محیط‌زیست

دسترسی آزاد مقاله

1 - تدوین پروتکل آموزشی مبتنی بر فرهنگ محیط‌زیستی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهین شهر
احسان شجاعی نرگس عطریان مهری مهدیخانی

هدف این پژوهش تدوین پروتکل آموزشی مبتنی بر فرهنگ محیط‌زیستی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهین‌شهر است. پژوهش کاربردی و به روش ترکیبی از نوع اکتشافی متوالی است. در راستای تدوین پروتکل آموزشی مبتنی بر فرهنگ محیط‌زیستی کیفی و در قالب یک پژوهش نیمه آزمایشی با پیش‌آزمون و پس چکیده کامل

هدف این پژوهش تدوین پروتکل آموزشی مبتنی بر فرهنگ محیط‌زیستی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهین‌شهر است. پژوهش کاربردی و به روش ترکیبی از نوع اکتشافی متوالی است. در راستای تدوین پروتکل آموزشی مبتنی بر فرهنگ محیط‌زیستی کیفی و در قالب یک پژوهش نیمه آزمایشی با پیش‌آزمون و پس‌آزمون و گروه کنترل، در راستای تعیین اعتبار اجرایی پروتکل، کمی است. جامعه آماری در بخش کیفی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهین‌شهر در سال 1400 و متون مرجع در بازه زمانی 1380 تا 1399 و در بخش کمی متخصصان مداخلات آموزشی فرهنگ محیط‌زیستی و دانشجویان در سال 1400 است. از جوامع آماری به روش نمونه‌گیری هدفمند در بخش کیفی 20 دانشجو و 11 مرجع و در بخش کمی نیز از بین متخصصان مداخلات آموزشی فرهنگ محیط‌زیستی تعداد 5 نفر و از میان دانشجویان تعداد 30 نفر انتخاب شدند. نتایج نشان داد دو تم عوامل فردی شامل افزایش آگاهی محیط‌زیستی، اصلاح نگرش محیط‌زیستی و افزایش انگیزه محیط‌زیستی و عوامل موقعیتی شامل استفاده از امکانات شخصی در جهت حفظ محیط‌زیست، تقویت مسئولیت‌پذیری و ایجاد فشار اجتماعی وجود دارد. بر اساس تم‌های اصلی پروتکل آموزشی تدوین‌شده مبتنی بر فرهنگ محیط‌زیستی بر فرهنگ محیط‌زیستی و ابعاد آن (آگاهی، نگرش و عملکرد) از نظر اعتبار اجرایی بر دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهین‌شهر تأثیرگذار است. ازاین‌رو می‌توان مدعی بود مفید است که به‌منظور ارتقاء فرهنگ محیط‌زیستی دانشجویان از بسته آموزشی مبتنی بر فرهنگ محیط‌زیستی استفاده شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2 - چالش‌های محیط زیستی پسماندها در حقوق بین الملل
زینب پورخاقان شاهرضایی زهراسادات حسینی

امروزه، خطرهای محیط‌زیستی ناشی از سوء مدیریت پسماندها به عنوان یکی از مشکلات اساسی در کشورهای جهان محسوب می‌شود. با رشد روز افزون تکنولوژی، مدیریت زباله‌ها و پسماندها، از مباحث مهم در زمینه قوانین بین‌المللی محیط‌زیستی بوده که تنها شامل حفاظت از طبیعت و محیط‌زیست نبوده چکیده کامل

امروزه، خطرهای محیط‌زیستی ناشی از سوء مدیریت پسماندها به عنوان یکی از مشکلات اساسی در کشورهای جهان محسوب می‌شود. با رشد روز افزون تکنولوژی، مدیریت زباله‌ها و پسماندها، از مباحث مهم در زمینه قوانین بین‌المللی محیط‌زیستی بوده که تنها شامل حفاظت از طبیعت و محیط‌زیست نبوده و باید به عنوان یک مجموعه از هنجارها، نهادها و شیوه‌های طراحی شده برای مدیریت پسماندهای مختلف در ابعاد جهانی محسوب شود. در این مقاله با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، چالش‌های محیط‌زیستی پسماندها در حقوق بین‌الملل بررسی می‌شود. روش کار این مقاله به صورت کتابخانه‌ای بوده و با بررسی پژوهش‌های انجام شده و همچنین قوانین و مقررات بین‌المللی موجود در زمینه پسماندها انجام شده است. در زمینه نتایج حاصل از پژوهش می‌توان عنوان نمود که آلودگی‌های ناشی از پسماندها یکی از دغدغه‌های اساسی بشر بوده و سندهای بین‌المللی متعددی در ارتباط با چالش‌های محیط‌زیستی ناشی از پسماندها چه در ابعاد داخلی کشورها و چه در ابعاد بین‌المللی به تصویب رسیده که سبب ایجاد مسئولیت‌های محیط‌زیستی برای دولت‌ها می‌گردد. همچنین با پیشرفت تکنولوژی و ایجاد پسماندهای الکترونیکی، چالش‌های جدیدی در زمینه محیط‌زیست و حفاظت از آن برای کشورها ایجاد شده که بازیافت نمودن آن‌ها از عوامل مهم در زمینه مدیریت پسماندها بوده است. می‌توان عنوان نمود که موضوع پسماندها موضوعی داخلی و محدود به قوانین و سیاست‌های هر کشور خاص نبوده و نیازمند همکاری تمامی کشورهاست و پیشنهاد می‌شود که سازمان‌های ذیربط در زمینه ایجاد یک رویه واحد در زمینه مدیریت پسماند با دارا بودن ضمانت اجرای قوی اقدام نمایند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

3 - شناسایی عوامل زمینه¬ای موثر بر مدیریت فرهنگ محور محیط زیست از طریق رسانه
رضا خلیلی فایزه تقی پور زهرا جعفری

پژوهش حاضر به شناسایی عوامل زمینه‌ای موثر بر مدیریت فرهنگ محور محیط‌زیست از طریق رسانه می‌پردازد. بدین منظور در پارادایم تفسیری مبتنی بر روش‌شناسی کیفی، با استفاده ازروش تحلیل محتوای کیفی پژوهش انجام شد. نمونه آماری به صورت هدفمند وابسته به معیار، انتخاب و شامل 31 مصاحب چکیده کامل

پژوهش حاضر به شناسایی عوامل زمینه‌ای موثر بر مدیریت فرهنگ محور محیط‌زیست از طریق رسانه می‌پردازد. بدین منظور در پارادایم تفسیری مبتنی بر روش‌شناسی کیفی، با استفاده ازروش تحلیل محتوای کیفی پژوهش انجام شد. نمونه آماری به صورت هدفمند وابسته به معیار، انتخاب و شامل 31 مصاحبه‌ی عمیق و نیمه‌ساختاریافته با صاحب‌نظران رسانه و محیط‌زیست، فرهنگ و رسانه، کارشناسان سازمان حفاظت محیط‌زیست و سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان بود. معیار انتخاب این افراد تجربه، تخصص وسابقه کار در این حوزه بوده است. برای ارزیابی اعتبار، مصاحبه‌شوندگان تفسیر مصاحبه‌ها را تأیید کردند و در پایان خلاصه‌ای از الگوی ‏صورت‌‎بندی‌شده به ‏چند نفر از متخصصان، ارائه و ‏نظرهای آن‌ها برای اصلاح ‏و ‏تعدیل جمع‌آوری شد. پس از پیاده‌سازی مصاحبه‌ها، مقوله اصلی پژوهش «رسانه و ارتقاء فرهنگ محیط‌زیست و منابع طبیعی» نام گرفت. شرایط زمینه‌ای در ارتقاء فرهنگ حفظ محیط‌زیست و منابع طبیعی شامل برخورد غیر علمی مدیران با رسانه؛ فراگیر نبودن امکانات رسانه‌ها؛ عدم اعتقاد به رسانه‌ای نمودن فعالیت‌ها؛ رعایت جوانب امنیتی؛ موازی بودن فعالیت‌های محیط‌زیست و منابع طبیعی؛ کمبود رسانه‌های محیط‌زیستی و نقش ضعیف سازمان‌های مردم نهاد بود؛ همچنین در شرایط اقتصادی و مدیریتی عوامل کمبود اعتبارات و نبود نظام ارتباطی رسانه و محیط‌زیست بود که از مراحل کدگذاری به‌دست آمد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

4 - تأثیر جهانی‌شدن ارتباطات بر گرایش شهروندان به حفظ محیط زیست (مورد تجربی ساکنین شهر تهران)
مریم رضایی سید یعقوب موسوی

با افزایش آلودگی‌های محیطی و تخریب فزاینده زیست‌بوم توجه و نگرانی جامعه‌ها متوجه علل، پیامدها و نیز راه‌های کاهش آن شده است. عوامل مختلفی در کاهش شرایط تهدید کننده فوق دخالت دارند. پژوهش حاضر با تأکید بر نقش رسانه‌ها و جهانی‌شدن ارتباطات به مطالعه گرایش به حفظ و حراست ا چکیده کامل

با افزایش آلودگی‌های محیطی و تخریب فزاینده زیست‌بوم توجه و نگرانی جامعه‌ها متوجه علل، پیامدها و نیز راه‌های کاهش آن شده است. عوامل مختلفی در کاهش شرایط تهدید کننده فوق دخالت دارند. پژوهش حاضر با تأکید بر نقش رسانه‌ها و جهانی‌شدن ارتباطات به مطالعه گرایش به حفظ و حراست از محیط‌زیست در بین شهروندان ساکن در شهر تهران می‌پردازد. روش مطالعه در این بررسی از نوع پیمایش است. تعداد 277 نفر از ساکنین شهر تهران در سه منطقه یک، پنج و چهارده شهری انتخاب شدند. برای تحلیل داده‌های به‌دست‌آمده از آزمون تحلیل همبستگی و رگرسیون چند متغیره استفاده‌شده است. یافته‌های آزمون تحلیل همبستگی نشان می‌دهد که بین جهانی‌شدن ارتباطات و گرایش به حفظ محیط‌زیست رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

5 - تحلیلی بر نقش هنر - رسانه پویانمایی در آموزش حفاظت محیط‌زیست
غلامحسین کرمی

اصل پنجاهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به صراحت حفاظت از محیط‌زیست را یک وظیفه عمومی می‌داند، اما علیرغم این تصریح قانونی وضعیت محیط‌زیست در ایران نگران کننده است. از سویی رسانه‌های ارتباطی و اطلاع‌رسانی در آموزش، اصلاح سبک زندگی و رفتار اجتماعی مردم نقش برجسته و مم چکیده کامل

اصل پنجاهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به صراحت حفاظت از محیط‌زیست را یک وظیفه عمومی می‌داند، اما علیرغم این تصریح قانونی وضعیت محیط‌زیست در ایران نگران کننده است. از سویی رسانه‌های ارتباطی و اطلاع‌رسانی در آموزش، اصلاح سبک زندگی و رفتار اجتماعی مردم نقش برجسته و ممتازی دارند. این مقاله که یک تحقیق کیفی و توصیفی است به بررسی جایگاه رسانه به‌ویژه هنر ـ رسانه انیمیشن در آموزش محیط‌زیست می‌پردازد و سعی دارد اهمیت این رویکرد آموزشی را در تشویق و ترغیب مخاطبان به حفظ و توسعه محیط‌زیست بررسی نماید. گرچه در کشور ما به‌طورکلی ظرفیت‌های ارتباطی انیمیشن تاحدودی ناشناخته مانده است، اما نقش آن در آموزش‌های محیط‌زیست هر روز نمایان‌تر می‌شود. مقاله ضمن بیان ویژگی‌های پویانمایی و راهبردهای تولید آن برای آموزش محیط‌زیست، پیشنهاد می‌نماید متخصصان انیمیشن و محیط‌زیست با تشکیل گروه‌های مشترک کاری، مطالعاتی را برای طراحی، تولید و ارزشیابی انیمیشن‌های آموزشی در زمینه محیط‌زیست و منابع‌طبیعی پایه‌گذاری نمایند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

6 - شهروندی محیط‌زیستی و تحلیل رفتار شهروندی در شهر قزوین
ناصر برک پور فاطمه جهان سیر

شهروندی محیط‌زیستی به معنای داشتن دانش، نگرش‌ها و مهارت‌هایی در زمینه محیط‌زیست شهری است، به طوری که این موارد به رفتار طرفدار محیط‌زیست منجر شود. شهروندان با رفتارهای محیط‌زیستی، بیشترین مسئولیت را در قبال محیط شهری و بنابراین حفظ ارزش‌های طبیعی، تاریخی و میراثی آن دار چکیده کامل

شهروندی محیط‌زیستی به معنای داشتن دانش، نگرش‌ها و مهارت‌هایی در زمینه محیط‌زیست شهری است، به طوری که این موارد به رفتار طرفدار محیط‌زیست منجر شود. شهروندان با رفتارهای محیط‌زیستی، بیشترین مسئولیت را در قبال محیط شهری و بنابراین حفظ ارزش‌های طبیعی، تاریخی و میراثی آن دارند. این پژوهش، با هدف کلی شناسایی و تحلیل زمینه‌های شکل‌دهنده رفتار محیط‌زیستی شهروندان، در زمره تحقیق‌های پیمایشی و همبستگی قرار می‌گیرد. جامعه آماری آن کلیه شهروندان شهر قزوین هستند که بر اساس فرمول کوکران تعداد اعضای نمونه، 233 نفر تعیین شده است. به منظور تحلیل سؤال‌های پرسش‌نامه از آزمون کای‌دو یک‌بعدی و جهت استخراج روابط همبستگی میان متغیرها از آزمون همبستگی اسپیرمن و کروسکال ـ والیس استفاده شده است. نتایج حاصل از پژوهش، بیان‌گر پایین‌بودن سطح رفتار شهروندی محیط‌زیستی شهروندان است. مهم‌ترین عوامل مؤثر در این موضوع، پایین‌بودن سطح دانش محیط‌زیستی شهروندان و ناکارآمدی عوامل زیرساختی و قانونی کافی جهت بروز این رفتارها است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

7 - شناسایی راهکار های ملی اﺛﺮﮔﺬار ﺑﺮ ﺗﻮسعه فرهنگ محیط زﻳﺴﺖ در سازمان‌های ورزشی
سید فرزاد میرحسینی سید مصطفی طیبی ثانی حیدر لطفی افسانه روحانی

10.30495/jism.2023.73708.1046

هدف از مطالعه حاضر بررسی اثرات توسعه فرهنگ محیطزیست در سازمانهای ورزشی میباشد. ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ از ﻧﻈﺮ روش ﺗﺤﻘﻴﻖ توصیفی-تحلیلی از ﻧﻮع ﭘﻴﻤﺎﻳﺸﻲ است که به لحاظ هدف جزو تحقیقات کاربردی محسوب می‌شود. در این تحقیق از روش دلفی به عنوان روش تحقیق کیفی برای تدوین عوامل اثر گذار بر توس چکیده کامل

هدف از مطالعه حاضر بررسی اثرات توسعه فرهنگ محیطزیست در سازمانهای ورزشی میباشد. ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ از ﻧﻈﺮ روش ﺗﺤﻘﻴﻖ توصیفی-تحلیلی از ﻧﻮع ﭘﻴﻤﺎﻳﺸﻲ است که به لحاظ هدف جزو تحقیقات کاربردی محسوب می‌شود. در این تحقیق از روش دلفی به عنوان روش تحقیق کیفی برای تدوین عوامل اثر گذار بر توسعه فرهنگ محیط‌زیست در سازمان‌ها و تدوین پرسشنامه بخش کمی استفاده گردید. در بخش کمی نیز از نتایج روش دلفی پرسشنامه‌ای طراحی گردید تا میزان توسعه و بکارگیری فرهنگ محیط‌زیست در جامعه آماری را بررسی نمائیم. جامعه آماری در بخش کیفی شامل کلیه متخصصان در حوزه فرهنگ محیط‌زیست سازمانی است که تعداد 20 نفر از 6 سازمان با استفاده از روش نمونه‌گیری گلوله برفی انتخاب شدند. در بخش کمی نیز جامعه آماری تحقیق شامل کارکنان ادارات ورزشی، اساتید و داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن دکتری و ارشد مدیریت ورزشی دانشگاه آزاد می‌باشد. براساس روش نمونه‌گیری تصادفی و جدول کرجسی و مورگان 297 نفر از جامعه آماری (1300 نفر) به عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب شدند. یافته‌های تحقیق در بخش کیفی 43 گویه موثر بر توسعه فرهنگ محیط‌زیست سازمانی را شناسایی نمود که با انجام آزمون تحلیل عاملی اکتشافی این گویه‌های در قالب شش عامل اصلی توانستند 34/65 درصد از واریانس کل را تببین نمایند. همچنین نتایج نشان داد که کلیه این عامل‌ها بر توسعه فرهنگ محیط‌زیست موثر هستند. و در نهایت پیشنهاداتی برای توسعه هر چه بیشتر این عوامل در راستای توسعه فرهنگ محیط‌زیست ارائه گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

8 - رژیم حقوقی حفاظت محیط زیست آبراه های بین المللی با تأکید بر تنگه هرمز
سید عباس پور هاشمی اکرم نعمتی فلورا حیدری

از آن جا که آبراه های بین المللی از منظر ژئوپلیتیک و حقوق بین الملل دارای اهمیت زیادی در روابط بین الملل است، بنابراین، حفاظت محیط زیست آن ازجایگاه ویژه ای برخوردار می باشد. استفاده و بهره برداری از منابع واقع در آبراه های بین المللی و حفاظت محیط زیست آن، از مسایل مهم چکیده کامل

از آن جا که آبراه های بین المللی از منظر ژئوپلیتیک و حقوق بین الملل دارای اهمیت زیادی در روابط بین الملل است، بنابراین، حفاظت محیط زیست آن ازجایگاه ویژه ای برخوردار می باشد. استفاده و بهره برداری از منابع واقع در آبراه های بین المللی و حفاظت محیط زیست آن، از مسایل مهم حقوق بین الملل معاصر می باشد. آبراه های بین المللی شامل دریاچه ها، رودخانه ها و تنگه های بین المللی است که میان دو یا چند کشور واقع شده اند. تنگه های بین المللی یکی از مهم ترین مصادیق آبراه های بین المللی است که به طور اساسی برای کشتیرانی تجاری یا نظامی کشور ها علاوه بر کشور های ساحلی نیز مورد استفاده قرار می گیرند. بنابر این، وضعیت حقوقی تنگه هرمز که از تنگه های بین المللی محسوب می شود، متأثر از حقوق آبراه های بین المللی است. از اینرو در مقاله حاضر سعی شده است که حفاظت محیط زیست آبراه های بین المللی با تأکید بر تنگه هرمز، مورد بررسی مطالعاتی و کتابخانه ای قرار گیرد و با توجه به اهمیت استراتژیک تنگه هرمز در ایران و نقش ژئوپلتیک آن، در بخش اول به رژیم حقوقی آن، من جمله امکان مسدود نمودن تنگه هرمز توسط ایران و در بخش دوم حفاظت محیط زیست تنگه هرمز از منظر حقوق الزام آور و غیر الزام آور بررسی شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

9 - تأثیر تغییرات ساختاری و سرمایه انسانی بر رابطه آلودگی محیط‌زیست و رشد اقتصادی در کشورهای حوزه منا با دو روش GMM و PVAR
اعظم حاجی آقاجانی کامبیز هژبر کیانی علی امامی میبدی کامبیز پیکارجو

در دهه‌های اخیر تحقیقات بسیاری بر بررسی اثرات مستقیم و غیرمستقیم سرمایه انسانی و تغییرات ساختاری بر رشد اقتصادی تمرکز کرده‌اند و دیدگاه‌ها و نظرات متفاوتی در این خصوص ارائه‌شده است. آلودگی محیط زیست نیز به‌عنوان یکی از عوامل غیرمستقیم مؤثر بر رشد اقتصادی مورد تأکید قرار چکیده کامل

در دهه‌های اخیر تحقیقات بسیاری بر بررسی اثرات مستقیم و غیرمستقیم سرمایه انسانی و تغییرات ساختاری بر رشد اقتصادی تمرکز کرده‌اند و دیدگاه‌ها و نظرات متفاوتی در این خصوص ارائه‌شده است. آلودگی محیط زیست نیز به‌عنوان یکی از عوامل غیرمستقیم مؤثر بر رشد اقتصادی مورد تأکید قرارگرفته است؛ اما دراین‌بین نباید از محدودیت های پیش روی طرفداران نظریه تأثیر به‌کارگیری سرمایه انسانی و تغییرات ساختاری در جهت کاهش آلودگی محیط زیست به‌منظور نیل به اهداف و سیاست گذاری های توسعه اقتصادی غافل ماند. بر این اساس، با توجه به اینکه رشد اقتصادی یکی از اهداف مهم کشورهاست و بررسی و تعیین علل رشد اقتصادی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است، هدف از این تحقیق، بررسی تأثیر شوک های تغییرات ساختاری و سرمایه انسانی بر ارتباط آلودگی محیط‌زیست و رشد اقتصادی می‌باشد که با استفاده از داده های 15 کشور حوزه منا در دوره زمانی 2000 تا 2016 و با به‌کارگیری دو روش گشتاورهای تعمیم‌یافته (GMM) و خود رگرسیون برداری پانل (PVAR) انجام‌شده است. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد، آلودگی محیط‌زیست تأثیر منفی و معنی‌داری بر رشد اقتصادی در نمونه موردبررسی دارد؛ همچنین وجود شوک های هم‌زمان سرمایه انسانی و تغییرات ساختاری نقش تعدیل‌کننده در تأثیر منفی آلودگی محیط‌زیست بر رشد اقتصادی کشورهای حوزه منا داشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

10 - بررسی عوامل مؤثر در اتخاذ روش‌های حسابداری‌مدیریت‌زیست ‌محیطی(EMA)
سیدامین عالمشاه

حسابداری‌مدیریت‌زیست‌محیطی(EMA[i])، به عنوان شاخه‌ی درون سازمانیِ حسابداری‌محیط‌زیست، یک سامانه‌ی اطلاعاتی قوی است که مدیریت را برای کنترل بهینه‌ی مصرف مواد خام، آب، جریانات انرژی و سوخت، ایجاد و دفع ضایعات و پسماند، و پیشگیری از آلودگی محیط‌زیست یاری می‌رساند. EMA، به چکیده کامل

حسابداری‌مدیریت‌زیست‌محیطی(EMA[i])، به عنوان شاخه‌ی درون سازمانیِ حسابداری‌محیط‌زیست، یک سامانه‌ی اطلاعاتی قوی است که مدیریت را برای کنترل بهینه‌ی مصرف مواد خام، آب، جریانات انرژی و سوخت، ایجاد و دفع ضایعات و پسماند، و پیشگیری از آلودگی محیط‌زیست یاری می‌رساند. EMA، به عنوان ابزار نوین مدیریت، از طریق ارتقای پاسخگوئی زیست‌محیطی، عملکرد زیست‌محیطی و مالی سازمان را بهبود می‌بخشد. این تحقیق با محوریت EMA با هدف شناسایی عوامل مؤثر در اتخاذ روش‌های حسابداری‌مدیریت‌زیست‌محیطی اجرا شده است. به منظور تحقق هدف تحقیق، اقدام به ساخت 6فرضیه شده است. جهت آزمون فرضیه‌ها، پرسشنامه تهیه و ارسال گردیده و پاسخ‌ها توسط آزمون T تک‌نمونه‌ای مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفته است. نتایج نشان می‌دهد که 1)اولویت پایین حسابداریِ هزینه‌های زیست‌محیطی، 2)مقاومت در برابر تغییر روش‌های سنتی، 3)کارایی یا ملاحظات مخارج و منافع، 4)محدویت منابع و نیروی متخصص، 5)دشواریِ جمع‌آوری و تخصیص هزینه‌های زیست‌محیطی و 6)فشار خارجی عواملی هستند که بر فرایند تصمیم‌گیری در مورد اتخاذ یا عدم‌اتخاذ روش‌های EMA تأثیرگذارند. درپایان با توجه به نتایج، پیشنهاداتی به منظور به‌کارگیری این روش‌ها به مخاطبان ارائه گردیده است. صرفنظر از بسط نظری این حوزه از پژوهش؛ نتایج و یافته‌های این تحقیق؛ چالش‌ها، فرصت‌های استفاده‌ و موارد کاربردیِ EMA در صنایع ایرانی را تأیید نمود. روش این تحقیق براساس هدف، روش کاربردی‌ـ‌توسعه‌ای بوده و از نظر ماهیت، توصیفی‌ـ‌پیمایشی است و در مسیر گردآوری اطلاعات و تجزیه‌وتحلیل، ترکیبی از روش‌های کتابخانه‌ای و میدانی شامل فیش‌برداری، مشاهده، مصاحبه باز، پرسشنامه(طیف لیکرت)، فرمول کوکران، ضریب آلفای کرونباخ و آزمون Tتک‌نمونه‌ای استفاده شده است. درضمن برای انجام کلیه‌ی آزمون‌ها، نرم‌افزار SPSS به کار رفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

11 - پیش‌بینی جریان بر پایه‌ عدم قطعیت‌های موجود و ارزیابی نوسانات جریان زیست‌محیطی روی اکوسیستم‌ منابع تجدیدشونده حوضه سد طالقان
زهرا نفریه مهدی سرائی تبریزی حسین بابازاده حمید کاردان مقدم

10.30495/jrnr.2022.69887.10263

اهمیت بقای نسل گونه‌های نادر و حفظ تنوع زیستی کشور برای آیندگان و چرخه اکوسیستم با وجود محدودیت‌های منابع آب سطحی لزوم برنامه‌ریزی منابع آبی را نشان ‌می‌دهد. مولفه‌ مهم در بهینه‌سازی و مدیریت آب سطحی، پیش بینی های بلند‌مدت و کوتاه مدت جریان رودخانه است. پژوهش حاضر ب چکیده کامل

اهمیت بقای نسل گونه‌های نادر و حفظ تنوع زیستی کشور برای آیندگان و چرخه اکوسیستم با وجود محدودیت‌های منابع آب سطحی لزوم برنامه‌ریزی منابع آبی را نشان ‌می‌دهد. مولفه‌ مهم در بهینه‌سازی و مدیریت آب سطحی، پیش بینی های بلند‌مدت و کوتاه مدت جریان رودخانه است. پژوهش حاضر به منظور دستیابی به این مهم به مقایسه عملکرد دو مدل شبکه بیزینBN و شبکه عصبی MLP، طی هفده الگوی ساختاری پرداخت. سپس مقادیر زیست‌محیطی و شرایط زیستی آبزیان بررسی شد. داده های ماهانه هواشناسی و همچنین حجم آب انتقالی از پنج ایستگاه هیدرومتری ورودی به سد طالقان از سال 1385 تا 1397 به‌عنوان داده ورودی به مدل‌ها معرفی گردید و رواناب ورودی به سد به‌عنوان پیش بینی شونده لحاظ شد. در مرحله بعد با استفاده از روش هیدرولوژیک تنانت دبی‌های‌ ‌زیست‌محیطی محاسبه گردید و احتمال وقوع این دبی‌ها در داده‌های ثبتی و هفده الگو در محیط نرم افزار Easyfit محاسبه شد. سپس مقایسه‌ الگوهای منتخب با توجه به احتمال وقوع و معیار‌های شاخص، ضریب نش- ساتکلیف، جذر خطای میانگین مربعات و متوسط خطای پیش‌بینی مطلق انجام شد. با وجود 43/3 درصد تشابه بهترین الگو مدل BN در برابر 80 درصد تشابه در مدل MLP، مدل BN با معیار شاخص بهتر (3/98- ، 17/3 و 0/06) در مقابل مقادیر شاخص در مدل MLP (23/9 ،-10/3 و 122/3) دقت بهتری داشته است. همچنین مشخص شد حوضه با خطر ‌زیست‌محیطی مواجه است، زیرا مقادیر پیشنهادی برای جریان زیست‌محیطی در بعضی از ماه‌ها در طول دوره مطالعاتی از کل رواناب بیشتر بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

12 - تأثیر یادگیری اجتماعی بر رفتارهای مخرب محیط‌زیست در کشاورزان با تأکید بر نقش آموزش‌های ترویجی
سید احمد میرمحمدتبار محمد مظلوم خراسانی محسن نوغانی علی سیلانیان طوسی

یادگیری اجتماعی یکی ازنظریات مهم مرتبط با آموزش رفتار در افراد جامعه می باشد. فرایند یادگیری هم تأثیر مثبت و هم تأثیر منفی بر رفتارهای مخرب محیط زیست دارد. تحقیق حاضر درصدد بررسی تأثیر مثبت و منفی یادگیری و آموزش بر رفتارهای مخرب محیط زیست بوده است. روش تحقیق توصیفی ـ ه چکیده کامل

