لیست مقالات موضوع مطالعات برنامه ریزی روستایی و عشایری

دسترسی آزاد مقاله

1 - بررسی رابطه سیاست‌های کمیته امداد امام (ره) و شاخص‌های توانمندسازی اقتصادی خانوارهای زیرپوشش روستایی مطالعه موردی: ناحیه مرکزی استان گیلان
علیرضا محمدی تیمور آمار نصرالله مولائی هشجین

20.1001.1.25385968.1401.17.3.1.5

توانمندسازی یکی از روش های نوین توسعه با هدف بهبود عملکرد، افزایش بهره وری، استفاده از ظرفیت ها و آماده شدن برای چالش های آتی است. واژه توانمندسازی به طور کلی به معنای ظرفیت فرد یا گروه برای تعیین امور خود است. این واژه به طور گسترده ای در حوزه های مختلف از جمله روان شن چکیده کامل

توانمندسازی یکی از روش های نوین توسعه با هدف بهبود عملکرد، افزایش بهره وری، استفاده از ظرفیت ها و آماده شدن برای چالش های آتی است. واژه توانمندسازی به طور کلی به معنای ظرفیت فرد یا گروه برای تعیین امور خود است. این واژه به طور گسترده ای در حوزه های مختلف از جمله روان شناسی، مدیریت، آموزش، مطالعات زنان و جامعه شناسی استفاده شده است. در این پژوهش موضوع توانمندسازی اقتصادی خانوارهای روستایی تحت پوشش کمیته امداد امام (ره) در رابطه با سیاست های اصلی این کمیته در ناحیه مرکزی استان گیلان با استفاده از تکنیک پرسشنامه به تعداد۳۴۵ مورد استفاده و بررسی قرار گرفت. براساس نتایج پژوهش، در بین دو شاخص مورد مطالعه در بخش اقتصادی که به صورت کیفی و از طریق طیف لیکرت بررسی شده اند، شاخص سطح معیشت خانوارها با نمره میانگین 52/2 نسبت به شاخص استقلال مالی وضعیت بهتری دارد. در رتبه دوم شاخص سطح استقلال مالی مددجویانبا نمره میانگین 45/2 قرار دارد. براساس نتایج پژوهش، در بین چهار سیاست مورد مطالعه، رضایت مندی از سیاست هدایت اعتبارات ناشی از هدفمندسازی یارانه ها به خانوارهای تحت پوشش با نمره میانگین 78/2 در رتبه اول قرار دارد. در رتبه دوم رضایت مندی از سیاست ارائه خدمات بیمه ایبا نمره میانگین 67/2 قرار دارد. رضایت مندی از سیاست های تأمین و تعمیر مسکن روستایی و پرداخت اعتبارا خرد قرض الحسنه ای نیز به ترتیب با نمره های میانگین 61/2 و 53/2 در رتبه های سوم و چهارم قرار دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2 - تحلیل نقش پول انتقالی مهاجران روستایی بر تغییر وضعیت اقتصادی و رفاه خانواده های آنان ( مطالعه موردی: دهستان میانکاله، شهرستان بهشهر)
زهرا شریفی نیا

20.1001.1.25385968.1399.15.3.19.9

در ادبیات مربوط به مهاجرت، به علت مهاجرت، بیش تر توجه شده و به اثرات مثبت آن بر رفاه و اقتصاد در مبدا و مقصد خانوارها چندان توجه نشده است، بنابراین نظر به عدم توجه کافی به این موضوع در کشور، مقاله حاضر به بررسی نقش پول انتقالی مهاجران روستایی بر بهبود وضعیت اقتصادی و رف چکیده کامل

در ادبیات مربوط به مهاجرت، به علت مهاجرت، بیش تر توجه شده و به اثرات مثبت آن بر رفاه و اقتصاد در مبدا و مقصد خانوارها چندان توجه نشده است، بنابراین نظر به عدم توجه کافی به این موضوع در کشور، مقاله حاضر به بررسی نقش پول انتقالی مهاجران روستایی بر بهبود وضعیت اقتصادی و رفاه خانواده های آنان در دهستان میانکاله(شهرستان بهشهر) به عنوان یکی از اثرات مثبت مهاجرت جامعه مبدا می پردازد. روش تحقیق بر اساس هدف کاربردی و بر حسب روش توصیفی، زمینه یابی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بوده است. جامعه آماری تحقیق را جمعیت روستاهایی از دهستان میانکاله تشکیل می دهند که طی دهه های 95-1385 یک دوره کاهش نرخ رشد جمعیت را به دلیل مهاجرت های روستایی سپری کرده اند. با استفاده از فرمول کوکران به روش تصادفی ساده 378 خانوار دارای مهاجر به عنوان نمونه انتخاب شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی(میانگین، انحراف معیار) و آمار استنباطی(آزمون t تک نمونه ای و ویلکاکسون) استفاده گردید. یافته ها نشان می دهد که از یک سو میزان رضایت خانوارهای دارای مهاجر از وضعیت درآمد و سرمایه گذاری در قبل و بعد از مهاجرت در سطح خطای کوچک تر از 01/0 تفاوت معنی داری دارد، و از سوی دیگر تاثیر مثبت پول انتقالی مهاجران بر تغییر وضعیت اقتصادی و رفاه خانواده های آنان از حد متوسط به بالاست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

3 - بررسی عوامل کلیدی موثر بر توسعه چشم‌انداز مستقل جوامع روستایی (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان زنجان)
لیلا حسنلو حمید جلالیان جلال خمری

20.1001.1.25385968.1399.15.2.3.1

فقدان برنامه جامع منجر به ایجاد اختلال در توسعه روستایی و ساخت و ساز و ترکیب ساختمان‌های جدید و قدیمی در جوامع روستایی شده است. فضاهای آشفته و بهم‌ریخته روستایی و تخریب محیط زیست به موانع چشم‌انداز روستایی تبدیل شده‌اند. لذا هدف این مطالعه بررسی عوامل کلیدی موثر بر توسع چکیده کامل

فقدان برنامه جامع منجر به ایجاد اختلال در توسعه روستایی و ساخت و ساز و ترکیب ساختمان‌های جدید و قدیمی در جوامع روستایی شده است. فضاهای آشفته و بهم‌ریخته روستایی و تخریب محیط زیست به موانع چشم‌انداز روستایی تبدیل شده‌اند. لذا هدف این مطالعه بررسی عوامل کلیدی موثر بر توسعه چشم‌انداز مستقل جوامع روستایی است. تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و روش انجام آن، توصیفی- تحلیلی است. ابزار گردآوری داده‌ها و اطلاعات پرسش‌نامه خبرگان بوده است. جامعة آماری تحقیق شامل کارشناسان و اساتید امور روستایی شهرستان زنجان بوده، که با روش نمونه‌گیری هدفمند 35 کارشناس برای انجام مقایسات زوجی انتخاب شد. از طریق بررسی ادبیات تحقیق و نظر کارشناسان شامل 8 معیار و 30 زیرمعیار برای این منظور تعیین گردید. برای بررسی و شناسایی این عوامل و تعیین کمیت و اهمیت وزن آنها از فرآیند تحلیل شبکه‌ای فازی(FANP) استفاده شد. نتایج به دست آمده از مدل ارائه شده نشان می‌دهد که ورودی نیروی انسانی (322/0)، توسعه خلاق (245/0) و تخصص فنی (213/0) مهم‌ترین عوامل توسعه و موفقیت توسعه چشم‌انداز روستایی می‌باشند. لذا برای توسعه و حفاظت از منابع و چشم‌انداز روستایی، برنامه‌ریزان و سازمان‌های توسعه روستایی باید به آموزش مدیریت و رهبری، نیروی انسانی تحصیلکرده و تخصص مردم محلی توجه کافی داشته باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

4 - تحلیل عوامل مؤثر در مشارکت روستائیان در تهیه و اجرای طرح هادی با تأکید بر سرمایه اجتماعی (مطالعه موردی: استان زنجان)
نرگس مرادخانی

20.1001.1.25385968.1400.16.2.9.4

مقدمه: مشارکت مردمی به‌عنوان حلقه مفقوده برنامه‌های توسعه روستایی موردنظر محققان بوده و توجه ویژه‌ای به ارتقای کمی و کیفی سطح مشارکت فعال مردم شده است. طرح هادی در نواحی روستایی باانگیزه‌های اقتصادی، کالبدی، اجتماعی و فرهنگی اجراشده است و با توجه به اثرگذاری بالای این ط چکیده کامل

مقدمه: مشارکت مردمی به‌عنوان حلقه مفقوده برنامه‌های توسعه روستایی موردنظر محققان بوده و توجه ویژه‌ای به ارتقای کمی و کیفی سطح مشارکت فعال مردم شده است. طرح هادی در نواحی روستایی باانگیزه‌های اقتصادی، کالبدی، اجتماعی و فرهنگی اجراشده است و با توجه به اثرگذاری بالای این طرح بر زندگی روستاییان، ارزیابی عوامل مؤثر در مشارکت روستائیان در تهیه و اجرای آن ضرورت دارد.هدف: در همین راستا در تحقیق حاضر به شناسایی عوامل مؤثر در مشارکت مردم در تهیه و اجرای طرح هادی پرداخته می‌شود.روش‌شناسی تحقیق: تحقیق حاضر از نظر نوع کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی می باشد. جهت گردآوری اطلاعات از روش‌های کتابخانه‌ای و میدانی (پرسشنامه) و برای تحلیل اطلاعات از تحلیل عاملی اکتشافی استفاده‌شده است. جامعه اماری تحقیق حاضر شامل روستاهای روستاهای چیر، گلابرسفلی، چسب و سارمساقلو استان زنجان می‌باشند که بر مبنای نظرات بنیاد مسکن استان زنجان به عنوان جامعه آماری انتخاب شدند.قلمرو جغرافیایی پژوهش: روستاهای روستاهای چیر، گلابرسفلی، چسب و سارمساقلو استان زنجان می‌باشند.یافته‌ها و بحث: یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد، عامل اثرات اقتصادی طرح مهم‌ترین عامل مؤثر در مشارکت روستائیان است. مقدار ویژه این عامل 654/17 می‌باشد که به‌تنهایی قادر است 321/34 درصد واریانس را محاسبه و توضیح دهد. در این عامل 8 متغیر بارگذاری شده است.نتایج: از میان 8 متغیر موردبررسی در این عامل متغیر افزایش واحدهای کارگاهی و صنعتی کوچک درون روستا با بار عاملی 844/0، متغیر میزان گسترش مراکز خدماتی تجاری در درون روستا با بار عاملی 803/0 و متغیر عدم میزان اشتغال غیر کشاورزی در واحدهای درون روستا با بار عاملی 733/0 به‌عنوان مهم‌ترین عوامل مؤثر در مشارکت روستائیان در تهیه و اجرای طرح هادی شناخته شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

5 - تحلیلی بر نارسایی نظام سیاست گذاری برنامه ریزی روستایی باتاکید بر عدالت فضایی (مطالعه موردی: استان خراسان شمالی)
مجید پورعیسی چافجیری نصرالله مولائی هشجین تیمور آمار

20.1001.1.25385968.1401.17.1.1.1

مقاله حاضر دارای هدف کاربردی و با روش توصیفی – تحلیلی انجام شده است. در این مقاله برای رتبه بندی دهستان ها از روش ویکور، تحلیل پهنه ای خدمات از روش بیضی انحراف معیار، برای تحلیل خوشه ای و تمرکز تسهیلات از روش موران و برای تحلیل ارتباط بین متغیرها از روش همبستگی چن چکیده کامل

مقاله حاضر دارای هدف کاربردی و با روش توصیفی – تحلیلی انجام شده است. در این مقاله برای رتبه بندی دهستان ها از روش ویکور، تحلیل پهنه ای خدمات از روش بیضی انحراف معیار، برای تحلیل خوشه ای و تمرکز تسهیلات از روش موران و برای تحلیل ارتباط بین متغیرها از روش همبستگی چند متغیره استفاده شده است. نمونه های موردی تحقیق روستاهای استان خراسان شمالی که در مقیاس دهستان تجمعیع یافته شده اند با توجه به نتایج به دست آمده از رتبه بندی روش ویکور دهستانهای آلاداغ و بدرانلو در طبقه بندی کاملا برخوردار، دهستان های اترک، گرمخان، آذری، روئین، جرگلان و جیران سو در گروه نسبتا برخوردار، دهستان های آلمه، حصارچه، شیرین سو، گیفان، باباامان، سیوکانلو، زیارت، حومه، شاه جهان، فاروج، بام و صفی آباد در گروه متوسطو بقیه دهستان ها در گروه نسبتا نابرخوردار ونابرخوردار طبقه بندی شده اند. با بررسی نتایج می توان دریافت دهستان هایی که در نزدیکی مرکز استان قرار دارند جزء دهستان های برخوردار محسوب می شوند و دهستان های با فاصله از مرکز استان در طبقه بندی نابرخوردار قرار گرفتند. همچنین تحلیل همبستگی چندمتغیره نشان می دهد که بین نزدیکی به مرکز استان با میزان برخورداری رابطه معکوس وجود دارد، بدین صورت که هر چقدر از مرکز استان فاصله زیاد شود میزان برخوداری روستاها کمتر شده است. در مورد ارتباط بین جمعیت و میزان برخورداری نشان دهنده همبستگی مستقیم و مثبت می باشد که هر چقدر تعداد جمعیت روستا افزایش یابد میزان برخورداری دهستان ها نیز بیشتر می شود پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

6 - نقش صنایع دستی در پایداری معیشتی خانوارهای روستایی (مطالعه موردی: استان کردستان-بخش اورامان)
فرزاد ویسی سعدی محمدی مژده عظیمی

20.1001.1.25385968.1402.18.2.11.0

مقدمه: امروزه صنایع دستی بخشی از اقتصاد روستایی خانوارهای روستایی را تشکیل می دهد و در صورت برنامه ریزی صحیح می تواند نقش مهم تری نیز به عهده گیرد در روستاهای اورامان صنایع دستی از گذشته دور، نقشی مهم در اقتصاد خانوارهای روستایی این منطقه به عهده داشته است.هدف: هدف این چکیده کامل

مقدمه: امروزه صنایع دستی بخشی از اقتصاد روستایی خانوارهای روستایی را تشکیل می دهد و در صورت برنامه ریزی صحیح می تواند نقش مهم تری نیز به عهده گیرد در روستاهای اورامان صنایع دستی از گذشته دور، نقشی مهم در اقتصاد خانوارهای روستایی این منطقه به عهده داشته است.هدف: هدف این تحقیق تحلیل اثرات تولید صنایع دستی بر سرمایه های معیشتِ پایدار خانوارهای روستایی می باشد.روش‌شناسی تحقیق: جامعه آماری این پژوهش، سرپرستان خانوار در بخش اورامان (4192=N) واقع در شهرستان سروآباد در استان کردستان بود.که برای مقایسه سطوح مختلف سرمایه های معیشتی در دو گروه خانوارهای دارای صنایع دستی و فاقد صنایع دستی انتخاب شدند. حداقل حجم نمونه از طریق فرمول کوکران تعداد 351 نفر تعیین شد. ابزار تحقیق شامل پرسشنامه ای برای پنج سرمایه معیشتی (فیزیکی، انسانی، اجتماعی، مالی و طبیعی) و صنایع دستی بود. پایایی پرسشنامه طراحی شده با ضریب 79/0 تایید شد.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، بخش اورامان شهرستان سروآباد در استان کردستان می باشد.یافته ها: یافته های حاصل از آزمون فریدمن و کروسکال والیس حاکی است که تفاوت معناداری بین سرمایه های مالی، طبیعی و فیزیکی در دو گروه خانوار وجود دارد. همچنین نتایج آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن نشان داد که رابطه معناداری بین صنایع دستی و سرمایه های معیشتی روستایی وجود دارد. بطوری که شدت همبستگی نشان داد که صنایع دستی بیشترین تاثیر را به ترتیب بر سرمایه های مالی، طبیعی و فیزیکی دارد. از نظر رتبه بندی سرمایه ها در دو گروه در گروه تولید کننده صنایع دستی به ترتیب سرمایه فیزیکی، طبیعی، مالی، اجتماعی و انسانی قرار گرفته اند و در بین خانوارهای فاقد تولید صنایع دستی نیز به ترتیب سرمایه انسانی، اجتماعی، مالی، طبیعی و فیزیکی رتبه بندی شده اند. بایستی توجه داشت که در هیچ سرمایه معیشتی، میانگین خانوار بدون صنایع دستی مساوی یا بیشتر از میانگین سرمایه های معیشت پایدار خانوار دارای صنایع دستی نیست.نتایج: با توجه به تجزیه و تحلیل داده ها می توان نتیجه گرفت که صنایع دستی نقش بسیار مهمی در ارتقاء سرمایه های معیشت پایدار خانوار در گروه خانوارهای دارای تولید صنایع دستی داشته است. برای ارتقاء سرمایه های معیشتی خانوار روستایی و کاهش فقر و توسعه مناق روستایی، برنامه ریزان و مجریان بایستی تولید و آموزش تولید صنایع دستی در خانوارهای روستایی را مد نظر داشته باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

7 - بررسی نقش طرح صدور سند اماکن روستایی بر ارتقای زیست پذیری سکونتگاههای روستایی (مطالعه موردی: دهستان زبرخان شهرستان نیشابور)
طاهره صادقلو ریحانه سعادتی فاطمه اکبری

20.1001.1.25385968.1401.17.1.4.4

اجرای طرح صدور سند اماکن روستایی یکی از اهداف دولت در رسیدن به توسعه و از بین بردن محرومیت روستاهای کشور در چارچوب برنامه توسعه است. در این راستا اجرای طرح صدور سند با اثر گذاری بر کیفیت محیط و زیست‌پذیر نمودن سکونت‌گاه-های روستایی، زمینه ماندگاری در روستاها را فراهم نم چکیده کامل

اجرای طرح صدور سند اماکن روستایی یکی از اهداف دولت در رسیدن به توسعه و از بین بردن محرومیت روستاهای کشور در چارچوب برنامه توسعه است. در این راستا اجرای طرح صدور سند با اثر گذاری بر کیفیت محیط و زیست‌پذیر نمودن سکونت‌گاه-های روستایی، زمینه ماندگاری در روستاها را فراهم نموده است. بر این اساس، پژوهش حاضر، با هدف سنجش میزان اثرگذاری طرح صدور سند بر زیست‌پذیری سکونت‌گاه‌های روستایی انجام شد. برای رسیدن به هدف پژوهش از روش شناسی توصیفی- تحلیلی و از طریق شیوه مطالعه اسنادی و پیمایشی(پرسشنامه محقق ساخته) استفاده شد. جامعه نمونه پژوهش 140 خانوارهای روستایی برخرودار ایز این طرح می باشند که از طریق روش کوکران تعیین شده اند. تعداد خانوار برخوردار از این طرح مبنای انتخاب روستاهای مورد مطالعه بوده است. یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که اجرای طرح صدور سند بر ارتقای تمامی ابعاد اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و کالبدی زیست پذیری نقش داشته است. بیشترین میانگین این تغییر نیز مربوط به مؤلفۀ کالبدی-زیرساختی با مقدار 459/3 است. میزان تاثیرگذاری اجرای طرح با فاصله زمانی از اجرای طرح رابطه معنادار و مستقیمی داشته است. نتایج رگرسیون خطی نیز مؤید این مطلب است که مؤلفه کالبدی-زیرساختی زیست‌پذیری بیش‌ترین تاثیرپذیری از متغیر سابقه اجرای طرح را داشته است. با استفاده از آزمون کروسکال‌والیس به ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﻔﺎوت ﯾﺎ ﻋﺪم ﺗﻔﺎوت ناشی از اثرات صدور سند بر زیست‌پذیری سکونت‌گاه‌هایﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ پرداخته شد که روستای باغشن در میان روستاهای مورد مطالعه در رتبه اول قرار گرفت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

8 - تبیین نقش اجتماعی -فرهنگی گردشگری در توسعه روستایی(مطالعه موردی روستاهای جنوب غربی گیلان)
پرویز رجبی نصرالله مولائی هشجین اکبر معتمدی مهر

20.1001.1.25385968.1402.18.3.8.9

مقدمه: اثرات اجتماعی و فرهنگی گردشگری شیوه‌هایی هستند که در آن گردشگری تغییراتی را در نظام‌های ارزشی، رفتار افراد، روابط خانواده‌ها، سبک زندگی جمعی، مراسم سنتی و سازمان‌های اجتماعی ایجاد می‌کند. گردشگران در مدت اقامت در مقصدهای گردشگری با ساکنان محلی ارتباط و تماس برقرا چکیده کامل

