرده نظام اجتماعی) به‌عنوان هسته مرکزی پژوهش انتخاب شد. یافته‌های این پژوهش همسو با نظریات گیدنز، مک‌للند، لیپست، هیگن و نورث و یافته‌های پژوهش‌های تجربی میباشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
105 - تحلیل جامعه شناختی تأثیرمولفه های اجتماعی واقتصادی توسعه شهری بر کیفیت زندگی (مورد مطالعه: شهروندان شهر آزادشهر )
شهرزاد بذرافشانپیشرفت شهر وشهرنشینی وتوسعه شهری یکی جمله از مسائل اجتماعی شهری می باشد وبهبود کیفیت زندگی درهرجامعه ای ،یکی از مهمترین اهداف اصلی آن جامعه می باشد این پژوهش با هدف ارزیابی تأثیر توسعه شهری بر کیفیت زندگی صورت پذیرفته است. نظریات غالب دراین پژوهشی نظریه های تکاملی وتم چکیده کاملپیشرفت شهر وشهرنشینی وتوسعه شهری یکی جمله از مسائل اجتماعی شهری می باشد وبهبود کیفیت زندگی درهرجامعه ای ،یکی از مهمترین اهداف اصلی آن جامعه می باشد این پژوهش با هدف ارزیابی تأثیر توسعه شهری بر کیفیت زندگی صورت پذیرفته است. نظریات غالب دراین پژوهشی نظریه های تکاملی وتمایز ساختی وکارکردی ازجمله نظریه های دورکیم وپارسنز مربوط است می باشند. این پژوهش بر اساس معیار هدف در گروه پژوهش‌های کاربردی، بر اساس معیار زمان گردآوری دادهها در گروه پژوهش‌های پیمایشی، بر اساس معیار ماهیت دادهها و مبنای پژوهش یک پژوهش کمی میباشد. اصلی‌ترین ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش 2 پرسشنامه استاندارد (کیفیت زندگی و توسعه شهری) میباشد طیف مورداستفاده در پرسشنامه این پژوهش طیف لیکرت میباشد. پایایی ابزار پژوهش نیز بر اساس آزمون آلفای کرونباخ برای متغیر کیفیت زندگی (72/0)، و برای متغیر توسعه شهری (75/0) به تأیید رسیده است، جامعه آماری این پژوهش 43763 شهروندان شهر آزادشهر میباشد. حجم نمونه در این پژوهش با استفاده از نرم‌افزار نمونه‌گیری Spss Sample power برابر با 360 نفر و شیوه نمونه‌گیری در این پژوهش نمونه‌گیری در دسترس میباشد. ابزار تجزیه‌وتحلیل اطلاعات پرسشنامه‌ای این پژوهش نرم‌افزار آماری SPSS و AMOS میباشد. به‌منظور تعیین وجود یا عدم وجود تأثیر بین متغیرها و برآورد و تعمیم نتایج به‌دست‌آمده از حجم نمونه به جامعه آماری از مدل رگرسیونی ساده و چندگانه با متغیر پنهان جهت ارزیابی فرضیه‌های پژوهش استفاده گردیده است. با توجه به یافته‌های این پژوهش توسعه شهری بر کیفیت زندگی تأثیرگذار بوده است پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
106 - توسعه اقتصادی واحتماعی شهری برکیفیت زندگی شهری
شهرزاد بذرافشاناین پژوهش با هدف ارزیابی تأثیر توسعه شهری بر کیفیت زندگی صورت پذیرفته است. نظریات غالب دراین پژوهشی نظریه های تکاملی وتمایز ساختی وکارکردی ازجمله نظریه های دورکیم وپارسنز مربوط است می باشند. این پژوهش بر اساس معیار هدف در گروه پژوهش‌های کاربردی، بر اساس معیار زمان گردآ چکیده کاملاین پژوهش با هدف ارزیابی تأثیر توسعه شهری بر کیفیت زندگی صورت پذیرفته است. نظریات غالب دراین پژوهشی نظریه های تکاملی وتمایز ساختی وکارکردی ازجمله نظریه های دورکیم وپارسنز مربوط است می باشند. این پژوهش بر اساس معیار هدف در گروه پژوهش‌های کاربردی، بر اساس معیار زمان گردآوری دادهها در گروه پژوهش‌های پیمایشی، بر اساس معیار ماهیت دادهها و مبنای پژوهش یک پژوهش کمی میباشد. اصلی‌ترین ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش 2 پرسشنامه استاندارد (کیفیت زندگی و توسعه شهری) میباشد طیف مورداستفاده در پرسشنامه این پژوهش طیف لیکرت میباشد. پایایی ابزار پژوهش نیز بر اساس آزمون آلفای کرونباخ برای متغیر کیفیت زندگی (72/0)، و برای متغیر توسعه شهری (75/0) به تأیید رسیده است، جامعه آماری این پژوهش 43763 شهروندان شهر آزادشهر میباشد. حجم نمونه در این پژوهش با استفاده از نرم‌افزار نمونه‌گیری Spss Sample power برابر با 360 نفر و شیوه نمونه‌گیری در این پژوهش نمونه‌گیری در دسترس میباشد. ابزار تجزیه‌وتحلیل اطلاعات پرسشنامه‌ای این پژوهش نرم‌افزار آماری SPSS و AMOS میباشد. به‌منظور تعیین وجود یا عدم وجود تأثیر بین متغیرها و برآورد و تعمیم نتایج به‌دست‌آمده از حجم نمونه به جامعه آماری از مدل رگرسیونی ساده و چندگانه با متغیر پنهان جهت ارزیابی فرضیه‌های پژوهش استفاده گردیده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
107 - شناسایی چالشها و راهکارهای ظرفیت‌سازی نهادی در اجتماعات محله‌ای: یک مطالعه کیفی
رضا شادمان فر امیر حسین پورجوهری حسین ایمانی جاجرمیبا توجه به اهمیت ظرفیت‌سازی نهادی در اجتماعات محله‌ای پژوهش حاضر با هدف شناسایی چالشها و راهکارهای ظرفیت‌سازی نهادی در اجتماعات محله‌ای انجام شد. برای این کار ضمن بررسی ادبیات و پیشینه پژوهش، چهارچوب کلی سوالات مطالعه برای فاز کیفی مطالعه مشخص شد. اطلاعات با روش کیفی و چکیده کاملبا توجه به اهمیت ظرفیت‌سازی نهادی در اجتماعات محله‌ای پژوهش حاضر با هدف شناسایی چالشها و راهکارهای ظرفیت‌سازی نهادی در اجتماعات محله‌ای انجام شد. برای این کار ضمن بررسی ادبیات و پیشینه پژوهش، چهارچوب کلی سوالات مطالعه برای فاز کیفی مطالعه مشخص شد. اطلاعات با روش کیفی و با رویکرد تحلیل محتوای قراردادی از طریق مصاحبه با 20 نفر از صاحب نظران حوزه‌های شهرسازی، برنامه ریزی شهری، علوم اجتماعی و ... که از طریق روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شده بودند، جمع آوری شد. تجزیه و تحلیل دادهها در محیط نرم افزار مکس کیودا-2018 انجام شد. نتایج در دو مقوله اصلی چالشها و موانع ظرفیت‌سازی نهادی و راهکارهای ظرفیت‌سازی و 13 زیرمقوله شامل: تمامیت‌خواهی دولت و نهادسازی تحمیلی، عدم بومی‌سازی ظرفیت‌سازی نهادی، فقدان ساختار سازمانی ـ اجرایی کارآمد، موانع قانونی ـ حقوقی، تعارض منافع و پتانسیل فسادزای برنامه‌های مشارکت نهادی، سرمایه اجتماعی پایین، بافت اجتماعی نامتجانس و روابط ارگانیک، (طراحی و اجرای برنامه‌های مشارکتی، طراحی و بازنگری قوانین و آیین نامه‌ها، تقویت نقش پرورشگری نهادهای دولتی، برنامه‌ریزی محله محور پایین به بالا، افزایش سرمایه اجتماعی، پیوند سنت و مدرنیته در ظرفیت‌سازی نهادی ارائه شد. در نهایت انجام مناسب ظرفیت سازی مستلزم توجه به چالش ها و موانع و استفاده از راهکارهای مناسب از جمله همکاری و هماهنگی عناصر ظرفیت‌سازی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
108 - تحلیل جامعه شناختی تأثیرمؤلفه های اجتماعی واقتصادی توسعه شهری بر کیفیت زندگی (مورد مطالعه: شهروندان شهر آزادشهر)
شهرزاد بذرافشاناین پژوهش با هدف ارزیابی تأثیر توسعه شهری بر کیفیت زندگی صورت پذیرفته است. نظریات غالب در این پژوهش نظریههای تکاملی، تمایز ساختی و کارکردی ازجمله نظریههای دورکیم است. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش 2 پرسشنامه استاندارد (کیفیت زندگی و توسعه شهری) بود. طیف مورد اس چکیده کاملاین پژوهش با هدف ارزیابی تأثیر توسعه شهری بر کیفیت زندگی صورت پذیرفته است. نظریات غالب در این پژوهش نظریههای تکاملی، تمایز ساختی و کارکردی ازجمله نظریههای دورکیم است. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش 2 پرسشنامه استاندارد (کیفیت زندگی و توسعه شهری) بود. طیف مورد استفاده در پرسشنامه این پژوهش طیف لیکرت است. پایایی ابزار پژوهش نیز بر اساس آزمون آلفای کرونباخ برای متغیر کیفیت زندگی (72/0)، و برای متغیر توسعه شهری (75/0) به تأیید رسیده است، جامعه آماری این پژوهش 43763 شهروندان شهر آزادشهر میباشد. حجم نمونه در این پژوهش با استفاده از نرم‌افزار نمونه‌گیری Spss Sample power برابر با 360 نفر و شیوه نمونه‌گیری در این پژوهش نمونه‌گیری در دسترس میباشد. ابزار تجزیه‌وتحلیل اطلاعات پرسشنامه‌ای این پژوهش نرم‌افزار آماری SPSS و AMOS است. به‌منظور تعیین وجود یا عدم وجود تأثیر بین متغیرها و برآورد و تعمیم نتایج به‌دست‌آمده از حجم نمونه به جامعه آماری از مدل رگرسیونی ساده و چندگانه با متغیر پنهان جهت ارزیابی فرضیه‌های پژوهش استفاده شده است. با توجه به یافته‌های این پژوهش مؤلفه‌های توسعه شهری بر کیفیت زندگی تأثیرگذار بوده است پس می‌توان کیفیت زندگی را بر اساس توسعه شهری در جامعه آماری پیش‌بینی کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