یادگیری اجتماعی یکی ازنظریات مهم مرتبط با آموزش رفتار در افراد جامعه می باشد. فرایند یادگیری هم تأثیر مثبت و هم تأثیر منفی بر رفتارهای مخرب محیط زیست دارد. تحقیق حاضر درصدد بررسی تأثیر مثبت و منفی یادگیری و آموزش بر رفتارهای مخرب محیط زیست بوده است. روش تحقیق توصیفی ـ همبستگی می باشد که برای جمع‌آوری داده ها از تکنیک پیمایش و ابزار پرسشنامه استفاده شد. جامعه آماری تحقیق کشاورزان روستاهای شهرستان فریدون‌کنار به تعداد 6000 نفر بوده اند. حجم نمونه با جدول کرجسی و مورگان 361 نفر محاسبه گردید. روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله‌ای می باشد. نتایج تحقیق نشان داد که میانگین رفتارهای آلوده کننده آب‌وخاک در پاسخگویان حدود 2/1 از 4 و میانگین استفاده از سموم شیمیایی و چاه عمیق حدود 1/3 از 10 می باشد. نتایج مدل معادلات ساختاری نشان داد که بیشترین تأثیر بر رفتارهای مخرب محیط زیست به ترتیب مربوط به متغیرهای شدت پیوند افتراقی (72/0=β)، تعداد پیوند با دوستان (26/0=β) و تعداد پیوند با خانواده (17/0=β) می باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

13 - تروریسم محیط‌زیستی با محوریت مخاصمات مسلحانه در پرتو حقوق کیفری بین‌المللی
بهروز سپهری نوروز کارگری محمد آشوری قاسم قاسمی

10.30495/jest.2023.66370.5652

تروریسم محیط‌زیستی، رفتار خشونت‌آمیزی است که با قصد سلب صلح، نظم و امنیت جوامع بشری، از طریق هدف یا ابزار قرار دادن محیط‌زیست، حیات و سلامتی انسان‌ها و امنیت محیط‌زیست را با خطر جدی روبرو می‌سازد و هر گاه همزمان با مخاصمات مسلحانه و از جانب یکی از طرفین مخاصمه رخ دهد، خ چکیده کامل

تروریسم محیط‌زیستی، رفتار خشونت‌آمیزی است که با قصد سلب صلح، نظم و امنیت جوامع بشری، از طریق هدف یا ابزار قرار دادن محیط‌زیست، حیات و سلامتی انسان‌ها و امنیت محیط‌زیست را با خطر جدی روبرو می‌سازد و هر گاه همزمان با مخاصمات مسلحانه و از جانب یکی از طرفین مخاصمه رخ دهد، خسارات گسترده و جبران‌ناپذیری را بر جای می‌گذارد و نه تنها سلامتی و حیات نسل معاصر، که سلامتی نسل‌های آینده را نیز در معرض خطر قرار داده و نیز قابلیت زیست سالم را از محیط‌زیست سلب می‌کند، لذا بررسی راهکارهای مقابله با این‌گونه وقایع، هدف اصلی پژوهش جاری می‌باشد. پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی و به صورت اسنادی از طرق بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای و الکترونیکی اعم از کتاب، مقاله، پایان‌نامه، مقررات و اسناد بین‌المللی به زبان‌های فارسی و انگلیسی موجود صورت پذیرفته است. تنها راه مقابله با این پدیده‌ی جنایی، مقید کردن طرفین مخاصمه به هنجارها و مقررات مربوط به حقوق بشردوستانه‌ی بین‌المللی و جرم‌انگاری نقض این‌گونه مقررات است، تا ضمن کنترل خشونت طرفین مخاصمه در حدود مقررات بین‌المللی، تعرض از این‌دسته از مقررات، موجب تعقیب کیفری با اتهام جنایات بین‌المللی یا جنایات شدید دارای اهمیت بین‌المللی گردد. با وجود این‌که ماده 5 اساسنامه دیوان کیفری بین‌المللی 1998، تروریسم محیط‌زیستی را در شمار جنایات بین‌المللی پیش‌بینی نکرده، اما به خاطر آثار زیانبار عمیق و جبران‌ناپذیر در حیات و سلامتی انسان‌ها و سلامت محیط زیست و قابلیت سرایت این‌گونه آثار به مناطق دوردست و حتی به نسل‌های آینده، دکترین حقوقی و اسناد بین‌المللی، تروریسم ‌محیط‌زیستی را نمونه‌ی حادی از تروریسم شناخته و اهمیت آن را در ردیف جنایات بین‌المللی دانسته و آثار جنایات بین‌المللی را بر آن مترتب می‌دانند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

14 - تحلیل ماهیت تعهدات دولت‌ها در توافقنامه پاریس 2015 درباره تغییرات اقلیمی
سید عباس پورهاشمی مجتبی سبحانی نیا سید علی حسینی آزاد

10.30495/jest.2022.32952.4075

یکی از مهمترین اسناد بین‌المللی لازم‌الاجرا برای واکنش در برابر تغییرات اقلیمی، موافقتنامه پاریس 2015 است. بیش از سه دهه است که دولت‌ها مذاکرات طولانی در خصوص تغییرات اقلیمی را آغاز نموده‌اند و همواره این موضوع در دستور کار دولت‌ها قرار داشته است. از مهمترین دلایل ناکام چکیده کامل

یکی از مهمترین اسناد بین‌المللی لازم‌الاجرا برای واکنش در برابر تغییرات اقلیمی، موافقتنامه پاریس 2015 است. بیش از سه دهه است که دولت‌ها مذاکرات طولانی در خصوص تغییرات اقلیمی را آغاز نموده‌اند و همواره این موضوع در دستور کار دولت‌ها قرار داشته است. از مهمترین دلایل ناکامی‌ برای تدوین و اجرای یک سند بین‌المللی لازم‌الاجرا، عدم تمایل بسیاری از دولت‌ها به پذیرش اهداف کاهش انتشار الزام‌آور بوده است. تجربه ناموفق پروتکل کیوتو 1997، نشان دهنده این رویکرد دولت‌ها به عدم پذیرش تعهدات الزام‌آور است. در این مقاله تلاش شده است تا ماهیت تعهدات دولت‌ها در توافقنامه پاریس 2015 درباره تغییرات اقلیمی مورد تحلیل حقوقی قرار گیرد. این تحقیق مبتنی بر روش تجزیه و تحلیل استقرایی حقوقی است. بر اساس این روش، موافقتنامه پاریس 2015 و برخی از اسناد قبل از آن در خصوص برخورد با تغییرات اقلیمی، مورد بررسی حقوقی قرار گرفته است. نهایتاً این پژوهش، ضمن بررسی فرصت ها و ظرفیت های حقوقی توافقنامه پاریس 2015، به این نتیجه نائل شده است که علیرغم این که موافقتنامه پاریس به عنوان یک معاهده بین‌المللی گامی مهم و اساسی در جهت کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای ارزیابی می‌شود، ولی همچنان دارای برخی ناکارآمدی‌های حقوقی و اجرایی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

15 - نقش تحلیل ساختار فضایی سیمای سرزمین در ارزیابی اثرات زیست محیطی(EIA) (مطالعه ی موردی: تالاب بین المللی میانکاله)
سولماز دشتی غلامرضا سبزقبائی کاوه جعفرزاده مژگان بزم آرا بلشتی

10.22034/jest.2018.22301.3135

زمینه و هدف: استفاده از روش‌های ارزیابی اثرات محیط‌زیستی یکی از ابزارهای مهم در مطالعات مدیریت محیط‌زیست و کاهش عوامل بالقوه آسیب‌رسان محیط‌زیستی در مناطق حساس مانند تالاب‌ها برای حصول به توسعه‌ی پایدار است. هدف از این پژوهش بررسی وضعیت ترکیب و توزیع فضایی تالاب بین‌الم چکیده کامل

زمینه و هدف: استفاده از روش‌های ارزیابی اثرات محیط‌زیستی یکی از ابزارهای مهم در مطالعات مدیریت محیط‌زیست و کاهش عوامل بالقوه آسیب‌رسان محیط‌زیستی در مناطق حساس مانند تالاب‌ها برای حصول به توسعه‌ی پایدار است. هدف از این پژوهش بررسی وضعیت ترکیب و توزیع فضایی تالاب بین‌المللی میانکاله و هم‌چنین بررسی کارایی سنجه‌های سیمای سرزمین برای ارزیابی اثرات زیست‌محیطی است.روش بررسی: بدین منظور ابتدا تصاویر ماهواره‌ای لندست 7 و 8 سنجنده‌های ETM+ و OLI مربوط به سال‌های 1380 و 1395 تهیه گردید. سپس با انجام پردازش و پیش‌پردازش‌های لازم نقشه کاربری اراضی تهیه شد و نقشه‌های رستی وارد نرم‌افزار FRAGSTATS 4.2 گردید و تجزیه و تحلیل از الگوهای سیمای سرزمین در قالب رویکرد چشم‌انداز محیط‌زیستی با استفاده از معیارهای فضایی انجام گرفت. یافته‌ها: با توجه به نتایج می‌توان بیان داشت که پهنه‌ آبی تالاب (که مهم‌ترین بخش تالاب) و متعاقباً اراضی مرطوب تالابی سطح وسیعی دارند و حالت ریزدانه و لکه‌ی به خود نگرفته است، اما در طی زمان مورد مطالعه دچار حذف قسمتی از پهنه‌ خود گشته است. کاربری پوشش گیاهی و اراضی انسان‌ساخت نیز با ایجاد لکه‌های جدید و دو تکه شدن اختلالی را در محیط طبیعی ایجاد کرده‌اند. کاربری کشاورزی هم حالت لکه‌ای نداشته و افزایش مساحت آن بصورت لکه‌های بزرگ بوده است. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج بیان شده مدیریت صحیحی در محیط تالاب به اجرا در نمی‌آید. زیرا که مدیریت حاضر تالاب میانکاله یک مدیریت سخت‌افزاری و قدیمی است، هم‌چنین به علت قرار گرفتن این تالاب در دو استان، مدیریتی یکپارچه ندارد و برنامه-ی مدیریتی، پراکنده و چندگانه می‌باشد. در نتیجه با ایجاد طرح مدیریتی یکپارچه و منسجم می‌توان تا حدودی بر مشکلات این تالاب فایق آمد. مطالعه حاضر به‌خوبی نشان داد که سنجه‌های سیمای سرزمین ابزاری مناسب برای ارزیابی اثرات زیست‌محیطی در کم‌ترین زمان به‌شمار می‌آیند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

16 - بررسی و تحلیل اثرات بهبود کیفیت محیط‌زیست بر امید به زندگی در ایران (یک رویکرد اقتصادی)
آزاد خانزادی ساجده جلیلیان سارا مرادی مریم حیدریان

10.30495/jest.2020.10465

زمینه و هدف: آلودگی زیست‌محیطی علاوه بر اینکه اثرات منفی بر فرآیند توسعه‌یافتگی کشورها برجا می‌گذارد، می‌تواند سایر جنبه‌های کمی و کیفی زندگی انسان‌ها را تحت شعاع قرار دهد و به‌شدت بر امید به زندگی که یکی از اجزای مهم شاخص توسعه انسانی می‌باشد، اثرگذار است. با توجه به ا چکیده کامل

زمینه و هدف: آلودگی زیست‌محیطی علاوه بر اینکه اثرات منفی بر فرآیند توسعه‌یافتگی کشورها برجا می‌گذارد، می‌تواند سایر جنبه‌های کمی و کیفی زندگی انسان‌ها را تحت شعاع قرار دهد و به‌شدت بر امید به زندگی که یکی از اجزای مهم شاخص توسعه انسانی می‌باشد، اثرگذار است. با توجه به اهمیت انکارناپذیر امید به زندگی، بررسی عوامل اثرگذار بر آن در ایران به‌منظور دستیابی به توسعه پایدار، ارتقای اوضاع سلامت جامعه و تخصیص بهینه منابع فردی و ملی ضروری به نظرمی رسد. لذا هدف از این مطالعه، بررسی عوامل مؤثر بر سلامتی می باشد و فرض شده است که سلامتی از طریق عوامل اقتصادی، اجتماعی و محیطی متأثر می‌شود که یکی از این عوامل محیطی آلودگی محیط زیست می باشد.روش بررسی: به منظور بررسی اثرات بهبود کیفیت محیط زیست بر امید به زندگی در ایران، از اطلاعات آماری مربوط به 30 استان کشور و در دوره زمانی 1393-1382 استفاده شده است. همچنین با بهره گیری از روش گشتاورهای تعمیم یافته، تابع تولید سلامتی برآورد و ضرایب عوامل مؤثر بر امید به زندگی به عنوان شاخص سلامتی مورد بررسی قرار گرفته است. لازم به ذکر است در این مطالعه از میزان انتشار گاز دی اکسیدکربن در استان ها به عنوان شاخص بهبود کیفیت محیط زیست استفاده شده است.یافته ها: نتایج تحقیق حاکی از وجود یک اثر منفی و معنادار آلودگی محیط زیست بر امید به زندگی است؛ به عبارتی هرچه انتشار CO2 افزایش یابد؛ میزان امید به زندگی در استان های کشور کاهش می یابد. رابطه ی درآمد سرانه، شاخص صنعتی شدن و نرخ باسوادی با امید به زندگی، مثبت و معنادار می باشد. اما مخارج بهداشتی سرانه، نرخ شهرنشینی و وقفه آلودگی دارای اثر منفی بر امید به زندگی می باشند.بحث و نتیجه گیری:با توجه به نتایج بدست آمده از پژوهش حاضر، افزایش آلودگی، افزایش مرگ ومیر و کاهش سن امید به زندگی را در پی دارد. از آنجایی که پیامدهای منفی غیرقابل اغماض آلودگی بر امید به زندگی در قالب شاخص سلامت و یا توسعه انسانی مطرح است، لذا لحاظ کردن مؤلفه آلودگی و اثر آن بر سنجش امید به زندگی از یک سو می تواند سطح توسعه یافتگی کشور را بالا ببرد و از سوی دیگر سلامت افراد و محیط زیست را به همراه دارد چرا که حفاظت از محیط زیست در سیستم برنامه ریزی یک کشور می تواند توسعه پایدار را محقق سازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

17 - بررسی تاثیر برنامه‌های محیط‌زیستی تلویزیون بر ارتقای آگاهی و نگرش محیط‌زیستی دانشجویان
مهدیه رضائی سید محمد شبیری محمدرضا سرمدی مریم لاریجانی

زمینه و هدف: کارکرد آموزشی رسانه‌های گروهی همواره مورد تأکید صاحب‌نظران حوزه‌های گوناگون بوده است و نهادهای رسمی و غیررسمی از ظرفیت آن‌ها استفاده کرده‌اند. در این بین، رسانه تلویزیون به عنوان یک رسانه تصویری و صوتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. هدف از این پژوهش، بررسی چکیده کامل

زمینه و هدف: کارکرد آموزشی رسانه‌های گروهی همواره مورد تأکید صاحب‌نظران حوزه‌های گوناگون بوده است و نهادهای رسمی و غیررسمی از ظرفیت آن‌ها استفاده کرده‌اند. در این بین، رسانه تلویزیون به عنوان یک رسانه تصویری و صوتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر استفاده از برنامه‌های محیط‌زیستی تلویزیون بر ارتقای آگاهی و نگرش محیط‌زیستی دانشجویان است.روش بررسی: روش این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر نحوه گرد‌آوری داده‌ها، نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل می‌باشد. نمونه مورد مطالعه شامل 40 نفر از دانشجویان دانشگاه پیام نور استان مرکزی بود که به روش نمونه در دسترس انتخاب و به‌طور تصادفی در قالب دو گروه کنترل و آزمون گروه‌بندی شدند. ابزار گردآوری داده‌ها شامل پرسش‌نامه‌ای بود که روایی محتوایی آن به صورت کمی و کیفی و پایایی آن نیز با روش آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. تحلیل داده‌ها با استفاده از روش‌های آمار توصیفی و استنباطی صورت گرفت.یافته‌ها: بر اساس نتایج آزمون آماری، تفاوت معنی‌داری در بین هر دو متغیر در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون وجود دارد. مقایسه میانگین دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون نشان داده است که میانگین متغیر در مرحله پس آزمون نسبت به پیش آزمون در هر دو متغیر، بالاتر است، نتایج آزمون تعقیبی نیز بیان‌گر بالاتر بودن میانگین گروه آزمایشی تلویزیون نسبت به میانگین گروه کنترل در هر دو متغیر بوده است.بحث و نتیجه‌گیری: بر مبنای یافته‌های پژوهش، برنامه‌های تلویزیونی موردمطالعه، دارای تأثیر مثبت و معنی‌دار بر آگاهی و نگرش محیط‌زیستی دانشجویان به خصوص آگاهی محیط‌زیستی آن‌ها با اندازه اثر بالاتر بوده‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

18 - ارزیابی ریسک اکولوژیک فلزات سنگین سرب، روی و کادمیوم در کارخانه سرب و روی لکان
سید علیرضا شریفی مژگان زعیم دار سید علی جوزی رخشاد حجازی

10.30495/jest.2023.60897.5393

زمینه و هدف: امروزه اجرا و پیاده سازی برنامه های توسعه صنعتی بدون در نظر گرفتن ملاحظات محیط زیستی، سبب تداوم ورود آلاینده ها به محیط زیست شده است. در حال حاضر، آلودگی های صنعتی به عنوان عمده ترین عامل تخریب محیط زیست به شمار می آیند. بنابراین هدف از این پژوهش، ارزیابی چکیده کامل

زمینه و هدف: امروزه اجرا و پیاده سازی برنامه های توسعه صنعتی بدون در نظر گرفتن ملاحظات محیط زیستی، سبب تداوم ورود آلاینده ها به محیط زیست شده است. در حال حاضر، آلودگی های صنعتی به عنوان عمده ترین عامل تخریب محیط زیست به شمار می آیند. بنابراین هدف از این پژوهش، ارزیابی ریسک اکولوژیک فلزات سنگین سرب، روی و کادمیوم در کارخانه فرآوری سرب و روی لکان بود.روش بررسی: پس از ساماندهی و استانداردسازی داده ها با استفاده از GIS، ارزیابی ریسک اکولوژیکی و همچنین شاخص ریسک محیط زیستی فلزات سنگین در محدوده مورد مطالعه برآورد شد.یافته ها: نتایج ارزیابی ریسک اکولوژیکی نشان داد که در میان فلزات سنگین مورد مطالعه، فلز کادمیوم کمترین ریسک (01/0 درصد از منطقه در طبقه پرریسک) و فلز روی بیشترین ریسک (02/0 درصد از منطقه در طبقه پرریسک) را ایجاد می کند. همچنین نتایج شاخص ریسک محیط زیستی حاکی از این بود که 99 درصد از منطقه از نظر ریسک فلز کادمیوم در طبقه کم ریسک قرار دارد، 92 درصد منطقه از نظر ریسک روی در طبقه بحرانی ارزیابی شده است و از نظر ریسک فلز سرب، منطقه مورد مطالعه در وضعیت بینابینی قرار گرفت.بحث و نتیجه گیری: در یک جمع بندی می توان بیان کرد که به دنبال صنعتی شدن، گسترش آلودگی های صنعتی امری اجتناب ناپذیر است، اما روش ها و تمهیداتی به منظور تعدیل و تنزیل تبعات آن ها مورد استفاده قرار گرفته است. از جمله روش های مهم در زمینه کاهش اثرات آلودگی های محیط زیستی، انجام ارزیابی ریسک اکولوژیکی است. بنابراین با توجه به قابلیت های سامانه های GIS در تهیه نقشه های ارزیابی محیط زیستی به نظر می رسد این سامانه می تواند در تسهیل ارزیابی آسیب پذیری اکولوژیکی صنایع معدنی فلزی مفید واقع شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

19 - راه‌کارهای دست‌یابی به آب‌زی‌پروری پایدار در استان گیلان با تأکید بر ابعاد محیط‌زیستی آن
فاطمه قربانی پیرعلیدهی حسین آگهی کیومرث زرافشانی محمد کریم معتمد

10.22034/jest.2020.10920

زمینه و هدف: صنعت آب‌زی پروری به عنوان یک فعالیت کشاورزی بسیار مهم در شرایط کنونی تحت تأثیر مفهوم پایداری قرار دارد که می تواند با کم‌ترین آسیب به محیط زیست، متضمن امنیت و سلامت غذایی جامعه ی روستایی باشد. پژوهش حاضر با بررسی وضعیت فعلی آب‌زی پروری به دنبال تدوین راه‌کا چکیده کامل

زمینه و هدف: صنعت آب‌زی پروری به عنوان یک فعالیت کشاورزی بسیار مهم در شرایط کنونی تحت تأثیر مفهوم پایداری قرار دارد که می تواند با کم‌ترین آسیب به محیط زیست، متضمن امنیت و سلامت غذایی جامعه ی روستایی باشد. پژوهش حاضر با بررسی وضعیت فعلی آب‌زی پروری به دنبال تدوین راه‌کارهای دست‌یابی به آب‌زی پروری پایدار در استان گیلان با تأکید بر ابعاد محیط‌زیستی آن به انجام رسید. روش بررسی: رویکرد کلی این تحقیق، کیفی است که به منظور تحلیل داده های آن از روش تحلیل محتوای کیفی بهره گرفته شد. نمونه گیری به صورت هدف‌مند بوده و اعتبار یافته های تحقیق از طریق مثلث بندی تأیید شد. در تحقیق حاضر از روش های گوناگونی ( مصاحبه ی انفرادی و بحث گروهی) استفاده شد. هم‌چنین داده ها از منابع مختلف مانند اعضا و مدیران تعاونی های آب‌زی پروری، آب‌زی پروران و کارشناسان اداره کل شیلات استان گیلان به دست آمد. یافته ها و نتایج: نتایج تحقیق نشان داد که در شرایط فعلی برای دست‌یابی به آب‌زی پروری پایدار مدیریت نهاده، مدیرت تولید، مدیریت و کنترل پساب و بازاریابی مناسب مورد نیاز است. بر اساس یافته های تحقیق پیشنهادهایی ارایه گردید که می تواند به دست اندرکاران آب‌زی پروری استان جهت دست‌یابی به آب‌زی پروری پایدار کمک کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

20 - تحلیل مناقشه تأمین حقابه محیط‌زیستی در سطح سازمان‌های تصمیم‌گیرنده
حسین زنجانیان محمد حسین نیک سخن مجتبی اردستانی حمید عبدل آبادی مهدی قربانی

10.22034/jest.2021.23374.3249

زمینه و هدف: از آن جا که برآورد نیاز محیط‌زیستی همواره با مناقشاتی میان سازمان های تصمیم گیرنده منابع آب همراه است، بررسی این مناقشات با در نظرگیری جوانب مختلف از ملزومات مهم به شمار می آید. این تحقیق با هدف تحلیل مناقشه تامین حقابه پایین دست سد ایلام، به بررسی تصمیمات چکیده کامل

زمینه و هدف: از آن جا که برآورد نیاز محیط‌زیستی همواره با مناقشاتی میان سازمان های تصمیم گیرنده منابع آب همراه است، بررسی این مناقشات با در نظرگیری جوانب مختلف از ملزومات مهم به شمار می آید. این تحقیق با هدف تحلیل مناقشه تامین حقابه پایین دست سد ایلام، به بررسی تصمیمات و اقدامات سازمان‌های مسئوول پرداخته و با لحاظ تاثیر شرایط اقلیمی نقاط تعادل مسأله مورد نظر را تشریح می‌نماید. روش بررسی: در این تحقیق، اقدامات و رفتار سازمان‌های ذی‌ربط در مواجه با موضوع مدیریت و تامین آب مورد نیاز هر بخش با کمک مدل گراف جهت حل مناقشه (GMCR+) بررسی شده است. سازمان های تصمیم گیرنده در این مناقشه با توجه به اهداف ساخت سد ایلام تعیین شدند. به منظور تعیین اقدامات سازمان‌های مذکور، مطالعات اهداف و اقدامات صورت‌گرفته پس از بهره‌برداری از سد، از سال آبی 84-85 تا سال 94-95 انجام پذیرفت و نتایج حاصل از تحلیل مناقشه با شرایط واقعی مقایسه شد. یافته ها: نتایج حاصل نشان می دهد در نقاط تعادل 27 و 32 سازمان های جهادکشاورزی و آب و فاضلاب تمایل دارند در راستای رسیدن به اهداف خود به سمت سناریو دریافت حقابه بیش تر حرکت کنند و همین موضوع سبب می شود که سازمان محیط زیست برای دریافت حقابه محیط‌زیستی اقدام به شکایت کند و در این میان شرکت آب منطقه ای و استانداری به عنوان بازیگران کلیدی در جهت بخشیدن به آینده این مناقشه نقش بسیار تأثیرگذاری ایفا می نمایند. بحث و نتیجه گیری: در بررسی این مناقشه مشخص شد که سیاست‌گذاری و اقدامات هر سازمان نقش به سزایی در تصمیم دیگر سازمان های دخیل در مناقشه دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

21 - ضرورت اجرای اصل احتیاطی در حفاظت از محیط زیست
شیرین شیرازیان فلورا حیدری مهدی حیدری

10.22034/jest.2019.26005.3494

چکیده اتخاذ تدابیر احتیاطی برای احتراز از پیامد زیان بار ناشی از فعالیت های محیط زیستی که دانش بشری درباره احتمال وقوع آن قطعیت علمی ندارد، در حقوق بین الملل محیط زیست جایگاه ویژه ای یافته است که به اصل احتیاطی موسوم است. از آن جا که تلاش جامعه جهانی همواره بر این نکت چکیده کامل

چکیده اتخاذ تدابیر احتیاطی برای احتراز از پیامد زیان بار ناشی از فعالیت های محیط زیستی که دانش بشری درباره احتمال وقوع آن قطعیت علمی ندارد، در حقوق بین الملل محیط زیست جایگاه ویژه ای یافته است که به اصل احتیاطی موسوم است. از آن جا که تلاش جامعه جهانی همواره بر این نکته استوار است که راه حلی برای حفاظت از محیط زیست بیابند، از این رو اصل احتیاطی به عنوان یکی از اصول پایه ای حقوق بین الملل محیط زیست در اسناد متعددی از قبیل حقوق سخت و حقوق نرم مورد تأکید واقع گردیده است. در پرتو اصل احتیاطی حتی در مواردی که دلایل قطعی علمی در مورد زیان آور بودن فعالیت های محیط زیستی وجود ندارد، انجام اقدامات احتیاطی تحت کنترل بهترین فن آوری به منظور کاهش خطرات بالقوه بر محیط زیست امری ضروری می باشد و بایستی از فعالیت هایی که بالقوه دارای آثار سوء هستند، جلوگیری گردد. نتایج پژوهش حاضر گویای آن است که اصل احتیاطی به دلیل عدم رعایت اجرا به شکل واحد و عدم توافق در مورد مفهوم عدم قطعیت علمی دچار اشکالات حقوقی متعددی گردیده است. در مواجهه با چالش موجود، ارایه تعریفی جامع برای اصل احتیاطی بر مبنای مشورت در سند اولیه تحت عنوان کنوانسیون-چارچوب که به کلیات موضوع می پردازد و متعاقباً توافق در مورد جزییات موضوع و بیان اختلافات موجود از قبیل اجرایی کردن اصل احتیاطی و توافقات آینده در راستای اصول و اهداف کنوانسیون در اسناد آتی که تحت عنوان پروتکل نامیده می شود به همراه بهره گرفتن از مشورت های علمی با متخصصان محیط زیست جهت ارزیابی محیط زیست منطقه ضروری است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

22 - مقایسه روش‌های مختلف هیدرولوژیکی و اکوهیدرولوژیکی در برآورد جریان محیط‌زیستی رودخانه مهاباد
نازک روزگاری محمد تقی ستاری هاجر فیضی

10.22034/jest.2018.21469.3062

زمینه و هدف: در مدیریت و بهره برداری از پروژه های منابع آب و به ویژه مخازن سدها تامین حداقل جریان آب مورد نیاز جهت حفظ زیستگاه گونه‌های مختلف موجودات آبزی و گیاهی ضروری است. در روند احیای دریاچه ارومیه، تخصیص سهم جریان محیط‌زیستی رودخانه مهاباد، به ‌عنوان یکی از رودخانه چکیده کامل

زمینه و هدف: در مدیریت و بهره برداری از پروژه های منابع آب و به ویژه مخازن سدها تامین حداقل جریان آب مورد نیاز جهت حفظ زیستگاه گونه‌های مختلف موجودات آبزی و گیاهی ضروری است. در روند احیای دریاچه ارومیه، تخصیص سهم جریان محیط‌زیستی رودخانه مهاباد، به ‌عنوان یکی از رودخانه‌های مهم حوضه آبریز دریاچه ارومیه، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از این‌روی هدف از نوشتن این مقاله برآورد حداقل جریان محیط‌زیستی رودخانه مهاباد با استفاده از روش های هیدرولوژیکی و اکوهیدرولوژیکی می باشد. روش بررسی: در این تحقیق، نیاز محیط‌زیستی رودخانه مهاباد، با پنج روش تنانت، تسمن، مدل ذخیره رومیزی، انتقال منحنی تداوم جریان و تحلیل منحنی تداوم جریان برآورد شده ‌است. یافته‌ها: با توجه به نتایج حاصل ملاحظه گردید، برای حفاظت رودخانه مهاباد در حداقل شرایط محیط‌زیستی قابل‌قبول، دو روش انتقال منحنی تداوم جریان در کلاس مدیریتی B (35 درصد جریان متوسط سالانه، معادل 7/2 متر مکعب بر ثانیه) و روش مدل ذخیره رومیزی در کلاس مدیریتی B/C (3/27 درصد جریان متوسط سالانه، معادل 13/2 متر مکعب بر ثانیه)، نتایج تقریبا مشابه و قابل قبولی را ارایه می‌دهند. بحث و نتیجه‌گیری: به طور کلی دو روش انتقال منحنی تداوم جریان و مدل ذخیره رومیزی، به دلیل در نظر گرفتن کلاس‌های مختلف اکولوژیکی، نسبت به روش‌های دیگر ارجحیت داشته و می‌توان این روش‌ها را برای تعیین نیاز محیط‌زیستی رودخانه‌ مهاباد به کار برد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