مقدمه: اثرات اجتماعی و فرهنگی گردشگری شیوه‌هایی هستند که در آن گردشگری تغییراتی را در نظام‌های ارزشی، رفتار افراد، روابط خانواده‌ها، سبک زندگی جمعی، مراسم سنتی و سازمان‌های اجتماعی ایجاد می‌کند. گردشگران در مدت اقامت در مقصدهای گردشگری با ساکنان محلی ارتباط و تماس برقرار می‌کنند و نتیجه حاصل از روابط متقابل آنها در کیفیت زندگی، نظام ارزشی، تقسیم کار، روابط خانوادگی، گرایش‌ها، الگوهای رفتاری، آداب و سنت‌های جامعۀ میزبان، تغییراتی را به وجود می‌آورد. در صورت وجود تفاوت های زیاد فرهنگی و اقتصادی بین گردشگران و ساکنان محلی، این تغییرات آشکارتر و با اهمیت‌تر خواهد بود.هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین نقش اجتماعی - فرهنگی گردشگری در توسعه روستاهای جنوب غربی گیلان است.روش شناسی: تحقیق حاضر یک پژوهش کاربردی که به روش توصیفی و تحلیلی انجام شده است. جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از دو شیوه مطالعات اسنادی و میدانی انجام شده است. در بخش مطالعات اسنادی مبانی نظریه ای و سوابق مطالعاتی موضوع بررسی و بر این مبنا، تعدادی از شاخص های اثر گذار ابعاد اجتماعی-فرهنگی گردشگری بر توسعه روستایی انتخاب شده است. به دلیل گستردگی محدوده مورد مطالعه و تعداد زیاد خانوار از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شد. با توجه به اینکه متغیرهای مورد نظر کمی وکیفی و داده ای جمع آوری شده از مقیاس فاصله ای و رتبه ای بر اساس طیف لیکرت برخوردار بوده اند از آزمون های آماری اسپرمن، خی دو و ضریب همبستگی استفاده شده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: روستاهای جنوب غربی استان گیلان ناحیه مطالعاتی این پژوهش را تشکیل می دهد.یافته ها: برای سنجش و تبیین نقش فرهنگی- اجتماعی گردشگری در توسعه روستایی از شاخص‌هایی نظیر: کمک به افزایش احساس تعلق خاطر اهالی نسبت به روستا، ترغیب به استفاده بیشتر از وسایل مدرن برای منازل، ارتقاء سطح زندگی و بهبود خدمات و امکانات اجتماعی مردم، افزایش فرصتهای شغلی و احساس استقلال برای زنان روستایی، بهبود، توسعه، تحول و نوسازی فرهنگ محلی، توسعه و بهبود فرصتهای شغلی بین دوجنس مردان و زنان نواحی روستایی، توسعه خدمات بهداشتی، بهبود روابط اجتماعی و کاهش برابری‌های اجتماعی، جلوگیری از روند مهاجرت روستایی، تشویق و فراهم آوردن زمینه مهاجرت معکوس، ایجاد تسهیلات و خدمات نوین، تجدید حیات و تقویت پایبندی ساکنان روستایی به آداب و رسوم محلی، معماری، صنایع دستی و نوع لباس استفاده شده است. نشان می‌دهد که بین گردشگری و تحولات فرهنگی در نواحی روستایی جنوب غربی گیلان رابطه وجود دارد.نتایج: ناحیه جنوب غربی گیلان با بهره گیری از قابلیت ها و پتانسیل های گردشگری طبیعی، تاریخی- باستانی، مذهبی و اقتصادی زمینه توسعه روستاها را فراهم آورده است. این تغییرات که از توسعه گردشگری منتج می شود زمینه ساز توسعه روستایی با رویکرد اجتماعی- فرهنگی در سطح ناحیه جنوب غربی گیلان شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

9 - تحلیل فضایی اثرگذاری شاخص‌های گردشگری تجاری بر پایداری سکونتگاه‌های روستایی (مطالعه موردی: منطقه تجاری دهشیخ- سیگار شهرستان لامرد)
علی اکبر عنابستانی مهدی معصومی غریب فاضل نیا امیدعلی خوارزمی

20.1001.1.25385968.1402.18.3.20.1

مقدمه: گردشگری تجاری و تاثیر آن بر شهرها و روستاها به اشکال مختلف بروز می یابد و باعث تغییرات اقتصادی مختلف در نواحی گردشگرپذیر می شود.هدف: هدف از این پژوهش ارزیابی اثرگذاری شاخص‌های گردشگری تجاری بر پایداری سکونتگاه‌های روستایی در منطقه تجاری دهشیخ- سیگار، شهرستان لام چکیده کامل

مقدمه: گردشگری تجاری و تاثیر آن بر شهرها و روستاها به اشکال مختلف بروز می یابد و باعث تغییرات اقتصادی مختلف در نواحی گردشگرپذیر می شود.هدف: هدف از این پژوهش ارزیابی اثرگذاری شاخص‌های گردشگری تجاری بر پایداری سکونتگاه‌های روستایی در منطقه تجاری دهشیخ- سیگار، شهرستان لامرد می باشد.روش‌شناسی تحقیق: این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. جامعه آماری تحقیق حاضر، شامل تمامی روستاییان ساکن در 13 روستای منطقه تجاری دهشیخ- سیگار در استان فارس می باشد که با استفاده از فرمول کوکران با سطح خطای 06/0، تعداد 235 خانوار به عنوان خانوارهای نمونه تعیین گردید. برای تجزیه وتحلیل داده ها، از نرم افزارهای، معادلات ساختاری SMART PLS، آزمون T تک نمونه ای و رگرسیون خطی در نرم افزار SPSS استفاده گردیده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، منطقه تجاری دهشیخ سیگار در شهرستان لامرد می باشد.یافته ها: یافته ها مؤید آن است که، شاخص گردشگری تجاری با مقدار R(959/0) دارای بیشترین میزان تاثیر بر توسعه پایدار سکونتگاه های روستایی در منطقه تجاری دهشیخ-سیگار می باشد. در نهایت با استفاده از ضریب R2، مشخص گردید که سطح توسعه یافتگی روستاهای مورد مطالعه با تاکید بر گردشگری تجاری در روستاهای دولت‌آباد، حسن‌کمالی، فیروزآباد، کاکلی با مقدار R2(992/0، 988/0، 986/0 و 983/0) دارای بیشترین تاثیر و در روستاهای دهشیخ و سیگار با ضریب R2(865/0 و 925/0) از عملکرد ضعیفی برخوردار می باشد.نتایج: گردشگری تجاری بر توسعه پایدار سکونتگاه‌های روستایی تأثیر مثبت و معناداری دارد به طوری که طبق ضرایب استاندارد، 5/32درصد از توسعه پایدار سکونتگاه های روستایی در منطقه تجاری دهشیخ-سیگار به طور مستقیم توسط شاخص های گردشگری تجاری پیش بینی می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

10 - بررسی شاخص های موثر در کیفیت زندگی‌ روستایی (مطالعه موردی: دهستان عثمانوند- شهرستان کرمانشاه)
شهرام داروگری پروانه زیویار علیرضا استعلاجی

20.1001.1.25385968.1402.18.4.5.8

مقدمه: کیفیت زندگی یکی از اساسی‌ترین مفاهیم توسعه در عصر حاضر است که به بررسی و ارزیابی رفاه عمومی فرد و جامعه می‌پردازد.هدف: هدف از این مقاله تأثیر شاخص‌های کیفیت زندگی از دیدگاه روستاییان با رویکرد مدل سازی معادله‌ ساختاری می‌باشد. تحقیق حاضر به لحاظ هدف از نوع تحقیقا چکیده کامل

مقدمه: کیفیت زندگی یکی از اساسی‌ترین مفاهیم توسعه در عصر حاضر است که به بررسی و ارزیابی رفاه عمومی فرد و جامعه می‌پردازد.هدف: هدف از این مقاله تأثیر شاخص‌های کیفیت زندگی از دیدگاه روستاییان با رویکرد مدل سازی معادله‌ ساختاری می‌باشد. تحقیق حاضر به لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی و به لحاظ ماهیت از نوع تحقیقات توصیفی- همبستگی است.روش‌شناسی تحقیق: برای دستیابی به اهداف تحقیق، ابتدا با استفاده از فرمول کوکران، نمونه آماری مورد پرسش تعداد 225 سرپرست خانوار تعیین گردید. این تعداد با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و مدل سازی معادلات ساختاری (SEM) انجام شده است. در این تحقیق متغیرهای مشاهده شده برای چهار مؤلفه اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و محیطی به دست آمد. چهار مدل تحلیل عاملی مرتبه اول برای اندازه گیری چهار زیر مقیاس کیفیت زندگی تدوین و اعتبار سنجی شد. نهایتاً چگونگی نقش و تأثیر متغیرهای مشاهده شده و مؤلفه‌های چهارگانه حاصل از آن‌ها بر کیفیت زندگی به عنوان متغیر وابسته پنهان اصلی، و روابط بین آن‌ها به کمک یک مدل ساختاری تحلیل عاملی تأییدی (CFA) پنج عاملی مرتبه دوم تحلیل شد.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی پژوهش حاضر، روستاهای دهستان عثماوندان شهرستان کرمانشاه است.یافته ها: یافته ها از پردازش و اعتبار قابل قبول هر چهار مدل اندازه گیری کیفیت زندگی و تحقق اهداف و نیز مدل پنج عاملی مرتبه دوم برای بررسی کیفیت زندگی، بر اساس داده‌های گرد آوری شده بود.نتایج: نتایج پژوهش نشان داد که شاخص اجتماعی به میزان 93/0، شاخص محیطی به میزان 97/0، شاخص کالبدی به میزان 99/0 و شاخص اقتصادی با کمتریت تأثیر به میزان 25/0 بر کیفیت زندگی تأثیر داشته اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

11 - تحلیل چالش‌های عمده بازاریابی تنباکو در سکونتگاه های روستایی استان خراسان رضوی(مطالعه موردی: دهستان بقمچ، شهرستان چناران)
مریم قاسمی سید رضا حسینی کهنوج

20.1001.1.25385968.1399.15.2.2.0

از آنجا که بخش قابل توجهی از مشکلات بخش کشاورزی در مناطق روستایی به زنجیره ارزش و حلقه‌های انتهایی آن یعنی بازار محصولات کشاورزی مربوط می‌شود، پژوهش حاضر به شناسایی مهمترین چالش‌های بازاریابی تنباکو از دیدگاه تنباکوکاران می-پردازد. منطقه مورد مطالعه قطب تولید تنباکو در چکیده کامل

از آنجا که بخش قابل توجهی از مشکلات بخش کشاورزی در مناطق روستایی به زنجیره ارزش و حلقه‌های انتهایی آن یعنی بازار محصولات کشاورزی مربوط می‌شود، پژوهش حاضر به شناسایی مهمترین چالش‌های بازاریابی تنباکو از دیدگاه تنباکوکاران می-پردازد. منطقه مورد مطالعه قطب تولید تنباکو در استان خراسان رضوی، یعنی دهستان بقمچ شهرستان چناران است. روش تحقیق توصیفی و جامعه آماری شامل 512 تنباکوکار است که به کمک فرمول کوکران 110 تنباکوکار به عنوان نمونه تعیین و پاسخگویان به صورت تصادفی انتخاب و در تکمیل پرسشنامه تحقیق مشارکت نمودند. در این تحقیق به کمک مطالعات گسترده اسنادی و مصاحبه‌ با صاحبنظران و تنباکوکاران، 37 چالش اولیه شناسایی و در طیف لیکرت به کمک پرسشنامه سوال گردید. پایایی ابزار تحقیق با 703/0=α و روایی سازه ای آن با 79% واریانس در تحلیل عاملی تاییدی مورد تایید قرارگرفت. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد چالش‌های شناسایی‌شده ذیل 10 عامل اصلی با 86/81 درصد واریانس تبیین شده قرار گرفت. ضعف اطلاعات کشاورزان در زمینه بازاریابی محصول با 09/17، عملکرد ضعیف سازمان‌های متولی با 66/12 و ضعف ساختار سازمانی در قیمت گذاری محصول با 11/9 درصد واریانس به ترتیب سه چالش اساسی بازاریابی تنباکو می‌باشند. بررسی‌ها نشان می‌دهد ده چالش عمده شناسایی‌شده در بازاریابی تنباکو، موجب استثمار کشاورز در این نظام نامتعادل گردیده‌است، لذا با توجه به اینکه تنباکو از شرایط متفاوتی به لحاظ قانونی در بحث بازاریابی چه در داخل و چه در خارج از کشور برخوردار است، اتخاذ تدابیری مناسب جهت رفع چالش‌های ده گانه شناسایی شده در این مطالعه ضروری است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

12 - تحلیل کارکردهای شهری در توسعه روستایی (مطالعه موردی: شهرستان رودبار)
منوچهر نصیری مقدم تیمور آمار پرویز رضائی

چکیدهمقدمه: نقش شهرهای کوچک در حوزه‌های روستایی و توسعه این مناطق بر کسی پوشیده نیست. کارکرد شهرها در عرصه-هایی چون خدمات رسانی،تبادل عوامل تولید و ایفای نقش مکمل در توسعه مناطق روستایی بروز می یابد.در این راستا برنامه‌ریزان در کشورهای در حال توسعه به مسائلی چون تمرکززد چکیده کامل

چکیدهمقدمه: نقش شهرهای کوچک در حوزه‌های روستایی و توسعه این مناطق بر کسی پوشیده نیست. کارکرد شهرها در عرصه-هایی چون خدمات رسانی،تبادل عوامل تولید و ایفای نقش مکمل در توسعه مناطق روستایی بروز می یابد.در این راستا برنامه‌ریزان در کشورهای در حال توسعه به مسائلی چون تمرکززدایی فضایی، کاهش نابرابری‌های منطقه‌ای، دوگانگی شهری - روستایی توجه ویژه داشته و به دنبال اتخاذ راهبردهایی برای برون رفت از این مشکلات هستند. هدف پژوهش: تحلیل کارکردهای شهری در توسعه روستایی شهرستان رودبار است.روش شناسی تحقیق: داده‌های مورد استفاده در تحقیق شامل شاخص جمعیتی نظیر تعداد، خانوار و نرخ رشد در طول دوره ‌های سرشماری 1345 تا 1395 است . در این پژوهش با استفاده ازمدل‌های کمی آنتروپی و کشش‌پذیری به ارزیابی نقش7 شهر: رودبار، منجیل، لوشان، جیرنده، بره‌سر و توتکابن در توسعه روستاهای مجاور آن پرداخته شده است. قلمرو جغرافیایی پژوهش: محدوده مورد مطالعه در این تحقیق شهرستان رودبار در استان گیلان است.نتایج: نتایج حاصل از تحلیل داده‌ها در این تحقیق نشان می دهد که شهر بره‌سر، توانسته است تاثیر مطلوبی در توزیع متعادل و متوازن جمعیت و استقرار سکونتگاه‌های روستایی حوزه نفوذ خود داشته باشد و حوزه نفوذ خود را به سوی تعادل در سلسله مراتب شهری و توزیع فضایی سوق دهد. شهر توتکابن و منجیل نیز تا حدودی توانسته است تعادل را در سلسله مراتب شهری بوجود آورد. ولی شهرهای رستم‌آباد، رودبار، لوشان و جیرنده عامل ایجاد تمرکز جمعیت شده‌اند. همچنین مشخص گردید که در شهرهای شهرستان، تمرکز جمعیت به واسطه وجود خدمات اقتصادی – اجتماعی بیشتر است. واژگان کلیدی: کارکرد شهر، توسعه روستا، شهرستان رودبار، مدل‌ آنتروپی، مدل‌کشش‌پذیری پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

13 - بررسی اثرات زیست محیطی و اجتماعی گردشگری روستایی در روستاهای شهرستان رودسر استان گیلان در دو دهه اخیر
زهرا فروتن نصرالله مولائی هشجین محمد باسط قریشی

20.1001.1.25385968.1404.20.3.1.6

مقدمه: امروزه گردشگری یک ساز وکار اثر گذار در توسعه به خصوص در جوامع روستایی به شمار می رود و همواره برنامه ریزان رونق گردشگری را بعنوان اولین راه کار توسعه روستایی پیشنهاد کرده اند. از این رو مطالعه بررسی اثرات مختلف گردشگری برای بهبود این روند ضروری است.هدف: تعیین اثر چکیده کامل

مقدمه: امروزه گردشگری یک ساز وکار اثر گذار در توسعه به خصوص در جوامع روستایی به شمار می رود و همواره برنامه ریزان رونق گردشگری را بعنوان اولین راه کار توسعه روستایی پیشنهاد کرده اند. از این رو مطالعه بررسی اثرات مختلف گردشگری برای بهبود این روند ضروری است.هدف: تعیین اثرات مختلف گردشگری در روستاهای شهرستان رودسر، هدف اصلی این پژوهش می باشد.روش‌شناسی تحقیق: رونق گردشگری پیامدهای مثبت و منفی به دنبال خواهد داشت که شناخت آنها و ارائه راهکار برای جبران اثرات منفی و تقویت نکات مثبت آن موثر خواهد بود. در این پژوهش با این هدف به بررسی اثرات اجتماعی و فرهنگی گردشگری در روستاهای مورد مطالعه شهرستان رودسر طی 20 سال گذشته به روش توصیفی و تحلیلی پرداخته شده است. برای این منظور ضمن بازدید میدانی تعداد 34 پرسشنامه در بین دهیاران روستاهای منتخب توزیع شد. روایی پرسشنامه ها در 30 گویه در آزمون آلفای کرونباخ 3/91 درصد برآورد شد.قلمرو جغرافیایی پژوهش: روستاهای شهرستان رودسر واقع در استان گیلان به عنوان قلمرو جغرافیایی پژوهش است.یافته ها: نتایج تایید کرد که اثرات مثبت و منفی زیست محیطی و اجتماعی همزمان با رونق هرچه بیشتر گردشگری در دو دهه اخیر افزایش یافته است. همچنین نتایج آزمون t نشان داد رونق گردشگری روستایی در ایجاد اشتغال، تاثیر گذاری معماری شهری در پدید آوردن چشم اندازهای (معماری) جدید در روستاهای مورد مطالعه، ایجاد فرصت های تبادل فرهنگی و بهبود کیفیت زندگی روستاییان موثر بوده است. اما در بهبود کیفیت محیط زیست روستاها از لحاظ بهداشت و زباله، تغییر کاربری اراضی، از بین رفتن زمینهای زراعی و ایجاد مراکز تفریحی یا اقامتی تاثیر معناداری را نشان نداده است.نتایج: به طور کلی مشخص شد که اثرات مثبت توسعه گردشگری در روستاهای نمونه مورد مطالعه بیش از اثرات منفی آن بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

14 - اثرگذاری جریان های فضایی روستایی ـ شهری بر تحولات فضایی سکونتگاه های پیراشهری (مورد مطالعه: شهرستان دماوند)
ناصر شفیعی ثابت فاطمه زنگنه

چکیده مقدمه: کم توجهی به جریان‌های دوسویه روستایی ـ شهری بویژه در کشورهایی درحال توسعه همچون ایران در درون نواحی و مناطق جغرافیایی موجب بروز بی‌توازنی و شکاف ژرف در تحولات فضایی سکونتگاه‌های روستایی و شهری در ابعاد اجتماعی ـ اقتصادی، محیطی ـ اکولوژیک، و کالبدی ـ زیربنای چکیده کامل

چکیده مقدمه: کم توجهی به جریان‌های دوسویه روستایی ـ شهری بویژه در کشورهایی درحال توسعه همچون ایران در درون نواحی و مناطق جغرافیایی موجب بروز بی‌توازنی و شکاف ژرف در تحولات فضایی سکونتگاه‌های روستایی و شهری در ابعاد اجتماعی ـ اقتصادی، محیطی ـ اکولوژیک، و کالبدی ـ زیربنایی خواهد شد. هدف پژوهش : هدف از مطالعه حاضر، بررسی و واکاوی اثرگذاری جریان های فضایی روستایی – شهری بر تحولات فضایی سکونتگاه های پیراشهری است.روش شناسی تحقیق : تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و از نگاه روش روش توصیفی- تحلیلی است. جمع‌آوری اطلاعات به دو شیوه کتابخانه‌ای و میدانی صورت گرفتهاست. بعلاوه، برای جمع‌آوری داده‌های میدانی در ارتباط با شاخص‌ها، گویه‌‌ها و سنجه‌های مؤلفه اثرگذار متغیر مستقل (جریان های روستایی- شهری) و متغیرهای اثرپذیر (تحولات فضایی سکونتگاه های پیراشهری) از روش پیمایش میدانی استفاده‌ شد. جامعه آماری پژوهش 83 روستای شهرستان دماوند برمبنای سرشماری سال 1395 مرکز آمار ایران است. با توجه به همگنی ناحیه مورد مطالعه، امکانات و محدودیت تحقیق در گام اول، با استفاده از روش نمونه‌گیری احتمالی و تصادفی ساده تعداد 29 روستا به عنوان نمونه تصادفی براساس قضیه حد مرکزی انتخاب شدند. در گام دوم، برای برآورد حجم نمونه از فرمول محاسبه حجم نمونه کوکران بهره گرفته شد. قلمروجغرافیایی پژوهش: مطالعه حاضر که در زمینه جریان های دوسویه روستایی ـ شهری می‌باشد،که در شهرستان دماوند انجام شده یافته ها و بحث :یافته های این پژوهش نشان داد جریان های روستایی- شهری در سکونتگاه‌های روستایی ناحیه مورد مطالعه با تحول ابعاد و اندازه جمعیت روستاها، کاربری زمین، مسکن، و سرمایه گذاری روستاها در تحولات فضایی سکونتگاه های پیراشهری اثرگذار است. نتایج : پیوندهای روستایی ـ شهری از ظرفیت های اجتماعی ـ اقتصادی و کالبدی ـ زیربنایی برخوردار است که باعث ایجاد جریان های فضایی همچون جریان کالاو خدمات ، مردم ، فناوری و اطلاعات ، سرمایه، پسماند بین شهر و روستا شود .در مجموع میان جریان های فضایی همچون جریان مردم، کالا، خدمات، سرمایه گذاری، و اطلاعات بر ابعاد تحولات فضایی سکونتگاه های روستایی رابطه مثبت و معنی داری مشاهده شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

15 - سطح‌بندی روستاهای گردشگرپذیر استان آذربایجان شرقی، بر مبنای توسعه‌یافتگی کارآفرینی، به منظور تبیین سیاست‌های کارآفرینی روستایی
آی تک داوری محسن رنجبر علی توکلان

مقدمه: امروزه کارآفرینی تبدیل به یک سیاست کلیدی برای کشورهای در حال توسعه شده است. ضمن اینکه توسعه گردشگری نیز در روستاهای دارای پتانسیل می‌تواند نقش مهمی در بهبود شرایط کارآفرینی در بین ساکنان محلی ایجاد کند. در همین راستا، بررسی سطح توسعه یافتگی کارآفرینی در روستاهای چکیده کامل