109 - شناسایی چالشها و راهکارهای ظرفیت‌سازی نهادی در اجتماعات محله‌ای: یک مطالعه کیفی
رضا شادمان فر امیرحسین پورجوهری حسین ایمانی جاجرمیبا توجه به اهمیت ظرفیت‌سازی نهادی در اجتماعات محله‌ای پژوهش حاضر با هدف شناسایی چالشها و راهکارهای ظرفیت‌سازی نهادی در اجتماعات محله‌ای انجام شد. برای این کار ضمن بررسی ادبیات و پیشینه پژوهش، چهارچوب کلی سوالات مطالعه برای فاز کیفی مطالعه مشخص شد. اطلاعات با روش کیفی و چکیده کاملبا توجه به اهمیت ظرفیت‌سازی نهادی در اجتماعات محله‌ای پژوهش حاضر با هدف شناسایی چالشها و راهکارهای ظرفیت‌سازی نهادی در اجتماعات محله‌ای انجام شد. برای این کار ضمن بررسی ادبیات و پیشینه پژوهش، چهارچوب کلی سوالات مطالعه برای فاز کیفی مطالعه مشخص شد. اطلاعات با روش کیفی و با رویکرد تحلیل محتوای قراردادی از طریق مصاحبه با 20 نفر از صاحب نظران حوزه‌های شهرسازی، برنامه ریزی شهری، علوم اجتماعی و ... که از طریق روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شده بودند، جمع آوری شد. تجزیه و تحلیل دادهها در محیط نرم افزار مکس کیودا-2018 انجام شد. نتایج در دو مقوله اصلی چالشها و موانع ظرفیت‌سازی نهادی و راهکارهای ظرفیت‌سازی و 13 زیرمقوله شامل: تمامیت‌خواهی دولت و نهادسازی تحمیلی، عدم بومی‌سازی ظرفیت‌سازی نهادی، فقدان ساختار سازمانی ـ اجرایی کارآمد، موانع قانونی ـ حقوقی، تعارض منافع و پتانسیل فسادزای برنامه‌های مشارکت نهادی، سرمایه اجتماعی پایین، بافت اجتماعی نامتجانس و روابط ارگانیک، (طراحی و اجرای برنامه‌های مشارکتی، طراحی و بازنگری قوانین و آیین نامه‌ها، تقویت نقش پرورشگری نهادهای دولتی، برنامه‌ریزی محله محور پایین به بالا، افزایش سرمایه اجتماعی، پیوند سنت و مدرنیته در ظرفیت‌سازی نهادی ارائه شد. در نهایت انجام مناسب ظرفیت سازی مستلزم توجه به چالش ها و موانع و استفاده از راهکارهای مناسب از جمله همکاری و هماهنگی عناصر ظرفیت‌سازی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
110 - بررسی عوامل اجتماعی موثر بر توسعه شهر تبریز با رویکرد کیفی
عاطفه محمدی محمد عباس زاده محمدباقر علیزاده اقدم فاطمه گلابیبا توجه به نقش به سزای توسعه شهری در عصر حاضر دست یابی به آن جزو اهداف تمام کشورها است. با این حال بررسی ها نشان می دهد که شهر تبریز راه طولانی برای دست یابی به توسعه در پیش دارد. هدف مقاله حاضر شناسایی مفاهیم اجتماعی مرتبط با توسعه در شهر تبریز می باشد. روش مورد استفاد چکیده کاملبا توجه به نقش به سزای توسعه شهری در عصر حاضر دست یابی به آن جزو اهداف تمام کشورها است. با این حال بررسی ها نشان می دهد که شهر تبریز راه طولانی برای دست یابی به توسعه در پیش دارد. هدف مقاله حاضر شناسایی مفاهیم اجتماعی مرتبط با توسعه در شهر تبریز می باشد. روش مورد استفاده این پژوهش، کیفی و استراتژی داده بنیاد می باشد. داده ها با استفاده از تکنیک مصاحبه نیمه ساختار یافته جمع آوری شد. جامعه آماری پژوهش متخصصین شهر تبریز می باشند که دارای سمت اجرایی، تجربه یا سواد در حیطه توسعه شهر تبریز می باشند. نمونه این پژوهش شامل45 نفر از متخصصین توسعه و مسئولین شهری دارای سمت اجرایی (مدیران عالی رتبه شهرداری و استانداری، فرمانداری، اعضای شورای شهر، اساتید دانشگاه، موسسان و فعالان سازمان های مردم نهاد (سمن ها) و مسئولین ذیربط) می باشد. روش نمونه گیری بر اساس روش مورد استفاده و هدف پژوهش، هدف مند بود. یافته های پژوهش نشان داد؛ 5 مفهوم اجتماعی که تاثیر زیادی بر توسعه شهر تبریز دارند عبارتند از؛اختلال در مجاری جامعه پذیری، فرسایش اعتماد اجتماعی، ضعف همگرایی اجتماعی و سیاسی، ضعف ارتباط متقابل احزاب و گروه های واسط با مردم و گسترش بی تفاوتی اجتماعی. از دیدگاه متخصصین رابطه این 5 مفهوم با توسعه شهری رابطه ای معکوس میباشد؛ به این معنی که با گسترش هر یک از این مفاهیم، روند دست یابی به توسعه شهری در تبریز کند تر می شود. نهایتا ضعف حکمرانی اجتماعی(اختلال در کارکرد خرده نظام اجتماعی) به عنوان هسته مرکزی پژوهش انتخاب شد. یافته های این پژوهش همسو با نظریات گیدنز، مک للند، لیپست، هیگن و نورث و یافته های پژوهش های تجربی می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
111 - تحلیل جامعه‌شناختی تاثیرات صنعت گردشگری بر توسعه ی شهری قزوین
مریم مافی مصطفی ازکیا غلامرضا لطیفینحوه تصمیم‌گیری و سیاستگذاری مدیران و برنامه‌ریزان شهری به توسعه پایدار شهری از مهمترین سیاست‌های گردشگری پایدار شهری است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل جامعه شناختی تاثیرات صنعت گردشگری بر توسعه شهری قزوین میباشد. روش پژوهش: توصیفی و تحلیلی است و چهارچوب نظری پژوهش، توسعه چکیده کاملنحوه تصمیم‌گیری و سیاستگذاری مدیران و برنامه‌ریزان شهری به توسعه پایدار شهری از مهمترین سیاست‌های گردشگری پایدار شهری است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل جامعه شناختی تاثیرات صنعت گردشگری بر توسعه شهری قزوین میباشد. روش پژوهش: توصیفی و تحلیلی است و چهارچوب نظری پژوهش، توسعه پایدار گردشگری و حکمرانی مطلوب میباشد. با استفاده از آماره رگرسیون چند متغیره و تکنیکSWOT، از140نفر گردشگر نوروزی و 120نفر از مدیران مراکز اقامتی و پذیرایی و ... جمع آوری داده ها انجام شده است. اعتبار پژوهش تایید نظر متخصصان و با آلفای کرونباخ 70 صدم به تایید رسید. نتایج یافته ها نشان می‌دهد: بالاترین میانگین موثر از نظر ذینفعان، در ابعاد، قوت‌ها: موافقت مردم با توسعه گردشگری83/4، رضایت از زندگی در شهر09/4 و افزایش درآمد گردشگری80/3 و فرصت‌ها: پتانسیل ها و تعدد آثار در شهر64/4 و جذابیت‌های تاریخی23/4 و حضور فعال زنان در مشاغل گردشگری4 .ضعف: کمبود دسترسی و کیفیت مراکز اقامتی به ترتیب8/3 و5/3، ناکافی بودن امکانات مورد نیاز گردشگران 45/3. تهدید: عدم برنامه‌ریزی منسجم گردشگری شهر63/3 عدم سرمایه‌گذاری گردشگری شهر58/3، تغییر کاربری باغستان سنتی قزوین79/2. بالاترین میانگین موثر از نظر گردشگران در ابعاد، قوت‌ها: تنوع چشم‌اندازهای گردشگری 08/4، احساس امنیت05/4، پاکیزگی آب و هوا04/4، فرصت‌ها: پتانسیل‌های متعدد28/4، توصیه به دوستان20/4، انگیزه دیدار دوباره14/4. ضعف: کیفیت نامناسب مراکز اقامتی20/3، ترافیک بافت تاریخی16/3 ، عدم دسترسی به اطلاع‌رسانی19/3. تهدید: عدم استفاده درست از منابع03/3، عدم انسجام مدیریت گردشگری3، عدم سرمایه‌گذاری گردشگری58/2. بنابراین توانمندسازی حکومت با مسئولیت پذیری اجتماعی و فرهنگی در گردشگری با محوریت صنایع فرهنگی و صنایع خلاق مورد تاکید است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
112 - تحلیل و ارزیابی میزان تاثیرگذاری شاخص های رشد هوشمند بر توسعه شهری اراک
سمانه مومنی اصفهانی عباس ملک حسینیامروزه تئوری رشد هوشمند نقش بسیار مهمی در توسعه شهری دارد . این رویکرد تلاش می کند کیفیت زندگی انسان ها را ارتقا بخشد و در صدد پاسخگویی به مسائل و مشکلات اجتماعی- اقتصادی، زیست محیطی و کالبدی شهرها است و می تواند راهگشای مدیریت شهری برای استفاده بهینه از امکانات و حل مع چکیده کاملامروزه تئوری رشد هوشمند نقش بسیار مهمی در توسعه شهری دارد . این رویکرد تلاش می کند کیفیت زندگی انسان ها را ارتقا بخشد و در صدد پاسخگویی به مسائل و مشکلات اجتماعی- اقتصادی، زیست محیطی و کالبدی شهرها است و می تواند راهگشای مدیریت شهری برای استفاده بهینه از امکانات و حل معضلات شهری باشد، از آنجایی که رشد هوشمند پدیده ای نوین در کشور ما بوده و به دلیل محدودیت منابع و زمان، اولویت بندی اصول و شاخص های رشد هوشمند جهت اجرای صحیح توسعه شهری امری مهم و قابل توجه می باشد لذا این پژوهش به بررسی میزان تأثیر شاخص های رشد هوشمند بر توسعه شهر اراک می پردازد. این تحقیق از لحاظ هدف کاربری و از نظر روش توصیفی- تحلیلی است که روش جمع آوری داده ها و اطلاعات مورد نیاز از طریق مطالعات میدانی، کتابخانه ای و همچنین جمع آوری نظرات مسئولین و نخبگان شهرسازی و برنامه ریزی شهری در اراک بوده و جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار متلب و روش آنتروپی شانون و کوپراس استفاده شده است. نتایج حاصله بیانگر آن است که شاخص کالبدی – کاربری اراضی مهمترین شاخص رشد هوشمند در توسعه شهری اراک می باشد .همچنین در پایان با توجه به نتایج پژوهش و نیازهای شهر اراک، راهکارهایی به منظور اجرای هر چه بهتر توسعه هوشمند ارائه گردیده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
