شهروندی محیط‌زیستی و تحلیل رفتار شهروندی در شهر قزوین
محورهای موضوعی : معماری
ناصر برک پور
1
(دانشیار گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر، استان تهران، شهر تهران.)
فاطمه جهان سیر
2
(کارشناس ارشد برنامه‌ریزی شهری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر، استان تهران، شهر تهران.)
کلید واژه: شهروندی محیط‌زیستی, رفتار محیط‌زیستی, شهروندان, شهر قزوین,
چکیده مقاله :
شهروندی محیط‌زیستی به معنای داشتن دانش، نگرش‌ها و مهارت‌هایی در زمینه محیط‌زیست شهری است، به طوری که این موارد به رفتار طرفدار محیط‌زیست منجر شود. شهروندان با رفتارهای محیط‌زیستی، بیشترین مسئولیت را در قبال محیط شهری و بنابراین حفظ ارزش‌های طبیعی، تاریخی و میراثی آن دارند. این پژوهش، با هدف کلی شناسایی و تحلیل زمینه‌های شکل‌دهنده رفتار محیط‌زیستی شهروندان، در زمره تحقیق‌های پیمایشی و همبستگی قرار می‌گیرد. جامعه آماری آن کلیه شهروندان شهر قزوین هستند که بر اساس فرمول کوکران تعداد اعضای نمونه، 233 نفر تعیین شده است. به منظور تحلیل سؤال‌های پرسش‌نامه از آزمون کای‌دو یک‌بعدی و جهت استخراج روابط همبستگی میان متغیرها از آزمون همبستگی اسپیرمن و کروسکال ـ والیس استفاده شده است. نتایج حاصل از پژوهش، بیان‌گر پایین‌بودن سطح رفتار شهروندی محیط‌زیستی شهروندان است. مهم‌ترین عوامل مؤثر در این موضوع، پایین‌بودن سطح دانش محیط‌زیستی شهروندان و ناکارآمدی عوامل زیرساختی و قانونی کافی جهت بروز این رفتارها است.
Cities are the living organisms and constantly changing and evolving. Changes in the physical, socio-cultural, and natural environment are inevitable in the process of urban development. These changes are the result of planning through development plans or they happen without any planning. Obviously, changes that are along with the past are optimized and changes that are discontinuous with it are not. Trend of changes in recent decades shows that natural values and sometimes historical and heritage values have been overlooked. The disappearance of these values, results in destroying the identity of cities.Citizens take more responsibility to their urban environment. Their behavior in the urban environment that called "environmental behavior" may seem small, but when it is viewed as a whole, shows its importance. Citizens don't only have the right of contributing to improve the urban environment but also have the duty of protecting different values in cities. Citizens should recognize their duties and know that they should raise their awareness of the urban problems, being sensitive and concern for the problems, enhance their skills to decrease these problems, and participate in solving these problems, to create environmental citizenship behavior.Thus, in this paper, after reviewing the existing literature in the field of environmental behavior, the most important contexts and factors of environmental behavior have been extracted. Environmental behavior of Qazvin's citizens has been reviewed and analyzed also. This city, in recent decades, had faced with considerable development pace and some problems such as, loss of orchards surrounding the city (environmental values) and the loss of historical contexts (historical_ heritage values). So, after evaluating the sensitivity and concerns of Qazvin's citizens about the main changing trends, the level of environmental citizenship behavior is questioned and both the causes and contexts of this behavior are obtained. Total purpose of this study is identification and analysis of contexts of Qazvin citizen's environmental behavior and its methodologies are survey and Correlational. Population of this study is Qazvin citizens that base of Cochran Formula, the number of sample is 233 people. In order to analyze the questions of the questionnaire, one-dimensional square test and to find the correlation between variables, Spearman correlation and Kruskal–Wallis tests are used. The results indicate a low level of environmental citizenship behavior of citizens in Qazvin. The most important factors in this case, are the low level of knowledge, lack of infrastructure, institutional, and legal factors for the occurrence of these behaviors.In fact, among the three actions that are defined in this study as the environmental behavior (including membership in environmental organizations, increase the knowledge on urban environmental issues, and protest to urban environment problems), Qazvin's citizens only study environmental issues, and other behaviors are very low. Accordingly, Citizenship education, codification (according to the Legal rights and criminal rights together), demonstrating the desired behavior or the consequences of inappropriate behavior and providing the contextual factors to outbreak the behavior (especially increase the communications between the public and authorities), are the main suggestions for changing environmental citizenship behavior.... Keywords: Environmental Citizenship, Environmental Behavior, Citizens, Qazvin City.
امام‌جمعه، محمدمهدی؛ نیک‌پی، احمد؛ و صفری واریانی، علی. (1390). آلودگی صوتی در شهر قزوین (1389)، مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین، 15 (1) ، 70-64.