23 - شناسایی و رتبه‌بندی بخش‌های اقتصادی مخرب محیط‌زیست بر اساس میزان نشرگازهای گلخانه‌ای با رویکرد آنتروپی شانون- ویکور (مورد مطالعه: ایران در سال های 1388-1391)
ناهید درستکار احمدی علی دهقانی

10.22034/jest.2020.30847.3923

زمینه و هدف: امروزه مسائل محیط‌زیست و مقابله با انتشار بی‌رویه گازهای گلخانه‌ای به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های کشورها تبدیل شده است. این پژوهش باهدف بررسی میزان انتشار آلایند‌گی در صنایع مختلف و رتبه‌بندی این صنایع بر مبنای مخرب‌ترین گازهای گلخانه‌ای از قبیل دی‌اکسید کربن چکیده کامل

زمینه و هدف: امروزه مسائل محیط‌زیست و مقابله با انتشار بی‌رویه گازهای گلخانه‌ای به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های کشورها تبدیل شده است. این پژوهش باهدف بررسی میزان انتشار آلایند‌گی در صنایع مختلف و رتبه‌بندی این صنایع بر مبنای مخرب‌ترین گازهای گلخانه‌ای از قبیل دی‌اکسید کربن، کربن منوکسید، گاز متان، اکسید نیتروس، اکسیدهای نیتروژن، ذرات معلق، دی‌اکسید گوگرد و تری اکسید گوگرد تدوین‌شده است. روش بررسی : در این پژوهش پس از شناسایی مهم‌ترین گازهای آلاینده بر اساس مرور ادبیات و استفاده از میانگین داده‌های 5 سال اخیر از مرکز آمار ایران، با استفاده از روش آنتروپی شانون وزن هر یک از گازهای آلاینده تعیین شده و با استفاده از روش ویکور و نرم‌افزار MATLAB، آلاینده‌ترین بخش اقتصادی شناسایی گردید. یافته‌ها: بر اساس روش آنتروپی شانون مشخص گردید که گاز دی اکسید کربن با وزن 3/0 دارای بالاترین ضریب اهمیت در بین گازهای گلخانه‌ای آلاینده است. بر اساس یافته‌های حاصل از روش ویکور، بخش حمل و نقل بر مبنای شاخص سودمندی، ویکور و شاخص تأسف بیشترین میزان آلایندگی و انتشار گازهای گلخانه‌ای را در بین بخش‌های یادشده به خود اختصاص داده است. بحث و نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج حاصل از پژوهش، بخش حمل و نقل نقش عمده‌ای در انتشار گازهای گلخانه‌ای ایفا کرده و به‌عنوان آلاینده‌ترین عامل محیط زیستی شناسایی شده است. بنابراین توجه به مؤلفه‌های ساختاری و فرهنگی مرتبط با حوزه حمل و نقل از اهمیت ویژه‌ای نسبت به گذشته برخوردار شده است.استفاده از تکنولوژی‌های مربوط به حمل‌ و نقل سبز، سرمایه‌گذاری در حمل و نقل عمومی، فراهم نمودن زیرساخت‌های مرتبط با وسایل نقلیه غیر موتوری را می‌توان به‌عنوان راه‌کارهایی برای کاهش آلایندگی در این بخش مطرح کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

24 - ارزیابی اثرات محیط زیستی و ردپای آب گیاه زراعی سویا در مزارع اردبیل
مجید دکامین مرتضی برمکی امین کانونی سیدرضا موسوی مشکینی

10.22034/jest.2020.21113.3011

زمینه و هدف: محاسبه ارزیابی اثرات محیط‌زیستی در طی چرخه حیات یک محصول از اهمیت زیادی برخوردار است. از این رو هدف از این پژوهش ارزیابی اثرات محیط‌زیستی تولید گیاه روغنی سویا (Glycine max) در استان اردبیل است. روش بررسی: ارزیابی چرخه حیات به منظور ارزیابی مقایسه بارهای مح چکیده کامل

زمینه و هدف: محاسبه ارزیابی اثرات محیط‌زیستی در طی چرخه حیات یک محصول از اهمیت زیادی برخوردار است. از این رو هدف از این پژوهش ارزیابی اثرات محیط‌زیستی تولید گیاه روغنی سویا (Glycine max) در استان اردبیل است. روش بررسی: ارزیابی چرخه حیات به منظور ارزیابی مقایسه بارهای محیط‌زیستی، تقاضای آب سویا به کار گرفته شد. چهار طبقه اثر شامل پرغذایی، اسیدی شدن،گرمایش جهانی و اکسیداسیون فتوشیمیایی بررسی شد. سیاهه‌برداری در سال 1393 جمع‌آوری شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد برای تولید یک تن سویا در شرایط اردبیل در طبقه اثرهای پرغذایی، اسیدی شدن، اکسیداسیون فتوشیمیایی و گرمایش جهانی به ترتیب 671/13 کیلوگرم معادل فسفات، 680/13 کیلوگرم SO2، 093/0 کیلوگرم C2H4، 128/857 کیلوگرم دی‌اکسید کربن به محیط منتشر می‌شود. این نتایج نشان می‌دهد اثرات محیط‌زیستی سویا عمدتاً از کودهای شیمیایی، کود دامی، سوخت دیزل و الکتریسته برای آبیاری حاصل می‌شود. بحث و نتیجه گیری: اثرات مرتبط با این نهاده‌ها مربوط به تولید و فرآوری آن‌ها قبل از استفاده در مزرعه هستند. نتایج نشان داد، بهره‌وری استفاده از نهاده برای تولید یک تن سویا پایین است. با افزایش تولید به ازای نهاده مصرفی می‌توان از بارهای محیط‌زیستی کاست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

25 - هم‌ارزسازی نتایج آیکولد اصلاح‌شده با هدف استفاده از مبانی تصمیم‌گیری روش لئوپولد ایرانی در طرح‌های توسعه منابع آب (مطالعه موردی محیط فیزیکی سد پیغام‌چای کلیبر)
علی دهنوی کامران کوزه گر

10.22034/jest.2018.20813.2984

زمینه‌و‌هدف: در ارزیابی محیط‌زیستی از روش‌های مختلفی از‌جمله روش‌های ماتریسی شامل لئوپولد، مور، آیکولد مرسوم، آیکولد اصلاح‌شده و غیره استفاده می‌شود. از آنجایی‌که نتایج روش‌های آیکولد مرسوم و اصلاح شده عمدتا کیفی بوده و تصمیم‌گیری برای اجرا یا عدم‌اجرای طرح با این روش م چکیده کامل

زمینه‌و‌هدف: در ارزیابی محیط‌زیستی از روش‌های مختلفی از‌جمله روش‌های ماتریسی شامل لئوپولد، مور، آیکولد مرسوم، آیکولد اصلاح‌شده و غیره استفاده می‌شود. از آنجایی‌که نتایج روش‌های آیکولد مرسوم و اصلاح شده عمدتا کیفی بوده و تصمیم‌گیری برای اجرا یا عدم‌اجرای طرح با این روش مشکل خواهد بود، لذا هدف از انجام این پژوهش، ضمن بررسی و مقایسه‌ی نتایج حاصل از ارزیابی اثرات محیط‌زیستی با استفاده از ماتریس‌های آیکولد و آیکولد اصلاح‌شده، ارایه‌ی استراتژی نرمال‌سازی نتایج ارزیابی آیکولد اصلاح‌شده جهت قیاس با مبانی تصمیم‌گیری روش لئوپولد ایرانی است. روش بررسی: بدین‌منظور، از ارزیابی محیط‌زیستی در محیط فیزیکی و فقط در مرحله‌ی ساخت سد خاکی پیغام‌چای کلیبر به‌عنوان مطالعه‌ی موردی استفاده گردید. بررسی اولیه‌ی دو روش آیکولد مرسوم و اصلاح‌شده نشان داد که هر چند تعداد اثرات در دو روش به تفکیک مثبت و منفی یکسان است (96+ و 235-)، اما ارزش اثرات دو روش کاملا با یکدیگر متفاوت بوده است. یافته‌ها: ارزش اثرات مثبت به تفکیک دو روش آیکولد مرسوم و اصلاح‌شده به‌ترتیب برابر با 156+ و 2/260+ و ارزش اثرات منفی به‌همین ترتیب بالغ‌بر 341- و 8/392- بوده است. این مقادیر حاکی از افزایش ارزش اثرات مثبت و منفی به‌ترتیب بالغ‌بر 8/66 و 2/15 درصد در روش آیکولد اصلاح‌شده نسبت به آیکولد مرسوم است. نرمال‌سازی نتایج روش آیکولد اصلاح‌شده حاکی است که ارزش نهایی اثرات محیط فیزیکی مورد‌ نظر به تفکیک مثبت و منفی جهت مقایسه با مبانی تصمیم‌گیری روش لئوپولد ایرانی، بالغ‌بر 83/0+ و 08/1- بوده است و در این حالت، اجرای پروژه و البته فقط برای محیط فیزیکی با انجام طرح‌های اصلاحی بلامانع است. بحث و نتیجه‌گیری: با استراتژی ارایه‌شده در این تحقیق (نرمال‌سازی نتایج روش آیکولد اصلاح‌شده)، می‌توان از روش آیکولد اصلاح‌شده به‌تنهایی و به‌نحو موثری استفاده نمود و در این صورت نیازی به استفاده از دو روش هم‌زمان(روش‌های تلفیقی)برای ارزیابی نخواهد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

26 - جایگاه معاهده در نظام حقوقی ایران با نگاهی به نحوه اجرای معاهدات زیست محیطی در ایران
سید عباس پورهاشمی مجتبی سبحانی نیا

10.22034/jest.2020.33284.4124

یکی از معضلات و مشکلات حقوقی اجرای حقوق بین‌الملل به طور عام و حقوق بین‌الملل محیط‌زیست به طور خاص در ایران، عدم تعریف مشخص حقوقی برای جایگاه معاهدات بین‌المللی در نظام حقوقی است. معاهدات بین‌المللی هنجارهایی هستند که جایگاه آن در سلسله مراتب نظام‌های حقوقی مختلف (براسا چکیده کامل

یکی از معضلات و مشکلات حقوقی اجرای حقوق بین‌الملل به طور عام و حقوق بین‌الملل محیط‌زیست به طور خاص در ایران، عدم تعریف مشخص حقوقی برای جایگاه معاهدات بین‌المللی در نظام حقوقی است. معاهدات بین‌المللی هنجارهایی هستند که جایگاه آن در سلسله مراتب نظام‌های حقوقی مختلف (براساس رابطه میان حقوق داخلی و بین‌المللی) یکسان و واحد نیست و در برخی کشورها از قوانین عادی برتر بوده و در برخی دیگر هم عرض قوانین عادی تلقی شده و در برخی دیگر در جایگاهی پایین‌تر از قانون عادی به حساب می‌آید. در نظام حقوقی ایران با توجه به ابهام موجود در قوانین نسبت به جایگاه معاهده، هر کدام از سه نظریه اشاره شده مورد حمایت عده‌ای از حقوقدانان بوده است. برآیند مقاله حاضر، با بررسی و تحلیل رویه‌های عملی اتخاذ شده از سوی قوای سه‌گانه جمهوری اسلامی ایران، آن است که نظام حقوقی ایران رهیافت برابری حقوق معاهدات بین‌المللی (و نه کل نظام حقوق بین‌الملل) با نظام حقوقی داخلی را برگزیده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

27 - بررسی تأثیر سرمایه انسانی بر رابطه آلودگی محیط‌زیست و رشد اقتصادی در کشورهای حوزه منا
اعظم حاجی آقاجانی کامبیز هژبر کیانی علی امامی میبدی کامبیز پیکارجو

10.22034/jest.2020.38967.4425

زمینه و هدف: مدل رشد اقتصادی می‌تواند اثرات مستقیم و غیرمستقیم سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی را بررسی کند. ازجمله عوامل غیرمستقیم می‌توان به اثر آلودگی محیط‌زیست را نام برد؛ اما در این ‌بین نباید از محدودیت‌های پیش روی طرفداران این نظریه همچون میزان تأثیرگذاری به‌کارگیری چکیده کامل

زمینه و هدف: مدل رشد اقتصادی می‌تواند اثرات مستقیم و غیرمستقیم سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی را بررسی کند. ازجمله عوامل غیرمستقیم می‌توان به اثر آلودگی محیط‌زیست را نام برد؛ اما در این ‌بین نباید از محدودیت‌های پیش روی طرفداران این نظریه همچون میزان تأثیرگذاری به‌کارگیری سرمایه انسانی در جهت کاهش آلودگی محیط زیستی و نیل به اهداف و سیاست‌گذاری‌های مشابه با اقتصادهای توسعه‌یافته غافل ماند؛ بنابراین هدف این پژوهش، بررسی تأثیر سرمایه انسانی بر رابطه مورد تأکید کوزنتس یعنی رابطه آستانه‌ای آلودگی محیط‌زیست و رشد اقتصادی است. روش بررسی: برای دستیابی به اهداف تحقیق، از روش گشتاورهای تعمیم‌یافته یا پانل پویا (GMM) با استفاده از اطلاعات 14 کشور حوزه منا برای دوره زمانی 2000 تا 2016 استفاده‌شده است. یافته‌ها: رابطه آلودگی محیط‌زیست (انتشار CO2) و رشد اقتصادی غیرخطی بوده و فرضیه منحنی کوزنتس در مجموعه منتخب تحقیق، مؤید وجود یک رابطه معکوس U شکل بین رشد اقتصادی و انتشار آلودگی است. هرچه سرمایه انسانی با سطح کنونی انتشار گازهای گلخانه‌ای در کشورهای منتخب بیشتر شود، رشد اقتصادی افزایش خواهد یافت. نتیجه‌گیری: افزایش رشد ناشی از انباشت سرمایه انسانی، می‌تواند نقش تعدیل‌کننده‌ای بر رابطه منفی آلودگی محیط‌زیست و رشد اقتصادی مجموعه منتخب تحقیق داشته باشد. با افزایش سرمایه انسانی در هر سطحی از آلودگی زیست‌محیطی، نقطه آستانه‌ای رابطه منفی آلودگی زیست‌محیطی و رشد اقتصادی به تعویق می‌افتد. به عبارتی هرچه توسعه دانش‌محور و مبتنی بر سرمایه انسانی افزایش یابد، رابطه منفی آلودگی محیط‌زیست با رشد اقتصادی تعدیل می‌شود پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

28 - بررسی اثربخشی آموزش محیط‌زیست بر نگرش و آگاهی‌افزایی محیط‌زیستی در دانش‌آموزان مقطع پیش‌دبستانی
افسانه عسگری پور محمدجواد امیری سمانه رحیمی

10.22034/jest.2020.26462.3553

زمینه و هدف: بسیاری از تهدیدات محیط‌زیستی، پیامد رفتار انسانی است و تنها تغییر در رفتار انسانی می‌تواند این مشکلات محیط‌زیستی را کاهش‌دهد. آموزش محیط‌زیست می‌تواند به تغییر رفتارها سرعت بخشد و تعهد نسبت به طبیعت را افزایش دهد. روش بررسی: پژوهش حاضر تلاش دارد تا به بررس چکیده کامل

زمینه و هدف: بسیاری از تهدیدات محیط‌زیستی، پیامد رفتار انسانی است و تنها تغییر در رفتار انسانی می‌تواند این مشکلات محیط‌زیستی را کاهش‌دهد. آموزش محیط‌زیست می‌تواند به تغییر رفتارها سرعت بخشد و تعهد نسبت به طبیعت را افزایش دهد. روش بررسی: پژوهش حاضر تلاش دارد تا به بررسی اثربخشی آموزش محیط‌زیست بر نگرش و آگاهی افزایی محیط‌زیستی کودکان پسر پیش‌دبستانی شهر ملایر بپردازد. درابتدا 22 دانش‌آموز به روش نمونه‌گیری هدفمند چند مرحله‌ای از مراکز پیش‌دبستانی شهر ملایر در سال تحصیلی 93-94 انتخاب شدند و در دو گروه آزمایش و کنترل تخصیص تصادفی یافتند. در ابتدا از هر دو گروه یک پیش‌آزمون گرفته شد تا سطح آگاهی و نیاز دانش‌آموزان سنجیده شود در ادامه آموزش‌های محیط‌زیستی در طول چهار جلسه برای گروه آزمایش ارایه داده شد. در پایان نیز با گرفتن پس‌آزمون از هر دو گروه و تحلیل آماری هردو آزمون به بررسی میزان اثربخشی آموزش محیط‌زیستی پرداخته شد. یافته ها: نتایج آزمون t-testنشان داد در سطح 1% خطا بین نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه کنترل و آزمایش در آگاهی نسبت به محیط‌زیست ( 00/0 sig = 79/15- t =) و نگرش محیط‌زیستی ( 00/0 sig = 80/17- t =) تفاوت معناداری وجود دارد. بحث و نتیجه گیری: یافته‌ها بر این امر تاکید دارند که آموزش محیط‌زیستی، نقش مهمی در بهبود نگرش و آگاهی محیط‌زیستی در سنین پایه دارد. از این رو این آموزش‌ها می‌توانند به‌عنوان راهکار پیشگیری از تخریب محیط‌زیست مورد توجه قرار گیرند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

29 - بررسی تأثیر تجربه و اطلاعات زیست‌محیطی بر نگرش و رفتار مصرف‌کنندگان آگاه به محیط‌زیست
مهدی فرمانی محمد غفاری مصطفی زندی نسب

10.22034/jest.2019.43240.4605

زمینه و هدف: در بازار رقابتی امروز، مسلماً شرکت هایی قادر به ایجاد مزیت رقابتی و سود بردن از آن در بلندمدت هستند که به مسائل زیست‌محیطی توجه بیشتری نشان دهند. بنابراین، هدف از انجام این پژوهش بررسی تأثیر اطلاعات زیست‌محیطی بر نگرش و رفتار مصرف‌کننده آگاه به محیط‌زیست بو چکیده کامل

زمینه و هدف: در بازار رقابتی امروز، مسلماً شرکت هایی قادر به ایجاد مزیت رقابتی و سود بردن از آن در بلندمدت هستند که به مسائل زیست‌محیطی توجه بیشتری نشان دهند. بنابراین، هدف از انجام این پژوهش بررسی تأثیر اطلاعات زیست‌محیطی بر نگرش و رفتار مصرف‌کننده آگاه به محیط‌زیست بوده است. روش بررسی: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده‌ها، توصیفی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه مشتریان شرکت پگاه در سراسر کشور بوده است که در دوره جمع آوری داده های پژوهش در دی ماه 1397 از محصولات این شرکت استفاده کرده اند. به این منظور، تعداد 384 نمونه به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شد. برای تایید روایی پرسشنامه روایی محتوا، روایی سازه و روایی همگرا بررسی شد. جهت بررسی پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد، که این ضریب برای کل پرسشنامه 911/0 به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزارهای SPSS 22 و LISREL 8.8استفاده شده است. یافته‌ها: تمام فرضیه‌های پژوهش مورد تایید واقع شد و ضریب تعیین نگرش نسبت به محیط زیست و رفتار مصرف‌کننده آگاه به محیط زیست به ترتیب برابر 51/0 و 35/0 می‌باشد. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش نشان می دهد اطلاعات زیست‌محیطی عمومی و اطلاعات سازگار با محیط‌زیست بر نگرش نسبت به محیط‌زیست تأثیر معنادار دارد و تجربه زیست‌محیطی بر نگرش نسبت به محیط‌زیست و رفتار مصرف‌کننده آگاه بر محیط‌زیست تأثیر معنادار دارد. همچنین، نگرش نسبت به محیط‌زیست بر رفتار مصرف‌کننده آگاه بر محیط‌زیست تأثیر معنادار دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

30 - ارزیابی ریسک‌های محیط زیستی احداث خط لوله گاز، با استفاده از روش تصمیم‌گیری چند شاخصه تلفیقی (مطالعه موردی: گچساران به بیدبلند)
شهاب احمدزاده مریم رباطی هانیه نیکومرام

10.22034/jest.2021.38743.4416

زمینه و هدف: ارزیابی ریسک محیط زیستی به عنوان یک ابزار کارآمد مدیریتی در مطالعات محیط زیست، روشی است که در آن ریسک ناشی از انجام یک پروژه یا عملیات آن بر محیط زیست بررسی و پیش بینی می شود، تا در هنگام انجام پروژه، با توجه به شناخت وضعیت موجود و نوع اثرات، عملیات به صور چکیده کامل

زمینه و هدف: ارزیابی ریسک محیط زیستی به عنوان یک ابزار کارآمد مدیریتی در مطالعات محیط زیست، روشی است که در آن ریسک ناشی از انجام یک پروژه یا عملیات آن بر محیط زیست بررسی و پیش بینی می شود، تا در هنگام انجام پروژه، با توجه به شناخت وضعیت موجود و نوع اثرات، عملیات به صورتی انجام پذیرد تا کمترین اثر بر محیط زیست وارد گردد. این پژوهش با آگاهی از ضرورت اطمینان یافتن از اجرای مناسب و صحیح پروژه ها و در نهایت ارائه راهکارهای کاهش و تقلیل اثرات سوء بر محیط زیست، ارزیابی ریسک طرح احداث خط لوله 20 اینچی انتقال اتان پتروشیمی گچساران را به عنوان یکی از طرح های مهم پتروشیمی کشور، تحلیل می کند. روش بررسی: روش های ویکور(VIKOR) و انوید(ENVID) از جمله ی روش های شناسایی ریسک های زیست محیطی هستند که برای تخمین میزان ریسک های پروژه ها کارایی لازم را از خود نشان داده‌اند. یافته ها: در این تحقیق به بررسی فرآیند تحلیل نسبی پتانسیل های ایجاد خرابی در خط لوله و میزان بالفعل شدن ریسک های موجود در پروژه و همچنین حساسیت سنجی و بررسی آسیب پذیری محیط پیرامون پرداخته می شود. این روش شامل شناسایی محیط زیست تحت تأثیر نشت گاز، بررسی و ارزیابی اجزای مهم اکولوژیک با در نظر گرفتن حساسیت های محیط زیستی، تضمین کمیت ریسک بر طبق استانداردهای موجود و شناسایی اقدامات پیشگیرانه و اقدامات کاهشی پتانسیل ریسک خط لوله می باشد. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان می دهند که در هر دو روش مورد استفاده، فاز ساختمانی نسبت به فاز بهره برداری بیشترین ریسک را داشته که در فاز ساختمانی به ترتیب محیط های فیزیکی و شیمیایی و اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و در فاز بهره برداری نیز با شدت کمتر نسبت به فاز ساختمانی؛ محیط های فیزیکی و شیمیایی و اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بیشترین تأثیر را می پذیرند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

31 - واکاوی اثر تسهیلات پرداختی بانک‌ها بر کاهش انتشارCO2 در میان کشورهای خاورمیانه و منطقه منا
ویدا ورهرامی زهرا عابدی فائزه صادقیان

10.22034/jest.2021.40839.4507

زمینه و هدف: از آن جایی که فعالیتهای اقتصادی خصوصاً فعالیتهای اقتصادی انرژی بر از مهمترین عوامل آلوده کننده محیط زیست در کشورهای درحال توسعه و منطقه منا به‌شمار می روند. از این رو با توجه به اهمیت موضوع این مطالعه با هدف واکاوی اثر تسهیلات پرداختی بانک ها بر کاهش انتشا چکیده کامل

زمینه و هدف: از آن جایی که فعالیتهای اقتصادی خصوصاً فعالیتهای اقتصادی انرژی بر از مهمترین عوامل آلوده کننده محیط زیست در کشورهای درحال توسعه و منطقه منا به‌شمار می روند. از این رو با توجه به اهمیت موضوع این مطالعه با هدف واکاوی اثر تسهیلات پرداختی بانک ها بر کاهش انتشار CO2 در میان کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا موسوم به منطقه منا برای دوره زمانی 2016-2000 انجام گرفته است. روش بررسی: در این مطالعه از روش پنل جهت برازش استفاده شده است. میزان انتشار گاز دی اکسید کربن به‌عنوان شاخص آلودگی محیط زیست به‌عنوان متغیر وابسته و مصرف انرژی، آزاد سازی تجاری، توسعه مالی، تسهیلات پرداختی در بخش صنعت و در بخش کشاورزی متغیرهای مستقل هستند. یافته&lrm;‌ها: نتایج حاصل از تخمین مدل پانل نشان می دهد که ضرایب همه متغیرها در بلند مدت در سطح بالایی معنا دار بوده، علائم آن ها مورد انتظار و مطابق با مبانی نظری موضوع می باشد. روابط برآوردی، تأثیر گذاری مثبت متغیرهای؛ مصرف انرژی و آزاد سازی تجاری با میزان انتشار گاز دی اکسید کربن به‌عنوان شاخص آلودگی محیط زیست را نشان می دهد، بعبارتی افزایش در مصرف انرژی و آزادسازی تجاری با افزایش میزان انتشار گازدی اکسید کربن به‌عنوان شاخص آلودگی محیط زیست همراه می باشد. نتایج وجود رابطه منفی بین متغیرهای؛ توسعه مالی، تسهیلات پرداختی در بخش صنعت و در بخش کشاورزی با میزان انتشار گازدی اکسید کربن به‌عنوان شاخص آلودگی محیط زیست را نشان می دهد. بحث و نتیجه گیری: افزایش در توسعه بازارهای مالی، تسهیلات پرداختی در بخش صنعت و در بخش کشاورزی منجر به کاهش انتشار گازدی اکسید کربن می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

32 - ارائه الگوی کیفیت حسابرسی سبز براساس ارزیابیِ شورای گزارشگری مالی انگلستان(FRC) از تغییرات محیط‌زیست
ساناز حجی خسرو فغانی ماکرانی نقی فاضلی

10.30495/jest.2023.62992.5491

زمینه و هدف: هدف این پژوهش ارائه الگوی کیفیت حسابرسی سبز براساس ارزیابیِ شورای گزارشگری مالی انگلستان () از تغییرات محیط‌زیست بوده است.روش بررسی: روش پژوهش از نظر نوع داده ترکیبی بوده است و جامعه هدف براین اساس در بخش کیفی ۱۱ نفر از متخصصان حسابداری و مدیریت مالی در سطح چکیده کامل

زمینه و هدف: هدف این پژوهش ارائه الگوی کیفیت حسابرسی سبز براساس ارزیابیِ شورای گزارشگری مالی انگلستان () از تغییرات محیط‌زیست بوده است.روش بررسی: روش پژوهش از نظر نوع داده ترکیبی بوده است و جامعه هدف براین اساس در بخش کیفی ۱۱ نفر از متخصصان حسابداری و مدیریت مالی در سطح دانشگاهی و ۱۴ نفر از شرکای حسابرسی در بخش کمی طی سال‌های 1398 الی 1400 بودند. در این پژوهش در بخش کیفی از تحلیل فراترکیب و دلفی استفاده شد و در بخش کمی از تحلیل تفسیری ساختاری جامع برای تعیینِ تاثیرگذارترین مضامینِ الگوی کیفیتِ حسابرسی سبز بهره برده شد.یافته ها: نتایج پژوهش در بخش کیفی از وجودِ دو مولفه‌ی اصلی و ۱۱ مضمون گزاره ای مرتبط با کیفیت حسابرسی سبز حکایت دارد و در بخش کمی مشخص شد، ارزیابی سطح ریسک‌های زیست‌محیطی شرکت‌ها برای ذینفعان تاثیرگذارترین مضمونِ کیفیت حسابرسی سبز براساس ارزیابی شورای گزارشگری مالی انگلستان می‌باشد.بحث و نتیجه گیری: نتیجه کسب‌شده بیان‌کننده‌ی این واقعیت هستند که شناخت این سطح از ریسک‌ها می‌تواند به شرکت‌های رقیب و حتی سرمایه‌گذاران کمک نماید، تا سطح پیشروی شرکت از منظر فناوری‌های زیست‌محیطی و آینده‌نگری‌های آتی آن در سطح بازار را مورد بررسی قرار دهند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

33 - مدل¬سازی توزیع جغرافیایی و مطلوبیت زیستگاه جربیل بزرگ (Rhombomys opimus) در استان گلستان با استفاده از مدل بیشینه آنتروپی
محسن احمدپور حسین وارسته مرادی حمید رضا رضایی محمدعلی عشاقی اباصلت حسین زاده کلاگر

10.30495/jest.2023.75742.5920

زمینه و هدف: امروزه مدل¬سازی توزیع جغرافیایی يک گونه به روش بیشینه آنتروپی با استفاده از اطلاعات مکانی حاصل از سنجش از دور، سامانه اطلاعات جغرافیایی و تکنیک¬های آماری سهم بسیار زیادی در مدیریت حفاظت گونه¬ها دارد. هدف این مطالعه، ارزیابی اثرات متغیرهای محیط‌زیستی بر توزی چکیده کامل