113 - ارائه مدل اثرات گردشگری اماکن ورزشی در توسعه شهری پایدار (مطالعه موردی: شهرستان مهدی شهر)
مسعود حاجی بیگ لو باقر مرسلهدف پژوهش حاضر، ارائه مدل اثرات گردشگری اماکن ورزشی در توسعه شهری پایدار میباشد. این تحقیق از دسته تحقیقات توصیفی – پیمایشی است که به صورت آینده‌نگر انجام شده است. جامعه آماری شامل اساتید تربیت بدنی دانشگاه، کارشناسان تربیت بدنی، کارشناسان گردشگری و لیدرهای تورها چکیده کاملهدف پژوهش حاضر، ارائه مدل اثرات گردشگری اماکن ورزشی در توسعه شهری پایدار میباشد. این تحقیق از دسته تحقیقات توصیفی – پیمایشی است که به صورت آینده‌نگر انجام شده است. جامعه آماری شامل اساتید تربیت بدنی دانشگاه، کارشناسان تربیت بدنی، کارشناسان گردشگری و لیدرهای تورهای گردشگری استفاده شد که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 384 نفر به صورت داوطلبانه به سوالات پرسشنامه پاسخ دادند. و پرسشنامه استاندارد گردشگری ورزشی کریمی (1390) و پرسشنامه توسعه شهری پایدار جاوید (1397) بین آنها توزیع و 258 پرسشنامه صحیح گردآوری و مورد تجزیه تحلیل قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل دادهها ابتدا از طریق آزمون کولموگروف اسمیرنف به برسی نرمال بودن داده‌های گردآوری شده پرداخته شد، سپس برای بررسی روایی سازه متغیرهای تحقیق و شاخصهای منتج از آنها از آزمون تحلیل عاملی تاییدی، استفاده گردید. و در نهایت به منظور آزمون فرضیه های پژوهش از روش مدل‌یابی معادلات ساختاری استفاده شد. همچنین برای تجزیه و تحلیل دادهها از نرم‌افزار SPSS نسخه 24 و لیزرل نسخه 1/8 بهره گرفته شد. نتایج نشان داد که مدل ارائه شده از برازش بالایی برخوردار است. بنابراین گردشگری ورزشی تاثیر مثبت و معناداری بر توسعه شهری پایدار در اماکن ورزشی شهرستان مهدیشهر دارد. همچنین گردشگری ورزشی تاثیر مثبت و معناداری بر مولفه‌های توسعه شهری پایدار (توسعه اقتصادی، توسعه اجتماعی و پایداری زیست محیطی) در اماکن ورزشی شهرستان مهدیشهر دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
114 - تحلیل عوامل موثر قدرت در توسعه شهری با روش FAHP نمونه موردی:شهر قزوین(1357-1397)
هومن باباپور زهره داودپور مریم معیتی فرشهر فضای تعامل قدرت‌های مختلف است؛ جایی که در آن تمرکز قدرت‌ها و فرهنگ‌ها متبلور است. قدرت به مثابه نهاد و حاکمیت به مثابه ساختار تلقی شده و رابطه آنها با یکدیگر براساس این دو مفهوم تعیین شده است که بر توسعه شهر اثرگذار است. لذا، در این مقاله به تحلیل و بررسی عوامل موث چکیده کاملشهر فضای تعامل قدرت‌های مختلف است؛ جایی که در آن تمرکز قدرت‌ها و فرهنگ‌ها متبلور است. قدرت به مثابه نهاد و حاکمیت به مثابه ساختار تلقی شده و رابطه آنها با یکدیگر براساس این دو مفهوم تعیین شده است که بر توسعه شهر اثرگذار است. لذا، در این مقاله به تحلیل و بررسی عوامل موثر قدرت در توسعه شهر قزوین بر اساس ابعاد سیاسی-قانونی (ایدئولوژیک)، اجتماعی-فرهنگی (هویتی)، اقتصادی و ارتباطی-زیرساختی پرداخته شده است. این پژوهش بر اساس ماهیت و روش توصیفی تحلیلی و بر اساس هدف از نوع کاربردی می باشد که در آن با مدل تحلیل سلسله مراتبی فازی به تحلیل داده‌های پژوهش پرداخته شده است. همچنین، به منظور ارزیابی میزان تاثیرگذاری عوامل موثر قدرت در شهر قزوین از 25 خبره استفاده گردیده شده است و از طریق انجام مصاحبه، اقدام به استخراج نظرها و دیدگاه‌های آنها شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که مؤلفه سیاسی و ایدئولوژیکی در جایگاه نخست واقع شده است و از لحاظ اثرگذاری بیشترین نقش را در قدرت شهرسازی شهر قزوین داشته است. مؤلفه‌های نیاز شهرداری به کسب درآمد و قوانین و مقررات نیز به ترتیب در جایگاه های دوم و سوم قرار دارند و در نهایت مؤلفه‌های ارتباطی، ضعف قدرت سیاسی و عدم استقلال عملکردی(شهرداری) و ایجاد شهرک های صنعتی به ترتیب کمترین نقش را در قدرت شهرسازی شهر قزوین داشته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
115 - شناسایی و اولویت بندی عوامل تاثیرگذار بر تقویت مشارکت جمعی در اجرای طرح های توسعه شهری (مورد پژوهش: کلانشهر تهران)
محمدعلی جهانبانی ملیحه احمدی مصطفی بهزادفراولویتبندی و تعیین پروتکل‌های تقویت مشارکت جمعی شهروندان در اجرای طرحهای توسعه شهری می تواند بیشتر از لحاظ بعد امنیت اجتماعی، بعد عدالت اجتماعی و بعد رفاهی مورد توجه مجریان و متولیان قانونی احیای فضاهای شهری کلانشهرها قرار گیرد. از این رو مقاله حاضر با هدف شناسایی و او چکیده کاملاولویتبندی و تعیین پروتکل‌های تقویت مشارکت جمعی شهروندان در اجرای طرحهای توسعه شهری می تواند بیشتر از لحاظ بعد امنیت اجتماعی، بعد عدالت اجتماعی و بعد رفاهی مورد توجه مجریان و متولیان قانونی احیای فضاهای شهری کلانشهرها قرار گیرد. از این رو مقاله حاضر با هدف شناسایی و اولویت بندی عوامل تاثیرگذار بر تقویت مشارکت جمعی در اجرای طرح های توسعه شهری در 384 نفر از شهروندان و 50 نفر از مدیران و برنامه ریزان شهری انجام گرفته است. گردآوری اطلاعات از طریق مرور منابع و پرسشنامه محقق ساخته مشتمل بر دو بخش اطلاعات جامعه‌شناختی و جلب اعتماد به مشارکت اجتماعی در توسعه شهری از دیدگاه شهروندان و مدیران انجام گرفت. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد تفاوت معناداری بین متغیر ویژگی های شهروندان برای اعتماد به مشارکت از دید مدیران و برنامه ریزان شهری و شهروندان وجود دارد (p≤0.05). همچنین تفاوت معناداری بین متغیر تأثیر پذیری طرح توسعۀ شهری از نظر نوع آن، برمیزان اعتماد شهروندان در راستای مشارکت جمعی از دید مدیران و برنامه ریزان شهری و شهروندان وجود دارد (p≤0.05). در نهایت اولویت بندی عوامل مؤثر براعتماد شهروندان در راستای تقویت مشارکت جمعی در اجرای طرحهای توسعه شهری نشان داد این نظرات از دیدگاه شهروندان (098/413= (x^2) مجذورکای، 2= (df) درجه آزادی، 001/0≥p ) و مدیران (411/27= (x^2) مجذورکای، 2= (df) درجه آزادی، 001/0≥p ) متفاوت بوده و ترتیب آن بدین شرح است: 1) نوع و ویژگی طرح ها برای مشارکت، 2) ویژگی های شهروندان برای اعتماد به مشارکت و 3) عوامل اعتمادساز در فضاهای مکان شناسی. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
116 - آسیب‌شناسی مبانی نظری برنامه‌ریزی و نظام برنامه‌ریزی طرحهای شهری و روستایی با رویکرد آمایش گردشگری (استان‌های ایلام، کرمانشاه و لرستان)
دکتر اصغر نظریان شیرزاد نظریچکیده هدف از این مقاله،شناسایی مشکلات موجود در مبانی نظری برنامه‌ریزی و نظام برنامه‌ریزی طرحهای شهری و روستایی در بخش‌های مختلف به‌ویژه در بخش گردشگری میباشد روش استفاده شده در این پژوهش،کیفی و مبتنی بر تکنیک دلفی میباشد.مطالعه میدانی در سطح سه استان غربی کشور انجام چکیده کاملچکیده هدف از این مقاله،شناسایی مشکلات موجود در مبانی نظری برنامه‌ریزی و نظام برنامه‌ریزی طرحهای شهری و روستایی در بخش‌های مختلف به‌ویژه در بخش گردشگری میباشد روش استفاده شده در این پژوهش،کیفی و مبتنی بر تکنیک دلفی میباشد.مطالعه میدانی در سطح سه استان غربی کشور انجام گرفته است و در هر یک از استان‌ها90 نفر، مرکب از3گروه:1-کارشناسان ومدیران عضو کارگروه معماری و شهرسازی2-مهندسین مشاور و پیمانکاران3- افراد دانشگاهی آشنا با طرحهای شهری و روستایی انتخاب و با استفاده از پرسشنامههای متعدد بر اساس مراحل نه‌گانه دلفی در یک دوره2ساله نظرات آنها اخذ گردید و در نتیجه به دلیل حاکم بودن تفکر سرمایه‌داری، غالب‌بودن برنامه‌ریزی اکتشافی برفرایند برنامه‌ریزی و همچنین اتمام عمر طرح‌هایی که به روش پوزیتویستی تهیه می‌شوند و آنچه در این تحقیق در خصوص علل ناکامی طرحهای توسعه شهری و روستای به‌دست آمد نشان می‌دهد طرح‌هایی که برای توسعه نقاط روستایی و شهری در محدوده استان‌های ایلام، لرستان و کرمانشاه تهیه می‌شوند دارای اشکالات شکلی و محتوای فراوان بوده و قادر به ایجاد سکونتگاه شهری و یا روستایی ایدآل و زیبا نخواهند بود پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
