-
دسترسی آزاد مقاله
1 - طرحهای نظامی و راه سازی روسیه تزاری در ایران
محمدعلی کاظم بیکیدر سده‌های اخیر، برقراری و حفظ مناسبات با روسیه، به عنوان قدرتی بزرگ در همسایگی ایران، جایگاهی ویژه در سیاست خارجی ایران داشته است. بررغم طبیعت چندوجهی روابط بین این دو کشور، توسعه‌طلبی، تهدیدات نظامی و مداخلات روسیه همواره یکی از موجبات نگرانی ایران بوده است. مقاله کنو چکیده کاملدر سده‌های اخیر، برقراری و حفظ مناسبات با روسیه، به عنوان قدرتی بزرگ در همسایگی ایران، جایگاهی ویژه در سیاست خارجی ایران داشته است. بررغم طبیعت چندوجهی روابط بین این دو کشور، توسعه‌طلبی، تهدیدات نظامی و مداخلات روسیه همواره یکی از موجبات نگرانی ایران بوده است. مقاله کنونی ترجمه و بررسی سندی سرّی درباره بخشی از طرحهای نظامی روسیه در ایران است که در 1909م به دست عوامل اطلاعاتی بریتانیا افتاد. بررسی این طرح در بستر طرح های نظامیِ منسوب به روسیه، برای توسعه طلبی در قلمرو ایران و نیز به خطر انداختن منافع بریتانیا در هندوستان، افزون بر نشان دادن برنامه پیشروی روسیه به سوی خلیج فارس در1907، آشکار می سازد که در سرمایه گذاری سنت پترزبورگ در طرحهای راه سازی در ایران، اهداف نظامی جایگاهی ویژه داشت؛ دیگر آن که با انعقاد توافقنامه 1907 روسیه- بریتانیا، نقشه جنگی مذکور که اساسا علیه منافع بریتانیا بود، در عمل در جنگ جهانی اول برضد ملیون ایران و قدرت های مرکزی به کار گرفته شد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - جنگ های ایران و روس زمینه ساز تغییر رویکرد نظام آموزشی ایران
داود یحیایی فاخته ماهینیایران عصر قاجاری در ابتدای قرن 19 م/ 13 ق در حالی مورد تجاوز روس ها واقع شد که بی-خبر و عقب مانده از تحولات دنیا، با مشکلات عدیدهای در داخل کشور مواجه بود. علی رغمنتایج تلخ، این واقعه دستاورد مهمی را نصیب فتحعلی شاه و اطرافیان وی کرد که از همهمهمتر، آگاهی از ضعف تجهیزات چکیده کاملایران عصر قاجاری در ابتدای قرن 19 م/ 13 ق در حالی مورد تجاوز روس ها واقع شد که بی-خبر و عقب مانده از تحولات دنیا، با مشکلات عدیدهای در داخل کشور مواجه بود. علی رغمنتایج تلخ، این واقعه دستاورد مهمی را نصیب فتحعلی شاه و اطرافیان وی کرد که از همهمهمتر، آگاهی از ضعف تجهیزات نظامی و دانش روز بود. این موضوع، انگیزۀ اقدامات اصلاح-طلبانه ای گردید که به دنبال درک کاستی های نظام تعلیم و تربیت، دولت مردان را در انجامآنها مصمم ساخت. این مقاله بر آن است تا با بررسی مهم ترین اقدامات انجام شده در اینراستا، تأثیرات آنها را در فراهم نمودن زمینه های لازم جهت تحول و تغییر رویکرد نظامآموزشی ایران تبیین نماید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - نفت خزر؛ تزریق رقابت به اوراسیا
مسعود سوریدرک رفتارهای روسیه و امریکا در حوزه انرژی خزر نیازمند توجه به مقطع زمانی پس از سقوط شورو ی، نظریاتغالب در مقطع زمانی مورد بررسی ، استراتژی های سیاست خارجی دو طرف و دکترین هایی است که ب همنظوردستیابی ب هاهداف اجرا شده است.در مقطع اول مورد بررسی در این نوشتار، غلبه نظریه چکیده کاملدرک رفتارهای روسیه و امریکا در حوزه انرژی خزر نیازمند توجه به مقطع زمانی پس از سقوط شورو ی، نظریاتغالب در مقطع زمانی مورد بررسی ، استراتژی های سیاست خارجی دو طرف و دکترین هایی است که ب همنظوردستیابی ب هاهداف اجرا شده است.در مقطع اول مورد بررسی در این نوشتار، غلبه نظریه لیبرالیسم و نهادگرایان لیبرال ، احتمال وجود نفتفراوان در منطقه و استراتژی تنو عبخشی ب همنابع تأمین انرژی توسط امریکا موجب اجرای استراتژی ترکیبینفوذ در اوراسیا و پیگیری نظریه رژی مسازی منطقه ای توسط نفت ، خطوط لوله نفت ، ترانزیت نفت و اتصال منطقه ب هاقتصاد بین الملل شد و نهادهایی چون ناتو، سازمان توسعه و همکاری اروپا (OECD ) و اتحادیه اروپا برای زمین هسازی نفوذ و اجرای سیاست سد نفوذ روسیه فعال شدند تا در غفلت ناشی از حضور غربگرایان در کرملینبتوانند رژیم مورد نظر خود را برای تثبیت هژمونی غرب با توجه به اشتیاق کشورهای منطقه برای واگرایی از مسکواجرایی کنند.در مقطع دوم رقابت ، غلبه گفتمان امنیتی در منطق ه، ک متوجهی امریکا ب همنطقه ب هدلیل درگیر شدنش در عراقو افغانستان، همراهی عربستان و کشورهای نف تخیز خلیج فارس با امریکا ، مشخص شدن حجم منابع اندکانرژی در منطق ه، حضور ملی گرایان امنیت محور در کرملین و رشد قیمت نفت باعث شد تا روسیه استراتژیبازگشت ب همونروئه و خارج نزدیک را در قالب دکترین بازگشت توسط انرژی اجرا کند. این استراتژی ب هدنبالاستفاده از ابزار نفت و گاز در تشویق متحدان و تنبیه کشورهای واگرا همچون اکراین ، گرجستان و آذربایجان بود و توانست در آسیای مرکزی از طریق اتحاد با چین و شکل گیری پیمان شانگهای و تقویت CIS مانع تثبیت هژمونی غرب شود و در قفقاز ب هکسب سهم از منافع منطق های در کشورهای اکرای ن، گرجستان و آذربایجانختم شود. با توجه ب هتلاش دو طرف این رقابت برای توسعه هژمونی و نفوذ خود با توجه ب هشرایط بسته منطق ه،ویژگی های نظا مهای سیاسی منطقه ، نزدیکی به اروپ ا، حضور چین و ایران و ترکیه در منطقه و نفوذ نظریه هاینئورئالیستی در محافل تصمی مگیری و تصمیم سازی کرملین و مسکو ب هنظر م یرسد رقابت شکل گرفته حول خطوط لوله و استخراج و ترانزیت نفت و اتحادی ههایی چون گوام ، اتحادیه اروپا و CIS و شانگهای تداوم یابد و تأثیر خود را در منطقه تداوم بخشد. نوع این رقابت و سطوح آن ب هتحولات درون منطقه ای وابستگی جدی داردولی در هر حال با توجه ب هقدرت و ضعف طرفین دارای شدت و ضعف خواهد بود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - نقش گیلان در مناسبات فرهنگی ایران و روسیه
حسین کلهرمقدمه و هدف پژوهش: امروزه در عرصه‌ی بین الملل مبنای ارتباط کشورها بر محور قدرتمند فرهنگ و اشتراکات فرهنگی ـ اجتماعی استوار است. بطوریکه تعمق بخشی به این مقوله‌ی مهم ارتباطی، می‌تواند ضامن تثبیت منافع در روند مناسبات همه جانبه‌ی کشورها تلقی شود. پیشینه‌ی تاریخی مناسبات م چکیده کاملمقدمه و هدف پژوهش: امروزه در عرصه‌ی بین الملل مبنای ارتباط کشورها بر محور قدرتمند فرهنگ و اشتراکات فرهنگی ـ اجتماعی استوار است. بطوریکه تعمق بخشی به این مقوله‌ی مهم ارتباطی، می‌تواند ضامن تثبیت منافع در روند مناسبات همه جانبه‌ی کشورها تلقی شود. پیشینه‌ی تاریخی مناسبات مردم گیلان با روسیه علاوه بر اینکه بر اشتراکات زبانی دو ملت تاثیر گذاشته، زمینه‌های مناسبی هم برای ارتقاء مناسبات فرهنگی ایران و روسیه فراهم ساخته است. مناسباتی که بدلایل مختلف، امروز در شرایط ضعیفی قرار دارد. هدف از این پژوهش تبیین جایگاه گیلان در روابط فرهنگی ایران و روسیه است. جایگاهی که حداقل ریشه در تاریخ 500 ساله دو کشور داشته و می‌تواند منشا تحولات موثری در ارتقاء مناسبات همه جانبه‌ی ایران و روسیه در طلیعه‌ی هزاره‌ی سوم به حساب آید. روش پژوهش: داده‌های این مقاله به شیوه‌ی کتابخانه ایی، توصیفی و میدانی جمع آوری شده بطوریکه بهره گیری از اسناد و منابع تاریخی، شواهد عینی و مستندات آماری از وجوه بارز این شیوه است. یافته‌ها: در این مقاله پس از بررسی عمده ترین ظرفیتهای علمی و فرهنگی گیلان دریافتیم که پیشینه‌ی مناسبات همه جانبه‌ی گیلان با روسها عاملی در جهت پایداری مناسبات فرهنگی ایران و روسیه است و می‌تواند روند تعمیق روابط دو کشور را در ابعاد گسترده تری تسریع نماید. نتیجه گیری: ظرفیتهای فرهنگی گیلان برای توسعه‌ی مناسبات همه جانبه با روسها متنوع ارزیابی میشود اما از این ظرفیت‌ها تاکنون آنگونه که باید و شاید برای تقویت مناسبات دو کشور بهره گیری نشده است. پیشینه‌ی مراودات اقتصادی و بازرگانی گیلانیان با روسها در 500 سال گذشته شرایطی فراهم ساخته تا بتوان گام‌های موثری در جهت آشنایی اقوام با یکدیگر در بستر فرهنگ و مراودات اجتماعی برداشت. خط احداث کریدور شمال ـ جنوب موسوم به نوستراک نیز بر این اهمیت افزوده است. همچنین ورود واژگان فارسی و روسی در زبان‌های یکدیگر گواهی بر نقش تبادلات فرهنگی مردم گیلان و روس در ازمنه‌ی تاریخ است. پس می‌توان ادعا نمود که تقویت مناسبات فرهنگی گیلان با روسها خود زمینه‌ایی ست تا روابط دو کشور وارد مرحله‌ی نوینی شود و نقصان‌های موجود در مناسبات فعلی ایران و روسیه را با تقویت پایه‌های فرهنگی جبران نماید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - توسعه نیافتگی واردات و صادرات ایران و روسیه در عصر قاجار (1174-1304 ه.ش)
محمود سید مجید گلمحمدیایران در دوره قاجار برای نوسازی ساختارهای قدیم خود و آشنایی با اقتصاد و صنعت و پیشرفت‌های واردات و صادرات گام‌های برداشت، اما چشمگیر نبود. ضعف ساختار اقتصادی سبب شد تا در اقتصاد بین‌المللی آن عصر جایگاهی نداشته باشد اما موقعیت مناسب تجاری ایران رابطه با کشور روسیه را گس چکیده کاملایران در دوره قاجار برای نوسازی ساختارهای قدیم خود و آشنایی با اقتصاد و صنعت و پیشرفت‌های واردات و صادرات گام‌های برداشت، اما چشمگیر نبود. ضعف ساختار اقتصادی سبب شد تا در اقتصاد بین‌المللی آن عصر جایگاهی نداشته باشد اما موقعیت مناسب تجاری ایران رابطه با کشور روسیه را گسترش داد. در این پژوهش کوشیده میشود با تکیه‌بر اسناد دوره قاجار ساختار توسعه‌نیافتگی واردات و صادرات با کشور روسیه را در این دوره موردبررسی قرار دهیم. در این مقاله سعی شده ازلحاظ نظری دلایل جایگزینی واردات و صادرات ایران و عواملی که ایران را در چنبره وابستگی و عقب‌ماندگی قرار داد را مورد تحلیل قرار دهیم. اینکه آیا توسعه‌نیافتگی واردات و صادرات ایران و روسیه ناشی از سیاست‌گذاری‌های نادرست دولتهای قاجار است یا دولتهای بعد نیز در آن شریک‌اند؟ بر اساس یافتههای تحقیق دولتهای استعمارگر ازجمله روسیه در قرن نوزدهم از طریق محدود کردن فعالیت سرمایه‌داران ایرانی در حوزه‌های مهم صنعتی، ایجاد وابستگی صنعتی و محدود کردن واردات و صادرات، ورشکسته کردن صنایع داخلی، سوق دادن اقتصاد کشور به سمت تولید مواد اولیه و خام و محروم کردن ایران از دریافت بخش قابل‌توجهی از درآمدهای نفتی در یک دوره بلندمدت، نقش مهمی در توسعه‌نیافتگی صنعتی ایران دارند. اگرچه قاجارها زمینه‌ساز توسعه‌نیافتگی صنعتی ایران بودند، اما دولتهای پس از قاجار نیز در توسعه‌نیافتگی صنعتی ایران نقش پررنگی داشته‌اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - راهبردهای منطقه‌گرایی ایران در قفقاز در برابر روسیه بر اساس تئوری بازی‌ها
مصطفی هاشمی ریباز قربانی نژاد کیومرث یزدان پناه درو محمد حسن نامیتغییرات ژئوپلیتیکی عمیق در قفقاز جنوبی تأثیر قابل‌توجهی بر روابط ایران و سه جمهوری ارمنستان، آذربایجان و گرجستان داشته است. موقعیت جغرافیایی و اهمیت راهبردی این منطقه را به یکی از مهمترین مناطق در جهان تبدیل کرده است. جمهوری اسلامی ایران به دلیل روابط تاریخی و پیوندهای چکیده کاملتغییرات ژئوپلیتیکی عمیق در قفقاز جنوبی تأثیر قابل‌توجهی بر روابط ایران و سه جمهوری ارمنستان، آذربایجان و گرجستان داشته است. موقعیت جغرافیایی و اهمیت راهبردی این منطقه را به یکی از مهمترین مناطق در جهان تبدیل کرده است. جمهوری اسلامی ایران به دلیل روابط تاریخی و پیوندهای اجتماعی - فرهنگی با مردم منطقه، همکاری‌های سیاسی - اقتصادی را با آنها گسترش داده است. حضور فعال بازیگران منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای بر این رابطه تأثیر مستقیم گذاشته است. این پژوهش به دنبال گزینش راهبرد مؤثر نیل به منطقه‌گرایی ایران در قفقاز در برابر روسیه و طرح راهبرد های عملیاتی به روش تئوری بازی‌ها است. پژوهش حاضر ازلحاظ هدف کاربردی و ازلحاظ ماهیت توصیفی- تحلیلی و اکتشافی است که در آن برای جمع‌آوری داده‌های تحقیق به‌صورت توأمان از روش کتابخانه‌ای و میدانی شامل مصاحبه با نخبگان استفاده‌شده. جامعه‌ی آماری، شامل مجموعه‌ای متشکل از متخصصان جغرافیای سیاسی، مسئولین سازمان‌های مرتبط و نهادهای ذی‌ربط بوده‌اند که علاوه بر بخش گردآوری اطلاعات، در دیگر بخش‌ها مانند (مصاحبه و پرسشنامه) یاری رسانده‌اند. در این پژوهش سعی شده راهبرد مؤثر نیل به منطقه‌گرایی ایران در قفقاز در برابر روسیه در این منطقه پرداخته شود. سپس نتایج حاصل تحلیل آماری در قالب تئوری بازی‌ها به اجرا گذاشته‌شده است پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - سیاست روسیه در منطقه آسیای مرکزی و قفقاز و چالشهای فراروی آن پس از جنگ سرد
عبدالرضا فرجی راد مریم شعبانیاز نظر رهبران روسیه، حوزه نفوذ سنتی اتحاد جماهیر شوروی به ویژه آسیای مرکزی و قفقاز نخستین سنگر پدافندی برای پاسداری از امنیت ملی روسیه است و رفتار مسکو بر سیاق دوران روسیه تزاری و شوروی سابق، باید به دنبال اعمال سلطه بر این منطقه باشد. با این وجود، روسیه در طول دو دهه ا چکیده کاملاز نظر رهبران روسیه، حوزه نفوذ سنتی اتحاد جماهیر شوروی به ویژه آسیای مرکزی و قفقاز نخستین سنگر پدافندی برای پاسداری از امنیت ملی روسیه است و رفتار مسکو بر سیاق دوران روسیه تزاری و شوروی سابق، باید به دنبال اعمال سلطه بر این منطقه باشد. با این وجود، روسیه در طول دو دهه اخیر، رویکردهای مختلفی در قبال آسیای مرکزی و قفقاز در پیش گرفته است که در نگاه اول ممکن است تداعی کننده سردرگمی سران کاخ کرملین باشد، اما با بررسی دقیق علت اتخاذ چنین رویه ای، می توان دریافت که این رویکردها صرفاً تاکتیکی و به منظور تحقق راهبرد کلان روسیه در آسیای مرکزی و قفقاز بوده اند. روندهای موجود، بیانگر آن است که هیأت حاکمه روسیه با تدوین راهبرد بلند مدت این کشور، همواره به دنبال آن بوده اند که روسیه را به عنوان یک امپراطور نفتی و بازیگری که با ارتقای جایگاه خود، قادر به ایفای نقشی ژئوپلیتیکی و کلیدی در عرصه انرژی است، مطرح کنند و از منابع انرژی روسیه و نیز انحصار خطوط لوله انتقال انرژی به عنوان ابزاری سیاسی و اقتصادی جهت تأمین منافع ژئوپلیتیکی این کشور در منطقه اوراسیا و به ویژه در روابط با اتحادیه اروپا بهره برداری کنند. در این تحقیق به دنبال پاسخ به این سال هستیم که روسیه برای رسیدن به اهدافش در منطقه آسیای مرکزی و قفقاز بعد از جنگ سرد با چه موانعی رو به رو می باشد. به نظر می رسد از جمله موانع روسیه برای رسیدن به اهدافش اول جنگ های قومی فرهنگی در منطقه قفقاز و بعد از آن حضور قدرت های فرامنطقه ای در این منطقه می باشد که در این پژوهش به بررسی آن می پردازیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - قرن 21 و تحولات ژئواکونومیک روسیه
مریم وریج کاظمیبا پایان جنگ سرد انرژی که مفهوم ژئوپولتیکی داشت به مفهوم ژئواکونومی تغییر نام پیدا کرد و به تاثیرگذارترین عنصر در روابط بین قدرتهای بزرگ جهانی تبدیل شده و اساسا مناطق خاص از جهان که دارای انرژی بودند هم به یک پدیده مهم استراتژیکی بدل شدند. روسیه با داشتن ذخایر عظیم منا چکیده کاملبا پایان جنگ سرد انرژی که مفهوم ژئوپولتیکی داشت به مفهوم ژئواکونومی تغییر نام پیدا کرد و به تاثیرگذارترین عنصر در روابط بین قدرتهای بزرگ جهانی تبدیل شده و اساسا مناطق خاص از جهان که دارای انرژی بودند هم به یک پدیده مهم استراتژیکی بدل شدند. روسیه با داشتن ذخایر عظیم منابع انرژی و پایگاههای صنعتی برای توسعه انرژی نقش برجسته ای را در عرصه انرژی جهان بازی می کند. وجود منابع سرشار انرژی و مسائل مربوط به آن در کشورهای خارج نزدیک توجه قدرتهای منطقه ای و فرا منطقه ای و شرکتهای بزرگ را به طرف خود جلب کرده است و پویایی منطقه بر بنیانهای ژئوپولتیک و ژئواکونومیک استوار گشته است و کشمکشهای را به وجود آورده است. سرنوشت اقتصاد روسیه در بسیاری از موارد با کشورهای خارج نزدیک پیوند خورده است و هرگونه دگرگونی در این کشورها می تواند بر اقتصاد روسیه اثر خوب یا بد بگذارد و این کشورهای به لحاظ استراتژیک حوزه امنیتی روسیه هستند و حضور قدرتهای دیگر در آن خواه ناخواه بر امنیت روسیه تاثیر گذارند. در این مقاله سعی شده است که به موضوع ژئواکونومی روسیه و روابط این کشور در پیوند با کشورهای خارج نزدیک و ارزیابی سیاست های روسیه از دید منابع انرژی در تقابل با این کشورها و قدرتهای جهانی پرداخته شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - تبیین نقش سیاستگذاری بر نهادسازی مدیریت مخاطرات در مناطق روستایی و کشاورزی "روستو آن دن" در فدراسیون روسیه
شهاب الدین شکری آلکسی اوریچ آرکیپوف یولیا و یاچسلاواونا فیلوننکو بلوکریلوا اولگا اسپیریدانوا مارینا سانیکواهدف از این تحقیق تخصیص یک مدل ساختاری برای تخمین اثرات عوامل سیاست گذاری شامل سیاست های مالی و انرژی بر مؤلفه های نهادی مرتبط با مدیریت مخاطرات در بخش کشاورزی و جامعه روستایی "روستو آن دن" بوده است. مؤلفه های نهادی مرتبط با مدیرت مخاطرات طبق بررسی مقدماتی پروفایل آسیب پ چکیده کاملهدف از این تحقیق تخصیص یک مدل ساختاری برای تخمین اثرات عوامل سیاست گذاری شامل سیاست های مالی و انرژی بر مؤلفه های نهادی مرتبط با مدیریت مخاطرات در بخش کشاورزی و جامعه روستایی "روستو آن دن" بوده است. مؤلفه های نهادی مرتبط با مدیرت مخاطرات طبق بررسی مقدماتی پروفایل آسیب پذیری بر اساس وضعیت منطقه مورد مطالعه و از ابعاد اقلیمی، تولیدی، اقتصادی- اجتماعی، بازار کشاورزی، بازار کار و مقررات زمین، استخراج و اولویت بندی شدند. در مرحله بعد مهم ترین راهبردها به منظور مدیریت مخاطرات مربوطه و افزایش قابلیت برگشت پذیری اقتصاد شناسایی شدند. جامعه آماری شامل 75 متخصص موضوعی در رشته اقتصاد و اقتصاد کشاورزی از دانشگاه فدرال جنوبی روسیه (روستو آن دن) و دانشگاه ایالتی کشاورزی ساراتو و نیز تعدادی از کارشناسان بخش دولتی بود. در نهایت مدل های تأییدی دو عاملی سیاست گذاری و نهادها و برازش مدل اندازه گیری مورد آزمون، اصلاح و تعدیل قرار گرفت. یافته های بخش ساختاری مدل نیز حمایت مدل از سوی داده های نمونه ای را تأیید کردند. همچنین نتایج بخش ساختاری مدل نشان دادند که دو عامل "سیاست مالی" و "سیاست انرژی" توانایی تبیین به ترتیب 48 درصد و 38 درصد از واریانس متغیرهای "تکنولوژی نهادی" و "نهادسازی" را دارا می باشند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - بررسی دلایل نقش‌آفرینی روسیه در تحولات سوریه
محمدحسین حاجیلو روح اله حسین وند شکری زهرا قاسم اقدمی قره تپهچکیده با شکل گیری تحولات سوریه، قدرتهای منطقه ای و فرا منطقه‌ای ذی‌نفع و تأثیرگذار بر اساس منافع و علایق خود جهت گیری های مختلفی را در رابطه با این کشور داشته اند. یکی از این قدرتهای فرا منطقه‌ای، روسیه است که به نقش‌آفرینی در تحولات سوریه پرداخته است. روسیه به علت د چکیده کاملچکیده با شکل گیری تحولات سوریه، قدرتهای منطقه ای و فرا منطقه‌ای ذی‌نفع و تأثیرگذار بر اساس منافع و علایق خود جهت گیری های مختلفی را در رابطه با این کشور داشته اند. یکی از این قدرتهای فرا منطقه‌ای، روسیه است که به نقش‌آفرینی در تحولات سوریه پرداخته است. روسیه به علت داشتن منافع مختلف به‌ویژه امنیتی، نظامی، اقتصادی و سیاسی تلاش کرده است تا حد امکان با حمایت های سیاسی و بعضاً نظامی از سقوط دولت بشار اسد و افتادن حاکمیت سوریه به دست معارضان تحت حمایت محور غربی- عربی جلوگیری کند. بنابراین، نقش‌آفرینی روسیه در سوریه عمدتاً باهدف رقابت ژئوپولیتیکی با ایالات‌متحده آمریکا؛ توازن قدرت منطقه‌ای با ایلات متحده امریکا؛ گسترش حوزه نفوذ و قلمرو ژئوپولیتیکی خود در منطقه غرب آسیا، حفظ سوریه به‌عنوان آخرین پایگاه خود در منطقه غرب آسیا، جلوگیری از به قدرت رسیدن گروه‌های افراطی و تروریستی در سوریه، حمایت همه‌جانبه از مردم و نظام فعلی سوریه و جلوگیری از سقوط نظام سوریه بوده است. از این رو در پژوهش حاضر ابعاد مختلف نقش‌آفرینی و راهبردهای روسیه در قبال بحران سوریه با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی موردبررسی و ارزیابی قرارگرفته است تا مدلی قابل‌قبول از رفتار روسیه دراین‌باره ارائه شود. بر این اساس، هدف این پژوهش بررسی دلایل نقش‌آفرینی روسیه در تحولات سوریه است. سؤال پژوهش این است که دلایل نقش‌آفرینی روسیه در تحولات سوریه چگونه است؟ این تحقیق با روش توصیفی – تحلیلی انجام‌شده و داده های موردنیاز از طریق منابع کتابخانه ای، اسنادی و الکترونیک گردآوری شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
11 - تأثیر همکاری‌های نظامی ایران و روسیه بر تحولات ژئوپلیتیک منطقه‌ای ایران
سیدمحمد صادق خسرو عزت اله عزتی رحیم سرورچکیده روابط و همکاری‌های نظامی ایران و روسیه تحت تأثیر عوامل ژئوپلیتیکی مختلفی اعم از تحولات داخلی و پیرامونی طرفین, مسیری پر فراز و نشیب داشته است. دیپلماسی دفاعی و روابط نظامی دو کشور در نیم قرن گذشته در چارچوب خرید و فروش سلاح و تجهیزات و یا تبادل اطلاعات انجام می‌گر چکیده کاملچکیده روابط و همکاری‌های نظامی ایران و روسیه تحت تأثیر عوامل ژئوپلیتیکی مختلفی اعم از تحولات داخلی و پیرامونی طرفین, مسیری پر فراز و نشیب داشته است. دیپلماسی دفاعی و روابط نظامی دو کشور در نیم قرن گذشته در چارچوب خرید و فروش سلاح و تجهیزات و یا تبادل اطلاعات انجام می‌گرفت اما در دهه حاضر به علت تقارن منافع متفاوت ایران و روسیه بصورت تصادفی، آنها را به نوعی همکاری استراتژیک وا داشته به گونه‌ای که نیروهای مسلح آنها در کشور دیگری که مرز مشترکی با آن ندارند اقدام به عملیات نظامی مشترک نموده‌اند. هدف این مقاله تبیین تحولات ژئوپلیتیکی ناشی از همکاری‌های نظامی دو کشور و تاثیرگذاری این نوع از همکاری‌ها بر استراتژی و یا به عبارتی کد ژئوپلیتیکی منطقه‌ای ایران می باشد. سئوال مسئله اصلی تحقیق این است که همکاری‌های نظامی ایران و روسیه چه تاثیری در تحولات ژئوپلیتیکی و بویژه کد ژئوپلیتیکی منطقه‌ای ایران در ارتباط با کشورهای سوریه، عراق، یمن و تحرک نظامی در این منطقه را دارد؟ این پژوهش از نوع کاربردی بوده و روش آن از نوع توصیفی– با رویکرد تحلیل کیفی داده ها و تجزیه و تحلیل آمار توصیفی میباشد. نتایج تحقیق حکایت از آن دارد که نگاه مبتنی بر عقلانیت و ایدئولوژیک ایران در روابط با روسیه و برتری نگاه ژئوپلیتیک نسبت به ژئواکونومیک و همچنین تحولات ژئوپلیتیکی اثرگذار بر سیاست خارجی روسیه در منطقه و فرامنطقه موجب بسط بیشتر همکاری‌های نظامی ایران و روسیه شده است. این همکاری‌ها کد ژئوپلیتیکی ایران را بعنوان یک قدرت منطقه‌ای وسعت و استحکام بخشیده و توانسته است بر تقویت نقش ایران در پیشبرد سیاست منطقه‌ای و تحرک نظامی در جنوب غرب آسیا (سوریه, عراق و یمن) بیافزاید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
12 - تأثیر ساختار ژیوپلیتیک حاکم بر روابط روسیه و ایالات متحده آمریکابر رقابت آنها در جنوب غرب آسیا
سجاد مرادی نیا زهرا پیشگاهی فرد کیومرث یزدان پناه بهادر زارعیچکیده ایالات متحده آمریکا و روسیه از زمانی که قدرت بریتانیا رو به افول گذاشت و آمریکا کم کم جای آن را گرفت، وارد رقابت در منطقه آسیا و شرق اروپا شدند. این رقابت و گاه رویارویی در زمان شوروی و پس از جنگ جهانی اول به اوج خود رسید و منجر به جنگ سرد شد که تا 1991 میلادی ادا چکیده کاملچکیده ایالات متحده آمریکا و روسیه از زمانی که قدرت بریتانیا رو به افول گذاشت و آمریکا کم کم جای آن را گرفت، وارد رقابت در منطقه آسیا و شرق اروپا شدند. این رقابت و گاه رویارویی در زمان شوروی و پس از جنگ جهانی اول به اوج خود رسید و منجر به جنگ سرد شد که تا 1991 میلادی ادامه یافت. پس از فروپاشی شوروی این رقابت نیز برای یک دهه از بین رفت و رویکردهایی مبتنی بر روابط دوستانه با غرب و آمریکا مطرح شد. اما با ترمیم قدرت روسیه به دست ولادیمیر پوتین که خود از بازماندگان دستگاه های امنیتی شوروی بود، مجدداً بحث رقابت روسیه به عنوان یک ابرقدرت با آمریکا مطرح شد که با اشغال شبه جزیره کریمه و حمله به سوریه در حمایت از بشاراسد، این رقابت جدید واقعیت عملی یافت. حضور روسیه در سوریه، همکاری با ایران و کشورهای حوزه خلیج فارس و اقداماتش در قبال امنیت افغانستان و نیز بازتعریف اهداف سیاست خارجی و امنیتی-نظامی روسیه در اسناد استراتژیک این کشور از سال 2015 به بعد، نشانگر ورود روسیه به عرصه رقابت با آمریکا در منطقه جنوب غربی آسیا است. روابط و رقابت روسیه و آمریکا در مناطق مختلف و نیز جنوب غرب آسیا تابعی از ساختارهای معنایی، مادی و منافع این دو کشور به صورت کلی و نیز منطقه ای است که به طور کل در درون یک ساختار ژیوپلیتیکی قابل تعریف است. بنابراین در این مقاله سعی شده با روش توصیفی – تحلیلی نشان دهد، از منظر سازه انگاری، ساختار ژیوپلیتیکی چگونه بر رقابت بین روسیه و ایالات متحده آمریکا در منطقه جنوب غربی آسیا تأثیر می گذارد؟ نتایج تحقیق نشان میدهد، دو کشور روسیه و ایلات متحده آمریکا رقابت تنگاتنگی در حوزه‌های مختلف همچون شرکای استراتژیک و انگاره فضاها و موقعیت های ارزشمند ژیوپلیتیکی دارند. Abstract Since the British power has been declining, the United States has replaced it. the United States and Russia entered the competition in the Asian and Eastern European region. This competition peaked after World War I and leading to the Cold War, which lasted until 1991. With the reign of Russia during the reign of President Vladimir Putin, Russia's rivalry as a major power with the USA was raised. This new competition was observed in reality with the occupation of the Crimean Peninsula and the invasion of Syria in support of Bashar al-Assad. Russia's presence in Syria, cooperation with Iran and the Persian Gulf countries surrounding, and its actions for the security of Afghanistan As well as redefine the goals of Russian foreign policy and security in its strategic documents from 2015 onwards, Reflects Russia's entry into the region of the USA in the Southwest Asia region. This article tries to analyze this geopolitical structure on the basis of the Constructivism approach Alexander Wendt. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
13 - سهم ایران از دریای خزر همچنان در هاله‌ای از ابهام
کیومرث یزدان پناه بهادر زارعی محمود واثق فتح اله دهقانچکیده دریای خزر بزرگترین دریاچه ی جهان میان آسیا و اروپا واقع شده است. این دریا به طور طبیعی به دریاها و اقیانوس‌های جهان راه ندارد. تا سال 1991 خزر دریای ایرانی- شوروی بوده و بر مبنای قراردادهای 1921 و 1940 میان دو کشور مشترک بوده است. دیگر کشورهای جهان نیز دریای خزر چکیده کاملچکیده دریای خزر بزرگترین دریاچه ی جهان میان آسیا و اروپا واقع شده است. این دریا به طور طبیعی به دریاها و اقیانوس‌های جهان راه ندارد. تا سال 1991 خزر دریای ایرانی- شوروی بوده و بر مبنای قراردادهای 1921 و 1940 میان دو کشور مشترک بوده است. دیگر کشورهای جهان نیز دریای خزر را میان ایران و روسیه مشاع می دانستند. با فروپاشی شوروی همسایگان دریا به 5 کشور افزایش یافته و اختلافات در خصوص رژیم حقوقی این دریا آشکار و هویدا شد. مذاکرات متعدد و متناوبی طی حدود 21 سال توسط کشورهای ساحلی برای حل مشکل رژیم حقوقی خزر صورت گرفته است. در این مقاله مواضع کشورهای ساحلی در مورد رژیم حقوقی دریای خزر را مورد بررسی قرار داده، همچنین موضع ایران در خصوص رژیم حقوقی دریای خزر را مورد مداقه و آسیب‌شناسی قرار می‌دهیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
14 - تأثیر سیاست همسایگی جمهوری فدراسیون روسیه بر رویکرد منطقه‌گرایی ایران در قفقاز
مصطفی هاشمی ریباز قربانی نژاد کیومرث یزدان پناه درو محمدحسن نامیمنطقه قفقاز جنوبی به دلیل موقعیت ژئواستراتژیکی که دارد جذب‌کننده بازیگران منطقه‌ای و کروی است. ریشه تاریخی و هم‌جواری این منطقه با ایران و روسیه باعث شده است که سرنوشت و اتفاقات این منطقه تاثیر مستقیمی بر امنیت و منافع ملی ایران و روسیه داشته باشد که باعث ایجاد موانعی د چکیده کاملمنطقه قفقاز جنوبی به دلیل موقعیت ژئواستراتژیکی که دارد جذب‌کننده بازیگران منطقه‌ای و کروی است. ریشه تاریخی و هم‌جواری این منطقه با ایران و روسیه باعث شده است که سرنوشت و اتفاقات این منطقه تاثیر مستقیمی بر امنیت و منافع ملی ایران و روسیه داشته باشد که باعث ایجاد موانعی در مسیر منطقه گرایی ایران توسط روسیه و دیگر بازیگران داشته است. پژوهش حاضر درصدد مطالعه بر تأثیر سیاست همسایگی جمهوری فدراسیون روسیه بر رویکرد منطقه‌گرایی ایران در قفقاز است.پژوهش حاضر ازلحاظ هدف کاربردی و ازلحاظ ماهیت توصیفی- تحلیلی و اکتشافی است که در آن برای جمع‌آوری داده‌های تحقیق به‌صورت توأمان از روشهای کتابخانه‌ای و میدانی شامل پرسشنامه استفاده‌شده است. در این پژوهش جامعه‌ی آماری، شامل مجموعه‌ای متشکل از متخصصان جغرافیای سیاسی، مسئولین سازمان‌های مرتبط و نهادهای ذی‌ربط بوده‌اند که علاوه بر بخش گردآوری اطلاعات، در دیگر بخش‌ها مانند (مصاحبه و پرسشنامه) یاری رسانده‌اند. در این پژوهش سعی شده تمامی ابعاد سیاسی ،دفاعی ، امنیتی و... کشورهای منطقه قفقاز جنوبی و بازیگران حاضر در این منطقه پرداخته شود . سپس نتایج حاصل از روش میدانی در قالب تحلیل آماری T به اجرا گذاشته‌شده است. بنابراین ایران باید برای کسب جایگاهی برتر از رقبای خود و تأمین امنیت و منافع ملی خود به دور از برخورد های قهر آمیز روسیه ،راهبردهایی مبتنی بر پیوند منافع خود با کشورهای قفقاز را مدنظر قرار دهد و به مرحله عملیاتی شدن برساند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
15 - بررسی مواضع روسیه در قبال سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از سال 84 تا 94 با تأکید بر پرونده هسته ای ایران
پیروز هاشم پوربدنبال پیروزی انقلاب اسلامی ایران و به تبع آن فروپاشی شوروی سوسیالیستی ، علی رغم تغییر موقتی مواضع و دیدگاه های جمهوری اسلامی ایران، باز هم روسیه جایگاه خود را حفظ نمود. و بدنبال آغاز مناقشه هسته ای ایران و مخالفت دول غربی و آمریکا با گسترش آن، روسیه بعنوان عضوی از شورا چکیده کاملبدنبال پیروزی انقلاب اسلامی ایران و به تبع آن فروپاشی شوروی سوسیالیستی ، علی رغم تغییر موقتی مواضع و دیدگاه های جمهوری اسلامی ایران، باز هم روسیه جایگاه خود را حفظ نمود. و بدنبال آغاز مناقشه هسته ای ایران و مخالفت دول غربی و آمریکا با گسترش آن، روسیه بعنوان عضوی از شورای امنیت مواضع گوناگونی از خود به نمایش گذاشته است. با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی و شیوه تحقیق کتابخانه ای به دنبال پاسخ به این سوال اصلی هستیم که مواضع و دیدگاههای سیاست خارجی روسیه در قبال پرونده هسته ای ایران از ابتدا تا اختتام چه بوده است؟ و در پاسخ باید گفت روسیه با نگاه ابزاری و منفعت محور در سیاست خارجی اش نسبت به ایران سیاست عمل گرایی مبتنی بر فرصت طلبی راهبردی موضع خاکستری در قبال پرونده هسته ای همگامی با غرب و رای مثبت به قطعنامه های شش گانه شورای امنیت مخالفت شدید با پیوستن ایران به کشورهای عضو کلوپ هسته ای و تهدید علیه مسلمانان آسیای مرکزی استفاده از کارت ایران جهت بازی و گرفتن امتیاز از غرب در قبال بحران اوکراین و تحریم های صادره علیه روسیه و مطرح نمودن خود بعنوان بازیگر مهم و تصمیم گیر در خاورمیانه طولانی کردن پرونده هسته ای و فروش تسلیحات نظامی خود به ایران در واقع بهترین استفاده را از این قضیه برده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
16 - واکاوی علل حضور روسیه در خاورمیانه پس از خیزش های مردمی (با تاکید بر مورد سوریه)
داوود کیانیموج خیزش‌های مردمی در کشورهای عربی خاورمیانه از یکسو زمینه سرنگونی دولتهای حاکم در تونس، مصر، لیبی و یمن را فراهم نمود و از سوی دیگر فضای شکلگیری جنگ داخلی در سوریه فراهم شد. گسترش خیزش‌های مذکور در منطقه، روسیه را به توجه بیش از پیش نسبت به ترجیحات امنیتی، سیاسی و ا چکیده کاملموج خیزش‌های مردمی در کشورهای عربی خاورمیانه از یکسو زمینه سرنگونی دولتهای حاکم در تونس، مصر، لیبی و یمن را فراهم نمود و از سوی دیگر فضای شکلگیری جنگ داخلی در سوریه فراهم شد. گسترش خیزش‌های مذکور در منطقه، روسیه را به توجه بیش از پیش نسبت به ترجیحات امنیتی، سیاسی و اقتصادی خویش سوق داد و از این رو استراتژی خود را در قبال بحران سوریه مبتنی بر رویکرد حفظ وضع موجود قرار داد که این امر زمینه تقابل و نیز همکاری گسترده با برخی بازیگران منطقه را فراهم آورد. مقاله پیش‌رو تلاش دارد تا با بهره‌گیری از روش توصیفی – تحلیلی و بر مبنای نظریه "واقع‌گرایی تهاجمی"به تبیین علل گسترش حضور روسیه در خاورمیانه به‌ویژه پس از خیزش‌های مردمی بپردازد. یافته‌ها حاکی از آن است که سیاست روسیه بر مبنای ممانعت از تسری خیزش‌ها به منطقه اوراسیا و نیز ایفای نقش بیشتر در معادلات بین المللی به دنبال خلاء ناشی از حضور ایالات متحده در منطقه قرار دارد که این امر دلایل واگرایی و همگرایی مسکو با برخی بازیگران منطقه را نیز آشکار می‌سازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
