تاثیر رقابت خاورمیانه‌ای روسیه و ایالات متحده آمریکا بر جایگاه منطقه‌ای ایران (2011-2019)
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی
1 - استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
2 - دانش آموخته مطالعات منطقه ای
کلید واژه: "ایران", "امریکا", " خاورمیانه", "رقابت", " روسیه",
چکیده مقاله :
خیزش‌های عربی از دسامبر2011 تقریبا به طور کامل نظم امنیتی و بازیگران اصلی در منطقه را دچار تحولات سیاسی و نظامی کرد. حضور مستقیم روسیه به عنوان یک قدرت فرامنطقه‌ای در سوریه یکی از مهمترین تغییرهای استراتژیک در خاورمیانه را ایجاد کرده است. روسیه بعد از پیوسته‌سازی کریمه به خاک خود در سال 2014، در سال 2015 با دخالت نظامی در سوریه در یک نزاع ژئوپلیتیک با آمریکا قرار گرفته است. مسکو همچنین سیاست تقویت رابطه خود با متحدان سنتی آمریکا در منطقه از جمله اسرائیل، عربستان و ترکیه را نیز مدنظر قرار داده است. رقابت مسکو و واشنگتن درحالی به خاورمیانه کشیده شده است که جمهوری اسلامی ایران به دنبال حفظ و تقویت خود در بی نظمی ناشی از بهار عربی است. با توجه به سیاست های کلی ایران در منطقه، تهران روابط خود با روسیه را افزایش داده است. این رابطه در حفظ بشار اسد در قدرت به همپوشانی منافع رسیده است. این مقاله با روش تحلیلی-توصیفی روابط ایران، روسیه و امریکا را یک چرخه به هم پیوسته در نظر گرفته و تاثیر رقابت روسیه و آمریکا را برجایگاه منطقه‌ای ایران بررسی می کند.این مقاله با حمایت مالی مرکز مطالعات اوراسیای مرکزی دانشگاه تهران تهیه شده است.
The Arab uprising that started in late 2011 has changed security order and impacted the political and military strategies of major powers in the Middle East. It also created a new opportunity for global powers to expand their role in the region. In such strategic changes, Russia intervened in Syria to protect the Bashar al-Assad regime. It has created a geopolitical rivalry between Russia and the US in the Middle East, while the ties of the two countries have been reaching the worst situation after the cold war. In this vein, Moscow has pursued to boost its relations with Iran, as an opposite actor to the role of the US in the region. Tehran has played a significant role in Russian foreign policy, as a card in dealing with the US. Meanwhile, the United States and Russia’s competition has spread in the Middle East,. Since the principles of Iran’s foreign policy toward the Middle East have concentrated to undermine what sees US order, Tehran has improved its relationship with Russia. This paper presents the relations among Iran, Russia, and the US under an interlocked cycle, and analyzes the influence of Moscow-Washington rivalry on the Iran-Russia ties.
اسپوتنیک فارسی (2017)، رهبر ایران: همکاری ایران و روسیه، آمریکا را منزوی می کند، https://ir.sputniknews.com/russia/201711012977610-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87-%D9%85%D9%84%D8%A7%D9%82%D8%A7%D8%AA/
ایرنا (1395)، دنیای امروز و ضرورت های توسعه توان دفاعی کشور/ نگاه سیاسی و اقتصادی روزنامه ها، https://www.irna.ir/news/82213120/%D8%AF%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D9%88-%D8%B6%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87-%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D9%81%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D9%83%D8%B4%D9%88%D8%B1-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%DB%8C
بوگدانف، میخائیل(1396)، «اشتباه ما این بود که به آمریکایی‌ها اعتماد کردیم»، فصنامه مطالعات سیاست خارجی تهران، سال دوم، شماره هفتم دیپلماسی ایرانی (1394)، مهمترین نکته رهبر انقلاب در دیدار با پوتین، http://irdiplomacy.ir/fa/news/1954069/%D9%85%D9%87%D9%85%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D9%86%DA%A9%D8%AA%D9%87-%D8%B1%D9%87%D8%A8%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%A8%D8%A7-%D9%BE%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%86
خامنه ای سید علی (1393)، ۲۰ جمله از رهبر انقلاب درباره موضع جمهوری اسلامی نسبت به اسرائیل، https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=28850&p=2 خامنه ای سید علی (1390)، :بیانات در حرم مطهر رضوی در آغاز سال ۹۰، https://farsi.khamenei.ir/newspart-print?id=11804&nt=2&year=1390&tid=1648
خامنه ای سید علی (1394)، بیانات در دیدار فرماندهان و کارکنان نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و خانواده‌های آنان، https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=31024
ساژین، ولادیمیر (2017)، «روسیه – ایران: نتایج سال 2016» اسپوتنیک، در https://ir.sputniknews.com/opinion/201701042114955/
رحیم صفوی، یحیی، (1387)، «وحدت جهان اسلام، چشم انداز آینده»، موسسه آینده پژوهی جهان اسلام، شکیب، تهران روزنامه کیهان (29/11/1391)، «حمایت از سوریه چه ربطی به دفاع از خوزستان دارد؟!»، شماره پیاپی 20432
کولایی الهه و سلطانی نژاد محمد (1395)، علل و انگیزه های عملیات نظامی روسیه در سوریه، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره 73، پاییز 95
کولایی، الهه (1390)، "روابط روسیه و آمریکا در پرتو سیاست از سرگیری اوباما"، مطالعات اوراسیای مرکزی، سال چهارم، شماره 9،
کولایی الهه، کاویانی پیمان، عفیفیه عابدی (1397)، دگرگونی و تداوم در سیاست خاورمیانه ای روسیه، رانه ها، دستاوردها و چالش ها، فصلنامه رهیافت های سیاسی و بین المللی، دوره 10 شماره 2،
کولایی، الهه (1396)، «فراز و فرود روابط ایران و روسیه 1990-2016»، فصلنامه مطالعات روابط بین الملل، سال دهم شماره 4
Alterman Jon B. Russia(2017), the United States, and the Middle East, Center for Strategic and International Studies (CSIS), in: https://www.csis.org/analysis/russia-united-states-and-middle-east
Asseburg, Muriel & Wimmen, Heiko .(2013). The civil war in Syria and the impotence of International politics, In: Marc v. Boemcken et al. (ed.): Peace Report, LIT-Verlag
Bachner Michael (2018), Tehran Rejects Russian Call for Iranian Forces to Eventually Leave Syria, Times of Israel, https://www.timesofisrael.com/tehran-rejects-russian-call-for-iranian-forces-to-eventually-leave-syria.