117 - نقش توان‌ها و قابلیت‌های گردشگری در توسعه شهری مطالعه موردی منطقه 22 شهر تهران
زینب ازی محمد مجید ولی شریعت پناهیچکیده تحقیق حاضر با هدف شناسایی توان‌ها و قابلیت‌های صنعت گردشگری در رابطه با توسعه شهری در منطقه 22 تهران انجام شده است. این منطقه در شمال کوهستان البرز مرکزی در شرق با حریم رودخانه کن جنوب با آزاد راه تهران کرج و در غرب به جنگل‌های دست کاشت وردآورد محدود می‌شود. این چکیده کاملچکیده تحقیق حاضر با هدف شناسایی توان‌ها و قابلیت‌های صنعت گردشگری در رابطه با توسعه شهری در منطقه 22 تهران انجام شده است. این منطقه در شمال کوهستان البرز مرکزی در شرق با حریم رودخانه کن جنوب با آزاد راه تهران کرج و در غرب به جنگل‌های دست کاشت وردآورد محدود می‌شود. این منطقه با مناطق 5 و 21 شهر تهران همجوار است. آنچه که این منطقه را از دیگر منطقه‌ها متمایز میکند این است که در آینده نزدیک قرار است به قطب گردشگری شهر تهران تبدیل شود. سوال اصلی این است که قابلیت‌های گردشگری منطقه 22 شهر تهران کدامند و چه راهکارهایی جهت سهولت دسترسی آسان به قطب‌های گردشگری منطقه 22 شهر تهران می‌توان پیدا کرد؟ روش تحقیق، توصیفی برای بیان وضع موجود، علی برای کشف و درک دلایل و موردی- زمینهای برای بیان وضع یک محدوده (منطقه 22 شهر تهران) می باشد. در نتیجه با توجه به مطالعه‌ای که از ساکنین و گردشگران منطقه22 شهر تهران انجام شد، اکثریت قابل توجه مردم تاکید بر این دارند که این منطقه مکانی برجسته و استثنایی و دارای هوایی به مراتب بهتر از مرکز شهر است. خصوصا ایجاد مراکز جدید گردشگری مانند دریاچه شهدای خلیج فارس، آبشار تهران و بوستان جوانمردان ایران و همچنین ساخت ادامه بزرگراه شهید همت که یکی از دسترسی‌های مهم به سمت غرب است، همه موید این موضوع میباشد که در زمان حال و آینده این منطقه مقصد گردشگران تهرانی و شهرستانی است و در صورت تبلیغات رسانه‌ای حتی قابلیت و پتانسیل این را دارد که پذیرای گردشگران خارج از کشور نیز باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
118 - تحلیل عوامل موثر برگسترش اسکان غیررسمی‌در شهرهای استان خوزستان و ارائه راهبرد توانمندسازی و ساماندهی
محمدعلی فیروزی رضا زارعی مسعود ظفریچکیده یکی از زمینه های ناپایداری توسعه شهری به ویژه در کشورهای در حال توسعه، گونه‌ای از سکونت با مشکلات حاد موسوم به اسکان غیررسمی‌است. این نوع سکونت، نیازمند اتخاذ تدابیر ویژه برای ساماندهی وضعیت کنونی و جلوگیری از گسترش آن در آینده است. از آنجا که اسکان غیررسمی‌از عو چکیده کاملچکیده یکی از زمینه های ناپایداری توسعه شهری به ویژه در کشورهای در حال توسعه، گونه‌ای از سکونت با مشکلات حاد موسوم به اسکان غیررسمی‌است. این نوع سکونت، نیازمند اتخاذ تدابیر ویژه برای ساماندهی وضعیت کنونی و جلوگیری از گسترش آن در آینده است. از آنجا که اسکان غیررسمی‌از عواملی فراتر از مکان آن، تشکیل و گسترش یافته و متقابلاً بر محیطی فراتر از آن تاثیر می‌گذارد، لذا راه حل این مسئله به سیاستگذاری و اقداماتی نه فقط در سطح محلی، که در سطح ملی نیاز دارد. این مقاله که با روش توصیفی– تحلیلی و با ماهیت کاربردی نگاشته شده است، به بررسی اسکان غیررسمی‌در استان خوزستان و ارایه مهمترین زمینه‌های توانمندسازی این سکونتگاه‌ها خواهد پرداخت. همچنین دادهها و اطلاعات مورد نیاز از طریق آمارهای سرشماری سال1385مرکز آمار ایران و سایر طرحهای شهری جمع‌آوری شده است. در پایان، نتیجه گرفته است که شهرداری شهرهای استان خوزستان به عنوان نهادی غیردولتی و عالی‌ترین و عمده‌ترین مرجع مدیریت شهری، اصلی‌ترین نقش را در روند توانمندسازی خواهند داشت. از این رو شهرداری‌ها باید با ابتکاراتی متفاوت‌تر از گذشته، برای به‌کارگیری بهینه مشارکت و منابع درونی این اجتماعات اقدام کنند تا توانمندسازی این سکونتگاه‌ها محقق شود و شاهد شهرنشینی واقعی در استان خوزستان باشیم پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
119 - بررسی تأثیر دانشگاه بر توسعهی منطقه‌ای مبتنی بر عدالت اسلامی در غرب استان تهران با تأکید بر توسعه فرهنگی شهرستان اسلامشهر
علی عقبایی شریف مطوفچکیده در نیم قرن اخیر، نظریه‌پردازان توسعه شهری و منطقه‌ای روز به روز به اهمیت تعادل و توازن در توسعه پایدار و مستدام، پی برده و ضرورت آن را مورد تأکید قرار داده‌اند. بیشتر اندیشمندان بر این نظر متفق‌اند که توسعه چند قرن اخیر راه نامتعادل را طی کرده و به تبع آن، پی آمده چکیده کاملچکیده در نیم قرن اخیر، نظریه‌پردازان توسعه شهری و منطقه‌ای روز به روز به اهمیت تعادل و توازن در توسعه پایدار و مستدام، پی برده و ضرورت آن را مورد تأکید قرار داده‌اند. بیشتر اندیشمندان بر این نظر متفق‌اند که توسعه چند قرن اخیر راه نامتعادل را طی کرده و به تبع آن، پی آمدهایی داشته است که نه تنها خود تحقق توسعه را زیر هاله‌ای از ابهام برده است، بلکه نظام هستی و خلقت که بر اساس توازن نهاده شده است را با خطرهای جدی مواجه ساخته است. حال این پرسش مطرح می‌شود که آیا زمان آن نرسیده است که به اصول آفرینش بازگشته و راه رفت را تصحیح کرد؟ این مقاله استخراج‌شده پژوهشی که با هدف آزمون توازن و تعادل در توسعه شهری و منطقه‌ای از طریق بررسی تأثیر دانشگاه بر توسعهی منطقه‌ای غرب استان تهران با تأکید بر شهرستان اسلامشهر در سال‌های 1394 تا 1397 در دوره دکتری صورت گرفت. به منظور دستیابی به هدف پژوهش، این فرضیه طرح شد که از زمان احداث دانشگاه در شهر اسلامشهر تاکنون شاخصهای عدالت اجتماعی در توسعه فرهنگی و شاخصهای توسعه اقتصادی منطقه‌ای در کل منطقه اسلامشهر تحت تأثیر همین دانشگاه بهبود یافته است. از میان جامعه آماری، تعداد 400 نفر به عنوان گروه نمونه به صورت تصادفی انتخاب شده‌اند تا از طریق تکمیل پرسشنامه، به پرسش‌های مربوط به تحقیق پاسخ دهند. سؤال‌های پرسشنامه از پایایی قابل قبولی برخوردار است. روش تحقیق در این پژوهش کمی- کیفی و از نوع توصیفی- تحلیلی است. در واقع محور روش‌شناسی دارای رویکرد کیفی است و هر جا لزوم یافته از تجزیه و تحلیل کمّی نیز استفاده شده است. در این راستا از روشهای تحلیلی SPSS، بهره گرفته شده است. برای کنترل رابطه‌ی بین توسعهی منطقه و دانشگاه اسلامشهر، از نظر شاخصهای توسعه قبل و بعد از استقرار دانشگاه در منطقه، با کمک روشهای مختلف ارزیابی شده است. همچنین برای پرهیز از خطا و اطمینان از اینکه این دانشگاه تأثیر ویژه‌ای بر توسعه منطقه داشته است و این پبشرفت ناشی از عوامل دیگری نبوده، با استفاده از شیوه‌ی مقایسه‌ای وضعیت این منطقه با مناطقی که در اثر دانشگاه توسعه یافته یا در اثر نبود دانشگاه از توسعه بازمانده‌اند، به‌صورت شاهد بررسی شده است. با انجام این پژوهش، در نهایت، این نتیجه حاصل شد، که دانشگاه اسلامشهر در توسعهی منطقه‌ای غرب استان تهران خصوصاً در محدوده‌ی منطقه اسلامشهر، تأثیر مثبت داشته است که این توسعه ابعاد مختلفی، از جمله توسعهی اقتصادی، توسعهی سیاسی- اجتماعی و توسعهی فرهنگی را در برمی‌گیرد. در نهایت این نتیجه گرفته شده است که با دیدگاه عدالت محوری، توزیع متعادلانه دانش منطقه، منجر به تحقق تعادل در توسعه شهری و منطقه‌ای می‌شود و دانشگاه به عنوان نهاد توسعه فرهنگی توانسته است به نهادینه شدن توسعه متعادل شهری و منطقه‌ای از طریق توسعه فرهنگی کمک کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