17 - رقابتهای راهبردی متداخل کشورهای قدرتمند در هند - اقیانوسیه و اوراسیا
رضا سیمبر دانیال رضاپورهدف پژوهش حاضر بررسی روابط متقابل هند با روسیه و آمریکا در اوراسیا و هند- اقیانوسیه در شرایط نوین جهانی و نیز ارزیابی تحولات تدریجی و اثرگذار هند در این دو منطقه با بهره‌گیری از نظریه منطقه‌ی ژئوپلیتیکی بود. فرض بر این است که روابط متقابل درون مثلث به دلیل رشد قدمت هند چکیده کاملهدف پژوهش حاضر بررسی روابط متقابل هند با روسیه و آمریکا در اوراسیا و هند- اقیانوسیه در شرایط نوین جهانی و نیز ارزیابی تحولات تدریجی و اثرگذار هند در این دو منطقه با بهره‌گیری از نظریه منطقه‌ی ژئوپلیتیکی بود. فرض بر این است که روابط متقابل درون مثلث به دلیل رشد قدمت هند در عرصه بین‌المللی و همچنین رقابت مداوم بین آمریکا و روسیه برای وفاداری به هند، از اهمیت ویژهای برخوردار است .همچنین با توجه به تلاشهای دهلی‌نو برای تبدیل شدن به یک قدرت جهانی تأثیرگذار، هند مجبور خواهد شد معاملات بیشتری انجام دهد، بنابراین از روابط نزدیک خود با واشنگتن و مسکو استفاده میکند. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج نشان داد، وخیم‌تر شدن روابط روسیه و آمریکا مانع از دستیابی هر نوع همکاری سه جانبه میشود. علیرغم حفظ دوستی سنتی و اعتماد متقابل، به نظر نمی‌رسد که روابط هند و روسیه پاسخ‌گوی واقعیت‌های زمان باشد.گرچه واشنگتن و مسکو همکاری با دهلی‌نو را به عنوان نشانه‌ای از رشد تعامل منطقه‌ای به ترتیب در هند - اقیانوس آرام و اوراسیا می‌دانند، اما هر دو کشور وقتی صحبت از گسترش همکاری میشود، با مقاومت خاصی از طرف هند روبرو هستند. چین یک متغیر کلیدی برای الگوی مثلث ایالات متحده، هند و روسیه است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
18 - روسیه و بحران دولت - ملت‌سازی در عراق نوین
محمدرضا حکاکزادهپژوهش حاضر با هدف بررسی سیاست روسیه در قبال بحران دولت- ملت‌سازی در عراق، درصدد پاسخ به این سوال است که بحران دولت ملت‌سازی در عراق نوین چه تأثیری بر ادراک نخبگان روس نسبت به تحولات این کشور و به‌تبع آن سیاست روسیه داشته است؟ روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و بر این فرضیه چکیده کاملپژوهش حاضر با هدف بررسی سیاست روسیه در قبال بحران دولت- ملت‌سازی در عراق، درصدد پاسخ به این سوال است که بحران دولت ملت‌سازی در عراق نوین چه تأثیری بر ادراک نخبگان روس نسبت به تحولات این کشور و به‌تبع آن سیاست روسیه داشته است؟ روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و بر این فرضیه استوار است که تحولات دولت ملت‌سازی در عراق نوین ازجمله ظهور افراط‌گرایی تکفیری، تهدید منافع متحدین روسیه و همچنین نگرانی از تسرّی خیزش‌ها به اوراسیا، منجر به تغییر ادراک روسها و در نتیجه اتخاذ سیاست گسترش حضور و نفوذ روسیه در عراق را به دنبال داشته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
19 - واکاوی رویکردهای سیاسی و امنیتی روسیه با همکاری جمهوری اسلامی ایران در مقابله با بنیادگرایی و تروریسم در منطقه خاورمیانه
جابر منیرپور مالک ذوالقدر مهدی خوش خطیامروز تهدید اصلی بازیگران دولتی نظام بین‌الملل از جانب بازیگران غیردولتی نوظهور بوده و در همین نقطه، همکاری امنیتی دو کشور روسیه و ایران در حوزه مقابله با بنیادگرایی و تروریسم در منطقه خاورمیانه به یکدیگر گره خورده است؛ بر این اساس، هدف پژوهش حاضر پاسخ به این سوال است ک چکیده کاملامروز تهدید اصلی بازیگران دولتی نظام بین‌الملل از جانب بازیگران غیردولتی نوظهور بوده و در همین نقطه، همکاری امنیتی دو کشور روسیه و ایران در حوزه مقابله با بنیادگرایی و تروریسم در منطقه خاورمیانه به یکدیگر گره خورده است؛ بر این اساس، هدف پژوهش حاضر پاسخ به این سوال است که چگونه موضوع تروریسم و بنیادگرایی، همکاری میان روسیه و ایران را تقویت نموده است؟ روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و از رویکرد نظری نوواقع‌گرایی بهره گرفته شده است. پژوهش بر این فرضیه استوار است که اهداف یکسان دو کشور در مقابله با بنیادگرایی، سطح همکاری را ارتقاء داده و سبب تحوّل در روابط تهران- مسکو شده است. نتایج نشان داد که هرچند سطح همکاری دو کشور ایران و روسیه ارتقاء یافته است؛ ولیکن پیچیدگی عوامل و رویکردهای واقع‌گرایانه ساختاری جهانی و منطقه‌ای، دافع پیوند راهبردی ویژه دو کشور شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
20 - واکاوی زمینه‌ها و دلایل ائتلاف راهبردی ایران و روسیه در سوریه
مرتضی رفیعی بصیری مهدی جاودانی مقدم داود کیانیهمکاری در مدیریت بحران سوریه، حوزه تازه‌ای در فرایند همکاری‌های ایران و روسیه در دوره پس از فروپاشی شوروی به‌شمار می‌آید. در این زمینه، دو دیدگاه متفاوت در مورد ماهیت راهبردی یا تاکتیکی چشم‌انداز روابط دو کشور در سوریه و ورای آن وجود دارد. در این چارچوب، سؤال اصلی پژوهش چکیده کاملهمکاری در مدیریت بحران سوریه، حوزه تازه‌ای در فرایند همکاری‌های ایران و روسیه در دوره پس از فروپاشی شوروی به‌شمار می‌آید. در این زمینه، دو دیدگاه متفاوت در مورد ماهیت راهبردی یا تاکتیکی چشم‌انداز روابط دو کشور در سوریه و ورای آن وجود دارد. در این چارچوب، سؤال اصلی پژوهش حاضر آن است که دلایل اصلی همکاری ایران و روسیه در جنگ سوریه کدام است و چه چشم‌اندازی در ائتلاف راهبردی دو کشور متصور میباشد؟ روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و بر این فرضیه استوار است که وجود منافع سیاسی- اقتصادی درازمدت و دشمن مشترک ایران و روسیه در سوریه، موجب همکاری‌های عملیاتی دو کشور در سطح ائتلاف راهبردی شده که به شکل موفقیت‌آمیزی منجر به تثبیت دولت سوریه و تأمین منافع دو کشور شده است. با این وجود، ائتلاف راهبردی دو کشور ایران و روسیه در سوریه و در سیاست جهانی، تحت تأثیر برداشت‌های تاریخی حاکم بر روابط دو کشور، به‌ویژه در ذهنیت برخی از نخبگان ایرانی و روسی قرار داشته که چالش مهمی در گذار به اتحاد راهبردی آنان در سیاست بین‌الملل میباشد. بر این اساس، یافتههای این پژوهش، مویّدِ ائتلاف راهبردی و مخالف اتحاد راهبردی دو کشور ایران و روسیه است. ایران همواره از ثبات در کشورهای پیرامونی خود حمایت کرده است. مهمترین تهدید این کشور آن است که در کشورهای همسایه بی‌دولتی یا دولتهای ضعیف حاکم شوند و این بی‌ثباتی به درون مرزهای جمهوری اسلامی ایران امتداد یابد. به نظر می‌رسد فدراسیون روسیه نیز از امتداد بجران سوریه به مرزهای جنوبی خود بیمناک است. این بی‌دولتی می‌تواند مبنای ظهور گروه‌هایی (مانند داعش و...) شود که امکان به‌کارگیری آنها توسط قدرتهای رقیب منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای وجود دارد. از این دیدگاه، یکی از تهدیدات مهم علیه امنیت ملی ایران و روسیه، نداشتـن دولت در کشورهـای اطراف یا دولتهای ضعیفی است که در چنین فضـایی، هم قدرتهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای و هم گروه‌ها می‌توانند اقدام به برنامه‌ریزی و سازماندهی کنند و امنیت ملی ایران و روسیه را به چالش بکشند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
21 - نگرشی هویت‌محور بر سیاست متوازن روسیه در قبال کشورهای اسلامی خاورمیانه: مطالعه موردی ایران و عربستان (2020-2011)
سید رزاق مقیمی داوود کیانی مهدی جاودانی مقدمهدف اصلی پژوهش حاضر بررسی مؤلفه‌های مؤثر بر سیاست روسیه نسبت به کشورهای اسلامی خاورمیانه، پس از انقلاب‌های عربی است. در این راستا، سوال اصلی پژوهش حاضر این است که چه عواملی روسیه را به سمت اتخاذ سیاست متوازن نسسبت به کشورهای اسلامی خاورمیانه از سال 2011-2020 سوق داده اس چکیده کاملهدف اصلی پژوهش حاضر بررسی مؤلفه‌های مؤثر بر سیاست روسیه نسبت به کشورهای اسلامی خاورمیانه، پس از انقلاب‌های عربی است. در این راستا، سوال اصلی پژوهش حاضر این است که چه عواملی روسیه را به سمت اتخاذ سیاست متوازن نسسبت به کشورهای اسلامی خاورمیانه از سال 2011-2020 سوق داده است؟ همچنین پژوهش بر این فرضیه استوار است که در فاصله سالهای 2011-2020 میلادی، روسیه از یکسو در مبارزه علیه تروریسم تکفیری، به همکاری با گروه‌های شیعی به رهبری ایران روی آورد و از سوی دیگر، با هدف جلوگیری از تحریک بنیادگرایی دینی در جمهوری‌های مسلمان‌نشین خود، به گسترش روابط با کشورهای اسلامی سنّی مذهب پرداخت. در پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و در قالب چارچوب نظری سازه‌انگاری، تحلیلی نسبتاً متمایز از ماهیت روابط روسیه با کشورهای اسلامی خاورمیانه در مقطع پس از انقلاب‌های عربی ارائه گردید. نتایج حاکی از آن است که با وقوع انقلاب‌های عربی در سال 2011 میلادی و شکلگیری دسته‌بندی‌های جدیدی در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی در خاورمیانه، به ویژه پیرامون بحران سوریه که آغازگر مقطع تازه‌ای در روابط روسیه با جهان اسلام بود، مسکو با هدف دفع خطر جریان افراط‌گرایی اسلامی، تلاش کرد با اتخاذ سیاست متوازن نسبت به کشورهای اسلامی خاورمیانه، ضمن پرهیز از ایجاد تنش با آنها، به تقویت روابط با آنان بپردازد. لذا انتظار میرود، نقش اسلام در سیاست خارجی روسیه افزایش یابد و دولتمردان روسی، تمایل بیشتری به تعامل سازنده با کشورهای اسلامی خاورمیانه پیدا نمایند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
22 - امکان‌سنجی نبرد تمدنی در بحران سوریه: دلایل و پیامدها
مهدی هدایتی شهیدانی دانیال رضاپورمسئله اصلی پژوهش حاضر تبیین و تحلیل دلایل تصادم چند تمدن در خاورمیانه و به صورت تخصصی در بحران سوریه می باشد. این مقاله در زمرۀ پژوهش‌های بنیادی قرار دارد و برای انجام آن از منابع اسنادی، کتابخانه‌ای و اینترنتی بهره برده شده است که با استفاده از تحلیل‌های استنباطی در چا چکیده کاملمسئله اصلی پژوهش حاضر تبیین و تحلیل دلایل تصادم چند تمدن در خاورمیانه و به صورت تخصصی در بحران سوریه می باشد. این مقاله در زمرۀ پژوهش‌های بنیادی قرار دارد و برای انجام آن از منابع اسنادی، کتابخانه‌ای و اینترنتی بهره برده شده است که با استفاده از تحلیل‌های استنباطی در چارچوب روش توصیفی و تحلیلی به رشته تحریر در آمده است. یافته های پژوهش نشان داد، امروزه ما شاهد یک جنگ تمدنی تمام عیار هستیم که سه تمدن اسلام، ارتدوکس و کنفوسیوس در عرصه نبرد تمدنی با تمدن غربی درگیرند. پهنه‌ی این نبرد، دنیای اسلام است و هم اکنون سوریه میدان اصلی و آزمونی برای کنش این چهار تمدن است. با توجه به کاهش ساختاری توان دنیای غرب در مهار آشوب و بی‌ثباتی جهانی در عرصه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی و نظامی، و با توجه به پیشرفت روز افزون تمدن‌های شرقی همچون اسلاو-ارتدوکس و تمدن کنفوسیوسی، آنچه هم اکنون در سوریه و عراق می‌گذرد را می‌توان آخرین تلاشهای تمدن غرب برای حفظ وضعیت سابق و مقاومت تمدن‌های شرقی در قبال خواسته‌هایش در عرصه‌ی نبرد تمدن‌ها دانست. علاوه بر این، در این منازعات، فرهنگی نوین با تأسی از اسلام به حمایت از جنبش‌های مقاومت اسلامی متأثر از این جغرافیای فرهنگی نوین می‌پردازد تا به این وسیله ضمن گستراندن حوزه‌ی نفوذ خود، کشورهای غربی را از محیط امنیتی و فرهنگی خود بیرون کند. هدف نهایی این بحران برای دنیای اسلام، آزادی و رهایی تمام ملت‌های مظلوم جهان اسلام و دنیا برای رهایی از ظلم و سلطه‌ی ظالمان میباشد. از این رو، درگیری‌های خونین در سوریه، بازتابی از جنگ تمدن‌ها و تغییر وضعیت ژئوپلیتیکی منطقه و تولد نظم نوین در صحنه‌ی بین‌الملل است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
23 - نگرشی سازه‌انگارانه به سیاست خارجی روسیه در خاورمیانه (مطالعه موردی: سوریه و عراق 2018-2011)
داوود کیانی زینب صدوقیهدف پژوهش حاضر، مطالعه تأثیر بحران ژئوپلیتیک خاورمیانه بر سیاست روسیه در این منطقه، به ویژه در قبال کشورهایی چون عراق و سوریه بود.پژوهش بر اینفرض استوار است که تغییر در دکترین سیاست خارجی روسیه، ظهور افراط‌گرایی، تهدید منافع روسیه و همچنین نگرانی از تسری خیزش‌ها به اورا چکیده کاملهدف پژوهش حاضر، مطالعه تأثیر بحران ژئوپلیتیک خاورمیانه بر سیاست روسیه در این منطقه، به ویژه در قبال کشورهایی چون عراق و سوریه بود.پژوهش بر اینفرض استوار است که تغییر در دکترین سیاست خارجی روسیه، ظهور افراط‌گرایی، تهدید منافع روسیه و همچنین نگرانی از تسری خیزش‌ها به اوراسیا از سال 2011 به این سو و همزمان با وقوع ناآرامی های سیاسی – اجتماعی در خاورمیانه عربی، منجر به تغییر ادراک روسها شده و در نتیجه اتخاذ سیاست گسترش نفوذ در منطقه خاورمیانه از سوی مسکو را به دنبال داشته است.نتایج حاصل از این پژوهش که به شیوه توصیفی - تحلیلی انجام شد، نشان داد، روسیه با تغییر در نگرش منطقه ای خود توانست ضمن افزایش نقش آفرینی در منطقه و پیشبرد سیاست برقراری امنیت و ثبات، نقش مهمی در مدیریت بحران به نفع خود ایفا کرده، و تهدیدات منطقه ای را به فرصت تبدیل کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
24 - بررسی سیاست خارجی روسیه در مورد جمهوری اسلامی ایران (با تأکید بر برنامه هسته ای ایران)
مجتبی محمدی نودهکی محمدرضا اصغری مهدی جاودانی مقدمروسیه و ایران روابط پرفراز و نشیبی را طی قرن ها سپری کرده اند. مهمترین این روابط در دوران تزاری و حکومت کمونیستی سابق و روسیه جدید پس از 1991 رقم خورده است. سیاست روسیه در قبال ایران قبل از فروپاشی شوروی منفی و همواره با دخالت های نظامی و سیاسی همراه بوده است اما پس از چکیده کاملروسیه و ایران روابط پرفراز و نشیبی را طی قرن ها سپری کرده اند. مهمترین این روابط در دوران تزاری و حکومت کمونیستی سابق و روسیه جدید پس از 1991 رقم خورده است. سیاست روسیه در قبال ایران قبل از فروپاشی شوروی منفی و همواره با دخالت های نظامی و سیاسی همراه بوده است اما پس از فروپاشی شوروی و در دوران ریاست جمهوری پوتین سیاست همکاری همراه با واگرایی را ادامه داده است. سیاست روسیه در این سالها در زمینه های مختلف دارای نقاط عطفی بوده است. سیاست متناقض روسیه بویژه در مورد برنامه هسته ای ایران خود را نمایان کرده است. با وجود اینکه روسیه تنها کشوری بود که پس از کناره گیری کشورهای غربی در مورد ادامه همکاری با ایران در زمینه هسته ای، به همکاری خود با ایران ادامه داد، اما از ابتدای بحران هسته ای ایران سعی کرده روابط خود را با غرب و ایران حفظ کند و منافع خود را از این دعوا تامین کند. سیاست های متناقض روسیه که متاثر از متغیرهای داخلی و خارجی می باشد، باعث شده تا در این پژوهش سعی شود علل تناقض رفتاری این قدرت مورد بررسی قرار گرفته تا فهم روشن تری از این سیاست ها بعمل آید. زیرا اشتباه محاسباتی باعث می شود تا با اتکا و خوش بینی بیش از انتظار به روسیه و ظرفیت های واقعی سیاست خارجی روسیه به نتیجه مطلوب نرسیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
25 - از روسیه‌پرستی تا روسیه‌گریزی در شعر معاصر تاجیکستان* (با تکیه بر درون مایه‌های تعلیمی و غنایی)
مرجان علی اکبرزادهمیدانیم سیطرة هفتاد ساله‌ی روسیه بر تاجیکستان، ادبیات شوروی سابق - تاجیک را رقم‌زده است، که به آن ادبیات رئالیسم سوسیالیستی گویند. ادبیات معاصر آن دیار از محدودة انقلاب اکتبر 1917م در روسیه قابل بررسی است (البته این انقلاب در تاجیکستان با انقلاب خلقی بخارا در 1920م شکل چکیده کاملمیدانیم سیطرة هفتاد ساله‌ی روسیه بر تاجیکستان، ادبیات شوروی سابق - تاجیک را رقم‌زده است، که به آن ادبیات رئالیسم سوسیالیستی گویند. ادبیات معاصر آن دیار از محدودة انقلاب اکتبر 1917م در روسیه قابل بررسی است (البته این انقلاب در تاجیکستان با انقلاب خلقی بخارا در 1920م شکل گرفته). در مقالة حاضر، یکی از درون‌مایه‌های تعلیمی و غنایی شعر معاصر تاجیکستان یعنی روسیه‌ستایی و روسیه‌پرستی در دورة رئالیسم سوسیالیستی، نیز، روسیه‌گریزی و روسیه‌ستیزی در هنگامة کم‌رنگ شدن رئالیسم سوسیالیستی و سرانجام پس از فروپاشی شوروی سابق و استقلال تاجیکستان(1991م) مورد ارزیابی قرار گرفته است. در واقع تقابل این دو رویکرد کاملاً متناقض در شعر امروز تاجیکستان- که پیامد دگرگونی‌های سیاسی و اجتماعی است - بنیان پژوهش پیشروی، به‌شمار میرود. موضوع مورد نظر در متن مقاله به مدد شواهد مثال‌های برجسته از شاعران تاجیک، قبل و بعد از تسلط روسیه، بررسی و کنکاش شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
26 - آینده پژوهی دیالکتیک علائق ژئوپولیتیکی ایالات متحده آمریکا، ایران و روسیه درآسیای مرکزی
علیرضا محرابی امیرعلی عابدینیبا پایان جنگ سرد و فروپاشی ابرقدرت شرق در سال 1991 میلادی و شکلگیری جمهوری هایی تازه تاسیس در ورای مرزهای شمالی ایران، شرایط ژئوپولیتیکی جدیدی را در جبهه شمال ایران فراهم آمد که یکی از شاخصه های آن، فقدان قدرت موثر در منطقه آسیای مرکزی، بود. قابل توجه است که کشورهای منط چکیده کاملبا پایان جنگ سرد و فروپاشی ابرقدرت شرق در سال 1991 میلادی و شکلگیری جمهوری هایی تازه تاسیس در ورای مرزهای شمالی ایران، شرایط ژئوپولیتیکی جدیدی را در جبهه شمال ایران فراهم آمد که یکی از شاخصه های آن، فقدان قدرت موثر در منطقه آسیای مرکزی، بود. قابل توجه است که کشورهای منطقه آسیای مرکزی از لحاظ جغرافیایی، به علت موقعیت جغرافیایی بسته و عدم دسترسی به آبهای آزاد، دارای انتروپی بالایی هستند و کشورهای این منطقه را به کشورهای همسایه خود، بعنوان مکمل جغرافیایی، وابسته می کند؛ این امر، توجه کشورها را به کشورهای همسایه شان بویژه به جمهوری اسلامی ایران معطوف کرده است؛ حضور و نقش آفرینی کشورهای منطقه ای و فرامنطقه ای، مانند روسیه، ایالات متحده آمریکا، جمهوری اسلامی ایران در آسیای مرکزی، شرایط خاصی را بر این منطقه فراهم آورده است که مطالعه علل ژئوپولیتیکی علائق آسیای مرکزی برای این کشورها در ارتباط با روند رو به آینده کشورهای آسیای مرکزی، می تواند اهمیت به سزایی در مطالعات شرایط ژئوپولیتیکی این منطقه، به عنوان منطقه استراتژیک در جوار کشورمان، داشته باشد. به همین منظور، این مقاله بر اساس روش توصیفی - تحلیلی، با تاکید بر رویکرد آینده پژوهی و با استفاده از جمع آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده، به بررسی زمینه ها و عوامل ژئوپولیتیکی در منطقه آسیای مرکزی را پرداخته است. همچنین در این مقاله سعی شده است به این سئوالات پاسخ داده شود که: 1. عوامل ژئوپولیتیک موثر آسیای مرکزی بر علائق دیالکتیک و حضور ایالات متحده آمریکا و روسیه چه می تواند باشد؟ 2. حضور روسیه و ایالات متحده آمریکا در آسیای مرکزی چه اثراتی بر جمهوری اسلامی ایران دارد؟ برای هر یک از این سئوالات، یک فرضیه مطرح شده است که آن دو از این قرار هستند: فرضیه اول: ویژگی های اقتصادی و موقعیت منطقه ای، از جمله عوامل موثر در علائق و حضور ایالات متحده و روسیه در آسیای مرکزی است. فرضیه دوم: حضور روسیه و ایالات متحده آمریکا در آسیای مرکزی باعث نتایجی مانند کاهش ترانزیت، عمق استراتژیک و چالشهای مرزی علیه ایران می شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
27 - بررسی جایگاه اصل حسن نیت در قضیه اوکراین علیه روسیه در دیوان بین‌المللی دادگستری
عبدالمجید مهدی زاده محمد هادی سلیمانیانحسن نیت به عنوان یکی از اصول بنیادین وکلی درحقوق بین‌المللی است. این اصل ازجمله مفاهیم چندلایه و پیچیدهای است که هم در دکترین، همواره مورد بحث بوده، و هم دررویه دیوان بین المللی دادگستری و سایر مراجع قضایی بین المللی به کرات مورد استناد قرارگرفته است . قضات دیوان نیز در چکیده کاملحسن نیت به عنوان یکی از اصول بنیادین وکلی درحقوق بین‌المللی است. این اصل ازجمله مفاهیم چندلایه و پیچیدهای است که هم در دکترین، همواره مورد بحث بوده، و هم دررویه دیوان بین المللی دادگستری و سایر مراجع قضایی بین المللی به کرات مورد استناد قرارگرفته است . قضات دیوان نیز در نظرات جداگانه خود به مناسبت های مختلف، مفهوم حسن نیت را مورد بحث و استناد قرار داده اند. قضیه اوکراین علیه روسیه از جدید ترین دعاوی مطروحه در دیوان بین‌المللی دادگستری در رابطه با تفسیر و اجرای کنوانسیون منع نسل کشی می باشد . در این مقاله به روش تحلیلی-توصیفی و با استناد به منابع حقوقی و رای دیوان بین‎المللی دادگستری ضمن تحلیل قضیه به بررسی جایگاه حسن نیت در رای صادره دیوان در این قضیه پرداخته شده و نتایج به دست آمده بیانگر آن است که دیوان بین المللی، با استناد به اصل حسن نیت در حل و فصل دعاوی بین‌المللی، نقش مؤثری در توسعه حقوق بین الملل داشته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
28 - پیامد سیاست انگلستان بر انقلاب مشروطه ایران پس از قرارداد 1907
دکتر علی اکبر خدری زادهپیش از گسترش قدرت آلمان در اروپا، تلاش اصلی انگلستان به حفظ منافع خود در هند معطوف شده بود. اما با اوجگیری قدرت آلمان و اجرای سیاست نگاه به شرق آلمانی‌ها در دوران ویلهلم دوم (1918-1888م)، انگلستان که با تهدیدهای رو به رشد آلمان در خلیج فارس مواجه شده بود درصدد کنار نها چکیده کاملپیش از گسترش قدرت آلمان در اروپا، تلاش اصلی انگلستان به حفظ منافع خود در هند معطوف شده بود. اما با اوجگیری قدرت آلمان و اجرای سیاست نگاه به شرق آلمانی‌ها در دوران ویلهلم دوم (1918-1888م)، انگلستان که با تهدیدهای رو به رشد آلمان در خلیج فارس مواجه شده بود درصدد کنار نهادن سیاست دیرینه خود مبنی بر رقابت با روسیه در ایران برآمد. در واپسین سالهای قرن نوزدهم میلادی انگلستان به اختلافات خود با فرانسه پایان بخشیده سپس قرارداد 1907م را با روسیه به امضا رساند. با انعقاد این قرارداد، سیاست انگلستان در ایران که مبنی بر کاهش نفوذ روسیه و حمایت از انقلاب مشروطه قرار داشت دیگرگونه شد و به همراه روسها سیاستی را در ایران پیش گرفت که سرانجام آن به توپ بسته شدن مجلس اول بود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
29 - تأثیر امتیاز نفت شمال در روابط ایران و شوروی
عظیم رفیع زاده سیدعلیرضا ابطحی سهیلا ترابی فارسانیدر تاریخ روابط ایران با روسیه شوروی موضوع امتیاز نفت شمال از جایگاه ویژهای برخوردار است. هنگامی که پنج استان شمالی ایران از قرارداد دارسی مستثنی شد و انگلیسی‌ها امتیاز نفت جنوب را بدون هیچ مشکلی بدست آوردند، از آن زمان روسیه و بعد شوروی نیز در تلاش برای بدست آوردن امتی چکیده کاملدر تاریخ روابط ایران با روسیه شوروی موضوع امتیاز نفت شمال از جایگاه ویژهای برخوردار است. هنگامی که پنج استان شمالی ایران از قرارداد دارسی مستثنی شد و انگلیسی‌ها امتیاز نفت جنوب را بدون هیچ مشکلی بدست آوردند، از آن زمان روسیه و بعد شوروی نیز در تلاش برای بدست آوردن امتیازات مشابهی در ایران بوده است. بعد از اشغال ایران در جریان جنگ جهانی دوم بوسیله متفقین شوروی درصدد کسب امتیاز نفت شمال برآمد . اما با تصویب مجلس شورای ملی ایران مبنی بر عدم واگذاری هرگونه امتیاز نفتی، شوروی‌ها،در این هدف ناکام ماندند هرچند مشکلاتی در اوضاع داخلی ایران ایجاد کردند. موضوع درخواست امتیاز نفت شمال به کشمکش بزرگ در روابط ایران و شوروی تبدیل شد. شوروی هرگز راضی نمی شد کشورهای قدرتمند غربی چون آمریکا و انگلستان به بهانه استخراج نفت به مرزهای این کشور نزدیک شوند. دست یابی به نفت شمال ایران قدرت اقتصادی شوروی در بازارهای بین المللی و در رقابت با رقبای غربی را افزایش می‌داد. ایران نیز با امتیاز نفت شمال، اهداف خاص خودش را دنبال می کرد. دولت ایران که معمولا تحت فشار روسیه و انگلستان بود. دروهله اول سعی می کرد با پیشنهاد واگذاری امتیازنفت شمال به شرکتهای آمریکایی ضمن کاستن از مشکلات اقتصادی خود، از فشار شوروی و انگلستان نیز رهایی یابد. ضمن اینکه کشاندن پای‌قدرت سوم به ایران می توانست شرایط را برای ایران در رقابتهای بین المللی تعدیل نماید. در نتیجه علیرغم تمایل‌به واگذاری امتیاز نفت شمال به شرکتهای آمریکایی و انگلیسی، با درخواست شوروی مخالفت نمود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
30 - بررسی وضعیت استقراض خارجی ایران در دوره مظفرالدین شاه
دکتر مصیب عباسیمطالعات صورت گرفته در زمینه وضعیت اقتصادی ایران در عصر ناصرالدین شاه نشان میدهد که شاه و دولتمردان این عهد نتوانستند با اتخاذ راهکارهای علمی، عملی کشور را از بحران مالی و کسری بودجه برهانند. لاجرم برای تأمین پول مورد نیاز به استقراض خارجی روی آوردند با ترور ناصرالدین ش چکیده کاملمطالعات صورت گرفته در زمینه وضعیت اقتصادی ایران در عصر ناصرالدین شاه نشان میدهد که شاه و دولتمردان این عهد نتوانستند با اتخاذ راهکارهای علمی، عملی کشور را از بحران مالی و کسری بودجه برهانند. لاجرم برای تأمین پول مورد نیاز به استقراض خارجی روی آوردند با ترور ناصرالدین شاه و روی کار آمدن مظفرالدین شاه ،این میراث شوم گریبانگیر این شاه پیر نیز گردید. ناتوانی در افزایش درآمد از طریق مدیریت صحیح و زود بازده منابع مالی و عدم اجازه به رجال صاحب دانش و روش برای اصلاحات مالی، شرایط را برای ورود به جاده استقراض خارجی فزونی بخشید. راهی که ناصرالدین شاه گشود توسط این شاه پیر گسترش یافت. زیرا شرایط سیاسی- اجتماعی و اقتصادی ایران در عصر مظفرالدین شاه بحرانی‌تر از ماقبل است. بررسی و تحلیل استقراض خارجی ایران در این عهد و تأثیر آن بر کشور مسئله اصلی این تحقیق است. پژوهش صورت گرفته نشان میدهد که مظفرالدین شاه و دولتمرمردان به مراتب ضعیف‌تر از گذشته عمل نموده و در چنگ و کشا و قوس انگلیس و اعتراضات مردمی و انتقاد اصحاب قلم و دانش و سیاست و خردورزی گرفتار شده و با اخذ وام‌های متعدد از روس و انگلیس و هزینه آن در محل‌های غیر ضرور یک کشور مفلس و فرومانده را تحویل نوگرایان مشروطه خواه دادند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
31 - توسعه طلبی امپراتوری روسیه در منطقه خلیج فارس و مواضع امپراتوری عثمانی در مقابل آن
لقمان دهقان نیری عباس عاشوری نژادامپراتوری روسیه از حدود نیمه دوم قرن ۱۹م/۱۳هـ. ق و به خصوص ربع پایانی این قرن کوشید تا با تسلط نسبی بر شاه و دربار ایران، راه ورود و حضور خود را در خلیج فارس هموار نماید و آرزوهای دور و دراز خود را که همانا تسلط بر خلیج فارس بود، تحقق بخشد. در این راستا، امپراتوری مذکور چکیده کاملامپراتوری روسیه از حدود نیمه دوم قرن ۱۹م/۱۳هـ. ق و به خصوص ربع پایانی این قرن کوشید تا با تسلط نسبی بر شاه و دربار ایران، راه ورود و حضور خود را در خلیج فارس هموار نماید و آرزوهای دور و دراز خود را که همانا تسلط بر خلیج فارس بود، تحقق بخشد. در این راستا، امپراتوری مذکور به طور موقت به موفقیت‌های قابل ملاحظه‌ای دست یافت. این اقدامات روسها در شـرایطی رخ می‌داد که امپـراتوری عثمانی نیـز در همین برهه زمانی برای جبـران ناکامی‌هایش در اروپا و ماندن در جمع قدرتهای بین المللی به شدت می‌کوشیدند تا قدرت درخشانِ گذشته خویش را در منطقه خلیج فارس احیا نماید. بدین ترتیب توسعه طلبی‌های روسیه و عثمانی لاجرم به رویارویی این دو امپراتوری بزرگ در کرانه‌ها و پس کرانه‌های خلیج فارس منجر گردید که پس از فراز و نشیب‌های فراوان به دلایل سیاست انگلستان در حمایت از عثمانی، افزایش استحکامات عثمانی‌ها در بصره، اتحاد آلمان – عثمانی و در نهایت انعقاد قرارداد ۱۹۰۷م/۱۳۲۵هـ. ق به ناکامی کامل روسها در تحقق اهدافشان در منطقه خلیج فارس انجامید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
32 - اولتیماتوم روسیه به ایران و حاج شیخ محمدحسین مقصودلو (رئیس استرآباد)
ابوالحسن شهواری فاطمه طاقتیدر شرایط نابسامان اقتصادی ایران مجلس برای سرو سامان دادن به اوضاع مالی تصمیم به دعوت از مستشاران مالی را گرفت از جمله این مستشاران مورگان شوستر امریکایی بود که با جدیت وارد عمل شد. اقدامات شوستر به مذاق دولت هایی که مطامع سیاسی و اقتصادی در ایران داشتند خوش نیامد. با دس چکیده کاملدر شرایط نابسامان اقتصادی ایران مجلس برای سرو سامان دادن به اوضاع مالی تصمیم به دعوت از مستشاران مالی را گرفت از جمله این مستشاران مورگان شوستر امریکایی بود که با جدیت وارد عمل شد. اقدامات شوستر به مذاق دولت هایی که مطامع سیاسی و اقتصادی در ایران داشتند خوش نیامد. با دستور شوستر مبنی بر مصادره اموال شعاع السلطنه برادر محمدعلی شاه که به دولت بدهکار بود، خشم روسها برانگیخته شد و موجب شد طی اولتیماتومی خواستار اخراج شوستر از ایران شوند. اولتیماتوم روسیه از سوی دولت ایران پذیرفته شد اما با عدم پذیرش از سوی مجلس شورای ملی و مردم، روبرو شد. حضور نمایندگان ملی گرا و دوستدار وطن و پافشاری آن ها بر رد اولتیماتوم و ایستادگی در برابر دخالت روسیه در امور داخلی ایران، کشور را به میدان مبارزه میان دولت و مجلس مبدل ساخت. از جمله این نمایندگان آزادیخواه، حاج محمدحسین مقصودلو، نماینده مردم استرآباد بود که با نطق کوتاه ولی تاریخی خود، برگی از دفتر پایداری و استقامت ملی ایرانیان را در برابر اجانب رقم زد. در تحقیق حاضر سعی شد تا ماجرای اولتیماتوم و نقش حاج محمدحسین مورد بررسی و مداقه قرار گیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
33 - مرو در نخستین دهه‌های حکومت قاجار
فیض الله بوشاسب گوشهبررسی اوضاع مرو در دوره قاجار بدون توجه به اقدامات و روابط متقابل حکومت‌های اطراف آن ممکن نیست، بنابر این در این مقاله نخست به مناسبات و روابط آقامحمد خان با حکام مناطق مذکور پرداخته میشود که عبارت است از اقدامات و لشکرکشی‌های حاکم بخارا در مرو و خراسان وتصرف مرو، و وا چکیده کاملبررسی اوضاع مرو در دوره قاجار بدون توجه به اقدامات و روابط متقابل حکومت‌های اطراف آن ممکن نیست، بنابر این در این مقاله نخست به مناسبات و روابط آقامحمد خان با حکام مناطق مذکور پرداخته میشود که عبارت است از اقدامات و لشکرکشی‌های حاکم بخارا در مرو و خراسان وتصرف مرو، و واکنش دولت ایران به آن اقدامات، که از حد اعزام سفیر و نوشتن نامة تهدیدآمیز فراتر نرفت و امکان اقدام بر ضد امیر بخارا برای بنیان‌گذار حکومت قاجار فراهم نشد. در دهة اول سلطنت فتحعلی شاه گرچه با استمداد حاکم مرو از ایران، زمینة مداخلة ایران در حاکمیت مرو فراهم شد، اما گرفتاری ایران در جنگ با روسیه، امکان اقدام عملی دولت ایران در آن مسأله را کاهش می‌داد. مرو هم به طور مدام در دست حکام بخارا باقی نماند، و بارها بین حکام بخارا، خیوه و ترکمانان دست بدست شد. در نیمة دوم سلطنت محمد شاه باز زمینه‌ای جهت مداخلة ایران در امر حاکمیت مرو به وجود آمد، اما اقدامی جدی از طرف دولت ایران در این زمینه صورت نگرفت. عدم حاکمیت ایران بر مرو در عصر اولیۀ حکومت قاجار، هم ناشی از عوامل خارج از دولت و هم متأثر از عملکرد دولت ایران بوده است. تداوم چنین وضعیتی زمینۀ لازم جهت جدایی قطعی مرو از کشور ایران در دورۀ بعد را فراهم کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
34 - واکاوی ریشه‌های بحران در کابینه‌های ایران (از انقلاب مشروطه تا کودتای سوم اسفند)
