بررسی وضعیت استقراض خارجی ایران در دوره مظفرالدین شاه
محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی
دکتر مصیب عباسی
1
(استادیار دانشگاه گلستان)
کلید واژه: استقراض خارجی, مظفرالدین شاه, دوره قاجاریه- انگلیس و روسیه,
چکیده مقاله :
مطالعات صورت گرفته در زمینه وضعیت اقتصادی ایران در عصر ناصرالدین شاه نشان می‌دهد که شاه و دولتمردان این عهد نتوانستند با اتخاذ راهکارهای علمی، عملی کشور را از بحران مالی و کسری بودجه برهانند. لاجرم برای تأمین پول مورد نیاز به استقراض خارجی روی آوردند با ترور ناصرالدین شاه و روی کار آمدن مظفرالدین شاه ،این میراث شوم گریبانگیر این شاه پیر نیز گردید. ناتوانی در افزایش درآمد از طریق مدیریت صحیح و زود بازده منابع مالی و عدم اجازه به رجال صاحب دانش و روش برای اصلاحات مالی، شرایط را برای ورود به جاده استقراض خارجی فزونی بخشید. راهی که ناصرالدین شاه گشود توسط این شاه پیر گسترش یافت. زیرا شرایط سیاسی- اجتماعی و اقتصادی ایران در عصر مظفرالدین شاه بحرانی‌تر از ماقبل است. بررسی و تحلیل استقراض خارجی ایران در این عهد و تأثیر آن بر کشور مسئله اصلی این تحقیق است. پژوهش صورت گرفته نشان می‌دهد که مظفرالدین شاه و دولتمرمردان به مراتب ضعیف‌تر از گذشته عمل نموده و در چنگ و کشا و قوس انگلیس و اعتراضات مردمی و انتقاد اصحاب قلم و دانش و سیاست و خردورزی گرفتار شده و با اخذ وام‌های متعدد از روس و انگلیس و هزینه آن در محل‌های غیر ضرور یک کشور مفلس و فرومانده را تحویل نوگرایان مشروطه خواه دادند.
The studies carried out on Iran`s economic condition in Naseraddin Shah`s era show that the King and Statesmen could not save the country from financial crisis and fund shortage not using practical and scientific strategies. Consequently, in order to finance the required money, they petitioned for foreign loans. After Naseraddin Shah`s assassination, Mozaffaradin Shah came to power and this catastrophic heritage put the old king into trouble. The inability in increasing income through proper management and short return financial resources and not allowing knowledgeable statesmen to do financial reforms rose foreign indebtedness as Iran`s socio- economic and political conditions in Mozaffaradin Shah`s era were more critical than before. The purpose of this study is to analyze Iran`s foreign indebtedness in this era and its effect on the country. The study shows that Mozaffaadin Shah and his Statesmen run the country more poorly than the previous ones. Engaged in England`s tricks, nation`s protest and elite and journalists` criticism, they borrowed variously from Russia and England to spend on unnecessary allocations. Accordingly, a very poor and endangered country was given to Mashrote.