120 - شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر شکوفایی شهری با رویکرد آینده‌نگاری (مطالعه موردی: شهر تهران)
زینب علاماتی علیرضا کلدی مهرداد نوابخشچالش های زندگی نوین شهری نظیر؛ رقابت بین شهرها و نواحی شهری، پایداری شهری، نیاز به استفاده از فرصت ها و دوری از تهدیدها در تحولات اجتماعی و فرهنگی، تغییرات جمعیتی انبوه و مشکلات محیطی و اجتماعی موجب روی آوردن به رویکرد آینده پژوهی در برنامه ریزی شهری و بهره گیری از ابزا چکیده کاملچالش های زندگی نوین شهری نظیر؛ رقابت بین شهرها و نواحی شهری، پایداری شهری، نیاز به استفاده از فرصت ها و دوری از تهدیدها در تحولات اجتماعی و فرهنگی، تغییرات جمعیتی انبوه و مشکلات محیطی و اجتماعی موجب روی آوردن به رویکرد آینده پژوهی در برنامه ریزی شهری و بهره گیری از ابزارهای گوناگون برای ساختن آینده مطلوب شده است. هدف اصلی پژوهش شناسایی و تحلیل عوامل کلیدی موثر بر توسعه شهری با رویکرد آینده نگاری است. با استفاده از مطالعات موجود در زمینه توسعه شهری، شش شاخص انتخاب و طبقه بندی شد. جامعه آماری پژوهش، شهر تهران و نمونه آماری آن 30 نفر از کارشناسان و متخصصان امر برنامه ریزی شهری و منطقه ای می‌باشند. با مطالعه منابع کتابخانه‌ای، تمام عوامل مؤثر بر توسعه شهرتهران مورد بررسی و پس از تهیه لیستی از این عوامل، در جلسات مصاحبه با صاحب نظران، یافته‌های پژوهش تکمیل و مبتنی بر آنها پرسشنامه تدوین شده و فرآیند نظرسنجی آغاز و به کمک نرم افزار (MicMac) و با روش تحلیل اثرات متقابل، داده ها تحلیل و سناریوهای پژوهش ارائه شد. با توجه به نتایج 4 عامل مدیریت یکپارچه شهری، وضعیت اقتصادی، فقر و حکمروایی خوبی شهری به عنوان عوامل نخست تأثیرگذار سیستم شناخته شدند. با توجه به امتیاز تأثیرگذاری مستقیم و غیرمستقیم عوامل 51 گانه، در نهایت 12 عامل نخست تأثیرگذار بر آینده توسعه کلانشهر جهت تعیین عدم قطعیت های نهایی انتخاب و با توجه به اهمیت و قابلیت پیش بینی امتیازدهی شدند و پیشران هایی که بیشترین عدم قطعیت را در آینده توسعه تهران داشتند در راستای ارائه سناریوهای آینده توسعه تهران مشخص گردیدند که سه متغیر مدیریت یکپارچه شهری، وضعیت اقتصادی و فقر به عنوان متغیرهای با بیشترین تأثیرگذاری و عدم قطعیت انتخاب شدند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
121 - درک عدم قطعیت‌های آینده‌ی وضعیت طرحهای توسعه شهری در ایران در چارچوب برنامه‌ریزی سناریو (موردمطالعه: طرح جامع شهر نورآباد)
احمد رضایی مرضیه موغلی محمدابراهیم عفیفیطرحهای جامع شهری به‌عنوان مهمترین ابزار مدیریتی در مقیاس شهر در طی چند دهه که از ظهور آن می‌گذرد با مسائلی روبرو بوده که دستیابی به اهداف و نتایج مدنظر خود را با کمرنگی همراه کرده است. به‌طورکلی، یکی از روشهای مهم در شناخت میزان موفقیت طرحهای توسعه شهری، ارزیابی آن چکیده کاملطرحهای جامع شهری به‌عنوان مهمترین ابزار مدیریتی در مقیاس شهر در طی چند دهه که از ظهور آن می‌گذرد با مسائلی روبرو بوده که دستیابی به اهداف و نتایج مدنظر خود را با کمرنگی همراه کرده است. به‌طورکلی، یکی از روشهای مهم در شناخت میزان موفقیت طرحهای توسعه شهری، ارزیابی آنها در راستای اصول توسعه پایدار هست. پرداختن بـه مبحـث ارزیابی طرح جامع، به‌عنوان ابزاری مهم در راستای سنجش موفقیت و تحقق‌پذیری پیشنهادهای طرح جـامع بـه شمار می‌رود و به برنامه‌ریزان شهری کمک خواهد نمود بهتر با مشکلات تهیه و تدوین طرحهای جامعی که تهیه‌شده‌اند، آشنا شوند. هدف این مقاله ارزیابی تحقق‌پذیری پیشنهادهای اصلی و تأثیرگذار در طرح جامع شـهر نورآباد ممسنی با استفاده از کاربست رویکرد آینده‌پژوهی است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از حیث روش پیمایشی در سطح اکتشافی و مبتنی بر رویکرد آینده‌پژوهی در بازه زمانی 10 ساله صورت گرفته است. در این پژوهش با استفاده از روش دلفی و مشارکت 30 نفر متخصص نتایج در محیط نرم‌افزار میک مک تحلیل شد و سپس این عوامل بر اساس میزان اهمیت و عدم قطعیت، اولویت‌بندی و حیاتی‌ترین عوامل مشخص و برای شناسایی پیشران‌های کلیدی از نرم‌افزار (Micmac) و برای سناریو نگاری از نرم‌افزار سناریو ویزارد استفاده‌شده است. نتایج حاکی از آن است که ده عاملی که در ستون اثرگذاری مستقیم بیشترین نقش را داشته‌اند، عبارت‌اند از یکسانی محتوای طرح، زمان تهیه طرح، دخالت مسئولین، عدم ارتباط با مشاور، راهکارهای غیرمعقول، عدم توجه به شرایط محلی، نبود کمک دولتی، کمبود اعتبار و عدم وجود درآمد پایدار. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
122 - ارزیابی میزان تحقق الگوی کاربری زمین در طرحهای توسعه شهری و برنامه‌ریزی ارتقاء آن (مطالعه موردی شهر میرجاوه)
مهران قاسمی غلامرضا میریرشد جمعیت شهرها و توزیع نامناسب خدمات و عدم مکان گزینی صحیح آنها، از نتایج منفی افزایش جمعیت به شمار می‌رود. هدف اصلی از برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری، تأمین رفاه اجتماعی و اقتصادی شهروندان است؛ بنابراین، این پژوهش با هدف سنجش میزان الگوی کاربری اراضی و ارتقاء تحقق‌پذی چکیده کاملرشد جمعیت شهرها و توزیع نامناسب خدمات و عدم مکان گزینی صحیح آنها، از نتایج منفی افزایش جمعیت به شمار می‌رود. هدف اصلی از برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری، تأمین رفاه اجتماعی و اقتصادی شهروندان است؛ بنابراین، این پژوهش با هدف سنجش میزان الگوی کاربری اراضی و ارتقاء تحقق‌پذیری الگوی کاربری زمین در طرح جامع شهر میرجاوه صورت پذیرفت. سنجش میزان الگوی کاربری اراضی و ارتقاء تحقق‌پذیری الگوی کاربری زمین در طرح جامع شهر میرجاوه و روند تغییرات در ترکیب و میزان کاربریهای مسکونی، حمل‌ونقل، آموزشی، درمانی و فرهنگی در شهر میرجاوه، در بازه زمانی (1388-1401) در مبحث اختصاص سرانه برای هر نفر و جامعه آماری در این تحقیق از مرکز آمار ایران تهیه شد. به‌منظور تجزیه‌وتحلیل اطلاعات گردآوری‌شده در این پژوهش از نرم‌افزارهای همچون اکسل و (2019) AutoCAD استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد در طرح جامع شهر میرجاوه ترتیب سرانه اختصاص زمین به ازای هر نفر در مترمربع برای کاربریهای مسکونی 51/50 مترمربع، حمل‌ونقل 29/25 مترمربع، آموزشی 54/2 مترمربع، درمانی 02/2 مترمربع و فرهنگی 23/1 مترمربع در سال 1388 بوده است. نتایج این تحقیق نشان داد که افزایش سرانه اختصاص زمین به ترتیب برای کاربری مسکونی با 57/91 مترمربع، حمل‌ونقل 71/50 مترمربع و آموزشی 76/2 مترمربع بوده است که در بخش کاربری درمانی با کاهش 02/2 مترمربع و فرهنگی 18/0 مترمربع سرانه روبه‌رو میباشد. این نتایج نشان‌دهنده عدم تحقق میزان کاربری پیشنهادی در سال 1388 را نشان می‌دهد. با استفاده از اطلاعات ارائه‌شده در این تحقیق می‌توان طرحهای آتی را از نظر توجه به هر یک از شاخص‌ها و زیر شاخص‌ها توسعه اراضی شهری محاسبه نمود و بدین ترتیب می‌توان نقاط قوت و ضعف طرح‌ها را در اجرایی نمودن اهداف سنجید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
123 - تحلیل وضعیت سرمایه اجتماعی شهری (مطالعه موردی: شهر استهبان، استان فارس)
سعیدرضا اکبریان رنیزی منصور رضاعلی ذبیح ا... چهار راهیسرمایه اجتماعی به عنوان بخشی انکارناپذیر از فرآیند برنامه ریزی شهری است که با توجه به نقش و منافعی که بدنبال دارد، به عنوان یکی از مولفه های مهم و تاثیرگذار در رسیدن به توسعه شهری پایدار همواره مورد توجه قرار گرفته است. هدف پژوهش حاضر سنجش سرمایه اجتماعی و مولفه های موث چکیده کاملسرمایه اجتماعی به عنوان بخشی انکارناپذیر از فرآیند برنامه ریزی شهری است که با توجه به نقش و منافعی که بدنبال دارد، به عنوان یکی از مولفه های مهم و تاثیرگذار در رسیدن به توسعه شهری پایدار همواره مورد توجه قرار گرفته است. هدف پژوهش حاضر سنجش سرمایه اجتماعی و مولفه های موثر بر شکل گیری آن در شهر استهبان(استان فارس) می باشد. از اینرو پژوهش کاربردی و روش انجام آن مبتنی بر روش توصیفی-تحلیلی است. به منظور گردآوری داده های مورد نیاز از روش های اسنادی و میدانی(پرسشنامه) استفاده شده است. جامعه آماری، خانوار های ساکن در شهر استهبان است که بر اساس روش کوکران 320 خانوار به عنوان نمونه آماری انتخاب شده اند. برای سنجش سرمایه اجتماعی 33 نماگر در قالب 6 مولفه اصلی استفاده شده است. همچنین تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش های آماری T ، ضریب هبستگی و روش تحلیل رگرسیون انجام شده است. نتایج بدست آمده نشان می دهد سرمایه اجتماعی در شهر مورد مطالعه بالاتر از حد متوسط قرار دارد و در بین مولفه های مورد مطالعه یعنی انسجام و همبستگی، مشارکت، اعتماد و آگاهی، رابطه مستقیم معنادار آماری وجود دارد. همچنین نتایج بیانگر آنست که رضایت مندی از کیفیت محیط شهر با میزان 392/0 بیشترین تاثیر را بر شکل گیری سرمایه اجتماعی داشته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