محمد یوسفی جویباری علی آراستهپس از انقلاب مشروطه کابینه هایی که روی کار آمدند به علل مختلف با مشکلات عدیده ای مواجه بودند به گونه ای که در طول 14 سال 51 کابینه و هر سه ماه یک کابینه میانگین تغییرات طی این دوره بوده که وضعیت خوبی را در دولت های اوایل مشروطیت بیان نمی کند. علل داخلی و خارجی گوناگونی چکیده کاملپس از انقلاب مشروطه کابینه هایی که روی کار آمدند به علل مختلف با مشکلات عدیده ای مواجه بودند به گونه ای که در طول 14 سال 51 کابینه و هر سه ماه یک کابینه میانگین تغییرات طی این دوره بوده که وضعیت خوبی را در دولت های اوایل مشروطیت بیان نمی کند. علل داخلی و خارجی گوناگونی در این بحران ها سهیم بودند. از نظر خارجی دخالت مستقیم و بی حد و مرز دولت های استعماری از جمله دخالت روسیه و انگلیس در کلیه امور داخلی ایران و تعیین نخست وزیران مورد نظرشان در جهت تامین منافع و خواسته هایشان کابینه ها را عملا به عنوان بخشی از ابزارهای اعمال حاکمیت استعمار در ایران بدل ساخته بود. با این وجود باید به عوامل داخلی نظیر تجربه نخست حکومت مشروطه و پارلمان، خودمحوری‌های شخصی و خانوادگی، گروه‌گرایی، ترجیح منافع خصوصی بر منافع عمومی و نابسامانی اشاره کرد. در نتیجه اقشار و گروه های مختلف نسبت به ساختار و عملکرد نظام مشروطه بدبین گردیده و بستر ذهنی و عینی ظهور یک دیکتاتور فراهم آمد. سرانجام رضاخان با اتکا به عوامل داخلی و خارجی و تا حدودی توانایی فردی توانست جریان حوادث را به نفع خویش به پایان برساند. در این مقاله سعی می گردد علل و علائم بحران داخلی و خارجی در کابینه های ایران از انقلاب مشروطه 1285 ش تا کودتای سوم اسفند 1299 هـ.ش مورد بررسی قرار گیرد.روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانه ای و آرشیوی می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
35 - علل و پیامدهای اولین مداخله نظامی، حکومت کمونیستی شوروی در ایران
بهزاد بهرامیپس از انقلاب 1917م روسیه و روی کار آمدن کمونیست ها در این کشور، رهبران این کشور که با مشکلات داخلی و خارجی فراوانی روبرو بودند، برای مدت کوتاهی سعی نمودند با برخی اقدامات، زمینه های روابط دوستانه با ایران را فراهم نمایند. اما این وضع چندان دوام نیافت و پس از انعقاد قرار چکیده کاملپس از انقلاب 1917م روسیه و روی کار آمدن کمونیست ها در این کشور، رهبران این کشور که با مشکلات داخلی و خارجی فراوانی روبرو بودند، برای مدت کوتاهی سعی نمودند با برخی اقدامات، زمینه های روابط دوستانه با ایران را فراهم نمایند. اما این وضع چندان دوام نیافت و پس از انعقاد قرارداد 1919م ایران و انگلیس و برخی عوامل دیگر روسها در سیاست خارجی خود در ایران چرخش های اساسی ایجاد کردند و سیاست تسامح را کنار گذاشته و در اولین مرحله اقدام به حمله نظامی به گیلان کردند، که این امر پیامدهای متعددی را در پی داشت. سعی ما در این مقاله بر آن است که نگاهی گذرا بر سیاست روس های کمونیست در ایران پس از قرارداد 1919م تا انعقاد قرارداد 1921م، مودّت ایران و روسیه و پایان نهضت جنگل داشته باشیم تا بتوانیم این ادعا را به اثبات برسانیم که تغییر حکومت روسیه، تحولات اساسی در سیاست خارجی آنان نسبت به ایران ایجاد نکرده و آنان بر خلاف شعارهای کمونیستی خود همواره در صدد کسب منافع بیشتر در ایران بوده اند و در این راه از هیچ اقدامی ابایی نداشته اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
36 - پیامد سیاست انگلستان بر انقلاب مشروطه ایران پس از قرارداد 1907
علی اکبر خدری زادهپیش از گسترش قدرت آلمان در اروپا، تلاش اصلی انگلستان به حفظ منافع خوددر هند معطوف شده بود. اما با اوجگیری قدرت آلمان و اجرای سیاست نگاه به شرقآلمانیها در دوران ویلهلم دوم )( 1888-1918م ، انگلستان که با تهدیدهای رو به رشدآلمان در خلیج فارس مواجه شده بود درصدد کنار نهادن چکیده کاملپیش از گسترش قدرت آلمان در اروپا، تلاش اصلی انگلستان به حفظ منافع خوددر هند معطوف شده بود. اما با اوجگیری قدرت آلمان و اجرای سیاست نگاه به شرقآلمانیها در دوران ویلهلم دوم )( 1888-1918م ، انگلستان که با تهدیدهای رو به رشدآلمان در خلیج فارس مواجه شده بود درصدد کنار نهادن سیاست دیرینه خود مبنی بررقابت با روسیه در ایران برآمد. در واپسین سالهای قرن نوزدهم میلادی انگلستان بهاختلافات خود با فرانسه پایان بخشیده سپس قرارداد 1907م را با روسیه به امضا رساند با .انعقاد این قرارداد، سیاست انگلستان در ایران که مبنی بر کاهش نفوذ روسیه و حمایت ازانقلاب مشروطه قرار داشت دیگرگونه شد و به همراه روسها سیاستی را در ایران پیشگرفت که سرانجام آن به توپ بسته شدن مجلس اول بود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
37 - بررسی و تحلیل حق جدایی (چاره ساز) بر اساس حقوق بین الملل با تاکید بر جدایی منطقه کریمه از دولت اوکراین
عادل محمدی ابومحمد عسگرخانی سید باقر میر عباسیهدف از این مقاله بررسی قانونی یا غیر قانونی بودن جدایی یک جانبه کریمه از اوکراین می باشد و مسئله اصلی ما تبیین و بررسی این مسئله است که بر اساس استدلالات مقامات کریمه و فدراسیون روسیه، آیا حق تعیین سرنوشت یا حق جدایی (چاره ساز) می تواند اساس قانونی برای جدایی اخلاقی و ق چکیده کاملهدف از این مقاله بررسی قانونی یا غیر قانونی بودن جدایی یک جانبه کریمه از اوکراین می باشد و مسئله اصلی ما تبیین و بررسی این مسئله است که بر اساس استدلالات مقامات کریمه و فدراسیون روسیه، آیا حق تعیین سرنوشت یا حق جدایی (چاره ساز) می تواند اساس قانونی برای جدایی اخلاقی و قانونی یکجانبه شبه جزیره کریمه از اوکراین باشد یا خیر؟ مقاله حاضر علاوه بر اینکه نشان می دهد حقوق بین الملل عمومی معاصر، حق ِ جدایی چاره ساز را در مورد کریمه تصدیق نمی کند بلکه نشان می دهد خطری بالقوه در نقض حقوق اساسی جمعیت روسی زبان کریمه، برخلاف ادعاهای مقامات کریمه وجود نداشته و هیچ سندی نسبت به این نقض از طرف مدعین ارائه نشده است. مقاله حاضر که به روش تحلیلی توصیفی و به شیوه کتابخانه ای نگاشته شده است تائید می کند که جدایی چاره ساز تحت شرایط خاص مانند مورد کوزوو می تواند قانونی و منطیق با اصول جدایی در حقوق بین الملل باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
38 - تحلیل فرهنگ استراتژیک روسیه و ایران در برقراری روابط استراتژیک2000-2018
علی رضا رستم آقایی عبدالعلی قوام احمد نقیب زاده کیهان برزگرمفهوم فرهنگ استراتژیک ریشه های سازه انگاری دارد، از طرف دیگر ضربه ای به "تئوری انتخاب منطقی" وارد می کند. سوالی که در این پژوهش مطرح می شود این است که تا چه میران امکان برقرای روابط استراتژیک میان دو کشور وجود دارد، این پژوهش با استفاده از رویکرد سازه گرایانه، برای درک چکیده کاملمفهوم فرهنگ استراتژیک ریشه های سازه انگاری دارد، از طرف دیگر ضربه ای به "تئوری انتخاب منطقی" وارد می کند. سوالی که در این پژوهش مطرح می شود این است که تا چه میران امکان برقرای روابط استراتژیک میان دو کشور وجود دارد، این پژوهش با استفاده از رویکرد سازه گرایانه، برای درک عناصر سازنده فرهنگ استراتژیک روسیه و ایران، به بررسی پتانسیل روابط راهبردی میان تهران و مسکو می پردازد. این مقاله استدلال می کند که با توجه به ویژگی های فرهنگ استراتژیک روسیه که مبتنی بر قدرت سخت است، نه تنها پتانسیل اندکی برای برقراری روابط راهبردی میان دو کشور وجود دارد بلکه دو کشور در بسیاری از حوزه ها مانند آسیای مرکزی قفقاز دریای کاسپین و حوزه انرژی با هم رقابت دارند. در این پژوهش از منابع الکترونیک و نوشتاری استفاده شده است پژوهش حاضرماهیت توصیفی دارد و اطلاعات به روش کتابخانه ای گردآوری شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
39 - تاثیر بحران اوکراین بر روسیه، با تمرکز بر اهمیت ژئوپلیتیک اوکراین بر روسیه پس از فروپاشی شوروی تا سال2018
سهیلا پولادی بهرام یوسفی فریدون اکبرزاده حسین کریمی فردسهیلا پولادی[1]- بهرام یوسفی[2]- فریدون اکبرزاده[3]- حسین کریمی فرد[4] تاریخ دریافت:11/9/1398- تاریخ پذیرش:18/10/1398 چکیده: اوکراین کشوری است با موقعیت ژئوپلیتیک خاص که بین اتحادیه اروپا و روسیه قرار دارد؛ همین موقعیت ژئوپلیتیک باعث شده است که اوکراین ناخواسته درگیر من چکیده کاملسهیلا پولادی[1]- بهرام یوسفی[2]- فریدون اکبرزاده[3]- حسین کریمی فرد[4] تاریخ دریافت:11/9/1398- تاریخ پذیرش:18/10/1398 چکیده: اوکراین کشوری است با موقعیت ژئوپلیتیک خاص که بین اتحادیه اروپا و روسیه قرار دارد؛ همین موقعیت ژئوپلیتیک باعث شده است که اوکراین ناخواسته درگیر مناقشات بین المللی شود، مناقشاتی که عموماً میان سه قدرت روسیه، اتحادیه اروپا و آمریکا شکل می گیرد. این پژوهش تحقیق به صورت توصیفی تحلیلی و اطلاعات با استفاده از منابع کتابخانه ای گردآوری شده است. سوال اصلی تحقیق ریشه ها و آثار و پیامدهای بحران روسیه و اوکراین چه بوده است؟ فرضیه به این صورت است که روسیه از حضور غرب در اوکراین و قرارگیری این کشور در جبهه غربی احساس تهدید کرده و با جدایی شبه جزیره کریمه از اوکراین و الحاق به خاک خود سعی در ایجاد موازنه سازی با غرب کرد؛ این بحران آثار و پیامدهایی هم برای هر یک از طرف های درگیر در آن داشته است که می توان به از بین رفتن تمامیت ارضی اوکراین، تضعیف وضعیت اقتصادی اوکراین اشاره کرد. [1]- دانشجوی دکتری، علوم سیاسی ( روابط بین‌الملل)، واحد بین الملل خرمشهر - خلیج فارس، دانشگاه آزاد اسلامی خرمشهر، اهواز، ایران pezhoheshyar@gmail.com [2] - استادیار، گروه علوم سیاسی، واحد بین الملل خرمشهر - خلیج فارس ، دانشگاه آزاد اسلامی خرمشهر ، اهواز، ایران: نویسنده مسئول brmyusefi@gmail.com [3] - استادیار، گروه علوم سیاسی، واحد بین الملل خرمشهر - خلیج فارس ، دانشگاه آزاد اسلامی خرمشهر ، اهواز، ایران [4] - دانشیار و عضوهیات علمی گروه علوم سیاسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران hkarimifard@yahoo.com پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
40 - بررسی تقابل ناتو و پیمان شانگهای در خلیج فارس
مهدی کردی کلاک ماشاالله حیدرپور مهدی جاودانی مقدمناتو، یکی از مهمترین سازمان‌های بین‌المللی است که پس از جنگ سرد و تحول کارکردی در مأموریت‌های خود، گسترش به شرق را به‌عنوان یکی از اولویت‌هایش تعریف نموده است. در این چارچوب، ناتو در قالب ابتکار همکاری استانبول، تلاش نموده تا در راستای تأمین امنیت انرژی، ایفای نقش در ام چکیده کاملناتو، یکی از مهمترین سازمان‌های بین‌المللی است که پس از جنگ سرد و تحول کارکردی در مأموریت‌های خود، گسترش به شرق را به‌عنوان یکی از اولویت‌هایش تعریف نموده است. در این چارچوب، ناتو در قالب ابتکار همکاری استانبول، تلاش نموده تا در راستای تأمین امنیت انرژی، ایفای نقش در امنیت منطقه و محصور نمودن ایران، حضور خود در خلیج‌فارس را تحکیم نماید. در این شرایط، تلاش سازمان همکاری شانگهای برای نقش‌آفرینی در مسائل امنیتی، ایجاد محدودیت برای ناتو و کنترل مسیرهای مواصلاتی انرژی در خلیج‌فارس، تداعی‌کننده رویارویی پیمان ورشو با ناتو است. این مقاله تلاش دارد تا به این سؤال اصلی بپردازد که تقابل امنیتی ناتو و شانگهای در خلیج‌فارس بر مبنای چه رویکرد و عللی قابل‌تحلیل است؟ فرضیه پژوهش، علل اصلی تقابل را در اهداف امنیتی متعارض، تزاحم منافع در مسیرهای مواصلاتی انرژی و دیدگاههای متفاوت در قبال ایران می‌داند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
41 - تاثیر متغیر فرد و ساختار بر نگرش ترکیه به روسیه ؛ مطالعه موردی دوره حزب عدالت و توسعه
محبوبه روحیروابط ترکیه با روسیه در طول تاریخ متاثر از عوامل متعددی تحولات بسیاری به خود دیده است. اما از دوره به قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه این روابط تغییرات بزرگی را تجربه کرده است که به هیچ وجه نمی توان آن را ناگهانی و بدون پیش زمینه تصور کرد. در شکل گیری این دوران طلایی رواب چکیده کاملروابط ترکیه با روسیه در طول تاریخ متاثر از عوامل متعددی تحولات بسیاری به خود دیده است. اما از دوره به قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه این روابط تغییرات بزرگی را تجربه کرده است که به هیچ وجه نمی توان آن را ناگهانی و بدون پیش زمینه تصور کرد. در شکل گیری این دوران طلایی روابط دوجانبه، گرایش ترکیه به توسعه دوستانه آن امری غیرقابل انکار است. در میان علل مختلف در سطوح داخلی، منطقه ای و بین المللی، به نظر می رسد دو عامل فرد تصمیم گیرنده و ساختار بیش از همه در هموار کردن تلاش ترکیه برای این نوع روابط نقش داشته است. بنابراین سوال اصلی این مقاله آن است که دو متغیر فرد و ساختار چه تاثیری بر روابط ترکیه با روسیه داشته اند؟ نتایج حاصل از پژوهش با بررسی نمودهای عینی تاثیر این دو متغیر حاکی از آن است که این دو عامل زمینه تغییر نگرش ترکیه به روسیه از قالب حداکثریِ تقابلی و دشمن گونه به قالب حداقلیِ تعاملی و دوستانه را فراهم آورده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
42 - تأثیر ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک پوتین بر اتحادیه اروپا
حمید صالحی رامین بخشی محمدرضا فرهادیژئوپلیتیک و ژئواکونومیک در عرصۀ روابط بین‎الملل اغلب با یکدیگر همخوانی دارند، و ژئواکونومیک به عنوان زیرمجموعه ای از ژئوپلیتیک محسوب می شود. با کنار هم قرار دادن ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک، آنها به طور چشمگیری کیفیت و پیامدهای متفاوتی برای اهداف خود در دو سطح ملی و بین چکیده کاملژئوپلیتیک و ژئواکونومیک در عرصۀ روابط بین‎الملل اغلب با یکدیگر همخوانی دارند، و ژئواکونومیک به عنوان زیرمجموعه ای از ژئوپلیتیک محسوب می شود. با کنار هم قرار دادن ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک، آنها به طور چشمگیری کیفیت و پیامدهای متفاوتی برای اهداف خود در دو سطح ملی و بین المللی به همراه دارند. تجزیه و تحلیل ژئواستراتژی در حال تغییر روسیه نسبت به اروپا این تفاوت ها را در عمل نشان می دهد. سوال اصلی که در این مقاله ما به دنبال پاسخ دهی به آن می باشیم این است که ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک روسیه چه تاثیری بر اتحادیه اروپا دارد؟در پاسخ باید گفت ژئواکونومیک روسیه مدتهاست در تجزیه و تقسیم اتحادیه اروپا، موفق بوده است.در نتیجه، اتحادیه اروپا دچار کسری موازنه شده است و سیاست های آن در قبال روسیه غیر منسجم و نامناسب بوده است. برعکس چرخش روسیه به سمت ژئوپلیتیک به عنوان یک نیروی متمایل به مرکز عمل می کند،که باعث افزایش نسبی اتحاد در اتحادیه اروپا می شود.لذا گرایش های متمایل به مرکز در اتحادیه اروپا به دلیل درک تهدید بالاتر می تواند در تحریم های اقتصادی، رهبری در حال ظهور آلمان در سیاست خارجی اتحادیه اروپا و بحث در مورد اتحادیه انرژی اتحادیه اروپا مشاهده شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
43 - الگوی روسیه از نظم در نظام بین‌الملل پساجنگ سرد «نظم موازنه محور»
علیرضا رضاییموضوع نظریه روابط بین‌الملل، حل کردن روابط بین‌الملل یا سامان دادن به آن در پرتو مسالة نظم است. به همین جهت می‌توان علم روابط بین‌الملل را به‌عنوان علم مطالعه نظم سیستمی تعریف کرد. در بحث از نظم بین‌المللی می‌بایست بین تقاضا برای نظم و عرضه نظم تمایز قائل شویم، چرا که ب چکیده کاملموضوع نظریه روابط بین‌الملل، حل کردن روابط بین‌الملل یا سامان دادن به آن در پرتو مسالة نظم است. به همین جهت می‌توان علم روابط بین‌الملل را به‌عنوان علم مطالعه نظم سیستمی تعریف کرد. در بحث از نظم بین‌المللی می‌بایست بین تقاضا برای نظم و عرضه نظم تمایز قائل شویم، چرا که بسیاری از بازیگران نظام بین‌الملل بیش از آنکه در ایجاد سازوکارهای نظم بین‌المللی دخیل باشند، به‌عنوان متقاضی نظم بین‌المللی عمل می‌نمایند. همچنین شایان ذکر است که در بحث بازیگران نظام بین‌المللی، نظم بیش از آنکه متکی بر افراد و بازیگران غیردولتی باشد، متکی بر دولتها است. نقش و جایگاهی که قدرتهای بزرگی نظیر ایالات متحده آمریکا، چین و روسیه و اتحادیه اروپا در عرضه نظم در عرصة نظام بین‌الملل ایفا می‌کنند، حائز اهمیت میباشد. این نوشتار بر آن است تا به بررسی این نکته بپردازد که الگوی روسیه از نظم در نظام بین‌الملل پسا جنگ سرد چیست؟ در پاسخ به این پرسش و در چارچوب ابعاد چهارگانه نظم بین‌المللی، الگوی روسیه از نظم بین‌المللی را در قالب مفهوم نظم موازنه محور، یعنی ایجاد موازنه سیاسی- نظامی قدرت، تحلیل خواهیم کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
44 - تأثیر اسطوره‌ها بر هویت یابی دولت قرقیزستان
علی اکبر جعفری محمد کاظم شجاعینظریه پردازان علوم سیاسی و روابط بین الملل در سال های پایانی قرن بیستم با هدف رفع نقاط ضعف نظریه های واقعگرا و آرمانگرا، خواهان توجّه به عناصر فرهنگی و هویتی برای بررسی و تحلیل رفتار بازیگران عرصه سیاست شدند. در این چارچوب، نظریه پردازان سازه انگار روی هویت، عناصر ش چکیده کاملنظریه پردازان علوم سیاسی و روابط بین الملل در سال های پایانی قرن بیستم با هدف رفع نقاط ضعف نظریه های واقعگرا و آرمانگرا، خواهان توجّه به عناصر فرهنگی و هویتی برای بررسی و تحلیل رفتار بازیگران عرصه سیاست شدند. در این چارچوب، نظریه پردازان سازه انگار روی هویت، عناصر شکل دهنده آن، چگونگی ایجاد و تأثیر آن بر رفتار بازیگران تمرکز کردند. با توجّه به این دیدگاه، مقاله حاضر به دنبال بررسی رفتار نخبگان سیاسی دولت- کشور قرقیزستان در دوران پس از استقلال این کشور می باشد. با پذیرش این دیدگاه، در این مقاله بررسی خواهیم کرد که دولت قرقیزستان که برای نخستین بار در تاریخ، به عنوان یک موجودیت ملّی مستقل مطرح شده بود، چه انتخاب هایی را برای تعریف هویت ملّی خود پیش رو داشت و چرا یکی از آن ها را برگزید. در این مسیر سه آبشخور اصلی شکل دهنده هویت قرقیزها شامل پیوندهای قبیله ای و تاریخ اسطوره ای پیش از اسلام؛ اسلام و در نهایت نقش عامل اسلاو از دوران تزاری تا شوروی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در نهایت، با بررسی هر سه مورد این نتیجه به دست می آید که دولت قرقیزستان با توجّه به میراث به جا مانده از شوروی و اوضاع منطقه و جهان و البته روحیات رهبران خود، اسطوره های کهن قرقیز را به عنوان سنگ بنای هویت جدید ملّت خود برگزیده و از میان این اسطوره ها حماسه مناس را به عنوان نماد یک قرقیز مورد تبلیغ قرار داده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
45 - اتحادیه اقتصادی اوراسیا و چشم انداز آینده آن در پرتو همکاری با ایران
خدایار براری ریکنده هاجر جرست شمس آبادیاین مقاله با بررسی روند شکل گیری اتحادیه اقتصادی اوراسیا، در پی پاسخ به این پرسش می باشد که چشم انداز این اتحادیه در پرتو همکاری با قدرت های بزرگ همچون ایران چگونه خواهد بود؟ بدین منظور روند همگرایی در منطقه پساشوروی که منجر به تشکیل اتحادیه اقتصادی اوراسیا شد و وضعیت ک چکیده کاملاین مقاله با بررسی روند شکل گیری اتحادیه اقتصادی اوراسیا، در پی پاسخ به این پرسش می باشد که چشم انداز این اتحادیه در پرتو همکاری با قدرت های بزرگ همچون ایران چگونه خواهد بود؟ بدین منظور روند همگرایی در منطقه پساشوروی که منجر به تشکیل اتحادیه اقتصادی اوراسیا شد و وضعیت کنونی این اتحادیه از جنبه‌های مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. فرضیه مبتنی بر این است که اتحادیه اقتصادی اوراسیا با داشتن وسعت جغرافیایی، جمعیت بالا، برخورداری از ذخایر عظیم نفت و گاز، موقعیت ژئوپلتیکی، تاریخ مشترک و ارتباطات فرهنگی بین اعضا، و حضور روسیه به عنوان یکی از قدرتهای مهم عرصه بین الملل، قابلیت تبدیل شدن به یک قطب اقتصادی منطقه‌ای و بین‌المللی را دارد. نتایج تحقیق نشان می دهد که وضعیت نامناسب شاخص‌های اقتصادی، باعث شده توسعه اقتصادی و جذب سرمایه در کشورهای عضو اتحادیه ضعیف باشد. از سوی دیگر، اختلاف شدید در اندازه اقتصاد این کشورها مانع افزایش سطح تجارت و متنوع شدن کالاهای تجاری در بین آن ها شده است. اما، پیوستن قدرت های اقتصادی همچون چین، هند و ایران به این اتحادیه می‌تواند به افزایش سطح تجارت این اتحادیه کمک شایانی کند. پیوستن ایران به این اتحادیه امکان دسترسی کشورهای عضو به آب های آزاد را فراهم و در نتیجه، موجب افزایش مبادلات تجاری آن در بازارهای جهانی میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
46 - بررسی استراتژی سیاست توسعه هسته‌ای روسیه در خاورمیانه
محمدرضا موحدی علیرضا رضاییروسیه به عنوان یکی از قدرت های بزرگ طی سال های اخیر تلاش کرده است نقش فعال و موثری در مورد مسائل و تحولات منطقه خاورمیانه داشته باشد، به طوری که به جنگ سوریه ورود پیدا کرد و از طرفی با کشورهای حوزه خلیج فارس نیز مراودات و تعاملات گسترده ای را آغاز کرد. در این میان فن آو چکیده کاملروسیه به عنوان یکی از قدرت های بزرگ طی سال های اخیر تلاش کرده است نقش فعال و موثری در مورد مسائل و تحولات منطقه خاورمیانه داشته باشد، به طوری که به جنگ سوریه ورود پیدا کرد و از طرفی با کشورهای حوزه خلیج فارس نیز مراودات و تعاملات گسترده ای را آغاز کرد. در این میان فن آوری هسته ای روسیه به عامل جذابی برای کشورهای خاورمیانه تبدیل شده است و کشورهای حوزه خلیج فارس علاقه بیشتری برای همکاری با روسیه در این زمینه از خود نشان می دهند و از طرفی مسکو نیز با رویکردی مثبت به این واکنش، می کوشد به این نیازها پاسخ دهد. این تحقیق به دنبال پاسخ به پرسشی است که اساسا استراتژی سیاست توسعه هسته ای روسیه در خاورمیانه چیست؟ برای پاسخ به این سوال باید اذعان داشت که روسیه به عنوان یک قدرت هسته ای می کوشد با اتخاذ استراتژی سیاست توسعه هسته ای موقعیت سیاسی و عمق نفوذ خود در منطقه خاورمیانه را افزایش دهد و این امر از طریق گسترش فعالیت ها و مراودات اقتصادی به ویژه در زمینه فن آوری هسته ای به کشورهای خاورمیانه مهیا می گردد. چنین رویکردی موجب می شود روسیه در کنار سایر بازیگران فرامنطقه ای در خاورمیانه به ویژه آمریکا حضوری فعال تر و نفوذی موثرتر داشته باشد و به نوعی سهم بیشتری در تصمیمات در این منطقه داشته باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
47 - بررسی تطبیقی سیاست خارجی ترکیه وجمهوری اسلامی ایران در قفقاز جنوبی
امیر شیر توماج عبدالرضا بای علی محمد زادهاز مهم ترین تحولات ژئوپلیتیکی در دو دهه آخر قرن بیستم فروپاشی اتحاد شوروی بود که ازپیامدهای آن دگرگونی روابط قدرت و موازنه نیروها در سطوح منطقه ای و فعال شدن قدرت های فرامنطقه ای و منطقه ای جهت حضور و نفوذ در حوزه جنوبی اتحاد شوروی است که پیش از این به علت حضور اتحاد شو چکیده کاملاز مهم ترین تحولات ژئوپلیتیکی در دو دهه آخر قرن بیستم فروپاشی اتحاد شوروی بود که ازپیامدهای آن دگرگونی روابط قدرت و موازنه نیروها در سطوح منطقه ای و فعال شدن قدرت های فرامنطقه ای و منطقه ای جهت حضور و نفوذ در حوزه جنوبی اتحاد شوروی است که پیش از این به علت حضور اتحاد شوروی قادر به ایفای نقش اساسی نبودند. در این بازی بزرگ رقابت اصلی بین ایران و ترکیه دو قدرت منطقه ای هم جوار با آسیای مرکزی و قفقاز است که از نظر موقعیت جغرافیایی، تاریخی و تمدنی دارای سابقه طولانی هستند. سئوال اصلی این مقاله که با بهره گیری از روش تحلیلی – تطبیقی به رشته تحریر درآمده است این می باشد که گفتمان مسلط سیاست خارجی ترکیه و جمهوری اسلامی ایران در قفقاز جنوبی کدام است ؟ نتایج نشان می دهد دو کشور به دلایل رقابت ایدئولوژیکی و تقابل نقش های ژئوپلیتیکی اهداف متعارضی در قفقاز جنوبی دنبال می کنند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
48 - تبین و تحلیل سیاستهای نادرشاه در قراباغ و تاثیر آن در کشورهای همسایه ایران
یاسمن جوانشیر منیژه صدری حسین احمدیمنطقه قفقاز در طول تاریخ برای ایران از اهمیت خاصی برخوردار بوده و به هنگام ضعف حکومت مرکزی اولین بخشی که از ایران جدا شده منطقه قفقاز بوده و در زمان قدرتمندی حاکمیت مرکزی ایران اولین بخشی که به خاک ایران ضمیمه میشد؛ منطقه قفقاز بود. نادر از ۱۱۳۸-۱۱۳۹ق/ ۱۷۲۵-۱۷۲۶م. به نا چکیده کاملمنطقه قفقاز در طول تاریخ برای ایران از اهمیت خاصی برخوردار بوده و به هنگام ضعف حکومت مرکزی اولین بخشی که از ایران جدا شده منطقه قفقاز بوده و در زمان قدرتمندی حاکمیت مرکزی ایران اولین بخشی که به خاک ایران ضمیمه میشد؛ منطقه قفقاز بود. نادر از ۱۱۳۸-۱۱۳۹ق/ ۱۷۲۵-۱۷۲۶م. به ناحیه قفقاز آمد و متوجه اهداف سیاسی-نظامی روسیه و عثمانی شد که با توسل به زور قسمتهایی از این ناحیه را تصرف کرده بودند. نادر توانست نیروهای عثمانی را شکست بدهد و ناحیه قراباغ را متصرف شود. علل ناپایداری تسلط حاکمیت مرکزی ایران در این منطقه بخشی مربوط به سیاستهای حاکمان ایرانی و بخشی به توسعه طلبی ارضی همسایگان این منطقه در طول تاریخ بوده است. با وجود تلاشهای نادرشاه برای استمرار حاکمیت بر منطقه قراباغ، سیاستهای او در طولانی مدت، از جمله تقویت ارمنیان که طرفدار روسها بودند و دادن القاب بلندبالایی مانند سلطان به آنان، باعث توجه عثمانی به منطقه و گرایش حاکمان قفقاز به دولت های همسایه و موجب تضعیف پیوند قفقاز، از جمله قراباغ با ایران در این مقاله با روش تحلیلی و توصیفی سیاستهای نادرشاه را در این منطقه مورد بررسی قرار خواهیم داد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که سیاست نادرشاه موجب تضعیف پیوند منطقه قراباغ با حکومت ایران و گرایش خان نشینها به دولتهای قدرتمند شد. کلید واژهها: ایران، روسیه، عثمانی، قراباغ، قفقاز، نادرشاه. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
49 - جغرافیای تاریخی تالش از دوره صفویان تا عهدنامه ترکمنچای
لاله عرفانی نمین رضا شعبانی سینا فروزشتالش سرزمینی در غرب دریای خزر است که عناصر ثابت قدم ایرانی از دیر باز در آن زیسته اند و از دیدگاههای تاریخی، اجتماعی، اقتصادی وجغرافیایی دارای شرایط غنی است. تقسیم این منطقه به دو قسمت تالش شمالی و جنوبی پس از عهدنامه ترکمنچای، مطالعه ی محدوده‌ی جغرافیای تاریخی آن قبل چکیده کاملتالش سرزمینی در غرب دریای خزر است که عناصر ثابت قدم ایرانی از دیر باز در آن زیسته اند و از دیدگاههای تاریخی، اجتماعی، اقتصادی وجغرافیایی دارای شرایط غنی است. تقسیم این منطقه به دو قسمت تالش شمالی و جنوبی پس از عهدنامه ترکمنچای، مطالعه ی محدوده‌ی جغرافیای تاریخی آن قبل از تقسیم را ضروری کرده است. در طول تاریخ، در این منطقه مذاهب گوناگونی رواج داشته که در مقایسه با سرزمین های همجوار خود حضور نسبتا پایدارتری داشته اند؛ بنابراین فرض بر این است که نوع ترکیب جمعیتی این منطقه در این امر دخیل بوده باشد. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی به دنبال پاسخ به این سوال است که جغرافیای تاریخی تالش قبل از تقسیم آن چگونه بوده و آیا ویژگی های تاریخی و انسانی آن می تواند متاثّر از عوامل جغرافیایی باشد؟ یافته های به دست آمده بیانگر این واقعیت است که سخت کوشی تالشیان واصالت زبان، مذهب و فرهنگ آنها تا حدود زیادی متاثر از شرایط جغرافیایی و اقتصادی منطقه بوده است؛ از طرفی قرار گرفتن تالش در مسیر گیلان به آذربایجان، قفقاز و روسیه، ارتباط تاریخی با فراز و فرودهای مختلف میان حکومت‌های هم جوار ایجاد کرده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
50 - تأملی بر تأثیرات احمد احسایی بر تاریخ سیاسی امنیتی قاجار در ربع اول قرن نوزدهم میلادی
جواد عباسی کنگوری امیر تیمور رفیعی رضا شعبانی صمغ آبادیچکیده:در دوره ای که صحنه منازعات قدرت های بزرگ اروپایی بر سر تصاحب منابع و تروت کشورهای آسیایی و آفریقایی، ایران را نیز به محل این درگیری ها تبدیل نموده بود و با توجه به عدم احراز آمادگی های لازم ایرانیان در ورود به نبردهای نوین و هوشمندانه که شواهد مهمی برآن چون : موفق چکیده کاملچکیده:در دوره ای که صحنه منازعات قدرت های بزرگ اروپایی بر سر تصاحب منابع و تروت کشورهای آسیایی و آفریقایی، ایران را نیز به محل این درگیری ها تبدیل نموده بود و با توجه به عدم احراز آمادگی های لازم ایرانیان در ورود به نبردهای نوین و هوشمندانه که شواهد مهمی برآن چون : موفقیت مهدی علی خان در مشغول کردن فتحعلیشاه به افاغنه، ماه عسل 5 ماهه فرانسه با ایران از فین کنشتاین تا تیلسیت، نزاع ساختگی نمایندگان کمپانی هند و وزارت امورخارجه بریتانیا ( جیمز – مینتو) در مقابل فتحعلیشاه و سفر سراسر خدعه 30 ماهه ابوالحسن خان ایلچی و جیمز موریه به لندن و پیشنهادات مکرر آتش بس های سراسر خدعه روسیه به ایران در تمامی دوران جنگهای دو مرحله ای .....،اسنادی غیر قابل کتمان از بازی خوردن های مکرر ایرانیان است، در این شرایط، ورود نحله فکری جدیدی به ایران با نام شیخیه به سردمداری احمد احسایی، تأثیرات مخربی بر تاریخ سیاسی امنیتی ایران در این بازه زمانی اعم از درباریان، حوزه های علوم دینی و مردم وارد نمود در این تحقیق تلاش شد تأثیرات این جریان فکری و شخص احمد احسایی بر مولفه های مهم سیاسی امنیتی و فرهنگی کشور مد نظر قرار گیرد، البته این مقاله فقط قسمتی از رساله جامع در این راستا میباشد، هدف ایجاد حساسیت نسبت به وجود و فعالیت اتاق فکر بیگانگان در ایجاد مشکل و چالش برای کشورهای هدف مانند ایران در منطقه میباشد، امری که تاکنون مورد مداقه قرار نگرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
51 - پیامدهای قراردادسن پترزبورگ درایران
حجت عبداللهی معصومه قره داغی منوچهر صمدی وند نازلی اسکندری نژاددر دوره قاجاریه ایران نقطه سیاست همگرایی روس وانگلیس محسوب می شد. به سبب اهمیت استراتژیکی و مؤلفه های مهم ژئوپلیتیکی ایران چون موقعیت کریدوری چهارراه تلاقی ابرقدرت ها دولت حائل نقش ضربه گیر برخورد ابرقدرت هاو مسألة هند و نیز بحرانِ افغانستان در شرق و جنگ های قفقاز در شم چکیده کاملدر دوره قاجاریه ایران نقطه سیاست همگرایی روس وانگلیس محسوب می شد. به سبب اهمیت استراتژیکی و مؤلفه های مهم ژئوپلیتیکی ایران چون موقعیت کریدوری چهارراه تلاقی ابرقدرت ها دولت حائل نقش ضربه گیر برخورد ابرقدرت هاو مسألة هند و نیز بحرانِ افغانستان در شرق و جنگ های قفقاز در شمال غرب، فشارها و تهدیدات سیاسی، امنیتی و اقتصادیِ خارجی از چهار جهت روسیه از سوی شمال، هندِ بریتانیا و افغانستان از سوی شرق، عثمانی ها از سوی غرب و بریتانیا از سوی جنوب در خلیج فارس بر دولت های قاجاریه وارد می شد .انگلستان وروسیه همواره به دنبال تجزیه ایران بودند زیرا ایران بزرگ در منطقه‌ای که بر شاهراه حیاتی جهان تسلط دارد بنیان یافته است. در قرار داد۳۱اوت 1907 ۸ شهریور۱۲۸۶شکه با روسیه تزاری منعقد کرد ایران را به سه منطقه تحت نفوذ خود و روسیه و بی‌طرف تقسیم وایران را کاملاً تحت الحمایه خود نمود. هرچندکه برتمامیت ارضی ایران واستقلال ونظم وپیشرفت کشور تاکید شده بود.امااین قراردادتاانقلاب اکتبر روسیه ۱۹۱۷ سبب شدتادو کشور استعماری سیاست خارجی خودرا براساس این قرارداد تنظیم کرده وهمکاری نزدیکی درقبال مشروطه هدایت شده درایران انجام دادند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
52 - ایران در آستانه جنگ جهانی اول و تاثیر جنگ بر تجارت حوزه شرق ایران
مجید خالق نیا منیژه صدری سید یوسف متولی حقیقی منیره کاظمی راشدجنگ جهانی اول در ۲۸ ژوئیه ۱۹۱۴ هشت روز پس از تاجگذاری احمد شاه قاجار در شرایطی آغاز شد که ایران مبتلا به هرج و مرجی کم‌سابقه در تاریخ معاصر بود. بهار مشروطه و مجلس شورای ملی با استبداد محمد علی شاه به پایان رسیده بود و جزء گروه‌های مختلف درگیر در سطوح محلی و ملی چیزی زی چکیده کاملجنگ جهانی اول در ۲۸ ژوئیه ۱۹۱۴ هشت روز پس از تاجگذاری احمد شاه قاجار در شرایطی آغاز شد که ایران مبتلا به هرج و مرجی کم‌سابقه در تاریخ معاصر بود. بهار مشروطه و مجلس شورای ملی با استبداد محمد علی شاه به پایان رسیده بود و جزء گروه‌های مختلف درگیر در سطوح محلی و ملی چیزی زیادی به جا نگذاشته بود، از سوی دیگر، به تخت نشستن احمد شاه نوجوان و تضعیف بیش از پیش دولت مرکزی، ایران را عملاً به حکومتی خان خانی بدل کرده بود. دولت توان جمع‌آوری مالیات را نداشت و خزانه هر روز خالی‌تر از قبل میشد. با توجه به اهمیت شناخت دقیق از اوضاع ایران در آستانه جنگ جهانی اول، پژوهش حاضر به روش کتابخانه ای، با تکیه بر اسناد متعبر و با رویکردی توصیفی، تحلیلی در تلاش است تصویری شفاف از اوضاع ایران در آستانه جنگ جهانی اول و همچنین تاثیر جنگ بر تجارت مشهد را ارائه دهد. روشن نمودن وضعیت اجتماعی ایران طی سالهای جنگ، برخی دیگراز نتایج پژوهش میباشد. هدف از پژوهش، تبیین و بررسی اوضاع ایران در آستانه جنگ جهانی اول میباشد. ؛ آشفتگی ایران در آستانه جنگ و تنازع قدرت‌ها، کاهش سطح داد وستد بازرگانی در حوزه شرق ایران و کاهش درآمد گمرکات ایران از نتایج پژوهش می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
53 - زمینه‌های نبرد گوگ‌تپه و انعقاد قرارداد آخال 1881م.
