تبیین جهت‌گیری های سیاست خارجی روسیه در قبال پرونده هسته ای ایران از منظر ژئوپلیتیک انتقادی
محورهای موضوعی : روابط بین الملل
حامد شهبازی
1
,
اردشیر سنایی
2
1 - دانشجوی دانشکده علوم سیاسی تهران مرکز
2 - گروه روابط بین الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، تهران مرکز
کلید واژه:
چکیده مقاله :
بررسی سیاست‌خارجی روسیه پس از مطرح شدن پرونده هسته‌ای ایران در سال 2002 که در ابتدا با هرگونه شدت عمل و اعمال تحریم‌ها علیه ایران مخالفت کرده بود و سپس در سال 2006 با تغییر رویکرد سیاست‌خارجی اش با ارجاع پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل موافقت کرد هدف مقاله حاضر است. این پژوهش ارائه‌گر پاسخ به این پرسش است که از منظر ژئوپلیتیک انتقادی، جهت‌گیری‌های روسیه در قبال پرونده هسته‌ای ایران به عنوان عضو دائم شورای امنیت، امضا کننده برجام و البته میانجی چگونه قابل تبیین است؟ فرضیه مقاله جهت‌گیری‌های سیاست‌خارجی روسیه در قبال تهران را با محوریت چند جهت‌گرایی، فرصت‌طلبی و عمل‌گرایی تبیین می‌کند. یافته‌های مقاله ضمن به رسمیت شناختن ملاحظات ژئوپولیتیک و اقتصادی در مبانی سیاست‌خارجی روسیه، به این نتیجه‌گیری منجر می‌شود که این رویکردها به دلیل مبانی مادی‌گرایانه، دارای محدودیت‌هایی هستند. ژئوپلتیک عملی به عنوان یکی از چهار حوزه پژوهشی ژئوپلتیک انتقادی ارائه‌گر پاسخی به چرایی سیاست‌خارجی عمل‌گرایانه و چندجهتگرایانه روسیه خواهد بود. روسیه با نقش میانجی ضمن آنکه تلاش کرده ایران را در مدار ارتباطی خود نگهدارد از پرونده هسته‌ای هم در تنظیم روابطش با غرب بهره می‌گیرد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و شیوه گردآوری داده‌ها کتابخانه‌ای است. در این راستا از کتاب‌ها، مقاله‌ها، اسناد، منابع اینترنتی و اظهارنظرهای کارشناسان و مقام‌های مربوطه برای گردآوری داده‌ها استفاده شده است.
The present study seeks to answer the question from the perspective of Critical Geopolitics how Russia's approaches towards Iran's nuclear dossier can be explained as a permanent member of the Security Council, a signatory of the JCPOA, and of course a mediator. Practical geopolitics, as one of the four research areas of critical geopolitics, will provide an answer to why Russia's foreign policy is pragmatic and "multivector". The findings of the study explain the oscillations of Russia's foreign policy towards Tehran with a focus on multivectorism, opportunism, and pragmatism, and while recognizing geopolitical and economic considerations in the foundations of Russia's foreign policy, it argues that these approaches still have limitations in explaining some aspects of Russia's foreign policy decisions and actions due to their materialistic foundations. In fact, Russia, with the role of a mediator, while trying to keep Iran in its orbit, also takes advantage of the nuclear dossier of Iran in regulating its relations with the West. The method of descriptive-analytical research and the method of data collection is library. In this regard, books, articles, documents, internet resources, and comments of experts and relevant authorities have been used to collect data.