124 - چالش های ساختاری طرح ریزی توسعه شهری از نگاه رویکرد راهبردی (اولویت ها و تأثیرات آن در کلان شهر اهواز)
هادی علیزاده سعید امان پور مسعود صفایی پور سعید ملکیدر این پژوهش، با هدف شناسی کاربردی-توسعه ای و با روش شناسی توصیفی- تحلیلی تلاش شده است تا به تحلیل چالشها و نارسایی‌های موجود در ساختار طرح ریزی توسعه شهری از نگاه رویکرد برنامه ریزی راهبردی در کلان شهر اهواز پرداخته شود. بنابراین دو سؤال اصلی پژوهش به صورت ارزیابی چگو چکیده کاملدر این پژوهش، با هدف شناسی کاربردی-توسعه ای و با روش شناسی توصیفی- تحلیلی تلاش شده است تا به تحلیل چالشها و نارسایی‌های موجود در ساختار طرح ریزی توسعه شهری از نگاه رویکرد برنامه ریزی راهبردی در کلان شهر اهواز پرداخته شود. بنابراین دو سؤال اصلی پژوهش به صورت ارزیابی چگونگی اولویت چالشهای مراحل ساختاری طرح ریزی راهبردی در کلان شهر اهواز و چگونگی تأثیر این مراحل بر تحقق پذیری رویکرد راهبردی در طرح ریزی توسعه شهری در کلانشهر اهواز میباشد. جامعه نمونه پژوهش 60 نفر از کارشناسان و متخصصان مرتبط با موضوع پژوهش میباشد. برای جمع آوری دادهها به روش دلفی هدفمند و پیمایشی به صورت ابزار پرسشنامه اقدام شده است. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که اولاً بر اساس نتایج مدل فازی مرحله ساختاری تهیه طرح ها با توجه به چالشهای شناسایی شده دارای بیشترین اولویت برای بهبود شرایط در بین مراحل ساختاری هشت‌گانه رویکرد راهبردی در کلانشهر اهواز می باشد و ثانیاً با توجه به نتایج مدل معادلات ساختاری AMOS مرحله سیاست گذاری دارای تأثیر معناداری در راستای تحقق رویکرد برنامه ریزی راهبردی در فرایند طرح ریزی توسعه شهری در کلان شهر اهواز می باشند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
125 - ارزیابی جاذبه ها و ظرفیت های گردشگری شهری در نظام مطالعاتی طرح های توسعه شهری کرمانشاه از منظر برد گردشگری
محمدصالح احمدی محمدتقی رهنمایی اسماعیل علی اکبریعدم توجه نظام برنامه‌ریزی شهری استان منجر به ضعف جایگاه گردشگری در طرحهای مختلف توسعه شهری شده است. تحقیق حاضر با هدف بررسی جاذبه‌ها و ظرفیتهای توجیه‌کننده جایگاه گردشگری در نظام مطالعاتی طرحهای توسعهی شهری استان کرمانشاه از منظر برد توریستی میباشد. روش تحقیق کیفی چکیده کاملعدم توجه نظام برنامه‌ریزی شهری استان منجر به ضعف جایگاه گردشگری در طرحهای مختلف توسعه شهری شده است. تحقیق حاضر با هدف بررسی جاذبه‌ها و ظرفیتهای توجیه‌کننده جایگاه گردشگری در نظام مطالعاتی طرحهای توسعهی شهری استان کرمانشاه از منظر برد توریستی میباشد. روش تحقیق کیفی و شیوه نظریه مبنایی و نمونه‌گیری هدفمند(گلوله برفی) است. از طریق مصاحبه به شناسایی جاذبه‌ها و تعیین برد آنها و در نهایت با تشکیل ماتریس پورتفولیوی جاذبه‌های گردشگری مستخرج از طرحهای توسعه شهری استان کرمانشاه صورت گرفت.نتایج حاکی از آن است که، در طبقه‌بندی مفهومی جاذبه‌ها در طرحهای توسعه شهری استان، مفهوم تاریخی و فرهنگی با 10 مورد بیشترین و مفهوم طبیعی و اکوتوریسم با 7 مورد در رده سوم فراوانی قرار گرفت. مفهوم معماری، کالبدی، مذهبی اقتصادی با 3 مورد در یک طبقه و مفهوم تأسیساتی با 2 مورد و مفهوم درمانی با یک مورد در پایین‌ترین درجه فراوانی قرا گرفتند. جاذبه‌های گردشگری بر اساس برد محلی، منطقه‌ای، ملی و بین‌المللی، نتایج نشان داد که نیمی از این جاذبه‌ها قابلیت توسعه بیشتر و پذیرش گردشگر در سطوح بالاتر را دارند. که بر اساس ماتریس پورتفولیوی جاذبه‌های گردشگری سه راهکار، توسعه تجربیات و تقویت اقدامات بازاریابی در کنار استراتژی‌های سرمایه‌گذاری و رشد؛ برای جاذبه‌ای خانه شماره 4و سرمایه‌گذاری در محصول و بازار؛ برای خانه شماره 3 رهاسازی و عقب‌نشینی در طرحهای توسعه شهری برای جاذبه‌هایی که در خانه شماره 1 ، پیشنهاد داده شد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
126 - تحلیل اثرات طرح های توسعه شهری در تحولات ساختاری-کارکردی فضای شهری( مطالعه موردی: منطقه 3 شهر زنجان)
جلیل خطیبی رحیم سرور بختیار عزت پناهمقدمه: ساماندهی و خلق فضای مناسب با عملکردهای مختلف جهت دسترسی بهینه شهروندان، هدف مشترک اغلب طرحهای توسعه شهری است. با اینحال، اجرای نامناسب طرحهای توسعه موجب نابسامانی و آشفتگی در بافت کالبدی به لحاظ ساختاری و کارکردی و به‌ویژه بی‌استفاده ماندن بخش وسیعی از اراضی دا چکیده کاملمقدمه: ساماندهی و خلق فضای مناسب با عملکردهای مختلف جهت دسترسی بهینه شهروندان، هدف مشترک اغلب طرحهای توسعه شهری است. با اینحال، اجرای نامناسب طرحهای توسعه موجب نابسامانی و آشفتگی در بافت کالبدی به لحاظ ساختاری و کارکردی و به‌ویژه بی‌استفاده ماندن بخش وسیعی از اراضی داخل محدوده، و عارض منفی گسترش افقی شهرها شده است.هدف: هدف از این پژوهش تحلیل اثرات طرح های توسعه شهری در تحولات ساختاری-کارکردی فضای شهری در منطقه 3 شهر زنجان می باشد.روش‌شناسی تحقیق: این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی برای دستیابی به اهداف تحقیق، به گردآوری داده ها با روش مطالعات میدانی و کتابخانه‌ای پرداخت. جامعه آماری شامل ساکنین منطقه 3 شهر زنجان است که با روش نمونه گیری کوکران، 384 نفر انتخاب شد. برای تحلیل دادهها از آزمون پروبیت، آزمون تک نمونه ای t، آزمون رگرسیون خطی چندگانه و مدل تودیم با کمک نرم افزارهای SPSS، Excel و GIS استفاده شد.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، منطقه 3 شهر زنجان می باشد.یافته ها: یافته ها حاکی از آن است که، طبق آزمون رگرسیون، میزان ارتباط و همبستگی تحولات ساختاری-کارکردی با طرحهای توسعه شهری 908/0 است. و اجرای طرحهای توسعه شهری طبق آماره R2 حدود 82 درصد از تحولات ساختاری-کارکردی شهر زنجان را تبیین می کند. در نهایت، تلفیق شاخصهای کمّی و کیفی با مدل تودیم نشان داد که اجرای طرحهای توسعه شهری در ناحیه "شهرک قدس، کوچه مشکی، خیابان صفا" با بالاترین ضریب (1) مطلوب و رضایت بخش بوده و در "میدان پایین" با ضریب (001/0) ضعیف و نامطلوب بوده است.نتایج: یافته‌های تحقیق نشان داد که برخی کاربریها کمتر از حد انتظار و برخی نیز بیشتر از ظرفیت شهر توزیع شده و حد مطلوب رعایت نشده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
127 - شناسایی عوامل کلیدی توسعه شهری با رویکرد آینده پژوهی (مطالعه موردی: شهر ساری)