ستاربردی فجوری رجبعلی وثوقی مطلق امید سپهری رادچکیده: مرزهای شرقی و شمال‌شرقی ایران همواره بستر تحولات و محل کر و فر اقوام صحرا گرد بوده است. در اواخر قرن هیجده میلادی، آسیای مرکزی که سرزمین‌های ترکمن‌نشین را نیز شامل میشد، هدف توسعه‌طلبی‌های تزار روس قرار گرفت . نبرد گوگ‌تپه بزرگترین درگیری نظامی صورت گرفته در چکیده کاملچکیده: مرزهای شرقی و شمال‌شرقی ایران همواره بستر تحولات و محل کر و فر اقوام صحرا گرد بوده است. در اواخر قرن هیجده میلادی، آسیای مرکزی که سرزمین‌های ترکمن‌نشین را نیز شامل میشد، هدف توسعه‌طلبی‌های تزار روس قرار گرفت . نبرد گوگ‌تپه بزرگترین درگیری نظامی صورت گرفته در تاریخ آسیای مرکزی است که در آن ترکمن‌ها از سرزمین‌های اجدادی خود در برابر زیاده‌خواهی‌های روس دفاع کردند. ولی در نهایت مقهور تجهیزات نظامی برتر روسها و مجبور به پذبرش و انعقاد قرارداد آخال در سال 1881م. شدند. مساله پژوهش حاضر این است که ریشه‌ها و زمینه‌های وقوع این جنگ چه بود و آیا این نبرد بر حسب ضرورت صورت گرفته یا صرفا قتل عامی جهت تثبیت قدرت و توسعه ارضی بوده است؟ این مقاله بر آن است تا با استفاده از روش تحقیق تاریخی، که مبتنی بر دو خصیصه توصیف و تحلیل می باشد ، به بررسی علل وقوع جنگ گوگ‌تپه بین ترکمن‌ها و روس پرداخته، نتایج و پیامدهای آن را مورد بررسی قرار دهد. شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای میباشد. یافتههای تحقیق مبین این نکته است که روسها در مسیر توسعه ارضی و مستعمراتی خود ناچار به این جنگ شدند. کلیده واژهها: ایران، ترکمن، گوگ‌تپه، قرارداد آخال، روسیه. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
54 - سیاست امنیتی روسیه در قبال اوکراین (1991-2012)
محمدرضا سورتچی ابولقاسم باباتبار سرخیچکیده یکی از موضوعات مهم امنیتی برای روسیه، حفظ حوزه امنیتی خود بعد از فروپاشی شوروی میباشد. روسیه برای حفظ و نفوذ در آن سعی در اتخاذ سیاست‌هایی عملگرایانه جهت همگرایی با این کشورها است. از این رو هر گونه تلاشی که در جهت‌گیری متضاد با سیاستهای روسیه در منطقه باشد ب چکیده کاملچکیده یکی از موضوعات مهم امنیتی برای روسیه، حفظ حوزه امنیتی خود بعد از فروپاشی شوروی میباشد. روسیه برای حفظ و نفوذ در آن سعی در اتخاذ سیاست‌هایی عملگرایانه جهت همگرایی با این کشورها است. از این رو هر گونه تلاشی که در جهت‌گیری متضاد با سیاستهای روسیه در منطقه باشد با برخورد جدی این کشور مواجه خواهد شد. اوکراین نیز از جمهوری‌هایی است که برای روسیه مهم بوده و روسیه تلاش دارد که بتواند همچنان آن را در زنجیره امنیتی و همسو با سیاستهای خود در منطقه نگاه دارد. اما بعد از فروپاشی شوروی، این کشور خواستار استقلال بیشتر از روسیه بود؛ لذا سیاستمداران این کشور سیاست نزدیکی به غرب را در دستور کار خود قرار داند تا بتوانند از نفوذ روسیه در کشورشان بکاهند. از این رو می‌توان به یوشچنکو اشاره کرد که او سیاست نزدیکی با غرب را اتخاذ کرد؛ و خواستا عضویت کشورش در اتحادیه اروپا و ناتو شد. موضوعی که روسیه آنها را در تقابل با سیاستهای بلند مدت خود در منطقه می‌داند. در همین راستا می‌توان سیاست امنیتی روسیه در قبال این کشور را نسبت به حضور روس‌تباران و مسائل انرژی را نیز تحلیل نمود. بعد از فرو پاشی شوروی، مقامات کرملین، خود را متعهد به دفاع از حفظ حقوق و آزادی شهروندانشان در جمهوری‌های باقی مانده شوروی دانستند. وجه دیگر سیاست امنیتی روسیه در قبال اوکراین موضوع انرژی و خطوط انتقال آن است. روسیه توانسته است از طریق صادرات انرژی خود به اوکراین و در ادامه انتقال انرژی به اتحادیه اروپا هم به قدرت منطقه‌ای خود بیفزاید و هم وابستگی اتحادیه اروپا به انرژی روسیه افزایش یافت. از این رو مقامات کرملین در جهت تسلط بر منابع انرژی و خطوط انتقال آن در منطقه هستند و دسترسی قدرتهای دیگر در این زمینه را در تضاد با منافع حیاتی خود در منطقه می‌دانند. به طور کلی سیاست روسیه در قبال این کشور آمیخته با سیاست همکاری و تعامل با اوکراین است. اتخاذ این سیاست‌ها از سوی مقامات کرملین همسو با حفظ حوزه سنتی و نفوذ در منطقه شوروی سابق استو روسیه همچنان تلاش دارد برای رسیدن به ایده قدرت بزرگ، نفوذ خود در منطقه را حفظ نماید. واژگان کلیدی:سیاست امنیتی، روسیه، اوکراین، اتحادیه اروپا، ناتو، انرژی پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
55 - روابط سیاسی ایران و روسیه در عصرناصرالدین شاه
دکترامیر تیمور رفیعی فاطمه(نعیمه) حسین خراسانیچکیده تحولات سیاسی سالهای اغازین قرن نوزهم در اروپا و واکنش روس ها در برابر این تحولات اغاز دوره ای جدید در مناسبات سیاسی ایران با روسیه بود. روسها با تحمیل دو معاهده گلستان و ترکمانچای در اوایل قرن نوزدهم زمینه نفوذ و سلطههمه چانبه را بر ایران از دست رفت. بلکه به د چکیده کاملچکیده تحولات سیاسی سالهای اغازین قرن نوزهم در اروپا و واکنش روس ها در برابر این تحولات اغاز دوره ای جدید در مناسبات سیاسی ایران با روسیه بود. روسها با تحمیل دو معاهده گلستان و ترکمانچای در اوایل قرن نوزدهم زمینه نفوذ و سلطههمه چانبه را بر ایران از دست رفت. بلکه به دنبا ان ضعف و تحولی در سیاست داخلی خارجی پیش امد که میدان به دست روس و انگلیس افتاد. با استفاده از این شرایط بود که در نیمه دوم قرن نوزدهم معاهده اخال را بر ایران تحمیل نموده و اخرین مرحله از توسعه طلبی ارضی خود را به اجرا گذاشتند. در نیمه دوم قرن نوزدهم کشورهای استعماری روسیه و انگلیس روش تازه ای اتخاذ کردند و برای استثمار و استعمار طریقه تازه ای پیش گرفتند و این طریقه جدید عبارت بود از روی کار امدن عد های از دست نشاندگان خود و گرفتن یک سلسله امتیازات اقتصادی لذا دادن رشوه برای پیشرفت منظورهای سیاسی تسلط بی چون و چرای روس ها در دوره ناصری و استفاده بیش از حد انان از منابع مالی و اقتصادی ایران برای تسلط بر سرزمین هم جوار و راه های نفوذ انان در این دوره از مهمترین مباحثی است که در این مقاله مورد توجه قرار است. لذا هدف از این مقاله بررسی سیاست های روسیه و ایران در دوره ناصرالدین شاه می باشد. بنابراین سعی شده است با جمع اوری و رجوع به اسناد و برخی از مکاتبات سیاسی بررسی و سپس به تحلیل و تجزیه روابط سیاسی بپردازد. واژگان کلیدی: تحولات قاجار، ایران، روسیه، ناصرالدین شاه. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
56 - واگرائی‌ها و همگرائی‌ها در هنجارسازی و تدوین حقوق نرم سایبری مطالعه موردی: قطعنامه پیشنهادی فدراسیون روسیه (2021-1998)
نصرالله سلطانی محمدعلی کفائی فر محمدرضا حسینیتوسعه حقوق بین‌الملل سایبری همواره با دشواری‌هایی همراه بوده است. به‌رغم اینکه امنیت‌سازی و مبارزه با جرائم برخاسته از این فضا مستلزم مساعی جمعی دولت‌هاست و تقسیم‌ناپذیری امنیت در این فضا از اهم ویژگی‌های آن است مع‌الوصف پیشرفت اندکی جهت قاعده‌مند شدن این فضا حاصل‌شده چکیده کاملتوسعه حقوق بین‌الملل سایبری همواره با دشواری‌هایی همراه بوده است. به‌رغم اینکه امنیت‌سازی و مبارزه با جرائم برخاسته از این فضا مستلزم مساعی جمعی دولت‌هاست و تقسیم‌ناپذیری امنیت در این فضا از اهم ویژگی‌های آن است مع‌الوصف پیشرفت اندکی جهت قاعده‌مند شدن این فضا حاصل‌شده است. مرکز ثقل و نقطه تمرکز فعالیت‌های بین‌المللی برای نظام‌مند کردن فعالیت در عرصه سایبر، سازمان ملل متحد است. دراین‌بین قطعنامه پیشنهادی فدراسیون روسیه به کمیته اول مجمع عمومی، از مهمترین تلاش‌ها برای قاعده‌مند کردن این فضا طی دو دهه اخیر است که موضوع مقاله حاضر میباشد. در این قطعنامه به نقش علم و تکنولوژی در چارچوب امنیت بین‌الملل و کاربرد دوگانه نظامی و غیرنظامی فضای سایبر اشاره‌شده است. رویکرد هنجارساز این قطعنامه و عملکرد حقوقی کنشگران اصلی در قبال این قطعنامه، مطمح نظر مقاله میباشد. تحقیق حاضر از جهت هدف محوری، توسعه‌ای محسوب میشود که با بررسی موضوعی و تحلیل محتوایی تمام قطعنامه‌ها و پایش روند این اسناد درصدد توسعه دانش است. رویکرد این پژوهش، استقرایی و نحوه انجام آن، پژوهش اسنادی و مبتنی بر شواهد برگرفته از اسناد سازمان ملل میباشد. یافتههای تحقیق مؤید آن است که غلبه رویکرد شرکت محوری به‌جای حاکمیت محوری به این فضا از یکسو و نگاه حداقلی قدرتهای بزرگ سایبری به نقش ملل متحد برای قاعده‌مند سازی فضای سایبر و عدم ایفای نقش مؤثر این سازمان در این امر از اهم دلایل ضعف کارکردی سازمان ملل برای قاعده‌مند سازی این فضا میباشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
57 - راهبرد امنیتی روسیه در دوره 2005-2015؛ از موازنه‌گرایی نرم تا موازنه‌گرایی سخت
سید سعید میرترابی محمد باقر علی تبارچکیده فروپاشی ساختار دوقطبی نظام بین‌الملل سبب شد ایالات متحده آمریکا به عنوان تنها ابرقدرت باقیمانده در قالب قدرت هژمون یا چیره طلب در صحنه جهانی عمل کند. این وضعیت موجب شد بسیاری از مطالعات در حوزه روابط قدرتهای بزرگ، بر شیوه واکنش قدرتهای درجه دوم نسبت به سیاست ق چکیده کاملچکیده فروپاشی ساختار دوقطبی نظام بین‌الملل سبب شد ایالات متحده آمریکا به عنوان تنها ابرقدرت باقیمانده در قالب قدرت هژمون یا چیره طلب در صحنه جهانی عمل کند. این وضعیت موجب شد بسیاری از مطالعات در حوزه روابط قدرتهای بزرگ، بر شیوه واکنش قدرتهای درجه دوم نسبت به سیاست قدرت هژمون تمرکز پیدا کند و در این باره؛ به‌ویژه الگوی رفتاری روسیه به عنوان قدرت درجه دوم به‌جا مانده از شوروی سابق مورد توجه قرار گیرد. این مقاله با ابزار کتابخانه‌ای و روش علی– تحلیلی، مبانی راهبرد امنیتی روسیه را در دوره زمانی 2005 تا 2015 مورد توجه قرار داده است. ادعایی که مقاله به عنوان فرضیه مطرح کرده، این است که چارچوب کلان راهبرد امنیتی مسکو در دوره زمانی 2005-2015، موازنهسازی نرم در برابر تهدید قدرت هژمون بوده؛ اما روسیه موازنهسازی سختِ محاسبه شده و هدفمند را نیز در شرایط خاص مدنظر داشته است. مقاله با تمرکز بر واکنش مسکو در قبال بحرانهای گرجستان(2008)، اوکراین(2014) و سوریه(2011-2015) این ادعا را آزمون کرده است. بر اساس ایده مقاله می‌توان گفت مداخله نظامی روسها در بحران سوریه، در پی محاسبات مسکو از شدت یافتن تهدیدهای امنیتی پس از سقوط احتمالی دولت بشار اسد صورت گرفته و در عین حال، مسکو دامنه این مداخله نظامی را به‌گونه‌ای تعیین کرده که سبب تحریک امریکا و متحدانش به عمل متقابل و رویارویی احتمالی نظامی در صحنه میدانی سوریه نگردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
58 - «بازشناسی اتاق‌های فکر روسیه و رویکرد آنها به سیاست داخلی و خارجی ایران»
فرشاد رومی سیدمحسن آل سیدغفورچکیده اتاق های فکر یکی از منابع اثرگذار در سیاست خارجی دولت هاست؛ به‌گونه ای که به تئوری پردازی و تدوین استراتژیِ عمل برای دولت ها می پردازند. اتاق های فکر بازوهای عرصه تصمیم سازی و تصمیم گیری دولت ها هستند. در این میان اتاق های فکر روسیه در تعین بخشی به سیاست خارجی ای چکیده کاملچکیده اتاق های فکر یکی از منابع اثرگذار در سیاست خارجی دولت هاست؛ به‌گونه ای که به تئوری پردازی و تدوین استراتژیِ عمل برای دولت ها می پردازند. اتاق های فکر بازوهای عرصه تصمیم سازی و تصمیم گیری دولت ها هستند. در این میان اتاق های فکر روسیه در تعین بخشی به سیاست خارجی این کشور نقش انکارناپذیری دارند. در همین راستا، هدف این پژوهش: شناسایی اتاق‌های فکر مطرح روسیه و دیدگاه آنها نسبت به سیاست داخلی و خارجی ایران است. پرسش اصلی پژوهش این است که اتاق های فکر روسیه درباره ایران چه نگرشی داشته و بر روی کدام موضوعات سیاست داخلی و خارجی ایران تمرکز و توجه دارند؟ فرضیه پژوهش می گوید: این اندیشکده ها بر اساس یک نگرش عملگرایانه و فارغ از اهداف ذهنی و ایدئولوژیک، به موضوع تعامل روسیه با ایران می پردازند. رصد تحولات سیاسی داخلی ایران، شناسایی فرصت های موجود در اقتصاد ایران و ارائه راهکار برای بهره جستن از توانایی های ایران در معادلات منطقه‌ای و جهانی و در چارچوب اولویت ها و اهداف کلان روسیه، از محورهای مهم مطالعاتی این مراکز فکری است. پژوهش حاضر در این مقاله به روش کیفی و با رویکرد توصیفی - تحلیلی است. نتایج تحقیق، مؤید این واقعیت است که نقش اتاق های فکر در روند تصمیم سازی دولت روسیه در عرصه سیاست خارجی و دیدگاه رسمی این کشور در باب سیاست داخلی و سیاست خارجی ایران روبه افزایش است؛ به‌گونه ای که عرصه کنش و عمل سیاسی مسکو نسبت به ایران را جهت می‌بخشند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
59 - سیاستگذاری رسانه‌ای آمریکا علیه روسیه؛ هالیوود، جنگ سرد نوین و احیای روسیه هراسی
بشیر اسماعیلی سید حسن ملائکهچکیده در طول دوران جنگ سرد، علاوه بر رقابت تسلیحاتی و ایدئولوژیک میان آمریکا و شوروی که با موازنه قوای مبتنی بر بلوک‌بندی‌های آن دوره توأم بود، ایالات متحده توانست با بهره‌مندی از برتری در تولیدات فرهنگی؛ به‌ویژه در قالب سینمای هالیوود، قدرت نرم خود را از طریق جنگ رسانه چکیده کاملچکیده در طول دوران جنگ سرد، علاوه بر رقابت تسلیحاتی و ایدئولوژیک میان آمریکا و شوروی که با موازنه قوای مبتنی بر بلوک‌بندی‌های آن دوره توأم بود، ایالات متحده توانست با بهره‌مندی از برتری در تولیدات فرهنگی؛ به‌ویژه در قالب سینمای هالیوود، قدرت نرم خود را از طریق جنگ رسانه‌ای و بازنمایی فرهنگی پیش ببرد. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، رفته‌رفته تمرکز جنگ رسانه‌ای آمریکا از کمونیسم به اسلام و خاورمیانه تغییر جهت داد. این روند پس از وقوع حوادث 11 سپتامبر تشدید شد و موجی از محصولات فرهنگی با محتوای اسلام هراسی تولید شد؛ اما همزمان با بسط دوباره نفوذ روسیه در بعضی از نقاط جهان و شکلگیری موازنه‌های جدید قدرت که پاره‌ای از صاحبنظران از آن به جنگ سرد نوین تعبیر می‌کنند ، به نظر می‌رسد جنگ رسانه‌ای آمریکا علیه این کشور مجدداً در حال فعال شدن است. پرسش اصلی این مقاله آن است که آیا تحولات در روابط خارجی آمریکا با روسیه، بر سیاستگذاری رسانه‌ای ایالات‌متحده علیه روسیه تأثیرگذار بوده است؟ نتایج پژوهش نشان میدهد که در واکنش به توفیقات روسیه در نقاط استراتژیک جهان؛ اهداف سیاستگذاری رسانه‌ای آمریکا پس از یک دوره تمرکز بر اسلام‌هراسی و بازنمایی علیه مسلمانان، درحال چرخش به سوی روسیه‌هراسی است. روش تحقیق در این مقاله بر پایه روش تفسیری و مقایسه‌ای است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
60 - ژئوپلیتیک اوکراین و نقش آن در رقابت روسیه و ایالات متحده آمریکا
عسگر صفری سعید وثوقیچکیده در 21 نوامبر 2013 ویکتور یانوکوویچ، رئیس‌جمهور اوکراین در اجلاسی در لیتوانی توافقنامه تجاری و تعامل با اتحادیه اروپا را لغو کرد و از امضای آن سر باز زد. این موضوع باعث اعتراضات گسترده در اوکراین شد و با کشته شدن 5 نفر از معترضان، اوکراین وارد جدی‌ترین بحران سیاس چکیده کاملچکیده در 21 نوامبر 2013 ویکتور یانوکوویچ، رئیس‌جمهور اوکراین در اجلاسی در لیتوانی توافقنامه تجاری و تعامل با اتحادیه اروپا را لغو کرد و از امضای آن سر باز زد. این موضوع باعث اعتراضات گسترده در اوکراین شد و با کشته شدن 5 نفر از معترضان، اوکراین وارد جدی‌ترین بحران سیاسی خود پس از انقلاب نارنجی در 2004 شد. همانند سایر بحران‌ها ازجمله بحران سوریه در سال 2011 روسیه و ایالات‌متحده امریکا با اعلام جانبداری از دولت و معترضان، دوباره در تقابل با یکدیگر قرار گرفتند. پرسش اصلی این است که ریشه اصلی اهمیت اوکراین برای روسیه و ایالات‌متحده را در چه امری باید جست‌وجو کرد؟ یا به عبارت بهتر، مهمترین عامل تأثیرگذار بر نگرش روسیه و ایالات‌متحده در بحران اوکراین چیست؟ پژوهش حاضر استدلال میکند که ریشه اصلی تقابل روسیه و ایالات‌متحده در اوکراین را باید در اهمیت ژئوپلیتیک اوکراین و رقابت ژئوپلیتیک روسیه و ایالات‌متحده آمریکا در دوران پس از جنگ سرد دانست. اوکراین از مهمترین مناطق استراتژیک اوراسیا و شرق اروپاست. هدف از این پژوهش، بررسی مهمترین مؤلفه‌های تأثیرگذار بر نگرش شرق و غرب در بحران اوکراین است. از نظریه ژئوپلیتیک برای تحلیل موضوع پژوهش استفاده شده و روش پژوهش توصیفی – تحلیلی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
61 - عوامل مؤثر در رویکرد روسیه به برنامه هسته‌ای ایران؛ از نیروگاه بوشهر تا برجام
هادی زرگری الهه کولائیچکیده روسیه یکی از بازیگران مؤثر در روند فنی و سیاسی برنامه هسته‌ای ایران بوده است؛ اما دیدگاه های یکسانی نسبت به رویکرد آن وجود ندارد. به منظور ارزیابی این دیدگاه ها، پرسش این پژوهش این است که عامل یا عوامل مؤثر در شکل‌دهی به رویکرد و رفتارهای فنی و سیاسی روسیه به بر چکیده کاملچکیده روسیه یکی از بازیگران مؤثر در روند فنی و سیاسی برنامه هسته‌ای ایران بوده است؛ اما دیدگاه های یکسانی نسبت به رویکرد آن وجود ندارد. به منظور ارزیابی این دیدگاه ها، پرسش این پژوهش این است که عامل یا عوامل مؤثر در شکل‌دهی به رویکرد و رفتارهای فنی و سیاسی روسیه به برنامه هسته‌ای کشورمان چیست؟ در پاسخ به پرسش فوق، این فرضیه مطرح است که رویکرد مسکو را باید در قالب کلان سیاست خارجی آن و در رابطه با نقش های جهانی، منطقه ای و هسته‌ای سیاست خارجی روسیه، متأثر از گفتمان های هویتی این کشور ارزیابی کرد. در این زمینه، کوشش مسکو برای ایفای نقش های جهانی و منطقه ای و آیین هسته‌ای این کشور، در کنار عوامل اقتصادی و بین المللی در دوره های زمانی مختلف در کنار هم، تأثیرگذاری متفاوتی در چارچوب گفتمان های هویتی در گذر زمان، در شکل دهی به رویکرد روسیه به برنامه هسته‌ای ایران و سطح همکاری یا همسویی فنی و سیاسی با آن داشته اند. لذا تاکید صرف بر عوامل اقتصادی یا بین المللی، نه تنها به تقلیل گرایی منجر می شود؛ بلکه تغییر در مواضع و رفتارهای روسیه را نیز تبیین نمی کند. این پژوهش برای بررسی فرضیه خود از روش توصیفی- تحلیلی و نیز استفاده از منابع کتابخانه ای و مصاحبه بهره برده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
62 - بررسی نقش دیپلماسی نظامی در سیاست خارجی روسیه
حدیث آسمانی سیدمحمد طباطباییچکیده پس از آنکه اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991 م. فروپاشید، به دلیل تنزل شدید از جایگاه ابرقدرت جهانی به یک قدرت متوسط منطقه‌ای، دولتمردان روسی دست کم برای یک دهه تا به قدرت رسیدن پوتین، سیاستهای منفعلانه‌ای را در عرصه خارجی درپیش گرفتند. روی کار آمدن دولت پوتین، با ت چکیده کاملچکیده پس از آنکه اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991 م. فروپاشید، به دلیل تنزل شدید از جایگاه ابرقدرت جهانی به یک قدرت متوسط منطقه‌ای، دولتمردان روسی دست کم برای یک دهه تا به قدرت رسیدن پوتین، سیاستهای منفعلانه‌ای را در عرصه خارجی درپیش گرفتند. روی کار آمدن دولت پوتین، با تغییرات عمده‌ای در سیاستهای داخلی و خارجی این کشور همراه شد که از آن جمله، معطوف شدن نگاه‌ها به سمت توسعه زیرساختهای اقتصادی در کنار تحولات اساسی در ساختار نظامی این کشور بود. این تحولات عمدتاً در چارچوب یکی از مهم ترین اهداف سیاستمداران کرملین؛ یعنی ارتقای جایگاه و افزایش سهم این کشور در معادلات جهانی صورت پذیرفته‌است. در همین راستا، نوسازی ارتش، تسلیحات و تجهیزات نظامی متناسب با دانش و فناوری روز دنیا در دستورکار قرار گرفت. پژوهش حاضر می کوشد با بهره‌گیری از روش تحلیلی- توصیفی، به بررسی سیاستهای نظامی اتخاذشده از سوی روسیه در قالب شکل نوینی از دیپلماسی به نام دیپلماسی نظامی و تأثیر آن بر سیاست خارجی این کشور بپردازد. بنابراین، پرسش اصلی آن است که دیپلماسی نظامی چه تأثیری بر سیاست خارجی این کشور داشته است؟ با توجه به اینکه دیپلماسی نظامی، شیوه نوین ارائه توان نظامی برای پرهیز از درگیری، افزایش بازدارندگی و ابزاری در دست کارگزاران سیاست خارجی دولتها به منظور افزایش قدرت چانه‌زنی و توانمندسازی آن است، بررسی‌های انجام شده نشان میدهد که اتخاذ چنین رویکردی از سوی روسیه، سبب افزایش توانمندی این کشور در پیگیری اهداف سیاست خارجی و پیرو آن، افزایش قدرت و نقش آن در عرصه تحولات بین‌المللی بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
63 - تجزیه و تحلیل روابط روسیه و ترکیه بر اساس تئوری لیبرالیسم( 2014-2002 )
محبوبه روحی نوذر شفیعیچکیده روابط روسیه و ترکیه از آغاز قرن 21 و به‌ویژه پس از به‌قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه در ترکیه از سال 2002، با رشد فزاینده‌ای روبه‌رو بوده است. با توجه به گسترش روابط این دو کشور، این مقاله در پی پاسخ به این سؤال است که آیا گسترش روابط اقتصادی میان روسیه و ترکیه در چکیده کاملچکیده روابط روسیه و ترکیه از آغاز قرن 21 و به‌ویژه پس از به‌قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه در ترکیه از سال 2002، با رشد فزاینده‌ای روبه‌رو بوده است. با توجه به گسترش روابط این دو کشور، این مقاله در پی پاسخ به این سؤال است که آیا گسترش روابط اقتصادی میان روسیه و ترکیه در فاصله سالهای 2002 تا 2014 به توسعه مناسبات سیاسی دو کشور منجر شده است؟ طرح این سؤال از یک مبنای نظری برخوردار است؛ به این معنی که یکی از مفروض‌های اصلی نظریه لیبرالیسم آن است که وابستگی متقابل اقتصادی باعث همکاری سیاسی می‌گردد. پاسخ این مقاله به سؤال اصلی که در قالب فرضیه مطرح شده و به شیوه توصیفی - تحلیلی بررسی میشود، آن است که طی سالهای 2002 تا 2014 روابط اقتصادی ترکیه و روسیه، رشد چشمگیری داشته و به موازات آن، همکاری سیاسی میان دو کشور نیز توسعه یافته است؛ اما همگرایی سیاسی ترکیه و روسیه، کمتر از همکاری اقتصادی آنها تأثیر پذیرفته؛ بلکه بیشتر متاثر از متغیرهایی غیر از عامل اقتصاد و تجارت بوده است. بررسی این فرضیه ما را به این نتیجه می‌رساند که در تجزیه و تحلیل مناسبات کشورها نمی‌توان از یک رهیافت نظری بهره گرفت؛ بلکه بر اساس دیدگاه اجماع پژوهش باید از رهیافت‌های مختلفی در تحلیل روابط کشورها استفاده کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
64 - پیچیدگی ساختاری و الگوهای نوین در جنگ هژمونیک
ابومحمد عسگرخانی امید آسیابانجنگهای هژمونیک به دلیل ایجاد تحولات سیستمیک دچار تغییر ماهیت شده‌اند. برای تبیین الگوهای نوین جنگ هژمونیک از مفهوم پیچیدگی ساختاری به عنوان چهارچوب نظری پژوهش استفاده شده است. پیچیدگی ساختاری شامل اصولی مانند خواص تکوینی، دینامیک‌های غیرخطی، سازواری، علیت فرایندی، انت چکیده کاملجنگهای هژمونیک به دلیل ایجاد تحولات سیستمیک دچار تغییر ماهیت شده‌اند. برای تبیین الگوهای نوین جنگ هژمونیک از مفهوم پیچیدگی ساختاری به عنوان چهارچوب نظری پژوهش استفاده شده است. پیچیدگی ساختاری شامل اصولی مانند خواص تکوینی، دینامیک‌های غیرخطی، سازواری، علیت فرایندی، انتشار شبکه‌ای، نظم نامتعادل و مکانیزم خودتنظیمی میشود. در پژوهش حاضر این پرسش مطرح است که تاثیر پیچیدگی ساختاری بر الگوهای نوین جنگ هژمونیک در سیستم نوین بین‌الملل چگونه است؟ روش این پژوهش مبتنی بر دو گام است؛ در گام اول مدل نظری و تحلیلی پیچیدگی ساختاری بر پایۀ استنتاج قیاسی ارائه شده است؛ در گام دوم از روش تحلیل سری زمانی برای بررسی روند تاریخی جنگهای هژمونیک به عنوان داده‌های تجربی استفاده شده است. مطابق فرضیۀ این پژوهش، وضعیت پیچیدگی ساختاری در سیستم بین‌الملل موجب ایجاد تحولاتی ژرف در متغیر مهمی مانند نظم بین‌المللی شده است. هژمونی هوشمند ایالات متحدۀ آمریکا با ابعاد قدرت مولد، نهادی، ساختاری و اجباری در جنگ با شبکه‌های تمدنی و هویتی چالشگر روسیه، ایران و چین است. بنابراین جنگهای هژمونیک در ابعاد گفتمانی، نظامی، اقتصادی و تکنولوژیکی رخ می‌دهند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
65 - جایگاه جمهوری اسلامی ایران در موازنه سازی نرم روسیه در قبال آمریکا
محمود علیپور گرجی عبدالمجید سیفی محدثه روزبهانیرقابت و موازنهسازی ویژگی بارز دوران جنگ سرد محسوب می شد؛ و دو بلوک در مناطق مختلف جهان درگیر این رقابت و موازنهسازی در بسیاری از حوزه‌ها بودند. پایان جنگ سرد تا حدی سبب کاهش این رقابت شد ولی روی کار آمدن ولادیمیر پوتین و بحران‌هایی نظیر گرجستان و اوکراین که تهدید فضای چکیده کاملرقابت و موازنهسازی ویژگی بارز دوران جنگ سرد محسوب می شد؛ و دو بلوک در مناطق مختلف جهان درگیر این رقابت و موازنهسازی در بسیاری از حوزه‌ها بودند. پایان جنگ سرد تا حدی سبب کاهش این رقابت شد ولی روی کار آمدن ولادیمیر پوتین و بحران‌هایی نظیر گرجستان و اوکراین که تهدید فضای حیانی روسیه را به دنبال داشت ، سبب ورود روسیه به شکل جدیدی از موازنهسازی با نام موازنه نرم شد. در این میان، دولت‌هایی دارای سیاستهای ضدهژمونیک آمریکایی نظیر جمهوری اسلامی ایران، در سیاست خارجی روسیه اهمیت ویژهای یافته-اند؛ زیرا با توجه به پیشینه ضدغربی دارای ظرفیت ابتدایی کافی برای ایفای نقش موثر در این موازنهسازی نرم هستند. پرسش اصلی پژوهش حاضر آن است که جمهوری اسلامی ایران چه جایگاهی در موازنهسازی نرم روسیه در قبال ایالات متحده آمریکا دارد؟ فرضیه محوری آن است که که با توجه به پتانسیل ایران در عدم پذیرش سرزمینی ایالات متحده در بحران سوریه، دیپلماسی گیراندازی ایالات متحده در پرونده هسته‌ای و توان بالقوه ایران در حوزه‌های اقتصادی و انرژی، جمهوری اسلامی ایران نقش مهمی در موازنهسازی نرم روسیه در قبال ایالات متحده ایفا می‌نماید. این مقاله با بهره‌گیری از روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
66 - تاثیر رقابت خاورمیانه‌ای روسیه و ایالات متحده آمریکا بر جایگاه منطقه‌ای ایران (2011-2019)
الهه کولائی امین نایینیخیزشهای عربی از دسامبر2011 تقریبا به طور کامل نظم امنیتی و بازیگران اصلی در منطقه را دچار تحولات سیاسی و نظامی کرد. حضور مستقیم روسیه به عنوان یک قدرت فرامنطقه‌ای در سوریه یکی از مهمترین تغییرهای استراتژیک در خاورمیانه را ایجاد کرده است. روسیه بعد از پیوسته‌سازی کریمه چکیده کاملخیزشهای عربی از دسامبر2011 تقریبا به طور کامل نظم امنیتی و بازیگران اصلی در منطقه را دچار تحولات سیاسی و نظامی کرد. حضور مستقیم روسیه به عنوان یک قدرت فرامنطقه‌ای در سوریه یکی از مهمترین تغییرهای استراتژیک در خاورمیانه را ایجاد کرده است. روسیه بعد از پیوسته‌سازی کریمه به خاک خود در سال 2014، در سال 2015 با دخالت نظامی در سوریه در یک نزاع ژئوپلیتیک با آمریکا قرار گرفته است. مسکو همچنین سیاست تقویت رابطه خود با متحدان سنتی آمریکا در منطقه از جمله اسرائیل، عربستان و ترکیه را نیز مدنظر قرار داده است. رقابت مسکو و واشنگتن درحالی به خاورمیانه کشیده شده است که جمهوری اسلامی ایران به دنبال حفظ و تقویت خود در بی نظمی ناشی از بهار عربی است. با توجه به سیاست های کلی ایران در منطقه، تهران روابط خود با روسیه را افزایش داده است. این رابطه در حفظ بشار اسد در قدرت به همپوشانی منافع رسیده است. این مقاله با روش تحلیلی-توصیفی روابط ایران، روسیه و امریکا را یک چرخه به هم پیوسته در نظر گرفته و تاثیر رقابت روسیه و آمریکا را برجایگاه منطقه‌ای ایران بررسی می کند.این مقاله با حمایت مالی مرکز مطالعات اوراسیای مرکزی دانشگاه تهران تهیه شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
67 - درک تهدید و آثار آن بر رویکرد محیط‌شناسی اندیشکده‌های روسیه؛ با تأکید بر محیط آسیای مرکزی و قفقاز
مهدی هدایتی شهیدانی محمدرضا لارتیدر طرح‌ریزی دکترین‌های امنیتی، همواره برای مؤلفه تهدید نقش ویژهای در نظر گرفته میشود. اگر تهدید را معادل ترکیبی از احتمال یک رویداد و پیامدهای منفی آن بدانیم، گزاره تهدید در الگوی ذهنی تحلیلگران روسی به مجموعه وضعیت‌هایی گفته میشود که به نحوی منافع، ارزش‌ها و اولو چکیده کاملدر طرح‌ریزی دکترین‌های امنیتی، همواره برای مؤلفه تهدید نقش ویژهای در نظر گرفته میشود. اگر تهدید را معادل ترکیبی از احتمال یک رویداد و پیامدهای منفی آن بدانیم، گزاره تهدید در الگوی ذهنی تحلیلگران روسی به مجموعه وضعیت‌هایی گفته میشود که به نحوی منافع، ارزش‌ها و اولویتهای ملی کوتاه‌مدت و بلندمدت کشور روسیه را به خطر انداخته، به آنها آسیب‌زده و یا نابودی آنها را نشانه رفته است. این نوشتار با اولویت دادن به تحولات امنیتی و توجه به تهدیدهای محوری در این محیط، سؤال اصلی خود را اینگونه مطرح میکند که اندیشکده‌های دولتی و غیردولتی روسیه چه تعریف، دیدگاه، ابعاد و مؤلفه‌هایی پیرامون دو مفهوم تهدید و محیط در آسیای مرکزی و قفقاز دارند؟ فرضیه اصلی مقاله عبارت است از آن که اندیشکده‌های دولتی و غیردولتی در روسیه بر پایه تجربیات تاریخی، جغرافیای ملی، هویت طبیعی و فرهنگی، منافع و اولویتهای مادی خود به تعریف و بسط مفاهیم تهدید و محیط در منطقه آسیای مرکزی و قفقاز پرداخته‌اند این مقاله در چارچوب نظریه سازه‌انگاری به تبیین ادراکات روسی از تهدید و تأثیر آن بر مفهوم محیط به ویژه آسیای مرکزی و قفقاز می‌پردازد. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه‌ای به انجام رسیده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
68 - کاربرد قدرت نرم روسیه در آسیای مرکزی
سمیه زنگنه الهه کولائی شیوا علیزادهچکیدهقدرت نرم روسیه در سالهای اخیر توجه بسیاری از پژوهشگران حوزه اوراسیای مرکزی را به خود جلب کرده است. اقدام‌های انجام شده توسط روسیه برای توسعه روابط با کشورهای آسیای مرکزی به‌طور معمول قدرت نرم خوانده -میشود. اینکه سیاست قدرت نرم روسیه در آسیای مرکزی چه کاربردی دا چکیده کاملچکیدهقدرت نرم روسیه در سالهای اخیر توجه بسیاری از پژوهشگران حوزه اوراسیای مرکزی را به خود جلب کرده است. اقدام‌های انجام شده توسط روسیه برای توسعه روابط با کشورهای آسیای مرکزی به‌طور معمول قدرت نرم خوانده -میشود. اینکه سیاست قدرت نرم روسیه در آسیای مرکزی چه کاربردی دارد از ابعاد مختلف قابل بررسی است. بنابراین، پرسش اصلی مقاله این است که بهره‌گیری روسیه از ابزارهای قدرت نرم در آسیای مرکزی چگونه سیاست خارجی کشورهای منطقه را زیر تأثیر قرار داده‌است؟ فرضیۀ مقاله این است که بهره گیری روسیه از ابزارهای قدرت نرم به همسویی فکری رهبران آسیای مرکزی با روسیه و همراهی بیشتر آنها با اهداف سیاست خارجی این کشور انجامیده‌است. در این پژوهش با به‌کارگیری نظریه واقع‌گرایی نوکلاسیک و روش پژوهش تبیینی_تحلیلی به تبیین منطق به‌کارگیری قدرت نرم روسیه در آسیای مرکزی، کارآمدی راهبرد روسیه در منطقه آسیای مرکزی و نیز دلایل و عوامل تعیین‌کنندۀ قدرت نرم روسیه در منطقه پرداخته شده‌است. یافتههای این پژوهش نشان میدهد ارتباط‌های شخصی فراملی به عنوان سازوکار اصلی مسکو در جهت تأثیر بر جهت‌گیری سیاست خارجی کشورهای آسیای مرکزی عمل میکند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
69 - سناریوهای محتمل درباره ی استفاده ی روسیه از تسلیحات هسته ای در جنگ اوکراین