زمینه و هدف: امروزه مدل¬سازی توزیع جغرافیایی يک گونه به روش بیشینه آنتروپی با استفاده از اطلاعات مکانی حاصل از سنجش از دور، سامانه اطلاعات جغرافیایی و تکنیک¬های آماری سهم بسیار زیادی در مدیریت حفاظت گونه¬ها دارد. هدف این مطالعه، ارزیابی اثرات متغیرهای محیط‌زیستی بر توزیع و مطلوبیت زیستگاه جربیل بزرگ (Rhombomys opimus) و پیش¬بینی زیستگاه آن در استان گلستان است. روش بررسی: در این تحقیق، 272 نقطه حضور جربیل بزرگ و 13 متغیر محیط‌زیستی به عنوان متغیرهای مستقل مورد انتخاب قرار گرفتند. سپس با استفاده از نرم‌افزار مکسنت، مدل‌سازی مطلوبیت زیستگاه و توزیع جغرافیایی گونه با استفاده از این نقاط حضور و متغیرها به روش بیشینه آنتروپی، انجام شد. یافته¬ها: نتايج نشان داد برخی از متغیرهای محیطی، از جمله متغیرهای ارتفاع، شاخص نرمال شده تفاوت پوشش گياهی (NDVI)، تیپ خاک و اقلیم بیشترین اثر را در توزیع جغرافیایی و مطلوبیت زیستگاه گونه در مناطق مورد مطالعه داشته¬اند. در حالی که متغیر شیب کمترین اثر را نسبت به سایر متغیرها دارا بود. بحث و نتیجه¬گیری: براساس مدل¬سازی انجام شده در اين تحقيق، زیستگاه جربیل بزرگ به صورت پیوسته است. به طوري¬که حدود 1/10 درصد از سطح استان گلستان به عنوان زیستگاه مطلوب جربیل بزرگ پيش¬بينی شده¬است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

34 - بررسی تأثیر آموزش بر ارتقاء دانش محیط‌زیست معلمان و دانش‌آموزان (مطالعه موردی: مقطع متوسطه‌ی اول شهر بم)
مینا بهنود فاطمه بهادری امجز مریم مروتی

10.30495/jest.2022.52993.5081

زمینه و هدف: جوامع امروز برای نیل به اهداف توسعه پایدار بایستی افراد جامعه با دانش محیط زیست خود آشنا باشند که از بنیادی ترین راه حل ها آموزش آن در تمامی مقاطع آموزشی می باشد. هدف از این پژوهش سنجش میزان تأثیر گذاری آموزش بر ارتقاء دانش محیط زیستی معلمان و دانش آموزان م چکیده کامل

زمینه و هدف: جوامع امروز برای نیل به اهداف توسعه پایدار بایستی افراد جامعه با دانش محیط زیست خود آشنا باشند که از بنیادی ترین راه حل ها آموزش آن در تمامی مقاطع آموزشی می باشد. هدف از این پژوهش سنجش میزان تأثیر گذاری آموزش بر ارتقاء دانش محیط زیستی معلمان و دانش آموزان متوسطه ی اول شهر بم است.روش بررسی: بدین منظور در پژوهش حاضر تأثیرات آموزش محیط زیست هم برای کارکنان آموزش دهنده (معلمان) و هم دانش آموزان تحت دو پرسشنامه که توسط محققان این پژوهش تدوین شده، در مقطع متوسطه ی اول بررسی گردید. روش کار پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی انجام گرفت و جمع آوری اطلاعات از طریق تکمیل پرسشنامه برای دو گروه معلمان و دانش آموزان مقطع متوسطه اول، صورت گرفت. پاسخ ها بر اساس طیف لیکرت به صورت 5 گزینه ای (خیلی زیاد تا خیلی کم) و جامعه آماری این تحقیق از طریق آزمون تحلیل عاملی برای معلمان 72 نفر و برای دانش آموزان 180 نفر مشخص شد. برای تجزیه و تحلیل عامل ها از سه آزمون کیزر- میر- اوکلین و آزمون بارتلت استفاده شد. داده های به دست آمده از نرم افزار SPSS استفاده شد.یافته ها: ضریب پایایی برای هر دو گروه قابل قبول بود. نتایج حاکی از آن است که رفتار های محیط زیستی دانش آموزان به همراه آموزش های محیط زیستی تئوری-عملی صحیح از اهمیت یکسانی برخوردار هستند، همچنین ارتقاء دانش محیط زیستی معلمان در ایجاد رفتار و نگرش مثبت در دانش آموزان تأثیر دارد.بحث و نتیجه گیری: بنابراین برای نیل به هدف بالا بردن آگاهی و آموزش محیط زیست در بین افراد یک جامعه بایستی این آموزش ها به هر دو گروه دانش آموزان و آموزش دهندگان (معلمان) داده شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

35 - تأثیرپذیری غیرخطی رقابت‌پذیری و نوآوری بنگاه از سخت‌گیری در مقررات زیست‌محیطی؛ آزمون فرضیه پورتر
امیدعلی عادلی یزدان گودرزی فراهانی علی اکبر ابراهیمی نژاد رفسنجانی

10.22034/jest.2021.50262.4965

زمینه و هدف: یکی از برجسته‌ترین فرضیات حوزه اقتصاد محیط‌زیست، فرضیه پورتر است که توسط مایکل پورتر (1995) مطرح شد. این فرضیه بدین مسئله اشاره دارد که اگر کشوری مقررات محیط‌زیستی (ER) سخت‌گیرانه‌ای را نسبت به رقبایش به کار گیرد، در بلندمدت به صادرکننده فنّاوری‌های نوین زی چکیده کامل

زمینه و هدف: یکی از برجسته‌ترین فرضیات حوزه اقتصاد محیط‌زیست، فرضیه پورتر است که توسط مایکل پورتر (1995) مطرح شد. این فرضیه بدین مسئله اشاره دارد که اگر کشوری مقررات محیط‌زیستی (ER) سخت‌گیرانه‌ای را نسبت به رقبایش به کار گیرد، در بلندمدت به صادرکننده فنّاوری‌های نوین زیست‌محیطی بدل خواهد شد. با توجه به اهمیت این فرضیه برای سیاست‌گذاران و بنگاه‌ها، مطالعات بسیاری برای اثبات یا رد این فرضیه انجام‌شده است. بر این اساس هدف پژوهش حاضر آزمون فرضیه پورتر (تأثیر پذیری رقابت پإیری و نوآوری بنگاه از سختگیری در مقررات زیست محیطی) است روش بررسی: در این پژوهش با استفاده از روش رگرسیون انتقال ملایم پنلی برای دوره زمانی 2000- 2015 فرضیه پورتر برای 25 کشور عضو OECD آزمون شد. یافته‌ها: نتیجه به‌دست‌آمده بیانگر این بوده است که متغیر شاخص وزنی سخت‌گیری سیاست‌های زیست‌محیطی در بخش خطی و غیرخطی مدل دارای اثرات مثبت و معنی‌داری برافزایش در تعداد فنّاوری‌های منتخب حوزه محیط‌زیست بوده است. ضریب متغیر برآورد شده به این صورت بوده که شدت اثرگذاری این متغیر در بخش خطی برابر با 142/0 و در بخش غیرخطی برابر با 213/0 بوده است. همچنین سرعت گذار بین دو رژیم رشد شاخص وزنی سخت‌گیری سیاست‌های زیست‌محیطی، با توجه به پارامتر گذار تخمین زده‌شده معادل 17/3 است. بحث و نتیجه‌گیری: تحلیل نتایج نشان می‌دهد زمانی که رشد شاخص وزنی سخت‌گیری سیاست‌های زیست‌محیطی پایین باشد شدت اثرگذاری متغیرهای مستقل و کنترلی بر تعداد فنّاوری‌های منتخب حوزه محیط‌زیست متفاوت خواهد شد. با توجه به تجربه کشورهای توسعه‌یافته، بهبود وضعیت نظام قانونی و حقوق مالکیت، افزایش کمک‌های رسمی و دولتی برای توسعه در حوزه محیط‌زیست و افزایش بودجه دولتی تحقیق و توسعه در حوزه محیط زیست می تواند نقش مؤثری بر بهبود رقابت‌پذیری و افزایش در نوآوری بنگاه در کنار سخت گیری در قوانین زیست محیطی ایفا کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

36 - ارزیابی قابلیت‌های راهبردی جهتِ توسعه پایدار محصولات متناسب با محیط‌زیست: مطالعه‌ی موردی شرکتِ بهره‌برداری نفت و گاز مارون
محمد سمالی صابر ملاعلیزاده زواردهی علی محمودی راد سعید قانع

10.30495/jest.2023.66543.5645

زمینه و هدف: به دنبال پیامدهای نامطلوب توسعه صنعتی و بهره‌برداری گسترده از منابع طبیعی و تخریب فزاینده محیط‌زیست در طی دهه‌‌های اخیر، بسیاری از متخصصان بر لزوم بکارگیری قابلیت به عنوان مکانیزمی پویا در هدایتِ راهبردهای توسعه پایدار تاکید دارند. هدف این پژوهش ارزیابی قاب چکیده کامل

زمینه و هدف: به دنبال پیامدهای نامطلوب توسعه صنعتی و بهره‌برداری گسترده از منابع طبیعی و تخریب فزاینده محیط‌زیست در طی دهه‌‌های اخیر، بسیاری از متخصصان بر لزوم بکارگیری قابلیت به عنوان مکانیزمی پویا در هدایتِ راهبردهای توسعه پایدار تاکید دارند. هدف این پژوهش ارزیابی قابلیت‌های راهبردی جهتِ توسعه پایدار محصولات متناسب با محیط‌زیست در شرکتِ بهره‌برداری نفت و گاز مارون می‌باشد. روش بررسی: این پژوهش از نظر روش شناسی توسعه‌ای است و از نظر نوع جمع آوری داده‌های پژوهش ترکیبی است. در این پژوهش در بخش کیفی براساس فرآیندهای تحلیل فراترکیب تلاش شد تا ابتدا پژوهش‌های مرتبط با حوزه‌ی پژوهش تعیین و سپس مولفه‌ها پژوهش تعیین شوند. همچنین در ادامه بخش کیفی از تحلیل دلفی و سپس تحلیل رتبه بندی تفسیری استفاده شد. یافته‌ها: نتایج پژوهش از تعیین مولفه‌ی قابلیت راهبردی توسعه پایدارِ اقتصادی به عنوان تأثیرگذارترین قابلیت راهبردی جهتِ توسعه پایدار محصولات متناسب با محیط‌زیست در شرکت بهره برداری نفت و گاز مارون حکایت دارد. بحث و نتیجه‌گیری: نتیجه‌ی کسب شده به معنای آن است که جهتِ تولید محصولات سبز، مهمترین کارکرد راهبردی در توسعه‌ی پایدار، توجه به ماهیتِ اقتصادی تولید محصولات متناسب با محیط‌زیست می‌باشد تا از این طریق بتواند از مزیت رقابتی لازم برای دستیابی به توسعه‌ی پایدار برخوردار باشد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

37 - تاثیر مدیریت منابع انسانی سبز بر رفتار سازگار با محیط‌زیست و عملکرد محیطی
خلیل صفری مریم شیخی صمد خباز باویل ایمان حکیمی

10.30495/jest.2022.62625.5471

زمینه و هدف: هدف از این مطالعه بررسی میزان تاثیر اقدامات مدیریت منابع انسانی سبز بر افزایش رفتار سازگار با محیط‌زیست کارکنان است و اینکه آیا این اقدامات می‌تواند منجر به کاهش خسارت‌های زیست محیطی کارکنان و در عین حال بهبود عملکرد محیطی هتل‌ها گردد؟ همچنین شدت و ضعف این چکیده کامل

زمینه و هدف: هدف از این مطالعه بررسی میزان تاثیر اقدامات مدیریت منابع انسانی سبز بر افزایش رفتار سازگار با محیط‌زیست کارکنان است و اینکه آیا این اقدامات می‌تواند منجر به کاهش خسارت‌های زیست محیطی کارکنان و در عین حال بهبود عملکرد محیطی هتل‌ها گردد؟ همچنین شدت و ضعف این روابط، در دو گروه زنان و مردان نیز مورد بررسی قرارگرفته است. روش بررسی: این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از حیث ماهیت توصیفی-همبستگی به شمار می‌آید. از ابزار پرسشنامه استاندارد کیم و همکاران (2019) برای سنجش متغیرها در نمونه‌ای بالغ بر 204 نفر از کارکنان 35 هتل فعال در سطح شیراز، استفاده شده است. فرضیه‌های تحقیق نیز با استفاده از روش مدل‌سازی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار 3.0 Smart-PLS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج حاکی از آن است که مدیریت منابع انسانی سبز بر رفتار سازگار با محیط‌زیست (423/0 β=و734/6 t=) و همچنین عملکرد محیطی (637/0 β=و90/10 t=) تاثیر مثبت و معناداری دارد و همچنین رفتار سازگار با محیط‌زیست رابطه بین دو متغیر مدیریت منابع انسانی سبز و عملکرد محیطی را میانجیگری می‌کند (099/0 β=و 840/ 2 t=و05/0 α= ). همچنین مشخص گردید که جنسیت افراد نمی‌تواند روابط بین متغیرها را تعدیل نماید. بحث و نتیجه‌گیری: اقدامات مدیریت منابع انسانی سبز نه تنها باعث تقویت رفتار سازگار با محیط‌زیست کارکنان می‌گردد بلکه باعث بهبود عملکرد محیطی هتل‌ها نیز می‌شود. این پدیده در بین زنان و مردان یکسان است. هتل‌هایی که در حفظ محیط‌زیست قدم برندارند، به تدریج طرد خواهند شد و مورد استقبال کمتری قرار خواهند گرفت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

38 - ‌ارزش‌گذاری‌ گیاهان دارویی طبیعی جمع‌آوری‌شده از جنگل‌ها و مراتع شهرستان ارومیه و اثرات محیط‌ زیستی آن
مهران مجرد آشنا آباد وحید کاروانی

10.30495/jest.2023.71208.5793

زمینه و هدف: امروزه جمع‌آوری بی‌رویه‌ی گیاهان ‌دارویی از طبیعت یک معضل جدی در ایران محسوب می‌شود. هدف این تحقیق بررسی فرآیند جمع‌آوری گیاهان دارویی از طبیعت ، تعیین آثار سوء آن بر بوم‌سازگان‌های جنگل و مرتع و ‌ارزش‌گذاری‌ اقتصادی آن است. روش بررسی: ارزش اقتصادی گیاهان چکیده کامل

زمینه و هدف: امروزه جمع‌آوری بی‌رویه‌ی گیاهان ‌دارویی از طبیعت یک معضل جدی در ایران محسوب می‌شود. هدف این تحقیق بررسی فرآیند جمع‌آوری گیاهان دارویی از طبیعت ، تعیین آثار سوء آن بر بوم‌سازگان‌های جنگل و مرتع و ‌ارزش‌گذاری‌ اقتصادی آن است. روش بررسی: ارزش اقتصادی گیاهان بر اساس اظهارات فروشندگان گیاهان دارویی شهر ارومیهو بر مبنای قیمت‌های خرید و فروش برآورد شد. پس از بازدید از فروشگاه‌ها، مصاحبه و تکمیل پرسشنامه، نتایج حاصل توسط نرم افزار Excel نسخه‌ی 2016 و SPSS نسخه‌ی 19 تحلیل شد. این تحقیق در بهار و تابستان 1401 انجام گردید. یافته‌ها: ارزش سالیانه کل گیاهان برداشت شده از طبیعت ارومیه 285/22 میلیارد ریال برآورد شد. در میان گیاهان مورد بررسی گیاهی با نام محلی ایت بورنی (Rosa canina) دارای بیشترین ارزش اقتصادی و گیاه یمیشان (Crataegus pontica) دارای بیشترین وزن برداشت شده می‌باشد. نتایج براساس نوع اندام گیاهی جمع‌آوری‌شده نشان داد که برداشت تخریبی56 درصد ارزش گیاهی کل و 5/47 درصد کل وزن خشک توده گیاهی برداشت شده را شامل می‌گردد. بحث و نتیجه گیری: یافته‌ها نشان می‌دهد که جمع‌آوری گیاهان ‌دارویی در ارومیه به‌طور گسترده صورت می‌گیرد. به دلیل نظارت ناکافی مسئولان، انواع برداشت‌های تخریبی شامل برداشت ریشه، ریزوم، پیاز ، میوه و کل گیاه انجام می‌گیرد. در نتیجه، حدود 50 درصد گونه‌های برداشت شده در معرض تهدید هستند. ارزش سالانه 285/22 میلیارد ریال اگر چه ارزش چندان قابل توجهی نیست ولی در مقیاس کشوری و در صورت برآورد آن برای تمام استان‌ها، یک نشانگر مطلوب و هشداردهنده برای مدیران و برنامه‌ریزان منابع طبیعی است تا نسبت به برنامه‌ریزی درست در قبال هجوم افراد سودجو به طبیعت و پدیده برداشت گیاهی منفعل نباشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

39 - شناسایی مؤلفه‌های تأثیرگذار بر مدیریت و برنامه‌ریزی محیط‌زیست شهری امن با تأکید بر رویکرد شهر دوستدار کودک (مطالعه موردی: کلان‌شهر تهران)
نرجس شهمیری مژگان زعیم دار رکسانا موگوئی سعید ملماسی

زمینه و هدف: فضاهای شهری در برآورده ساختن نیازهای اجتماعی و فردی کودکان نقش منحصربه‌فردی دارند. در این راستا، با توجه به اینکه کودکان به‌عنوان سازندگان نسل‌های بعدی به شمارمی روند؛ برنامه‌ریزی و طراحی صحیح محیط‌زیست شهری متناسب با زندگی کودکان در سوق دادن جامعه‌ی انسانی چکیده کامل

زمینه و هدف: فضاهای شهری در برآورده ساختن نیازهای اجتماعی و فردی کودکان نقش منحصربه‌فردی دارند. در این راستا، با توجه به اینکه کودکان به‌عنوان سازندگان نسل‌های بعدی به شمارمی روند؛ برنامه‌ریزی و طراحی صحیح محیط‌زیست شهری متناسب با زندگی کودکان در سوق دادن جامعه‌ی انسانی به سمت جامعه¬ای سالم و مطلوب از اهمیت زیادی برخوردار است. بدین منظور، تحقیق حاضر با هدف شناسایی عوامل تأثیرگذار بر مدیریت و برنامه‌ریزی محیط‌زیست شهری امن با تأکید بر رویکرد شهر دوستدار کودک در کلان‌شهر تهران انجام گرفته است. روش بررسی: روش تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت تحلیلی-اکتشافی بوده و تجزیه و تحلیل اطلاعات با بهره‌گیری از روش دلفی (15 نفر از نخبگان و مدیران حوزه مدیریت برنامه ریزی محیط زیست شهری) و کاربست تکنیک تحلیل اثرات متقاطع در نرم‌افزار Micmac در سال 1401صورت گرفته است. یافته‌ها: یافته‌ها نشان می‌دهد که بیشترین اثرگذاری در بین مؤلفه‌های مورد بررسی در راستای مدیریت و برنامه‌ریزی محیط‌زیست شهری امن با تأکید بر رویکرد شهر دوستدار کودک در کلان‌شهر تهران مربوط به مؤلفه‌های قوانین احترام به دیدگاه کودک (اعمال و ادغام دیدگاه کودکان در برنامه‌ریزی و طراحی‌های شهری از نظر جنبه‌های مختلف کالبدی، ذهني و رفتاری)، حقوق زندگی و توسعه‌ی حداکثری کودک (اقدامات قانونی مناسب برای کاهش آلودگی‌های شهری) و کیفیت محیطی (مناسب بودن پیاده‌روها و خیابان‌ها برای استفاده‌ی کودکان) می‌باشد. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به وضعیت موجود و کمبود مؤلفه‌های کلیدی و استراتژیک تأثیرگذار در راستای توسعه‌ی سیستم، آینده‌ی مدیریت و برنامه‌ریزی محیط‌زیست شهری امن با تأکید بر رویکرد شهر دوستدار کودک در کلان‌شهر تهران نامطلوب خواهد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

40 - بررسی اثر پلیمر طبیعی بتاسیکلودکسترین به منظور بهبود شرایط رنگ¬رزی و کاهش آلودگی محیط‌زیستی
اخترالسادات موسوی احمد اکبری سیدکاظم موسوی

10.30495/jest.2023.76836.5964

زمینه و هدف: محدودیت¬های محیطزیستی و اقتصادی كه به طور چشم¬گیری بر صنعت نساجي و رنگ‌رزی اعمال شده منجر به توسعه فرآیندهای دوست¬دار محیطزیست برای اصلاح خواص الیاف و بهبود فرآیندهای سنتي موجود شده است. تلاش¬های بسیاری برای كاهش هزینه¬ها و همچنین مواد آلوده كننده دفع شده ه چکیده کامل

زمینه و هدف: محدودیت¬های محیطزیستی و اقتصادی كه به طور چشم¬گیری بر صنعت نساجي و رنگ‌رزی اعمال شده منجر به توسعه فرآیندهای دوست¬دار محیطزیست برای اصلاح خواص الیاف و بهبود فرآیندهای سنتي موجود شده است. تلاش¬های بسیاری برای كاهش هزینه¬ها و همچنین مواد آلوده كننده دفع شده همراه پساب انجام شده كه از آن جمله مي¬توان به استفاده از پلیمرهای طبیعي اشاره كرد. هدف از این تحقیق استفاده از پلیمر طبیعی بتاسیکلودکسترین به عنوان جایگزینی مناسب با اثرات محیطزیستی مطلوب برای دیگر افزودنی‌های شیمیایی در رنگرزی می‌باشد. روش بررسی: در این مطالعه الیاف پشم با پلیمر زیست سازگار بتاسیکلودکسترین، اصلاح شد و ويژگی¬هاي رنگ¬رزي آن نظیر اثر مقدار ترکيب بتاسیکلودکسترین(5/0-20%)،pH رنگ¬رزي(7-3) و غلظت ماده رنگ¬زا(75-5%) بر روي قابليت رنگ¬رزي پشم با رنگ¬زاي طبيعی روناس مورد ارزيابي و مقایسه رنگ قرار گرفت. و در نهایت تغییرات فیزیکی الیاف خام و اصلاح شده بعد از رنگ-رزی با استفاده از تست SEM انجام شد. یافته¬ها: نتايج نشان داد که با افزايش مقدار ماده بتاسیکلودکسترین، قدرت رنگی نمونه¬ها به مقدار قابل قبولی بهبود می¬يابد و قابليت رنگ¬رزي (K/S) الياف رنگرزي شده با پشم اصلاح شده نسبت به پشم دندانه شده با آلومينيوم و پشم خام بیش¬تر می¬باشد. همچنین رمق¬کشی پشم اصلاح شده در pH خنثی نسبت به شرايط اسيدي به ميزان قابل توجهی بهبود يافت، در حالی¬که تغيير محسوسی در قابليت رنگ¬رزي پشم خام با تغيير در pH مشاهده نشد. بحث و نتیجه¬گیری: به طورکلی با توجه به شرایط اصلاح پشم با پلیمر زیست سازگار بتاسیکلودکسترین و تغییرات در شرایط رنگ‌رزی، نه تنها امکان حذف مواد شیمیایی از پساب صنایع نساجی و رنگ¬رزی قابل انجام است، بلکه می¬توان مقدار رنگ¬زاي مصرفی و رنگ¬زاي جذب نشده و باقی مانده در پساب را کاهش داد که از نظر محیط‌زیستی بسيار حایز اهميت می¬باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

41 - بررسی مقدار و اشکال شیمیایی فلزات‌ سنگین در لجن‌فاضلاب تهران برای کاربرد در کشاورزی
سمیه ناجی راد اکبر قویدل حسینعلی علیخانی علی اشرف سلطانی طولارود

10.22034/jest.2018.12454

زمینه و هدف: از بین روش های دفع لجن‌فاضلاب، کاربرد در زمین به دلیل منافع اقتصادی و کاهش هزینه‌های خرید کود برای کشاورزان، ارجح است. ولی در صورتی که لجن حاوی مقادیر بالایی فلزات‌سنگین و آلودگی میکروبی باشد باعث آلودگی خاک و محیط‌زیست می‌شود. روش بررسی: در این تحقیق مقاد چکیده کامل

زمینه و هدف: از بین روش های دفع لجن‌فاضلاب، کاربرد در زمین به دلیل منافع اقتصادی و کاهش هزینه‌های خرید کود برای کشاورزان، ارجح است. ولی در صورتی که لجن حاوی مقادیر بالایی فلزات‌سنگین و آلودگی میکروبی باشد باعث آلودگی خاک و محیط‌زیست می‌شود. روش بررسی: در این تحقیق مقادیر کل، قابل عصاره‌گیری با DTPA و محلول عناصر آهن، روی، سرب، کادمیوم، کبالت، مس، منگنز و نیکل و جمعیت کلی‌فرم‌ها در لجن تهیه‌شده از سه تصفیه‌خانه شهرک غرب، اکباتان، و شوش تهران‌‌‌‌ اندازه‌گیری شده و با استانداردهای جهانی حد آلایندگی این عناصر و استاندارد تعداد کلی‌فرم‌ها مقایسه شدند. یافته‌ها: نتایج نشان داد که در مجموع 01/0% از مجموع کل فلزات موردمطالعه به شکل محلول، 32/1% به شکل قابل عصاره گیری با DTPA و 67/98% به اشکال دیگر و غیرقابل دسترس بود. از بین سه نمونه لجن موردمطالعه، لجن‌فاضلاب شوش دارای بیش‌ترین مقدار مجموع کل فلزات‌سنگین ‌‌‌‌‌‌‌(گرم بر کیلوگرم وزن خشک لجن73/39) بود و بعد از آن به ترتیب تصفیه‌خانه‌های اکباتان ( گرم بر کیلوگرم وزن خشک لجن 42/28) و شهرک غرب (گرم بر کیلوگرم وزن خشک لجن 95/22) قرار داشتند. بحث و نتیجه‌گیری: به دلیل بالا بودن مقدار روی و مس در نمونه‌های لجن، در مقایسه با استاندارد، نمونه‌های لجن تصفیه‌خانه‌های موردمطالعه در گروه کیفیت استثنایی که قابلیت کاربرد در کشاورزی را دارد، قرار نگرفتند. همچنین مقایسه جمعیت کلی‌فرم‌ها با استانداردها نشان داد که از این نظر نیز نمونه‌های لجن در گروه B قرار دارند و کاربرد آن‌ها در کشاورزی با محدودیت‌هایی همراه خواهد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

42 - بررسی خطرها و ارزیابی ریسک HSE فازهای ساخت تا تولید پروژه‌های صنعت نفت و گاز(مطالعه موردی شرکت پتروپارس)
مجید عباسپور پروین نصیری تورج دانا ساناز توتونچیان

حمایت از ایجاد و تقویت شرکت های پیمانکار عمومی، عامل انتقال و ارتقای فن&zwnj;&zwnj;آوری ملی محسوب می&zwnj;شود و بر این اساس تأسیس شرکت های پیمانکاری عمومی (GC)[1] همواره مورد حمایت تصمیم گیرندگان دولتی بوده است. شرکت پتروپارس به عنوان پیمانکار عمومی صنعت نفت و گاز در اب چکیده کامل

حمایت از ایجاد و تقویت شرکت های پیمانکار عمومی، عامل انتقال و ارتقای فن&zwnj;&zwnj;آوری ملی محسوب می&zwnj;شود و بر این اساس تأسیس شرکت های پیمانکاری عمومی (GC)[1] همواره مورد حمایت تصمیم گیرندگان دولتی بوده است. شرکت پتروپارس به عنوان پیمانکار عمومی صنعت نفت و گاز در ابتدای شروع توسعه فاز 1 پارس جنوبی تاسیس شد که علاوه بر اجرای آن پروژه، توسعه پروژه فازهای 4 و5 و پروژه فازهای 6 ،7 و 8 را به عهده داشته است. به جهت جلوگیری از مخاطرات و حوادث در اجرای عملیات، نسبت به اجرای پروژه مستندسازی و تدوین سیستم ایمنی، بهداشت و محیط&zwnj;زیست اقدام شد، تا با به کارگیری این سیستم&zwnj; خطرات ناشی از کار برای کارکنان، محیط&zwnj;زیست، وسایل، تجهیزات و اموال و دارایی های سازمانی کاهش یابد. در این مقاله سعی شده است تا با ارزیابی ریسک مراحل مختلف اجرایی پروژه&zwnj;های صنعت نفت و گاز و بر مبنای آن، مدون&zwnj;سازی سیستم HSE مورد بررسی کامل قرار گیرد. همچنین سعی شده است تا اصول HSE که در مراحل اجرایی پروژه های نفت و گاز، توسط پیمانکاران عمومی رعایت می&zwnj;گردند، تجزیه و تحلیل و رتبه بندی گردند و بر این اساس نحوه مدیریت HSE اعمال شده در مراحل مختلف زمانی اجرای پروژه مشخص شود. بدین منظور ریسک مخاطرات ایمنی، بهداشت و محیط&zwnj;زیست با مقادیر کمی برآورد گردید و همبستگی و مدل رگرسیون خطی ریسک&zwnj;های HSE موجود در فازهای مختلف اجرایی پروژه اندازه گیری شد. در این مقاله همچنین اقدامات مدیریتی جهت کاهش و حذف ریسک های HSE مورد بررسی قرار گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