صادق صیدبیگی پری مو سی پور میاندهی شهرام ملانیا جلودار مریم مالمیراگرچه رشد شهری پدیده ای مرسوم است، اما الگوها و عوامل محرک آن نسبتاً نامعلوم است و مجموعه عوامل جامعی که بتوانند فرآیند رشد شهری را شرح دهند، به دلیل منحصر به فرد بودن خصوصیات شهرها وجود ندارد. هدف از پژوهش حاضر شناسایی عوامل کلیدی توسعه شهری در ساری با رویکرد آینده‌پژو چکیده کاملاگرچه رشد شهری پدیده ای مرسوم است، اما الگوها و عوامل محرک آن نسبتاً نامعلوم است و مجموعه عوامل جامعی که بتوانند فرآیند رشد شهری را شرح دهند، به دلیل منحصر به فرد بودن خصوصیات شهرها وجود ندارد. هدف از پژوهش حاضر شناسایی عوامل کلیدی توسعه شهری در ساری با رویکرد آینده‌پژوهی بوده است که روش تحقیق به لحاظ ماهیت توصیفی- تحلیلی بوده و به لحاظ هدف کاربردی میباشد. برای جمع‌آوری دادهها از اسناد و مطالعات کتابخانه‌ای و برداشت‌های میدانی استفاده شده است در مرحله دوم با استفاده از تکنیک تأثیرات متقابل (روش تحلیل ساختاری) امتیازدهی و در محیط نرم‌افزار MICMAC مورد تحلیل قرار گرفت و در نهایت عوامل پیشران و کلیدی توسعه شهری با توجه امتیاز تأثیرگذاری و تأثیرپذیری مستقیم انتخاب شد. نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که سیستم توسعه شهری ساری، سیستمی پایدار بوده است و عوامل "سازمانهای مشارکت‌کننده در مدیریت و توسعه شهری" و "سیاست‌های به کار رفته برای یارانه‌ها و کنترل قیمت‌ها که هرچند تصمیم‌گیری در این خصوص بر عهده دولت است، ولی به شدت توسعه شهری را دستخوش تحول میکند" اصلی‌ترین عوامل تأثیرگذار توسعه شهر ساری می‌باشند. همچنین عامل "ساماندهی محورهای ویژه گردشگری با استفاده از کیفیت‌های محیطی و کریدورهای دید و منظر" اصلی‌ترین عامل در موقعیت ریسک شهر ساری بوده و اصلی‌ترین مؤلفه اهرمی ثانویه، "میزان رشد ترافیک" است که می-تواند به عنوان محرک توسعه مورد استفاده قرار گیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
128 - ارزیابی و پیش بینی تغییرات فضایی و روند رشد شهری با استفاده ازسنجش از دور (مطالعه موردی: شهر قروه)
ابراهیم سامی پوران کرباسی پیمان کریمی سلطانی مهتاب سنگین آبادیامروزه رشد جوامع شهری و افزایش جمعیت در طول چند دهه اخیر باعث گسترش بی‌قاعده شهرها به حالت مجزا با بافت اصلی و توسعه آن به‌سوی اراضی زراعی و محیط پیرامون خود شده است. این توسعه بدون برنامه موجب تغییرات کاربری اراضی پیرامونی شهر می‌گردد. در چند دهه گذشته، شهر قروه با رش چکیده کاملامروزه رشد جوامع شهری و افزایش جمعیت در طول چند دهه اخیر باعث گسترش بی‌قاعده شهرها به حالت مجزا با بافت اصلی و توسعه آن به‌سوی اراضی زراعی و محیط پیرامون خود شده است. این توسعه بدون برنامه موجب تغییرات کاربری اراضی پیرامونی شهر می‌گردد. در چند دهه گذشته، شهر قروه با رشد و توسعه شهری و شهرک‌های پیرامونی متعددی مواجه بوده که این مسئله، موجب تغییرات کاربری اراضی شهر قروه و نواحی پیرامون آن شده است. هدف این پژوهش بررسی تغییرات کاربری اراضی شهر قروه و ارائه برنامهای برای توسعه آتی شهر میباشد؛ لذا برای ارزیابی و پیش‌بینی روند تغییرات کاربری اراضی، از تصاویر ماهواره‌ای لندست با سنجنده TM، ETM و OLI در سه مقطع زمانی 1986، 2000 و 2018 استفاده گردید. ابتدا تصاویر با استفاده از روش Neural Network به پنج طبقه، اراضی شهری، اراضی آبی، اراضی دیم، پهنه آبی و اراضی بایر در نرم‌افزار ENVI طبقه‌بندی و سپس صحت سنجی و آشکارسازی تغییرات انجام شد. درنهایت، برای پیش‌بینی تغییرات کاربری اراضی شهر قروه برای سال 2031 از سلول‌های خودکار مارکوف استفاده شد. نتایج نشان می‌دهد که در صورت ادامه روند کنونی تغییرات کاربری اراضی منجر به تخریب کاربری اراضی کشاورزی پیرامون شهر قروه می‌گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
129 - تاب آوری شهر با تکیه بر حکمروایی خوب شهری (مطالعه موردی: شهر تهران)
جواد حاجی علی زاده سیدچمران موسویمقدمه:در بیشترکشورهای درحال توسعه از جمله ایران، نظام برنامه‌ریزی و مدیریت توسعه شهری به صورت متمرکز است و نظارت و توسعه شهرها از طریق سازمان های دولتی و در سطح ملی و محلی انجام می پذیرد. مداخله‌ی قاطع دولت مرکزی در سیاست گذاری و برنامه ریزی های اجتماعی در این کشورها ضع چکیده کاملمقدمه:در بیشترکشورهای درحال توسعه از جمله ایران، نظام برنامه‌ریزی و مدیریت توسعه شهری به صورت متمرکز است و نظارت و توسعه شهرها از طریق سازمان های دولتی و در سطح ملی و محلی انجام می پذیرد. مداخله‌ی قاطع دولت مرکزی در سیاست گذاری و برنامه ریزی های اجتماعی در این کشورها ضعف شدید مدیریت‌های محلی و نهادهای جامع مدنی را در شهرها به دنبال داشته است. علاوه بر آن آنچه امروزه به عنوان مفهومی دربرگیرنده و برنامه ریزی شده برای مواجهه پذیری شهر ها و ساختار های شهری در برابر تهدیدات انسانی و طبیعی مطرح می شود مقوله تاب آوری می باشد.هدف:هدف این پژوهش ارزیابی نقش حکمروایی خوب شهری بر تاب آوری شهری در تهران می باشد. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع هدف کاربردی و از نظر گردآوری داده ها جز پژوهش‌های توصیفی- تحلیلی است.در این پژوهش از 36 سؤال برای متغیر حکمروایی خوب شهری (مشارکت، عدالت محوری، توافق و اجماع محوری، کارایی و اثربخشی، قانونمندی، شفافیت، مسئولیت پذیری و پاسخگویی) و تاب آوری شهری (اقتصادی، اجتماعی، نهادی - مدیریتی و زیرساختی -کالبدی) استفاده شده است. جامعه آماری شامل اساتید دانشگاهی ، مدیران و کارشناسان آشنا به موضوع پژوهش در شهر تهران می باشند که با استفاده از نمونه گیری هدفمند ٤٠ نفر به عنوان نمونه انتخاب گردید.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمروه جغرافیایی این پژوهش شهر تهران می باشد.یافته های پژوهش:یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند در شهر تهران شاخصهای مشارکت، عدالت محوری، توافق و اجماع محوری، کارایی و اثربخشی، قانونمندی، شفافیت، مسئولیت پذیری و پاسخگویی که انعکاس دهنده حکمروایی خوب شهری می باشند بر ابعاد تاب آوری شهری تأثیر بالایی (ضریب تأثیر 69/0) دارند. بنابراین بهبود شاخصهای حکمروایی خوب شهری در شهر تهران منجر به افزایش تاب آوری شهر و شهروندان می گردد.نتایج پژوهش :نتایج این تحقیق نشان می دهد که در شهر تهران شاخص های مشارکت، عدالت محوری، توافق و اجماع محوری، کارایی و اثربخشی، قانونمندی، شفافیت، مسئولیت پذیری و پاسخگویی که انعکاس دهنده حکمروایی خوب شهری می باشند بر ابعاد تاب آوری شهری تأثیر زیادی دارند. در این تحقیق متغیر حکمروایی خوب شهری براساس ۸ بعد اصلی و ۲۴ شاخص مورد بررسی قرار گرفته است این ۲۴ شاخص نشان دهنده وضعیت حکمروایی خوب شهری در شهر تهران می باشند پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
130 - تحلیلی بر برنامه ریزی توسعه شهر سردشت با رویکرد استراتژی توسعه شهری (CDS)
علی شماعی اوات عبدالهی محسن یوسفی فشکیاستراتژی توسعه شهری (CDS) فرایندی است که چشم انداز بلندمدت توسعه همه جانبه شهر را مشخص می سازد. در این طرح ها علاوه بر رویکرد کالبدی بر تقویت اقتصاد شهر، حفظ محیط زیست، ارتقاء ساختار شهر نیز تاکید داشته و برنامه‎های کوتاه مدت اجرایی مسیردستیابی به اهداف برنامه تعیی چکیده کاملاستراتژی توسعه شهری (CDS) فرایندی است که چشم انداز بلندمدت توسعه همه جانبه شهر را مشخص می سازد. در این طرح ها علاوه بر رویکرد کالبدی بر تقویت اقتصاد شهر، حفظ محیط زیست، ارتقاء ساختار شهر نیز تاکید داشته و برنامه‎های کوتاه مدت اجرایی مسیردستیابی به اهداف برنامه تعیین می گردد. مشارکت مردم، برنامه ریزان و مدیران شهری در کلیه مراحل تهیه، اجرا و نظارت از معیارهای تحقق پذیری این استراتژی است. سردشت از جمله شهرهایی است که رویکرد حاکم بر برنامه ریزی آن؛ رویکرد بالا به پایین بوده که مشارکت مردم در توسعه شهری ضعیف می باشد. هدف این پژوهش شناخت نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها شهر بر اساس رویکرد فوق است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی با بهره گیری از مدل SWOTبه منظور ارائه استراتژی های مناسب است. بدین منظور در پژوهش حاضر، عوامل اصلی تأثیرگذار بر توسعه شهر با استفاده از پرسش نامه توسط کارشناسان شهری و شهروندان شناسایی شده و پس از ارزیابی و تشکیل ماتریس SWOTو وزن دهی عوامل مذکور استراتژ ی های مناسب ارائه شده است. نتایج حاصله از ارزیابی نشان می دهد که مناسب ترین استراتژی توسعه شهر سردشت SO(استراتژی های توسعه ای) با مشارکت فعال مردم است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
131 - ارزیابی معیارهای توسعه شهری دانش بنیان جهت دستیابی به الگوی بومی توسعه شهری دانش در پردیس با رویکرد توسعه منطقه ای با استفاده از تکنیک ترکیبی z-score و BWM