محمدحامد کیانی محمدرضا اقارب پرست بشیر اسمعیلی گنهرانیدرگیری نظامی روسیه در اوکراین که از فوریه 2022 آغاز شده است، دارای ابعاد جهانی بوده و تاثیرات مختلفی بر سیاست، اقتصاد و امنیت نظام بین الملل دارد. در این بین، ارزیابی سناریوهای محتمل از منظر آینده پژوهی از جایگاه خاصی برخوردارند. سئوال اصلی مقاله ی حاضر این است که در صو چکیده کاملدرگیری نظامی روسیه در اوکراین که از فوریه 2022 آغاز شده است، دارای ابعاد جهانی بوده و تاثیرات مختلفی بر سیاست، اقتصاد و امنیت نظام بین الملل دارد. در این بین، ارزیابی سناریوهای محتمل از منظر آینده پژوهی از جایگاه خاصی برخوردارند. سئوال اصلی مقاله ی حاضر این است که در صورت استفاده ی روسیه از تسلیحات هسته ای، چه سناریوهایی را می توان متصور شد؟ فرضیه ای که به دنبال سئوال مزبور مطرح می شود این است که استفاده از تسلیحات هسته ای توسط روسیه، در کوتاه مدت و بلندمدت تاثیرات ژئوپلیتیک، ژئواستراتژیک و ژئواکونومیکِ عمده ای برای امنیت جهانی به وجود خواهد آمد. مقاله ی حاضر تلاش می کند تا در چارچوب سناریونویسی و با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی، بعضی از سناریوهای محتمل را در ارتباط با آینده ی این جنگ و تاثیرات آن بر نظام بین الملل با تاکید بر مولفه ی تسلیحات هسته ای، تحلیل نماید. برای این منظور، رئالیسم تهاجمی به عنوان چارچوب نظری انتخاب شده است تا از طریق آن رفتار دولت روسیه در جنگ اوکراین بهتر تبیین شود. یافته های تحقیق نشان می دهند که استفاده ی روسیه از سلاح های هسته ای می تواند از یک طرف، واکنش متقابل آمریکا و ناتو را به دنبال داشته باشد و از طرف دیگر، به جای کمک به خلع تسلیحات هسته ای به اشاعه ی آن منجر شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
70 - فروپاشی اتحاد شوروی ویژگی های منحصر به فرد آن و نمونه های تاریخی مشابه
هلموت واگنر حسن ملائکهسقوط اتحاد جماهیر شوروی از مهمترین وقایع قرن بیستم بوده است و اثرات آن در ابعاد سیاسی، اقتصادی و ایدئولوژیک چه در سطح منطقه و چه در سطح بین المللی هنوز محسوس است. این مقاله با ارایه ی رویکردی مقایسه ای تحلیلی سعی در شناخت علل فروپاشی اتحاد شوروی و نیز مقایسه ی آن با سقو چکیده کاملسقوط اتحاد جماهیر شوروی از مهمترین وقایع قرن بیستم بوده است و اثرات آن در ابعاد سیاسی، اقتصادی و ایدئولوژیک چه در سطح منطقه و چه در سطح بین المللی هنوز محسوس است. این مقاله با ارایه ی رویکردی مقایسه ای تحلیلی سعی در شناخت علل فروپاشی اتحاد شوروی و نیز مقایسه ی آن با سقوط سایر امپراتوری های قرن بیستم را دارد. نگارنده با بررسی دیدگاه سیاستمداران اتحاد شوروی مانند ولادیمیر پوتین، میخائیل گورباچف و آلکساندر یاکولوف و نیز محققان آلمانی مانند الریش درو، گرهارد سیمون و هلموت آلتریشتر سعی می کند، دیدگاهی جامع از علل سقوط اتحاد شوروی ارایه کند. نویسنده انتخاب های پیش روی روسیه برای ایفای نقشی مؤثر در صحنه ی جهانی را بررسی می کند و نتیجه می گیرد که روسیه برای دستیابی به این هدف می بایست همگرایی هر چه بیشتری در چارچوب اتحادیه اروپا در پیش گیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
71 - الحاق کریمه به فدراسیون روسیه از منظر حقوق بین‌الملل
حمید رضا جمالی حسین خامسی پورچکیده الحاق کریمه به روسیه اشاره‌ای است به جدایی بخشی از شبه‌جزیره کریمه، که به عنوان بخشی از اوکراین شناسایی شده بود، و روسیه در مارس 2014، پس از عملیات نظامی، با همراهی مقامات محلی هوادار روسیه و طی یک همه‌پرسی، الحاق آن را به سرزمین خود اعلام نمود. فرایندی که از سوی چکیده کاملچکیده الحاق کریمه به روسیه اشاره‌ای است به جدایی بخشی از شبه‌جزیره کریمه، که به عنوان بخشی از اوکراین شناسایی شده بود، و روسیه در مارس 2014، پس از عملیات نظامی، با همراهی مقامات محلی هوادار روسیه و طی یک همه‌پرسی، الحاق آن را به سرزمین خود اعلام نمود. فرایندی که از سوی بسیاری از رهبران و نهادها، غیرقانونی شناخته شد و تحریم‌هایی را نیز علیه روسیه به همراه داشت؛ اما از سوی دیگر، روسیه و هواداران روس‌‌تبار اوکراین و کریمه؛ به‌ویژه با استناد به نظریه مشورتی دیوان بین‌المللی دادگستری درخصوص کوزوو، این فرایند را در راستای اعمال حق تعیین سرنوشت و کاملا مشروع می‌دانند. این پژوهش با طرح این سؤال که اقدام روسیه در جدایی کریمه از اوکراین و الحاق آن به سرزمین خود از منظر حقوق بین‌الملل چگونه ارزیابی میشود؟ به روش توصیفی- تحلیلی فرضیه غیرقانونی آن را بررسی میکند. یافته تحقیق نشان میدهد که از لحاظ حقوق بین‌الملل نمی‌توان در یک کلمه پاسخ داد که آنچه در شبه‌جزیره کریمه به‌وقوع پیوسته است، قانونی است یا غیرقانونی؛ اما این رویه می‌تواند در آینده، امنیت جهانی را با چالش جدی روبه‌رو کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
72 - روابط سیاسی وامنیتی روسیه و آمریکا در زمان ریاست جمهوری پوتین در اروپای شرقی (2008-1998)
حمید هادیان هستی سیفنظام بین المللی پس از جنگ سرد همچنان در حال گذار است. اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده آمریکا قریب به نیم قرن بنابر سرشت و ساختار دو قطبی قدرت در دوران جنگ سرد به رقابت با یکدیگر پرداختند. به دنبال فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و جدا شدن جمهوری‌های متعدد از آن کشور و تول چکیده کاملنظام بین المللی پس از جنگ سرد همچنان در حال گذار است. اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده آمریکا قریب به نیم قرن بنابر سرشت و ساختار دو قطبی قدرت در دوران جنگ سرد به رقابت با یکدیگر پرداختند. به دنبال فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و جدا شدن جمهوری‌های متعدد از آن کشور و تولد روسیه تغییرات زیادی در روابط دو کشور به وجود آمد. روابط آمریکا و روسیه در دوران ریاست جمهوری ولادمیر پوتین به خاطر نفوذ آمریکا در حوزه‌ی پیرامونی و تحت نفوذ روسیه شکل جدیدی به خود گرفت. مشارکت برای صلح از سوی ناتو با بروز اختلافات روسیه با آن سازمان و همچنین استقرار سپر دفاع موشکی آمریکا در جمهوری چک و لهستان از مسائل مهم و چالش برانگیز در روابط بین دو کشور بود. البته این اقدامات از سوی آمریکا ، واکنش روسیه در قالب دیپلماسی انرژی و همچنین دیپلماسی تسلیحاتی را در پی داشت و در این میان اروپای شرقی مرکز ثقل تمامی این رخدادها بود و این ناحیه جایگاه قابل توجهی را در سیاستهای امنیتی کشورهای روسیه و آمریکا طی سالهای 2008-1998 به خود اختصاص داد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
73 - بررسی فعالیت های شورای ناتو - روسیه فراز و فرودها در همکاری های ناتو و روسیه از آغاز روابط تا پایان سال 2009
اسماعیل شفیعی پیام جهانگیریروابط سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) و جمهوری فدراتیو روسیه بعنوان دو بازیگر عمده ی صحنه ی روابط بین الملل از اهمیت زیادی برخوردار است. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی ناتو به عنوان بزرگترین و مهم ترین پیمان سیاسی و نظامی روابط خود را با جمهوری فدراتیو روسیه -وارث چکیده کاملروابط سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) و جمهوری فدراتیو روسیه بعنوان دو بازیگر عمده ی صحنه ی روابط بین الملل از اهمیت زیادی برخوردار است. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی ناتو به عنوان بزرگترین و مهم ترین پیمان سیاسی و نظامی روابط خود را با جمهوری فدراتیو روسیه -وارث ابر قدرت شوروی سابق - در قالب شورای ناتو روسیه آغاز کرد. روسیه ضمن داشتن نگرانی های جدی از ادامه ی بقای ناتو و گسترش آن به شرق تصمیم گرفت با ناتو همکاری کند و با حضور خود در این سازمان از وقوع تحولات به زیان منافع خود جلوگیری کند. به رغم این که روسیه دیگر نظام سیاسی اقتصادی کمونیستی ندارد اما کشور های اصلی تشکیل دهنده ناتو به ویژه ایالات متحده آمریکا از پتانسیل بالقو هی روسیه برای تبدیل به یک قدرت جهانی آگاه هستند و همین امر موجب بدبینی ناتو به روسیه گردیده است. با وجود این اختلافات موضوعات بین المللی و حوزه هایی هستند که ناتو و روسیه دارای منافع و دیدگاه مشترک می باشند؛ مانند تروریسم، گسترش سلاح های کشتار جمعی، بنیادگرای اسلامی و مبارزه با ناسیونالیسم افراطی و ناآرامی های قومی مذهبی و همین امر زمینه ی تشکیل شورای ناتو -روسیه را فراهم نموده است. هدف مقاله ی حاضر بررسی فراز و فرود های روابط ناتو و روسیه می باشد. این مقاله به روش توصیفی - تحلیلی و با بررسی اسناد منتشر شده در پایگاه رسمی ناتو و دیدگاه صاحب نظران به اختلافات و اشتراکات روسیه و ناتو می پردازد و این واقعیت را بیان می کند که روسیه و ناتو برای مقابله با چالش های بین المللی و ابعاد جدید تهدیدات امنیتی در قرن بیست و یکم ناگزیر به همکاری با یکدیگر می باشند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
74 - نقش ایران در امنیت انرژی در منطقه و جهان
الهه کولاییبا وجود پیشرفت های گوناگونی که در تأمین نیازهای گوناگون بشر شکل گرفته است، همچنان موضوع تأمین انرژی برای همه ی کشورهای جهان در بالاترین اولویت قرار دارد. برای قدرت های بزرگ جهانی، به ویژه آمریکا، که در پی فروپاشی اتحاد شوروی، تلاش گسترده ای را برای شکل بخشیدن به یک نظم چکیده کاملبا وجود پیشرفت های گوناگونی که در تأمین نیازهای گوناگون بشر شکل گرفته است، همچنان موضوع تأمین انرژی برای همه ی کشورهای جهان در بالاترین اولویت قرار دارد. برای قدرت های بزرگ جهانی، به ویژه آمریکا، که در پی فروپاشی اتحاد شوروی، تلاش گسترده ای را برای شکل بخشیدن به یک نظم هژمونیک سازمان داده، تأمین امنیت انرژی جایگاه مهمتری را به خود اختصاص داده است. پدیدار شدن قدرت های اقتصادی رو به رشد و شکوفایی ضرورت این نگرش استراتژیک به حوزه های تأمین انرژی در جهان را روشن تر ساخته است. در چنین شرایطی فدراسیون روسیه نیز، که پس از تجزیه ی اتحاد شوروی، به عنوان ابرقدرت انرژی با بهره گیری از منابع عظیم نفت و گاز خود، کوشیده نقش فعالی را در رقابت های منطقه ای و جهانی بازی کند. اینک نفت و گاز ایران، هماننددهه های گذشته، به عنوان عاملی مؤثر در تأمین امنیت انرژی در منطقه و جهان مطرح است. حضور مؤثر آمریکا در خلیج فارس و به ویژه در عراق و نیز افغانستان، اهمیت ایران را در تأمین امنیت انرژی در این منطقه ی استراتژیک جهان، اعتبار بیشتری بخشیده است. در این نوشتار، نویسنده به بررسی تأثیر دگرگونی های سیاسی- امنیتی پس از پایان نظام دو قطبی، بر نقش و تأثیر ایران در تأمین امنیت انرژی می پردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
75 - ملاحظات حقوقی جنگ روسیه و گرجستان
علی امیدی مسعود رضاییبحران های بین المللی همواره عرصه ی آزمونی برای ارزیابی حقوق بین الملل بوده اند. در این بین منازعه و جنگ میان کشورها به جهت گستردگی دامنه ی بحران و تأثیر عمیق تر آن از حساسیت بیشتری برخودار است. بررسی رعایت اصول و قواعد حقوق بین الملل در جنگ روسیه و گرجستان که در هشتم او چکیده کاملبحران های بین المللی همواره عرصه ی آزمونی برای ارزیابی حقوق بین الملل بوده اند. در این بین منازعه و جنگ میان کشورها به جهت گستردگی دامنه ی بحران و تأثیر عمیق تر آن از حساسیت بیشتری برخودار است. بررسی رعایت اصول و قواعد حقوق بین الملل در جنگ روسیه و گرجستان که در هشتم اوت 2008 رخ داد، می تواند معیار مناسبی برای ارزیابی جهت گیری ها و اقدامات دو کشور مذکور تلقی شود. از همین رو این پژوهش با طرح این سؤال که جنگ روسیه و گرجستان به لحاظ حقوقی در چه جایگاهی قرار می گیرد و یورش نیروهای نظامی گرجستان در اوستیای جنوبی و همینطور مداخله ی نظامی روسیه در حمایت از اتباع روسی ساکن اوستیای جنوبی و آبخازیا چگونه قابلیت حقوقی می یابد، به روش توصیفی- تحلیلی در پی ارزیابی انطباق یا عدم انطباق مواضع دو کشور با اصول و قواعد حقوق بین الملل، نشان می دهد که تهاجم نظامی روسیه به قلمرو سرزمینی گرجستان و همچنین توسل به زور نیروهای گرجی به صورت غیر متعارف در جمهوری خودمختار اوستیای جنوبی با مبانی حقوق بین الملل عرفی و قراردادی انطباق نداشته، و طرفین درگیری هر کدام به نوبه ی خود جنبه هایی از حقوق بین الملل را نقض نموده اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
76 - جایگاه دیپلماسی عمومی در رقابت جدید ایالات متحده ی آمریکا و فدراسیون روسیه (بازتولید جنگ سرد در عرصه ی دیپلماسی عمومی)
عباسقلی عسگریانچکیده دیپلماسی‌عمومی ابزار قدرت نرم است. این واقعیت مدت‌ها پیش مطرح بوده و در سالهای اخیر در عملکرد کشورها نمود عینی داشته‌است. آمریکا و روسیه دو کشور قدرتمند، سابقه رقابت با یکدیگر دارند. روسیه در سالهای اخیر به‌دلیل ضعف قوای نظامی و اقتصادی نسبت به رقیب، رقابت خود چکیده کاملچکیده دیپلماسی‌عمومی ابزار قدرت نرم است. این واقعیت مدت‌ها پیش مطرح بوده و در سالهای اخیر در عملکرد کشورها نمود عینی داشته‌است. آمریکا و روسیه دو کشور قدرتمند، سابقه رقابت با یکدیگر دارند. روسیه در سالهای اخیر به‌دلیل ضعف قوای نظامی و اقتصادی نسبت به رقیب، رقابت خود را در دیپلماسی عمومی قرار داده که علیرغم فراهم بودن زمینه‌هایی از قبیل زبان مشترک و شناخت فرهنگ یک دیگر در رقابت با آمریکا دچار چالش‌هایی است. در این مقاله تلاش خواهدشد تا به پرسش دیپلماسی‌عمومی چه جایگاهی در سیاست خارجی متقابل دو کشور داشته است، چگونه و در چه حوزه‌هایی مورداستفاده قرار گرفته‌است پاسخ داده‌شود. پاسخ احتمالی به این پرسش این است که هر دو کشور به کارکردهای دیپلماسی عمومی در دنیای امروز واقفند اما به‌رغم تلاشهای صورت گرفته طی سالهای اخیر، روسیه پیروزی زیادی در حوزه ی دیپلماسی عمومی نداشته است. یکی از موانع مهم در پیش برد دیپلماسی عمومی در روسیه، ذهنیت هم چنان سخت‌انگار دولتمردان کرملین است. از دیگر سو آمریکا به‌عنوان یکی از مهمترین بازی گران سیاسی عرصه ی نظام بین‌الملل همواره از ابزارهای گوناگون برای انتقال پیام خود به مردم و سایر دولتها استفاده و توفیقات بیشتری کسب کرده‌است. این جستار به‌روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، اینترنتی و الکترونیکی انجام‌شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
77 - روابط سیاسی ـ اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه در سایه‌ی تحریم‌های غربی درباره‌ی مناقشه اوکراین
محمدتقی جهانبخش جعفر حقپناهچکیده روابط دو کشور ایران و روسیه در حوزه‌های مختلف از گذشته‌های بسیار دور وجود داشته و غالباً روسیه نیز دست بالاتر را دارا بوده است. وقوع انقلاب اسلامی در ایران به دلایل مختلف جریان روابط خارجی کشورمان را تغییر داد. ایران و روسیه علیرغم وجود ذهنیت‌های مشوش از یک دیگر چکیده کاملچکیده روابط دو کشور ایران و روسیه در حوزه‌های مختلف از گذشته‌های بسیار دور وجود داشته و غالباً روسیه نیز دست بالاتر را دارا بوده است. وقوع انقلاب اسلامی در ایران به دلایل مختلف جریان روابط خارجی کشورمان را تغییر داد. ایران و روسیه علیرغم وجود ذهنیت‌های مشوش از یک دیگر در حوزه‌های مختلف روابط خویش را با شدت و ضعف ادامه داده‌اند. مسأله ی اوکراین در سالیان اخیر تأثیر مهمی بر روابط روسیه و غرب داشته و موجب تشدید تنش‌ها میان روسیه و کشورهای غربی به زعامت ایالات‌متحده و اتحادیه‌ی اروپا شده است. در همین راستا در سال گذشته میلادی تحریم‌های اقتصادی مختلفی علیه فدراسیون روسیه اعمال شد که این کشور را ناگزیر از جایگزینی شرکای غربی با شرقی کرد. این مسأله ظاهراً دو کشور را بیش‌ازپیش به یک دیگر نزدیک کرده است. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که تحریم‌های اعمال‌شده علیه فدراسیون روسیه چه تأثیری در روابط اقتصادی ـ سیاسی این کشور با جمهوری اسلامی ایران داشته است؟ پاسخ احتمالی به پرسش مطرح‌شده این است که اعمال تحریم‌های غربی، روسیه را ناگزیر از تقویت روابط اقتصادی- سیاسی خود با ایران کرده و موجبات نزدیکی بیش‌ازپیش دو کشور را فراهم کرده است. این پژوهش به‌روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از داده‌های کتابخانه‌ای و الکترونیکی انجام‌شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
78 - شکل گیری جنگ سرد نوین در رقابت آمریکا و روسیه در منطقه ی قفقاز
اسماعیل شفیعی علی کرم صفریبررسی و سنجش حضور و نقش آفرینی ایالات متحده ی آمریکا و روسیه در منطقه ی قفقاز نشان دهنده ی ایجاد تحول جدیدی در این منطقه است. به نظر می رسد ایالات متحده در نظر دارد تا در قالب مناسبات اقتصادی، تغییراتی را در ساختارهای اقتصادی و تکنولوژیکی کشورهای حوزه قفقاز ایجاد کند تا چکیده کاملبررسی و سنجش حضور و نقش آفرینی ایالات متحده ی آمریکا و روسیه در منطقه ی قفقاز نشان دهنده ی ایجاد تحول جدیدی در این منطقه است. به نظر می رسد ایالات متحده در نظر دارد تا در قالب مناسبات اقتصادی، تغییراتی را در ساختارهای اقتصادی و تکنولوژیکی کشورهای حوزه قفقاز ایجاد کند تا ضمن جایگزین ساختن الگوهای اقتصاد آزاد و سرمایه داری با اقتصاد متمرکز دولتی، زمینه های لازم را برای نفوذ و همچنین کنترل ساختار حکومتی دولت های تازه استقلال یافته و مقابله با مناطقی که آمریکا را با چالش روبرو می سازند فراهم آورد. از سوی دیگر روسیه که خود را پدرخوانده ی این منطقه ی استراتژیک می داند، بر اساس این دیدگاه که منطقه ی قفقاز به لحاظ اهمیت برای روسیه خارج نزدیک محسوب می شود در صدد است که از گسترش نفوذ آمریکا و ناتو در این منطقه بکاهد. بر این اساس در این مقاله با روش توصیفی تحلیلی به طرح این سوال پرداخته شده است که آیا پس از جنگ سرد، جنگ سرد جدیدی در منطقه قفقاز در راه است؟ فرضیه مقاله نیز در این قالب طرح گردیده است که به نظر می رسد حضور ایالات متحده آمریکا در منطقه قفقاز جنگ سرد جدیدی برای روسیه و سایر قدرتهای منطقه ایجاد کرده است. در مجموع به نظر می رسد با افزوده شدن هرروزه به جذابیت های اقتصادی، سیاسی، استراتژیک و نظامی منطقه ی قفقاز درگیری ها در این منطقه افزایش قابل توجهی یابد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
79 - بررسی دلایل نقش‌آفرینی روسیه در تحولات سوریه
محمدحسین حاجیلو روح اله حسین وند شکری زهرا قاسم اقدمی قره تپهچکیده با شکل گیری تحولات سوریه، قدرتهای منطقه ای و فرا منطقه‌ای ذی‌نفع و تأثیرگذار بر اساس منافع و علایق خود جهت گیری های مختلفی را در رابطه با این کشور داشته اند. یکی از این قدرتهای فرا منطقه‌ای، روسیه است که به نقش‌آفرینی در تحولات سوریه پرداخته است. روسیه به علت د چکیده کاملچکیده با شکل گیری تحولات سوریه، قدرتهای منطقه ای و فرا منطقه‌ای ذی‌نفع و تأثیرگذار بر اساس منافع و علایق خود جهت گیری های مختلفی را در رابطه با این کشور داشته اند. یکی از این قدرتهای فرا منطقه‌ای، روسیه است که به نقش‌آفرینی در تحولات سوریه پرداخته است. روسیه به علت داشتن منافع مختلف به‌ویژه امنیتی، نظامی، اقتصادی و سیاسی تلاش کرده است تا حد امکان با حمایت های سیاسی و بعضاً نظامی از سقوط دولت بشار اسد و افتادن حاکمیت سوریه به دست معارضان تحت حمایت محور غربی- عربی جلوگیری کند. بنابراین، نقش‌آفرینی روسیه در سوریه عمدتاً باهدف رقابت ژئوپولیتیکی با ایالات‌متحده آمریکا؛ توازن قدرت منطقه‌ای با ایلات متحده امریکا؛ گسترش حوزه نفوذ و قلمرو ژئوپولیتیکی خود در منطقه غرب آسیا، حفظ سوریه به‌عنوان آخرین پایگاه خود در منطقه غرب آسیا، جلوگیری از به قدرت رسیدن گروه‌های افراطی و تروریستی در سوریه، حمایت همه‌جانبه از مردم و نظام فعلی سوریه و جلوگیری از سقوط نظام سوریه بوده است. از این رو در پژوهش حاضر ابعاد مختلف نقش‌آفرینی و راهبردهای روسیه در قبال بحران سوریه با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی موردبررسی و ارزیابی قرارگرفته است تا مدلی قابل‌قبول از رفتار روسیه دراین‌باره ارائه شود. بر این اساس، هدف این پژوهش بررسی دلایل نقش‌آفرینی روسیه در تحولات سوریه است. سؤال پژوهش این است که دلایل نقش‌آفرینی روسیه در تحولات سوریه چگونه است؟ این تحقیق با روش توصیفی – تحلیلی انجام‌شده و داده های موردنیاز از طریق منابع کتابخانه ای، اسنادی و الکترونیک گردآوری شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
80 - تأثیر همکاری‌های نظامی ایران و روسیه بر تحولات ژئوپلیتیک منطقه‌ای ایران
سیدمحمد صادق خسرو عزت اله عزتی رحیم سرورچکیده روابط و همکاری‌های نظامی ایران و روسیه تحت تأثیر عوامل ژئوپلیتیکی مختلفی اعم از تحولات داخلی و پیرامونی طرفین, مسیری پر فراز و نشیب داشته است. دیپلماسی دفاعی و روابط نظامی دو کشور در نیم قرن گذشته در چارچوب خرید و فروش سلاح و تجهیزات و یا تبادل اطلاعات انجام می‌گر چکیده کاملچکیده روابط و همکاری‌های نظامی ایران و روسیه تحت تأثیر عوامل ژئوپلیتیکی مختلفی اعم از تحولات داخلی و پیرامونی طرفین, مسیری پر فراز و نشیب داشته است. دیپلماسی دفاعی و روابط نظامی دو کشور در نیم قرن گذشته در چارچوب خرید و فروش سلاح و تجهیزات و یا تبادل اطلاعات انجام می‌گرفت اما در دهه حاضر به علت تقارن منافع متفاوت ایران و روسیه بصورت تصادفی، آنها را به نوعی همکاری استراتژیک وا داشته به گونه‌ای که نیروهای مسلح آنها در کشور دیگری که مرز مشترکی با آن ندارند اقدام به عملیات نظامی مشترک نموده‌اند. هدف این مقاله تبیین تحولات ژئوپلیتیکی ناشی از همکاری‌های نظامی دو کشور و تاثیرگذاری این نوع از همکاری‌ها بر استراتژی و یا به عبارتی کد ژئوپلیتیکی منطقه‌ای ایران می باشد. سئوال مسئله اصلی تحقیق این است که همکاری‌های نظامی ایران و روسیه چه تاثیری در تحولات ژئوپلیتیکی و بویژه کد ژئوپلیتیکی منطقه‌ای ایران در ارتباط با کشورهای سوریه، عراق، یمن و تحرک نظامی در این منطقه را دارد؟ این پژوهش از نوع کاربردی بوده و روش آن از نوع توصیفی– با رویکرد تحلیل کیفی داده ها و تجزیه و تحلیل آمار توصیفی میباشد. نتایج تحقیق حکایت از آن دارد که نگاه مبتنی بر عقلانیت و ایدئولوژیک ایران در روابط با روسیه و برتری نگاه ژئوپلیتیک نسبت به ژئواکونومیک و همچنین تحولات ژئوپلیتیکی اثرگذار بر سیاست خارجی روسیه در منطقه و فرامنطقه موجب بسط بیشتر همکاری‌های نظامی ایران و روسیه شده است. این همکاری‌ها کد ژئوپلیتیکی ایران را بعنوان یک قدرت منطقه‌ای وسعت و استحکام بخشیده و توانسته است بر تقویت نقش ایران در پیشبرد سیاست منطقه‌ای و تحرک نظامی در جنوب غرب آسیا (سوریه, عراق و یمن) بیافزاید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
81 - تأثیر ساختار ژیوپلیتیک حاکم بر روابط روسیه و ایالات متحده آمریکابر رقابت آنها در جنوب غرب آسیا
سجاد مرادی نیا زهرا پیشگاهی فرد کیومرث یزدان پناه بهادر زارعیچکیده ایالات متحده آمریکا و روسیه از زمانی که قدرت بریتانیا رو به افول گذاشت و آمریکا کم کم جای آن را گرفت، وارد رقابت در منطقه آسیا و شرق اروپا شدند. این رقابت و گاه رویارویی در زمان شوروی و پس از جنگ جهانی اول به اوج خود رسید و منجر به جنگ سرد شد که تا 1991 میلادی ادا چکیده کاملچکیده ایالات متحده آمریکا و روسیه از زمانی که قدرت بریتانیا رو به افول گذاشت و آمریکا کم کم جای آن را گرفت، وارد رقابت در منطقه آسیا و شرق اروپا شدند. این رقابت و گاه رویارویی در زمان شوروی و پس از جنگ جهانی اول به اوج خود رسید و منجر به جنگ سرد شد که تا 1991 میلادی ادامه یافت. پس از فروپاشی شوروی این رقابت نیز برای یک دهه از بین رفت و رویکردهایی مبتنی بر روابط دوستانه با غرب و آمریکا مطرح شد. اما با ترمیم قدرت روسیه به دست ولادیمیر پوتین که خود از بازماندگان دستگاه های امنیتی شوروی بود، مجدداً بحث رقابت روسیه به عنوان یک ابرقدرت با آمریکا مطرح شد که با اشغال شبه جزیره کریمه و حمله به سوریه در حمایت از بشاراسد، این رقابت جدید واقعیت عملی یافت. حضور روسیه در سوریه، همکاری با ایران و کشورهای حوزه خلیج فارس و اقداماتش در قبال امنیت افغانستان و نیز بازتعریف اهداف سیاست خارجی و امنیتی-نظامی روسیه در اسناد استراتژیک این کشور از سال 2015 به بعد، نشانگر ورود روسیه به عرصه رقابت با آمریکا در منطقه جنوب غربی آسیا است. روابط و رقابت روسیه و آمریکا در مناطق مختلف و نیز جنوب غرب آسیا تابعی از ساختارهای معنایی، مادی و منافع این دو کشور به صورت کلی و نیز منطقه ای است که به طور کل در درون یک ساختار ژیوپلیتیکی قابل تعریف است. بنابراین در این مقاله سعی شده با روش توصیفی – تحلیلی نشان دهد، از منظر سازه انگاری، ساختار ژیوپلیتیکی چگونه بر رقابت بین روسیه و ایالات متحده آمریکا در منطقه جنوب غربی آسیا تأثیر می گذارد؟ نتایج تحقیق نشان میدهد، دو کشور روسیه و ایلات متحده آمریکا رقابت تنگاتنگی در حوزه‌های مختلف همچون شرکای استراتژیک و انگاره فضاها و موقعیت های ارزشمند ژیوپلیتیکی دارند. Abstract Since the British power has been declining, the United States has replaced it. the United States and Russia entered the competition in the Asian and Eastern European region. This competition peaked after World War I and leading to the Cold War, which lasted until 1991. With the reign of Russia during the reign of President Vladimir Putin, Russia's rivalry as a major power with the USA was raised. This new competition was observed in reality with the occupation of the Crimean Peninsula and the invasion of Syria in support of Bashar al-Assad. Russia's presence in Syria, cooperation with Iran and the Persian Gulf countries surrounding, and its actions for the security of Afghanistan As well as redefine the goals of Russian foreign policy and security in its strategic documents from 2015 onwards, Reflects Russia's entry into the region of the USA in the Southwest Asia region. This article tries to analyze this geopolitical structure on the basis of the Constructivism approach Alexander Wendt. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
82 - سهم ایران از دریای خزر همچنان در هاله‌ای از ابهام
کیومرث یزدان پناه بهادر زارعی محمود واثق فتح اله دهقانچکیده دریای خزر بزرگترین دریاچه ی جهان میان آسیا و اروپا واقع شده است. این دریا به طور طبیعی به دریاها و اقیانوس‌های جهان راه ندارد. تا سال 1991 خزر دریای ایرانی- شوروی بوده و بر مبنای قراردادهای 1921 و 1940 میان دو کشور مشترک بوده است. دیگر کشورهای جهان نیز دریای خزر چکیده کاملچکیده دریای خزر بزرگترین دریاچه ی جهان میان آسیا و اروپا واقع شده است. این دریا به طور طبیعی به دریاها و اقیانوس‌های جهان راه ندارد. تا سال 1991 خزر دریای ایرانی- شوروی بوده و بر مبنای قراردادهای 1921 و 1940 میان دو کشور مشترک بوده است. دیگر کشورهای جهان نیز دریای خزر را میان ایران و روسیه مشاع می دانستند. با فروپاشی شوروی همسایگان دریا به 5 کشور افزایش یافته و اختلافات در خصوص رژیم حقوقی این دریا آشکار و هویدا شد. مذاکرات متعدد و متناوبی طی حدود 21 سال توسط کشورهای ساحلی برای حل مشکل رژیم حقوقی خزر صورت گرفته است. در این مقاله مواضع کشورهای ساحلی در مورد رژیم حقوقی دریای خزر را مورد بررسی قرار داده، همچنین موضع ایران در خصوص رژیم حقوقی دریای خزر را مورد مداقه و آسیب‌شناسی قرار می‌دهیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
83 - تأثیر سیاست همسایگی جمهوری فدراسیون روسیه بر رویکرد منطقه‌گرایی ایران در قفقاز
مصطفی هاشمی ریباز قربانی نژاد کیومرث یزدان پناه درو محمدحسن نامیمنطقه قفقاز جنوبی به دلیل موقعیت ژئواستراتژیکی که دارد جذب‌کننده بازیگران منطقه‌ای و کروی است. ریشه تاریخی و هم‌جواری این منطقه با ایران و روسیه باعث شده است که سرنوشت و اتفاقات این منطقه تاثیر مستقیمی بر امنیت و منافع ملی ایران و روسیه داشته باشد که باعث ایجاد موانعی د چکیده کاملمنطقه قفقاز جنوبی به دلیل موقعیت ژئواستراتژیکی که دارد جذب‌کننده بازیگران منطقه‌ای و کروی است. ریشه تاریخی و هم‌جواری این منطقه با ایران و روسیه باعث شده است که سرنوشت و اتفاقات این منطقه تاثیر مستقیمی بر امنیت و منافع ملی ایران و روسیه داشته باشد که باعث ایجاد موانعی در مسیر منطقه گرایی ایران توسط روسیه و دیگر بازیگران داشته است. پژوهش حاضر درصدد مطالعه بر تأثیر سیاست همسایگی جمهوری فدراسیون روسیه بر رویکرد منطقه‌گرایی ایران در قفقاز است.پژوهش حاضر ازلحاظ هدف کاربردی و ازلحاظ ماهیت توصیفی- تحلیلی و اکتشافی است که در آن برای جمع‌آوری داده‌های تحقیق به‌صورت توأمان از روشهای کتابخانه‌ای و میدانی شامل پرسشنامه استفاده‌شده است. در این پژوهش جامعه‌ی آماری، شامل مجموعه‌ای متشکل از متخصصان جغرافیای سیاسی، مسئولین سازمان‌های مرتبط و نهادهای ذی‌ربط بوده‌اند که علاوه بر بخش گردآوری اطلاعات، در دیگر بخش‌ها مانند (مصاحبه و پرسشنامه) یاری رسانده‌اند. در این پژوهش سعی شده تمامی ابعاد سیاسی ،دفاعی ، امنیتی و... کشورهای منطقه قفقاز جنوبی و بازیگران حاضر در این منطقه پرداخته شود . سپس نتایج حاصل از روش میدانی در قالب تحلیل آماری T به اجرا گذاشته‌شده است. بنابراین ایران باید برای کسب جایگاهی برتر از رقبای خود و تأمین امنیت و منافع ملی خود به دور از برخورد های قهر آمیز روسیه ،راهبردهایی مبتنی بر پیوند منافع خود با کشورهای قفقاز را مدنظر قرار دهد و به مرحله عملیاتی شدن برساند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
84 - تغییرات سبکی در ادبیات سیاسی روسیه
عباسقلی عسکریاندر این پژوهش نگارنده با هدف آشنایی بهتر و عمیق‌تر اندیشمندان و روس‌شناسان کشورمان و سایر گروه‌های رسمی و غیررسمی با کاربرد درست واژه‌های روسی در مراودات با اتباع آن کشور و هم چنین استفاده صحیح و به‌جا از واژهها در تعاملات رسمی، به سیر تغییرات سبکی در ادبیات سیاسی این ک چکیده کاملدر این پژوهش نگارنده با هدف آشنایی بهتر و عمیق‌تر اندیشمندان و روس‌شناسان کشورمان و سایر گروه‌های رسمی و غیررسمی با کاربرد درست واژه‌های روسی در مراودات با اتباع آن کشور و هم چنین استفاده صحیح و به‌جا از واژهها در تعاملات رسمی، به سیر تغییرات سبکی در ادبیات سیاسی این کشور می‌پردازد و تغییرات سبکی در ادبیات روسی را در سه دوره‌ی زمانی تزارها، اتحاد جماهیر شوروی و دوره معاصر مورد بررسی و کنکاش قرار می دهد. این پژوهش درصدد پاسخگویی به این پرسش برآمده‌است که؛ تأثیر هنجارهای اجتماعی بر سبک گفتار رسمی و بر روابط اجتماعی ملت (کشور) با سایر ملل چگونه است؟ در این خصوص با بهره‌گیری از روش توصیفی_تحلیلی به بررسی فرضیه اصلی تحقیق مبنی بر نقش مهم و اختصاصی هنجارهای اجتماعی در سبک گفتار رسمی (دولتی، سیاسی) می‌پردازیم تا این نتیجه حاصل شود که هنجارهای اجتماعی نقش به سزایی در سبک گفتار رسمی و بر روابط اجتماعی ملت ها با سایر ملل دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
85 - Strategies and Tactics for the Development of Fruit and Vegetable Export from Iran to Russia
رحمت على صابرى حقایق طهمورث حسنقلیپور هاشم آقازاده محمد طالقانیGiven the agricultural potential of Iran on one hand, and the shortages in Russia's fruit and vegetable supply, along with its expanding vegetable market on the other, Russia has become a major market for Iranian exporters of fruits and vegetables. The aim of this study چکیده کاملGiven the agricultural potential of Iran on one hand, and the shortages in Russia's fruit and vegetable supply, along with its expanding vegetable market on the other, Russia has become a major market for Iranian exporters of fruits and vegetables. The aim of this study was to identify and rank strategies and tactics for the development of fruit and vegetable exports to the Russian market. The research followed a developmental-applied approach in terms of goals, and employed a descriptive survey using an exploratory mixed method. The statistical population consisted of experts and fruit and vegetable exporters to Russia, who were sampled using the purposive snowball technique. The qualitative phase included 20 participants, while the quantitative phase involved 100 individuals. The qualitative data were analyzed using content analysis to derive strategies and tactics, which were then ranked in the quantitative phase using the TOPSIS technique. Two strategies, namely entry and sustainable presence, were identified for the development of fruit and vegetable exports, along with 28 corresponding tactics. Finally, the top ranks were assigned to fixing regulations, establishing incentives, and stabilizing the exchange rate. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