مقدمه: امروزه کارآفرینی تبدیل به یک سیاست کلیدی برای کشورهای در حال توسعه شده است. ضمن اینکه توسعه گردشگری نیز در روستاهای دارای پتانسیل می‌تواند نقش مهمی در بهبود شرایط کارآفرینی در بین ساکنان محلی ایجاد کند. در همین راستا، بررسی سطح توسعه یافتگی کارآفرینی در روستاهای گردشگرپذیر آذربایجان شرقی، در راستای تبیین سیاست‌های کارآفرینی روستایی ، هدف پژوهش حاضر قرار گرفته است.هدف: در راستای هدف یاد شده، هدف پژوهش از نوع کاربردی – توسعه‌ای است و از بعد ماهیت، تحلیلی- توصیفی، استنباطی است. روش شناسی تحقیق : به منظور بررسی میزان برخورداری روستاها از توسعه‌ کارآفرینی، از چک‌لیستی تکمیل شده توسط کارشناسان استفاده گردید. گویه-های مورد نظر این چک‌لیست شامل: ارائه محصولات و خدمات مختلف، تنوع و انعطاف‌پذیری محصولات و خدمات، استفاده از کارکنان بومی، وجود فروشگاه‌ها و فضای بازار، کاهش فقر و رشد اقتصاد روستا و خودکفایی روستاییان ، مشارکت مردمی در کارآفرینی ، وجود زیرساخت های مناسب بوده است. قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، روستاهای گردشگرپذیر آذربایجان شرقی میباشد.یافته ها : مطالعات صورت گرفته از نظرسنجی اولیه ، 8 روستا نسبت به بقیه بیشترین فراوانی را در معرفی داشتند و به عنوان روستاهای نمونه انتخاب گردیدند. در نهایت با استفاده از مدلAHP و به کمک شاخص های مؤثر در توسعه کارآفرینی ، نسبت به اولویت بندی روستاهای منتخب اقدام شد. نتایج : نتایج حاکی از این بوده است که بیشترین میزان توسعه کارآفرینی در روستای کندوان (وزن نهایی242/0) و کمترین میزان توسعه‌یافتگی کارآفرینی در روستای کردشت (وزن نهایی051/0 ) رخ داده است . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

16 - تأملی در معناباختگی خانه های نوظهور روستایی با تأکید بر وجوه فضایی- عملکردی (مورد مطالعه: دهستان ئیلاق جنوبی، شهرستان دهگلان)
افشین بهمنی حامد قادرمرزی لیلا مفاخری

هدف پژوهش حاضر، بررسی ابعاد معناباختگی مساکن جدید روستایی بویژه از بعد فضایی- عملکردی می باشد. جامعه آماری تحقیق، شهرستان دهگلان و نمونه مورد بررسی دهستان ئیلاق جنوبی بوده که تعداد 24 دهیار و کارشناس حوزه مسکن به عنوان نمونه انتخاب گردید. داده ها به دو روش اسنادی و پیما چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر، بررسی ابعاد معناباختگی مساکن جدید روستایی بویژه از بعد فضایی- عملکردی می باشد. جامعه آماری تحقیق، شهرستان دهگلان و نمونه مورد بررسی دهستان ئیلاق جنوبی بوده که تعداد 24 دهیار و کارشناس حوزه مسکن به عنوان نمونه انتخاب گردید. داده ها به دو روش اسنادی و پیمایشی گردآوری شد. در بخش مطالعه میدانی از ابزارهای پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده بهره گرفته شد.هدف پژوهش حاضر، بررسی ابعاد معناباختگی مساکن جدید روستایی بویژه از بعد فضایی- عملکردی می باشد. جامعه آماری تحقیق، شهرستان دهگلان و نمونه مورد بررسی دهستان ئیلاق جنوبی بوده که تعداد 24 دهیار و کارشناس حوزه مسکن به عنوان نمونه انتخاب گردید. داده ها به دو روش اسنادی و پیمایشی گردآوری شد. در بخش مطالعه میدانی از ابزارهای پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده بهره گرفته شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی(میانگین و فراوانی) و آمار استنباطی(آزمون کای اسکوئر، مان ویتنی، کروسکال والیس و همبستگی اسپیرمن) استفاده گردید. یافته های حاصل از آزمون کای اسکوئر(خی دو) نشان می دهد که در بعد کالبدی، مساکن نوظهور موجب تغییر در معنای حقیقی معماری بومی و کاهش سطح زیربنا شده اند که با مقدار خطای آلفای 000/0 معنادار می باشد. از بعد اقتصادی، نوسازی بر معیشت محوری خانه های روستایی تاثیر گذاشته و به نوعی در حذف عملکرد معیشتی خانه روستایی موثر می باشد. پدیدار شدن مساکن نوظهور در روستاها تغییراتی را در مفهوم اجتماعی مسکن ایجاد نموده و موجب شکل گیری مساکن تک خانواری با مقدار کای اسکوئر 750/19 و سطح معناداری کمتر از 05/0 شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

17 - آسیب‌شناسی توسعه گردشگری با تأکید بر اثرات زیست‌محیطی در نواحی روستایی شهرستان لنگرود
نغمه صاحبی عیسی پوررمضان تیمور آمار حاجی شیرکیا محمدباسط قریشی

20.1001.1.25385968.1400.16.1.3.6

مقدمه: گردشگری در نواحی روستایی شهرستان لنگرود بر پایه طبیعت‌گردی استوار است، لذا پیامدهای نامطلوبی را بر محیط زیست وارد می‌کند. هدف پژوهش: آسیب‌شناسی زیست محیطی فعالیت‌های گردشگری در نواحی روستایی شهرستان لنگرود.روش شناسی تحقیق: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر ر چکیده کامل

مقدمه: گردشگری در نواحی روستایی شهرستان لنگرود بر پایه طبیعت‌گردی استوار است، لذا پیامدهای نامطلوبی را بر محیط زیست وارد می‌کند. هدف پژوهش: آسیب‌شناسی زیست محیطی فعالیت‌های گردشگری در نواحی روستایی شهرستان لنگرود.روش شناسی تحقیق: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی - تحلیلی می‌باشد. برای انجام مطالعات میدانی، 15 روستا به عنوان نمونه‌های مورد مطالعه با شیوه هدفمند انتخاب شد. جامعه آماری شامل ساکنان محلی، مدیران و کارشناسان اداری شهرستان لنگرود می‌باشد. حجم نمونه‌ به از روش کوکران، 355 نمونه برآورد شد. قلمرو جغرافیایی پژوهش: نواحی روستایی شهرستان لنگرود در استان گیلان.یافته‌ها و بحث: فعالیت‌های گردشگری روستایی سبب افزایش آلودگی منابع اکولوژیک و کاهش جذابیت‌ چشم‌اندازها در نواحی روستایی شده است. به طوری که از 11 گویه‌ مورد بررسی در این زمینه از بین رفتن مناظر و چشم‌اندازهای طبیعی روستا با کسب میانگین وزنی 13/4 بیشترین تفاوت را دارد و گویه‌های تخریب مناظر طبیعی به علت ساخت‌ و سازهای نامناسب با روستا و تهدید گونه‌های کمیاب و آسیب‌پذیر پوشش گیاهی، با کسب میانگین وزنی 89/3 و 82/3 در رتبه دوم و سوم قرار گرفتند. نتایج: فعالیت‌های گردشگری در نواحی روستایی به دلیل نقصان در برنامه‌ریزی‌های مدون، سبب بروز پیامدهای نامطلوب زیست‌محیطی شده است؛ از آنجایی‌که مسائل مربوط به گردشگری باعث تغییرات زیست‌محیطی مقاصد گردشگری می‌گردد و گاهاً اثرات غیرقابل جبران هم با خود به‌همراه دارد، ارائه برنامه‌های آمایش گردشگری امری مهم تلقی می‌شود تا با ارائه روش‌های مناسب و آسیب‌شناسی پیامدها، موجبات کاهش اثرات منفی و افزایش اثرات مثبت را باعث گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

18 - تحلیل رابطه شهر و روستا در استان فارس جهت تعادل بخشی پایدار جمعیتی از طریق توسعه پایدار گردشگری
علی شجاعی فرد علی شکور محمد امید

روابط میان شهر و روستا به صورت های گوناگرن بر شکل پذیری، رشد و توسعه سکونت گاه های روستایی و همچنین بر روابط درونی و بیرونی آن ها اثر می گذارد. لذا رفع نیازهای اساسی شهر و روستا و ایجاد یک رابطه متعادل و پایداری بین شهر و حوزه نفوذ آن، می تواند با معیارسنجی پایداری جمعی چکیده کامل

روابط میان شهر و روستا به صورت های گوناگرن بر شکل پذیری، رشد و توسعه سکونت گاه های روستایی و همچنین بر روابط درونی و بیرونی آن ها اثر می گذارد. لذا رفع نیازهای اساسی شهر و روستا و ایجاد یک رابطه متعادل و پایداری بین شهر و حوزه نفوذ آن، می تواند با معیارسنجی پایداری جمعیتی از طریق توسعه پایدار روستایی و گردشگری صورت پذیرد. لذا در این تحقیق با هدف بررسی رابطه شهر و روستا در جهت تعادل بخشی پایدار جمعیتی از طریق توسعه پایدار گردشگری و تعیین حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 34 آبادی از شهرستان شیراز و 363 خانوار از روستاهای منتخب و با استفاده از نرم افزار SPSSو تحلیل آماری داده ها (تحلیل خوشه ای و آزمون آنووا ) در 2 گروه توصیفی و تحلیلی به بررسی هدف فوق پرداخته است. نتایج بدست آمده که بر اساس تحلیل خوشه ای بررسی رابطه روستا-شهری بر مبنای بهبود پایداری جمعیتی، در بعد اقتصادی، 7/14 درصد از روستاها پایدار، در بعد اجتماعی- فرهنگی 7/14 درصد از روستاها پایدار و در بعد زیست محیطی 9/52 درصد از روستا به لحاظ زیست محیطی پایدار هستند و بر اساس آزمون ANOVA روابط روستا – شهری در روستاهای پایدار قوی تر می باشد. اما نتایج بدست آمده از آزمون ANOVA در بررسی رابطه روستا- شهری سبب بهبود پایداری گردشگری نمی‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

19 - ارزیابی توان اکولوژیک و ارائه راهبردهای معیشت پایدار در منطقه زاگرس با تأکید بر جنبه‌های حقوقی و محیط‌زیستی (مطالعه موردی: منطقه آبخیز دنا)
افشین جعفری علی شجاعی فرد

20.1001.1.25385968.1400.16.4.13.2

هدف: هدف از این تحقیق ارزیابی توان منطقه آبخیز دنا و ارایه راهبردهای معیشت پایدار است. روش شناسی تحقیق: این تحقیق از نوع کاربردی است که از الگویی تلفیقی برای ارزیابی توان منطقه زاگرس مرکزی استفاده گردید. ابتدا پارامترهای اکولوژیک برای ارزیابی توان اکولوژیک شناسایی و سپ چکیده کامل

هدف: هدف از این تحقیق ارزیابی توان منطقه آبخیز دنا و ارایه راهبردهای معیشت پایدار است. روش شناسی تحقیق: این تحقیق از نوع کاربردی است که از الگویی تلفیقی برای ارزیابی توان منطقه زاگرس مرکزی استفاده گردید. ابتدا پارامترهای اکولوژیک برای ارزیابی توان اکولوژیک شناسایی و سپس آماده‌سازی لایه‌ها با عملیات ژئورفرنس، رقومی‌سازی و به هنگام‌سازی انجام گرفت. در این مطالعه از داده‌های حاصل از تصاویر سنجنده ETM+ ماهواره لندست 7 و IRSاستفاده شده است. لایه‌ها در نرم‌افزار ArcGIS, version9.2 روی‌هم‌گذاری و طبقه‌بندی شدند. در گام بعد، برای تدوین راهبردها از تکنیک SCORE و مراجعه به آرای کارشناسان خبره استفاده گردید. یافته ها و بحث: نتایج نشان داد 9/20 درصد از منطقه نیاز به حفاظت داشته و 8/19 درصد نیز مناسب برای جنگل‌داری است. کمترین درصد کاربری مناسب برای منطقه متعلق به حفاظت منابع آبی و پس از آن توسعه سکونتگاهی است. تحلیل محیط درونی و بیرونی مدیریت معیشت پایدار در منطقه‌ی مطالعاتی نشان می‌دهد که فرصت‌ها و قوت‌ها نسب به محدودیت‌ها و ریسک‌ها از میانگین امتیاز بالاتری برخوردارند. نتیجه گیری: در نهایت، 11 راهبرد مدیریتی و حقوقی برای معیشت پایدار در منطقه آبخیز دنا استخراج گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

20 - تحلیل فضایی طرح های اشتغال زایی روستایی(مطالعه موردی: نواحی روستایی شهرستان طارم)
وحید ریاحی سعید نصیری زارع

20.1001.1.25385968.1399.15.3.10.0

اشتغال ازجمله مؤلفه های دارای اولویت درزندگی روستانشینان بوده و توجه به آن به دلیل نقش آن در توسعه این مناطق ضروری و لازمه ی چنین امری توزیع عادلانه فرصت های اشتغال وپرداختن به آن در این مناطق است. هدف تحقیق، تحلیل فضایی طرح های اشتغال زایی در نواحی روستایی شهرستان طارم چکیده کامل

اشتغال ازجمله مؤلفه های دارای اولویت درزندگی روستانشینان بوده و توجه به آن به دلیل نقش آن در توسعه این مناطق ضروری و لازمه ی چنین امری توزیع عادلانه فرصت های اشتغال وپرداختن به آن در این مناطق است. هدف تحقیق، تحلیل فضایی طرح های اشتغال زایی در نواحی روستایی شهرستان طارم بود. تحقیق از نوع کاربردی و به لحاظ روش ماهیتی توصیفی-تحلیلی و اطلاعات آن به صورت اسنادی جمع آوری شد. جامعه ی آماری شامل تمام نواحی روستایی شهرستان طارم و حجم نمونه ی آن نیز برابر با 54 نقطه روستایی بود. همچنین با توجه به اشتغال و زمینه فعالیت طرح ها، خوشه های فعالیت در گروه های اقتصادی بررسی و برای بررسی مزیت نسبی شهرستان طارم از منابع اسنادی بهره گرفته شد. نتایج تحقیق نشان داد بیشترین طرح های اشتغال زایی به ترتیب در بخش های دامپروری، صنعت و زراعت بوده و زمینه ی فعالیت طرح ها متناسب با مزیت نسبی نواحی روستایی مورد مطالعه که در شرایط مناسبی برای فعالیت های زراعی، توسعه صنعت و خدمات گردشگری قرار دارند، بوده است. همچنین بیشترین خوشه های فعالیت در بخش زراعت بوده و این بخش با این که تعداد وام و تسهیلات اشتغال زایی کمتری نسبت به بخش دامپروری داشته اما با توجه به خوشه های فعالیت که در خوشه اول(تولید)و خوشه دوم(فرآوری)داشته، توانسته اشتغال بیشتری نسبت به سایر بخش های اقتصادی فراهم آورد. بدین ترتیب توجه به خوشه های فعالیت در طرح های اشتغال زایی می تواند اشتغال و تنوع شغلی بیشتری را برای نواحی روستایی فراهم آورد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

21 - ارزیابی شاخص‌های کیفیت زندگی در نواحی روستایی (مطالعه موردی: دهستان پشته زیلایی ، کهگیلویه و بویراحمد)
سروش سنایی مقدم بیژن رحمانی پگاه مریدسادات

امروزه بهبود کیفیت زندگی، یکی از اهداف اصلی برنامه‌ریزی‌ها در هر کشور است. برای این منظور در درجه اول باید شناخت دقیق و همه‌جانبه‌ای از وضعیت موجود کیفیت زندگی به عمل آید ازاین‌رو، هدف پژوهش حاضر، بررسی و سنجش شاخص‌های کیفیت زندگی در نواحی روستایی دهستان پشته زیلایی است چکیده کامل

امروزه بهبود کیفیت زندگی، یکی از اهداف اصلی برنامه‌ریزی‌ها در هر کشور است. برای این منظور در درجه اول باید شناخت دقیق و همه‌جانبه‌ای از وضعیت موجود کیفیت زندگی به عمل آید ازاین‌رو، هدف پژوهش حاضر، بررسی و سنجش شاخص‌های کیفیت زندگی در نواحی روستایی دهستان پشته زیلایی است. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و ازنظر ماهیت و روش توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق خانوارهای روستایی دهستان پشته زیلایی شهرستان دهدشت بوده است. این دهستان با توجه به سرشماری سال 1395، دارای 7 روستایی دارای سکنه و 3450 نفر جمعیت مشتمل بر 690 خانوار می‌باشد. تعداد نمونه لازم جهت تکمیل پرسش‌نامه با استفاده از فرمول کوکران 220 خانوار به‌دست‌آمده است. روش گردآوری اطلاعات به‌صورت کتاب‌خانه‌ای و میدانی (پرسشنامه) بوده است. برای تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی (آزمون تحلیل واریانس، T تک نمونه‌ای و Tukey) استفاده‌شده است. نتایج نشان داد که وضعیت روستاهای موردمطالعه ازنظر کیفیت زندگی درمجموع نامناسب بوده است و غالب مؤلفه‌ها وضعیت مناسبی را نشان نمی‌دهند که می‌توان ناشی از عوامل مختلف مانند عدم برخورداری از سطوح خدماتی مطلوب، عدم وجود منابع درآمدی و ... در سطح منطقه باشد. همچنین از میان روستاهای موردبررسی روستای مندان با میانگین (75/4) در سطح خوبی قرار دارد و روستای سواری با میانگین (10/3) در سطح متوسط قرار دارد. و دو روستایی گوشه و آب ماهی به ترتیب با میانگین (56/2) و 46/2 در سطح ضعیف و روستای دلگرگ با میانگین (10/2) در سطح بسیار ضعیفی نسبت به روستاهای دهستان قرارگرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

22 - الگوسازی مولفه های موثر بر توسعه گردشگری کشاورزی شهرستان ماسال
حبیب محمودی چناری سید حسن مطیعی لنگرودی حسنعلی فرجی سبکبار مجتبی قدیری معصوم مجید یاسوری

گردشگری کشاورزی، شکلی از گردشگری خاص؛ بخشی از گردشگری روستایی است، که آمیخته با مولفه های روستا، مزرعه، گردشگران، ذینفعان و کشاورزانی است که همواره در معرض انواع ریسک های اقتصادی قرار دارند. این پژوهش با هدف الگوسازی مولفه های موثر بر توسعه گردشگری کشاورزی در شهرستان ما چکیده کامل

گردشگری کشاورزی، شکلی از گردشگری خاص؛ بخشی از گردشگری روستایی است، که آمیخته با مولفه های روستا، مزرعه، گردشگران، ذینفعان و کشاورزانی است که همواره در معرض انواع ریسک های اقتصادی قرار دارند. این پژوهش با هدف الگوسازی مولفه های موثر بر توسعه گردشگری کشاورزی در شهرستان ماسال با تاکید بر مولفه کشاورز، تلاش می کند تا با ارائه الگویی از جایگاه کشاورزان در شکل گیری گردشگری کشاورزی، این فرم از گردشگری را به عنوان راهبردی جهت تنوع بخشی به منابع درآمدی روستاییان معرفی نماید. شهرستان ماسال دارای 108 نقطه روستایی بوده که در مجموع و بر اساس نمونه گیری در مطالعات توصیفی، 20 درصد روستاها، یعنی 20 روستا به عنوان نمونه مشخص شد. جامعه آماری شامل 2588 خانوار روستایی ساکن در 20 نقطه روستایی انتخاب شده در سه ناحیه، دامنه ای، کوهپایه ای و کوهستانی بوده، که بر اساس فرمول نمونه گیری کوکران با سطح خطای 5 درصد، 338 خانوار روستایی به عنوان جامعه نمونه انتخاب شدند. رویکرد این پژوهش کمی، و در تحلیل داده ها از آزمون های آماری توصیفی و تحلیلی-اکتشافی استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد، شاخص هایی که در کشاورزان برای ایجاد گردشگری کشاورزی باید موردتوجه باشد، شامل ویژگی های فردی کشاورزان ، دانش و مهارت، سرمایه و دارایی، انگیزه و تمایل به خدمات رسانی به گردشگران کشاورزی می باشد. همچنین برآیند کلی الگوی پژوهش نشان داد که براساس شاخص های مذکور در وضع کنونی، خانوار روستایی ساکن در مناطق کوهپایه و کوهستانی، گرایش بیشتری نسبت به پذیرش گردشگری کشاورزی نشان داده اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

23 - تبیین عوامل موثر بر توسعه مهارت های کارآفرینی در کسب و کارهای خانوادگی روستایی از دیدگاه روستائیان (مطالعه‌ی موردی: شهرستان بوکان)
انور شنگه لقمان رشیدپور سلیمان رسولی آذر

20.1001.1.25385968.1400.16.1.10.3

مقدمه: توسعه کسب و کارهای خانوادگی کارآفرینانه فرآیند پیچیده و دشواری است که برای دستیابی به آن پیش از هر چیز باید شناخت جامعی نسبت به عوامل موثر بر توسعه این کسب و کارها داشت تا بتوان راهکارهایی را بر اساس شرایط منطقه برای توسعه کسب و کارهای خانوادگی ارائه داد. هدف پژو چکیده کامل