43 - ارزیابی شاخص‌های زیست اقلیمی موثر بر آسایش انسان (مطالعه موردی: منطقه آزاد اروند)
فائزه هدایتی راد مهران شبانکاری محمدرضا ضرغامیان

زمینه و هدف: شناخت پتانسیل های طبیعی، به عنوان بستر فعالیت های انسانی پایه و اساس غالب برنامه ریزی های محیطی و آمایش سرزمین را تشکیل می دهد. در این راستا ویژگی های اقلیمی و اغلب عناصر آن در پراکندگی فضایی و شکل گیری رفتار محیطی جوامع انسانی نقش تعیین کننده ای ایفا می کن چکیده کامل

زمینه و هدف: شناخت پتانسیل های طبیعی، به عنوان بستر فعالیت های انسانی پایه و اساس غالب برنامه ریزی های محیطی و آمایش سرزمین را تشکیل می دهد. در این راستا ویژگی های اقلیمی و اغلب عناصر آن در پراکندگی فضایی و شکل گیری رفتار محیطی جوامع انسانی نقش تعیین کننده ای ایفا می کنند، تا آن جا که امروزه مطالعات و بررسی های بیوکلیمای انسانی و استفاده از توانمندی های مختلف آن پایه و اساس برنامه ریزی های شهری، عمرانی، سکونت گاهی، معماری، جهان گردی و غیره است. روش بررسی: در این پژوهش، آسایش یا عدم آسایش انسان در منطقه آزاد اروند بر اساس مدل ها و شاخص های زیست اقلیمی بیکر، ترجونگ، دمای مؤثر، اقلیم توریستی (TCI)، نظر متوسط پیش بینی شده (PMV) و دمای معادل فیزیولوژیک (PET) با استفاده از داده های آماری 60 ساله (2010-1951) ایستگاه هواشناسی آبادان مورد بررسی قرار گرفت و بهترین زمان برای انجام فعالیت های محیطی و گردش گری در این شهر تعیین شد. یافته ها: نتایج این تحقیق نشان داد که شاخص های بیوکلیمایی مورد استفاده، توانایی آشکارسازی دوره‌های آسایشی و عدم آسایش منطقه آزاد اروند را دارند و با وجود تفاوت های جزیی، نمودهای نسبتاً همگونی از اقلیم آسایشی این شهر ارایه می دهند. بررسی ها نشان داد که منطقه آزاد اروند در طول سال با داشتن تنوع بیوکلیمایی، از شرایط داغ تا بسیار خنکی برخوردار است، طی فصول بهار و تابستان از محدوده آسایش زیست اقلیمی خارج است و با آغاز فصل پاییز در ماه های گذار از گرما به سرما (مهر ماه) اقلیم منطقه آزاد اروند به شرایط آسایش انسانی نزدیک می شود. در اواخر پاییز و سراسر زمستان با شرایط منحصر به فرد آسایش انسانی، بهترین شرایط زیست اقلیمی برای انجام فعالیت های محیطی و گردش گری در منطقه آزاد اروند فراهم است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

44 - ارزیابی ریسک‌های محیط‌زیستی واحد بهره‌برداری پالایش گاه نفت خام گچساران با تلفیق روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره و تجزیه و تحلیل حالات خرابی و شکست محیط‌زیستی
جهانبخش بالیست بهرام ملک محمدی فائزه چهرآذر یاسر معرب

10.22034/jest.2018.12588

زمینه و هدف: ارزیابی ریسک روشی برای تعیین اندازه کمی و کیفی خطرات و پیامدهای ناشی از حوادث احتمالی بر روی افراد، مواد، تجهیزات و محیط زیست است. با انجام این کار میزان کارآمدی روش های کنترلی موجود مشخص شده و داده های با ارزشی برای تصمیم گیری در زمینه کاهش ریسک فراهم می چکیده کامل

زمینه و هدف: ارزیابی ریسک روشی برای تعیین اندازه کمی و کیفی خطرات و پیامدهای ناشی از حوادث احتمالی بر روی افراد، مواد، تجهیزات و محیط زیست است. با انجام این کار میزان کارآمدی روش های کنترلی موجود مشخص شده و داده های با ارزشی برای تصمیم گیری در زمینه کاهش ریسک فراهم می آید. روش بررسی: در این تحقیق واحد بهره برداری پالایش گاه نفت گچساران مورد ارزیابی قرار گرفته است. هدف از این تحقیق ارزیابی ریسک های محیط زیستی این واحد با روش ها و فنون به روز و ارایه راه کارهای کنترلی به منظور مدیریت این ریسک ها است. به کارگیری هم زمان روش های مختلف ارزیابی ریسک و فنون تصمیم گیری چند معیاره می تواند به ارزیابی و مدیریت بهینه ریسک ها کمک نماید. برای دست یابی به این هدف از ترکیب فنون تجزیه و تحلیل حالات خرابی بالقوه محیط زیستی[1] (EFMEA) با فرآیند تحلیل سلسله مراتبی[2] (AHP) و روش ترجیح بر اساس مشابهت به راه حل ایده آل[3] (TOPSIS) استفاده شده است. یافته ها: در ابتدا از طریق بازدید و اخذ نظرات کارشناسان از واحد مذکور ریسک ها شناسایی و بر اساس تاثیر روی مولفه های پنج گانه محیط زیست ارزش گذاری شدند. در ادامه عدد اولویت ریسک ها تعیین و وارد TOPSIS شد و رتبه بندی صورت گرفت. بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل نشان می دهند که مهم ترین ریسک ها شامل آلاینده های خروجی از دودکش ها و بار اضافی منتقل به مشعل[4] است. [1]- Environmental Failure-Mode and Effects Analysis [2]- Analytical hierarchy process [3]- Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution [4]- Flare پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

45 - تحلیل محتوای مقاله‌های فصل‌نامه علوم و تکنولوژی محیط‌زیست
صدیقه محمد اسماعیل عسگر اکبری

10.22034/jest.2017.11299

زمینه و هدف: تحلیل محتوا شیوه ای مناسب برای دسترسی سریع به اطلاعات علمی منتشره در نشریات است و با استفاده از مقیاس فاصله ها، یعنی شمارش موضوعات و ساختار موجود به شناخت بهتر مقوله های موضوعی کار شده و کمتر کار شده، سیر موضوعی و دیدگاه نویسندگان در امور محیط زیست می پرداز چکیده کامل

زمینه و هدف: تحلیل محتوا شیوه ای مناسب برای دسترسی سریع به اطلاعات علمی منتشره در نشریات است و با استفاده از مقیاس فاصله ها، یعنی شمارش موضوعات و ساختار موجود به شناخت بهتر مقوله های موضوعی کار شده و کمتر کار شده، سیر موضوعی و دیدگاه نویسندگان در امور محیط زیست می پردازد. هدف این پژوهش تحلیل محتوای مقاله های فصل نامه علوم و تکنولوژی محیط زیست است که در زمینه علوم، مهندسی و مدیریت محیط زیست، مقالات علمی و پژوهشی منتشر می شود. روش بررسی: در این پژوهش از روش تحلیل محتوا که یکی از روش های پژوهش کیفی می باشد استفاده شده است. جامعه ی آماری، کلیه مقالات نشریه است که در 755 مقوله موضوعی مورد بررسی قرار گرفته است. یافته‌ها: در تحلیل محتوای مقاله های این نشریه 3 مقوله اصلی در نظر گرفته شده است که از مجموع 755 مقوله، تعداد 157 مقوله مربوط به علوم محیط زیست، 320 مقوله مربوط به مهندسی محیط زیست و 256 مقوله مربوط به مدیریت محیط زیست می باشند. در نتایج به دست آمده مشخص شد که در محور موضوعی مهندسی محیط زیست اولویت پژوهش با موضوع کاهش آلودگی 8/34 درصد بوده و موضوع مدیریت فلزات سنگین با 7/22 درصد قرار دارد. بحث و نتیجه‌گیری: بدین ترتیب، فصل نامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، با اختصاص 15/56 درصد از مقوله ها به موضوع آلاینده ها و مدیریت آن، منبع با ارزشی در حوزه سلامت محیط زیست می باشد. هم چنین در بررسی گرایش نویسندگان مشخص شد که نویسندگان رشته های گروه محیط زیست و انرژی با 7/32 درصد در رتبه نخست و سپس معماری با 8/9 درصد در ردیف دوم قرار دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

46 - کاربرد روش سیمپلکس و مفهوم جبران در ارزیابی اثرات توسعه مشارکتی (مطالعه موردی: گزینه‌های کارخانجات کمپوست و دفن زباله استان گلستان)
سمانه دزیانی عبدالرسول سلمان‌ماهینی

10.22034/jest.2017.10733

زمینه و هدف: انجام مطالعات ارزیابی اثرات محیط‌زیستی، از جمله روش‌های مطلوب در جهت دستیابی به اهداف توسعه پایدار است. در واقع اگر تصمیم به اجازه دادن به اجرای توسعه باشد، فرایند ارزیابی برای تعیین محدودیت‌ها و روش‌های جبران و جلوگیری از اثرات منفی و به حداقل رساندن مخاطر چکیده کامل

زمینه و هدف: انجام مطالعات ارزیابی اثرات محیط‌زیستی، از جمله روش‌های مطلوب در جهت دستیابی به اهداف توسعه پایدار است. در واقع اگر تصمیم به اجازه دادن به اجرای توسعه باشد، فرایند ارزیابی برای تعیین محدودیت‌ها و روش‌های جبران و جلوگیری از اثرات منفی و به حداقل رساندن مخاطرات محیط‌زیستی به‌کار گرفته می‌شود. در تحقیق حاضر، جهت انتخاب مکان احداث کارخانه کمپوست و دفن پسماند در استان گلستان، پنج منطقه پیشنهاد و ارزیابی اثرات انجام یافته است. روش بررسی: در این پژوهش ضمن تشریح روشی ریاضی مبتنی بر برنامه‌ریزی خطی، با استفاده از داده‌های مبتنی بر نقشه‌های مکانی به اولویت‌بندی مناطق پیشنهادی و انتخاب گزینه نهایی پرداخته شده و با در نظر گرفتن جبران اثرات، مقادیر مهم‌ترین متغیرهای تصمیم به نحوی که حداقل آلودگی را در پی داشته باشد، تعیین شده است. یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد که با استفاده از برنامه‌ریزی خطی، در منطقه شرقی گزینه یک با اختلاف بسیار اندک از سایرین، گزینه ارجح و در قسمت غربی، گزینه پنج با مقدار تابع هدف کم‌تر انتخاب گردید. مؤثرترین پارامترها در مورد گزینه‌های یک تا چهار، آلودگی آب‌های زیرزمینی و در مورد منطقه پنج، کاهش زمین‌های با ارزش تعیین گردید. چرا که در مورد گزینه پنج، با توجه به انواع جبران، هزینه و زمان در نظر گرفته شده، تأثیری که بر منطقه شکار ممنوع مجاور گذاشته می‌شود مهم‌تر از آلودگی آب‌های زیرزمینی می‌باشد. بحث و نتیجه‌گیری: بررسی سطوح جبران حداقل و حداکثر نشان می‌دهد که افزایش جبران اثرات، میزان کلی آلودگی‌های محیط را کاهش می‌دهد و بالعکس. تحلیل حساسیت، درستی نتایج این روش را تأیید می‌نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

47 - ارزشیابی محیط‌زیستی محل دفن فعلی پسماندهای شهر سمنان براساس معیارهای مکان یابی محل های دفن
نیلوفر عابدین‌زاده فاطمه قنبری

زمینه و هدف: امروزه با افزایش شهرنشینی در شهرهای بزرگ و هم چنین افزایش سرانه تولید پسماند شهری به علت صنعتی شدن جوامع، جمع‌آوری و دفع پسماندهای شهری به یکی از مهم‌ترین مقوله های مدیریت جامع پسماندهای شهری تبدیل شده است. محل‌های دفن غیر بهداشتی پسماند، اثرات نامطلوبی روی چکیده کامل

زمینه و هدف: امروزه با افزایش شهرنشینی در شهرهای بزرگ و هم چنین افزایش سرانه تولید پسماند شهری به علت صنعتی شدن جوامع، جمع‌آوری و دفع پسماندهای شهری به یکی از مهم‌ترین مقوله های مدیریت جامع پسماندهای شهری تبدیل شده است. محل‌های دفن غیر بهداشتی پسماند، اثرات نامطلوبی روی محیط بر جای می‌گذارند. زمانی این اثرات شدت بیشتری خواهند داشت که محل‌های دفن بدون انجام فرآیند مکان‌یابی انتخاب شده باشند. کاربرد روش‌های متداول سنجش محل‌های دفن پسماند به منظور شناسایی اثرات ناسازگار و اعمال اقدامات در جهت کاهش این اثرات اهمیت زیادی دارد. مواد و روش‌ها: جهت انتخاب و ارزیابی محل دفن پسماند از معیارها و شاخص های مختلفی استفاده می شود. در این مطالعه محل دفن پسماندهای شهر سمنان با استفاده از نقشه‌های شیب، توپوگرافی، کاربری اراضی، تیپ خاک و نقشه‌های هم عمق آب زیرزمینی و توسط سه مدل اولکنو، منوری و دراستیک مورد بررسی قرار گرفته و نتایج با یکدیگر مقایسه شده‌اند. یافته‌ها: این محل براساس روش اولکنو در طبقه خوب و بر اساس روش منوری در طبقه قابل‌قبول قرار دارد. بر اساس مجموع امتیازدهی پارامترها در روش دراستیک نیز در محدوده امتیاز بهتر قرار می‌گیرد. بحث‌ونتیجه‌گیری: علی‌رغم اینکه این محل بدون انجام فرآیند مکان‌یابی به‌منظور دفن پسماندهای شهر سمنان انتخاب شده است و در وضعیت مناسبی قرار دارد، اما با توجه به بررسی انجام شده، در راستای بهبود این محل اقدامات طراحی، مهندسی و مدیریت در هنگام بهره‌برداری ضروری به‌نظر می‌رسد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

48 - تحلیلی بر نقش برنامه ریزی راهبردی در آموزش توسعه پایدار با تاکید بر ابعاد زیست محیطی
مهدیه رضائی سید محمد شبیری

زمینه و هدف: درجهان رقابتی امروز، بی‌تردید یکی از ابزارهای مهم در ایجاد، تحول و بقای یک نظام و رسیدن به اهداف و رسالت‌های موردنظر، برنامه‌ها و رویکردهای نوین آموزش است. هدف از این تحقیق، بررسی نقش برنامه‌ریزی راهبردی در تحقق توسعه پایدار و معرفی راهبردهای کلیدی آموزش تو چکیده کامل

زمینه و هدف: درجهان رقابتی امروز، بی‌تردید یکی از ابزارهای مهم در ایجاد، تحول و بقای یک نظام و رسیدن به اهداف و رسالت‌های موردنظر، برنامه‌ها و رویکردهای نوین آموزش است. هدف از این تحقیق، بررسی نقش برنامه‌ریزی راهبردی در تحقق توسعه پایدار و معرفی راهبردهای کلیدی آموزش توسعه پایدار در راستای پاسخگویی به چالش های زیست‌محیطی در ایران با عنایت به نقاط قوت و ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای موجود است. روش بررسی: با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و صورت‌بندی مطالعات بر اساس تجزیه و تحلیل SWOT، با برشماری مراحل و گام‌های برنامه‌ریزی راهبردی برای آموزش توسعه پایدار با تاکید بر محیط‌‌‌‌‌زیست، ویژگی‌های لازم برای راهبردهای طراحی‌شده و اصول ضروری برای برنامه‌ریزی راهبردی در سطوح مختلف ذکر گردید. یافته‌ها: در مقاله حاضر فرآیند انجام کار برای دستیابی به نتیجه در مدل راهبردی، در پنج گام برشمرده شده و نمونه تدوین شده‌‌ای از تحلیل SWOT در مورد آموزش زیست‌محیطی توسعه پایدار در 4 بخش قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدها وراهبردهایی درباره اولویت‌های آموزشی توسعه پایدار در قالب چهار بخش راهبردهای رقابتی/تهاجمی، تنوع بخشی، بازسازی و تدافعی ارایه گردید. نتیجه گیری: آموزش برای توسعه پایدار باید به روش برنامه‌ریزی راهبردی صورت پذیرد تا با درنظرگیری نقاط قوت و ملاحظه نقاط منفی از دل تهدیدهای موجود به بازسازی فرصت هایی امکان دهد که از دل همین تهدیدها بیرون می‌آید. راهبردهای انتخابی طی فرآیند مورد مطالعه باید با برنامه زمانی مشخص توسط نهادهای محلی و مردم و با تقویت سیاست‌ها، قوانین، رویه‌ها و مقررات از طرف مدیران دولتی به ترتیب اولویت مورد توجه قرار گیرند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

49 - واکاوی سلسله مراتب هنجاری در حقوق بین‌الملل محیط‌زیست
مجتبی سبحانی نیا محسن عبدالهی سیدعباس پورهاشمی

زمینه و هدف: حقوق بین‌الملل، اگرچه عمدتاً از هنجارهای همسان تشکیل شده است، اما حاوی برخی عناصر سلسله مراتبی نیز می‌باشد. در رأس این سلسله مراتب، قواعد آمره قرار دارند که از جایگاه برتری نسبت به سایر قواعد حقوق بین‌الملل برخوردار می‌باشند. از سوی دیگر، قواعد عرفی حقوق بی چکیده کامل

زمینه و هدف: حقوق بین‌الملل، اگرچه عمدتاً از هنجارهای همسان تشکیل شده است، اما حاوی برخی عناصر سلسله مراتبی نیز می‌باشد. در رأس این سلسله مراتب، قواعد آمره قرار دارند که از جایگاه برتری نسبت به سایر قواعد حقوق بین‌الملل برخوردار می‌باشند. از سوی دیگر، قواعد عرفی حقوق بین‌الملل نیز دارای جایگاه خاصی در میان هنجارهای حقوقی می‌باشند، چراکه که قواعد عرفی حقوق بین‌الملل عموماً برای تمامی دولت‌ها الزام‌آور بوده و دارای اثر erga omnes می‌باشند و به تبع حاکمیت دولت‌ها را محدود می‌سازند. بر این اساس جامعه بین‌المللی در حال گذار از جامعه‌ای دولت‌محور به سوی جامعه‌ای انسان‌محور است که در آن عنصر اراده دولت‌ها به عنوان عامل شکل‌گیری قواعد حقوق بین‌الملل تعدیل شده و اصول اخلاقی و ارزش‌های بین‌المللی از جمله حفاظت از محیط‌زیست جهانی، نقش پررنگ‌تری در توسعه تدریجی حقوق بین‌الملل ایفا می‌کنند.روش بررسی: این پژوهش مبتنی بر روش استقرایی حقوقی به نحو تحلیلی-توصیفی می‌باشد و شیوه گردآوری اطلاعات، کتابخانه‌ای است.یافته‌ها: تحقیق پیش رو، به دنبال توسعه دادن نظریه سلسله مراتبی هنجاری به قلمرو حقوق بین‌الملل محیط‌زیست است تا بتواند راهکاری برای رفع کاستی‌های نظام حقوق بین‌الملل محیط‌زیست ارائه نماید. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد سلسله مراتب هنجاری در حقوق بین‌الملل محیط‌زیست، از طریق ارزش‌های اساسی جامعه بین‌المللی که در قالب قواعد عرفی و قواعد آمره حقوق بین‌الملل ظاهر می‌شود چارچوبی برای حفاظت از محیط‌زیست ارائه داده و در رفع تعارضات هنجاری در رسیدگی‌های قضایی بین‌المللی نقش مهمی ایفا می‌کند.نتیجه‌گیری: برآیند مقاله حاضر آن است که برخی اصول حقوق بین‌الملل محیط زیست همچون اصل عدم ورود خسارت که متضمن مراقبت بایسته است، به عنوان یک قاعده عرفی در عرصه حقوق بین‌الملل محیط‌زیست مورد شناسایی قرار گرفته‌اند. لیکن از سوی دیگر، به نظر می‌رسد علیرغم اینکه برخی از هنجارهای زیست‌محیطی از ظرفیت تبدیل شدن به قاعده آمره برخوردار می‌باشند، تاکنون نتوانسته‌اند به جایگاه آمره دست یابند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

50 - ارزیابی ریسک محیط‌زیستی پروژه‌های عمرانی معاونت خدمات شهری منطقه 19 شهرداری تهران با استفاده از روش EFMEAمکانمند (مطالعه موردی: مرحله بهره‌برداری بوستان ولایت)
سلمان همتی نیا سحر رضائیان سید علی جوزی

رویکرد ارزیابی ریسک یکی از ارکان اصلی در استقرار و به کارگیری سامانه های مدیریتی است. در سامانه های مدیریتی هرچه مولفه های بیش تر و دقیق تری بررسی گردد نتایج معتبرتری به دست خواهد داد. یکی از مولفه هایی که به ویژه در مسایل مربوط به محیط زیست بسیار دخیل است مولفه مکان می چکیده کامل

رویکرد ارزیابی ریسک یکی از ارکان اصلی در استقرار و به کارگیری سامانه های مدیریتی است. در سامانه های مدیریتی هرچه مولفه های بیش تر و دقیق تری بررسی گردد نتایج معتبرتری به دست خواهد داد. یکی از مولفه هایی که به ویژه در مسایل مربوط به محیط زیست بسیار دخیل است مولفه مکان می باشد. از سامانه هایی که جهت تولید، تحلیل، ذخیره و نمایش داده های مکانمند مورد استفاده قرار می گیرد سامانه اطلاعات جغرافیایی می باشد. هدف از این پژوهش علاوه بر شناسایی و ارزیابی ریسک های محیط زیستی بوستان بزرگ ولایت براساس مولفه های معمول و غیر مکانمند، بررسی مولفه های مکانمند ریسک ها ازجمله موقعیت مکانی آن ها و گستره تحت تاثیر ریسک با استفاده از روش تجزیه و تحلیل مکانمند حالات شکست و اثرات آن بر محیط زیست (Spatial-EFMEA) می باشد. ابتدا چک لیستی تهیه و ارزیابی مقدماتی صورت گرفت. سپس کاربرگ Spatial-EFMEA تکمیل و طبق جداول شدت، احتمال و گستره ریسک آنالیز صورت گرفت و اعداد اولویت ریسک به دست آمد. در نهایت با استفاده از روش توزیع فراوانی نتایج به 7 سطح ناچیز، خیلی کم، کم، متوسط، زیاد، خیلی زیاد و بحرانی طبقه بندی گردید و برای ریسک های سطح بالاتر از متوسط اقدامات کنترلی پیشنهاد و ارزیابی ثانویه انجام شد. نتایج نشان داد که 9 درصد ریسک ها مربوط به ساختمان ها، 25 درصد به فضای سبز، 16 درصد مربوط به رینگ سبز و باند کندرو، 16 درصد شهر بانو، 11 درصد شهر ورزش، 6 درصد پارکینگ و 17درصد مربوط به عموم فضاهای بوستان می باشد.ود. نتیجه آن که شهروندان محله شیان، فضای سبز تجهیز شده را به عنوان جزء جدایی ناپذیر زندگی خود، ارتقا دهنده کیفیت زندگی و در راستای تبدیل به محله ای پایدار و سبز می دانند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

51 - تأثیر آموزش فلسفه برای کودکان بر رفتار محیط‌زیستی دانش‌آموزان پایه هفتم متوسطه
محمد رضا سرمدی مهدیه رضائی احمد روحانی فر

زمینه و هدف: آموزش‌وپرورش یکی از نهادهایی است که می‌تواند پایه‌گذار رفتارهای درست محیط‌زیستی باشد. تفکر انسان‌ها باید به‌گونه‌ای پرورش یابد که مؤلفه‌های محیط‌زیستی را در نظر بگیرند و این امر، مستلزم گسترش آموزشی در خصوص فلسفه محیط‌زیستی است. هدف از اجرای این پژوهش، مطال چکیده کامل

زمینه و هدف: آموزش‌وپرورش یکی از نهادهایی است که می‌تواند پایه‌گذار رفتارهای درست محیط‌زیستی باشد. تفکر انسان‌ها باید به‌گونه‌ای پرورش یابد که مؤلفه‌های محیط‌زیستی را در نظر بگیرند و این امر، مستلزم گسترش آموزشی در خصوص فلسفه محیط‌زیستی است. هدف از اجرای این پژوهش، مطالعه تأثیر آموزش فلسفه برای کودکان بر رفتار محیط‌زیستی دانش‌آموزان پایه هفتم دوره اول متوسطه شهر کرج بود. روش بررسی: پژوهش حاضر ازنظر هدف، کاربردی و ازلحاظ شیوه گردآوری داده‌ها از نوع نیمه آزمایشی با طرح تحقیق پیش‌آزمون پس‌آزمون و گروه کنترل بوده است. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه رفتار محیط‌زیستی بود که روایی صوری و محتوایی آن با توجه به کاربرد در تحقیقات پیشین و نظرخواهی از 18 نفر از متخصصین مورد تأیید قرار گرفت و ضریب پایایی آن از طریق محاسبه ضریب آلفای کرونباخ، 90/0 به دست آمد. سؤال‌های پژوهش با استفاده از روش‌های آمار توصیفی و استنباطی، میانگین، درصد و تحلیل کوواریانس و نرم‌افزار SPSS20 مورد تحلیل قرار گرفتند (05/0P<=).یافته‌ها: نتایج حاکی از آن بود که آموزش فلسفه بر رفتار محیط‌زیستی دانش‌آموزان، تأثیر مثبت و معناداری داشته است. از آنجا که p مقدار آزمون (001/0) کمتر از 01/0 است بنابراین آموزش فلسفه در سطح 01/0 بر رفتار محیط‌زیستی تأثیر معناداری دارد، ضریب اتا نیز 96/0 محاسبه شد.بحث و نتیجه‌گیری: با استناد به نتایج حاصل می‌توان اذعان داشت که اثرات مثبت آموزش فلسفه در مدارس به دانش‌آموزان؛ نشانگر دستیابی کودکان به رفتاری است که دلبستگی آن‌ها را به کلیه عوامل زنده و غیرزنده زمین و حفاظت از محیط‌زیست نشان می‌دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

52 - ارزیابی سواد محیط‌زیستی دانشجویان دانشگاه ملایر با استفاده از مدل‌های تصمیم‌گیری چند معیاره
میرمهرداد میرسنجری فوزیه بیگ محمدی فاطمه محمدیاری فریبا هدایت زاده

زمینه و هدف: سواد محیط زیست توان درک نظام های طبیعی است که زندگی ما را بر روی سیاره زمین ممکن می سازد، بنابراین در یک جامعه برخوردار از سواد محیط زیستی، جامعه ای پایدار است که می داند حیاتش وابسته به محیط زیست است. در مطالعه حاضر میزان سواد محیط زیستی (آگاهی، نگرش و عمل چکیده کامل

زمینه و هدف: سواد محیط زیست توان درک نظام های طبیعی است که زندگی ما را بر روی سیاره زمین ممکن می سازد، بنابراین در یک جامعه برخوردار از سواد محیط زیستی، جامعه ای پایدار است که می داند حیاتش وابسته به محیط زیست است. در مطالعه حاضر میزان سواد محیط زیستی (آگاهی، نگرش و عملکرد) دانشجویان دانشگاه ملایر در خصوص جنبه های مختلف محیط زیست مورد ارزیابی قرار گرفت. روش بررسی: روش این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از لحاظ نحوه گردآوری داده ها از نوع تحقیقات توصیفی - پیمایشی است. جامعه آماری کلیه دانشجویان در حال تحصیل در نیمسال دوم تحصیلی سال 1397 -1396 می باشد که در 7 دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، علوم پایه، فنی مهندسی، ادبیات و علوم انسانی، علوم ریاضی و آمار، کشاورزی و عمران و معماری مشغول به تحصیل هستند. اهمیت و اولویت بندی شاخص های سواد محیط زیستی با استفاده از مدل تصمیم گیری تحلیل سلسله مراتبی بررسی شد. یافته ها: بر اساس نتایج دانش، نگرش و عملکرد دانشجویان نسبت به محیط زیست در سطح نسبتاً مطلوبی قرار دارد اما در بین دانشکده ها همسان نیست. بالاترین میزان دانش در دانشجویان دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست و سپس دانشکده کشاورزی بود. بر اساس نتایج از بین سه معیار اصلی دانش، نگرش و عملکرد، بیشترین اولویت با معیار دانش با وزن 69/0 بود. همچنین معیار عملکرد با وزن 23/0 و نگرش با وزن 07/0 به ترتیب اولویت های دوم و سوم را از دید دانشجویان داشته اند. بحث و نتیجه گیری: در بین سه معیار دانش، نگرش و عملکرد معیار دانش بالاترین اهمیت را دارد. بالابودن وزن دانش محیط زیستی دانشجویان و اگاهی داشتن از عوامل تخریب محیط زیست و درک اینکه کدام عامل در جامعه امروزی محیط زیست را بیشتر تهدید می کند نویدی برای داشتن محیط زیست سالم و رسیدن به توسعه پایدار است. همچنین این نتیجه که دانشجویان حوزه های علوم محیطی، درک بهتری نسبت به محیط زیست و مسایل مربوط به آن دارند، لزوم گنجاندن آموزش محیط زیست کارآمد را در کل مراکز آموزش عالی برجسته تر می سازد. لذا دانشگاه ها می توانند با آموزش و افزایش سطح سواد محیط زیستی دانشجویان در تربیت نیروی انسانی متخصص و مسؤول در قبال محیط زیست گام مؤثری در جهت تحقیق اهداف توسعه پایدار بردارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