86 - بررسی افراط گرایی دینی در افغانستان و سوریه در چارچوب حقوق بین الملل و راهبرد سیاست خارجی روسیه
سید نورالدین واحدپور محسن دیانت سهیل سهیلی نجف آبادییکی از چالشهای نظام بین الملل(سازمان‌ها و هنجارهای بین المللی و نیز کشورها) در منطقه خاورمیانه و به طور مشخص در افغانستان و سوریه گسترش افراط‌گرایی( دینی و قومی و ...) است. هر چند این موضوع را از ابعاد مختلفی می‌توان مورد بررسی قرار داد اما هدف این پژوهش بررسی این مسال چکیده کاملیکی از چالشهای نظام بین الملل(سازمان‌ها و هنجارهای بین المللی و نیز کشورها) در منطقه خاورمیانه و به طور مشخص در افغانستان و سوریه گسترش افراط‌گرایی( دینی و قومی و ...) است. هر چند این موضوع را از ابعاد مختلفی می‌توان مورد بررسی قرار داد اما هدف این پژوهش بررسی این مساله در افغانستان و سوریه در چارچوب حقوق بین الملل و راهبرد سیاست خارجی روسیه است. سوال اصلی مقاله این است که موضوع گروه‌های افراط گرای دینی و اقدامات آنها و نیز نوع برخورد با آنها(دولتها و نهادهای فراملی) در حقوق بین الملل و از طرفی سیاست خارجی خاورمیانه‌ای روسیه چگونه نگریسته شده است؟ روش انجام این پژوهش کیفی است. روش جمع آوری داده‌ها نیز کتابخانه‌ای بوده و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش توصیفی تبیینی بهره گرفته شده است. نتایج مقاله نشان می دهد که خطر اصلی افراط‌گرایی دینی از نظر حقوق بین الملل نقض حقوق بشر، صلح و امنیت بین‌المللی، تروریسم و آزادی مذهبی در چارچوب گفتمان لیبرالیسم است. از طرف دیگر هر چند روسها در مسایلی چون مبارزه با تروریسم، روند صلح، منع تکثیر جنگ افزارهای کشتار جمعی، مبارزه با قاچاق مواد مخدر و جرایم سازمان یافته با کشورهای غربی منافع یکسانی دارند، با این حال در مسایلی مثل تغییر نظام های سیاسی، تغییر سیستم‌های نظامی و گسترش لیبرالیسم غربی در کشورهای منطقه با بهانه مبارزه با افراط گرایی، از نگرانی‌های مهمی برخوردار هستند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
87 - فاکتورهای ژئوپلتیکی بحران گرجستان
عبدالرضا فرجی راد حدیث مراد یگرجستان از نظر موقعیت ژئوپلتیکی محل ارتباط و تلاقی غرب و شرق،اروپا و خاورمیانه است همچنین یکی از کانالهای ترانزیت نفت و گاز منطقه ای میباشد. اما آنچه ژئوپلتیک گرجستان را از اهمیت ویژه ای برخوردار کرده رقابتهای سیاسی میان قدرتهای منطقه ای و فرامنطقه ایی است.می توان عوامل چکیده کاملگرجستان از نظر موقعیت ژئوپلتیکی محل ارتباط و تلاقی غرب و شرق،اروپا و خاورمیانه است همچنین یکی از کانالهای ترانزیت نفت و گاز منطقه ای میباشد. اما آنچه ژئوپلتیک گرجستان را از اهمیت ویژه ای برخوردار کرده رقابتهای سیاسی میان قدرتهای منطقه ای و فرامنطقه ایی است.می توان عوامل ژئوپلتیکی بحران درگرجستان را از2منظرمورد بررسی قرارداد -1: فاکتورهای داخلی شامل وجود دو منطقه جدایی طلب اوستیای جنوبی وآبخازیا که بنا به دلایل قومی و حفظ هویت مستقل خود با دولت مرکزی در جدالند و نیز دولت مرکزی که همواره سعی در تسلط اکثریت گرجی بر تمانی کشور و ادغام سایراقوام داشته است - 2. فاکتورهای خارجی که باید آنها را به چند گروه تقسیم نمود:اولین فاکتور خارجی بحران گرجستان، روسیه است که ازموقعیت هم مرز بودن با دو منطقه جدایی طلب برای تاثیر بر گرجستان و حفظ نفوذ خود در قفقاز جنوبی استفاده میکند مسلماً تاثیر روسیه در دوره های مختلف بر مناطق جدایی طلب بنا بر احتیاجات واقتضای زمان متفاوت و متغیر بوده است. زمانی برای وادار نمودن گرجستان برای پیوستن به کشورهای مشترک المنافع (CIS ) و زمانی برای جلوگیری از حضور غرب در این کشور صورت گرفته است. فاکتورهای خارجی دیگرشامل گسترش ناتو به شرق و تلاش گرجستان برای پیوستن به این سازمان ، حضورآمریکا درگرجستان و حمایت از دولت روس گریز این کشور،خطوط انتقال نفت و گاز خزر و نقش سیاسی ژئوپلتیک گرجستان در این خطوط جهت کمک به کنار گذاردن مسیر ایران و روسیه میشود که همه این موارد رقابتی را میان روسیه وغرب ایجاد نموده که باعث اهمییت بیش ازپیش موقعییت ژئوپلتیکی گرجستان ونیز گسترش تنشهای قومی دراین کشور گردیده است . سؤال اصلی مطرح شده دراین مقاله این است که عوامل تاثیرگذاربر بحران گرجستان چیست؟آیا ژئوپلتیک 2 گرجستان و موقعیت حساس آن در منطقه قفقازنقش اساسی را درشکل گیری بحران در این کشوربازی می کند. به طور قطع برای پاسخ به این سؤالها باید به بررسی عوامل گسترده ای از فاکتورهای داخلی و خارجی تاثیرگذار بر بحران گرجستان بپردازیم . پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
88 - طرح جاده ابریشم جدید و رویکرد انرژی‌محور چین در آسیای میانه و روسیه
سعید میرترابی هادی ترکیچین به عنوان بزرگترین قدرت نوظهور اقتصادی در جهان، چند دهه رشد پرشتاب اقتصادی را تجربه کرده و امروز برای استمرار بخشیدن به روند خیزش خود به عنوان قدرتی جهانی، به شدت به امنیت بخشی به منابع عرضه انرژی وارداتی، وابسته است. در همین راستا، چین در سال 2013، ابتکاری بین‌الملل چکیده کاملچین به عنوان بزرگترین قدرت نوظهور اقتصادی در جهان، چند دهه رشد پرشتاب اقتصادی را تجربه کرده و امروز برای استمرار بخشیدن به روند خیزش خود به عنوان قدرتی جهانی، به شدت به امنیت بخشی به منابع عرضه انرژی وارداتی، وابسته است. در همین راستا، چین در سال 2013، ابتکاری بین‌المللی را با عنوان یک کمربند، یک راه مطرح کرد که یکی از شاخه‌های اصلی آن با عنوان کمربند اقتصادی راه ابریشم از آسیای مرکزی عبور میکند و یاد آور راهی باستانی است که به مدت چند قرن، پیوندهای تجاری و فرهنگی چین را با جهان بیرون برقرار می‌کرد. هدف از این پژوهش، برجسته کردن تلاشهای پکن در مقابله با تنگناهای مرتبط با تأمین انرژی از طریق پیشبرد ابتکار احیای جاده ابریشم در منطقه آسیای مرکزی روسیه است. مقاله بر مبنای رویکرد نئومرکانتیلیستی و بهره‌گیری از روش توصیفی- تبیینی نشان میدهد که دولت چین تلاش دارد از طریق پیشبرد ابتکار کمربند اقتصادی راه ابریشم، مهمترین اهداف امنیت عرضه انرژی یعنی قابلیت دسترسی و قابلیت پرداخت انرژی وارداتی خود را بهبود بخشد. یافته مقاله این است که موفقیت پکن در پیشبرد این ابتکار می‌تواند ضمن مشروعیت بخشی به حضور قدرتمند و دوباره چین در اوراسیا، فرصت‌های سوآور اقتصادی و تجاری را برای کشورهای شریک رقم بزند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
89 - الگوهای رفتاری سیاست خارجی روسیه در خاورمیانه پس از خیزش‌های عربی
سیدحسن میرفخرائیبا آغاز موج تحولات خاورمیانه در نتیجه خیزش‌های مردمی از سال 2011، شاهد یک تکامل رفتاری در سیاست خارجی روسیه بوده‌ایم. رفتاری که شاید بتوان آن را در قالب رئالیسم تهاجمی ارزیابی کرد. در این راستا روسیه در ابتدا رفتاری منفعلانه در قبال تحولات لیبی و تونس از خود نشان داد و چکیده کاملبا آغاز موج تحولات خاورمیانه در نتیجه خیزش‌های مردمی از سال 2011، شاهد یک تکامل رفتاری در سیاست خارجی روسیه بوده‌ایم. رفتاری که شاید بتوان آن را در قالب رئالیسم تهاجمی ارزیابی کرد. در این راستا روسیه در ابتدا رفتاری منفعلانه در قبال تحولات لیبی و تونس از خود نشان داد و تجربه این رفتار، منجر به شکلگیری رویکرد سه‌گانه نرم، سخت و هوشمند آنها در سوریه شد. رویکردی که مذاکرات سیاسی و مداخله نظامی را در کنار یکدیگر مد نظر قرار داد. در همین حال مسکو یک مهارت خاص در همکاری با بازیگران منطقه‌ای با منافع متعارض، از جمله ایران، ترکیه و عربستان سعودی از خود نشان داد. مهارتی که در قالب یک رویکرد موازنه‌گرانه قابل مشاهده بود. همه این موارد در یک سیر تکاملی منجر به شکلگیری الگوی رفتاری روسیه در خاورمیانه گردید که یک نتیجه آن را در قالب میانجیگری در بحران سیاسی قطر شاهد بودیم. طبیعتا خلاء حضور ایالات متحده و یا افول نقش‌آفرینی آن در خاورمیانه یک عامل کلیدی در این زمینه بود. از این منظر، مقاله حاضر با بهره‌گیری از روش توصیفی- تحلیلی به بررسی الگوی رفتاری روسیه در خاورمیانه پس از انقلاب‌های عربی می‌پردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
90 - تاثیرات بحران سوریه بر ملاحظات راهبردی ترکیه در قبال روسیه
طاهر حیدرزاده رحمت حاجی مینه نوذر شفیعیبا توجه به حساسیت تحولات در سوریه و اعمال نیات دیگر کشورها در این بحبوحه از جمله روسیه و ترکیه، می‌تواند علاوه بر زمینه‌های تهدید و فرصت در روابط با یکدیگر بر ملاحظات راهبردی دو کشور نیز تاثیرگذار باشد. روسیه و ترکیه همواره دارای منافع مشترکی در حوزه ژئواکونومی و منافع چکیده کاملبا توجه به حساسیت تحولات در سوریه و اعمال نیات دیگر کشورها در این بحبوحه از جمله روسیه و ترکیه، می‌تواند علاوه بر زمینه‌های تهدید و فرصت در روابط با یکدیگر بر ملاحظات راهبردی دو کشور نیز تاثیرگذار باشد. روسیه و ترکیه همواره دارای منافع مشترکی در حوزه ژئواکونومی و منافع متضادی در حوزه ژئوپلیتیکی بوده‌اند که این امر باعث شکل گیری منافع مشترک و متضاد در مناسبات دو کشور شده است. روسیه و ترکیه در بحران سوریه تا جایی پیش رفتند که احتمال وقوع رویارویی مستقیم میان دو کشور وجود داشت، اما دو کشور با در نظر گرفتن ملاحظات راهبردی از وقوع درگیری احتمالی جلوگیری کردند. هدف این پژوهش تاثیر بحران سوریه بر ملاحظات راهبردی ترکیه در قبال روسیه میباشد. این پژوهش با طرح این سوال که بحران سوریه چه تاثیری بر ملاحظات راهبردی ترکیه در قبال روسیه گذاشته است؟ با روش توصیفی-تحلیلی به ارزیابی این فرضیه می‌پردازد که: بحران سوریه با آشکار ساختن آسیب پذیری ترکیه در قبال واکنش روسیه باعث شیفت ملاحظات راهبردی آنکارا از رئالیسم تهاجمی به رئالیسم مشروط در روابط خود با مسکو مبنی بر جایگزینی همکاری به جای تقابل شد. یافتههای تحقیق حکایت از اثبات این موضوع دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
91 - رویکرد روسیه در قبال جهان اسلام پس از انقلاب های عربی: تداوم یا تغییر سیاست ها
سید رزاق مقیمی داود کیانی مهدی جاودانی مقدمدر پی انقلاب های عربی سال 2011 و شکل گیری ترتیبات جدید در معادلات سیاسی و امنیتی منطقه خاورمیانه، روسیه تلاش کرد سیاست متوازنی نسبت به کشورهای اسلامی در پیش گرفته و در عین تقویت روابط با آنها، از ایجاد تنش با آنان پرهیز نماید. هدف اصلی این پژوهش، بررسی عوامل مؤثر بر سیا چکیده کاملدر پی انقلاب های عربی سال 2011 و شکل گیری ترتیبات جدید در معادلات سیاسی و امنیتی منطقه خاورمیانه، روسیه تلاش کرد سیاست متوازنی نسبت به کشورهای اسلامی در پیش گرفته و در عین تقویت روابط با آنها، از ایجاد تنش با آنان پرهیز نماید. هدف اصلی این پژوهش، بررسی عوامل مؤثر بر سیاست خارجی روسیه در قبال جهان اسلام، پس از انقلاب های عربی سال 2011 و پاسخ به این پرسش است که مؤلفه های اصلی سیاست خارجی روسیه در قبال جهان اسلام به ویژه نسبت به کشورهای منطقه خاورمیانه کدامند؟ فرضیه اصلی که مورد آزمون قرار گرفته، این است سیاست خارجی روسیه در قبال جهان اسلام به ویژه پس از وقوع انقلاب های عربی در خاورمیانه، بر مبارزه با بنیادگرایی دینی، پرهیز از ورود به شکاف های مذهبی شیعه - سنی و تلاش برای بهبود تصویر روسیه در میان جوامع اسلامی سنی مذهب ابتنا داشته است. در نوشتار حاضر، تلاش شد به روش توصیفی - تحلیلی و در قالب چارچوب نظری سازه انگاری، تحلیلی نسبتا متمایز از ماهیت روابط روسیه با جهان اسلام در مقطع پس از انقلاب های عربی در سال 2011 تا 2020 ارائه گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
92 - روابط امنیت انرژی اتحادیه اروپایی و روسیه از منظر نظریه وابستگی متقابل
فاطمه هموئی کیهان برزگر حمید احمدی حسین دهشیاربا توجه به بازگشت چشمگیر دیدگاه های ژئوپولتیک پیرامون نفت و گاز به صحنه سیاسی بین الملل، اتحادیه اروپا به اهمیت لحاظ کردن راهبرد امنیت انرژی در سیاست خارجی خود پی برده است. به دلیل عدم وجود یک سیاست انرژی مشترک در اتحادیه اروپا به واسطه وابستگی متفاوت اعضا به منابع روسی چکیده کاملبا توجه به بازگشت چشمگیر دیدگاه های ژئوپولتیک پیرامون نفت و گاز به صحنه سیاسی بین الملل، اتحادیه اروپا به اهمیت لحاظ کردن راهبرد امنیت انرژی در سیاست خارجی خود پی برده است. به دلیل عدم وجود یک سیاست انرژی مشترک در اتحادیه اروپا به واسطه وابستگی متفاوت اعضا به منابع روسیه، شرایط جغرافیایی متفاوت و انگیزه های متنوع، این اتحادیه خود را به پیروی از یک خط مشی امنیتی مشخص برای انرژی متعهد نموده است. راهبردی که در بلندمدت بر وابستگی متقابل به بازار انرژی، وحدت اروپا و بهبود شیوه اداره امور در کشورهای تولیدکننده انرژی مبتنی باشد. نوشتار حاضر به تحلیل و بررسی روابط پیچیده انرژی بین روسیه و اتحادیه اروپا که همزمان درگیر تعارض و همکاری هستند، در منشور نظری "وابستگی متقابل نامتقارن" می پردازد. هدف از انجام این پژوهش، کشف و ارائه دلائل اتخاذ راهبرد دسته جمعی اتحادیه اروپایی برای تامین امنیت انرژی پایدار و امن می باشد. برای ﻧﻴـﻞ ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﻫـﺪف ﺑـﺎ ﺑﻬـﺮه ﮔﻴـﺮی از روش ﺗﺤﻠﻴل نظری به شناسایی محورهای حساسیت و آﺳـﻴﺐ ﭘـﺬﻳری اتحادیه اروپا و روسیه در زمینه انرژی و چشم انداز آینده وابستگی متقابل دو طرف در دﻫﻪﻫﺎی ﻓﺮارو پرداخته و نهایتاً به این نتیجه می رسد که به دلیل روند افزایشی وابستگی متقابل نامتقارن در مسئله امنیت انرژی بین دو طرف، هیچ یک از طرفین قادر نخواهند بود ملاحظات امنیتی خود را بدون توجه به امنیت طرف دیگر پیش برند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
93 - بررسی تطبیقی سیاست خارجی روسیه در قبال قره‌باغ و اوکراین
حبیب اله ابوالحسن شیرازی احسان جعفری فرارمنستان و آذربایجان و اوکراین در خارج نزدیک روسیه قرار دارند. تحولات خارج نزدیک برای روسیه پس از فروپاشی شوروی بسیار بااهمیت است. از همین رو وقوع بحران قره‌باغ در سپتامبر 2020 که منجر به درگیری 44 روزه ارمنستان و آذربایجان شد و همچنین تلاش اوکراین در نزدیک شدن به غرب م چکیده کاملارمنستان و آذربایجان و اوکراین در خارج نزدیک روسیه قرار دارند. تحولات خارج نزدیک برای روسیه پس از فروپاشی شوروی بسیار بااهمیت است. از همین رو وقوع بحران قره‌باغ در سپتامبر 2020 که منجر به درگیری 44 روزه ارمنستان و آذربایجان شد و همچنین تلاش اوکراین در نزدیک شدن به غرب موجب واکنش روسیه شد. مقاله حاضر به روش توصیفی-تحلیلی به دنبال پاسخ به این پرسش است که سیاست خارجی روسیه در قبال قره‌باغ و اوکراین چگونه بوده است؟ یافته‌ها در چارچوب منطقه‌گرایی مکتب کپنهاگ بیانگر این مطلب است که روسیه نسبت به تحولات منطقه پیرامون خود تلاش داشته است تا به دنبال نزدیک شدن دولت غرب‌گرای ارمنستان به عدم‌مداخله در جنگ قره‌باغ و حمایت از این کشور در قبال آذربایجان دست زند، درحالی‌که به سبب نزدیک شدن دولت اوکراین به غرب و تلاش برای پیوستن به ناتو به اقدام تهاجمی دست‌زده است. بااین‌حال به نظر می‌رسد سیاست روسیه نسبت به ارمنستان در مقایسه با اوکراین به سبب عدم تحریم روسیه، حمایت افکار عمومی از میانجیگری روسیه و استقرار نیروهای حافظ صلح دستاوردهای موفقیت‌آمیزتری نسبت به محکومیت حمله به اوکراین، اعمال تحریم علیه روسیه و عدم‌حمایت در سازمان ملل داشته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
94 - اقدامات موازنه ساز روسیه در بحران 2014 اوکراین
علی موسایی عنایت الله یزدانی محمدعلی بصیریاوکراین همواره پس از فروپاشی شوروی به دلیل اهمیت هویتی، ژئوپلیتیکی، ژئواکونومیکی و اقتصادی صحنه رقابت روسیه و غرب و شاهد بروز تعارضات جدی و بحرانهای سیاسی - امنیتی مختلف بوده است. بحران 2014 اوکراین نیز که با فشار روسیه بر اوکراین، مبتنی بر خودداری از پیوستن به توافقنا چکیده کاملاوکراین همواره پس از فروپاشی شوروی به دلیل اهمیت هویتی، ژئوپلیتیکی، ژئواکونومیکی و اقتصادی صحنه رقابت روسیه و غرب و شاهد بروز تعارضات جدی و بحرانهای سیاسی - امنیتی مختلف بوده است. بحران 2014 اوکراین نیز که با فشار روسیه بر اوکراین، مبتنی بر خودداری از پیوستن به توافقنامه تجارت آزاد با اتحادیه اروپا آغاز و درنهایت منجر به الحاق شبه‌جزیره کریمه به فدراسیون روسیه شد را نیز می‌توان در چارچوب همین رقابت‌ها میان روسیه و غرب قلمداد کرد. رقابتی که نه‌تنها باعث شروع بحران و الحاق کریمه به خاک روسیه شد؛ بلکه تنش بین روسیه و غرب را به‌شدت افزایش داد. ازاین‌رو، هدف اصلی این مقاله پاسخگویی به این پرسش‌ها است که چرا روسیه تصمیم به الحاق شبه‌جزیره کریمه به فدراسیون روسیه گرفت و این الحاق چه تأثیری در موازنه قدرت در منطقه دریای سیاه داشته است؟ در این مقاله با روشی کیفی و رویکردی تحلیلی، پرسش‌های پژوهش در بستر مفهومی نظریه موازنه تهدید با استفاده از منابع کتابخانه‌ای موردبررسی قرارگرفته است. یافتههای مقاله نشان میدهد که رفع تهدیدات ناشی از عضویت احتمالی اوکراین در اتحادیه اروپا علیه امنیت و منافع ملی روسیه، علت تصمیم روسیه جهت الحاق کریمه به فدراسیون روسیه بوده است. همچنین این الحاق باعث تغییر موازنه قدرت به نفع روسیه در برابر غرب در منطقه دریای سیاه شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
95 - ائتلاف راهبردی چین و روسیه در مقابل یکجانبهگرایی آمریکا و تأثیرآن بر امنیت ملی ایران: 2021-2009
طاهره نظافتی گارینه کشیشیان سیرکیساختار نظام بین‌الملل پس از فروپاشی شوروی شکل تک‌قطبی به خود گرفت که مشخصه اصلی آن، اتخاذ رویکرد یک‌جانبه‌ی آمریکا به عنوان ابرقدرت حاکم بود. اما در طول دو دهه بعد از قرن 21، روسیه و چین در جایگاه قدرت بزرگ موفق به رقابت و ایجاد چالش برای آمریکا شده‌اند. این روند رقابتی چکیده کاملساختار نظام بین‌الملل پس از فروپاشی شوروی شکل تک‌قطبی به خود گرفت که مشخصه اصلی آن، اتخاذ رویکرد یک‌جانبه‌ی آمریکا به عنوان ابرقدرت حاکم بود. اما در طول دو دهه بعد از قرن 21، روسیه و چین در جایگاه قدرت بزرگ موفق به رقابت و ایجاد چالش برای آمریکا شده‌اند. این روند رقابتی بر امنیت ملی کشورهای دیگر نیز تأثیرگذار بوده است. سوال اصلی پژوهش این است که ائتلاف روسیه و چین در مقابل یکجانبهگرایی ایالات متحده چه تأثیری بر امنیت ملی ایران در سالهای 2021-2009 داشته است؟ به نظر می‌رسد ائتلاف راهبردی چین و روسیه در مقابل آمریکا بر مبنای رقابت و مهار هژمونی واشنگتن در راستای تقویت امنیت ملی ایران بوده است. نتایج نشان میدهد که ائتلاف چین و روسیه علیه آمریکا امنیت ملی ایران را در بعد سیاسی تأکید ایران بر نقش سازمان ملل، عضویت ایران در سازمان شانگهای، جستجوی افق‌های نو در بریکس؛ در بعد نظامی مقابله با تحریم‌های غرب و ارتقاء همکاری نظامی با چین و روسیه؛ در بعد اقتصادی ارتقاء همکاری اقتصادی، خرید نفت و گاز ایران و در بعد زیست محیطی همکاری دو طرف با ایران را، تحت تأثیر قرار داده است. این پژوهش با روش توصیفی – تحلیلی و منابع کتابخانه‌ای و اینترنتی به موضوع پرداخته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
96 - روسیه و نظم نوین جهانی (با تأکید بر جنگ روسیه و اوکراین 2022)
احمد جلوباز زمان فروپاشی شوروی، روسیه با شبح افول و چشم انداز از دست دادن جایگاه خود به عنوان یکی از قدرتهای بزرگ جهان دست و پنجه نرم کرده است. افزایش تعامل نظامی بین اوکراین و غرب نشان داد که اوکراین (یا اوکراین همراه با ناتو) ممکن است روزی در آینده قابل پیش‌بینی روسیه را به چ چکیده کاملاز زمان فروپاشی شوروی، روسیه با شبح افول و چشم انداز از دست دادن جایگاه خود به عنوان یکی از قدرتهای بزرگ جهان دست و پنجه نرم کرده است. افزایش تعامل نظامی بین اوکراین و غرب نشان داد که اوکراین (یا اوکراین همراه با ناتو) ممکن است روزی در آینده قابل پیش‌بینی روسیه را به چالش بکشند. کشوری که به عنوان یک کشور حائل با اهمیت استراتژیک بسیار برای روسیه بود، بنابراین دست به اقدامی عملی علیه آن زد. تهاجم روسیه به اوکراین در 24 فوریه 2022، نشان دهنده ظهور مجدد جنگ در قاره اروپا و تلاش نهایی برای اصلاح سیستم تحت رهبری غرب است که از پایان جنگ سرد حاکم بود. تا قبل از این جنگ روسیه در اعلامیه‌های خود از نظم‌جهانی شکایت می‌کرده اما با این جنگ به صورت عملی نظم‌جهانی را به چالش کشیده‌است. حال این سوال مطرح میشود علل وقوع جنگ روسیه و اوکراین چیست؟ جنگ روسیه با اوکراین باعث ظهور و گسترش چه مفاهیمی در نظم بین الملل شده است؟ این مقاله با بیان چارچوب مفهومی نظم به روش تبیینی گسترش ناتو را موجب شروع جنگ روسیه با اوکراین دانسته و در راستای تعریف نظم نوین روسی،گسترش مفهوم روسکی‌میر، گسترش مفهوم اوراسیای بزرگ در قالب جهان چندنظمی، به‌چالش کشیدن مفهوم نظم‌لیبرالیستی و قوانین بین‌المللی را در نظم چند مرکزی مورد بررسی قرار میدهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
97 - واکاوی سیاست موازنه گرای ایران و روسیه در قبال آمریکا از دیدگاه کنت والتز
محمد بیدگلی اصغر رجبی ده برزوئیدر طول بیش از چهار ‎دهه گذشته از حیات جمهوری اسلامی ایران رابطه با فدراسیون روسیه همواره از اولویت های سیاست خارجی ایران بوده است. رمزگشایی از علت تداوم روابط سیاسی و اقتصادی عمیق دو کشور در حال حاضر همواره از دغدغه های پژوهشگران روابط بین الملل بوده است.به رغم رویا چکیده کاملدر طول بیش از چهار ‎دهه گذشته از حیات جمهوری اسلامی ایران رابطه با فدراسیون روسیه همواره از اولویت های سیاست خارجی ایران بوده است. رمزگشایی از علت تداوم روابط سیاسی و اقتصادی عمیق دو کشور در حال حاضر همواره از دغدغه های پژوهشگران روابط بین الملل بوده است.به رغم رویارویی ایدئولوژیک جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه و پیوندهای عمیق میان روسیه و اسرائیل و سطح مناسبات دیپلماتیک این دو کشور ،چگونه روسیه توانسته است این روابط را به سطح استراتژیک با ایران برساند. هدف پژوهش حاضرپاسخ به این سئوال اساسی است سیاست موازنه گرایی ایران و روسیه در قبال ایالات متحده آمریکا از دیدگاه کنت والتز چیست ؟ این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی و با الهام گرفتن از نظریه موازنه گرای کنت والتز در تحلیل روابط ایران و روسیه استفاده شده است.نتایج پژوهش حاضرنشان می دهد که روسیه با تاکید بر منافع مشترک خود با ایران به توسعه الگوهای مشارکتی در تنظیم روابط دوجانبه خود در سطح همکاری های مختلف نظامی،سیاسی و اقتصادی پرداخته و الگوی رفتاری موازنه گرایی را بهترین رویکرد در قبال این متحد تاکتیکی خود برگزیده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
98 - تحلیل تهدیدهای امنیتی روسیه پس از خروج آمریکا از افغانستان در آسیای مرکزی با تأکید بر بنیاد گرایی اسلامی
حسن آئینه وند علی کیوانی محمدعلی بصیریخروج نیروهای ایالات متحده آمریکا از افغانستان در اوت 2021 توسط دولت جو بایدن صورت پدیرفت که پیش زمینه آن توافقنامه دوحه در 29 فوریه 2020 میان دونالد ترامپ و طالبان با عنوان رسمیتوافق آوردن صلح به افغانستان بود. پایان حضور نظامی بیست ساله ایالات متحده در افغانستان پژوهش چکیده کاملخروج نیروهای ایالات متحده آمریکا از افغانستان در اوت 2021 توسط دولت جو بایدن صورت پدیرفت که پیش زمینه آن توافقنامه دوحه در 29 فوریه 2020 میان دونالد ترامپ و طالبان با عنوان رسمیتوافق آوردن صلح به افغانستان بود. پایان حضور نظامی بیست ساله ایالات متحده در افغانستان پژوهش گران روابط بین الملل را با این سوال مهم مواجه کرده است که خروج نظامی آمریکا و متحدانش چه پیامدهایی برای دیگر بازیگران فعال در خاورمیانه، آسیای مرکزی و غربی خواهد داشت و چه جنبه هایی از منافع ملی آنها را تحت تاثیر قرار خواهد داد. از جمله این بازیگران، فدراسیون روسیه می باشد که مجاورت افغانستان با آسیای مرکزی به عنوان حوزه نفوذ سنتی مسکو می تواند بحران های جدیدی از جمله گسترش دامنه بنیادگرایی اسلامی را متوجه منافع ملی این کشور نماید. بنابراین سوال اصلی مقاله حاضر اینگونه مطرح می شود که پیامدهای منفی خروج آمریکا از افغانستان بر منافع ملی روسیه در آسیای مرکزی چیست؟ فرض اصلی این نوشتار آن است که منطقه آسیای مرکزی را باید مرکز بحران جهان در آینده و به عنوان مستعد ترین منطقه رشد بنیادگرایی اسلامی دانست که این امر هم پویایی امنیت منطقه را از بین خواهد برد و هم روسیه را با تهدیدات امنیتی جدیدی مواجه خواهد کرد. نویسندگان تلاش می کنند با به کار گرفتن نظریه مجموعه امنیتی منطقه ای به اثبات فرضیه خود در این نوشتار بپردازند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
99 - ابتکار «جاده ابریشم جدید» چین (اهداف، موانع و چالشها)
بهرام امیراحمدیان روح اله صالحی دولت آبادچکیده امروز آسیا به عنوان یک قاره پهناور با تحولات جدیدی رو به رو است و بازیگران مختلفی طرحهایی را در راستای تأمین اهداف خود در مناطق مختلف آن ارائه داده اند. چین یکی از این بازیگران نوظهور است که برای تبدیل شدن به قدرت جهانی طرح احیای جاده ابریشم را مطرح نموده است. این چکیده کاملچکیده امروز آسیا به عنوان یک قاره پهناور با تحولات جدیدی رو به رو است و بازیگران مختلفی طرحهایی را در راستای تأمین اهداف خود در مناطق مختلف آن ارائه داده اند. چین یکی از این بازیگران نوظهور است که برای تبدیل شدن به قدرت جهانی طرح احیای جاده ابریشم را مطرح نموده است. این جاده یکی از ابتکارهای اساسی سیاست خارجی چین برای گسترش حوزه نفوذ و تأثیرگذاری خود به دیگر مناطق است. این طرح که تقریبا 4.4 میلیارد نفر) 65 درصد (از جمعیت جهان و 21 تریلیون از تولید ناخالص جهانی را در بر می گیرد، توسط رئیس جمهور چین در سپتامبر 2013 اعلام شد و از دو بخش کمربند اقتصادی جاده ابریشم جدید و جاده ابریشم دریایی تشکیل شده است. تلاش و اهتمام چین برای پیشبرد چنین طرحهای عظیمی جدای از آنکه می تواند آثار و پیامدهای اقتصادی و سیاسی جدی برای این کشور در پی داشته باشد، نیز می تواند در سیاست خارجی چین گسترش گرایی بیشتر و نقش فعالانه تر منطقه ای داشته باشد. عرصۀ رقابت چین و آمریکا در اقتصاد بین‌الملل، افزایش نفوذ چین در اقتصاد آسیا و رشد چشمگیر فعالیت‌های اقتصادی و تجاری چین در آفریقا در مقایسه با سایر قدرت‌ها به‌خصوص ایالات متحده نشان میدهد که چین با احیای جاده ابریشم و ترسیم یک کمربند اقتصادی، دسترسی بازارهای جهانی را تسهیل و گسترش یک کریدور حمل و نقل بین‌المللی و قابل اتکاء با هزینه‌های مقرون‌به‌صرفه‌تر را در راستای منافع ملی خود تدوین کرده است. بر این اساس، مولفین این مقاله سوال خود را چنین مطرح می کنند که آیا ابتکارهای چین به رغم گفته مقامات پکن می تواند در عمل به منصه ظهور برسد یا موانع موجود بر سر راه این طرحها از به ثمر رسیدن آنها جلوگیری خواهد کرد؟ فرضیه ما این است که باتوجه به هزینه های گزاف، طرحهای چین و کارشکنی هایی که ممکن است ایالات متحده در رقابت با پکن جلوی این طرحها ایجاد کند و همچنین به دلیل مشکلات زیست محیطی و عدم همراهی برخی کشورها حداقل در آینده نزدیک احتمال موفقیت این طرحها بعید به نظر می رسد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
100 - تقابل سیاست خارجی روسیه و آمریکا در گرجستان
حبیب اله ابوالحسن شیرازی ذبیح اله نادریچکیده پس از فروپاشی شوروی و اعلام استقلال جمهوری گرجستان در آوریل 1991، پایه اصلی سیاست این کشور بر عدم وابستگی به روسیه و ایجاد روابط نزدیک با آمریکا و متحدان غربی‌اش بنا شد. با وقوع انقلاب رز و انتخاب میخائیل ساآکاشویلی به ریاست جمهوری، یکی از اصلی ترین اهداف وی قدرت چکیده کاملچکیده پس از فروپاشی شوروی و اعلام استقلال جمهوری گرجستان در آوریل 1991، پایه اصلی سیاست این کشور بر عدم وابستگی به روسیه و ایجاد روابط نزدیک با آمریکا و متحدان غربی‌اش بنا شد. با وقوع انقلاب رز و انتخاب میخائیل ساآکاشویلی به ریاست جمهوری، یکی از اصلی ترین اهداف وی قدرتمند کردن کشور با حل مناقشات داخلی گرجستان در مناطق آجاریا، آبخازیا و اوستیای جنوبی بود. پس از پنج سال تلاش برای مدیریت صلح آمیز دو منطقه دیگر مناقشه یعنی آبخازیا و اوستیای جنوبی، مقابله با روسیه وارد مرحله جدیدی شد. روسیه همواره با کمک به جدائی طلبان مناطق اوستیای جنوبی و آبخازیا، سیاست حمایت از اختلافات داخلی برای توجیه حضور نظامی خود در داخل و مرزهای گرجستان را پیگیری می نمود. در حقیقت، روابط روسیه و گرجستان در پائین ترین سطح قرار گرفته و مناطق جدائی طلب آبخازیا و اوستیای جنوبی در مرکز اختلافات قرار داشتند. روابط گرجستان با بازیگران غربی وارد شرایط خاصی شده و از حمایتهای ویژه آمریکا در خصوص تحولات مربوط به گرجستان متاثر بود. به این جهت، ساآکاشویلی بصورت واضح اعلام داشت که الحاق به اتحادیه اروپا و سازمان پیمان آتلانتیک شمالی از مهمترین اولویتهای سیاست خارجی اش می باشد. افزایش نقش آمریکا و مشاوران غربی در دولت انقلابی از یکسو و عقب نشینی گام به گام روسیه در مقابل گرجستان از سوی دیگر، دولتمردان این کشور را ترغیب به حل مناقشات داخلی از جمله اوستیای جنوبی کرد. گرجستان در اوت 2008 با حمله نظامی به اوستیای جنوبی، تسخینوالی پایتخت آنرا به تصرف درآورد ولی موضوعی که انتظار آنرا نداشت، پاسخ سریع، برق آسا و شدید روسیه به این اقدام بود. روسیه با حمله هوائی و زمینی سنگین به این منطقه، نیروهای گرجی را به عقب رانده و کلیه زیرساختهای اقتصادی، نظامی، حمل و نقل بندری و هوائی را نابود کرده و با امضای موافقتنامه ای با وساطت اتحادیه اروپا و تقویت حضور خود در منطقه، عقب نشینی کرده و استقلال این مناطق را به رسمیت شناخت. این مقاله به بررسی چالش فراروی سیاست گذاران روس و آمریکائی در قلمرو گرجستان پرداخته و تلاش گردیده تا علل و ریشه های تحولات منطقه قفقاز جنوبی از منظر سیاست خارجی روسیه و آمریکا مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
101 - مطالعه تطبیقی سیاست خارجی روسیه در دوران پوتین و مدودف