انصاری، مجتبی؛ صادقی، علی‌رضا؛ احمدی، فریال؛ و حقیقت‌بین، مهدی. (1387). هویت معماری و ساختار شهری: هویت‌بخشی به محلات بافت‌های فرسوده شهری با تأکید بر ساماندهی نظام بصری. آینه خیال، (11)، 100-93.
اگ‌برن، ویلیام؛ و نیمکف، میر. (1383). ترجمه و اقتباس زمینۀ جامعه شناسی. (امیرحسین آریان پور، مترجم). چاپ بیستم. تهران: شهر کتاب.
بختیاری، لیا؛ رود، پریسا؛ همافر، زهرا؛ و امام‌جمعه، محمدمهدی. (1390). بررسی نحوه مدیریت پسماند از مبدأ در شهر قزوین و مقایسه آن با دو شهر داخلی که عبارت‌اند از اصفهان و مشهد. مجله علمی کمیته تحقیقات دانشجویی دانشگاه قزوین (ادراک)، 6 (21)، 44-38.
پیری، مریم؛ و ناصری، قاسم. (1388). بررسی حقوقی ـ قضایی چگونگی و نقش اعمال حقوق شهروندی در محیط‌زیست. مجله علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، 11 (3)، 212-205.
حسینی، سیدباقر؛ علی‌الحسابی، مهران؛ و نسبی، فاطمه. (1390). تحلیل میط شهری از رویکرد کیفیت بصری، هویت شهر، 5 (8)، 91-83.
خطیبی، محمدرضا. (1392). تأثیر متقابل الگوهای رفتاری در احیای هویت محیط شهر، مطالعه موردی محدوده ورودی سنندج، هویت شهر، 7 (13)، 73-63.
صرافی، مظفر؛ و عبدالهی، مجید. (1387). تحلیل مفهوم شهروندی و ارزیابی جایگاه آن در قوانین، مقررات و مدیریت شهری کشور، پژوهش‌هایجغرافیایی، 63، 134-115.
فروتن‌کیا، شهروز؛ رضادوست، کریم؛ پورترکارونی، محمد؛ و حیدری، آرش. (1390). بررسی نقش رسانه در شکل‌دهی نگرش‌ها و رفتارهای زیست‌محیطی شهروندان (مورد مطالعه: جامعه شهری اهواز) در اداره کل آموزش‌های شهروندی شهرداری تهران (ویراستار)، رسانه و آموزش شهروندی (اصل مقالات). سمینار رسانه و آموزش شهروندی. خرداد 10-9، (ص 83-64). بازیابی 18 دی، 1393 از http://shahrvandi.tehran.ir/Portals/0/asle%20maghalat.pdf.
مهندسین مشاور طرح محیط پایدار. (1384). طرح راهبردی تفصیلی ویژه طراحی شهری بافت فرسوده (مسأله دار) شهر قزوین. تهران: پدیدآورنده.
Berkowitz, A. R., Ford, M. E., & Brewer, C. A. (2005). A framework for integrating ecological literacy, civics literacy, and environmental citizenship in environmental education in etc.. Environmental Education and Advocacy: Changing Perspectives of Ecology and Education,11, 227-266.
Calabrese, D., Kalantari, K, Santucci, F. M., & Stanghellini, S. (2008). Environmental Policies and Strategic Communication in Iran (The Value of Public Opinion Research in Decisionmaking). World Bank Working Paper, NO. 132.
DeChano, M. L. (2006). A Multi-Country Examination of the Relationship Between Environmental Knowledge and Attitudes. International Research in Geographical and Environmental Education, 15)1), 15-28.
Hungerford, H. R., & Volk, T. L. (1990). Changing Learner Behavior through Environmental Education. Journal of Environmental Education, 21, 8-21.
Kollmuss, A. & Agyeman, J. (2002). Mind the Gap: Why do people act environmentally and what are the barriers to pro-environmental behavior?. Environmental Education Research, 8(3), 239-260.
Krajhanzl, J. (2010). Environmental and proenvironmental behavior. School and Health, 21, 251-274.
Levine, D. S., & Strube, J. M.( 2012). Environmental Attitudes, Knowledge, Intentions and Behaviors Among College Students. The Journal of Social Psychology, 152(3), 308–326.
Nordlund, M. A., & Garvill, J. (2002). Value Structures behind proenvironmental behavior. Envionmet and behavior, 34 (6), 740-756.
European Commission. (2008, March). Attitudes of European citizens towards the environment. 295. Special Eurobarometer, Retrieved November 3, 2014, from http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_295_en.pdf
Steg, L., & Vlek, C. (2009). Encouraging pro-environmental behaviour: An integrative review and research agenda. Environmental Psychology, 29(3), 309-317.
Stern, C. P. (2000). Toward a Coherent Theory of Environmentally Significant Behavior. Journal of Social Issues, 56 (3), 407–424.
qazvin.doe.(2014). ). Retrieved November, 2014, from www.qazvin.doe.ir
_||_