53 - ارزش‌گذاری خدمات اکوسیستمی؛ مفاهیم و روش‌ها
صدیقه عبداللهی علیرضا ایلدرمی

زمینه و هدف: نوع بشر همواره برای حفظ بقای خود نیازمند کالاها و خدمات اکوسیستمی است، اما مشکل نبود بازار برای ارزش‌گذاری این خدمات و رایگان پنداشتن آنها همواره وجود داشته است. مطالعه ارزش گذاری خدمات اکوسیستمی دانش ما نسبت به ارزش بوم سازگان ها را به طور قابل توجهی افزای چکیده کامل

زمینه و هدف: نوع بشر همواره برای حفظ بقای خود نیازمند کالاها و خدمات اکوسیستمی است، اما مشکل نبود بازار برای ارزش‌گذاری این خدمات و رایگان پنداشتن آنها همواره وجود داشته است. مطالعه ارزش گذاری خدمات اکوسیستمی دانش ما نسبت به ارزش بوم سازگان ها را به طور قابل توجهی افزایش می دهد. ارزش گذاری خدمات اکوسیستمی می تواند به عنوان پرسش در مورد ارزش جریان جاری سودمندی های موجود در بوم سازگان و یا ارزش سودمندی های آینده بوم سازگان و هم چنین به عنوان ارزش حفظ بوم سازگان به جای تبدیل آن به برخی استفاده های دیگر تفسیر شود. ارزش گذاری فعالیتی یک طرفه و سوال به ظاهر ساده ای در مورد ارزش مادی یک بوم سازگان نیست. از آنجا که خدمات اکوسیستمی به‌طور کامل در بازارهای تجاری قابل داد و ستد نیستند یا به گونه‌ای که قابل مقایسه با خدمات اقتصادی و سرمایه تولیدی باشند، کمی‌سازی نمی‌شوند و اغلب اهمیت بسیار کمی در سیاست گزاری‌ها دارند، نیاز به روش هایی برای ارزش گذاری آن ها می باشد. با توجه به این که شناخت اصول و کاربرد درست روش های ارزش گذاری می تواند به سیاست گزاران و برنامه ریزان برای طراحی مناسب و موثر سیاست های توسعه پایدار در مواجه با مشکلات محیط زیست یاری رساند.روش بررسی: این مطالعه با استفاده از مرور منابع علمی و به کارگیری پایگاه داده های اینترنتی به بررسی موضوع پرداخته است و سعی دارد تا با بررسی مفاهیم و روش های ارزش گذاری خدمات اکوسیستمی، به این پرسش مهم پاسخ دهد که چگونه ارزش گذاری خدمات اکوسیستمی برنامه ریزهای محیط زیستی را تحت تاثیر قرار می دهد.یافته ها: مفاهیم کلیدی در رابطه با خدمات اکوسیستمی بیان شد و انواع ارزش های کالاها و خدمات اکوسیستم و رویکردهای ارزشگذاری آن ها همچون رویکرد ارزش گذاری مستقیم و ترجیحات آشکار شده و ترجیحات ابراز شده و کاستی های آن ها معرفی و بررسی شد.بحث و نتیجه گیری: ارزش گذاری اقتصادی اکوسیستم، با برآورد ارزش کمی کارکردها، کالاها و خدمات اکوسیستمی، اطلاعات سودمندی برای برنامه ریزی حفاظت و بهره برداری پایدار منابع طبیعی در اختیار برنامه ریزان و مدیران اجرائی، اجتماعی و اقتصادی قرار می دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

54 - تاثیراقدامات بانک‌داری‌سبز بر عملکرد محیط‌زیستی بانک‌های دولتی شهر‌ستان خر‌م‌آباد
اسفندیار محمدی مرجان اروانه

زمینه و هدف: با اهمیت یافتن مسایل محیط‌زیستی، اکثر بانک‌‌ها تلاش می‌کنند با برنامه‌ریزی صحیح و‌ به‌کارگیری روش مناسب، نه تنها به اهداف اقتصادی خود دست یابند، بلکه آسیب‌های محیط‌زیستی را نیز به حداقل ممکن برسانند. از این رو مفهوم بانک‌داری سبز در نظام بانک‌داری با هدف حم چکیده کامل

زمینه و هدف: با اهمیت یافتن مسایل محیط‌زیستی، اکثر بانک‌‌ها تلاش می‌کنند با برنامه‌ریزی صحیح و‌ به‌کارگیری روش مناسب، نه تنها به اهداف اقتصادی خود دست یابند، بلکه آسیب‌های محیط‌زیستی را نیز به حداقل ممکن برسانند. از این رو مفهوم بانک‌داری سبز در نظام بانک‌داری با هدف حمایت از محیط‌زیست و توسعه پایدار ظهور پیدا کرده است. نظر به اهمیت موضوع، در مقاله حاضر تاثیر اقدامات بانک‌داری‌سبز بر عملکرد محیط‌زیستی بانک بررسی شده است. روش بررسی: تحقیق حاضر، از نظر هدف کاربردی و از نظر روش و بازه زمانی جمع‌آوری داده‌ها نیز در زمره تحقیقات پیمایش مقطعی قرار داردکه در سال 98 انجام شده است. جامعه آماری این تحقیق کارشناسان بانک‌های دولتی شهرستان خرم‌آباد هستند که با استفاده از روش نمونه‌گیری نمونه های در دسترس تعداد 242 نفر از آنها به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. در این تحقیق از پرسشنامه استاندارد استفاده شده که روایی آن از طریق روایی محتوایی و روایی سازه اعتبارسنجی شده است. مقدار آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی تمامی ابعاد پرسشنامه بزرگتر ‌از 7/0 بدست آمده و تایید شده است. داده‌های‌ جمع‌آوری ‌شده با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و LISREL مورد تجزیه ‌و‌ تحلیل قرار گرفته است. یافته ها: یافته‌های تحقیق، بیانگر این است که بین اقدامات بانک‌داری‌سبز شامل: فعالیت‌های کارکنان، عملیات روزانه، فعالیت‌های مشتری‌محور و سیاست بانکی و عملکرد محیط‌زیستی بانک همبستگی وجود دارد. بحث و نتیجه گیری: با توجه به تحلیل یافته ها نتیجه گیری می شود که اجرای بانکداری سبز در بانکهای دولتی شهرستان خرم آباد بر عملکرد محیط زیست بانک اثر مثبت دارد . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

55 - بررسی معیارهای محیط‌زیستی مکان گزینی احداث مراکز خریدوفروش خودرو (Auto Mall)
زهرا قربانی نیا وحید نیک زاد محمدجواد امیری آرزو قربانی نیا

توسعه شهری همراه با پیشرفت در تکنولوژی و صنعت، علاوه بر تغییر در سیما و کالبد شهر، سبب تغییر در ساختارهای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی شهروندان نیز گشته است. این تغییرات اساسی سبب افزایش تقاضا و به‌تبع آن عرضه اجناس و خدمات شده است. دراین میان پیدایش مشکلاتی نظیر ترافیک شهر چکیده کامل

توسعه شهری همراه با پیشرفت در تکنولوژی و صنعت، علاوه بر تغییر در سیما و کالبد شهر، سبب تغییر در ساختارهای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی شهروندان نیز گشته است. این تغییرات اساسی سبب افزایش تقاضا و به‌تبع آن عرضه اجناس و خدمات شده است. دراین میان پیدایش مشکلاتی نظیر ترافیک شهری ، نیاز به فروشگاه‌های بزرگی که تمامی نیازهای شهروندان را پوشش دهد، افزایش داده است. در همین راستا ورود بازارهای موضوعی مانند بازارهای تلفن همراه، فرش و...، ازجمله آخرین متدهای عرضه و فروش محصولات در عرصه تجارت است. ازجمله بازارهای موضوعی که امروزه در زندگی شهرنشینی، بسیار موردتوجه تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان می‌باشد، بازار خودرو (Auto Mall) است. بازار خودرو مکانی برای تمرکز خدمات و معاملات به‌حساب می‌آید که علاوه بر متمرکز کردن معاملات اقتصادی در آن، از آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی، محیط‌زیستی در سطوح پراکنده شهر جلوگیری می‌کند. این بازار به دلیل ارایه خدمات گسترده در آن و همچنین تجمع خودروها، نیازمند مکان گزینی درست برای جلوگیری از هرگونه آسیب‌های محیط‌زیستی بر محیط‌های شهری و افزایش بار آلودگی در سطح شهر هستند. به همین منظور در تحقیق حاضر به کمک مطالعات و بررسی منابع و پروژه‌های متفاوت در سطوح مختلف، معیارهای محیط‌زیستی مکان گزینی انتخاب شدند و سپس به کمک فرآیند سلسله مراتبی (AHP) اهمیت آن مشخص و اولویت‌بندی شدند. در همین راستا 3 معیار طبیعی و ایمنی و سازگاری به‌عنوان معیارهای اصلی محیط‌زیستی برگزیده شدند و معیار طبیعی که خود شامل 7 زیر معیار است با وزن نسبی 528/0 به‌عنوان مهم‌ترین معیار در مکان گزینی بر اساس معیارهای محیط‌زیستی مشخص گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

56 - مروری بر شاخص‏های زیستیِ محیط‏های آلوده به فلزات‌ سنگین
جابر اعظمی حبیب مرادپور ناصر کیانی مهر

آلودگی اکوسیستم های مختلف به فلزات ‌سنگین یکی از مهم‌ترین مسایل محیط‌ زیست است که زندگی گیاهان، جانواران و مخصوصاً انسان را تهدید می‌کند. امروزه در دنیا جهت اصلاح محیط‌های آلوده به فلزات ‌سنگین از روش های زیستی استفاده می کنند در حالی که هنوز در کشور ایران روش‌های شیمیا چکیده کامل

آلودگی اکوسیستم های مختلف به فلزات ‌سنگین یکی از مهم‌ترین مسایل محیط‌ زیست است که زندگی گیاهان، جانواران و مخصوصاً انسان را تهدید می‌کند. امروزه در دنیا جهت اصلاح محیط‌های آلوده به فلزات ‌سنگین از روش های زیستی استفاده می کنند در حالی که هنوز در کشور ایران روش‌های شیمیایی و فیزیکی بکار گرفته می شود. روش‌های اصلاح فیزیکی و شیمیایی محیط‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهند، تنوع‌زیستی و کیفیت محیط را از بین می برند و این روش‌ها عمدتاً پرهزینه، وقت گیر، مسبب آلودگی محیط زیست، نیاز به امکانات و تجهیزات گران، نیازمند متخصص جهت سنجش و ... هستند. از این رو، طی سال‌های اخیر پژوهشگران درصدد طراحی و توسعه‌ی روش‌های زیستی برآمدند که بتوانند محیط‌های آلوده به فلزات سنگین را با دقت بیش تر، کم هزینه تر، سازگارتر با محیط و با حداقل امکانات پاک سازی، تعدیل و پایش نمایند. هدف از این تحقیق مروری بر شاخص های زیستی، انتقال مفهوم شاخص‌های زیستی و چگونگی انتخاب اصلاح‌گر زیستی خاک‌های آلوده، می باشد. برای مثال گیاه پالایی هنوز در مرحله‌ی تحقیق و توسعه می‌باشد و دارای مباحث فنی زیادی است که نیاز به توجه و ارزیابی دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

57 - بررسی وضعیت آموزش محیط‌زیست در کشور ایران و مقایسه آن با سایر کشورهای جهان
زهرا همتی سید محمد شبیری

در سال‌های اخیر، آموزش محیط‌زیست به یک اولویت در حال رشد در سطح محلی، ملی و بین‌المللی تبدیل شده است. سازمان ملل متحد در دهه آموزش برای توسعه پایدار (سال‌های 2005- 2014 میلادی) از تمامی کشورهای عضو برای تلاش در جهت افزایش تعهداتشان نسبت به آموزش مردم در مورد نیاز به ایج چکیده کامل

در سال‌های اخیر، آموزش محیط‌زیست به یک اولویت در حال رشد در سطح محلی، ملی و بین‌المللی تبدیل شده است. سازمان ملل متحد در دهه آموزش برای توسعه پایدار (سال‌های 2005- 2014 میلادی) از تمامی کشورهای عضو برای تلاش در جهت افزایش تعهداتشان نسبت به آموزش مردم در مورد نیاز به ایجاد آینده‌ای پایدار و خلق شهروندانی توانا برای انجام آن دعوت کرد. لذا، محیط&lrm;زیست نیز به عنوان یکی از مولفه‌های اصلی توسعه پایدار نیازمند آموزش می‌باشد. نشست‌ها و کنفرانس‌های بسیاری در این حوزه از دهه 1970 تاکنون برگزار گردیده که برخی از آن ها به دلیل تاثیرگذاری بر تدوین قوانین، طراحی و اجرای برنامه‌های آموزش محیط‌زیست در سرتاسر دنیا از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. بسیاری از کشورها تلاش‌های مناسب و درخوری در این باره انجام داده‌اند، گرچه برخی از این کشورها در مراحل اولیه قرار دارند. در این پژوهش که مطالعه‌ای اسنادی است این امر در سایر کشورها و همچنین در ایران بررسی شده است. در واقع این پژوهش درصدد بررسی جایگاه آموزش محیط‌زیست در ایران و مقایسه آن با سایر کشورها می‌باشد. در ابتدا، قوانین و برنامه‌های توسعه در ایران به منظور بررسی جایگاه آموزش محیط‌زیست در قوانین کشور مورد توجه قرار گرفته و سپس برنامه‌های و فعالیت‌های مرتبط با آموزش محیط‌زیستی از سوی سازمان‌ها و نهادهای مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش این گونه نتیجه‌گیری می‌شود که ایران در ابتدای مسیر آموزش محیط‌زیستی قرار دارد، گرچه اقدامات محدود ولی مؤثر در این حوزه صورت گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

58 - چگونگی حل و فصل اختلافات محیط‌زیستی ناشی از تجارت جهانی در قالب نظام حقوقی حل اختلاف WTO
فرهاد دبیری علی زارع مصطفی پناهی میلاد ملک پور

اختلافات در مسایل محیط‌زیستی بین ملت ها و گروه های ذینفع و حتی نهادهای متخصص همچنان باقی است و همچنین وجود اختلافات محیط‌زیستی ناشی از تجارت جهانی به عنوان یک منبع بالقوه عدم ثبات بین المللی و تهدیدی برای صلح و امنیت بین المللی محسوب می شود و با توجه به حساسیت موضوع حفا چکیده کامل

اختلافات در مسایل محیط‌زیستی بین ملت ها و گروه های ذینفع و حتی نهادهای متخصص همچنان باقی است و همچنین وجود اختلافات محیط‌زیستی ناشی از تجارت جهانی به عنوان یک منبع بالقوه عدم ثبات بین المللی و تهدیدی برای صلح و امنیت بین المللی محسوب می شود و با توجه به حساسیت موضوع حفاظت از محیط زیست و اینکه نظام و روح حقوق محیط زیست مبتنی بر اصول پیشگیرانه و جلوگیری است، در نتیجه باید صلاحیت و کفایت نظام حل و فصل اختلافات سازمان تجارت جهانی در مواجهه با مسایل محیط‌زیستی احراز شود. ما در این پژوهش به بررسی چگونگی تاثیر منازعات بین المللی شامل مسایل محیط‌زیستی بر روی توسعه حقوق بین الملل محیط زیست و نقش هیأت های حل و فصل اختلافات محیط‌زیستی در سازمان تجارت جهانی از طریق مرور و بررسی منابع کتابخانه ای و مقاله های تخصصی داخلی و خارجی می پردازیم و همچنین بازده سازمانی نظام حل و فصل اختلافات سازمان تجارت جهانی در مقابل چنین اختلافاتی و تاثیر آن بر مسایل محیط‌‌زیستی را از طریق تطبیق منابع و مقایسه نتایج حاصله با معیار های مورد نظر بررسی خواهیم کرد. نتایج این مطالعه نشان می دهد که چه روش ها و رویه های مختلفی برای حل و فصل اختلافات در نظام حل اختلاف سازمان تجارت جهانی وجود دارد و به بررسی معضلات برخورد با مسایل محیط‌‌زیستی و قطعیت حکم ها و مکانیسم های اجرایی در نظام حل اختلاف سازمان تجارت جهانی می پردازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

59 - مروری بر مشکلات مدیریتی در روستاهای ایران با رویکرد محیط‌زیستی
لطیف محمدزاده بهمن خسروی‌پور

امروزه مدیریت محیط طبیعی به ویژه در مناطق روستایی بسیار پر اهمیت است. از طرف دیگر، با عنایت به حرکت های جهانی در جهت تعامل مناسب با محیط زیست و حفظ آن برای نسل های آتی و همچنین، بهره گیری از شیوه های نوین در مدیریت منابع طبیعی می توان اثرات مثبت آن را مشاهده کرد. این ا چکیده کامل

امروزه مدیریت محیط طبیعی به ویژه در مناطق روستایی بسیار پر اهمیت است. از طرف دیگر، با عنایت به حرکت های جهانی در جهت تعامل مناسب با محیط زیست و حفظ آن برای نسل های آتی و همچنین، بهره گیری از شیوه های نوین در مدیریت منابع طبیعی می توان اثرات مثبت آن را مشاهده کرد. این امر ضرورت تحقیق در محیط زیست روستایی را دو چندان می کند. لذا، هدف از این مقاله بررسی مشکلات زیست محیطی روستاهای کشور و پیدا کردن راه حل های برطرف کردن این مشکلات است. تحقیق حاضر به روش کتابخانه ای و با استفاده از منابع متعدد از جمله سایت های مختلف داخلی و خارجی جهت تحلیل مطالب انجام شد. نتایج حاکی از وجود مشکلاتی چون افزایش جمعیت و تمرکز آن در بخش های خاصی از زیست بوم ها می باشد، که آثار مستقیمی بر کیفیت محیط زیست در مناطق روستایی داشته است. بدین صورت که رشد جمعیت، فقر و فرسایش محیط زیست در کشورهای رو به رشد، دور باطلی را ایجاد کرده که بر زندگی مردم به شدت تأثیر گذاشته و تلاش های کشورهای در حال توسعه را برای دست یابی به توسعه پایدار، بی نتیجه گذاشته است. لذا، می توان با فرهنگ سازی، آموزش دادن و مشارکت مردم در برنامه های مختلف زیست محیطی، بکارگیری یک سیستم مدیریتی جامع و در نهایت استفاده از دانش بومی خود مردم منطقه، به نتایج ارزنده ای دست یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

60 - محیط‌زیست در نگرش جامعه‌شناختی امیل دورکیم
سعید کشاورزی مریم کریمی

چکیده طی سال‌های اخیر، محیط‌زیست و مسایل و مشکلات مرتبط با آن توجه علوم مختلف را به خود جلب نموده است. تعداد تحقیقات جامعه‌شناسی و روان‌شناسی در این زمینه نشان‌دهنده توجه محققان علوم انسانی به محیط‌زیست می‌باشد. بااین‌حال جامعه‌شناسی محیط‌زیست به‌عنوان شاخه‌ای از رشته‌ چکیده کامل

چکیده طی سال‌های اخیر، محیط‌زیست و مسایل و مشکلات مرتبط با آن توجه علوم مختلف را به خود جلب نموده است. تعداد تحقیقات جامعه‌شناسی و روان‌شناسی در این زمینه نشان‌دهنده توجه محققان علوم انسانی به محیط‌زیست می‌باشد. بااین‌حال جامعه‌شناسی محیط‌زیست به‌عنوان شاخه‌ای از رشته‌ی جامعه‌شناسی، بسیار دیر، پا به عرصه نهاد. عده‌ای دلیل این امر را در اندیشه‌های پیش‌روان علوم‌اجتماعی جست‌وجو نموده‌اند و بر همین اساس انگشت اتهام را به سمت آن‌ها نشانه رفته‌اند. یکی از این عالمان اجتماعی که مسئول عدم‌توجه جامعه‌شناسی به محیط‌زیست شناخته‌شده، دورکیم، جامعه‌شناس فرانسوی می‌باشد. در این مطالعه تلاش شده است ضمن بررسی مسأله محیط‌زیست در اندیشه‌های دورکیم، به این سؤال پاسخ داده شود که اندیشه‌های وی چه نقشی در ورود دیرهنگام محیط‌زیست به جامعه‌شناسی داشته است. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که تعریف مفهوم واقعیات اجتماعی در تفکر دورکیمی و دیدگاه ضد تقلیل‌گرای او، از مهم‌ترین عوامل نادیده گرفته شدن تأثیرات متغیرهای محیطی بر جامعه بوده است. هم‌چنین بر اساس نتایج این مطالعه، بااین‌که دیدگاه دورکیم، تأثیرات نسبتاً گسترده‌ای بر جریان اصلی جامعه‌شناسی داشته است، از جامعیتی که منتقدین او ادعا کرده‌اند، برخوردار نبوده و مرزبندی دورکیم با متغیرهای محیطی، پس از او در موارد بسیاری از بین رفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

61 - بازشناسی مفهوم و مبنای حق بر محیط‌زیست و تاثیر آن بر مدیریت و برنامه‌ریزی توسعه پایدار مقاصد گردشگری در استان خوزستان
علی اصغر فرهادی سعید عطازاده محمود قیوم زاده

حامیان حقوق بشر، حق بر محیط‌زیست سالم را به عنوان یک حق مستقل بشری برای داشتن محیط‌زیست با کیفیت به رسمیت می‌شناسند. حق بر محیط‌زیست هم منعکس‌ کننده ارزش‌های متعالی و پایه‌ای همانند حق بر حیات، حق بر سلامتی، حق بر زندگی با استاندارد است و هم با پیش نیازهای مدیریت و برنا چکیده کامل

حامیان حقوق بشر، حق بر محیط‌زیست سالم را به عنوان یک حق مستقل بشری برای داشتن محیط‌زیست با کیفیت به رسمیت می‌شناسند. حق بر محیط‌زیست هم منعکس‌ کننده ارزش‌های متعالی و پایه‌ای همانند حق بر حیات، حق بر سلامتی، حق بر زندگی با استاندارد است و هم با پیش نیازهای مدیریت و برنامه‌ریزی توسعه پایدار مقاصد گردشگری ارتباط تنگاتنگ و ارگانیک دارد. حق بر محیط‌زیست سالم و بهداشتی یکی از لوازم تحقق کامل توسعه پایدار مقاصد گردشگری است؛ بنابراین توسعه پایدار مقاصد گردشگری و برقراری امکان بقای نسل‌های فعلی و تمهید حیات برای نسل‌های آتی، مستلزم آن است که محیط‌زیست کنونی از وضع ناگوار ناشی از تخریب و آلودگی‌های روزافزون رهایی و بهبود یابد. هدف این مقاله بازشناسی مفهوم و مبنای حق بر محیط‌زیست و تاثیر آن بر مدیریت و برنامه‌ریزی توسعه پایدار مقاصد گردشگری است. سوال اصلی مقاله این است که آموزش و اشاعه و حفاظت از حق بر محیط‌زیست چه تاثیری بر مدیریت و برنامه‌ریزی توسعه پایدار مقاصد گردشگری در استان خوزستان دارد؟ روش انجام این مقاله توصیفی تحلیلی است. روش گردآوری اطلاعات نیز کتابخانه ای است. نتایج مقاله نشان می دهد که آموزش و مراقبت از حق بر محیط‌زیست مقدمه و پیش نیاز اصلی توسعه پایدر مقاصد گردشگری است و این مساله در استان خوزستان با توجه به شرایط طبیعی و بحران های محیط‌زیستی محیط پیرامونی نیازمند برنامه ریزی و مدیریت علمی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

62 - تلفیق رویکردهای راهبردی و فرآیندی به منظور تدوین سطوح تصمیم توسعه کالبدی- فضایی محله‌ای (مطالعه موردی: دهستان گودرزی
سیده آل محمد شهرزاد فریادی علیرضا نقدی محمود فرج اله زاده

چکیده ارتقای کیفیت زندگی نسل حاضر و نسل های آینده، از اهداف عمده برنامه های توسعه اجتماعی و اقتصادی کشور و نیازمند رویکرد فرآیندی در برنامه ریزی برای ایجاد تعادل و توازن در بهره وری از محیط زیست طبیعی و تنظیم روابط متقابل آن با محیط زیست انسانی می باشد. توسعه کالبدی ف چکیده کامل

چکیده ارتقای کیفیت زندگی نسل حاضر و نسل های آینده، از اهداف عمده برنامه های توسعه اجتماعی و اقتصادی کشور و نیازمند رویکرد فرآیندی در برنامه ریزی برای ایجاد تعادل و توازن در بهره وری از محیط زیست طبیعی و تنظیم روابط متقابل آن با محیط زیست انسانی می باشد. توسعه کالبدی فضایی (هدف نهایی فرآیند جامع عقلایی برنامه ریزی محیط زیست)، نه فقط در مقیاس منطقه ای که در برنامه ریزی های محله ای نیز باید مورد توجه قرار گیرد. سازگاری دهستان برای شناخت محیط زیست طبیعی و انسانی، سبب انتخاب دهستان گودرزی بروجرد به عنوان یک نمونه موردی گردید. توسعه پایدار مستلزم نگرش راهبردی برای سطوح تصمیم سازی است. بنابراین تصمیم سازی برای توسعه کالبدی- فضایی دهستان نیز باید سلسله مراتبی باشد. هدف این پژوهش شناخت محدودیت ها و امکانات سرزمین و سپس پیشنهاد سطوح تصمیم سازی توسعه کالبدی- فضایی در مقیاس محله ای دهستان می باشد. نقاط قوت این مطالعه در تلفیق رویکردهای فرآیند برنامه ریزی و ارزیابی راهبردی محیط زیستی، شناخت و تحلیل نظام مند (سیستماتیک) و مبتنی بر عوامل (پارامتریک)، پهنه بندی سرزمین توسط مدل های توان سنگ و خاک و سازماندهی فضایی دهستان می باشد. اهداف سطح کلان تصمیم سازی شامل بهبود وضع بخش های کشاورزی و صنعت، بهبود وضع بخش گردشگری، بهبود سطح رفاه، مدیریت یکپارچه منابع آب، حفاظت محیط زیست در برابر تخریب ها و آلودگی ها و بهبود وضع دسترسی می باشند. به تناسب این اهداف، سیاست ها و طرح هایی ارائه و در نهایت 36 راه حل برای برنامه ی توسعه کالبدی فضایی توسعه دهستان پیشنهاد شده است. این پژوهش در برنامه ریزی توسعه کالبدی- فضایی دهستان و طرح هادی روستاها کاربردی می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

63 - مطالعه تطبیقی مسئولیت آلوده‌کنندگان جغرافیای انسانی‌(محیط ‌زیست) نسبت به مرگ‌های ناشی از آلودگی ایجاد شده توسط آن‌ها در حقوق ایران و اسناد بین‌المللی چکیده
مینا فردین علیرضا میلانی* مسعود بیرانوند مجید متین راسخ

چکیده محیط ‌زیست، یکی از ارزش‌های اساسی جوامع انسانی است. محیط‌زیست شامل همه یا بخشی از عناصر تشکیل‌دهنده محیط طبیعی اعم از آب، هوا، خاک در سطح زمین یا عمق آن یا محیط انسان است. با توجه به گسترش انواع آلودگی‌ها و دیگر خسارت‌های زیست‌محیطی ناشی از رشد بی‌رویه اقتصادی و ا چکیده کامل

چکیده محیط ‌زیست، یکی از ارزش‌های اساسی جوامع انسانی است. محیط‌زیست شامل همه یا بخشی از عناصر تشکیل‌دهنده محیط طبیعی اعم از آب، هوا، خاک در سطح زمین یا عمق آن یا محیط انسان است. با توجه به گسترش انواع آلودگی‌ها و دیگر خسارت‌های زیست‌محیطی ناشی از رشد بی‌رویه اقتصادی و افزایش جمعیت و سایر فعالیت‌های انسانی که اثراتی بر محیط‌زیست دارند که بعضاً منفی و مضر هستند. بحثی که در اینجا حائز اهمیت است این است که کسانی که محیط‌زیست را آلوده می‌کنند چه مسئولیتی دارند و اینکه قانون‌گذار چه تدبیری برای مقابله با این افراد اندیشیده است. این تحقیق بر پایه روش توصیفی تحلیلی به نگارش در آمده و از مدل کتابخانه‌ای و همچنینی روش فیش‌برداری برای گردآوری اطلاعات استفاده کرده است. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که آلوده‌کنندگان محیط‌زیست، بر اساس قانون هم مسئولیت مدنی دارند و هم در صورت وجود شرایط مسئولیت کیفری نیز بر آن‌ها بار می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

64 - ارزیابی استانداردهای ملی برای جانمایی محل دفن پسماند صنعتی با بکارگیری سامانه اطلاعات جغرافیایی
الهام یوسفی روبیات محمد حسین صیادی الهام چمانه پور

10.30495/girs.2022.684298

پیشینه و هدف افزایش ثروت، بهبود استانداردهای زندگی، افزایش نرخ رشد جمعیت، همراه با افزایش سطح فعالیت های تجاری و صنعتی در مناطق شهری در سراسر جهان، از دلایل اصلی افزایش قابل توجه مقادیر تولید زباله جامد از جمله ضایعات صنعتی است. که این پسماندها منجر به ظهور مشکلات محیط چکیده کامل