Baev, Pavel.K (2015), Russia’s policy in the Middle East imperilled by the Syrian intervention, The Norwegian Peacebuilding Resource Centre Dannreuther Roland, Russia and the Arab Spring: Supporting the Counter-Revolution, Journal of European Integration, 2015, Vol. 37, No. 1, 77–94
Duke, S (2004), The European Security Strategy in a Comparative Framework: Does it Make for Secure Alliances in a Better World, European Foreign Affairs Revue, Vol. 9, No. 4.pp.459-481
Freedman, Robert O.(2006). Russia, Iran and the Nuclear Question: The Putin Record, The Strategic Studies Institute(SSI) of the U.S. Army War College, pp.1-54, in: http://www.strategicstudiesinstitute.army.mil/pdffiles/pub737.pdf Ilan
Goldenberg, Julie Smith (2017), U.S.-Russia Competition in the Middle East Is Back, Foreign Policy, in: https://foreignpolicy.com/2017/03/07/u-s-russia-competition-in-the-middle-east-is-back/
Katz Yaakov and Bohbot Amir (2017). How Israel Sold Russia Drones to Stop Missiles From Reaching Iran, Jerusalem Post.
Keinon Heber (2016). “Putin Reaffirms Israel-Russia Ties”, Jerusalem Post, in: https://www.jpost.com/israel-news/politics-and-diplomacy/putin-reaffirms-mutual-ties-470690
Kozhanov, Nokolay, (2015), “Understanding the Revitalization of Russian-Iranian Relations”, Carnegie, in: http://carnegieendowment .org/files
John J. Mearsheimer (2001), “The Tragedy of Great Power Politics”, W.W. Norton company Ltd, New York,
J. Blank, Stephen (2011), Russian Military Politices & Russia's 2010 Defense Doctrine, Strategic Studies Institute (SSI), United States.
Mariya Y. Omelicheva (2012), “Russia’s Foreign Policy toward Iran: A Critical Geopolitics Perspective”, Journal of Balkan and Near Eastern Studies ,Vol. 14, No. 3, September 2012, pp. 331–344
Mousavi Hamed and Naeni Amin (2019), Iran and Russia Pivot to the East: Was It U.S. Pressure?, Middle East Policy, Vol. XXVI, No. 3,
Reuters (2018), Russia establishing permanent presence at its Syrian bases: RIA, https://www.reuters.com/article/us-mideast-crisis-syria-russia-bases/russia-establishing-permanent-presence-at-its-syrian-bases-ria-idUSKBN1EK0HD
Rodman David (2015) Russia and Israel in the changing Middle East, Israel Affairs, Volume 21:1, pp: 45-64
Russia today (2017), Russian weapons sales to Middle East soar, in: https://www.rt.com/business/410410-russias-arms-sales-middle-east/ Qiblawi Tamara, All Foreign Forces to Leave Syria, Putin Tells Assad, CNN, May 18, 2018, https://edition.cnn.com/2018/05/18/middleeast/assad-putin-intl/index.html
Shlapentokh Dmitry (2011), Putin's Moscow approach to Iran: Between pragmatism and fear, Journal of Balkan and Near Eastern Studies 13(2):189-213
Sladden James, Wasser Becca, Connable Ben, Grand-Clement Sarah(2017), “Russian Strategy in the Middle East, rand, corporation in: https://www.rand.org/pubs/perspectives/PE236.html
Syria Study Group Final Report (2019), The United States Institute of Peace, in: https://www.usip.org/syria-study-group-final-report
Tatev M. Antonyan (2017). Russia and Iran in the Syrian Crisis: Similar Aspirations, Different Approaches, Israel Journal of Foreign Affairs 11, no. 3 (2017): 337-348.
Tarock Adam, (2017), “Russo–Iranian Relations in the Post-Soviet Era,” Diplomacy and Statecraft 28, no. 3: 518-537.
Trenin, Dimitry (2017) “Putin's Plan for Syria How Russia Wants to End the War”, Foreign affairs, https://www.foreignaffairs.com/articles/syria/2017-12-13/putins-plan-syria?cid=nlc-fa_fatoday-20171213.
Trenin, Dimitry. Malashenko, Alexey, (2010), “Iran; A view from Moscow”, Carnedie endowment. Carnegieendowement.org
Waltz Kenneth N., “Why Iran Should Get the Bomb: Nuclear Balancing Would Mean Stability,” Foreign Affairs 91, no. 4 (2012): 2-5.
Wasser Becca (2019), The Limits of Russian Strategy in the Middle East, Rand, in: https://www.rand.org/pubs/perspectives/PE340.html
Zakaria, Fareed (1998), “From Wealth to Power: The Unusual Origins of American’s World Role”, Princeton, NJ: Princeton University Press
_||_