حبیب اله ابوالحسن شیرازیچکیده سیاست خارجی روسیه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی دارای فراز و فرودهای زیادی بوده است. شاکله اصول کلان سیاست خارجی روسیه بر مبنای جهان چند قطبی، محافظه کاری، واقع گرایی و موازنه قوا شکل گرفته است. نخستین دوره سیاست خارجی روسیه در قالب نهاد خانه مشترک اروپایی مطرح چکیده کاملچکیده سیاست خارجی روسیه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی دارای فراز و فرودهای زیادی بوده است. شاکله اصول کلان سیاست خارجی روسیه بر مبنای جهان چند قطبی، محافظه کاری، واقع گرایی و موازنه قوا شکل گرفته است. نخستین دوره سیاست خارجی روسیه در قالب نهاد خانه مشترک اروپایی مطرح شد. در این دوران(1995-1991) و در ادامه سیاست تفکر نوین گورباچف، فدراسیون روسیه نیز یکپارچگی درنظام اقتصاد سرمایه‌داری و بهره‌گیری از تکنولوژی پیشرفته غربی را مورد توجه قرار داد. در دوره دوم که از سال 1996 با تصدی وزارت خارجه از جانب پریماکف شروع شد، چرخشی در سیاست خارجی روسیه آغاز شد، که همزمان نگاه به شرق و غرب را مدنظر قرار داد. در مرحله سوم تعادل بین نگاه به شرق و غرب حفظ شد، اما پوتین که مظهر دوره سوم سیاست خارجی روسیه است، دو ویژگی خاص را در سیاست خارجی روسیه درج کرد. نخست اینکه سیاست خارجی روسیه به طور فوق‌العاده‌ای عملگرا شد و دوم اینکه، پوتین از سال 2000 به بعد به دنبال مشارکت راهبردی با اروپا و به ویژه با آمریکا بود. از سوی دیگر، پوتین گام در راه برپایی شوکت دوباره روسیه از طریق بازگشت به اصول سیاست خارجی روسیه شوروی اما نه از منظری ایدئولوژیک بلکه با تکیه بر ملی گرایی و اقتدارگرایی روسی گذارد و دکترین خود را در مبانی سیاست خارجی و امنیت ملی روسیه تثبیت نمود. این اقتدارگرایی و سودای بازگشت به دوران قدرت و اقتدار روسیه شوروی در سیاست خارجی روسیه در دوران پوتین و مدودفخود را نشان داده است. در این مقاله این مدعا بررسی می شود که با وجود ایجاد تیم پوتین-مدودف و ریاست جمهوری و نخست وزیری مداوم این دو و چرخه حاکمیت آنان، آیا تفاوتی بنیادین و اصولی میان عملکرد و مبانی فکری پوتین و مدودف در سیاست خارجی وجود دارد و یا مدودف همان ادامه دهنده راه پوتین اما با کمی تغییرات جزئی در سیاست های وی می باشد؟ پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
102 - منازعه غرب و روسیه در قالب انقلاب های نارنجی و آبی در اوکراین
حبیب الله ابو الحسن شیرازیبا وقوع انقلاب نارنجی در سال 2004 با آنکه نظام سیاسی دراوکراین دگرگون نشد ولی دریک جابجایی قدرت درسطح دولت، حزب "مناطق اوکراین" در انقلابی آبی رنگ در سال 2010 به رهبری" یاناکوویچ" که روس گرا بود، جای خود را به غرب گرایان به رهبری مشترک "پوروشنکو" و "تیموشنکو" داد. این ج چکیده کاملبا وقوع انقلاب نارنجی در سال 2004 با آنکه نظام سیاسی دراوکراین دگرگون نشد ولی دریک جابجایی قدرت درسطح دولت، حزب "مناطق اوکراین" در انقلابی آبی رنگ در سال 2010 به رهبری" یاناکوویچ" که روس گرا بود، جای خود را به غرب گرایان به رهبری مشترک "پوروشنکو" و "تیموشنکو" داد. این جابجایی قدرت که توام با خشونت انجام گرفت باردیگر شکاف موجود بین مردم شرق اوکراین طرفدارنزدیک شدن بیشتر به روسیه و غرب اوکراین که هوادار عضویت در اتحادیه اروپا و داشتن روابط نزدیکتری با آمریکا هستند، را بیشتر کرد. کشورهای غربی و روسیه هر کدام در پی جذب اوکراین به سمت خود هستند. اما در حالی که مسکو حضور ناتو و اتحادیه اروپا را در مرزهای خود تهدیدی بر موجودیت روسیه دیده و حاضر به پرداخت هزینه هنگفت سیاسی- اقتصادی برای جلوگیری از این اتفاق است، اتحادیه اروپا آمادگی پرداخت هزینه های جذب این کشور را ندارد. به نظر می رسد کی یف از حمایت همه جانبه اتحادیه اروپا از این کشور در قبال روسیه قطع امید کرده و خواهان حضور واشنگتن است که مواضع سر سخت تری نسبت به بحران اوکراین دارد می باشد. این مقاله سعی دارد ضمن تشریح دو انقلاب نارنجی و آبی در اوکراین، به ریشه‌های درگیری‌های موجود دراین کشور در سه سطح ملی، منطقه‌ای و بین المللی و در نهایت رقابت غرب و روسیه در اوکراین را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهد. واژگان کلیدی: اوکراین، انقلاب نارنجی، انقلاب آبی، غرب، روسیه پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
103 - سیاست خاورمیانه ای روسیه و مدیریت تعارض رابطه تهران – ریاض
رضا اختیاری امیری حسین رفیع عطیه بلبل امیریبا قدرت گرفتن ملی گرایان روسی و اوراسیاگرایان، خاورمیانه از اهمیت راهبردی در محاسبات منطقه ای و جهانی روسیه برخوردار شده است. در همین چارچوب توسعه مناسبات با کنشگران اصلی زیرسیستم خاورمیانه نظیر جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی از اولویت های سیاست خارجی روسیه بوده چکیده کاملبا قدرت گرفتن ملی گرایان روسی و اوراسیاگرایان، خاورمیانه از اهمیت راهبردی در محاسبات منطقه ای و جهانی روسیه برخوردار شده است. در همین چارچوب توسعه مناسبات با کنشگران اصلی زیرسیستم خاورمیانه نظیر جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی از اولویت های سیاست خارجی روسیه بوده است. اما تهران و ریاض منافع متعارضی را در منطقه پیگیری می کنند که این موضوع چالشی برای دستگاه دیپلماسی روسیه محسوب می گردد. با توجه به این مساله، سوال پژوهش بر این اساس شکل گرفته است که روسیه چگونه همزمان با حفظ مناسبات با تهران و ریاض، به مدیریت تعارض موجود در روابط آنها در راستای منافع منطقه ای خود پرداخته است؟ فرضیه مقاله بر این مبنا قرار دارد که روسیه تلاش کرده تا بر اساس رویکرد کاملا واقع بینانه و پراگماتیستی روابط مستقلی را با هر دو کشور همزمان برقرار کند تا بدین ترتیب منافع منطقه ای و همچنین جهانی خود را تامین نماید. روش تحقیق تحلیلی- تبیینی است و از رهیافت نظری واقع گرایی جهت تبیین موضوع استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که در رابطه با مساله فعالیت های هسته ای ایران، نفوذ منطقه ای و حضور این کشور در سوریه، تقابل جبهه مقاومت با ائتلاف عربی-عبری و حمایت ایران از حوثی های یمنی در جنگ با عربستان، رهبران کرملین توجه ای به خواست سعودی ها نداشته و در مقابل سیاست هماهنگی را با تهران، در راستای منافع ملی خود، اتخاذ نمودند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
104 - رویکرد سیاست خارجی روسیه از سال 1991 تا 2011
احمد بخشایش اردستانیچرچیل نخست وزیر وقت انگلیس در 1939 چنین ابراز نمود که "اقدامات روسیه قابل پیش بینی نیست. چون روسیه معمایی است که به طور اسرارآمیزی در یک راز پیچیده است". برخی از نخبگان سیاسی ایران نیز روسیه را متحد غیرقابل اعتماد معرفی می نمایند که تا حد زیادی نشان و ترجمانی از گزاره چ چکیده کاملچرچیل نخست وزیر وقت انگلیس در 1939 چنین ابراز نمود که "اقدامات روسیه قابل پیش بینی نیست. چون روسیه معمایی است که به طور اسرارآمیزی در یک راز پیچیده است". برخی از نخبگان سیاسی ایران نیز روسیه را متحد غیرقابل اعتماد معرفی می نمایند که تا حد زیادی نشان و ترجمانی از گزاره چرچیل در فرهنگ ایرانی است. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991، و تولد روسیه، اندیشه و رویکرد این کشور در بعد سیاست خارجی از سه دوره عبور نموده است. این دوره ها عبارتند از "رویکرد همکاری با غرب"، "رویکرد ادغام گرایی در غرب" و نهایتاً سیاست نگاه به شرق که در قالب"رقابت جدید" با غرب در سال 1999 پس از مداخله نظامی ناتو در یوگسلاوی سابق و به بازی نگرفتن روسیه در آنجا ادامه می یابد. مقاله حاضر کنکاشی است درمورد سیاست خارجی روسیه و دوره های مختلف آن که خواهان شناسایی خود به عنوان قدرت دوم جهانی از سوی غرب می¬باشد. غرب و در راس آن ایالات متحده آمریکا علاقه ای به شناسایی روسیه به عنوان قدرت دوم جهان ندارد و این نقش را به رسمیت نمی¬شناسد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
105 - شیوه‌های تقابل روسیه با گسترش ناتو به شرق
محمدجواد حق شناسی امین باویرچکیده پس از فروپاشی شوروی در سال 1990 یکی از مسائلی که به دغدغه ای برای کشورهای اروپای غربی و آمریکا تبدیل شد، کشورهای اروپای شرقی بودند که تا آن زمان عضو پیمان ورشو بودند. بنابراین نیاز بود که این کشورها به اردوگاه غرب آورده شوند؛ بطوریکه تحت هیچ شرایطی در آینده مجددا چکیده کاملچکیده پس از فروپاشی شوروی در سال 1990 یکی از مسائلی که به دغدغه ای برای کشورهای اروپای غربی و آمریکا تبدیل شد، کشورهای اروپای شرقی بودند که تا آن زمان عضو پیمان ورشو بودند. بنابراین نیاز بود که این کشورها به اردوگاه غرب آورده شوند؛ بطوریکه تحت هیچ شرایطی در آینده مجدداً نتوانند هم پیمان روسیه شوند. بنابراین مسأله گسترش ناتو به شرق از همان زمان دنبال می شود. روسیه نیز همیشه گسترش ناتو به شرق را غیر ضروری دانسته و آنرا تهدیدی برای امنیت ملی خود می داند. این دو نگرش درحدود دودهه است که رودرروی هم قرار دارند و البته کفه ترازو به سود غربیهاست، زیرا تا کنون 9 کشور از اروپای شرقی و3 کشور که زمانی بخشی از خاک شوروی بودند (لیتوانی، لتونی و استونی) به عضویت ناتو درآمده اند. پژوهشگر بدنبال آن است تا شیوه های تقابل روسیه با گسترش ناتو به شرق و همچنین راههای همکاری بین روسیه و ناتو را بررسی نماید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
106 - سیاست قدرت هوشمند روسیه در سوریه، با تأکید بر مقابله با آمریکا 2023-2011
حبیب اله ابوالحسن شیرازی احسان جعفری فر ارسلان قربانی شیخ نشینبحران سوریه ازنظر تعدد بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای و وجود منافع متعارض در آن از پیچیده‌ترین بحرانهای بین‌المللی است. روسیه و آمریکا از بازیگران فرامنطقه‌ای در این بحران می‌باشند که با رویکردهای متعارض و منافع متضاد به دنبال نفوذ بیشتر در منطقه غرب آسیا از طریق مداخ چکیده کاملبحران سوریه ازنظر تعدد بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای و وجود منافع متعارض در آن از پیچیده‌ترین بحرانهای بین‌المللی است. روسیه و آمریکا از بازیگران فرامنطقه‌ای در این بحران می‌باشند که با رویکردهای متعارض و منافع متضاد به دنبال نفوذ بیشتر در منطقه غرب آسیا از طریق مداخله در بحران سوریه هستند. در همین راستا، دو کشور باسیاست‌ها و راهبردهای سخت و نرم به دنبال بهره‌برداری از این بحران هستند. منافع متعارض دو بازیگر باعث شده است تا با در نظر گرفتن منابع و هزینه و فایده بکوشند بیشترین سود را از آن خود سازند. در این مقاله، تلاش خواهد شد تا به ترکیب راهبردی و هوشمندانه قدرت نرم و سخت روسیه در برابر ایالات متحده آمریکا با محوریت بحران سوریه پرداخته شود. سؤال اصلی این است که چگونه روسیه در بحران سوریه از قدرت هوشمند در برابر مداخله آمریکا (2023-2011) استفاده کرده است؟ برای بررسی موضوع در چارچوب دیدگاه قدرت هوشمند از منظر جوزف نای به قدرت نرم روسیه در ابعاد فرهنگ، ارزش و سیاست خارجی و قدرت سخت در بعد نظامی و اقتصادی پرداخته‌شده است. یافتههای این تحقیق نشان میدهد که در میدان سوریه قدرت هوشمند روسیه با تأکید بیشتر بر قدرت نرم برای مهار ایالات متحده آمریکا به کار گرفته‌شده است و مهمترین دستاورد روسیه از به‌کارگیری قدرت هوشمند، بدون درگیر شدن جدی نظامی با آمریکا، حفظ رژیم بشار اسد، جلوگیری از اقدام نظامی گسترده ایالات متحده آمریکا علیه سوریه، به دست گرفتن ابتکار مذاکرات صلح و کسب برتری استراتژیک با بستن قراردادهای نظامی و اقتصادی بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
107 - مقاسیه تحلیلی روابط ایران و روسیه در دوران آقایان خاتمی و احمدی نژاد
زهره بالازاده فهیمه غیبیچکیده روابط ایران و روسیه در سال های گذشته همواره سرشار از فرازو نشیب بوده است. به نحوی که گاهی اوقات دو کشور آنچنان به یکدیگر نزدیک شده‌اند که سخن از همکاری‌های راهبردی به میان آمده است و گاهی نیز چنان از هم فاصله گرفته اند که روابط به مرز تیرگی رسیده است در حال حاضر چکیده کاملچکیده روابط ایران و روسیه در سال های گذشته همواره سرشار از فرازو نشیب بوده است. به نحوی که گاهی اوقات دو کشور آنچنان به یکدیگر نزدیک شده‌اند که سخن از همکاری‌های راهبردی به میان آمده است و گاهی نیز چنان از هم فاصله گرفته اند که روابط به مرز تیرگی رسیده است در حال حاضر نیز موضوعات و مسائل مختلفی در روابط ایران و روسیه تأثیرگذارند که از آن جمله می توان به همکاری های هسته‌ای، همکاری‌های نظامی و روابط اقتصادی اشاره نمود این مقاله سعی دارد ضمن بررسی اجمالی روابط ایران و روسیه بعد از انقلاب اسلامی، به مطالعه و تحلیل مقایسه ای روابط دو کشور در دوران ریاست جمهوری آقایان خاتمی و احمدی‌نژاد در فاصله زمانی 1389-1376 بپردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
108 - آمریکا و روسیه، رقابت و منازعه
داود آقایی علیرضا ثمود ی مهدی موسویچکیده با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، تصور می شد رقابت میان این دو ابرقدرت به پایان رسیده است و تضاد و رقابت جای خود را به همکاری خواهد داد،اما پس از مدتی این خوش بینی ازصحنه بین المللی رخت بر بست و دوران جدیدی از رویارویی میان این دو کشور آغاز شد. این تقابل و رویارویی چکیده کاملچکیده با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، تصور می شد رقابت میان این دو ابرقدرت به پایان رسیده است و تضاد و رقابت جای خود را به همکاری خواهد داد،اما پس از مدتی این خوش بینی ازصحنه بین المللی رخت بر بست و دوران جدیدی از رویارویی میان این دو کشور آغاز شد. این تقابل و رویارویی اگر چه همانند گذشته نبود، ولی از شکل گیری منازعه و رقابت جدیدی در روابط دو کشور حکایت می کرد. رقابت و منازعه جدید را می توان در زمینه موضوعاتی همچون همسایگان روسیه (آسیای مرکزی و قفقاز) ،دفاع موشکی وکنترل تسلیحات و ایران ملاحظه کرد. این مقاله به دنبال توضیح جنگ سرد جدید بر مبنای موضوعات مذکور است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
109 - ﺗﺄثیر ابتکار کمربند-راه بر آینده شراکت چین و روسیه در آسیای مرکزی
شایان جوزانی کهن شاهین جوزانی کهن محمدرضا دهشیریچکیده طرح ابتکار کمربند-راه نقطه عطف شکل دهی به نظم اقتصادی جدید و مستقل از آمریکا در منطقه آسیای مرکزی به عنوان یکی از مناطق مورد توجه چین و روسیه برای شکل دهی به شراکت راهبردی میان دو کشور با هدف جلوگیری از گسترش نفوذ ایالات متحده آمریکا در این منطقه به شمار می رود . چکیده کاملچکیده طرح ابتکار کمربند-راه نقطه عطف شکل دهی به نظم اقتصادی جدید و مستقل از آمریکا در منطقه آسیای مرکزی به عنوان یکی از مناطق مورد توجه چین و روسیه برای شکل دهی به شراکت راهبردی میان دو کشور با هدف جلوگیری از گسترش نفوذ ایالات متحده آمریکا در این منطقه به شمار می رود . مقاله حاضر با روش کیفی با رویکرد تحلیلی-توصیفی و با روش کتابخانه ای گردآوری داده ها، پس از تبیین طرح ابتکار کمربند-راه و بررسی مناسبات چین و روسیه در منطقه آسیای مرکزی، به واکاوی ﺗﺄثیر ابتکار کمربند-راه بر مناسبات چین و روسیه در منطقه آسیای مرکزی می پردازد . در پاسخ به این پرسش که ﺗﺄثیر ابتکار کمربند-راه بر مناسبات چین و روسیه در آسیای مرکزی چیست؟ نگارندگان با ﺗﺄکید بر رویکرد نومنطقه گرایی، معتقدند به رغم تردید روسیه نسبت به عملکرد چین در راستای ابتکار کمربند- راه در آسیای مرکزی، نظر به تحریم‌های اقتصادی غرب علیه روسیه و فشارهای ایالات متحده به چین در منطقه آسیای شرقی، طرح مذکور زمینه نزدیکی و همگرایی روابط روسیه و چین در آسیای مرکزی را فراهم اورده است . پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
110 - سیاست خارجی روسیه و آمریکا نسبت به بحران سوریه
اکبر اشرفی امیر سعید بابازاده جودیبا گذشت زمان، بحران سوریه به یکی از پیچیده‌ترین چالشهای سیاسی و امنیتی در منطقه تبدیل شده است. از سوی دیگر تحولات سیاسی سوریه عرصه‌ای برای رقابت قدرتهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای فراهم کرده است. هر یک از این قدرت‌ها رویکردهای متفاوتی در قبال سوریه به‌کارگرفته‌اند که رویک چکیده کاملبا گذشت زمان، بحران سوریه به یکی از پیچیده‌ترین چالشهای سیاسی و امنیتی در منطقه تبدیل شده است. از سوی دیگر تحولات سیاسی سوریه عرصه‌ای برای رقابت قدرتهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای فراهم کرده است. هر یک از این قدرت‌ها رویکردهای متفاوتی در قبال سوریه به‌کارگرفته‌اند که رویکرد آمریکا و روسیه به‌عنوان دو ابرقدرت جهانی اهمیت فراوانی دارد. از نگاه بیشتر تحلیلگران، سیاست خارجی آمریکا در برابر جنگ داخلی سوریه بسیار ابهام‌آمیز بوده است. ریشه این سردرگمی به استراتژی مبهم و نامشخص سیاست خارجی آمریکا در رابطه با رویارویی با بیداری اسلامی مربوط میشود که سردرگمی در سیاست خارجی را در سطوح منطقه‌ای و بین‌المللی به‌وجود آورده است. روسیه نیز در تحولات سوریه از حکومت اسد حمایت کرده و تقریباً با یک خط سیر کم‌نوسان موضع خود را دنبال کرده است. موضع روسیه در قبال تحولات سیاسی کشورهای عربی منطقه با نوعی شک و تردید آمیخته بوده و جابه‌جایی حکومت‌ها در منطقه را در شرایط کنونی چندان به نفع سیاست خاورمیانه‌ای خود ندیده و آن را برهم زننده ثبات منطقه می‌داند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
111 - روابط غرب - روسیه در سایه تحولات اوکراین 2014
عباسعلی زنده بودی شهروز ابراهیمی مهناز گودرزیچکیده حدود سه سال پیش ویکتور یانوکویچ رئیس جمهوری اوکراین به دنبال اعتراضات گسترده ضددولتی از این کشور فرار کرد. متعاقب این تحولات که در جریان آن رئیس جمهوری مورد حمایت کرملین برکنار شد، روسیه به مداخله نظامی در شرق اوکراین مبادرت و پس از انجام همه پرسی شبه جزیره کریمه چکیده کاملچکیده حدود سه سال پیش ویکتور یانوکویچ رئیس جمهوری اوکراین به دنبال اعتراضات گسترده ضددولتی از این کشور فرار کرد. متعاقب این تحولات که در جریان آن رئیس جمهوری مورد حمایت کرملین برکنار شد، روسیه به مداخله نظامی در شرق اوکراین مبادرت و پس از انجام همه پرسی شبه جزیره کریمه را به این کشور ضمیمه کرد. تحولات اوکراین (2014) که منجر به وقوع بحران شبه جزیره کریمه شد چشم‌انداز ژئوپلیتیک اوراسیای پساشوروی را تغییر، امنیت منطقه‌ای را تحت‌الشعاع و چالشی اساسی در روابط آمریکا-روسیه ایجاد کرد. ازاین‌رو پاسخ به این ﺳﺆال حائز اهمیت است که تحولات اوکراین چه ﺗﺄثیری را بر روابط روسیه و غرب داشته است؟ ایالات متحده و اتحادیه اروپا با اعمال تحریم‌هایی بر روسیه به اقدامات این کشور واکنش نشان دادند به طوری‌که به اعتقاد برخی تحلیلگران بحران کریمه به بزرگترین بحران بین روسیه و غرب پس از جنگ سرد تبدیل شده است. پژوهش حاضر با بهره‌گیری ازروش توصیفی- تحلیلی تلاش میکند ﺗﺄثیرات تحولات اوکراین را بر روابط غرب و روسیه مورد بررسی قرار دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
112 - تعاملات اقتصادی تاجیکستان و ایران و دورنمای آینده روابط دو کشور در دهه‌های اخیر
مرتضی محمودیتاجیکستان در زمره کشورهای نوظهور آسیای مرکزی ازجمله مهمترین کشورهایی بود که به دلیل قرابت های تاریخی و فرهنگی و زبانی پس ازاستقلال مورد توجه ایران قرارگرفت. هنگام شروع روابط دوکشور از یک سو تاجیکستان با بحرانهای جنگ شهروندی و مشکلات سیاسی و اقتصادی روبروگردید. از سوی دی چکیده کاملتاجیکستان در زمره کشورهای نوظهور آسیای مرکزی ازجمله مهمترین کشورهایی بود که به دلیل قرابت های تاریخی و فرهنگی و زبانی پس ازاستقلال مورد توجه ایران قرارگرفت. هنگام شروع روابط دوکشور از یک سو تاجیکستان با بحرانهای جنگ شهروندی و مشکلات سیاسی و اقتصادی روبروگردید. از سوی دیگر، رسانه های غربی با تبلیغات منفی سعی می کردند تا کشورهای آسیای مرکزی بطورعموم و تاجیکستان بطور ویژه و نیز کشور روسیه را از حضور ایران بیمناک و نگران نمایند، که البته ایران، با ایجاد تحول در رفتار و موضع گیریهای سیاسی و فرهنگی خود ضمن پیشنهاد برای ایجاد صلح و رفع جنگ داخلی تاجیکستان به روابط اقتصادی براساس ظرفیتهای آن کشور اولویت داد که این عمل برآیندی مانند رفع ابهام در رفتار سیاسی ایران و خنثی سازی تبلیغات رقیبان و الگوسازی رابطه دولت دینی با دولتهای سکولار (دنیوی) را در پی داشته است. نگارنده کوشیده است تا تعاملات اقتصادی بین دو کشور را در این مقاله بررسی نماید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
113 - ریشه‌های بحران اوکراین و تأثیر آن بر منافع ملی جمهوری اسلامی ایران
احسان فلاحی اسداله عامریچکیده در عصر جهانی شدن اوضاع منطقه ای و جهانی در هم تنیده شده است. لذا بحران در یک منطقه منافع بازیگران در مناطق دیگر را تحت تاثیر قرار می دهد. اوکراین از زمان استقلال با بحران های متعددی مواجه بوده است که نقطه اوج آن در سال 2014 و تقابل آمریکا و روسیه در مورد آن بوده چکیده کاملچکیده در عصر جهانی شدن اوضاع منطقه ای و جهانی در هم تنیده شده است. لذا بحران در یک منطقه منافع بازیگران در مناطق دیگر را تحت تاثیر قرار می دهد. اوکراین از زمان استقلال با بحران های متعددی مواجه بوده است که نقطه اوج آن در سال 2014 و تقابل آمریکا و روسیه در مورد آن بوده است. بر این اساس مقاله پیش رو درصدد پاسخ به این سئوالات است که ریشه های بحران 2014 اوکراین چیست؟ و تقابل روسیه و آمریکا در بحران اوکراین چه تاثیری بر منافع ملی ایران دارد؟ فرضیه این پژوهش بدین ترتیب قابل طرح است که بحران اوکراین، ریشه در رقابت روسیه و آمریکا در این کشور دارد که در انقلاب های نارنجی، آبی و بحران 2014 به منصه ظهور رسیده است. این بحران باعث تقویت روابط مسکو- تهران در راستای تحقق منافع ملی ایران خواهد شد. برای آزمون این مدعا منافع ملی ایران در سه سطح داخلی، منطقه ای و بین المللی بررسی شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
114 - سیاست روسیه در بحران سوریه و پیامدهای آن بر منافع ملی ایران
روح الله درآینده حمید احمدیچکیده در چند سال اخیر، بحران سوریه به یکی از مهمترین موضوعات نظام بین الملل تبدیل شده و توجه بسیاری از کشورهای جهان را به خود معطوف کرده است. سوریه عرصه رقابت و محل جولان برخی از قدرت های منطقه ای و بین المللی گشته و هر یک بر اساس اهداف و منافع خود به ایفای نقش در آن می چکیده کاملچکیده در چند سال اخیر، بحران سوریه به یکی از مهمترین موضوعات نظام بین الملل تبدیل شده و توجه بسیاری از کشورهای جهان را به خود معطوف کرده است. سوریه عرصه رقابت و محل جولان برخی از قدرت های منطقه ای و بین المللی گشته و هر یک بر اساس اهداف و منافع خود به ایفای نقش در آن می پردازند. در این بین، فدراسیون روسیه همواره یکی از اصلی ترین بازیگران بین المللی تأثیرگذار و دارای نقش تعیین کننده در این عرصه بوده است. لذا در این مقاله چرایی و چگونگی سیاست ها و اقدامات روسیه در قبال بحران سوریه مورد مطالعه قرار گرفته است. علاوه بر آن، با توجه به اینکه تحولات در سوریه و رویکرد روسیه در قبال آن، به شکل مستقیم و غیرمستقیم دارای پیامدهایی برای منافع ملی جمهوری اسلامی ایران است لذا در این مقاله، بررسی جامعی از این موضوع شده است. سوال اصلی آن است که سیاست روسیه در قبال بحران سوریه و پیامدهای آن بر منافع ملی ایران چه بوده است؟ فرضیه مقاله حاکی از آن است که سیاست روسیه در بحران سوریه تلاشی در جهت ایجاد موازنه در نظام بین الملل و مقابله با تهدیدات موجود از طرف غرب و آمریکا بر سر راه امنیت و منافع ملی این کشور است که همسویی مقطعی آن با سیاست های ایران تأمین کننده منافع ملی ایران می باشد ولی با این وجود، اختلاف رویکرد این دو کشور و نوع کنشگری آنها می تواند چالش هایی را ایجاد نماید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
115 - عوامل ژئوپلیتیک ﺗﺄثیرگذار بر تغییر نگاه سیاست خارجی ایران از غرب به شرق با ﺗﺄکید بر روسیه بین سالهای 1991-2016
هادی صیادی اردشیر سناییچکیده فروپاشی شوروی و پایان جنگ سرد، اهمیت ژئوپلتیک و منطقه گرایی را در نظام بین الملل دوچندان کرده، به طوری که بسیاری از کشورها در سیاست خارجی خود منطقه گرایی را به عنوان اصلی ثابت و اساسی جهت ﺗﺄمین منافع و امنیت ملی خود برگزیده اند. نگاه عملی و نظری در طول سال های گذ چکیده کاملچکیده فروپاشی شوروی و پایان جنگ سرد، اهمیت ژئوپلتیک و منطقه گرایی را در نظام بین الملل دوچندان کرده، به طوری که بسیاری از کشورها در سیاست خارجی خود منطقه گرایی را به عنوان اصلی ثابت و اساسی جهت ﺗﺄمین منافع و امنیت ملی خود برگزیده اند. نگاه عملی و نظری در طول سال های گذشته در سیاست خارجی ایران عدم توجه به راهبرد نگاه به شرق و نگاه یک جانبه به غرب، باعث غفلت از سایر مراکز و منابع قدرت و ثروت جهانی به خصوص در نزدیکی مرزها گشته است، اما در سال های اخیر راهبرد نگاه به شرق، به راهبردی منطقه گرایانه از سوی جمهوری اسلامی ایران در منظومه نگاه ژئوپلتیک و جغرافیایی تبدیل شده است، چرا که ایران از جمله کشورهایی می باشد که به لحاظ موقعیت جغرافیایی و سیاسی، از مزیت ژئواستراتژیک، ژئواکونومیک و ژئوپلیتیک بهره مند می باشد. بر این اساس راهبرد نگاه به شرق که از منطق علمی و تاریخی؛ همچنین ریشه های جغرافیایی و سیاسی در سیاست خارجی کشور برخوردار است و هویت سازی جدیدی در گفتمان سیاست خارجی ایجاد می کند، از اهمیت مضاعفی برخوردار شده است.در این مقاله دنبال بررسی عوامل ژئوپلیتیک ﺗﺄثیر گذار بر تغییر نگاه سیاست خارجی ایران از غرب به شرق با ﺗﺄکید بر روسیه می باشیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
116 - سیاست خارجی روسیه در قبال ایران در دوره پوتین بعد از سال 2012
سید محسن صادقیچکیده جمهوری اسلامی ایران بعد از فروپاشی شوروی، جایگاه متمایزی در گفتمان سیاست خارجی نخبگان روسیه اعم از آتلانتیک‌گرایان، ملی‌گرایان و اوراسیاگرایان دارد. برخی ملی‌گرایان روس موقعیت ایران را از نظر اقتصادی حائز اهمیت می‌دانند و گروه دوم یعنی اوراسیاگرایان برای ایران، ا چکیده کاملچکیده جمهوری اسلامی ایران بعد از فروپاشی شوروی، جایگاه متمایزی در گفتمان سیاست خارجی نخبگان روسیه اعم از آتلانتیک‌گرایان، ملی‌گرایان و اوراسیاگرایان دارد. برخی ملی‌گرایان روس موقعیت ایران را از نظر اقتصادی حائز اهمیت می‌دانند و گروه دوم یعنی اوراسیاگرایان برای ایران، اهمیت سیاسی و امنیتی قائل هستند. آتلانتیک‌گرایان روسیه هم بر این اعتقادند که نباید همکاری با غرب را فدای رابطه با ایران کرد. در دوران ریاست جمهوری پوتین به‌ویژه از سال 2012، ایران از اهمیت قابل توجهی در سیاست خارجی روسیه برخوردار شده است. در این دوره، پوتین در برخی مواقع، ایران را یک متحد استراتژیک خود توصیف و در مواقع دیگر به راحتی از کارت ایران استفاده کرده و در قبال گرفتن امتیازات بیشتر، منافع این کشور را قربانی کرده است. سئوال اصلی مقاله این است که رفتار سیاست خارجی روسیه در قبال ایران در دوره پوتین(از سال 2012 به بعد) را چگونه باید تببین کرد و آیا می‌توان این دو کشور را متحد استراتژیک دانست؟ در پاسخ به این مسئله می‌توان براساس دیدگاه ولفرام هانریدر و اصل امکان‌پذیری و موفقیت سیاست خارجی و تلفیق اجماع و سازگاری، تصمیمات روسیه در مقابل ایران را تبیین کرد. تلفیق دو مفهوم سازگاری و اجماع در سیاست خارجی، رویکرد اصلی در تصمیم‌گیری‌های سیاست خارجی روسیه محسوب میشود. در روسیه هرجا درباره منافع روابط استراتژیک در قبال ایران در میان نخبگان روسیه یک اجماع وجود داشته باشد، روابط ایران و روسیه تا حد راهبردی ارتقا پیدا میکند و در مواردی که اجماع وجود نداشته یا اجماع از نوع دستوری است، نحوه تعامل با ایران متناسب با ساختار وضعیت بین‌المللی اتخاذ میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
117 - تاثیر نقش انرژی بر روابط دوجانبه آلمان و روسیه
حبیب الله ابوالحسن شیرازی ابراهیم معراجیچکیده پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و وحدت دو آلمان شاید به سختی قابل پیش بینی بود که دو کشور به سرعت به سمت روابط حسنه در ابعاد مختلف پیش بروند. روابط آلمان و روسیه، فراز و فرودهای بسیاری را از همگرایی تا واگرایی و از روابط حسنه تا جنگ پشت سر گذارده است.فاکتورها و ش چکیده کاملچکیده پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و وحدت دو آلمان شاید به سختی قابل پیش بینی بود که دو کشور به سرعت به سمت روابط حسنه در ابعاد مختلف پیش بروند. روابط آلمان و روسیه، فراز و فرودهای بسیاری را از همگرایی تا واگرایی و از روابط حسنه تا جنگ پشت سر گذارده است.فاکتورها و شاخص های مختلفی بر روابط دو جانبه بین دو کشور حکمفرما بوده است. در این بین شاخص انرژی از مهمترین عوامل موثر بر روابط دو جانبه آنها می باشد که بالاخص پس از جنگ سرد بر اهمیت آن افزوده شده است.روابط استراتژیک و در حال توسعه میان دو کشور و بررسی نقش انرژی و تاثیر مقوله انرژی بر روابط دو جانبه میان آنها موضوع حائز اهمیتی است که در مقاله حاضر سعی داریم آن را مورد بررسی قرار دهیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
118 - بررسی همکاری های هسته ای ایران و روسیه با تاکید بر دو دولت سید محمد خاتمی و محمود احمدی نژاد
داوود هرمیداس باوند طاهره میرزائیچکیده ایرانوروسیهسیاستخارجیمبتنیبرزنهارهاونویدهاییدرطولتاریخداشتهاند. اگربهدورهجدیدروابطایرانوروسیهنظریافکندهشود،اینروابطحولیکمحوراساسیوبنیادینشکلگرفتهاستتحتعنوان همکاریهایهستهای. همکاریهایهستهایایرانوروسیه،زمانیآغازشدکهتهرانباهدفجبرانخساراتناشیازجنگ 8 سالهباعراقبازساز چکیده کاملچکیده ایرانوروسیهسیاستخارجیمبتنیبرزنهارهاونویدهاییدرطولتاریخداشتهاند. اگربهدورهجدیدروابطایرانوروسیهنظریافکندهشود،اینروابطحولیکمحوراساسیوبنیادینشکلگرفتهاستتحتعنوان همکاریهایهستهای. همکاریهایهستهایایرانوروسیه،زمانیآغازشدکهتهرانباهدفجبرانخساراتناشیازجنگ 8 سالهباعراقبازسازیکشوروتقویتبنیهاقتصادیوامنیتیخودرادرزمرهمهمتریناولویتهایخویشقرارداد. درژانویه 1995 مسکووتهرانقراردادیبهارزش 800 میلیوندلاربرایتکمیلنیروگاهاتمیبوشهرمنعقدنمودند. اززمانانعقادقراردادبوشهردولتواشنگتنبهطورمداومدرصددمتوقفساختنایننیروگاهآبسبک 100 مگاواتیبودهونگراناستکهاینتأسیساتبهایراندرتولیدجنگافزارهایاتمیکمککند. سوالاصلیدراینپژوهشایناستکهچهعواملودلایلیسببهمکاریهایایرانوروسیهدررابطهباپروژههستهایبوشهردردورانآقایخاتمیواحمدینژادگردیدند؟ فرضیهقابل طرح ایناستکههمکاریروسیهباایراندردورانخاتمیمبتنیبرمقاصدسیاسی- اقتصادیبوده در حالی کهدردورهاحمدینژادجنبهامنیتیونظامیبرجنبهاقتصادی- سیاسیاولویتیافته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
119 - تبیین جهت‌گیری های سیاست خارجی روسیه در قبال پرونده هسته ای ایران از منظر ژئوپلیتیک انتقادی
حامد شهبازی اردشیر سناییبررسی سیاست‌خارجی روسیه پس از مطرح شدن پرونده هسته‌ای ایران در سال 2002 که در ابتدا با هرگونه شدت عمل و اعمال تحریم‌ها علیه ایران مخالفت کرده بود و سپس در سال 2006 با تغییر رویکرد سیاست‌خارجی اش با ارجاع پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل موافقت کرد هدف مقال چکیده کاملبررسی سیاست‌خارجی روسیه پس از مطرح شدن پرونده هسته‌ای ایران در سال 2002 که در ابتدا با هرگونه شدت عمل و اعمال تحریم‌ها علیه ایران مخالفت کرده بود و سپس در سال 2006 با تغییر رویکرد سیاست‌خارجی اش با ارجاع پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل موافقت کرد هدف مقاله حاضر است. این پژوهش ارائه‌گر پاسخ به این پرسش است که از منظر ژئوپلیتیک انتقادی، جهت‌گیری‌های روسیه در قبال پرونده هسته‌ای ایران به عنوان عضو دائم شورای امنیت، امضا کننده برجام و البته میانجی چگونه قابل تبیین است؟ فرضیه مقاله جهت‌گیری‌های سیاست‌خارجی روسیه در قبال تهران را با محوریت چند جهت‌گرایی، فرصت‌طلبی و عمل‌گرایی تبیین میکند. یافتههای مقاله ضمن به رسمیت شناختن ملاحظات ژئوپولیتیک و اقتصادی در مبانی سیاست‌خارجی روسیه، به این نتیجه‌گیری منجر میشود که این رویکردها به دلیل مبانی مادی‌گرایانه، دارای محدودیت‌هایی هستند. ژئوپلتیک عملی به عنوان یکی از چهار حوزه پژوهشی ژئوپلتیک انتقادی ارائه‌گر پاسخی به چرایی سیاست‌خارجی عملگرایانه و چندجهت‎گرایانه روسیه خواهد بود. روسیه با نقش میانجی ضمن آنکه تلاش کرده ایران را در مدار ارتباطی خود نگهدارد از پرونده هسته‌ای هم در تنظیم روابطش با غرب بهره می‌گیرد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و شیوه گردآوری داده‌ها کتابخانه‌ای است. در این راستا از کتاب‌ها، مقاله‌ها، اسناد، منابع اینترنتی و اظهارنظرهای کارشناسان و مقام‌های مربوطه برای گردآوری داده‌ها استفاده شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