پیشینه و هدف افزایش ثروت، بهبود استانداردهای زندگی، افزایش نرخ رشد جمعیت، همراه با افزایش سطح فعالیت های تجاری و صنعتی در مناطق شهری در سراسر جهان، از دلایل اصلی افزایش قابل توجه مقادیر تولید زباله جامد از جمله ضایعات صنعتی است. که این پسماندها منجر به ظهور مشکلات محیط زیستی و انسانی شده و از طرفی امنیت محیط زیستی را مختل می کنند. در بین پسماندها، ضایعات صنعتی به دلیل تنوع زیاد، اهمیت وافری دارند و انتخاب محل مناسب برای محل دفن این زباله ها وسیل ه ای مؤثر برای مهار آلودگی از منبع آن است. روش های زیادی برای دفع زبالهtمانند دفن بهداشتی، احتراق، بازیافت، بازیابی، کاهش و کمپوست کردن وجود دارد. اما دفن بهداشتی زباله در لندفیل گزینه ای مناسب و قابل قبول برای دفع زباله های جامد صنعتی است. انتخاب محل مناسب برای محل دفن زباله جامد وسیل ه ای مؤثر برای مهار آلودگی از منبع آن است. روند انتخاب سایت یکی از دشوارترین وظایف مربوط به سیستم های مدیریت پسماند جامد به حساب می آید زیرا این امر مشمول مقررات دولتی، بودجه دولت و شهرداری، افزایش تراکم جمعیت، افزایش آگاهی محیط زیستی، دغدغه بهداشت عمومی، کاهش در دسترس بودن زمین مناسب برای دفن زباله ها و افزایش مخالفت سیاسی و اجتماعی با ایجاد مکان های دفن زباله است. سامانه اطلاعات جغرافیایی یک ابزار مهم برای شناسایی و انتخاب سایت مناسب است و تاثیر مثبتی بر مدیریت زمان و هزینه دارد، همچنین یک بانک داده‌ های دیجیتالی برای نظارت بلند مدت را فراهم می کند که قادر به پردازش داده های پیچیده جغرافیایی و نمایش گرافیکی نتایج است. هدف از این مطالعه ارزیابی محل مناسب دفن پسماندهای صنعتی غیر ویژه شهرک صنعتی بیرجند با تکیه بر ضوابط سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت نیرو در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی است. در این مطالعه به ارزیابی محل مناسب دفن پسماندهای صنعتی غیر ویژه شهرک صنعتی بیرجند بر اساس جدیدترین ضوابط سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت نیرو پرداخته شده است، بنابراین پس از مطالعه و جمع بندی این ضوابط بهترین مکان از لحاظ معیارهای محیط زیستی، خاک شناسی، زمین شناسی، هیدرولوژی، هیدروژئولوژی، اقلیمی، زیرساختی و اقتصادی- اجتماعی انتخاب شده است. این مطالعه قادر است مدلی را ارائه نماید که ضمن به کارگیری تمامی استانداردهای کشوری، ریسک اکولوژیکی را کاهش داد.مواد و روش ها بدین منظور 8 معیار محیط زیستی، خاکشناسی، زمین شناسی، هیدرولوژی، هیدروژئولوژی، اقلیمی، زیرساختی و اقتصادی - اجتماعی به عنوان معیارهای اصلی در قالب 26 زیرمعیار مورد بررسی قرار گرفت. پس از شناسایی معیارها و مقدار محدودیت و ممنوعیت برای هر عامل با مراجعه به سازمان های مربوطه اطلاعات هر معیار اخذ گردید و پایگاه داده ای مورد نیاز با استفاده از سامانه های سیستم اطلاعات جغرافیایی و گوگل ارث پرو تهیه شد. سپس محدودیت های مورد نظر در هر لایه با استفاده از ابزارهای موجود در محیط نرم افزاری سیستم اطلاعات جغرافیایی از منطقه حذف گردید. مناطق باقیمانده با استفاده از فازی سازی لایه ها استاندارد شد. نهایتاً لایه ها با استفاده از ابزار محاسبات رستری ادغام گردید و بهترین منطقه جهت احداث سایت مکان دفن بهداشتی زباله پیشنهاد گردید.نتایج و بحث پس از تلفیق نقشه ها و اعمال ممنوعیت های موجود، 4 پلی گون در شمال شهرک صنعتی و یک پلی گون در جنوب منطقه شناسایی شد که هیچ گونه ممنوعیتی در آن جهت احداث محل دفن پسماند وجود ندارد. سپس پارامترهایی همچون شیب، ارتفاع، جهت، نوع خاک، میزان بارش، کاربری اراضی و نقشه پوشش گیاهی به عنوان محدودیت اعمال شد. پس از اعمال محدودیت های موجود در منطقه تنها یک پلی گون در قسمت شمالی شهرک صنعتی باقی می ماند که به عنوان منطقه مناسب جهت احداث محل دفن پسماند پیشنهاد می گردد. این منطقه شیب کمتر از 5 درصد داشته، پوشش گیاهی آن فقیر بوده و جزء زمین های بایر منطقه محسوب می گردد. همچنین در جهت باد غالب منطقه نیز نیست. فاصله این پلی گون تا شهرک صنعتی حدود 4 کیلومتر است. مساحت کلی آن 3000000 مترمربع است. با بازدید میدانی از پلی گون پیشنهادی و با در نظر گرفتن هلالی های آبگیر منطقه، اراضی دیم موجود و مرز شروع تپه ها و اراضی پرشیب منطقه از مساحت 3000000 مترمربعی تنها دو پلی گون با مساحت 467000 مترمربع باقی می ماند که با توجه به حجم سالانه پسماند تولیدی در منطقه (2400 مترمکعب) و با توجه به اینکه براساس استانداردها لندفیل انتخابی باید طول عمری برابر 20 سال داشته باشد بنابراین حجم کل پسماند تولیدی برابر با 48000 متر مکعب است. برای دفن این حجم پسماند به زمینی به ابعاد 300×80 مترمربع با عمق حداقل دو متری نیاز است. با توجه به مساحت منطقه پیشنهادی حدود 18 قطعه با عمق دو متر در منطقه موجود است که می توان به عنوان محل دفن پسماند انتخاب گردد.نتیجه گیری نتایج نمایانگر این است که توجه به استانداردهای موجود می تواند به عنوان ابزار توانمندی در جهت انتخاب سایت ایده آل مطرح گردد. این مطالعه قادر است مدلی را ارائه نماید که ضمن به کارگیری تمامی استانداردهای کشوری، ریسک اکولوژیکی را نیز به حداقل میزان ممکن برساند. در نهایت پیشنهاد می شود بازیافت نخاله های تولید شده در هر واحد جهت کاهش تولید پسماند از مبدأ انجام گیرد. تهیه پودر سنگ از پسماندهای کارخانجات سنگ، تفکیک مجدد نخاله های ساختمانی با توجه به اندازه و استفاده مجدد از آن ها در ساخت و ساز می تواند منجر به بازیافت قسمت اعظم این زباله ها گردد. اجرایی شدن هر چه سریعتر لندفیل پیشنهادی امری ضروری است چرا که هم اکنون این پسماندها بدون هیچ گونه مدیریتی در اطراف تخلیه م ی شود که از لحاظ بهداشتی وزیبایی شناسی مشکل آفرین شده و منطقه در حال تبدیل شدن به یک کانون گرد و غبار شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

65 - "مروری بر قواعد حقوقی در ممانعت از کاربرد سلاح اورانیوم ضعیف شده"
داود خوشنویسان پروین فرشچی داریوش کریمی منصور پورنوری

زندگی بشر، ریشه در جهان مادی دارد. انسان‌ها قادرند در طبیعت، تغییر ایجاد نمایند. مدیریت، نگهداری و حفاظت از جامعه انسانی و همچنین محیط‌زیست، امری است ضروری. چراکه انسان و دیگر موجودات زنده، برای حیاتشان به زمینی پاکیزه نیازمندند. پاره‌ای از پیشرفت‌های صنعتی، توسعه طلبی چکیده کامل

زندگی بشر، ریشه در جهان مادی دارد. انسان‌ها قادرند در طبیعت، تغییر ایجاد نمایند. مدیریت، نگهداری و حفاظت از جامعه انسانی و همچنین محیط‌زیست، امری است ضروری. چراکه انسان و دیگر موجودات زنده، برای حیاتشان به زمینی پاکیزه نیازمندند. پاره‌ای از پیشرفت‌های صنعتی، توسعه طلبی و همچنین مخاصمات مسلحانه با استفاده از سلاح‌های نامتعارف در سال‌های اخیر، جامعه انسانی و حیات موجودات زنده را در معرض خطر و آسیب قرار داده است. وقوع جنگ‌ها در جامعه بشری، گریزناپذیرند و توسعه سلاح‌های نامتعارف و استفاده از آن، ازجمله سلاح اورانیوم ضعیف شده ( DU)، آسیب جبران‌ناپذیری بر انسان‌ها و محیط‌زیست وارد کرده است. در بسیاری از تحقیقات انجام‌شده، آسیب وارده به انسان و محیط‌زیست ناشی از کاربرد این سلاح، ازجمله ناهنجاری‌های کرموزمی و مادر زادی، سرطان، کاهش محصولات زراعی به اثبات رسیده است. لذا ضروری است ضمن بررسی دقیق آثار مخرب استفاده از سلاح DU با توسعه دانش حقوقی، نسبت به ایجاد قواعد حقوقی بازدارنده، جهت جلوگیری از کاربرد این‌گونه سلاح‌ها، اقدام جدیدی صورت پذیرد. این تحقیق به روش توصیفی – تحلیلی مبتنی بر متدلوژی حقوق بین‌الملل انجام‌گرفته است. این مقاله درصدد است تا به این پرسش پاسخ دهد که آیا قواعد حقوقی بین‌المللی موجود، جهت جلوگیری از استفاده از سلاح‌های مخرب DU در مخاصمات منطقه‌ای و بین‌المللی مکفی می‌باشند. طی بررسی انجام‌شده به نظر می‌رسد قواعد حقوقی موجود، بازدارندگی لازم جهت ممانعت از استفاده سلاح اورانیوم ضعیف شده را نداشته و نیاز به تأسیس و تدوین قواعد حقوقی جدید در نظام حقوق بین‌الملل و حقوق بین‌الملل محیط‌زیست، می‌باشد. آنچه مسلم است حقوق بین‌الملل و حقوق بین‌الملل محیط‌زیست، در طول زمان درحال‌توسعه و پیشرفت بوده و جامعه جهانی خود به این باور رسیده است که با استفاده از ابزار حقوقی می‌تواند از زیست‌کره و نسل های آینده بشرحفاظت نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

66 - شناسایی و اولویت‌بندی مؤلفه‌های تأثیرگذار بر ریسک‌های HSE با استفاده از رویکرد آمیخته (مورد مطالعه: شرکت گاز خطوط انتقال دوراهان)
meysam babaee Rahmatollah Asgharian

10.30495/imj.2021.681777

هدف اصلی این پژوهش، شناسایی و اولویت‌بندی مؤلفه‌های تأثیرگذار بر ریسک‌های HSE با استفاده از رویکرد آمیخته در شرکت گاز خطوط انتقال دوراهان می‌باشد. برای نیل به این هدف، با استفاده از روش ترکیبی اکتشافی، داده‌ها در دو مرحله (کیفی و کمّی) جمع‌آوری شد. در ابتدا، ضمن مطالعه چکیده کامل

هدف اصلی این پژوهش، شناسایی و اولویت‌بندی مؤلفه‌های تأثیرگذار بر ریسک‌های HSE با استفاده از رویکرد آمیخته در شرکت گاز خطوط انتقال دوراهان می‌باشد. برای نیل به این هدف، با استفاده از روش ترکیبی اکتشافی، داده‌ها در دو مرحله (کیفی و کمّی) جمع‌آوری شد. در ابتدا، ضمن مطالعه ادبیات تحقیق، از طریق مصاحبه ساخت‌یافته و نیمه‌ساخت‌یافته با یازده نفر از مدیران و خبرگان دانشگاهی که با روش نمونه‌گیری نظری انتخاب شدند، بخشی از مؤلفه‌ها مورد شناسایی قرار گرفت. در بخش کیفی، با استفاده از روش دلفی، تعداد یازده نفر از پانلیست‌ها پس از سه راند، در مورد مؤلفه‌های تأثیرگذار بر ریسک‌های HSE، به اتفاق‌نظر دست‌یافتند و مدل تحقیق ارائه گردید و اعتبار بخش کیفی نیز، از طریق ضریب هماهنگی کندال (k=0.89)، مورد تأیید قرار گرفت. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات در بخش کمّی، در دو سطح توصیفی و استنباطی از طریق نرم‌افزارهای SPSS22 و Lisrel اجرا شد. پانلیست‌های تحقیق حاضر، مؤلفه‌های کلیدی ریسک‌های HSE را در قالب 77 مفهوم کلیدی و سه معیار اصلی که شامل: ایمنی (42 مؤلفه)، بهداشت (15 مؤلفه) و زیست‌محیطی (20 مؤلفه)، مورد شناسایی قرار دادند، که بیشترین امتیاز فریدمن مربوط به معیار ایمنی با مقدار 2.82 و کمترین امتیاز مربوط به معیار بهداشت با امتیاز 1.27 می‌باشد؛ بر همین اساس، می‌توان به این نتیجه دست یافت، که در صورت توجه بیشتر سازمان‌ها به ایمنی، علاوه بر سلامت جسمانى، سلامت روانى کارکنان را نیز تحت تاثیر قرار مى‌دهد و با کاهش هزینه و زمان، از خسارت‌هایى که به کارگر و کارفرما وارد مى‌کند، پیشگیری می‌نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

67 - توسعه پایدار از منظر مولفه های محیط زیست در نظام حقوقی ایران
سیده نیکو موسوی داویجانی خیرالله پروین عبدالکریم شاحیدر

محیط زیست و پالایندگی آن بدون تردید یکی از ضروریات حفظ بقای حیات در زیست کره محسوب می شود. از آنجا که بحران زیست محیطی ناشی از رفتارهای علیه محیط زیست به عنوان یک معضل در سطح بین المللی بوده است مراجع بین المللی به ویژه سازمان ملل متحد تلاش خود را برای حفاظت و حمایت از چکیده کامل

محیط زیست و پالایندگی آن بدون تردید یکی از ضروریات حفظ بقای حیات در زیست کره محسوب می شود. از آنجا که بحران زیست محیطی ناشی از رفتارهای علیه محیط زیست به عنوان یک معضل در سطح بین المللی بوده است مراجع بین المللی به ویژه سازمان ملل متحد تلاش خود را برای حفاظت و حمایت از محیط زیست، کاهش میزان آلودگی و پایین آوردن گسترده صدمات وارده بر آن آغاز کردند که در این میان می توان به برگزاری کنفرانس های مهم جهانی مانند کنفرانس ۱۹۷۲ محیط زیست و انسانی در سوئد و کنفرانس ۱۹۹۲ محیط زیست و توسعه در برزیل، تدوین برنامه تسهیلات جهانی محیط زیست، اساسنامه دادگاه نورنبرگ ۱۹۴۵ و نیز اساسنامه ۱۹۹۸ دیوان بین المللی کیفری اشاره نمود.در کنار مفهوم محیط زیست،توسعه پایدار عبارتی است که امروزه گوش همه انسانها با آن آشناست، لذا یکی از الزامات توسعه پایدار این است که محیط زیست و منابع طبیعی به عنوان میراث جمعی بشریت به گونه ای محافظت شود که علاوه بر پاسخگویی به نیازهای نسل حاضر، ظرفیت پاسخ دهی به نیازهای نسلهای آینده را نیز داشته باشد ،بنابراین توسعه را زمانی پایدار می خوانیم که مخرب نباشد و امکان حفظ منابع را برای آیندگان فراهم آورد.و از آنجه که یکی از مهم ترین الزامات برای قرار گرفتن در مدار توسعه پایدار توجه به تعادل بخشی و تخصیص بهینه منابع بین مناطق برای رسیدن به توسعه پایدار است.از سوی دیگر افرایش ،جمعیت رشد اقتصاد فعالیتهای صنعتی و پیشرفتهای حاصل از فن آوری ها موجب شده تا بشر جهت پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

68 - مسئولیت بین‌المللی کشورهای حاشیه خلیج فارس در قبال آلودگی‌های دریایی ناشی از استخراج نفت و گاز از منظر حقوق بین‌الملل محیط‌زیست دریایی
محمد ماسوری آزاده میرزایی الناز هروی

حقوق بین‌الملل محیط‌زیست دریایی از گرایش‌های حقوق بین‌الملل میباشد که سعی بر آن دارد تادولتها را ملزم به رعایت قوانین لازم و اقدامات مورد نیاز در جهت نگهداری از منابع زیستی، موجودات و سلامت دریاها مینماید. وجود منابع غنی نفت و گاز در منطقه حساس و استراتژیک خلیج فارس و و چکیده کامل

حقوق بین‌الملل محیط‌زیست دریایی از گرایش‌های حقوق بین‌الملل میباشد که سعی بر آن دارد تادولتها را ملزم به رعایت قوانین لازم و اقدامات مورد نیاز در جهت نگهداری از منابع زیستی، موجودات و سلامت دریاها مینماید. وجود منابع غنی نفت و گاز در منطقه حساس و استراتژیک خلیج فارس و ویژگی‌های زیست‌محیطی آن، این منطقه را به عنوان یکی از مهم‌ترین مناطق راهبردی جهان شناسانده است که در معرض آلودگی و تخریب شدید از نظر زیست محیطی قرار دارد. ایجاد این آلودگی‌ها بایستی برای کشور آلوده کننده مسئولیت مدنی تحت عنوان مسئولیت بین‌المللی را در پی داشته باشد که تاسیس سازمانی به نام راپمی نیز به همین منظور بوده است. در این مقاله سعی بر آن بوده است که با تلفیقی از مواد کمیسیون حقوق بشر و کنوانسیون کویت 1978 به این مسئله بپردازیم که اگر دولتی بر اثر استخراج نفت و گاز، منجر به وارد آمدن آلودگی‌های زیست محیطی به خلیج فارس شود، مسئولیت آن کشور در قبال سایر کشورها به چه نحو است؟ این مسئولیت را که میتوان آن را "مسئولیت حقوق بین‌الملل محیط‌زیست دریایی برای آنکه نمود بیشترو واقعی‌تر پیدا کند نیازمند برگزاری گردهمایی‌ها و نشستهای بین‌المللی بیشتری میباشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

69 - بررسی آلایندگی فلزات سنگین در پایین‌دست محل دفن پسماند جامد شهر یزد
سارا گیلوری علیرضا مظلومی بجستانی سید ابوالفضل کشفی حمیدرضا رحیم دل

در دنیای رو به رشد امروز که رشدانفجارگونهجمعیت رشد بی رویه پسماند و آلودگی های خاص آن را به همراه دارد، ذهن کارشناسان محیط‌زیست با این مسئله که تا چه حد این مواد می تواند محیط‌زیست، آب،خاکو هوا را درمعرضخطرقراردهد، درگیر شده است. دفع غیربهداشتی پسماند جامد بر موجودات مت چکیده کامل

در دنیای رو به رشد امروز که رشدانفجارگونهجمعیت رشد بی رویه پسماند و آلودگی های خاص آن را به همراه دارد، ذهن کارشناسان محیط‌زیست با این مسئله که تا چه حد این مواد می تواند محیط‌زیست، آب،خاکو هوا را درمعرضخطرقراردهد، درگیر شده است. دفع غیربهداشتی پسماند جامد بر موجودات متفاوت در غلظت ها و شدت های متفاوت آلودگی، اثرات متفاوتی ایجاد خواهد نمود. هدف از تحقیق حاضر، ارزیابی زیست محیطی محل دفن پسماند جامد شهر یزد است که برای این منظور نمونه برداری زیست محیطی از عناصر محیطی مکان دفن فعلی و بررسی میزان و ترکیب پسماند جامد شهری، صورت گرفت. نتایج آنالیز چاه آب اندک بالاتر بودن غلظت برخی عناصر تحت بررسی را در پایین‌دست نزدیک محل دفن، نسبت به حد استاندارد سازمان بهداشت جهانی (2008) جهت آشامیدن را نشان داد. نتایج آنالیز خاک نیز اندک بالاتر بودن غلظت برخی عناصر را در و پایین‌دست نزدیک محل دفن (در جهت شیب لایه‌ها)، نسبت به حد استاندارد کانادا (2004) جهت کشاورزی را نشان داد. آنالیز چاه آب‌وخاک در نمونه شاهد و نمونه پایین‌دست (دورتر از محل دفن) غلظت عناصر را نزدیک به هم و در حد نرمال نشان داد. در ارتباط با آنالیز شیرابه، متغیرها با استاندارد آبیاری و کشاورزی سازمان کنترل آلودگی کیفیت آب (2011) هم خوانی ندارد. درنهایت می توان گفت، نتایج آنالیزها تأثیرات گسترده و بحرانی دفن بر محیط‌زیست خصوصاً محیط زیست شهری را نشان نداد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

70 - تحلیل مولفه‌های طراحی فضاهای شهری (مطالعه موردی: مناطق ده‌گانۀ کرج)
طاهر پریزادی مینا حیدری تمرآبادی

فضاهای شهری به عنوان عرصه های فعالیت و زندگی، زمانی بیشترین مطلوبیت را بر کیفیت زندگی ساکنان خود ایجاد می کند که خواسته های وی را برآورده سازد. چنان چه هر یک از این ارزش ها در محیط زندگی یک فرد فاقد کیفیت باشد بر سکنی و احساس وی از مکان و در نتیجه بر سطح رضایت مندی ا چکیده کامل

فضاهای شهری به عنوان عرصه های فعالیت و زندگی، زمانی بیشترین مطلوبیت را بر کیفیت زندگی ساکنان خود ایجاد می کند که خواسته های وی را برآورده سازد. چنان چه هر یک از این ارزش ها در محیط زندگی یک فرد فاقد کیفیت باشد بر سکنی و احساس وی از مکان و در نتیجه بر سطح رضایت مندی از محیط زندگی تاثیر گذار خواهد بود. پژوهش حاضر به تحلیل مولفه های طراحی فضاهای شهری، در شهر کرج در قالب شاخص های هویت و حس تعلق به مکان و تعادل و کیفیت بصری پرداخته است. داده های مورد نیاز از طریق مطالعات کتابخانه ای، بازدید میدانی و تکمیل چک لیست گردآوری شده و تحلیل داده ها با استفاده از روش هم بستگی پیرسون، آزمون T تک نمونه ای و تحلیل رگرسیون انجام گرفته است. در تحلیل رگرسیون شاخص های سه گانه، شاخص طراحی فضاهای شهری به عنوان متغییر وابسته و سایر شاخص ها به عنوان متغییر مستقل در نظر گرفته شد. بر اساس نتایج شاخص های تعادل و کیفیت بصری و تعلق به مکان به ترتیب با ضرایب تاثیر 453/0 و 192/0 بیشترین تاثیر را تعادل و کیفیت بصری بر طراحی و منظر شهری داشت. در این میان با توجه به ضریب تاثیر بالای شاخص تعادل و کیفیت بصری بر طراحی و منظر شهری و این که مولفۀ های مربوط به شاخص تعادل و کیفیت بصری عمدتا ویژگی های زیبایی شناسانۀ طراحی منظر شهر و محله است، می تواند نقش قابل توجهی در ارتقای طراحی منظر شهری کرج داشته باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

71 - واکاوی مفاهیم اخلاق و فرهنگ محیط زیستی از دیدگاه شهروندان مورد پژوهی: شهر اسلام آباد غرب
سعید ملکی صفیه دامن باغ

شهر اسلام آباد غرب نیز با مسائل و مشکلات محیط زیستی فراوانی روبرو است که برخی از آن‌ها ناشی از عدم برخورداری از فرهنگ و اخلاق محیط زیستی از سوی شهروندان این شهر می‌باشد. بر این اساس بررسی و واکاوی مفاهیم فرهنگ و اخلاق محیط زیستی‌ از دیدگاه شهروندان این شهر ضرورت می‌یابد چکیده کامل

شهر اسلام آباد غرب نیز با مسائل و مشکلات محیط زیستی فراوانی روبرو است که برخی از آن‌ها ناشی از عدم برخورداری از فرهنگ و اخلاق محیط زیستی از سوی شهروندان این شهر می‌باشد. بر این اساس بررسی و واکاوی مفاهیم فرهنگ و اخلاق محیط زیستی‌ از دیدگاه شهروندان این شهر ضرورت می‌یابد. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش شناسی به صورت توصیفی- تحلیلی می‌باشد. برای گردآوری داده‌های توصیفی از اسناد کتابخانه-ای وبرای داده‌های تحلیلی پژوهش به روش پیمایشی و از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل شهروندان شهر اسلام آباد غرب بوده و نمونه مورد بررسی322 نفر از شهروندان این شهر بر اساس فرمول کوکران می‌باشد. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده نیز از نرم افزار SPSS استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان داد که میان مؤلفه‌های نگرش محیط زیستی و ارزش محیط زیستی با مؤلفه ی رفتار محیط زیستی شهروندان رابطه‌ی خطی مستقیم و معنادار وجود دارد. همچنین بین دانش محیط زیستی و رفتار محیط زیستی شهروندان رابطه خطی مستقیم و غیرمعنادار وجود دارد. لیکن عدم ارتباط معنادار میان این دو مؤلفه را می‌توان در متغیرهای واسط دیگری جست. همچنین جهت تشخیص و آگاهی از میزان تأثیرگذاری مؤلفه‌های پژوهش بر حفاظت از محیط زیست، از مدل برازش رگرسیونی استفاده شده است. بر اساس نتایج این آزمون نیز همه مؤلفه‌ها معنی‌دار بوده و ارتقاء و بهبود وضعیت آن‌ها در حفاظت مطلوب از محیط زیست، تأثیر‌گذار می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

72 - برنامه‌ریزی محیط‌زیستی تثبیت ماسه‌های روان در خطوط و تاسیسات ریلی در محور سیستان و بلوچستان
یحیی سهرابی احمد نوحه گر

پژوهش حاضر با هدف طراحی مدل برنامه‌ریزی محیط‌زیستی تثبیت ماسه‌های روان در خطوط و تاسیسات ریلی در محور سیستان و -بلوچستان با رویکرد سه مرحله‌ای انجام گرفت. در بخش اول با استفاده از تکنیک داده بنیاد (GT) ضمن مصاحبه با 16 نفر از خبرگان دانشگاهی، مدیران و کارشناسان ارشد تاس چکیده کامل

پژوهش حاضر با هدف طراحی مدل برنامه‌ریزی محیط‌زیستی تثبیت ماسه‌های روان در خطوط و تاسیسات ریلی در محور سیستان و -بلوچستان با رویکرد سه مرحله‌ای انجام گرفت. در بخش اول با استفاده از تکنیک داده بنیاد (GT) ضمن مصاحبه با 16 نفر از خبرگان دانشگاهی، مدیران و کارشناسان ارشد تاسیسات ریلی و سازمان محیط‌زیست در حوزه تثبیت ماسه‌های روان کشور و با انجام کدگذاری بر روی داده‌ها، تعداد 77 مولفه در قالب 21 مقوله شناسایی و مدل مربوطه طراحی و فرضیه‌ها مشخص گردید. در بخش دوم به منظور بررسی برازش مدل از روش مدل‌سازی معادلات ساختاری (SEM) با استفاده از نرم‌افزار Amos بهره گرفته شد. در مرحله سوم به منظور الویت‌بندی، برقراری ارتباط و توالی بین مولفه‌ها از روش مدل‌سازی ساختاری تفسیری (ISM) استفاده شد. بر اساس نظر خبرگان و تجزیه و تحلیل‌های صورت گرفته، اولویت مولفه‌های تاثیرگذار در برنامه‌ریزی محیط‌زیستی تثبیت ماسه‌های روان در شش سطح احصاء گردید. مطابق نتایج حاصل، راهبردهای تدوین شده در خصوص تثبیت ماسه‌های روان در خطوط و تاسیسات ریلی، اثر مثبت و معناداری بر پیامدهای حاصله دارند و شدت تاثیر راهبردها بر پیامدها برابر با مقدار 91/0 است که مقدار قابل توجهی است و نشان از تاثیر قوی عوامل راهبردها بر پیامدها دارد. همچنین دو معیار هدف‌گذاری تثبیت ماسه‌های روان در خطوط و تاسیسات ریلی با توجه به رسالت وجودی آنها و شناخت شرایط موجود و نیازمندی‌های پروژه‌های تثبیت ماسه‌های روان در خطوط و تاسیسات ریلی به عنوان متغیرهای دارای تاثیرگذاری بالا و تاثیرپذیری کم، به عنوان تاثیرگذارترین سطوح شناسایی شدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

73 - برنامه‌ریزی محیط‌زیست در مقیاس چشم‌انداز محلی مطالعه موردی: شهرستان کردکوی
شهربانو گلچوبی دیوا منصور رضاعلی سیداسحاق جلالیان فریبرز احمدی دهکاء