مقدمه: توسعه کسب و کارهای خانوادگی کارآفرینانه فرآیند پیچیده و دشواری است که برای دستیابی به آن پیش از هر چیز باید شناخت جامعی نسبت به عوامل موثر بر توسعه این کسب و کارها داشت تا بتوان راهکارهایی را بر اساس شرایط منطقه برای توسعه کسب و کارهای خانوادگی ارائه داد. هدف پژوهش: این تحقیق با هدف تبیین عوامل موثر بر توسعه مهارت کارآفرینی در کسب و کارهای خانوادگی روستایی انجام شد.روش شناسی تحقیق: این تحقیق از نوع توصیفی-پیمایشی بود. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه بهره برداران فعال و کارآفرین روستایی در بخش های کشاورزی، دامداری، باغبانی و خدماتی شهرستان بوکان به تعداد 12700 بهره بردار بودند. برای انتخاب نمونه ها از جدول کرجسی و مورگان استفاده شدکه بر مبنای جامعه آماری، تعداد 375 نمونه برآورد گردید. برای بررسی و تحلیل مبانی نظری از شیوه مطالعات اسنادی و جستجو در پایگاه‌های اطلاعاتی علمی استفاده شد و در بخش میدانی نیز، ابزار جمع‌آوری داده‌ها، پرسشنامه‌ای محقق ساخته استفاده شد. روایی پرسشنامه بر مبنای روش اعتبار محتوایی تایید و قابلیت اعتماد پرسشنامه از طریق آلفای کرونباخ تعیین گردید که میزان آلفای کرنباخ آن برای مولفه‌های اصلی پرسشنامه بین 732/0 تا 959/0 محاسبه و تعیین گردید که به طور متوسط قابل قبول بود. تحلیل داده های پژوهش حاضر در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی و با استفاده از نرم افزارSPSSwin22 انجام شده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: شهرستان بوکان در استان آذربایجان غربی، با وسعت ۲۵۴۱۳۰۶ کیلومترمربع، حدود 50/6 درصد از سطح استان را به خود اختصاص می‌دهد دارای یک نقطه شهری، دو بخش،7 دهستان و 181 آبادی دارای سکنه می‌باشد. یافته ها و بحث: نتایج تحلیل آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که همبستگی مثبت و معنی داری بین عوامل آموزشی، اقتصادی، زیرساختی، فردی، محیطی و سیاست‌گذاری و توسعه مهارت های کارآفرینی وجود دارد. نتایج مدل رگرسیون چندگانه نشان داد که 4/52 درصد تغییرات متغیر وابسته توسعه مهارت‌های کارآفرینی از طریق متغیرهای وابسته تحقیق پیشبینی و تعیین خواهد شد. نتایج: نتایج نشان داد که عوامل آموزشی، اقتصادی، زیرساختی، فردی، محیطی و سیاست‌گذاری با توسعه مهارت های کارآفرینی ارتباط و تاثیری معنی داری در تعیین و پیشبینی توسعه مهارتهای کارآفرینی دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

24 - جایگاه توانمند سازی روستاییان در بهبود مدیریت منابع آب
معصومه پازکی داود شیخی

نماگرهای وضعیت منابع و مصرف آب در بخش کشاوری، بیانگر عدم تعادل بین عرضه و تقاضای آب است. به واسطة توانمندسازی، روستاییان بر فعالیت هایشان تسلط بیشتری پیدا می کنند و با کسب قدرت بالا، کنترل بر منابع آب، ظرفیت سازی و مشارکت فعال، قادرند مسیر فعالیتشان را به درستی هدایت کن چکیده کامل

نماگرهای وضعیت منابع و مصرف آب در بخش کشاوری، بیانگر عدم تعادل بین عرضه و تقاضای آب است. به واسطة توانمندسازی، روستاییان بر فعالیت هایشان تسلط بیشتری پیدا می کنند و با کسب قدرت بالا، کنترل بر منابع آب، ظرفیت سازی و مشارکت فعال، قادرند مسیر فعالیتشان را به درستی هدایت کنند. پژوهش حاضر به منظورِ مطالعه جایگاه توانمند سازی روستاییان در مدیریت منابع آب و شناخت شاخصهای موثر در توانمندسازی جهتِ مدیریتِ پایدار منابع آب و گروه بندی دهستان های شهرستان بر اساس شاخص های توانمندی در مدیریت آب صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش، روستائیانِ شهرستان پاکدشت می باشد که حجم نمونه 381 نفر بدست آمد و به صورت تصادفی ساده توزیع گردید و از ابزار پرسشنامه جهتِ جمع آوری داده ها استفاده شد. نتیجه بررسی میانگین رتبه متغیرها نشان دادکه میانگین تمام رتبه ها بالاتر از حدمتوسط می باشدکه نشان دهنده وضعیت مطلوب شاخصهای تحقیق در بین پاسخگویان است. نتیجه آزمون t تک نمونه ای نیز معنی داری میانگین متغیرها را تایید کرد. به منظور رتبه بندی مولفه ها از ضریب تغییرات استفاده شد که شاخص کاهش مهاجرت رتبه اول و افزایش عملکرد تولید مزارع ، باغات و گلخانه ها رتبه آخر را کسب کردند. به منظور گروه بندی اثر توانمند سازی بر شاخصها از تکنیک نقطه شکست با استفاده اعداد ضریب تغییرات استفاده شد و در نهایت دهستان ها بر اساس میزان همگنی در مدیریت منابع آب با استفاده از تحلیل خوشه ای، گروه بندی شدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

25 - مشارکت مردمی و توسعه‌ یافتگی روستایی (مطالعه موردی: دهستان سراوان، شهرستان رشت، استان گیلان)
مجید یاسوری سیده فاطمه امامی

20.1001.1.25385968.1400.16.1.2.5

مقدمه: رشد و توسعه روستایی، ارتباطی تنگاتنگ با مشارکت روستاییان دارد، چرا که مشارکت در واقع کارایی برنامه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و کیفیت تصمیم‌گیری برای مناطق روستایی را افزایش می‌دهد.هدف پژوهش: هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین مشارکت و سطح توسعه‌یافتگی منطقه می چکیده کامل

مقدمه: رشد و توسعه روستایی، ارتباطی تنگاتنگ با مشارکت روستاییان دارد، چرا که مشارکت در واقع کارایی برنامه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و کیفیت تصمیم‌گیری برای مناطق روستایی را افزایش می‌دهد.هدف پژوهش: هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین مشارکت و سطح توسعه‌یافتگی منطقه می‌باشد.روش شناسی تحقیق: نوع تحقیق به صورت کاربردی- توسعه‌ای است و روش مطالعه اسنادی، تحلیلی و پیمایشی است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات وضعیت توسعه یافتگی منطقه 20 شاخص در ابعاد متفاوت اجتماعی، اقتصادی و کالبدی انتخاب گردید و بر اساس مدل موریس مورد سنجش قرا گرفت، برای سنجش رابطه آن با مشارکت نیز از آزمون ناپارامتریک کروسکال والیس در نرم افزار SPSS استفاده گردید.قلمرو جغرافیایی پژوهش: جامعه‌ آماری تحقیق کل خانوار روستایی دهستان سراوان است که با استفاده از جدول مورگان تعداد370 نمونه انتخاب گردید.دهستان سراوان واقع در بخش سنگر در شهرستان رشت دارای 7 روستا می‌باشد یافته ها و بحث: از طرفی دارا بودن جمعیت بالا به خودی خود نمی‌تواند شاخص توسعه یافتگی و مشارکت بیشتر روستاییان در امور مربوط به توسعه باشد؛ همچنان که در این پژوهش، روستایی چون گلسرک، کچا و موشنگا که جمعیت کمتری از روستای امام زاده هاشم دارند اما اهالی این روستاها دارای رتبۀ بیشتری در مشارکت جهت توسعه روستا می باشند.نتایج: نتایج تحقیق بیانگر وجود رابطه بین این دو متغیر است در واقع بیشترین مشارکت به ترتیب در روستای سراوان، قاضیان، گلسرک، کچا، موشنگا، امام‌زاده هاشم و در نهایت جوکول‌بندان می‌باشد.روستای جوکول بندان با متوسط رتبۀ 17/38 به ترتیب اولویت میزان مشارکت می باشند. لازم به ذکر است که دارا بودن جمعیت بالا به خودی خود نمی‌تواند شاخص توسعه یافتگی و مشارکت بیشتر روستاییان در امور مربوط به توسعه باشد؛ همچنان که در این پژوهش، روستایی چون گلسرک، کچا و موشنگا که جمعیت کمتری از روستای امام زاده هاشم دارند اما اهالی این روستاها دارای رتبۀ بیشتری در مشارکت جهت توسعه روستا می باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

26 - راهبردهای اجرایی کاهش تغییر کاربری اراضی کشاورزی (مطالعه موردی: شهرستان بینالود)
امین فعال جلالی مریم قاسمی مسعود مینائی

20.1001.1.25385968.1400.16.1.11.4

مقدمه: موضوع کاربری زمین طی چند سال گذشته به دلیل درک تأثیر تغییر کاربری زمین بر عملکرد سامانه زمین بسیار مورد توجه قرار گرفته تاجایی که امروزه مسأله تغییر کاربری‌اراضی از مهم‌ترین چالش‌ها در نظام مدیریت منابع طبیعی و انسانی محسوب می‌شود. هدف پژوهش: بر این اساس پژوهش حا چکیده کامل

مقدمه: موضوع کاربری زمین طی چند سال گذشته به دلیل درک تأثیر تغییر کاربری زمین بر عملکرد سامانه زمین بسیار مورد توجه قرار گرفته تاجایی که امروزه مسأله تغییر کاربری‌اراضی از مهم‌ترین چالش‌ها در نظام مدیریت منابع طبیعی و انسانی محسوب می‌شود. هدف پژوهش: بر این اساس پژوهش حاضر در تلاش است به کمک ابزارهای برنامه ریزی استراتژیک، راهبردهای اجرایی مطلوب به منظور کاهش تغییر کاربری اراضی کشاورزی را شناسایی و ارائه نماید. روش شناسی تحقیق: روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و از دو ابزار SWOT-QSPM استفاده گردیده است. از مجموع 14روستای شهرستان بینالود که طی سال‌های اخیر دارای تغییرکاربری غیرمجاز کشاورزی بوده اند، 8 روستای بالای 100 مورد تغییر کاربری‌اراضی، به عنوان نمونه انتخاب گردید. واحد تحلیل خبرگان روستایی آشنا به محیط داخلی و خارجی در ارتباط با موضوع تحقیق و روش نمونه‌گیری گلوله برفی بوده است. قلمروجغرافیایی پژوهش: محدوده مورد مطالعه در این پژوهش روستاهایی که دارای بیش ترین مقدار تغییر کاربری اراضی در شهرستان بینالود، واقع در استان خراسان رضوی بودند.یافته ها و بحث: براساس مطالعات اکتشافی، 18 نقطه قوت و فرصت به عنوان مزیت و 29 نقطه ضعف و تهدید به عنوان محدودیت و تنگنا پیش روی تغییر کاربری‌اراضی کشاورزی شهرستان بینالود شناسایی گردید و نظرات سه گروه خبره و مطلع محلی در قالب پرسشنامه در مورد عوامل داخلی و خارجی شناسایی شده، در طیف لیکرت سوال گردید. نتایج تحقیق نشان داد که در ماتریس SWOT با توجه به امتیاز 242/2=IFE و 769/2=EFE، به منظور کاهش تغییر کاربری‌اراضی کشاورزی، راهبردهای محافظه کارانه (حداکثر-حداقل) بهینه شناخته شد. در ادامه 6 راهبرد شناسایی‌شده به کمک ماتریس برنامه‌ریزی استراتژیک کمی(QSPM)، اولویت‌بندی گردید. نتایج: در این زمینه مهمترین راهبرد ساماندهی به ساخت و سازهای بی رویه و غیراصولی با اجرای برنامه‌های نظارتی دولتی با امتیاز 1.211 شناسایی گردید. لذا ضروری است تغییرات کاربری زمین، توسط مدیریت صحیح زمین کنترل گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

27 - سطح بندی سکونتگاه‌های روستایی از نظر شاخص های موثر بر کیفیت زندگی (مطالعه موردی: شهرستان زرین دشت)
محسن شایان فرخنده سلمانپور زهرا احمدی سجاد بازوند امیر صفایی

20.1001.1.25385968.1400.16.1.14.7

مقدمه : در چند دهه اخیر، کیفیت زندگی به عنوان یکی از موضوعات مورد علاقه بسیاری از علوم، مورد توجـه محققـان، برنامـه ریـزان و دولت ها قرار گرفته است.هدف پژوهش : هدف پژوهش حاضر، سنجش کیفیت زندگی مناطق روستایی شهرستان زرین دشت است.روش شناسی تحقیق : تحقیق حاضر به لحاظ هدف ک چکیده کامل

مقدمه : در چند دهه اخیر، کیفیت زندگی به عنوان یکی از موضوعات مورد علاقه بسیاری از علوم، مورد توجـه محققـان، برنامـه ریـزان و دولت ها قرار گرفته است.هدف پژوهش : هدف پژوهش حاضر، سنجش کیفیت زندگی مناطق روستایی شهرستان زرین دشت است.روش شناسی تحقیق : تحقیق حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش انجام کار، توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق را تمام سرپرستان خانوارهای روستایی شهرستان زرین دشت(7927نفر) تشکیل می‌دهد که از میان آنها حجم نمونه‌ای با استفاده از فرمول کوکران به تعداد 310 پرسشنامه به‌صورت تصادفی ساده تکمیل شده است. همچنین تعداد30پرسشنامه توسط کارشناسان جهت وزن دهی شاخص ها تکمیل‌شده است. برای وزن دهی شاخص ها از تحلیل سلسله مراتبی فازی و برای رتبه بندی سکونتگاه های روستایی از مدل های تاپسیس فازی و ویکور فازی استفاده ‌شده است.قلمروجغرافیایی پژوهش : شهرستان زرین دشت یکی از شهرستان‌های استان فارس می‌باشد که برطبق سرشماری 1395 جمعیتی معادل 72951 نفر داشته است. فاصله این شهرستان با مرکز استان ۲۵۵ کیلومتر است. از نظر جغرافیایی در جنوب شرقی فارس بین شهرستان‌های داراب-لار-جهرم-فسا واقع شده ‌است.یافته ها و بحث : نتایج پژوهش براساس مدل تاپسیس فازی نشان می دهد که روستای زیرآب با مقدار 855/0 در رتبه نخست و روستای چاه انجیر با مقدار221/0 در رتبه آخر جای می گیرند. همچنین برطبق نتایج ویکور فازی روستای زیرآب با مقدار 000/0 رتبه نخست و روستای چاه انجیر با مقدار 000/1 رتبه آخر را از نظر کیفیت زندگی کسب کرده اند.نتایج : نتایج پژوهش بیانگر این واقعیت است که روستاهای شهرستان زرین دشت دریک سطح از نظر شاخص‌های کیفیت زندگی قرار ندارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

28 - تبیین پیامدهای تغییر کاربری اراضی کشاورزی بر تحولات جمعیتی نواحی روستایی (مطالعۀ موردی: شهرستان ساری، استان مازندران)
سیده فهیمه هاشمپور نصرالله مولائی هشجین محمدباسط قریشی بهمن رمضانی

20.1001.1.25385968.1402.18.1.1.8

تغییرات کاربری اراضی کشاورزی در واقع به عنوان یکی از پدیده‌های نامطلوب و آشکار نشئت گرفته از زیاده خواهی‌های انسان به شمار می‌آید. یکی از مهمترین پیامدهای حادث شده از این تغییر نامطلوب، ایجاد بی نظمی در معیشت و درآمد ساکنان محلی و بروز تحرکات جمعیتی است. براین اساس هدف چکیده کامل

تغییرات کاربری اراضی کشاورزی در واقع به عنوان یکی از پدیده‌های نامطلوب و آشکار نشئت گرفته از زیاده خواهی‌های انسان به شمار می‌آید. یکی از مهمترین پیامدهای حادث شده از این تغییر نامطلوب، ایجاد بی نظمی در معیشت و درآمد ساکنان محلی و بروز تحرکات جمعیتی است. براین اساس هدف اصلی این پژوهش، بررسی پیامد تغییر کاربری اراضی کشاورزی بر تحولات جمعیتی نواحی روستایی شهرستان ساری است. روش انجام این تحقیق توصیفی- تحلیلی و از روش کتابخانه ای و پیمایشی جهت گردآوری اطلاعات استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش 25 روستا که به روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌بندی شده سهمیه‌ای تعیین و بر اساس فرمول کوکران 381 خانوار به عنوان حجم نمونه جهت توزیع پرسشنامه، تعیین گردیده است. نتایج تحلیل‌های بدست آمده نشان داد که مساحت اراضی کشاورزی در طی 10سال اخیر به میزان 6 درصد کاهش یافته است این کاهش در میزان مساحت و تولیدات کشاورزی، روی تحرکات جمعیت روستاها تأثیر زیادی داشته بطوریکه روستاهای با فاصله نزدیک به شهر و دریا به دلیل برخورداری از امتیاز مجاورت و همزیستی با شهر به ویژه در ابعاد فرصتهای شغلی و بهره‌مندی از خدمات و زیرساختها، از مزیت ارزانی شرایط زندگی و به خصوص اجاره مسکن و یا حتی خرید زمین یا مسکن بهره‌مند بوده، زمینه‌ساز رشد جمعیت پذیری در این روستاها می‌شود، و در روستاهای دور از شهر به علت عدم دسترسی و شکل گیری مطلوب خدمات و امکانات، اما ارزش افزوده اراضی کشاورزی حاصل از تغییرات کاربری به روند تخلیه جمعیتی در این روستاها دامن زده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

29 - سنجش میزان سرمایه اجتماعی و اثرگذاری آن در ارتقاء فرصت‌های اقتصادی کارآفرینی گردشگری (مطالعه موردی: روستاهای محور سلطانیه- غارکتله‌خور)
ثریا رفیعی رحمت اله منشی زاده پگاه مریدسادات

مقدمه: سرمایه اجتماعی به عنوان یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر کارآفرینی گردشگری می‌باشد که وجود آن بخصوص در مناطق روستایی می‌تواند اثرات زیادی را بر افزایش مشاغل و کسب و کارهای مرتبط با گردشگری داشته باشد. هدف پژوهش: بنابراین هدف پژوهش حاضر سنجش میزان سرمایه اجتماعی چکیده کامل

مقدمه: سرمایه اجتماعی به عنوان یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر کارآفرینی گردشگری می‌باشد که وجود آن بخصوص در مناطق روستایی می‌تواند اثرات زیادی را بر افزایش مشاغل و کسب و کارهای مرتبط با گردشگری داشته باشد. هدف پژوهش: بنابراین هدف پژوهش حاضر سنجش میزان سرمایه اجتماعی و اثرگذاری آن در ارتقاء فرصت‌های اقتصادی کارآفرینی گردشگری در 11 روستای واقع در محور ارتباطی سلطانیه به غار کتله‌خور می‌باشد. روش‌شناسی تحقیق: نوع تحقیق کاربردی، روش مورد استفاده توصیفی- تحلیلی و جهت گردآوری داده‌ها از روشهای اسنادی و میدانی بهره گرفته شده است. جامعه آماری پژوهش جمعیت روستایی ساکن در 11 روستای واقع در محور ارتباطی سلطانیه به کتله‌خور می‌باشد که مطابق فرمول کوکران تعداد 322 نفر به عنوان نمونه در نظر گرفته شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از روشهای آماری نظیر tتک نمونه‌ای، رگرسیون، مدل رتبه‌بندی پرومتی و تحلیل مسیر بهره گرفته شده است. قلمرو جغرافیایی پژوهش: روستاهای مورد مطالعه در شهرستان خدابنده استان زنجان واقع شده‌اند که این شهرستان در جنوب غرب استان قرار دارد که کوهستانی‌ترین و مرتفع‌ترین منطقه این استان می‌باشد. همچنین این شهرستان بیشترین جمعیت روستایی استان را به خود اختصاص داده است.یافته‌ها و بحث: نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که میزان شاخص‌های سرمایه اجتماعی در روستاهای مورد مطالعه بالاتر از مطلوبیت عددی (3) به دست آمده است و در این ارتباط شاخص مشارکت با میانگین 47/3 بالاترین امتیاز را به خود اختصاص داده است. نتایج حاصل از رگرسیون هم نشان از ضریب همبستگی خوب بین متغیرهاست و شاخص شبکه با بتای (365/0) درصد بالاترین اثرگذاری را بر فرصت‌های اقتصادی کارآفرینی گردشگری داشته است. بر اساس نتایج حاصل از تحلیل مسیر، مشارکت با محاسبه تاثیر کلی (مستقیم و غیرمستقیم) بیشترین تاثیر را بر فرصت‌های اقتصادی کارآفرینی گردشگری داشته است. همچنین نتایج حاصل از مدل رتبه‌بندی پرومتی نشان داد که روستای زواجر به لحاظ سرمایه اجتماعی رتبه اول و روستای دلایرسفلی رتبه آخر را به دست آورده است.نتایج: بر اساس یافته‌های حاصل از پژوهش، مولفه‌های سرمایه اجتماعی می‌توانند موجب ارتقاء فرصت‌های اقتصادی کارآفرینی گردشگری در منطقه مورد مطالعه شوند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

30 - بررسی پیامدهای اقتصادی _ اجتماعی اسکان عشایر (مطالعه موردی: سایت گدارپی شهرستان کرمانشاه)
ایوب محمودی مستعلی مرجان واحدی

20.1001.1.25385968.1401.17.4.15.1

هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی پیامدهای اقتصادی_ اجتماعی اسکان عشایر در سایت گدارپی در شهرستان کرمانشاه بوده است. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ها توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق، خانوارهای اسکان یافته در سایت مورد نظر، به تعداد 60 خا چکیده کامل

هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی پیامدهای اقتصادی_ اجتماعی اسکان عشایر در سایت گدارپی در شهرستان کرمانشاه بوده است. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ها توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق، خانوارهای اسکان یافته در سایت مورد نظر، به تعداد 60 خانوار بودند که به دلیل محدود بودن جامعه آماری، تمامی این افراد به روش سرشماری مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بوده است که روایی محتوایی آن بر اساس نظرخواهی از صاحب نظران و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ به میزان 72/0 تأیید شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی و آمار استنباطی به کمک نرم افزار SPSSانجام شده است. نتایج آزمون مقایسه میانگینt همبسته در مورد شاخص های اقتصادی نشان داد که بین وضعیت درآمد، اشتغال و دامداری عشایر در شرایط قبل و بعد از اسکان، تفاوت معنی‌داری وجود نداشته اما در مورد وضعیت زراعت و تخریب جنگلها و مراتع، تفاوت معنی داری در سطح 99 درصد مشاهده شده است. همچنین در مورد شاخص های اجتماعی بین وضعیت سوادآموزی، وضعیت فرهنگی، دسترسی به امکانات رفاهی، امنیت، سن ازدواج و بهداشت محیطی و فردی، در دو شرایط قبل و بعد از اسکان تفاوت معنی داری در سطح 99 درصد وجود داشته و این شاخص ها نسبت به قبل از اسکان رشد مثبت داشته اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

31 - شناخت تحولات سازمان فضایی ناحیه روستایی زبرخان طی بازه زمانی 23 ساله (1375-1398)
نسیبه حسینی حسن افراخته فرهاد عزیزپور

20.1001.1.25385968.1401.17.4.10.6

مقدمه: یکی از مشکلات اساسی توسعه فضایی به ویژه در کشورهای کمتر توسعه‌یافته، گسیختگی سازمان فضایی مبتنی بر رابطه تعاملی میان سکونتگاه‌ها است. سازمان فضایی دهستان زبرخان شهرستان نیشابور نیز از این قاعده مستثنی نیست. کوشش در راستای انتظام فضایی سکونتگاه‌ها، می‌تواند زمینه‌ چکیده کامل

مقدمه: یکی از مشکلات اساسی توسعه فضایی به ویژه در کشورهای کمتر توسعه‌یافته، گسیختگی سازمان فضایی مبتنی بر رابطه تعاملی میان سکونتگاه‌ها است. سازمان فضایی دهستان زبرخان شهرستان نیشابور نیز از این قاعده مستثنی نیست. کوشش در راستای انتظام فضایی سکونتگاه‌ها، می‌تواند زمینه‌ساز پیشبرد برنامه‌های توسعه در سطوح گوناگون به شمار آید. در این راستا، شناخت ظرفیت‌ها و قابلیت‌های سکونتگاه‌های روستایی و تنظیم صحیح و بسامان نحوه ارایه خدمات مناسب به آنها به منظور بهره‌گیری عقلایی از این قابلیت‌ها، از گام‌های اولیه و اساسی است که باید به نحوی متین و استوار برداشته شود. هدف پژوهش: پژوهش حاضر به تحلیل و ارزیابی سازمان فضایی دهستان زبرخان و تغییرات رخ داده در آن، طی دوره زمانی 23 ساله (1375-98)، می‌پردازد.روش‌شناسی تحقیق: پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و از حیث روش‌شناسی، توصیفی- تحلیلی است. شیوه گردآوری داده‌ها کتابخانه‌ای و میدانی بوده است. که به جهت دست‌یابی به اهداف تحقیق، با رویکرد فضایی و با روش علمی به تبیین تغییر و تحولات رخ داده طی 23 سال گذشته در سازمان فضایی ناحیه‌ی روستایی زبرخان شهرستان نیشابور می‌پردازد. جامعه آماری تحقیق، شامل 29 سکونتگاه شهری و روستایی واقع در دهستان زبرخان شهرستان نیشابور است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی تحقیق، دهستان زبرخان شهرستان نیشابور است. بخش زبرخان شامل سه دهستان است که دهستان زبرخان به عنوان پرجمعیت‌ترین دهستان شناخته می‌شود.یافته‌ها و بحث: یافته‌ها نشان داد که عدم توزیع مناسب خدمات و نبود تعادل فضایی سبب‌ساز افزایش جابه‌جایی و حرکت بین سکونتگاه‌های انسانی در سطح دهستان شده است. از این‌رو سه سکونتگاه قدمگاه، باغشن و درود با رتبه‌های اول تا سوم به مکان‌های اصلی تردد درون ناحیه-ای تبدیل شده‌اند.نتایج: نتایج حاصل از تحلیل جریان‌ها بیانگر آن است که الگوی جریان‌ها به صورت روابط یکسویه است و پیوندهای مکمل، دوسویه و هم‌افزا شکل نگرفته است. این الگو مطابق با نظریه قطب رشد با حاکمیت شهرهاست و هنوز با الگوی شبکه منطقه‌ای فاصله زیادی دارد. به طور کلی می‌توان اینگونه عنوان کرد که سازمان فضایی دهستان زبرخان فاقد تعادل فضایی است که با ایجاد تعادل در توزیع امکانات و خدمات می‌توان به توسعه متعادل و پایدار و سازمان فضایی بهینه دست یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

32 - تحلیل جغرافیایی نقش درآمد و سطح دسترسی به منابع و خدمات در شکل‌گیری رفتار روستائیان در محیط در مناطق روستایی (مطالعه موردی: شهرستان تالش)
مسعود یحیی زاده تیمور آمار عیسی پوررمضان بهمن رمضانی

20.1001.1.25385968.1400.16.2.15.0

مقدمه: سطح توانمندی و دسترسی به منابع، امکانات و خدمات از جمله عواملی است که در رفتار روستائیان در محیط موثر است.هدف پژوهش: هدف از این پژوهش مقایسه چهار ناحیه ارتفاعی روستاهای شهرستان تالش از نظر تاثیرات رفتاری بر محیط می باشد.روش شناسی تحقیق : روش تحقیق مقاله حاضر پیما چکیده کامل

مقدمه: سطح توانمندی و دسترسی به منابع، امکانات و خدمات از جمله عواملی است که در رفتار روستائیان در محیط موثر است.هدف پژوهش: هدف از این پژوهش مقایسه چهار ناحیه ارتفاعی روستاهای شهرستان تالش از نظر تاثیرات رفتاری بر محیط می باشد.روش شناسی تحقیق : روش تحقیق مقاله حاضر پیمایشی و کتابخانه ای بوده و جامعه آماری تحقیق شامل سکونتگاه های روستایی چهار ناحیه ساحلی، جلگه، کوهپایه و کوهستان در شهرستان تالش از توابع استان گیلان است. تعداد 386 پرسشنامه که از روش آلفای کرونباخ با پایایی 78/0 ارزیابی گردید در نواحی مطالعاتی تکمیل و داده های حاصل از آن برای توصیف در نرم افزاز آماری SPSS بررسی و تحلیل شده است.قلمرو جغرافیایی تحقیق: روستاهای نواحی ساحلی، جلگه ای، کوهپایه ای و کوهستانی شهرستان تالش در استان گیلان.یافته ها و بحث: یافته ها نشان می دهد، روستاهای ناحیه جلگه ای از حیث دسترسی به خدمات و درآمد وضعیت بهتری نسبت به سایر نواحی دارند. نکته قابل توجه در این است که طی مطالعات انجام گرفته و بررسی های میدانی میزان آلودگی، تخریب محیط، تغییرات غیرمجاز برای ساخت مساکن و اثرات منفی بر تغییر محیط اندک است. نتایج: در سنجش نگرش های روستائیان از دو رویکرد مثبت و منفی نسبت به محیط پیرامون متاسفانه نگرش مثبت نسبت به نگرش منفی درنواحی مطالعاتی سطح پایین تری دارد و این وضعیت در شکل گیری رفتار نامطلوب نسبت به محیط پیرامون از جمله تخریب و بهره برداری نامناسب از منابع در کنار میل رو به افزون کسب درآمد بیشتر می تواند به روند رابطه نادرست انسان و محیط تاثیر گذارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

33 - بررسی و اولویت‌بندی متغیر‌های تأثیرگذار بازاریابی در جذب گردشگران مطالعه موردی: روستا‌های بخش مرکزی شهرستان کاشمر
خدیجه بوزر جمهری علی واعظ طبسی

20.1001.1.25385968.1400.16.2.2.7

کشور از این صنعت، نیازمند توسعه زیرساخت‌های مناسب و تبلیغات و بازاریابی مطلوب است.هدف پژوهش: هدف پژوهش حاضر بررسی و اولویت‌بندی عوامل و متغیر‌های تأثیرگذار بازاریابی بر جذب گردشگران روستا‌های بخش مرکزی شهرستان کاشمر است و پنج روستایی که دارای بیشترین جاذبه هستند برای ای چکیده کامل

کشور از این صنعت، نیازمند توسعه زیرساخت‌های مناسب و تبلیغات و بازاریابی مطلوب است.هدف پژوهش: هدف پژوهش حاضر بررسی و اولویت‌بندی عوامل و متغیر‌های تأثیرگذار بازاریابی بر جذب گردشگران روستا‌های بخش مرکزی شهرستان کاشمر است و پنج روستایی که دارای بیشترین جاذبه هستند برای این انجام این تحقیق انتخاب شدند.روش‌شناسی تحقیق: روش تحقیق توصیفی و تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی است. جهت تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از نرم‌افزارهای spss و Expert Choice استفاده شد و برای سنجش و اولویت‌بندی عوامل تأثیرگذار بازاریابی، از نظرات 16 متخصص حوزه گردشگری و کارشناسان اداره میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان بهره‌گیری گردید. همچنین با تعداد 150 نفر از گردشگران در دسترس هنگام بازدید از اماکن گردشگری پنج روستا‌ی منتخب ( فروتقه، زنده جان، جردوی، کسرینه و قوژد)، مصاحبه و نسبت به تکمیل پرسشنامه محقق ساخته، اقدام شد.یافته ها و بحث: نتایج نشان داد که در بین عوامل تأثیرگذار بر جذب گردشگران روستایی، به ترتیب تبلیغات و بازاریابی با وزن 209/0 و موقعیت مکانی با وزن 074/0، بالاترین و پایین‌ترین عوامل هستند.نتایج: نتایج آزمون T تک نمونه‌ای نشان داد، میانگین تمامی متغیر‌ها بالاتر از حد میانه نظری3 است که نشان‌دهنده تأثیر بالای متغیر‌ها در جذب گردشگران است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

34 - واکاوی عوامل موثر بر پایداری مدیریت توسعه‌ی روستایی با تأکید بر عملکرد دهیاران(مطالعه‌ی موردی: دهیاری‌های بخش شاندرمن)
لیلا صیاد بیدهندی یاسر قلی پور محمد اسکندری

20.1001.1.25385968.1402.18.1.16.3

نظام مدیریت روستایی در ایران با مشکلاتی چون نگرش بخشی در برنامه‌ریزی و توزیع منابع، حاکمیت فن‌سالارانه و دولت‌ محور، نسبت پایین بهره‌وری بخش کشاورزی، وضعیت نامطلوب آموزش روستائیان و مشارکت پایین در برنامه‌ریزی توسعه‌ی روستایی رو‌به‌رو است. از سویی دهیاری‌ها به عنوان نها چکیده کامل

نظام مدیریت روستایی در ایران با مشکلاتی چون نگرش بخشی در برنامه‌ریزی و توزیع منابع، حاکمیت فن‌سالارانه و دولت‌ محور، نسبت پایین بهره‌وری بخش کشاورزی، وضعیت نامطلوب آموزش روستائیان و مشارکت پایین در برنامه‌ریزی توسعه‌ی روستایی رو‌به‌رو است. از سویی دهیاری‌ها به عنوان نهاد نوپا و به عنوان مدیریت نوین روستایی و مدیران اجرایی در سطح روستا مطرح هستند. پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل موثر بر پایداری مدیریت توسعه‌ی روستایی با توجه به عملکرد دهیاران بخش شاندرمن انجام شده است و در پی پاسخ به این سوال است: عملکرد دهیاران با توجه به کدام عوامل، بر پایداری مدیریت توسعه‌ی روستایی تأثیرگذار است؟ تحقیق حاضر از لحاظ هدف کاربردی-توسعه‌ای و در ردیف تحقیقات کیفی قرار دارد. جامعه‌ی آماری در مرحله‌ی کیفی، شامل جمعی از کارشناسان و اساتید دانشگاه است که ابتدا به روش هدفمند و به صورت گلوله‌برفی انتخاب شده‌اند. سپس به روش دلفی در دو مرحله و با مصاحبه‌ی نیمه‌ساختاریافته، داده‌ها گردآوری شد. داده‌های مصاحبه در سه مرحله‌ی کدگذاری باز، محوری و گزینشی مورد تحلیل قرار گرفتند تا مفاهیم و مقوله‌هاطبقه‌بندی گردند. یافته‌ها نشان می‌دهد که عملکرد دهیاران در قالب 7 شاخص کلی در مدیریت پایدار توسعه‌ی روستایی موثر است. شاخص زیست محیطی، شاخص اجتماعی-فرهنگی، شاخص اقتصادی، شاخص برنامه‌ریزی، شاخص نهادی- سازمانی، شاخص اداری و شاخص کالبدی که طی فرایند کدگذاریِ محوری، استخراج و ارتباط آنها به وسیله‌ی کدگذاری انتخابی (گزینشی) با مدیریت پایدار توسعه‌ی روستایی مورد سنجش قرار گرفت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

35 - تبیین راهبردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه پایدار نواحی روستایی،مطالعه موردی: استان زنجان
مهدی فخربین سبحانی نصرالله مولائی هشجین عیسی پوررمضان یوسف زین العابدین

20.1001.1.25385968.1400.16.2.12.7

مقدمه: امروزه تغییرات سریع محیطی، سازمانی و فناوری، محیط رقابتی پیچیده ای را برای سازمان ها ایجاد کرده است و از سویی با تحقق بهره وری در راستای توسعه پایدار، زندگی افراد جامعه از جهت کمی و کیفی ارتقا پیدا می کند.هدف پژوهش: بررسی و ارائه راهبردهای فناوری اطلاعات در توسعه چکیده کامل

مقدمه: امروزه تغییرات سریع محیطی، سازمانی و فناوری، محیط رقابتی پیچیده ای را برای سازمان ها ایجاد کرده است و از سویی با تحقق بهره وری در راستای توسعه پایدار، زندگی افراد جامعه از جهت کمی و کیفی ارتقا پیدا می کند.هدف پژوهش: بررسی و ارائه راهبردهای فناوری اطلاعات در توسعه پایدار نواحی روستایی استان زنجان.روش شناسی تحقیق: تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش شناسی توصیفی- تحلیلی می‌باشد. روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای و میدانی است. با توجه به تعداد بالای خانوارها در روستاها با استفاده از فرمول کوکران تعداد 360 خانوار به عنوان حجم نمونه تحقیق انتخاب شدند. جهت تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است.قلمروجغرافیایی پژوهش: جامعه آماری تحقیق حاضر خانوارهای روستاهای دارای دفاتر ICT هفت شهرستان استان زنجان می‌باشد. براین اساس استان زنجان در سال 1394 دارای 226 روستای دارای دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات بوده است. به منظور مطالعه دقیق، 10 درصد روستاها که شامل 22 روستا می‌شود به عنوان روستاهای مورد مطالعه تحقیق انتخاب شدند.یافته ها و بحث: مجموعه فرصتها و تهدیدهای موجود و موثر در این ناحیه از لحاظ فناوری اطلاعات و ارتباطات در غالب ابعاد توسعه روستایی(اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی، اکولوژیکی و نهادی) مورد توجه و بررسی قرار گرفته اند.نتایج: در مجموع تعداد 20 نقطه قوت و فرصت به عنوان مزیت ها و تعداد 20 نقطه ضعف و تهدید به عنوان محدودیت های پیش روی قابل شناسایی است. شاخص مسئولیت پذیری روستائیان در نوجوانی و جوانی دارای بالاترین نمره می باشد. شاخص عدم حضور مروجان جهت آموزش فناوری اطلاعات و ارتباطات و پائین بودن استفاده اهالی روستا از فناوری های نوین دارای بالاترین نمره می باشد. شاخص تمایل خریداران جهت آشنایی با محصولات روستا دارای بالاترین نمره می باشد. ضعف جایگاه بخشداری ها جهت حمایت از فعالیت های شورای اسلامی و دهیاری ها مرتبط با فناوری اطلاعات و ارتباطات بالاترین نمره نهایی تهدید را دارا می باشد. با توجه به اینکه نمره نهایی نقاط قوت و ضعف و نمره نهایی فرصت ها و تهدیدات معادل، جهت استراتژیک توسعه فناوری ارتباطات و اطلاعات بیانگر انتخاب استراتژی رقابتی می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

36 - تحلیل اثرگذاری تغییرات سبک زندگی بر الگوی مسکن روستایی مورد مطالعه: روستای کندوان
سهیلا باختر الناز ابی زاده

20.1001.1.25385968.1401.17.2.6.8

گسترش و نفوذ رسانه‌ها به مناطق روستایی و تکنولوژی‌های نوین، در کنار بسیاری از عوامل دیگر از جمله عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، سبک زندگی در مناطق روستایی را تحت تأثیر قرار داده است و این تغییرات، فضای کالبدی مناطق روستایی، به ویژه مسکن روستایی را دچار تحولات نموده اس چکیده کامل

گسترش و نفوذ رسانه‌ها به مناطق روستایی و تکنولوژی‌های نوین، در کنار بسیاری از عوامل دیگر از جمله عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، سبک زندگی در مناطق روستایی را تحت تأثیر قرار داده است و این تغییرات، فضای کالبدی مناطق روستایی، به ویژه مسکن روستایی را دچار تحولات نموده است. با توجه به اهمیت موضوع پژوهش حاضر در راستای بررسی تغییرات سبک زندگی بر الگوی مسکن در روستای کندوان انجام شده است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری 151 سرپرست خانوار روستایی است که به صورت تمام شماری انجام شد. جهت تحلیل موضوع در بخش تغییرات سبک زندگی از 3 شاخص در قالب50 نماگر و در بخش الگوی مسکن از 4 شاخص در قالب 24 نماگر بر اساس مطالعات سایر پژوهشگران به صورت تلفیقی بهره گرفته شد. روایی صوری پرسشنامه توسط پانل متخصصان و صاحب‌نظران این حیطه مورد تأیید قرار گرفت. برای تعیین پایایی تعداد 30 پرسشنامه به صورت پیش آزمون در منطقه توزیع گردید و ضریب پایایی برای کل پرسشنامه 95/0 بدست آمد. نتایج حاصل از یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد بین سبک زندگی و الگوی مسکن رابطه مثبت و معنی‌دار وجود دارد. نتایج یافته‌ها بر اساس ضریب رگرسیون بیانگر این است که متغیر سبک زندگی، 932/0 از کل واریانس الگوی مسکن را تبیین می‌کند و به هر میزان سبک زندگی دچار تغییرات بیشتری گردد، الگوی مسکن در مناطق روستایی دچار تغییرات بیشتری می‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

37 - شناسایی عوامل موثر بر الگوی توسعه گردشگری روستایی (مورد مطالعه: شهرستان ماسال)
افشین عسکری زادماسوله تیمور آمار بهمن رمضانی گورابی

20.1001.1.25385968.1402.18.4.1.4

مقدمه: بسیاری از برنامه ریزان توسعه از فعالیت گردشگری روستایی به عنوان یکی از ارکان اصلی توسعه پایدار یاد می&lrm;کنند و در این راستا می&lrm;کوشند، با شناسایی مزیت&lrm;ها و محدودیت&lrm;های روستایی و امکان&lrm;سنجی فعالیت گردشگری در این نواحی و نیز برنامه ریزی اصولی، نقش چکیده کامل

مقدمه: بسیاری از برنامه ریزان توسعه از فعالیت گردشگری روستایی به عنوان یکی از ارکان اصلی توسعه پایدار یاد می&lrm;کنند و در این راستا می&lrm;کوشند، با شناسایی مزیت&lrm;ها و محدودیت&lrm;های روستایی و امکان&lrm;سنجی فعالیت گردشگری در این نواحی و نیز برنامه ریزی اصولی، نقش موثری در تنوع بخشی به اقتصاد روستایی برعهده گیرند.هدف: هدف از انجام این پژوهش، شناسایی عوامل موثر بر توسعه الگوی گردشگری نواحی روستایی شهرستان ماسال می&lrm;باشد.روش‌شناسی تحقیق: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و دارای ماهیت اکتشافی از نوع کیفی-کمّی می&lrm;باشد. جامعه آماری پژوهش شامل دهیاران و کارشناسان شورای اسلامی روستاهای هدف گردشگری شهرستان ماسال می&lrm;باشد که به صورت هدفمند انتخاب شدند. برای جمع&lrm;آوری داده&lrm; ها، از مصاحبه&lrm; های عمیق به صورت سوال&lrm;های باز و سپس ساخت پرسشنامه محقق ساخته، استفاده گردید. در روش تجزیه و تحلیل داده&lrm; ها نیز از روش کدگذاری، روش آماری توصیفی شامل میانگین، انحراف استاندارد و روش آماری استنباطی شامل آزمون فریدمن و تحلیل مسیر بارهای عاملی با استفاده از نرم افزار SPSS و AMOS استفاده گردید.قلمرو جغرافیایی پژوهش: محدوده مطالعاتی در پژوهش حاضر، شهرستان ماسال می&lrm;باشد.یافته ها: یافته ها نشان داد، جاذبه&lrm; های طبیعی نواحی روستایی شهرستان ماسال با ضریب مسیر 89/0 نسبت به سایر عوامل اثر مستقیم و بسیار مهمی در الگوی گردشگری روستایی شهرستان ماسال دارد.نتایج: نتایج نشان داد که الگوهای اصلی گردشگری در نواحی روستایی شهرستان ماسال شامل اکوتوریسم، گردشگری تاریخی و گردشگری مذهبی می&lrm;باشد. که از جمله عوامل تاثیرگذار در این زمینه موقعیت جغرافیایی و اقلیم روستاها، قابلیت و محدودیت&lrm;های روستا به صورت مستقیم و منافع گردشگری، اثرات مثبت و منفی اقتصادی و اجتماعی و اقدامات مسئولان در جهت توسعه گردشگری به طور غیرمستقیم بر الگوی گردشگری روستایی این نواحی اثرگذار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