120 - سیاست خارجی روسیه در خاورمیانه
محمد سهرابیوقوع انقلاب¬ها در شمال آفریقا و تسری آن به خاورمیانه سبب شد تا بازیگران منطقه¬ای و فرا¬منطقه¬ای، رویکردهای متفاوتی را در منطقهخاورمیانه اتخاذ نمایند. روسیه، به¬عنوان یکی از بازیگران فرا¬منطقه¬ای حاضر در منطقه خاورمیانه که تاریخچه حضور آن به د چکیده کاملوقوع انقلاب¬ها در شمال آفریقا و تسری آن به خاورمیانه سبب شد تا بازیگران منطقه¬ای و فرا¬منطقه¬ای، رویکردهای متفاوتی را در منطقهخاورمیانه اتخاذ نمایند. روسیه، به¬عنوان یکی از بازیگران فرا¬منطقه¬ای حاضر در منطقه خاورمیانه که تاریخچه حضور آن به دوره تزارها بازمی¬گردد در جریان این خیزش¬ها، رویکرد خود را نسبت به این منطقه تغییر داده و در هر یک از کشورهای قیام¬کرده با توجه به منافع و ابزار خود، سیاستی متفاوت را اتخاذ نموده است. خاورمیانه و موضوعات مختلف معطوف به آن، یکی از مسائلی است که مسکو، به ویژه در دوره دوم ریاست جمهوری پوتین، توجه زیادی به آن داشته است. تردد بالای دیپلماتیک میان مقامات خاورمیانه‌ای به مسکو و بالعکس، به خوبی بیانگر بروز نوعی تحرک و پویایی در سیاست خاورمیانه‌ای روسیه و متفاوت از دهه‌های گذشته میباشد. چنین به نظر می‌رسد که در پی تحولات پس از 11 سپتامبر 2001، و به ویژه اقدامات نظامی آمریکا در افغانستان و عراق که منجر به تکثیر بنیادگرایی دینی و احساسات ضدآمریکایی در خاورمیانه گردید، روسیه از یک وضعیت و اقبال عمومی بیشتری نزد دولتها و افکار عمومی جوامع منطقه یاد شده برخوردار شده است، وضعیتی که این کشور؛ خود نیز به استقبال و بهره‌برداری از‌آن فکر میکند. یافته¬های مقاله حاکی از آن است که خیزش¬های مردمی در منطقه خاورمیانه با عنوان "انقلاب¬های عربی" موجب گردید تا روسیه ابتدا سیاست همراهی با این انقلاب¬ها را در قالب همکاری با غرب در پیش گیرد اما در ادامه به دلیل نگرانی از افزایش حضور آمریکا در منطقه و تسری این جریان به منطقه اوراسیا، سیاست تقابل با جریان¬های انقلابی و حمایت از دولت¬های حاکم را در قالب تقابل با غرب دنبال نماید. مقاله حاضر، رویکرد روسیه را نسبت به خیزش¬های مردمی و وقوع انقلاب¬ها در منطقه خاورمیانه تبیین خواهد نمود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
121 - روسیه و گرجستان: از تعاملات تا تنش ها
رویا منتظمی نجمه سلیمانی کاریزمهچکیده جمهوری گرجستان به دلیل واقع شدن در منطقه ی مهم قفقاز همواره از اهمیت فوق العاده ای برخوردار بوده است. در این میان، روسیه از بدو استقلال گرجستان کوشیده است تا با برقراری رابطه ی نزدیک با این کشور، منافع خود را دنبال کند. مقاله ی حاضر، مطالعه ای است پیرامون روابط د چکیده کاملچکیده جمهوری گرجستان به دلیل واقع شدن در منطقه ی مهم قفقاز همواره از اهمیت فوق العاده ای برخوردار بوده است. در این میان، روسیه از بدو استقلال گرجستان کوشیده است تا با برقراری رابطه ی نزدیک با این کشور، منافع خود را دنبال کند. مقاله ی حاضر، مطالعه ای است پیرامون روابط دو کشور گرجستان و روسیه و اختلافاتی که دو کشور در مسیر این رابطه داشته اند. پژوهشگر در این مقاله ابتدا به مهمترین دلائل اهمیت گرجستان برای روسیه پرداخته و سپس سیر تاریخی روابط دو کشور را بیان کرده است و در مرحله ی بعد تلاش می کند تا به مهمترین زمینه های اختلاف دو کشور و دلائل آن بپردازد. در انتهای مقاله نیز روابط دو کشور در آینده پیش بینی شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
122 - بررسی تطبیقی سیاست آمریکا و روسیه در قبال امنیت انرژی در قفقاز جنوبی
سید نوراله میراشرفی داود کیانی علی شیرخانیچکیده رقابتهای جدید ژئوپلیتیک میان ایالات متحده آمریکا و روسیه برای کنترل و دستیابی به منابع انرژی و مسیرهای انتقال آن از مباحث قابل توجه در منطقه قفقاز جنوبی است. در سالهای اخیر، رقابتهای آمریکا و روسیه آنها را وارد یک بازی جدید به نام بازی ژئوپلیتیک، انرژی و انت چکیده کاملچکیده رقابتهای جدید ژئوپلیتیک میان ایالات متحده آمریکا و روسیه برای کنترل و دستیابی به منابع انرژی و مسیرهای انتقال آن از مباحث قابل توجه در منطقه قفقاز جنوبی است. در سالهای اخیر، رقابتهای آمریکا و روسیه آنها را وارد یک بازی جدید به نام بازی ژئوپلیتیک، انرژی و انتقال آن و به عبارتی دیگر بازی بزرگ نموده است. روسیه به‌عنوان قدیمی‌ترین و در دسترس‌ترین مسیر انتقال انرژی منطقه به بازارهای جهانی بر نقش و اهمیت خود تأکید نموده و انحصار سنتی فروش و انتقال انرژی به اروپا را در محوریت برنامه‌های خود قرار داده است. از سوی دیگر، ایالات متحده آمریکا نیز به دنبال تسلط بر ذخایر انرژی و ﺗﺄمین امنیت خطوط انتقال آن بوده، و از استراتژی خطوط لوله چندگانه با محوریت حذف روسیه در منطقه قفقاز جنوبی پیروی میکند. در این مقاله بر آنیم که رقابتهای ایالات متحده آمریکا و روسیه که منجر به اتخاذ سیاستهای متمایز از یکدیگر در منطقه قفقاز جنوبی شده را مورد بررسی قرار دهیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
123 - چشم‌انداز پسابرجام روابط گازی ایران و روسیه در الگوی مشارکت راهبردی
سید حسن میرفخرایی امید رحیمی آرش سفیدی کاسینچکیده گاز طبیعی در سالهای اخیر به کالایی راهبردی در بازار انرژی تبدیل شده و در حال بازیابی روزافزون جایگاه خود در این مجال میباشد. از این رو جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه به دلیل برخورداری از این موهبت الهی، جایگاهی ویژه در این عرصه یافته‌اند. ایران، تاکنون نت چکیده کاملچکیده گاز طبیعی در سالهای اخیر به کالایی راهبردی در بازار انرژی تبدیل شده و در حال بازیابی روزافزون جایگاه خود در این مجال میباشد. از این رو جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه به دلیل برخورداری از این موهبت الهی، جایگاهی ویژه در این عرصه یافته‌اند. ایران، تاکنون نتوانسته آنطور که مورد انتظار است از این کالای راهبردی در عرصه‌های جهانی بهره ببرد و استفاده از آن تنها به حوزه‌های داخلی محدود بوده است، لکن با امضای برنامه جامع اقدام مشترک(برجام)، دریچه‌های نوینی برای توسعه صنایع و صادرات گاز، پیشروی خود قرار داده است. در کنار غرب، یکی از بازیگران مهم این عرصه، فدراسیون روسیه میباشد. از این رو این سوال پیش می‌آید که چه چشم‌اندازی در روابط گازی پسابرجام ایران - روسیه وجود داشته و در این راستا چه بایسته‌های سیاست‌گزارانه‌ای پیشروی کشورمان قرار دارد؟ در پاسخ می‌توان اینگونه اظهار داشت که با درنظر گرفتن افزایش ظرفیت صادرات گاز ناشی از فرصت‌های پسابرجام، دو کشور فضایی توﺃمان رقابت‌وار و همکاری‌جویانه خواهند داشت که در این میان چیرگی وجهه رقابت یا همکاری به ملاحظات سیاسی و امنیتی دو کشور در سطوح گوناگون بستگی دارد. در حال حاضر تحولات سوریه و اوکراین بستر مناسبی برای همکاری دو کشور فراهم آورده است؛ از این رو روابط فی‌مابین به سمت الگوی مشارکت راهبردی رهنمون شده و به منظور حفظ و ارتقاء آن، سیاستگزاران این عرصه می‌بایست ملزوماتی را در سند چشم‌انداز سیاستهای گازی برای آینده رعایت نمایند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
124 - فراز و فرود روابط ایران و روسیه ٢٠١٦-١٩٩٠
الهه کولایی عفیفه عابدیچکیده هرچند اکنون برداشت عمومی از روابط روسیه با ایران، روابطی بسیار همگرا و گرم است، اما واقعیت‌های تاریخی در مورد روابط مسکو و تهران، نشان‌دهنده رابطه‌ای پیچیده همراه با فراز و فرود بسیار و وابسته به عوامل و ﻣﺆلفه‌های گوناگون دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی است. این را چکیده کاملچکیده هرچند اکنون برداشت عمومی از روابط روسیه با ایران، روابطی بسیار همگرا و گرم است، اما واقعیت‌های تاریخی در مورد روابط مسکو و تهران، نشان‌دهنده رابطه‌ای پیچیده همراه با فراز و فرود بسیار و وابسته به عوامل و ﻣﺆلفه‌های گوناگون دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی است. این رابطه میراث‌دار رخدادهای دشمنی‌آلود ایران و روسیه از اوایل قرن 19 است که همچنان سایه تردید و بدبینی آن بر این رابطه گسترده مانده است. تصرف خاک ایران توسط امپراتوری روسیه در اوایل قرن 19، مداخله ویرانگر روسیه تزاری در انقلاب مشروطه ایران در اوایل قرن 20، حمایت اتحاد شوروی از جریان‌های تجزیه طلب در شمال و شمال غربی ایران، تخلیه نکردن خاک ایران در پایان جنگ جهانی دوم از سوی نیروهای نظامی اتحاد شوروی، حمایت اتحاد شوروی از حزب توده ایران، حمله اتحاد شوروی به افغانستان و اشغال این کشور مسلمان‌نشین در همسایگی شرقی ایران (1979-1989)، حمایت ﻣﺆثر اتحاد شوروی از عراق در طول جنگ ایران و عراق از سال 1980 تا سال 1988 از جمله اقدام‌ها و رفتارهای خصمانه روسیه است که با وجود اراده ایران برای داشتن روابط نزدیک با روسیه در شرایط جدید، همچنان بر روابط دو کشور سایه انداخته است. هر چند به دلایل گوناگون که در ادامه خواهد آمد، ایران با ﺗﺄکید بر حق حاکمیت، منافع خود در سطوح گوناگون از مسیر رابطه با روسیه پیگیری میکند، اما این میراث تاریخی سبب شده همچنان نگاه بدبینانه همراه با بی‌اعتمادی به مسکو و روابط با این کشور، در مطبوعات و مردم ایران وجود داشته باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
125 - رفتار موازنه‌گرانه روسیه در خاورمیانه: مطالعه موردی ایران و عربستان (2012-2018)
سید حسن میرفخراییچکیده روسیه از سال 2011 میلادی، باملاحظه نخستین زمزمه‌های تولد نظم جدید منطقه‌ای در خاورمیانه، رویکردهای جدیدی را نسبت به این منطقه حساس در پیش‌گرفته است. رویکردهایی که نشان از بازیابی نقش‌آفرینی مسکو در این منطقه دارد. بااین‌حال خاورمیانه جدید از اساس متفاوت از گذشته چکیده کاملچکیده روسیه از سال 2011 میلادی، باملاحظه نخستین زمزمه‌های تولد نظم جدید منطقه‌ای در خاورمیانه، رویکردهای جدیدی را نسبت به این منطقه حساس در پیش‌گرفته است. رویکردهایی که نشان از بازیابی نقش‌آفرینی مسکو در این منطقه دارد. بااین‌حال خاورمیانه جدید از اساس متفاوت از گذشته بوده و از پیچیدگی‌های نوینی برخوردار است. کشورهای این منطقه، امروز از استقلال بیشتری برخوردار بوده و در هم تنیدگی حوزه‌های مختلف منجر به شکلگیری جبهه‌هایی تودرتو و پیچیده گردیده است. جبهه‌هایی که هرکدام الگوهای خاصی از روابط میان بازیگران را ایجاب می‌نماید. این پیچیدگی‌ها منجر به ظهور یک رفتار موازنه‌گرانه تجربی از سوی مسکو در قبال کشورهای این منطقه گردیده است. رفتاری که با اتکا به گزاره‌هایی همچون مداخله مستقیم نظامی، مبارزه با تروریسم، شکل‌دهی به ائتلاف‌های ضد غربی و پیگیری استراتژی‌های بین‌المللی انرژی، مبتنی بر رویکردهای خاصی بوده است. اصلی‌ترین مؤلفه‌های رفتار موازنه‌گرانه روسیه در خاورمیانه را می‌توان تأکید بر ابعاد کارکردی، بازی با تمام بازیگران دولتی، تقسیم‌کار بدون ایجاد تقابل و تعامل با بازیگران غیردولتی در نظر گرفت. این رویکرد در قبال جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی، به‌عنوان دو بازیگر مهم منطقه‌ای با منافعی که بعضاً متقابل و متعارض هستند، اعمال‌شده و روابط حسنه و متوازن توأمان مسکو با تهران و ریاض را در برداشته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
126 - تقابل روسیه و آمریکا در اوکراین و ﺗﺄثیر آن بر منافع ملی ایران
محمد نونژاد مرتضی کریمیچکیده روابط روسیه و آمریکا در سال های اخیر با فراز و فرود بسیار همراه بوده و مسائلی مانند حفظ و گسترش نفوذ در مناطق پیرامونی روسیه، ژئوپلیتیک خطوط انتقال انرژی، استقرار سامانه دفاع موشکی امریکا و ناتو در شرق اروپا، مسئله هسته ای ایران و کره شمالی تأثیر فراوانی بر این ر چکیده کاملچکیده روابط روسیه و آمریکا در سال های اخیر با فراز و فرود بسیار همراه بوده و مسائلی مانند حفظ و گسترش نفوذ در مناطق پیرامونی روسیه، ژئوپلیتیک خطوط انتقال انرژی، استقرار سامانه دفاع موشکی امریکا و ناتو در شرق اروپا، مسئله هسته ای ایران و کره شمالی تأثیر فراوانی بر این روابط داشته است. در این بین می توان بحران اوکراین را نقطه عطفی در تحول روابط روسیه و امریکا دانست که بیانگر اوج اختلافات و رقابت های ژئوپلیتیک دو طرف است. با توجه به آنکه ماهیت بین المللی بحران اوکراین پیامدهای عمیقی بر روابط بین الملل خواهد داشت. در عصر جهانی شدن، اوضاع منطقه ای و جهانی در هم تنیده شده است؛ لذا بحران در یک منطقه، منافع بازیگران در مناطق دیگر را تحت ﺗﺄثیر قرار میدهد. اوکراین از زمان استقلال با بحران های متعددی مواجه بوده است که نقطه اوج آن در سال 2014 و تقابل آمریکا و روسیه در مورد آن بوده است. بر این اساس مقاله پیش رو درصدد پاسخ به این سئوالات است که ریشه های بحران 2014 اوکراین چیست؟ و تقابل روسیه و آمریکا در بحران اوکراین چه ﺗﺄثیری بر منافع ملی جمهوری اسلامی ایران داشته است؟ فرضیه این پژوهش بدین ترتیب قابل طرح است که بحران اوکراین، ریشه در رقابت روسیه و آمریکا در این کشور داشت که در انقلاب‌های نارنجی، آبی و بحران 2014 به منصه ظهور رسید به طوری که وقوع بحران مذکور باعث تقویت روابط مسکو- تهران در راستای تحقق منافع ملی ایران شد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
127 - نفوذ روسیه و چالش هژمونی غرب در حوزه دریای سیاه
روح اله منعم ارسلان قربانی رضا سیمبراین مقاله به نفوذ روسیه در حوزه دریای سیاه و چالشی که در نتیجه آن برای گسترش نظم هژمونیک تحت رهبری ایالات متحده در دوره پس از جنگ سرد در این حوزه ایجاد شده است متمرکز است. پس از فروپاشی و تجزیه شوروی، پویش های امنیتی جدیدی در منطقه دریای سیاه پدیدار شده است، این حوزه تا چکیده کاملاین مقاله به نفوذ روسیه در حوزه دریای سیاه و چالشی که در نتیجه آن برای گسترش نظم هژمونیک تحت رهبری ایالات متحده در دوره پس از جنگ سرد در این حوزه ایجاد شده است متمرکز است. پس از فروپاشی و تجزیه شوروی، پویش های امنیتی جدیدی در منطقه دریای سیاه پدیدار شده است، این حوزه تا پیش از فروپاشی شوروی، شامل دولت های شوروی، بلغارستان، رومانی و ترکیه می شد، که در پی تجزیه شوروی، اوکراین و گرجستان نیز به دولت هایی مستقل در منطقه دریای سیاه تبدیل شده اند و فراتر از آن استقلال دولت های آسیای مرکزی و قفقاز به گسترش پویش های امنیتی و روندهای اقتصادی را در حوزه دریای سیاه تقویت کرده است، بر این اساس روسیه کنترل عصر جنگ سرد بر معادلات امنیتی حوزه دریای سیاه را از دست داده است و به شیوه ای جدید در صدد بسط نفوذ خود در این حوزه در مقابله با گسترش نفوذ ایالات متحده برآمده است که در شکل نظم هژمونیک غربی تحت رهبری خود بویژه ناتو و نهادهای اروپایی دنبال می شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
128 - اتحادیه اروپا و چالشهای امنیتی انرژی
علیرضا سلطانی رضا بهمنشچکیده: انرژی و مسائل آن، یکی از موارد اساسی و مهم در مباحث اتحادیه اروپایی به شمار می رود. از جمله برجسته ترین نگرانی ها در اتحادیه اروپایی، دورنمای تامین و انتقال انرژی به شریان های حیاتی صنعت و اقتصاد اروپا است. وجود واقعیت هایی نظیر: رشد روند مصرف انرژی و به تبع آن چکیده کاملچکیده: انرژی و مسائل آن، یکی از موارد اساسی و مهم در مباحث اتحادیه اروپایی به شمار می رود. از جمله برجسته ترین نگرانی ها در اتحادیه اروپایی، دورنمای تامین و انتقال انرژی به شریان های حیاتی صنعت و اقتصاد اروپا است. وجود واقعیت هایی نظیر: رشد روند مصرف انرژی و به تبع آن افزایش میزان وابستگی اتحادیه به واردات سوخت های فسیلی به ویژه گاز، همگی موجبات نگرانی اتحادیه اروپایی در زمینه تامین انرژی و امنیت عرضه آن را فراهم نموده است. یک چنین وابستگی قابل توجهی، فکر اتحادیه اروپایی را معطوف به سمت سیاست گزاری های کلان، مشترک و بلند مدت، برای کاهش مخاطرات و چالشهای امنیت انرژی نموده است. نگرانی اتحادیه اروپایی از هژمونی اقتصادی و سیاسی روسیه بر منابع انرژی در منطقه آسیای مرکزی و قفقاز، موجب گردیده که این اتحادیه به دنبال متنوع نمودن مسیرهای انتقال انرژی و گاز مورد نیاز خود بر آید. در این راستا، پروژه نابوکو که یکی از پروژه های اتحادیه اروپایی در بحث متنوع سازی عرضه کنندگان گاز به کشورهای عضو این اتحادیه است. در چارچوب همین گفتمان معنا می یابد. سوال اصلی این مقاله این است که چرا اتحادیه اروپایی در سال های اخیر به فکر تنوع بخشیدن به منابع انرژی خود افتاده است؟ مقاله بر این فرضیه استوار است که نگرانی اتحادیه اروپایی از انحصار روسیه بر منابع انرژی منطقه آسیای مرکزی و قفقاز موجب گردیده که اروپا به دنبال متنوع نمودن منابع انتقال انرژی مورد نیاز خود برآید و پروژه نابوکو یکی از طرح ها و مسیرهای جدید مورد نظر اروپا برای تحقق هدف فوق و کاهش مخاطرات و چالش های امنیت انرژی می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
129 - رویای ابر قدرتی سخت افزاری و واقعیات جهان نو؛ ادراک تاریخی برندینگ و تصویر ملی روسیه در ایران
یاسر کهرازهامروزه کشورهای مختلف با توجه به عوامل تاریخی و فرآیندهای ساخت برندینگ و تصویر سازی در عرصۀ داخلی، منطقه ای و بین المللی، به روشهای مختلفی توسط مخاطبان کشورهای دیگر ادراک می شوند. مقاله حاضر با روشی توصیفی – تحلیلی و با تشریح مفهوم برندینگ و تصویر سازی ملی ، تصویر چکیده کاملامروزه کشورهای مختلف با توجه به عوامل تاریخی و فرآیندهای ساخت برندینگ و تصویر سازی در عرصۀ داخلی، منطقه ای و بین المللی، به روشهای مختلفی توسط مخاطبان کشورهای دیگر ادراک می شوند. مقاله حاضر با روشی توصیفی – تحلیلی و با تشریح مفهوم برندینگ و تصویر سازی ملی ، تصویر و برند روسیه را در دنیای امروز با تاکید بر ایران بررسی می کند. سوال اساسی پژوهش حاضر این است که اصولاً تصویر و برندینگ روسیه در ایران امروز چگونه ادراک می شود؟ در پاسخ به سوال، فرضیه اساسی مقاله حاضر این است که تصویر روسیه در محیط پیرامونی از جمله ایران و بین المللی تصویری منفی بوده که بخشی از آن بر مبنای کمپین تبلیغاتی شدید رسانه ای در غرب و بخشی دیگر بر مبنای دلایلی تاریخی و رویای ابرقدرتی سخت افزاری و قلدرمآبی امروز حلقه بسته سیاستمداران و نخبگان الیگارشی روسی می باشد که میراث حکومت شوروی است. بر همین اساس برند و تصویر روسها در بین جامعه مدنی ایران و تا حدوی غرب (جدا از بحث دولتها) بر مبنای دلایل تاریخی و سیاسی مشترک است و این تصویر منفی و تیره بوده است. عامل اساسی این تصویر منفی روسیه در ایران، تاریخ می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
130 - رویکرد روسیه در قبال نظم امنیتی خاورمیانه (2018-2010)
ماهرخ شهرکی محمد مهدی حسن راجی مهدی طوسیاهمیت ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک خاورمیانه سبب گردیده تا این منطقه از جایگاه ویژهای در تفکر استراتژیک روسیه برخوردار باشد. ولادیمیر پوتین به‌عنوان برجسته‌ترین سیاستمدار در روسیة بعد از فروپاشی شوروی، تمایل خود را برای بازگرداندن روسیه به جایگاه قدرت بزرگ و ساختاری اعلام چکیده کاملاهمیت ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک خاورمیانه سبب گردیده تا این منطقه از جایگاه ویژهای در تفکر استراتژیک روسیه برخوردار باشد. ولادیمیر پوتین به‌عنوان برجسته‌ترین سیاستمدار در روسیة بعد از فروپاشی شوروی، تمایل خود را برای بازگرداندن روسیه به جایگاه قدرت بزرگ و ساختاری اعلام نموده و پویش‌ها و بحرانهای منطقه‌ای فرصت مناسبی برای اثبات ادعاهای او میباشد. در این میان، آغاز تحولات بهار عربی از اواخر سال 2010 و ظهور نشانه‌های گذار در نظم امنیتی منطقه‌ای و بین‌المللی بستر مناسبی را به‌منظور ورود مسکو به معادلات قدرت خاورمیانه فراهم نموده است. بر این مبنا، جلوه‌هایی از تغییر و دگرگونی در رویکرد روسیه به نظم امنیتی منطقه خاورمیانه پدیدار شده است. در همین ارتباط، پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که فدراسیون روسیه در دورة بعد از بهار عربی چه رویکرد و رهیافتی را در قبال نظم امنیتی خاورمیانه اتخاذ کرده است؟ یافتههای پژوهش نشان میدهد که رویکرد روسیه در قبال خاورمیانه پس از بهار عربی بر اساس نشانه‌هایی از واقع‌گرایی روسی از جمله موازنة نرم، روابط متعادل با تمامی کنشگران از جمله ائتلاف تاکتیکی و راهبردی با بازیگران منطقه‌ای و در نهایت، موازنة مستقیم و ایفای نقش متوازن‌کننده در برابر ایالات متحده امریکا تحقق یافته است. روش پژوهش در این نوشتار توصیفی- تحلیلی بر پایة روش کیفی و روش گردآوری داده‌ها نیز منابع کتابخانه‌ای و اینترنتی میباشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
131 - بررسی سیاست منطقه گرایی روسیه در خاورمیانه
ساناز رستم جبری دکتر سیدجواد امام جمعه زادهبرمبنای رویکرد رئالیسم تهاجمی قدرتهای بین المللی به صورت دائم در پی افزایش قدرت خود هستند و این می تواند با توجه به مشکلات امنیتی و مشکلات نظام بین الملل تغییر کند،به این معنی که دولتی به سمت تغییر وضع موجود حرکت یا خواهان حفظ وضع موجود باشد. روسیه به عنوان یک قدرت برتر چکیده کاملبرمبنای رویکرد رئالیسم تهاجمی قدرتهای بین المللی به صورت دائم در پی افزایش قدرت خود هستند و این می تواند با توجه به مشکلات امنیتی و مشکلات نظام بین الملل تغییر کند،به این معنی که دولتی به سمت تغییر وضع موجود حرکت یا خواهان حفظ وضع موجود باشد. روسیه به عنوان یک قدرت برتر (سابق)، خواهان تغییر وضع موجود برای بازگشت به وضعیت سابق و دست یافتن به امنیت منطقه ای و جهانی خود می باشد. به این ترتیب این نظریه می تواند تحلیل مناسبتری از سیاست خارجی روسیه در خاورمیانه ارائه، و این درحالی است که خاورمیانه برای روسیه از اولویت بالایی در سیاست خارجی برخوردار است. به این ترتیب این سوال مطرح می شود که سیاست روسیه در خاورمیانه چه روندی را طی می کند؟ مقاله پیش رو با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی در تلاش است نشان دهد روسیه برای بازگشت به عرصه بین المللی به عنوان یک قدرت مطرح،نگاه به خاورمیانه و ارتباط با کشورهای مختلف آن را به خصوص در دوره دوم ولادمیر پوتین در اولویت سیاست خارجی خود قرار داده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
132 - رفتارشناسی روسیه در قبال جنگ داخلی سوریه و واکنش آمریکا
فاطمه السادات معلومی افشین زرگرجنگ داخلی سوریه که در7 سال گذشته مهمترین بحران خاورمیانه لقب گرفته است، این منطقه را به صحنه رقابت و تقابل قدرتهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای تبدیل کرده است.گستردگی جغرافیای منازعه، حجم بالای خسارت وارده، وقوع خشونت‌های بسیار شدید و نیز حضور مستقیم و غیر مستقیم تعداد بیشما چکیده کاملجنگ داخلی سوریه که در7 سال گذشته مهمترین بحران خاورمیانه لقب گرفته است، این منطقه را به صحنه رقابت و تقابل قدرتهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای تبدیل کرده است.گستردگی جغرافیای منازعه، حجم بالای خسارت وارده، وقوع خشونت‌های بسیار شدید و نیز حضور مستقیم و غیر مستقیم تعداد بیشماری از بازیگران نظام بین‌الملل در صحنۀ نبردهای عملیاتی موجب شده است تا از این بحران به عنوان یکی از نمونه‌های منحصر به فرد در یک دهه اخیر یاد شود. ماهیت پدیده‌های بین‌المللی نشان داده است که قدرتهای بزرگ در یک ساختار چندجانبه،به موازات همکاری و رقابت، درصدد ثبات معادلۀ قدرت در محیط بین‌المللی هستند. روسیه طی سالهای اخیر بازیگر اصلی در سوریه بوده و در میان بازیگران خارجی در سوریه قوی‌ترین طرف بوده است اما در طرف مقابل ایالات متحده هم با داشتن ابزارهای متعدد و به بهانه مقابله با خطر داعش و جلوگیری از نفوذ ایران در سوریه در این کشور بحران زده به ایفای نقشی پرداخته است که همسو با منافع روسیه نبوده است. به این ترتیب تقابلی آشکار و پنهان بین روسیه و آمریکا در سوریه پدید آمده است.در این مقاله به بررسی این تقابل می پردازیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
133 - موانع منطقه ای بازیابی قدرت فدراسیون روسیه در دوره دوم پوتین، از سال 2014 تا سال 2019
محسن حبیبی احمد بخشایشی اردستانی سیدعلی طباطبایی نژاد حمیدرضا شیرزادفدراسیون روسیه از دوره دوم پوتین بیش از هر زمان دیگری در تاریخ خود تحت تاثیر تحولات فزاینده منطقه ای و بین الملی قرار گرفت. پوتین با اتخاذ سیاست عمل گرایی و راهبرد قدرت بزرگ مدرن هنجارمند درصدد بازیابی قدرت بر آمد؛ اما مسیر بازیابی قدرت از سال 2014 به این سو، با موانعی چکیده کاملفدراسیون روسیه از دوره دوم پوتین بیش از هر زمان دیگری در تاریخ خود تحت تاثیر تحولات فزاینده منطقه ای و بین الملی قرار گرفت. پوتین با اتخاذ سیاست عمل گرایی و راهبرد قدرت بزرگ مدرن هنجارمند درصدد بازیابی قدرت بر آمد؛ اما مسیر بازیابی قدرت از سال 2014 به این سو، با موانعی در حوزه منطقه ای همراه بوده است که به دو دسته کلی در زمینه های بحران اوکراین و شبه جزیره کریمه و دیگری اهرم صادرات گاز روسیه به اروپا نمود یافته است. در این تحقیق به دنبال درک موانع منطقه ای موجود بر سر راه بازیابی قدرت فدراسیون روسیه در دوره دوم ریاست جمهوری پوتین از سال 2014 تا سال 2019، از منظر نظریه واقع گرایی تدافعی بودیم. روش تحقیق به توصیفی تبیینی و به روش مطالعات کتابخانه‌ای بود. پس از بررسی نتیجه حاصل شد که روسیه در راستای بازیابی قدرت خود با موانعی هم چون بحران اوکراین، گسترش ناتو به شرق، استقرار سپر دفاع موشکی، اهرم صادرات گاز به اروپا، مبحث امنیت انرژی اتحادیه اروپا روبروست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
134 - تاثیر گفتمان غرب ستیزی بر روابط ایران و روسیه
محمدجواد پورحسینیرقابت پنهان و آشکار روسیه و آمریکا در سال های پس از جنگ جهانی دوم همچنان تداوم یافته است. کشور های جداشده از اتحاد جماهیر شوروی از کانون های رقابت راهبردی دو کشور در قبال یکدیگر هستند ، از یک سو آمریکا نفوذ و سیطره خود را در این جمهوری‌ها در چارچوب هدف‌های کلان خود مبتن چکیده کاملرقابت پنهان و آشکار روسیه و آمریکا در سال های پس از جنگ جهانی دوم همچنان تداوم یافته است. کشور های جداشده از اتحاد جماهیر شوروی از کانون های رقابت راهبردی دو کشور در قبال یکدیگر هستند ، از یک سو آمریکا نفوذ و سیطره خود را در این جمهوری‌ها در چارچوب هدف‌های کلان خود مبتنی بر ورود به حیات خلوت روسیه از طریق گسترش ناتو به منطقه و کاهش نفوذ روسیه در منطقه می دانندو از سوی دیگر این راهبرد آمریکا منافع سیاسی و اقتصادی روسییه را در منطقه مورد تهدید قرار داده است و همین مسله سبب شده است که روسیه تلاش کند تا با ایجاد منطقه حائل ، مانع گسترش حضور آمریکا در منطقه شود تلاش والایمیر پوتین برای به کار گیری ساز و کارهای نظامی از سوی دیگر نشانه ناکامی غرب به ویژه آمریکا و پیش بینی پیامد های منفی اش در مورد خارج نزدیک و همچنین ایجاد روابط با کشورهای خاور میانه از جمله ایران و روسیه شده است . غرب ستیزی ایران در سال های اخیر به فعالیت هسته ای ایران ، ایران هراسی ، جنگ روانی غرب علیه ایران را شامل می شود و همین ماهیت غرب ستیزی ایران و روسیه باعث روابط متقابل در سال های اخیر در قالب بحران در کشور سوریه شود و حمایت از دولت بشار اسد که در قالب تضاد با غرب وجود دارد به خوبی گسترش روابط این دو کشور را در خود منعکس کرده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
135 - مدلهای متعارض توسعه در روسیه: سه سده جستجو و دستاوردهای آن
جهانگیر کرمیمساله توسعه، از سده هیجدهم به یک مساله حیاتی برای دولت روسیه و جامعه فکری این کشور تبدیل شد و اندیشه‌هایی را پدید آورد که ریشه بسیاری از تحولات از آن زمان تا امروز شده و هنوز هم فضای اجرایی و فکری جامعه را درگیر ساخته است. اینکه چه مدلی می‌تواند روسیه را به موقعیت سایر چکیده کاملمساله توسعه، از سده هیجدهم به یک مساله حیاتی برای دولت روسیه و جامعه فکری این کشور تبدیل شد و اندیشه‌هایی را پدید آورد که ریشه بسیاری از تحولات از آن زمان تا امروز شده و هنوز هم فضای اجرایی و فکری جامعه را درگیر ساخته است. اینکه چه مدلی می‌تواند روسیه را به موقعیت سایر دولتهای پیشرفته برساند؟ این مدل چه نسبتی با سنت‌ها، اصالت‌ها و موقعیت روسیه پیدا میکند؟ و چه آثار و پیامدهایی را برای جامعه، مردم و حکومت به دنبال دارد؟ این‌‌ها از مهمترین پرسش‌هایی هستند که از زمان نخستین تلاشهای فکری و عملی در روسیه برای اتخاذ الگوی توسعه مطرح بوده‌اند. ایده اصلی این مقاله آن است که الگوهای پیشرفت در روسیه سه سده اخیر، عمدتا غربی بوده ‍اند، اما معمولا در اجرا رنگ بومی و روسی گرفته‎اند. الگوی پیشرفت بومی مورد ادعای برخی اندیشنمندان روس هیچ‌گاه آنقدر روشن و قابل اجرا ارائه نشده که مجال در دستور کار قرار گرفتن داشته باشد. در این مقاله به بررسی سیر تحول مدلهای توسعه در روسیه، اندیشه‌های فلسفی و سیاسی و اقدامات عملی در راستای تحقق این الگوها و پیامدهای فکری و عملی این مسائل برای شکلگیری پرداخته شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
136 - نقش تعامل و تقابل سیاست خارجی آمریکا و روسیه در توسعه منطقه قفقاز جنوبی: مطالعه موردی انرژی
ابوالقاسم طاهری بهراد فرهمندسیاست خارجی قدرتهای بزرگ همراه یکی از مباحث مهم مورد بحث در روابط بین‌الملل بوده است. به ویژه قدرتهای بزرگی که از خاصیت تعیین‌کنندگی در نظام بین‌الملل برخوردار بوده‌اند. از جمله این قدرتهای بزرگ ایالات متحده آمریکا و روسیه می‌باشند که هر یک در سیاست خارجی خود راهبرده چکیده کاملسیاست خارجی قدرتهای بزرگ همراه یکی از مباحث مهم مورد بحث در روابط بین‌الملل بوده است. به ویژه قدرتهای بزرگی که از خاصیت تعیین‌کنندگی در نظام بین‌الملل برخوردار بوده‌اند. از جمله این قدرتهای بزرگ ایالات متحده آمریکا و روسیه می‌باشند که هر یک در سیاست خارجی خود راهبردهای بلند مدتی دارند تا به این واسطه منافع ملی خود را تعریف کنند. اما مساله قابل توجه آنجاست که سیاست خارجی این نوع از کشورها بر سایر کشورهای جهان نیز تاثیر می‌گذارد. در این رابطه این قدرتهای بزرگ همواره برای حفظ و ارتقای قدرت خود نیاز به منابع انرژی داشته‌اند و به این دلیل علاقه خاصی به مناطقی از جهان دارند که در آنها منابع انرژی وجود دارد و یا معبری برای انتقال این انرژی هستند. از جمله این مناطق، منطقه ژئوپلیتیک قفقاز جنوبی است که راهبرد دو قدرت بزرگ آمریکا و روسیه، پس از جنگ سرد ایجاد نفوذ در منطقه و دستیابی به منابع انرژی آن و حفظ این نفوذ بوده است. بر این اساس هدف مقاله حاضر که با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است، این است که نشان دهد تقابل و تعامل در سیاست خارجی آمریکا و روسیه در منطقه قفقاز جنوبی به ویژه در زمینه انرژی، موجبات توسعه منطقه را حداقل در همین زمینه به وجود آورده است. پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد
پیوندهای سایت
مراکز مرتبط
پشتیبانی
صفحات رسمی
حقوق این وب‌سایت متعلق به سامانه مدیریت نشریات دانشگاه آزاد اسلامی است.
حق نشر © 1403-1400