برنامه‌ریزی محیط‌زیستی شهرستان کردکوی با روش فرآیند برنامه‌ریزی و با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی در مقیاس 1:50000 تا 1:250000 انجام شده است. برنامه‌ریزی محیط‌زیست، یک روش مدیریتی است که برای استفاده درخور و پایدار از امکانات و توانمندی‌های یک سرزمین و جلوگیری از چکیده کامل

برنامه‌ریزی محیط‌زیستی شهرستان کردکوی با روش فرآیند برنامه‌ریزی و با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی در مقیاس 1:50000 تا 1:250000 انجام شده است. برنامه‌ریزی محیط‌زیست، یک روش مدیریتی است که برای استفاده درخور و پایدار از امکانات و توانمندی‌های یک سرزمین و جلوگیری از چالش‌های زیست‌محیطی مورد استفاده قرار می‌گیرد. استفاده از این برنامه برایایجادتعادلوتوازندرمحیط‌زیستمناطقوتجهیزکانون‌هایتوسعهازطریقگسترشظرفیت‌هایزیربناییو تولیدیمحیطباتوجهبهقابلیت‌ها،شرایطوملاحظاتزیست‌محیطی،یکیازخطمشی‌هایمهمتوسعهاقتصادی مناطقمختلفکشور،توصیهشدهاست.تهیه طرح‌ها در مقیاس محلی روش مناسبی برای دستیابی به سکونتگاه‌های انسانی پایدارتر است، بر اساس قابلیت‌ها و تنگناهای محیط‌زیست طبیعی و انسان‌ساخت طرح‌ها و برنامه‌های توسعه کالبدی – فضایی برای هدایت تغییرات منطقه ارائه می‌شود.هدف از انجام این پژوهش انجام برنامه‌ریزی محیط‌زیستی برای شهرستان کردکوی به‌منظور تأمین نیازهای زیستی، اجتماعی، اقتصادی و افزایش کیفیت زندگی مادی و معنوی مردم شهرستان متناسب با توان اکولوژیک منطقه، جلوگیری از تخریب و آلودگی محیط‌زیست و اصلاح فرایندها و وضعیت نامناسب موجود و ارائه طرح و برنامه‌های توسعه برای جهت‌دهی تغییرات و تحولات متناسب با قابلیت‌ها و تنگناهای محیط‌زیست طبیعی و انسانی منطقه است. نتایج این تحقیق می‌تواند در برنامه‌ریزی‌های محیط‌زیستی و منطقه‌ای متناسب با توان اکولوژیک منطقه در جهت هدایت تغییرات و تحولات منطقه متناسب با قابلیت‌ها و تنگناهای محیطی برای سایر مناطق الگوی باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

74 - خسارت ناشی از جنگ بر خدمات اکوسیستم در استان خوزستان( تالاب هورالعظیم)
سلیمه عبادی قاجاری نغمه مبرقعی مصطفی کشتکار

جنگ به‌عنوان درگیری‌های مسلحانه بین کشورهای مختلف یا گروه‌های مختلف در یک کشور تعریف می‌شود که می‌تواند اثرات مخربی را در ابعاد مختلف از جمله محیط‌زیست به بار آورد. ازجمله اثرات جنگ بر محیط زیست می‌توان به تغییر کاربری و تخریب زیستگاه ها، آلودگی آب، خاک، هوا و صدا ناشی چکیده کامل

جنگ به‌عنوان درگیری‌های مسلحانه بین کشورهای مختلف یا گروه‌های مختلف در یک کشور تعریف می‌شود که می‌تواند اثرات مخربی را در ابعاد مختلف از جمله محیط‌زیست به بار آورد. ازجمله اثرات جنگ بر محیط زیست می‌توان به تغییر کاربری و تخریب زیستگاه ها، آلودگی آب، خاک، هوا و صدا ناشی از سلاح های بیولوژیکی، شیمیایی و هسته ای، از بین رفتن گونه های گیاهی و جانوری، افزایش ناگهانی تولیدات غذایی کشاورزی، تغییر در الگوی جمعیت و استراتژی های مخرب محیط زیستی اشاره کرد.هدف پژوهش حاضر تعیین ارزش اقتصادی میزان خسارت محیط‌زیستی ناشی از جنگ تحمیلی (1988-1980) بر تالاب هورالعظیم است. برای این منظور سعی شده است تا با مطالعه اسنادی، مقایسه نقشه های کاربری و پوشش اراضی قبل و بعد از جنگ با استفاده از طبقه‌بندی تصاویر ماهواه‌ای لندست 2 و 5 در سال 1977 و 1988 و روش شی‌گرا، انواع خسارات محیط زیستی ناشی از جنگ استخراج شده و شدت تخریب با استفاده از نرم‌افزارهای QGIS، ENVI وeCognition تحلیل شود. سپس با استفاده از روش ارزش گذاری خدمات اکوسیستمی(انتقال منافع) میزان این خسارات و تخریب ارزش‌گذاری و خسارات ناشی از آن بر اکوسیستم تالاب هورالعظیم محاسبه شده است. درنهایت مشاهده شد که جنگ ایران و عراق سالانه خسارتی بالغ‌بر 18 میلیارد دلار معادل 3857 هزار میلیارد ریال بر محیط زیست تالاب مذکور وارد ساخته است. که مبلغ ذکر شده برای یک سال می‌باشد و برای سال‌های متمادی بر اساس تورم سالانه این مبلغ قابل تغییر می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

75 - نقش سیاست‌های اقتصادی و محیط‌زیست بر جلوگیری از آلودگی هوا
مرضیه سادات وهاب زاده مقدم کریم امامی جزه فرزانه حاجی حسنی

10.30495/eco.2023.1976456.2719

هدف مقاله بررسی نقش سیاست های اقتصادی و محیط زیست بر جلوگیری از آلودگی هوا با استفاده از مدل تعادل عمومی پویای تصادفی (DSGE) طی دوره زمانی 1398-1369 است. براساس نتایج مدل، شوک سیاست اقتصادی موجب افزایش ناگهانی در رشد اقتصادی و مصرف و سپس، کاهش آنها می‌شود؛ اما، شوک سیاس چکیده کامل

هدف مقاله بررسی نقش سیاست های اقتصادی و محیط زیست بر جلوگیری از آلودگی هوا با استفاده از مدل تعادل عمومی پویای تصادفی (DSGE) طی دوره زمانی 1398-1369 است. براساس نتایج مدل، شوک سیاست اقتصادی موجب افزایش ناگهانی در رشد اقتصادی و مصرف و سپس، کاهش آنها می‌شود؛ اما، شوک سیاست اقتصادی، باعث افزایش آلودگی هوا می شود. شوک سیاست های زیست‌محیطی، نخست، موجب افزایش مصرف و رشد اقتصادی و سپس، کاهش آنها می گردد. سرمایه‌گذاری در اثر شوک سیاست های زیست‌محیطی نیز کاهش می یابد. براساس نتایج تجزیه واریانس، نقش سیاست های اقتصادی برای وضعیت اقتصادی کشور و ایجاد آلودگی هوا بیشتر از سیاست های محیط زیست است. نقش سیاست های محیط‌زیست در کاهش آلودگی هوا کمتر از نقشی است که سیاست های اقتصادی در افزایش آلودگی هوا دارند. پیشنهاد می شود دولت در هنگام افزایش مخارج خود، مالیات های سبز و یا مالیات بر انتشار کربن را با نرخی کمتر از افزایش مخارج دولتی وضع نماید تا در کنار کاهش آلودگی محیط زیست، رشد اقتصادی کشور همچنان برقرار باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

76 - تعیین ارزش تفرج‌گاهی تنگه‌ی ‌واشی و آبشار ساواشی شهرستان فیروزکوه
حمیدرضا ارباب تیمور محمدی حسین اسفندیار

توجه به معضلات رو به رشد ناشی از بهره‌برداری بی‌رویه از طبیعت، موجب گردید تا اقتصاددانان در جهت تعیین ارزش خدمات مختلف ناشی از اکوسیستم‌های طبیعی، توجه برنامه‌ریزان کلان را به لزوم حفاظت و توسعه هر‌چه بیشتر از این مواهب خدادادی جلب کنند. از این رو، در دهه‌های اخیر، حوزه چکیده کامل

توجه به معضلات رو به رشد ناشی از بهره‌برداری بی‌رویه از طبیعت، موجب گردید تا اقتصاددانان در جهت تعیین ارزش خدمات مختلف ناشی از اکوسیستم‌های طبیعی، توجه برنامه‌ریزان کلان را به لزوم حفاظت و توسعه هر‌چه بیشتر از این مواهب خدادادی جلب کنند. از این رو، در دهه‌های اخیر، حوزه اقتصادِ اکولوژیک، شاهد افزایش فعالیت‌هایی در جهت تعیین ارزش کالاها و خدمات اکوسیستم‌های طبیعی بوده است. پژوهش حاضر، در همین راستا، به تعیین تمایل به پرداخت بازدید‌کنندگان از تنگه واشی و آبشار ساواشی شهرستان فیروزکوه و ارزش تفریحی ناشی از بهره‌مندی از آن با استفاده از روش ارزش‌گذاری مشروط و پرسش‌نامه انتخاب دوگانه دو‌بعدی، پرداخته که در طی تابستان سال 1392 انجام پذیرفت. در این پژوهش پس از انجام محاسبات، متوسط تمایل به پرداخت بازدید‌کنندگان برای استفاده تفریحی از این مکان 23/12578 ریال و متوسط ارزش تفریحی سالانه این تفرج‌گاه برابر14339182200 ریال برآورد گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

77 - اثر عملکرد محیط‌زیست بر شادی: تحلیل بین کشوری
حدیث حسابی مرتضی خورسندی حسین عباسی نژاد حسن دهقان شورکند

هدف این مقاله بررسی رابطه بین شادی و کیفیت محیط زیست است. براین اساس با استفاده از داده های ۱۵۵ کشور جهان طی دوره زمانی ۲۰۰۶ - ۲۰۱۶ (به صورت دو سالانه) با روش داده های تابلویی به برآورد اثر شاخص عملکرد محیط زیست بر شادی پرداخته شد. نتایج نشان داد بهبود عملکرد محیط‌زیست چکیده کامل

هدف این مقاله بررسی رابطه بین شادی و کیفیت محیط زیست است. براین اساس با استفاده از داده های ۱۵۵ کشور جهان طی دوره زمانی ۲۰۰۶ - ۲۰۱۶ (به صورت دو سالانه) با روش داده های تابلویی به برآورد اثر شاخص عملکرد محیط زیست بر شادی پرداخته شد. نتایج نشان داد بهبود عملکرد محیط‌زیست تأثیر مثبت و معناداری بر شادی در کشورهای مورد مطالعه دارد. میزان این اثرگذاری ۶ درصد است. از سوی دیگر نتایج حاکی از آن است که تأثیر متغیرهای کنترلی شامل ضریب جینی و اثر منفی محیطی (میانگینی از مجموع احساسات منفی ناشی از محیط) بر شادی منفی بوده، این در حالی است که آزادی انتخاب تأثیر مثبت بر شادی دارد. لازم به ذکر است نتایج این پژوهش همسو با نتایج سایر پژوهش‌هاست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

78 - تمایل به مشارکت در حفاظت از محیط زیست و عوامل موثر بر آن (مورد مطالعه: شهروندان تهرانی متولد دهه 80 و دهه 50)
سیده فاطمه قلی زاده شاوون فیض الله نوروزی حسین دهقان

چکیده محیط‌زیست به عنوان عامل حیات بخش زندگی بشر در طول تاریخ بر اثر عوامل گوناگون تخریب و گاهی به صورت خود به خود ترمیم شده‌اند. اما با صنعتی شدن جوامع و رشد روزافزون جمعیت و دستیابی بشر به رفاه بیشتر اثرات نامطلوب و تخریب محیط‌زیست دوچندان شده است. اینجاست که باید اذه چکیده کامل

چکیده محیط‌زیست به عنوان عامل حیات بخش زندگی بشر در طول تاریخ بر اثر عوامل گوناگون تخریب و گاهی به صورت خود به خود ترمیم شده‌اند. اما با صنعتی شدن جوامع و رشد روزافزون جمعیت و دستیابی بشر به رفاه بیشتر اثرات نامطلوب و تخریب محیط‌زیست دوچندان شده است. اینجاست که باید اذهان عمومی را بیدار و آگاه نمود و فکر جدی برای حیات زیست و زندگی بشریت انجام شود. هدف از تحقیق حاضر، بررسی میزان تمایل به مشارکت در حفاظت از محیط زیست و عوامل موثر بر آن با بررسی عملکرد زیست محیطی شهروندان تهرانی متولد دهه 80 و 50 است. چارچوب نظری این پژوهش مبتنی بر نظریه‌های گربنر، شوارتز و اوالندر و توجرسون است. روش تحقیق مورد استفاده کمی- پیمایشی و ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته است. شیوه نمونه&lrm;گیری، خوشه‌ای چند مرحله ای است و حجم نمونه پس از حذف داده&lrm;های پرت 384 نفر به دست آمد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که مشارکت محیط‌زیستی متأثر از دانش محیط‌زیستی، اخلاق محیط‌زیستی، نو ع نگرش به زیست محیط و آموزش رسانه ای است و بیشترین تأثیر مربوط به دانش زیست&lrm;محیطی است و میزان تمایل به همکاری و مشارکت در فعالیت‌های محیط زیستی در پاسخگویان متولد دهه 50 بیشتر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

79 - بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و رفتار محیط‌ زیستی ساکنان شهر شیراز
اصغر میرفردی درنا سلامتیان

مجموعه‌ای از مسائل محیط‌زیستی به‌ویژه در کلان‌شهرها ضرورت پرداختن به موضوع‌های محیط‌زیستی را ضروری می‌سازد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی رفتار محیط‌زیستی ساکنان 18 سال به بالای کلانشهر شیراز و ارتباط آن با متغیرهای سرمایه اجتماعی و ابعاد آن، جنسیت و سن بود. از روش پژوه چکیده کامل

مجموعه‌ای از مسائل محیط‌زیستی به‌ویژه در کلان‌شهرها ضرورت پرداختن به موضوع‌های محیط‌زیستی را ضروری می‌سازد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی رفتار محیط‌زیستی ساکنان 18 سال به بالای کلانشهر شیراز و ارتباط آن با متغیرهای سرمایه اجتماعی و ابعاد آن، جنسیت و سن بود. از روش پژوهش پیمایشی و ابزار پرسشنامه ساختمند جهت گردآوری داده‌ها استفاده شده است. نمونه مورد مطالعه، 1045 نفر از ساکنان شهر شیراز بودند که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی از نوع خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. برای ارزیابی اعتبار پرسشنامه از تحلیل عاملی و برای تعیین پایایی آن، از هماهنگی درونی ابزار به روش آلفای کرونباخ استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد با توجه به مقدار ضریب همبستگی (246/0) در سطح معناداری 99 درصد بین رفتار محیط‌زیستی و سرمایه اجتماعی ساکنان کلانشهر شیراز و رفتار محیط‌زیستی آن‌ها رابطه مثبت و معناداری در سطح 99 درصد وجود دارد. ابعاد سرمایه اجتماعی (انسجام اجتماعی، هنجارمندی، اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی و تعامل اجتماعی) نیز ارتباط مثبت و معناداری با رفتار محیط‌زیستی داشتند؛ اما بین اعتماد بین شخصی و رفتار محیط‌زیستی ارتباط معناداری مشاهده نشد. سن ارتباط مثبت و معناداری در سطح 99 درصد با رفتار محیط‌زیستی نشان داد. بین رفتار محیط‌زیستی پاسخگویان با توجه به جنسیت آن‌ها تفاوت معناداری در سطح 95 درصد وجود داشت. پژوهش نشان داد که زنان رفتار محیط‌زیستی مسئولانه‌تری دارند. تدوین و اجرای سیاست‌های تقویت کننده سرمایه اجتماعی برای پیگیری منافع جمعی همچون محیط زیست، ضرورت انکارناپذیر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

80 - بازشناسی مفهوم و مبنای حق بر محیط‌زیست و تاثیر آن بر مدیریت و برنامه‌ریزی توسعه پایدار مقاصد گردشگری در استان خوزستان
علی اصغر فرهادی سعید عطازاده محمود قیوم زاده

حامیان حقوق بشر، حق بر محیط‌زیست سالم را به عنوان یک حق مستقل بشری برای داشتن محیط‌زیست با کیفیت به رسمیت می‌شناسند. حق بر محیط‌زیست هم منعکس‌ کننده ارزش‌های متعالی و پایه‌ای همانند حق بر حیات، حق بر سلامتی، حق بر زندگی با استاندارد است و هم با پیش نیازهای مدیریت و برنا چکیده کامل

حامیان حقوق بشر، حق بر محیط‌زیست سالم را به عنوان یک حق مستقل بشری برای داشتن محیط‌زیست با کیفیت به رسمیت می‌شناسند. حق بر محیط‌زیست هم منعکس‌ کننده ارزش‌های متعالی و پایه‌ای همانند حق بر حیات، حق بر سلامتی، حق بر زندگی با استاندارد است و هم با پیش نیازهای مدیریت و برنامه‌ریزی توسعه پایدار مقاصد گردشگری ارتباط تنگاتنگ و ارگانیک دارد. حق بر محیط‌زیست سالم و بهداشتی یکی از لوازم تحقق کامل توسعه پایدار مقاصد گردشگری است؛ بنابراین توسعه پایدار مقاصد گردشگری و برقراری امکان بقای نسل‌های فعلی و تمهید حیات برای نسل‌های آتی، مستلزم آن است که محیط‌زیست کنونی از وضع ناگوار ناشی از تخریب و آلودگی‌های روزافزون رهایی و بهبود یابد. هدف این مقاله بازشناسی مفهوم و مبنای حق بر محیط‌زیست و تاثیر آن بر مدیریت و برنامه‌ریزی توسعه پایدار مقاصد گردشگری است. سوال اصلی مقاله این است که آموزش و اشاعه و حفاظت از حق بر محیط‌زیست چه تاثیری بر مدیریت و برنامه‌ریزی توسعه پایدار مقاصد گردشگری در استان خوزستان دارد؟ روش انجام این مقاله توصیفی تحلیلی است. روش گردآوری اطلاعات نیز کتابخانه ای است. نتایج مقاله نشان می دهد که آموزش و مراقبت از حق بر محیط‌زیست مقدمه و پیش نیاز اصلی توسعه پایدر مقاصد گردشگری است و این مساله در استان خوزستان با توجه به شرایط طبیعی و بحران های محیط‌زیستی محیط پیرامونی نیازمند برنامه ریزی و مدیریت علمی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

81 - تلفیق رویکردهای راهبردی و فرآیندی به منظور تدوین سطوح تصمیم توسعه کالبدی- فضایی محله‌ای (مطالعه موردی: دهستان گودرزی
سیده آل محمد شهرزاد فریادی علیرضا نقدی محمود فرج اله زاده

چکیده ارتقای کیفیت زندگی نسل حاضر و نسل های آینده، از اهداف عمده برنامه های توسعه اجتماعی و اقتصادی کشور و نیازمند رویکرد فرآیندی در برنامه ریزی برای ایجاد تعادل و توازن در بهره وری از محیط زیست طبیعی و تنظیم روابط متقابل آن با محیط زیست انسانی می باشد. توسعه کالبدی ف چکیده کامل

چکیده ارتقای کیفیت زندگی نسل حاضر و نسل های آینده، از اهداف عمده برنامه های توسعه اجتماعی و اقتصادی کشور و نیازمند رویکرد فرآیندی در برنامه ریزی برای ایجاد تعادل و توازن در بهره وری از محیط زیست طبیعی و تنظیم روابط متقابل آن با محیط زیست انسانی می باشد. توسعه کالبدی فضایی (هدف نهایی فرآیند جامع عقلایی برنامه ریزی محیط زیست)، نه فقط در مقیاس منطقه ای که در برنامه ریزی های محله ای نیز باید مورد توجه قرار گیرد. سازگاری دهستان برای شناخت محیط زیست طبیعی و انسانی، سبب انتخاب دهستان گودرزی بروجرد به عنوان یک نمونه موردی گردید. توسعه پایدار مستلزم نگرش راهبردی برای سطوح تصمیم سازی است. بنابراین تصمیم سازی برای توسعه کالبدی- فضایی دهستان نیز باید سلسله مراتبی باشد. هدف این پژوهش شناخت محدودیت ها و امکانات سرزمین و سپس پیشنهاد سطوح تصمیم سازی توسعه کالبدی- فضایی در مقیاس محله ای دهستان می باشد. نقاط قوت این مطالعه در تلفیق رویکردهای فرآیند برنامه ریزی و ارزیابی راهبردی محیط زیستی، شناخت و تحلیل نظام مند (سیستماتیک) و مبتنی بر عوامل (پارامتریک)، پهنه بندی سرزمین توسط مدل های توان سنگ و خاک و سازماندهی فضایی دهستان می باشد. اهداف سطح کلان تصمیم سازی شامل بهبود وضع بخش های کشاورزی و صنعت، بهبود وضع بخش گردشگری، بهبود سطح رفاه، مدیریت یکپارچه منابع آب، حفاظت محیط زیست در برابر تخریب ها و آلودگی ها و بهبود وضع دسترسی می باشند. به تناسب این اهداف، سیاست ها و طرح هایی ارائه و در نهایت 36 راه حل برای برنامه ی توسعه کالبدی فضایی توسعه دهستان پیشنهاد شده است. این پژوهش در برنامه ریزی توسعه کالبدی- فضایی دهستان و طرح هادی روستاها کاربردی می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

82 - مطالعه تطبیقی مسئولیت آلوده‌کنندگان جغرافیای انسانی‌(محیط ‌زیست) نسبت به مرگ‌های ناشی از آلودگی ایجاد شده توسط آن‌ها در حقوق ایران و اسناد بین‌المللی چکیده
مینا فردین علیرضا میلانی* مسعود بیرانوند مجید متین راسخ

چکیده محیط ‌زیست، یکی از ارزش‌های اساسی جوامع انسانی است. محیط‌زیست شامل همه یا بخشی از عناصر تشکیل‌دهنده محیط طبیعی اعم از آب، هوا، خاک در سطح زمین یا عمق آن یا محیط انسان است. با توجه به گسترش انواع آلودگی‌ها و دیگر خسارت‌های زیست‌محیطی ناشی از رشد بی‌رویه اقتصادی و ا چکیده کامل

چکیده محیط ‌زیست، یکی از ارزش‌های اساسی جوامع انسانی است. محیط‌زیست شامل همه یا بخشی از عناصر تشکیل‌دهنده محیط طبیعی اعم از آب، هوا، خاک در سطح زمین یا عمق آن یا محیط انسان است. با توجه به گسترش انواع آلودگی‌ها و دیگر خسارت‌های زیست‌محیطی ناشی از رشد بی‌رویه اقتصادی و افزایش جمعیت و سایر فعالیت‌های انسانی که اثراتی بر محیط‌زیست دارند که بعضاً منفی و مضر هستند. بحثی که در اینجا حائز اهمیت است این است که کسانی که محیط‌زیست را آلوده می‌کنند چه مسئولیتی دارند و اینکه قانون‌گذار چه تدبیری برای مقابله با این افراد اندیشیده است. این تحقیق بر پایه روش توصیفی تحلیلی به نگارش در آمده و از مدل کتابخانه‌ای و همچنینی روش فیش‌برداری برای گردآوری اطلاعات استفاده کرده است. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که آلوده‌کنندگان محیط‌زیست، بر اساس قانون هم مسئولیت مدنی دارند و هم در صورت وجود شرایط مسئولیت کیفری نیز بر آن‌ها بار می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

83 - تهیه و شناسایی خاک رس نانومتخلخل و کاربرد آن به‌عنوان کاتالیست مؤثر در آسیل‌دارکردن فریدل کرافتس حلقه‌های آروماتیک
فریبا سعادتی هادی آقاجانلو سمیه پیری

تهیه مواد زیست‌تخریب‌پذیر و تجدید پذیر یک مسئله چالش‌برانگیز و مهم در کاربردهای صنعتی است. در این راستا، در پژوهش حاضر نیز خاک رس نانومتخلخل با مساحت سطح بالا و با بهره‌گیری از روش اصلاح اسیدی خاک رس طبیعی تهیه شد. شناسایی نمونه تهیه شده با طیف‌سنجی تبدیل فوریه فروسرخ ( چکیده کامل

تهیه مواد زیست‌تخریب‌پذیر و تجدید پذیر یک مسئله چالش‌برانگیز و مهم در کاربردهای صنعتی است. در این راستا، در پژوهش حاضر نیز خاک رس نانومتخلخل با مساحت سطح بالا و با بهره‌گیری از روش اصلاح اسیدی خاک رس طبیعی تهیه شد. شناسایی نمونه تهیه شده با طیف‌سنجی تبدیل فوریه فروسرخ (FT-IR)، پراش پرتو ایکس (XRD)، جذب و واجذب نیتروژن و میکروسکوپ الکترونی عبوری (TEM) انجام شد. نتایج نشان‌دهنده حضور گروه SiO2 به‌عنوان جز اصلی و متخلخل بودن نمونه بود. در ادامه، نقش خاک رس نانو متخلخل به‌عنوان کاتالیست ناهمگن، کارآمد و قابل بازیافت برای آسیل‌دارکردن فریدل- کرافتس حلقه‌های آروماتیک با کلرید اسید و مشتقات انیدرید بررسی شد. روش ارائه شده برای بسیاری از حلقه‌های آروماتیک فعال شده کارآمد بوده و از فلزات سنگین و کمک کاتالیست استفاده نمی‌شود. همچنین، جداسازی کاتالیست ناهمگن از مخلوط واکنش به‌راحتی قابل انجام است. کاتالیست برای 5 بار در واکنش موردنظر، با موفقیت بازیافت و مجدد استفاده شده است که تأییدی بر پایداری بالای کاتالیست در شرایط واکنش است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

84 - تانیک اسید، کاتالیست مؤثر و سازگار با محیط‌زیست برای سنتز چهارجزیی و تک ظرف پلی‌هیدروکینولین‌ها تحت شرایط ملایم
نور الله حاضری مسلمه خسروی مارندگان مجتبی لشکری مریم فتاح‌پور

در این پژوهش، سنتز چهارجزیی تک ظرف پلی‌هیدروکینولین‌ها با استفاده از مشتقات آلدهید، β-کتو استرها، دایمدون و آمونیوم استات در حضور تانیک اسید به‌عنوان کاتالیستی ارزان، ملایم و سازگار با محیط‌زیست بررسی شده است. روش کار آسان، راندمان بالا، زمان واکنش کوتاه، جداسازی ر چکیده کامل

در این پژوهش، سنتز چهارجزیی تک ظرف پلی‌هیدروکینولین‌ها با استفاده از مشتقات آلدهید، β-کتو استرها، دایمدون و آمونیوم استات در حضور تانیک اسید به‌عنوان کاتالیستی ارزان، ملایم و سازگار با محیط‌زیست بررسی شده است. روش کار آسان، راندمان بالا، زمان واکنش کوتاه، جداسازی راحت فراورده‌ها بدون نیاز به کروماتوگرافی و استفاده از شرایط ملایم و سازگار با محیط‌زیست از مزایای مهم روش حاضر در سنتز این ترکیبات دارای ویژگی دارویی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

85 - راهبرد قاعده انصاف در تغییرات اقلیمی و تضمین امنیت انسانی پایدار با تاکید بر اصل مسئولیت مشترک اما متفاوت
هادی مسعودی فر علیرضا ارش پور مسعود راعی دهقی

در میان اصول کلی حقوقی و قوائد علمی مترقیانه، قاعده انصاف از ارزش و جایگاه برجسته ای برخوردار می باشد و از انجایی که این قاعده از انعطاف پذیری قابل توجهی برخوردار است، قابلیت اعمال در برخورد با موضوعات و چالش های نوین حقوق بین الملل عمومی را دارا است. از این رو، ضروری ا چکیده کامل

در میان اصول کلی حقوقی و قوائد علمی مترقیانه، قاعده انصاف از ارزش و جایگاه برجسته ای برخوردار می باشد و از انجایی که این قاعده از انعطاف پذیری قابل توجهی برخوردار است، قابلیت اعمال در برخورد با موضوعات و چالش های نوین حقوق بین الملل عمومی را دارا است. از این رو، ضروری است تا ضمن تعریف قاعده انصاف، جایگاه این قاعده در اجرای توافقات بین المللی مرتبط با حوزه حقوق بین الملل محیط زیست ارزیابی گردد و ضمن ان ضرورت محافظت از محیط زیست مبتنی بر مقتضای جهات عامه در فقه مورد تحلیل قرار بگیرد. بر این اساس در این پژوهش که به روش استقرایی و بهره مندی از مطالعات کتابخانه ای صورت پذیرفته است، ضمن ارزیابی اِعمال قاعده انصاف در تضمین امنیت انسانی، مشخص شد که قاعده انصاف از طریق اصل مسولیت مشترک اما متفاوت در کنفرانس تغیرات اقلیمی پاریس مورد بهره برداری قرار گرفته است. از طرف دیگر نمایان گردید که قاعده انصاف در حقوق بین الملل محیط زیست منجر به معرفی اصطلاح عدالت اقلیمی گردیده است. پرونده مقاله

فهرست مقالات محیط‌زیست

سکوی نشر دانش

پیوندهای سایت

مراکز مرتبط

پشتیبانی

صفحات رسمی