38 - سطح بندی روستاها بر اساس شاخص های زیست پذیری (مطالعه موردی: سکونتگاههای روستایی شهرستان صومعه سرا)
نسرین نیکدل رفعت شهماری اردجانی سیده صدیقه حسنی مهر حسین اصغری

20.1001.1.25385968.1402.18.1.12.9

مقدمه: امروزه بهبود زیست پذیری در روستاها و شهرها، یکی از اهداف اصلی برنامه ریزان در هر کشور است.برای این منظور در درجه اول باید شناخت دقیق و همه جانبه ای از زیست پذیری و شاخص های آن به عمل آید تا بتوان بر اساس آن روستاها را سطح بندی و پس از آن جهت ارتقاء آنها برنامه ری چکیده کامل

مقدمه: امروزه بهبود زیست پذیری در روستاها و شهرها، یکی از اهداف اصلی برنامه ریزان در هر کشور است.برای این منظور در درجه اول باید شناخت دقیق و همه جانبه ای از زیست پذیری و شاخص های آن به عمل آید تا بتوان بر اساس آن روستاها را سطح بندی و پس از آن جهت ارتقاء آنها برنامه ریزی نمود. هدف پژوهش: هدف پژوهش حاضر سطح بندی روستاهای شهرستان صومعه سرا بر اساس شاخص های زیست پذیری است.روش شناسی تحقیق: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش شناسی توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق 22790 خانوار روستاهای شهرستان صومعه سرا است. برای دستیابی به هدف پژوهش، از منابع کتابخانه ای و مطالعات میدانی مبتنی بر توزیع پرسش‌نامه و مصاحبه با 377 نفر از سرپرستان خانوارهای ساکن در روستاهای نمونه(20 روستای منتخب به روش نمونه گیری طبقه ای و به طور تصادفی ساده) بهره گرفته شد. برای تحلیل اطلاعات از روش آماری Tو تحلیل رگرسیون و روش تصمیم گیری کوپراس استفاده شده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی پژوهش، سکونتگاههای روستایی شهرستان صومعه سرا است. یافته ها و بحث: یافته های حاصل از آزمون T تک نمونه ای نشان می دهد که از میان 24 شاخص مورد بررسی تعداد 8 شاخص بالاتر از حد میانه نظری 3 است که نشان دهنده وضعیت زیست پذیری بالاتر از متوسط در این شاخص ها می باشد. بر اساس یافته های رگرسیون اگرچه فاصله از مرکز شهر صومعه سرا نمی تواند زیست پذیری روستاهای شهرستان صومعه سرا را تبیین نماید اما فاصله از مرکز استان(شهر رشت) به میزان 534/0- تغییرات در میزان زیست پذیری روستاهای شهرستان صومعه سرا را تبیین می نماید. همچنین نتایج کوپراس نشان می دهد که سطح بندی روستاهای مورد مطالعه از قاعده مشخصی پیروی نمی نماید به طوری که روستای هندخاله (با فاصله 19) و روستای چکور (با فاصله 5/13)کیلومتر از مرکز شهر صومعه سرا به ترتیب در سطوح خیلی مطلوب و خیلی نامطلوب از نظر زیست پذیری قرار دارند.نتایج: نتایج پژوهش نشان می دهد که زیست پذیری روستاهای شهرستان صومعه سرا بر اساس شاخص های مورد بررسی در یک سطح قرار ندارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

39 - تحلیل کار آفرینی در مناطق روستایی با رویکرد اقتصاد مقاومتی با تاکید بر نقش بسیج سازندگی در ناحیه مرکزی گیلان
فهیمه زحمتکش تیمور آمار

20.1001.1.25385968.1401.17.1.8.8

چکیده : هدف این مقاله به بررسی کار آفرینی در مناطق روستایی با رویکرد اقتصاد مقاومتی با تاکید بر نقش بسیج سازندگی در ناحیه مرکزی گیلان پرداخته‌است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات به‌صورت اسنادی و میدانی است. جامعه آماری تحقیق کارآفرینان تحت حمایت بسیج در ر چکیده کامل

چکیده : هدف این مقاله به بررسی کار آفرینی در مناطق روستایی با رویکرد اقتصاد مقاومتی با تاکید بر نقش بسیج سازندگی در ناحیه مرکزی گیلان پرداخته‌است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات به‌صورت اسنادی و میدانی است. جامعه آماری تحقیق کارآفرینان تحت حمایت بسیج در روستاهای شهرستان‌های رشت، انزلی و رودبار می‌باشند. جامعه نمونه در بخش کوهستانی برطبق جدول مورگان در روستاهای جلگه‌ای 200 و در روستاهای کوهستانی 70 کارآفرین می‌باشند. نتایج بررسی در مناطق جلگه، کارآفرینی تفاوت‌هایی را با مناطق کوهستانی دارد؛ بطوریکه تنوع فعالیت‌ها در این بخش بیشتر است. وجود بازارهایی مانند رشت و منطقه آزاد موجب رواج تولید پوشاک و خیاطی توسط روستائیان شده یکی دیگر از فعالیت‌هایی که در مناطق روستایی بخش جلگه وجود دارد صنایع دستی حصیری بافی می‌باشد که مواد اولیه آن نوعی گیاه است که در این منطقه می‌روید. این فعالیت مورد توجه بسیاری از روستائیان بوده و با توجه به آنکه مواد آن در محیط یافت می‌شود مورد استقبال و دارای سود آوری بوده است. در واقع بسیج با تلاش و کوشش خود در بخش جلگه‌ای شهرستان‌های رشت و انزلی 69 درصد و در بخش کوهستانی 72 درصد از کارآفرینان را تحت حمایت قرار داده‌است. باتوجه به نوع فعالیت‌ها در بخش کوهستانی 90 درصد از فعالیت‌ها به کشاورزی و 10 درصد به خدمات و در بخش جلگه‌ای نیز 30 درصد به فعالیت‌های کشاورزی، 22/5 درصد به خدمات و 47/5 درصد به صنعت اختصاص یافته است.ب پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

40 - ارزیابی اثرت اجرای طرح هادی در توسعه کالبدی روستاها از دیدگاه روستاییان (مورد مطالعه: شهرستان رباط‌کریم - استان تهران)
وحید ریاحی سمیه عزیزی

20.1001.1.25385968.1400.16.4.6.5

مقدمه: تهیه و اجرای طرح هادی روستایی به منظور توسعه فیزیکی روستاهای ایران اجرا شده است. ارزیابی اثرات کالبدی اجرای طرح‌ها موضوع مهمی است که می‌تواند از یک‌سو پیامدهای اجرای طرح را در روستاها مشخص کند و از سوی دیگر با شناسایی قوت‌ها و ضعف‌های موجود، اطلاعات لازم را برای چکیده کامل

مقدمه: تهیه و اجرای طرح هادی روستایی به منظور توسعه فیزیکی روستاهای ایران اجرا شده است. ارزیابی اثرات کالبدی اجرای طرح‌ها موضوع مهمی است که می‌تواند از یک‌سو پیامدهای اجرای طرح را در روستاها مشخص کند و از سوی دیگر با شناسایی قوت‌ها و ضعف‌های موجود، اطلاعات لازم را برای مدیریت بهتر طرح‌ها فراهم نماید. هدف: پژوهش حاضر با هدف ارزیابی اثرات کالبدی اجرای طرح هادی در شهرستان رباط‌کریم تهیه شده است. روش شناسی و تحقیق: این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی بوده که به منظور پیشبرد آن از دو روش اسنادی و پیمایشی استفاده شده است. در روش اسنادی به مطالعه و بررسی کتب، مجلات و دیگر اسناد مرتبط با موضوع پژوهش پرداخته شده و در روش پیمایشی از تکنیک پرسش‌نامه برای جمع‌آوری اطلاعات استفاده شده است. سپس در محیط‌های نرم‌افزار آماری Excel و SpssWin23، از آزمون t تک نمونه‌ای جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها استفاده گردید. جامعه آماری شامل 13 روستا از دو دهستان منجیل آباد و وهن آباد هستند که نزدیک به بیش از یک دهه طرح هادی در آن‌ها به اجرا درآمده است. تعداد حجم نمونه با روش نمونه‌گیری کوکران 270 خانوار بوده که به صورت نمونه‌گیری تصادفی مورد پرسش‌گری قرار گرفتند. قلمرو جغرافیایی پژوهش: شهرستان رباط‌کریم در جنوب غربی استان تهران، با مساحتی معادل 549 کیلومترمربع از شمال به شهرستان‌های شهریار و کرج، از شرق و جنوب به شهرستان‌های ری و اسلامشهر و از غرب به شهرستان‌های ساوه محدود است. یافته ها و بحث: یافته‌های مطالعه بر اساس نتایج به دست آمده از آزمون t تک نمونه‌ای نشان می‌دهد، اجرای طرح هادی در روستاهای مورد مطالعه به ترتیب بهترین عملکرد را در متغیرهای مسکن (83/3)، توزیع خدمات (77/3)، شبکه معابر (67/3) و زیست‌محیطی (30/3) داشته است. نتایج: بنابراین اجرای طرح هادی در محدوده مورد مطالعه به طور نسبی عملکرد موفقیت‌آمیز و تأثیرات مثبت و معناداری را بر بعد کالبدی داشته است. اما میزان تأثیرات کالبدی طرح در هر یک از متغیرها و مؤلفه‌های کالبدی با یکدیگر تفاوت دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

41 - بررسی تأثیر ابعاد هوش فرهنگی بر عملکرد وظیفه‌ای دهیاران (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان مشهد)
سحر احمدزاده علی اکبر عنابستانی حمید شایان

20.1001.1.25385968.1400.16.3.2.9

مقدمه: امروزه مدیریت در روستاهای مختلف به‌ویژه روستاهای دارای تنوع قومی، مذهبی، زبانی و به‌خصوص روستاهای حاشیه کلان‌شهرها به دلیل حجم گسترده مهاجرین یک چالش چند فرهنگی است.هدف پژوهش: هوش فرهنگی به مدیران روستایی در درک مخاطبان مختلف، مدیریت تیم‌های متنوع، به‌کارگیری است چکیده کامل

مقدمه: امروزه مدیریت در روستاهای مختلف به‌ویژه روستاهای دارای تنوع قومی، مذهبی، زبانی و به‌خصوص روستاهای حاشیه کلان‌شهرها به دلیل حجم گسترده مهاجرین یک چالش چند فرهنگی است.هدف پژوهش: هوش فرهنگی به مدیران روستایی در درک مخاطبان مختلف، مدیریت تیم‌های متنوع، به‌کارگیری استعدادهای میان فرهنگی و سازگاری با شبکه‌های رهبری کمک می‌کند. در این پژوهش تلاش شد تا میزان اثرگذاری هوش فرهنگی بر عملکرد وظیفه‌ای دهیاران در نواحی روستایی موردبررسی قرار گیرد. روش شناسی تحقیق: روش تحقیق در این مطالعه توصیفی- تحلیلی است که بخش عمده‌ای از داده‌های آن بر اساس مطالعات میدانی از سطح منطقه جمع‌آوری‌شده است. جامعه آماری تحقیق شامل 24 روستای نمونه با جمعیت 86856 نفر در قالب 23997 خانوار است که حجم نمونه 227 نفر با روش کوکران تعیین و به روش نمونه‌گیری تصادفی سیستماتیک از بین روستاییان انتخاب‌شده است. به این حجم نمونه تعداد 24 پرسشنامه مربوط به دهیاران، 24 پرسشنامه مربوط به اعضای شورای اسلامی روستاها و 24 پرسشنامه مربوط به کارشناسان بخشداری را افزوده، درنهایت 299 پرسشنامه تکمیل‌شده است.قلمروجغرافیایی پژوهش: محدوده مورد مطالعه در این تحقیق روستاهای شهرستان مشهد است که در سال 1395 دارای دهیاری بوده‌اند و به دلیل ماهیت موضوع تحقیق، 24 روستاهای دارای بیشترین تنوع فرهنگی از میان روستاهای شهرستان مشهد به‌عنوان روستاهای نمونه انتخاب شدند.یافته ها و بحث : یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که به‌طورکلی هوش فرهنگی بر عملکرد وظیفه‌ای دهیاران با ضریب تعیین 1976/0 تأثیر مثبت و مستقیم دارد. از میان ابعاد هوش فرهنگی نیز بعد فراشناختی با ضریب 3247/0 بیشترین تأثیر مثبت و معنادار را بر عملکرد وظیفه‌ای دهیاران داشته است و پس‌ازآن به ترتیب ابعاد رفتاری، شناختی و انگیزشی هوش فرهنگی بر عملکرد وظیفه‌ای دهیاران مؤثر بوده‌اند.نتایج: نتایج نشان می دهد رابطه مثبت و مستقیمی ‌بین کلیه ابعاد هوش فرهنگی دهیاران و عملکرد وظیفه‌ای آنان وجود دارد. به عبارتی دهیارانی که نسبت به دیگران نمره هوش فرهنگی بالاتری را کسب کرده اند، توانسته اند عملکرد وظیفه ای بالاتری را نیز از خود نشان دهند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

42 - تبیین نقش گردشگری در پایداری کالبدی و نهادی روستاها (شهرستان آمل- استان مازندران)
مریم گازا نصرالله مولائی هشجین عیسی پوررمضان محمد رضا افشاری آزاد

20.1001.1.25385968.1400.16.3.9.6

مقدمه: گسترش گردشگری از پدیده های مهم امروزاست، درواقع در شرایط کنونی میعادگاه گردشگران از شهرهای بزرگ و تاریخی به‌سوی فضاهای روستایی و طبیعی تغییر ماهیت داده که این امر به‌نوبه‌ی خود در زمینه توسعه نواحی روستایی تأثیر به سزایی گذاشته است. هدف: آنچه در پژوهش حاضر به‌عنو چکیده کامل

مقدمه: گسترش گردشگری از پدیده های مهم امروزاست، درواقع در شرایط کنونی میعادگاه گردشگران از شهرهای بزرگ و تاریخی به‌سوی فضاهای روستایی و طبیعی تغییر ماهیت داده که این امر به‌نوبه‌ی خود در زمینه توسعه نواحی روستایی تأثیر به سزایی گذاشته است. هدف: آنچه در پژوهش حاضر به‌عنوان هدف اصلی در نظر گرفته شد، تعیین نقش گردشگری در پایداری کالبدی و نهادی روستاها می باشد.روش‌شناسی تحقیق: این پژوهش از نظر هدف تحقیق کاربردی؛ از لحاظ ماهیت توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری داده‌ها نیز به‌صورت کتابخانه‌ای و میدانی است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران، 365 خانوار برآورد شده است. اعتبار سنجی روایی و پایایی پرسشنامه از طریق نظرات اساتید جغرافیا و برنامه ریزی روستایی با استفاده از نرم‌افزار SPSS با محاسبه آلفای کرونباخ در گویه های بهبود زیرساخت و بهبود کیفیت دسترسی به خدمات مورد تأیید قرار گرفت. برای تجزیه ‌و تحلیل داده ها از آزمون آماری پیرسون استفاده‌شده است. قلمرو جغرافیایی پژوهش: 85 روستای برخوردار از منابع و جاذبه های گردشگری شهرستان آمل استان مازندران مورد هدف قرار داده است. نتیجه گیری: نتایج تحلیل به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که بهبود زیرساخت و بهبود کیفیت دسترسی به خدمات در روستا، مرتبط با توسعه پایدار روستایی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

43 - شناسایی عوامل موثر برتوسعه کسب‌وکارهای زنجیره‌ای روستایی (مطالعه موردی: روستا‌های منتخب شهرستان کاشان)
زهرا سادات موسوی ابوتراب علیرضایی اشرف شاه منصوری امیررضا علیزاده مجد

20.1001.1.25385968.1400.16.3.14.1

خبرگان و متخصصان کسب‌وکار براین باور هستند که ساختن و حفظ یک برند قدرتمند کارآفرینانه جهت رشد، دوام و ماندگاری یک کسب‌وکار در محیط‌های رقابتی و پیچیده امروزی از اهمیتی فوق‌العاده حیاتی برخوردار است. این پژوهش ازلحاظ هدف، کاربردی و ازلحاظ شیوه گردآوری داده‌ها، آمیخته اکت چکیده کامل

خبرگان و متخصصان کسب‌وکار براین باور هستند که ساختن و حفظ یک برند قدرتمند کارآفرینانه جهت رشد، دوام و ماندگاری یک کسب‌وکار در محیط‌های رقابتی و پیچیده امروزی از اهمیتی فوق‌العاده حیاتی برخوردار است. این پژوهش ازلحاظ هدف، کاربردی و ازلحاظ شیوه گردآوری داده‌ها، آمیخته اکتشافیمی‌باشد. در بخش کیفی از مصاحبه نیمه ساختاریافته، گروه کانونی و گروه‌بندی خبرگان و در بخش کمی از معادلات ساختاری و از نرم افزار PLS استفاده شد. براین اساس ابتدا مؤلفه‌های کسب وکارهای روستایی شناسایی شد و تحت عنوان مدلی پیشنهاد گردید. به منظور بررسی پایایی مدل اندازه‌گیری پژوهش، به بررسی ضرایب بارهای عاملی، ضرایب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی، روایی همگرا و روایی واگرا استفاده شد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که مدل پیشنهادی دارای ۴ بعد محرک بازاری، بستر سکونتگاهی، بافتار و کارآفرینی می باشد. بر اساس پژوهش حاضر می‌توان گفت که به‌منظور شناسایی عوامل موثر توسعه کسب و کار زنجیره ای روستایی لازم است هر کسب و کار پس از شناخت وضع موجود خود، بر اساس ابعاد، مؤلفه‌ها و شاخص‌های مدل حاضر اقدام به برنامه‌ریزی استراتژیک در تمام سطوح خود نماید و با توسعه ساختار حمایتی، به تقویت ارتباط بهینه با ذینفعان به‌خصوص صنعت با در نظر گیری نقش سکونتگاه ها بپردازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

44 - تببین نقش مشارکت در مدیریت روستایی با رویکرد حکمروایی خوب در روستاهای شهرستان صومعه سرا
ناصر مسرورنژاد نصراله مولائی هشجین عیسی پوررمضان محمد باسط قریشی

حکمروایی خوب روستایی به عنوان اثر بخش‌ترین، کم هزینه ترین و پایدارترین شیوه اعمال مدیریت روستایی بوده که محوریت این رهیافت در مدیریت روستایی بر مبنای توسعه مردم سالار و برابر خواهانه برای تأثیرگذاری تمامی نیروهای دارای نفع و نفوذ در اداره امور روستاها و همچنین پاسخگویی چکیده کامل

حکمروایی خوب روستایی به عنوان اثر بخش‌ترین، کم هزینه ترین و پایدارترین شیوه اعمال مدیریت روستایی بوده که محوریت این رهیافت در مدیریت روستایی بر مبنای توسعه مردم سالار و برابر خواهانه برای تأثیرگذاری تمامی نیروهای دارای نفع و نفوذ در اداره امور روستاها و همچنین پاسخگویی به تمام نیازهای این گروه‌ها است. از این رو در این پژوهش به بررسی رابطه بین مشارکت روستاییان در مدیریت و حکمروایی خوب روستایی و بهبود مدیریت و حکمروایی روستایی در شهرستان صومعه سرا پرداخته شده است. برای این منظور در مطالعات کتابخانه ای و میدانی با ابزار مصاحبه، مشاهده، پرسشنامه داده های تحقیق جمع آوری شد و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS داده ها مورد تحلیل قرار گرفت. پس از مشخص شدن نرمال بودن داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و آزمون نمونه زوجی t برای تحلیل داده ها استفاده شد. با توجه به میزان خطای رابطه کمتر از 05/0 و از آنجایی که ضریب تعیین رابطه در این تحقیق95 درصد در نظر گرفته شده بود نتایج وجود رابطه معنادار بین مشارکت روستاییان در مدیریت وحکمروایی خوب روستایی و بهبود مدیریت وحکمروایی روستایی را نشان داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

45 - مطالعه و تحلیل اثرات سرمایه روان‌شناختی در بهبود احساس امنیت اجتماعی روستاییان شهرستان اردبیل
وکیل حیدری ساربان

20.1001.1.25385968.1400.16.4.10.9

هدف: هدف این مقاله مطالعه و تحلیل اثرات سرمایه روان‌شناختی بر بهبود احساس امنیت اجتماعی مناطق روستایی شهرستان اردبیل می‌باشد. روش شناسی تحقیق: این تحقیق از نوع کاربردی و به روش تحلیلی-تبیینی است که با استفاده از روش پیمایش انجام شده است. برای جمع‌آوری اطلاعات از طریق پ چکیده کامل