علی ادیب فرح حبیب زهرا سادات سعیده زرآبادیدانش یکی از مهمترین منابع برای رقابت وتوسعه در اقتصاد امروز است.بنابراین شهرهای دانش بنیان به عنوان راهکاری مناسب برای رشد اقتصادی و توسعه مناطق و بهبود کیفیت زندگی در قرن بیست و یکم محسوب می‌شوند که گسترش روزافزون این نوع از شهرها در کلیه کشورهای جهان از پیامدهای غیرقا چکیده کاملدانش یکی از مهمترین منابع برای رقابت وتوسعه در اقتصاد امروز است.بنابراین شهرهای دانش بنیان به عنوان راهکاری مناسب برای رشد اقتصادی و توسعه مناطق و بهبود کیفیت زندگی در قرن بیست و یکم محسوب می‌شوند که گسترش روزافزون این نوع از شهرها در کلیه کشورهای جهان از پیامدهای غیرقابل انکار عصر دانش و فناوری به شمار می‌رود.هدف کلان این پژوهش تدوین مبانی نظری مستدل ومستحکم در رابطه باتأثیر شهرهای دانش بنیان بر توسعه منطقه‌ای شناسایی مؤلفه ها و معیارهای شهر دانش بنیان در راستای دستیابی به یک چارچوب بومی پیشنهادی جهت توسعه شهری دانش بنیان در شهر پردیس میباشد.فلسفه پژوهش،پراگماتیسم با جهت‌گیری اثباتی و روش پژوهش تحلیلی و رویکرد پژوهش براساس ماهیت دادهها به صورت ترکیبی (استقرایی و قیاسی) میباشد. این پژوهش،به تبیین و ارزیابی مؤلفه‌ها و معیارهای شهر دانش‌بنیان در شهر پردیس می‌پردازد. مؤلفه ها و معیارهای مورد نظر با استفاده از مطالعات اسنادی و مبانی نظری و تجربی تعیین و پرسشنامه با 65 گویه،با استفاده از روش دلفی بین گروه تصمیم‌گیری متشکل از 40 نفر از اعضاتوزیع گردید و به منظور استخراج شاخصهای برتر از روشz-score استفاده شد و براساس طیف لیکرت و روش بهترین برترین، وزن مؤلفه‌ها و معیارها محاسبه گردید.در واقع شش مؤلفه اجتماعی،اقتصادی،مدیریتی،ادراکی،سازمان فضایی و زیرساخت‌شهری به عنوان مؤلفه‌های پیشنهادی برای توسعه شهری دانش بنیان تعیین و شاخصهای مرتبط با آنها بیان گردید.نتایج پژوهش نشان می‌دهد که مؤلفه اقتصادی با امتیاز42/0در رتبه اول،اجتماعی و فرهنگی با امتیاز 35/0در رتبه دوم وزیر ساخت شهری در رتبه سوم با امتیاز 21/0 در شهر پردیس قرارگرفته است پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
132 - مطالعه نقش شوراهای اسلامی با رویکرد مدیریت و حکمرانی اسلامی در توسعه شهری و روستایی (مطالعه موردی شورای اسلامی شهرستان شهریار)
خداداد کریمی محمدرضا مردانی زین العابدین امینی سابقپژوهش حاضر در قالب یک طرح توسعه‌ای_کاربردی انجام گرفت. جامعه آماری شامل کل اعضای شوراهای اسلامی، بخشداری‌ها، دهیاری‌ها؛ که 317 نفرند. حجم نمونه با فرمول کوکران برابر با 175 نفر محاسبه شد؛ و ابزار سنجش، یک پرسشنامه دوبخشی شامل ویژگی‌های جمعیت شناختی و سؤالاتی جهت انداز چکیده کاملپژوهش حاضر در قالب یک طرح توسعه‌ای_کاربردی انجام گرفت. جامعه آماری شامل کل اعضای شوراهای اسلامی، بخشداری‌ها، دهیاری‌ها؛ که 317 نفرند. حجم نمونه با فرمول کوکران برابر با 175 نفر محاسبه شد؛ و ابزار سنجش، یک پرسشنامه دوبخشی شامل ویژگی‌های جمعیت شناختی و سؤالاتی جهت اندازه‌گیری نگرش پاسخگویان در مورد نقش شوراهای اسلامی با رویکرد مدیریت و حکمرانی اسلامی در ابعاد مختلف توسعه شهری و روستایی شامل توسعهی سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و بهداشت و سلامت. نتایج نشان داد نقش شوراهای اسلامی با رویکرد مدیریت و حکمرانی اسلامی در توسعه شهری و روستایی در شورای اسلامی شهرستان شهریار به‌طورکلی به‌اندازه 46 درصد، نقش شوراهای اسلامی در توسعهی سیاسی شهری و روستایی به میزان 44 درصد، نقش شوراهای اسلامی در توسعهی فرهنگی شهری و روستایی به میزان 44 درصد، نقش شوراهای اسلامی در توسعهی اقتصادی شهری و روستایی به میزان 51 درصد، نقش شوراهای اسلامی در توسعهی اجتماعی شهری و روستایی به میزان 47 درصد، نقش شوراهای اسلامی در توسعهی بهداشت و سلامت شهری و روستایی به میزان 53 درصد بوده است. بررسی تفاوت نقش شوراهای اسلامی در توسعهی شهری و روستایی در شهرستان شهریار با استفاده از آزمون من-ویتنی نشان داد توسعهی روستایی بیش از شهری صورت گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
133 - طراحی شهری به مثابه اصلی مهم در سیمای شهر
هاشم هاشم نژادشهر به‌عنوان یک ساختار کالبدی سیما و پیکره‌ای رشد یافته دارد. نگرش حساب شده به رشد و روند توسعه آن به طور مستقیم با حیات شهر و چگونگی فعالیتهای آن مرتبط میباشد و زنده و فعال بودن آن در گرو توجه به اصول و فرضیه‌هائی در زمینه‌ی طراحی شهری است. در این مقاله سعی خواهد شد چکیده کاملشهر به‌عنوان یک ساختار کالبدی سیما و پیکره‌ای رشد یافته دارد. نگرش حساب شده به رشد و روند توسعه آن به طور مستقیم با حیات شهر و چگونگی فعالیتهای آن مرتبط میباشد و زنده و فعال بودن آن در گرو توجه به اصول و فرضیه‌هائی در زمینه‌ی طراحی شهری است. در این مقاله سعی خواهد شد با تأکید بر نظریه‌ها و مبانی طراحی شهری و تعاریف آن به اصل مهم در شهرسازی پرداخته و در زمینه زیبا‌شناسی شهری و نقش و جایگاه مشارکت مردم به طور اجمال بحث‌هایی آورده شود. لازمه توفیق در امر اجرای طرحهای شهری داشتن مدیریت منسجم و کارا است که به آن اشاره خواهد شد. از دهة 1960 توجه به امر طراحی شهری در ارتباط با سیمای آینده شهرها آغاز و پیوسته به‌عنوان یک عامل اصلی و مهم جای خود را در امر گسترش توسعه فضاهای کالبدی و نوسازی شهرها تثبیت کرده است پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
134 - تحلیل جامعه شناختی مدیریت روند تحولات توسعه شهری در فاصله 20 ساله گذشته (مطالعه موردی شهر تهران)
نیره مبارکی فرد بهرام قدیمی مهرداد نوابخشدر شهر تهران چهار دسته از عوامل، در توسعه شهری نقش داشته‌اند که تعامل و برهم‌کنش این مجموعه از عوامل، در طی یکصد سال اخیر نوعی توسعه نامتوازن شهری و عدم توزیع نامتناسب امکانات را به همراه داشته است. عوامل اقتصادی، عوامل اجتماعی، عوامل فرهنگی و عوامل تاریخی-سیاسی به‌عنوا چکیده کاملدر شهر تهران چهار دسته از عوامل، در توسعه شهری نقش داشته‌اند که تعامل و برهم‌کنش این مجموعه از عوامل، در طی یکصد سال اخیر نوعی توسعه نامتوازن شهری و عدم توزیع نامتناسب امکانات را به همراه داشته است. عوامل اقتصادی، عوامل اجتماعی، عوامل فرهنگی و عوامل تاریخی-سیاسی به‌عنوان مهمترین عوامل توسعه شهری قابل ذکر است. هدف کلی پژوهش حاضر، تحلیل جامعه شناختی مدیریت روند تحولات توسعه عوامل اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهننگی شهر تهران، در فاصله 20 ساله گذشته بود. روش تحقیق انجام شده در این پژوهش، اسنادی و تاریخی است. با استفاده از آمارهای سرشماری‌ها، چهار شاخص از جمله؛ عوامل اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی در توسعه کلانشهر تهران تعیین شده است و با استفاده از تحلیل خوشه‌ای و تحلیل عاملی، فرضیه‌های تحقیق، بررسی و سپس مورد تأیید قرار گرفت. بر اساس اطلاعات و داده‌های موجود و از بین شاخصهای مطرح شده در سطح شهری تعداد 4 عامل اجتماعی شاخصهای آموزش، روابط خانوادگی، روابط اجتماعی، مطبوعات و جمعیت در نظر گرفته شده است. در عوامل تاریخی سیاسی شاخصهای دوره‌های سیاسی و روابط بین‌الملل تعیین‌کننده هستند. در عوامل اقتصادی شاخصهای تولید، مشاغل، نیروی انسانی و روابط اقتصادی در نظر گرفته شده است. در عوامل فرهنگی نیز شاخصهای ارتباط رسانه‌ای و فعالیتهای هنری تعیین‌کننده متغیر توسعه هستند. یافته‌ها نشان داد که در توسعه اجتماعی، رویکرد انسانی و فرهنگ محور، نسبت به توسعه، علاوه بر تقویت و ارتقای ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی توسعه پایدار، می‌تواند به نتایج جامع و اثربخشی منتهی شود. توسعه کالبدی تهران با رویکرد اقتصادی و نظریه نوسازی برای توسعه، قابل تبیین است. توسعه سیاسی تهران با توسعه شهری هم‌ارز نیست؛ اما توسعه تاریخی و اقتصادی تهران تحت تأثیر توسعه شهری بوده است. پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد
پیوندهای سایت
مراکز مرتبط
پشتیبانی
صفحات رسمی
حقوق این وب‌سایت متعلق به سامانه مدیریت نشریات دانشگاه آزاد اسلامی است.
حق نشر © 1403-1400