هدف: هدف این مقاله مطالعه و تحلیل اثرات سرمایه روان‌شناختی بر بهبود احساس امنیت اجتماعی مناطق روستایی شهرستان اردبیل می‌باشد. روش شناسی تحقیق: این تحقیق از نوع کاربردی و به روش تحلیلی-تبیینی است که با استفاده از روش پیمایش انجام شده است. برای جمع‌آوری اطلاعات از طریق پرسش‌نامه، به روستاییان ساکن در مناطق روستایی شهرستان اردبیل مراجعه شد که جامعه آماری پژوهش را تشکیل می‌دهند. تعداد کل روستاییان بالای 15 سال شهرستان اردبیل 123264نفر بود. برای تعیین حجم نمونه ساکنان مناطق روستایی شهرستان اردبیل، با استفاده از نمونه‌گیری تصادفی ساده از طریق فرمول کوکران، 383 نفر از روستاییان ساکن در مناطق روستایی شهرستان اردبیل انتخاب شدند. مطالعه راهنما در منطقه مشابه جامعه آماری با تعداد30 پرسش‌نامه صورت گرفت و با داده‌های کسب شده و استفاده از فرمول ویژه کرونباخ آلفا در نرم افزار SPSS ، پایایی بخش‌های مختلف پرسش‌نامه تحقیق 82/0 الی 86/0 بدست آمد. یافته ها و بحث: نتایج حاصل از یافته‌های توصیفی تحقیق نشان داد که از بین میانگین مولفه‌های سرمایه روان‌شناختی، میانگین خودکارآمدی (54/7) در رده اول و میانگین امیدواری (89/4) در رده آخر قرار دارد. و نیز، نتیجه حاصل از آزمون همبستگی پیرسون نشان داد به جز مولفه‌ امیدواری بین تمامی مولفه‌های تحقیق با بهبود احساس امنیت اجتماعی رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد و در خاتمه، با توجه به تحلیل نتایج، پیشنهاداتی کاربردی نیز ارائه شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

46 - بررسی آثار و پیامدهای اقامتگاه ‏های بوم‏گردی بر جوامع روستایی (مطالعه موردی: روستاهای کنگ و درخت سپیدار استان خراسان رضوی)
خدیجه بوزر جمهری فهیمه جعفری علیرضا معینی

20.1001.1.25385968.1400.16.4.1.0

مقدمه: پژوهش های نظری و تجربی نشان می دهد، اقامتگاه های بوم گردی، نقش مهمی در توسعه و جذب گردشگران ایفا می کند و تأثیرات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی بسیاری بر جامعۀ میزبان دارد. هدف: پژوهش حاضر به بررسی و مقایسۀ آثار و پیامدهای اقامتگاه های بوم گردی پرداخته است. روش چکیده کامل

مقدمه: پژوهش های نظری و تجربی نشان می دهد، اقامتگاه های بوم گردی، نقش مهمی در توسعه و جذب گردشگران ایفا می کند و تأثیرات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی بسیاری بر جامعۀ میزبان دارد. هدف: پژوهش حاضر به بررسی و مقایسۀ آثار و پیامدهای اقامتگاه های بوم گردی پرداخته است. روش شناسی تحقیق: روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی است و برای گردآوری اطلاعات از روش‌های کتابخانه‌ای و میدانی استفاده شده است. جهت انتخاب حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده گردید. براساس فرمول کوکران 184 نفر از روستای کنگ و 77 نفر از روستای درخت سپیدار به عنوان نمونه انتخاب شدند و مورد پرسشگری قرار گرفتند. میزان اعتبار (روایی شاخص ها) را 10 نفر از داوران متخصص در حوزة مطالعات گردشگری ارزیابی و تأیید کردند. پایایی پرسش نامه با بهره گیری از آزمون کرونباخ 0.79 به دست آمد و داده ها در قالب روش تحلیل عاملی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. با توجه به میزان شاخص آزمون کایزر مایر ‌(KMO) و بارتلت که برابر با 797‌/‌0 و با سطح معناداری 000/0 به دست آمد. قلمرو جغرافیایی پژوهش: روستای کنگ (شهرستان طرقبه شاندیز) و درخت سپیدار (شهرستان مشهد) در استان خراسان رضوی می باشد. یافته ها و بحث: نتایج نشان می دهد که ایجاد اقامتگاه از بُعد اقتصادی و زیست محیطی و کالبدی با میزان 75/0 و 74/0 بیشترین بار عاملی را به خود اختصاص می دهند. برای پی بردن به تفاوت اثرات اقامتگاه های بوم گردی در روستاهای کنگ و درخت سپیدار از آزمون یومان ویتنی استفاده شد و مقدار سطح معناداری بیشتر از 05/0 به دست آمد که نشان دهنده تفاوت اثرات اقتصادی و زیست محیطی در روستاهای مورد مطالعه است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

47 - آسیب شناسی نظام مدیریت نوین روستایی و توسعه روستایی (مطالعه موردی: ناحیه مرکزی گیلان)
محمد نصیری لاکه نصرالله مولائی هشجین عیسی پوررمضان

20.1001.1.25385968.1401.17.3.10.4

مدیریت‌روستایی در ایران مهمترین چالش &lrm;برنا‌مه‌ریزان است. پژوهش جهت آسیب‌شناسی مدیریت‌نوین‌روستایی به روش توصیفی - تحلیلی انجام شده است.متغیرهای تحقیق نظام مدیریت نوین و توسعه روستایی است. ناحیه‌مرکزی‌گیلان دارای 6 شهرستان و 670 روستای دارای مدیریت نوین است که 120 رو چکیده کامل

مدیریت‌روستایی در ایران مهمترین چالش &lrm;برنا‌مه‌ریزان است. پژوهش جهت آسیب‌شناسی مدیریت‌نوین‌روستایی به روش توصیفی - تحلیلی انجام شده است.متغیرهای تحقیق نظام مدیریت نوین و توسعه روستایی است. ناحیه‌مرکزی‌گیلان دارای 6 شهرستان و 670 روستای دارای مدیریت نوین است که 120 روستا به‌عنوان نمونه انتخاب شد.به جهت تخصصی‌بودن سوالات،از نظر متخصصین و دست اندرکاران مدیریت ‌روستایی و روش دلفی استفاده شد. جمع‌آوری اطلاعات بصورت اسنادی و میدانی بوده و با روش مورگان تعداد 294 پرسشنامه بین 3 عضو شورای استان – 6 عضو شورای&lrm; شهرستان – 18 عضو شورای بخش – 120 عضو شورای روستا – 120 دهیار – 3 کارشناس استانداری – 6 کارشناس فرمانداری – 18 کارشناس بخشداری‌ توزیع شد. تحقیق با نرم‌افزار SPSS و نقشه‌ها با نرم‌افزار GIS و آزمون فرضیه‌ها با T تک‌نمونه‌ای و آزمون تفاوت میانگین‌ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان می‌دهد که نظام فعلی مدیریت با 4 آسیب نهادی – مدیریتی، 5 آسیب محیطی – اکولوژیک، 8 آسیب کالبدی – فضائی، 5 آسیب اقتصادی و 6 آسیب اجتماعی – فرهنگی مواجه است. به روش SWOT، راهبردهایی جهت تحقق توسعه ارائه شد. 3 راهبرد به‌عنوان استراتژی‌ تهاجمی، 4 راهبرد استراتژیی محافظه‌کارانه، 5 راهبرد استراتژی‌تدافعی ارائه شدکه استراتژی تدافعی بابیشترین امتیاز به‌عنوان راهبرد پیشنهاد شد، که 5راهبرد توانمندسازی و ظرفیت‌سازی دهیاران و شورا– سازمان‌دهی و ظرفیت‌سازی و بازآفرینی و توسعه مدیریت و برنامه‌ریزی مشارکتی و واگذاری اختیارات، کنترل توسعه به دهیاران – تامین اعتبارات زیرساخت‌ها و تجهیزات مورد نیاز دهیاری‌ – توسعه مدیریت شبکه‌ای و خوشه‌ای روستایی و ارتقای مهارت و توانایی دهیاران ارائه می‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

48 - تحلیل اثر بخشی نقش زنان در ابعاد مختلف امنیت پایدار در جامعه روستایی مطالعه موردی: روستای 24 هزار نفری باغ معروف تبریز
سکینه دهقان علی اکبر تقیلو رشید سعید آیبادی

20.1001.1.25385968.1401.17.1.7.7

رویکردهای متفاوتی به موضوع امنیت وجود دارد. یکی از آنها، رویکرد اجتماعی است. در این رویکرد به نقش زنان اهمیت زیادی داده می شود. براین اساس، هدف تحقیق این است که نقش زنان در ایجاد امنیت پایدار اجتماعی در روستای 24 هزار نفری باغ معروف چگونه است. روستای باغ معروف یکی از مس چکیده کامل

رویکردهای متفاوتی به موضوع امنیت وجود دارد. یکی از آنها، رویکرد اجتماعی است. در این رویکرد به نقش زنان اهمیت زیادی داده می شود. براین اساس، هدف تحقیق این است که نقش زنان در ایجاد امنیت پایدار اجتماعی در روستای 24 هزار نفری باغ معروف چگونه است. روستای باغ معروف یکی از مسئله ساز ترین روستا در آذربایجان شرقی است و از این رو مطالعه امنیت آن دارای اهمیت زیادی است. روش تحقیق در مطالعه توصیفی- تحلیلی است و زنان بالای 20 سال جامعه آماری آن را تشکیل می دهد و روش نمونه گیری نیز بصورت تصادفی بوده و حجم نمونه بوسیله فرمول کوکران 353 نفر انتخاب گردیده است. در این تحقیق بزار جمع آوری اطلاعات پرسنامه بوده است. مدل ساختاری و آزمون آماری خی دو روشهای تجزیه و تحلیل اطلاعات می باشند. از نتایج بدست آمده، علاوه بر تقویت مبانی نظری تحقیق، می توان به متغیرهای موثر ایجاد احساس امنیت از طریق زنان در روستا با مقدار آماره کای اسکوئر 72.96 و ایجاد محیط امن اجتماعی توسط زنان در جامعه روستایی باغ معروف با مقدار 44.91 با سطح معنی داری صفر اشاره نمود که بیشترین و قوی ترین رابطه مستقیم را نسبت به سایر مولفه ها با امنیت روستا دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

49 - تبیین الگوی بهینه اقامتگاه‌های بوم‌گردی در فرآیند نیل به توسعه پایدار روستایی (مطالعه موردی: بخش موران شهرستان گرمی استان اردبیل)
علیرضا حسن پور حسین سلیمانی امیر گندمکار سید رامین غفاری

20.1001.1.25385968.1401.17.2.12.4

کسب و کارهای گردشگری در مناطق روستایی، یکی ازراهبردهای مهم توسعه روستایی به شمار می‌رود. اقامتگاه‌های بوم‌گردی به عنوان یکی از مهمترین کسب و کارهای گردشگری روستایی، تاثیرات بالایی در توسعه روستاها دارد. تبیین تاثیرات اقامتگاه‌های بوم‌گردی بر توسعه روستایی، از مباحث چالش چکیده کامل

کسب و کارهای گردشگری در مناطق روستایی، یکی ازراهبردهای مهم توسعه روستایی به شمار می‌رود. اقامتگاه‌های بوم‌گردی به عنوان یکی از مهمترین کسب و کارهای گردشگری روستایی، تاثیرات بالایی در توسعه روستاها دارد. تبیین تاثیرات اقامتگاه‌های بوم‌گردی بر توسعه روستایی، از مباحث چالشی بین پژوهشگران و مدیران محسوب می‌شود. روستاهای بخش موران در شهرستان گرمی استان اردبیل، از فضاهای مهم بوم‌گردی و گردشگری نوار مرزی استان به شمار می‌رود. هدف اصلی این پژوهش، تحلیل تاثیرات ایجاد اقامتگاه‌های بوم‌گردی بر ابعاد توسعه روستایی موران و شناسایی الگوهای فکری حاکم به منظور ارائه راهبردهای توسعه اقامتگاه‌های بوم‌گردی و سرانجام، ارائه الگوی بهینه توسعه اقامتگاه های بوم‌گردی بر مبنای توسعه پایدار روستایی است. برای این منظور، از طریق روش‌های میدانی و کتابخانه‌ای داده‌های لازم گردآوری شد. نمونه آماری در بخش تحلیل تاثیرات اقامتگاه‌ها، شامل 70 کارشناس شامل مدیران، پژوهشگران و صاحبان کسب و کار و در بخش ارائه راهبردها شامل ترکیبی از 70 کارشناس شامل مشارکت‌کنندگان روستایی و کارشناسان بیرون از روستا است که از طریق فرمول کوکران مشخص شدند. برای تحلیل تاثیرات اقامتگاه‌ها از آزمون‌های آماری و در بخش تدوین راهبردها از مدل meta-SWOT استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از تاثیرات مثبت اقامتگاه های بوم گردی در توسعه روستایی است. در نهایت الگوی بهینه توسعه اقامتگاه‌های بوم‌گردی در بخش روستایی موران ارائه شد که از مهمترین مولفه‌های این الگو می‌توان مسیریابی بوم‌گردی، تشکیل خوشه‌های بوم‌گردی، تبادلات کسب و کارها، راهبرد اقیانوس آبی، تطبیق محصول- بازار، معماری مشارکتی و ترکیبی، پیوند با تسهیلگر، دستکاری در عوامل محرک و تغییر قواعد است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

50 - تحلیل شاخص های اثرگذار رسانه ملی از دیدگاه ساکنان نواحی روستایی (مطالعه موردی:روستاهای شهرستان رودسر)
محمدباقر باقرزاده صدیقه حسنی مهر رفعت شهماری اردجانی حسین اصغری

20.1001.1.25385968.1401.17.1.17.7

از میان ابعاد و زمینه‌های متعدد توسعه، توسعه روستایی به دلیل نقش محوری روستاها در تعادل زیستی و جمعیتی جوامع بخش قابل‌توجهی از مطالعات و طرح‌های توسعه را به خود اختصاص داده و محققان بسیاری ثابت نموده اند نواحی روستایی یکی از بهترین عرصه ها برای استفاده موثر از فن آوری ا چکیده کامل

از میان ابعاد و زمینه‌های متعدد توسعه، توسعه روستایی به دلیل نقش محوری روستاها در تعادل زیستی و جمعیتی جوامع بخش قابل‌توجهی از مطالعات و طرح‌های توسعه را به خود اختصاص داده و محققان بسیاری ثابت نموده اند نواحی روستایی یکی از بهترین عرصه ها برای استفاده موثر از فن آوری ارتباطات می باشد. به همین دلیل پژوهش حاضر بر آن است در روستاهای رودسر شاخص های موثر رسانه ملی را بر اساس دیدگاه ساکنان این محدوده کشف و بررسی نماید و با ارائه راهکارهای مناسب این ارتباط را تقویت نماید. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است. پس از مطالعات اسنادی، استفاده از تکنیک طوفان مغزی و در نهایت بومی سازی 4 مولفه( میزان آگاهی، تغییرات سبک زندگی، علاقه به تحصیل و آموزش و کارآفرینی) شناسایی و برای هر کدام تعدادی متغیر در نظرگرفته شد. سپس اطلاعات مورد نیاز به کمک ابزارپرسشنامه و خانوارهای روستایی(382 نفر) جمع آوری و مراحل شاخص سازی طی شد. با در نظر گرفتن رویکرد روستاییان مشخص شد متغیرهای انتخابی تاثیر مثبتی بر رسانه ملی داشته اند. پس از طی مراحل شخص سازی و به کمک آزمون تی تک نمونه رابطه 27 شاخص یافت شده و رسانه ملی سنجیده و مشخص شد یک ارتباط دوسویه بین رسانه ملی و شاخص ها وجود دارد. در نهایت می توان ادعا نمود مدیران محترم با استفاده از شاخص های اثرگذار رسانه ملی می توانند کاستی های موجود در این رسانه را کمرنگ و بر مزیتهای آن بیافزایند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

51 - اثر پروژه بین‌المللی منارید بر توسعه جوامع محلی (مورد مطالعه: پروژه هامون سیستان)
نازنین نعیم آبادی حمید جلالیان وحید ریاحی محمودرضا میرلطفی

20.1001.1.25385968.1401.17.3.16.0

هدف مطالعه حاضر، ارزشیابی اثر این پروژه بر توسعه جوامع محلی ناحیه هامون است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از حیث روش گردآوری و تحلیل اطلاعات، توصیفی - تحلیلی است. جامعه آماری این پژوهش، سه روستای کیخا، سنچولی، بلند و شهرک علی‌اکبر در شهرستان هامون است. داده های میدا چکیده کامل

هدف مطالعه حاضر، ارزشیابی اثر این پروژه بر توسعه جوامع محلی ناحیه هامون است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از حیث روش گردآوری و تحلیل اطلاعات، توصیفی - تحلیلی است. جامعه آماری این پژوهش، سه روستای کیخا، سنچولی، بلند و شهرک علی‌اکبر در شهرستان هامون است. داده های میدانی با ابزار پرسشنامهء محقق ساخته و به روش پیمایشی و همراه با مصاحبه گردآوری شد. تعداد نمونه ها برای تکمیل پرسشنامه، 314 خانوار بود که به صورت تصادفی از میان 1717 خانوار انتخاب شدند. نتایج تحقیق نشان داد این پروژه در بُعد اجتماعی تنها در گویه‌های (افزایش خودباوری در زمینه‌ء توانایی‌های افراد در روستا، افزایش مشارکت زنان خانواده در امور توسعه روستا، همبستگی و ارتباط جمعی بین زنان در روستا، وجود شبکه‌های اجتماعی و اقتصادی برای دختران و زنان در روستا، امنیت اجتماعی مناسب برای رفت و آمد زنان و دختران)، در بُعد محیطی در گویه‌های (ترویج و اجرای کلاس‌های آموزشی از طرف مروجین منطقه، آموزش کشت‌های متنوع در زمین زراعی)، در بُعد زیرساختی در گویه‌های (دسترسی به نهاده‌های مختلف کشاورزی، دسترسی به تعاونی روستایی) تاثیرات مطلوبی داشته‌است و در سایر ابعاد اقتصادی و کالبدی در هیچ یک از گویه‌ها اثر مطلوبی نداشته‌است. همچنین نتایج تحلیل فضایی توسعه جوامع محلی به تفکیک ابعاد توسعه در ناحیه هامون نشان داد، روستای کیخا بالاترین رتبه را در ابعاد (اقتصادی، اجتماعی، کالبدی، زیرساختی، محیطی) از نظر تاثیرپذیری از پروژه منارید به خود اختصاص داده‌است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

52 - عوامل موثر بر مشارکت اعضای شرکت های تعاونی روستایی در استان تهران (مطالعه موردی: تعاونی های شهرستان شهریار)
سعید زرگرانی وحید ریاحی حسن افراخته

20.1001.1.25385968.1402.18.1.15.2

مقدمه: مشارکت روستاییان در انجام امور روستا نقش مهمی در توسعه روستا ایفا می نماید. بخش تعاون همگام با بخش اقتصاد خصوصی و دولتی در اقتصاد ملی، از الگوی بخش سوم اقتصاد در کنار دیگر نظریات توسعه به عنوان راهکارهایی در جهت اشتغال زایی و دستیابی به توسعه در روستاهای کشورهای چکیده کامل

مقدمه: مشارکت روستاییان در انجام امور روستا نقش مهمی در توسعه روستا ایفا می نماید. بخش تعاون همگام با بخش اقتصاد خصوصی و دولتی در اقتصاد ملی، از الگوی بخش سوم اقتصاد در کنار دیگر نظریات توسعه به عنوان راهکارهایی در جهت اشتغال زایی و دستیابی به توسعه در روستاهای کشورهای در حال توسعه مدد گرفته می شود. شرکت های تعاونی تولید روستایی در اقتصاد کشور نقش مهمی را ایفا می کنند.هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر، تعیین عوامل موثر بر مشارکت اعضای شرکت های تعاونی روستایی در شهرستان شهریار از استان تهران است.روش‌شناسی تحقیق: تحقیق حاضر با هدف سنجش میزان مشارکت روستاییان شرکت های تعاونی روستایی در شهرستان شهریار انجام گردید است. جامعه آماری مورد مطالعه 3000 نفر عضو شرکت تعاونی روستایی شهرستان شهریار است که در 56 روستای شهرستان بسر می برند. جامعه نمونه 345 عضو شرکت تعاونی بصورت تصادفی انتخاب شده است. داده های تحقیق با استفاده از مطالعات اسنادی و میدانی (پرسشنامه) جمع آوری شده است. برای اعتبار پرسشنامه از آلفای کرنباخ استفاده شده که بیش از 83 درصد پرسشنامه از این مدل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در بررسی متغیر های تحقیق، میزان و نحوه مشارکت اعضا، و عوامل درونی و بیرونی موفقیت شرکت های تعاونی روستایی و نیز میزان رضایت اعضا از شرکت تعاونی مورد تاکید قرار گرفته است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، شهرستان شهریار در استان تهران است.یافته ها: یافته ها نشان داد که نخست، بین ویژگی های فردی، رضایت مندی، نگرش و مشارکت اعضای شرکت تعاونی با میزان موفقیت شرکت ارتباط معنی داری وجود دارد. سپس، متناسب با اندازه جمعیت روستاهای شهرستان شهریار، میزان مشارکت روستاییان درفعالیت های شرکت تعاونی بیشتر شده است. عوامل برون سازمانی (با میانیگن 99/2) نسبت به عوامل درون سازمانی (با میانگین 56/2) بر مشارکت اعضاء در شرکت های تعاونی روستایی تاثیر بیشتری داشته است.نتایج: این تحقیق نشان داد که در میزان مشارکت اعضای تعاونیهای شهریار برحسب نوع تعاونی تفاوت های اساسی دیده می شود. از سوی دیگر، بین عملکرد مالی شرکت های تعاونی و میزان مشارکت اعضاء در شرکت های تعاونی شهرستان شهریار رابطه معنی داری وجود دارد. به عبارت دیگر هر چه مدیریت شرکت های تعاونی با اصول و ارزش های تعاون، و نیز با قوانین و مقررات مرتبط با تعاونی ها آشنا باشند و از مهارت های ارتباطی، انسانی و ادراکی به بهترین وجه بهره گیرند، در ارتقای میزان مشارکت نقش مستقیم دارد.واژگان کلیدی: توسعه روستائی، شرکتهای تعاونی روستائی، مشارکت روستایی،شهرستان شهریار پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

53 - تحلیل نقش سیاست‌های گردشگری در افزایش روحیه و انگیزه کارآفرینی در روستاهای شهرستان رامسر
محمد کاظم حلاجی ثانی نصرالله مولائی هشجین محمد باسط قریشی

20.1001.1.25385968.1404.20.1.1.2

مقدمه: توسعه روستایی نقش مهمی در رسیدن به اهداف توسعه ملّی دارد. به گونه ای که بسیاری از صاحب نظران توسعه روستایی را موتور محرکه توسعه در کشورهای جهان سوم بخصوص در مراحل اولیه توسعه دانسته و دستیابی به آن را ضرورتی اجتناب‌پذیر می‌دانند. از این رو برای غلبه بر مسائل اقتص چکیده کامل

مقدمه: توسعه روستایی نقش مهمی در رسیدن به اهداف توسعه ملّی دارد. به گونه ای که بسیاری از صاحب نظران توسعه روستایی را موتور محرکه توسعه در کشورهای جهان سوم بخصوص در مراحل اولیه توسعه دانسته و دستیابی به آن را ضرورتی اجتناب‌پذیر می‌دانند. از این رو برای غلبه بر مسائل اقتصادی – اجتماعی پیش روی جوامع روستایی در چند دهه اخیر رویکرد کارآفرینی به عنوان یکی از راهبردهای مهم توسعه روستایی مورد توجه قرار گرفته است.هدف: هدف اصلی از انجام این پژوهش، تحلیل و شناسایی سیاست‌های گردشگری مؤثر بر افزایش انگیزه و روحیه کارآفرینی در روستاهای شهرستان رامسر است.روش‌شناسی تحقیق: در این پژوهش 28 نوع سیاست گردشگری در سه بعد زیرساخت‌های گردشگری، آموزش و توسعه منابع انسانی و بازاریابی و تبلیغات گردشگری، به عنوان شاخص‌های مستقل انتخاب شدند. در زمینه شاخص‌های پیوسته نیز، 19 شاخص در چهار بعد آینده نگری، اعتماد به نفس، ریسک پذیری و نوآوری و خلاقیت انتخاب گردید. جامعه آماری پژوهش حاضر، روستاهای هدف گردشگری در شهرستان رامسر بود. براساس مطالعات اسناد فرادست، 25 روستای هدف گردشگری در این شهرستان شناسایی شد. روش انجام پژوهش توصیفی ـ تحلیلی و برای گردآوری اطلاعات از تکنیک پرسشنامه استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از آزمون‌های آماری تی تک نمونه‌ای، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی چند متغیره استفاده شد.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، شهرستان رامسر می باشد.یافته ها: یافته ها نشان داد که در زمینه تغییرات متغیر آینده نگری، 5 سیاست تأثیرگذار هستند. در این چارچوب، سیاست‌های ترغیب بخش خصوصی به فعالیت در توسعه گردشگری روستایی با ضریب 637/0 بیشترین قدرت پیش‌بینی تغییرات متغیر آینده نگری را داشت. براساس نتایج بدست آمده، سیاست‌های ارتقاء فرهنگ عمومی در عرصه گردشگری در روستاها تا حدود 70 درصد از تغییرات متغیر اعتماد به نفس را دارد.نتایج: متغیر ریسک پذیری بیشترین تأثیرپذیری را از سیاست‌های برگزاری دوره‌های آموزشی کوتاه مدت در زمینه گردشگری در روستاها با ضریب 637/0 داشت. نهایتاً در خصوص متغیر نوآوری و خلاقیت، ارائه برنامه‌های متنوع آموزشی در بخش‌های مختلف گردشگری روستایی و سیاست‌های ترغیب بخش خصوصی به فعالیت در توسعه گردشگری روستایی بیشترین تأثیرگذاری را داشتند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

54 - تعیین سطح توسعه یافتگی روستاهای ناحیه ساحلی غرب استان گیلان با استفاده از شاخص توسعه روستایی (RDI)
معصومه حسن زاده دوگوری صدیقه حسنی مهر رفعت شهماری اردجانی حسین اصغری

20.1001.1.25385968.1401.17.2.15.7

امروزه توسعه به عنوان یک فرآیند، مهم‌ترین بحث کشورها به ویژه کشورهای در حال توسعه است، مهمترین هدف توسعه پایدار بر طرف کردن احتیاجات و بهبود بخشیدن به شرایط کیفی زندگی انسانی می‌باشد. تحقیق حاضر بر آن است تا سطح توسعه‌یافتگی شاخصهای بهداشتی و آموزشی روستاهای ناحیه ساحلی چکیده کامل

امروزه توسعه به عنوان یک فرآیند، مهم‌ترین بحث کشورها به ویژه کشورهای در حال توسعه است، مهمترین هدف توسعه پایدار بر طرف کردن احتیاجات و بهبود بخشیدن به شرایط کیفی زندگی انسانی می‌باشد. تحقیق حاضر بر آن است تا سطح توسعه‌یافتگی شاخصهای بهداشتی و آموزشی روستاهای ناحیه ساحلی غرب گیلان را مورد بررسی قرار دهد. بدین منظور اطلاعات مربوط به 4 شاخص بهداشتی و 6 شاخص آموزشی برای سه دوره سرشماری 1385، 1390 و 1398 از سایت استانداری استان گیلان دریافت گردید. سپس با استفاده از شاخص توسعه روستایی (RDI)، شاخص ترکیبی نتایج (CRI) و آماره t جفتی اقدام به تعیین میزان توسعه‌یافتگی شاخصهای بهداشتی و آموزشی در 8 بخش ناحیه ساحلی در طی زمان گردید. نتایج بدست آمده نشان داد میزان RDI محاسبه شده براساس فراوانی شاخصها و همچنین نسبت فراوانی به تعداد روستای هر بخش، از تفاوت مکانی برخوردار است. اما رتبه‌بندی شاخص CRI با وجود تغییرات جزئی در مقدار آن، تغییرات سطح توسعه را طی سه دوره نشان نمی‌دهد. این موضوع در شاخص CRI حاصل از نسبت فراوانی به تعداد روستا هم مصداق دارد. معنی‌داری تفاوت شاخصها در طی سه دوره سرشماری برای دو حالت مورد بررسی، تغییرات معنی‌داری که نشان از ارتقاء سطح توسعه باشد نشان نمی‌دهد، و بین نتایج شاخص CRI سالهای 1390 و 1398 تفاوت معنی‌داری در سطح α=0.05 مشاهده نگردید. نتایج نشان داد رتبه توسعه در این ناحیه نیز Dو C است که بیانگر پایین بودن سطح توسعه‌یافتگی ناحیه ساحلی غرب استان گیلان در راستای شاخصهای بهداشتی و آموزشی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

55 - تحلیل عوامل موثر بر ارزش ویژه برند در مقصدهای گردشگری روستایی (مورد مطالعه: روستای هدف گردشگری قلات در شیراز)
علی رحیمی محمد رضا رضوانی محمدامین خراسانی

20.1001.1.25385968.1401.17.4.11.7

مقدمه: برندشدن یک مقصد گردشگری مزایای بسیاری را برای آن مقصد به همراه دارد؛ اما باید توجه داشت که برندسازی پایان راه نبوده و همواره می‌بایست صلابت آن را سنجید؛ صلابتی که در گرو ارزش ویژه برند تقویت و تضعیف می‌گرد.هدف پژوهش: هدف این پژوهش ارزیابی و اولویت‌بندی عوامل موثر چکیده کامل

مقدمه: برندشدن یک مقصد گردشگری مزایای بسیاری را برای آن مقصد به همراه دارد؛ اما باید توجه داشت که برندسازی پایان راه نبوده و همواره می‌بایست صلابت آن را سنجید؛ صلابتی که در گرو ارزش ویژه برند تقویت و تضعیف می‌گرد.هدف پژوهش: هدف این پژوهش ارزیابی و اولویت‌بندی عوامل موثر بر ارزش ویژه برند روستای قلات است؛روش شناسی تحقیق: تحقیق حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از حیث ماهیت و روش توصیفی تحلیلی است؛ جمع‌آوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای و پیمایشی انجام شده و جامعه آماری پژوهش را گردشگران روستای قلات تشکیل می‌دهند. نمونه آماری به کمک فرمول کوکران مشخص شده و نمونه‌گیری به صورت تصادفی بوده است؛ نهایتا تحلیل اطلاعات گردآوری شده به روش مدلسازی معادلات ساختاری و در نرم‌افزار Smart-PLS انجام شده است؛قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش روستای قلات در شهرستان شیراز می‌باشد؛یافته‌ها و بحث: یافته‌ها نشان داد که کلیه ابعاد تصویر، آگاهی، کیفیت ادراک شده و وفاداری برند، تاثیر مثبت و معناداری بر ارزش ویژه برند روستای قلات دارند؛ در این خصوص بیشترین اهمیت مربوط به آگاهی برند بوده و پس از آن وفاداری برند، کیفیت ادراک شده برند و تصویر برند قرار دارد.نتیجه‌گیری: یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که از دیدگاه گردشگران، مولفه آگاهی از برند بر ارزش ویژه روستای قلات تاثیر معناداری داشته است. لزوم تاکید دست‌اندرکاران گردشگری این روستا بر تقویت اطلاع‌رسانی، معرفی جاذبه‌های ناشناخته روستا و کشف عناصر برجسته روستا که ظرفیت تبدیل شدن به نماد گردشگری روستا را دارا هستند ملزم شمرده می‌شود؛ روستای قلات در حوزه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی و طبیعی جاذبه‌هایی دارند که در صورت مدیریت صحیح، تقویت برند و پایداری گردشگری را در این روستا به ارمغان می‌آورد؛ افزایش تبلیغات روستا با تاکید بر فضای مجازی، افزایش نظارت بر کسب‌وکارهای گردشگری، تعبیه سطل‌های زباله در نقاط مختلف پارک به منظور بهبود کیفیت فیزیکی روستا، بازسازی سازه‌های نیمه مخروب روستا، جلوگیری از ورود وسایل نقلیه موتوری به بافت اصلی روستا و غیره از جمله پیشنهاداتی هستند که اعمال آن‌ها می‌تواند تقویت برند روستا را به همراه داشته باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

56 - سنجش سطوح زیست‎پذیری کانون‎های اسکان عشایری بخش مرکزی شهرستان بویراحمد
سید امیر توفیقیان اصل وحید ریاحی عباس بخشنده نصرت حمید جلالیان

20.1001.1.25385968.1401.17.2.20.2

از جمله راهبردهای برنامه‌ریزی توسعه‌ جامعه‌ عشایری کشور، اسکان است که با اهداف خدمات‌رسانی، عمران و توسعه اجرا شده است. هدف این پژوهش، سنجش سطوح زیست&lrm;پذیری کانون&lrm;های اسکان عشایری در بخش مرکزی شهرستان بویراحمد بوده است که با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. رویک چکیده کامل

از جمله راهبردهای برنامه‌ریزی توسعه‌ جامعه‌ عشایری کشور، اسکان است که با اهداف خدمات‌رسانی، عمران و توسعه اجرا شده است. هدف این پژوهش، سنجش سطوح زیست&lrm;پذیری کانون&lrm;های اسکان عشایری در بخش مرکزی شهرستان بویراحمد بوده است که با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. رویکرد پژوهش، رویکرد ترکیبی (کمی – کیفی – کمی) است. داده‌های لازم با ابزار پرسشنامهء محقق‌ساخته، مشاهده و مصاحبه&lrm;های نیمه ساخت&lrm;یافته بدست آمد. جامعهء آماری پژوهش، چهار کانون اسکان عشایر بود که در مجموع 272 خانوار داشتند و به صورت تمام&lrm;شماری مورد پرسشگری قرار گرفتند. تحلیل داده&lrm;ها با بهره‌گیری از روش&lrm;های تحلیل مسیر و تاپسیس صورت گرفت. نتایج نشان می‌دهد معیار اشتغال و درآمد بیشترین اثر مستقیم معنی‌دار را روی زیست&lrm;پذیری دارد. خانوارهای عشایری برخوردار از یک محیط سکونتی آرام، امن، متعادل و پایدار با برخورداری از رفاه اجتماعی، کیفیت زندگی بالاتری دارند. همچنین، بین اندازه جمعیت و نزدیکی به کانون&lrm;های برتر شهری، با زیست&lrm;پذیری کانون&lrm;ها رابطه مستقیم معنادار آماری وجود دارد. در بررسی اثرات غیرمستقیم، معیار جایگاه اقتصادی زنان بیشترین اثر غیرمستقیم معکوس (منفی) را بر زیست&lrm;پذیری کانون‌های اسکان نشان می&lrm;دهد. همچنین، رابطه علّی مدیریت بهینه آب و مرتع حاکی از اثر غیرمستقیم معنی‌دار بر روی زیست&lrm;پذیری است؛ بدین معنی که خانوارهای متکی بر دام&lrm;داری، به اثرات محیط&lrm;زیستی کم&lrm;توجه بوده و بیشترین بهره&lrm;کشی از طبیعت را به عمل می&lrm;آورند. همچنین، از دیدگاه ساکنان، کانون منصورآباد در سطح اول زیست&lrm;پذیری و کانون تلخدان با امتیازهای مناسب و اختلاف کمتر رتبه دوم را دارد. کانون‌های حسین‌آباد و دلی بَجَک به ترتیب در سطوح سوم و چهارم هستند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

57 - سنجش میزان تمایل به مهاجرت در خانوارهای روستایی نواحی مرزی شرق کشور (مطالعه موردی: شهرستان تربت جام)
مریم قاسمی فرهاد رمضانی

20.1001.1.25385968.1402.18.4.7.0

مقدمه: روستاهای مرزی از نقاط حساس و استراتژیک کشور به شمار می روند که از جهات مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و امنیتی دارای ویژگی های خاص و منحصربه فرد هستند. مهاجرت روستاییان ساکن مرز، این مناطق را از جمعیت تولیدکننده و حافظ مرزهای کشور خالی می کند و مشکلاتی د چکیده کامل

مقدمه: روستاهای مرزی از نقاط حساس و استراتژیک کشور به شمار می روند که از جهات مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و امنیتی دارای ویژگی های خاص و منحصربه فرد هستند. مهاجرت روستاییان ساکن مرز، این مناطق را از جمعیت تولیدکننده و حافظ مرزهای کشور خالی می کند و مشکلاتی در مقصد مهاجرت ایجاد می کند.هدف: پژوهش حاضر درصدد سنجش میزان تمایل به مهاجرت خانوارهای ساکن در روستاهای مرزی شهرستان تربت جام که بیش از 95 درصد اهل تسنن هستند، می باشد.روش‌شناسی تحقیق: روش تحقیق توصیفی تحلیلی و از نوع کاربردی – توسعه ای است. گردآوری اطلاعات به شیوه اسنادی و میدانی با استفاده از پرسشنامه بوده است. حجم نمونه 214 خانوار اهل تسنن ساکن در 17 روستای واقع در 10 کیلومتری مرز ایران و افغانستان است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی پژوهش، روستاهای واقع در 10 کیلومتری مرز ایران و افغانستان در شهرستان تربت جام استان خراسان رضوی طبق تقسیمات کشوری سال 1395 و قبل از تفکیک شهرستان صالح آباد می باشد.یافته ها: مطابق یافته ها میانگین سازه تمایل به مهاجرت با 98/1 پائینتر از میانه نظری بوده و در طیف لیکرت در حد کم سنجش شده است. دلیل این امر دوگانگی مذهبی مقصد با مبداء مهاجرت است که موجب ایجاد هزینه های اجتماعی زیادی برای مهاجر در مقصد می گردد لذا در بین ساکنان روستاهای مرزی شهرستان، مهاجرت به عنوان راهبردی تدافعی در مواجهه با چالش های معیشتی و آخرین راهبرد برای دستیابی به استانداردهای حداقلی معیشتی مطرح است.نتایج: این مطالعه نشان داد تنها وجود برخی از محرومیت ها موجب مهاجرت نمی شود، چراکه برای روستاییان اهل تسنن مرزنشین، دلایل فرهنگی (سکونت در زادگاه و با افراد هم مذهب) موجب تمایل پایین به مهاجرت می گردد. از آنجا که جمعیت در روستاهای مرزی به عنوان ذخیره استراتژیک کشور محسوب می شوند، تلاش جهت رفع مشکلات معیشتی خصوصا با توجه به تمایل کم ساکنان به مهاجرت و پایداری نسبی جمعیت، ضرورتی اجتناب ناپذیر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

58 - تحلیلی بر تاب آوری خانوارهای روستایی در برابر ناامنی غذایی (مطالعه موردی: شهرستان زنجان)
مهدی چراغی محمد بهروز یگانه صدیقه مظفری قره بلاغ

20.1001.1.25385968.1402.18.4.20.3

مقدمه: ناامنی غذایی به‌عنوان مسئله‌ای جدی، به‌ویژه در روستاهای کشورهای کمتر توسعه‌یافته و درحال‌توسعه مطرح است. ناامنی غذایی، به رفتار مصرفی و عوامل بسترساز آن بستگی دارد.هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی و ارزیابی ناامنی غذایی خانوارها در نواحی روستایی نگارش یافته است. سؤالی چکیده کامل

مقدمه: ناامنی غذایی به‌عنوان مسئله‌ای جدی، به‌ویژه در روستاهای کشورهای کمتر توسعه‌یافته و درحال‌توسعه مطرح است. ناامنی غذایی، به رفتار مصرفی و عوامل بسترساز آن بستگی دارد.هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی و ارزیابی ناامنی غذایی خانوارها در نواحی روستایی نگارش یافته است. سؤالی که درزمینه مسئله ناامنی غذایی مطرح می‌شود این است که مهم‌ترین عوامل مؤثر در تاب آوری خانوارهای روستایی در برابر ناامنی غذایی کدام می‌باشد؟ روش‌شناسی تحقیق: تحقیق حاضر ازنظر نوع کاربردی و ازنظر ماهیت توصیفی - ارزیابی می‌باشد. جامعه آماری تحقیق حاضر هشت روستای شهرستان زنجان است، این ۸ روستا دارای ۳۰۴۷ خانوار هستند که با استفاده از فرمول کوکران تعداد نمونه موردنیاز جهت تکمیل پرسش‌نامه (۳4۲) خانوار محاسبه و پرسش‌نامه‌ها با استفاده از روش سیستماتیک تکمیل شد. روش گردآوری اطلاعات به‌صورت کتابخانه‌ای و میدانی (پرسشنامه و مشاهده) و روش تجزیه‌وتحلیل اطلاعات هم به‌صورت کمی (آمار توصیفی میانگین و توزیع فراوانی، انحراف معیار) و آمار استنباطی (ضریب همبستگی پیرسون، آزمون یومن ویتنی، مدل هکمن، آزمون جانکهیر و آزمون کروسکال والیس) و برای محاسبه میزان ناامنی غذایی از روش (مقیاس ناامنی غذایی) استفاده‌ شده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، شهرستان زنجان می باشد.یافته ها: نتایج آزمون فریدمن نشان می‌دهد، در استراتژی‌های غیر غذایی مقابله با ناامنی غذایی بالاترین میانگین با مقدار62/4 مربوط به استراتژی قرض کردن پول برای خرید غذا و در استراتژی‌های غذایی مقابله با ناامنی غذایی بالاترین میانگین رتبه‌ای مربوط به استفاده از غذای ارزان‌قیمت با میزان 95/4 می‌باشد.نتایج: در منطقه موردمطالعه چون سطح ناامنی غذایی و فقر پائین می‌باشد بنابراین می‌توان انتظار داشت که سطح سرمایه اجتماعی مناسب بوده و در مواقع ضروری خانوارهای روستایی با استفاده از آن بتوانند نیازهای غذایی خود را برطرف کنند؛ بنابراین پذیرش اجتماعی، یعنی امکان تأمین نیازها از طریق کنش جمعی توسط مردم با استفاده از فرصت مشارکت در امور اجتماعی، می‌تواند یکی از دلایل اصلی استفاده بالا از استراتژی قرض گرفتن پول باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

59 - تأثیر تحولات کالبدی-فضایی سکونتگاه‌های روستایی پیرامون کلان‌شهر مشهد بر کیفیت زندگی روستاییان
مهدی جوانشیری علی اکبر عنابستانی حمداله سجاسی قیداری

20.1001.1.25385968.1401.17.2.19.1

روش تحقیق در پژوهش حاضر توصیفی - تحلیلی و نوع آن ازنظر هدف، بنیادی است. برای جمع‌آوری اطلاعات از روش‌های‌ اسنادی و میدانی استفاده‌شده است. جامعه نمونه 28 روستای بالای 20 خانوار در مجموعه شهری مشهد می‌باشد که از طبقات مختلف جمعیتی و فواصل متفاوت با شهر مشهد انتخاب شدند. چکیده کامل

روش تحقیق در پژوهش حاضر توصیفی - تحلیلی و نوع آن ازنظر هدف، بنیادی است. برای جمع‌آوری اطلاعات از روش‌های‌ اسنادی و میدانی استفاده‌شده است. جامعه نمونه 28 روستای بالای 20 خانوار در مجموعه شهری مشهد می‌باشد که از طبقات مختلف جمعیتی و فواصل متفاوت با شهر مشهد انتخاب شدند. از مجموع 20083 خانوار در نقاط روستایی نمونه، با فرمول کوکران، حجم نمونه 377 خانوار به‌دست‌آمده این افراد با روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شدند. برای آزمودن مدل مفهومی پژوهش و بررسی تأثیر تحولات کالبدی-فضایی بر کیفیت زندگی از تکنیک حداقل مربعات جزئی و از نرم‌افزار Smart PLS، استفاده گردید. با توجه نتایج، ضرایب t بین متغیرهای اصلی پژوهش، بالای 58/2 بوده یعنی رابطه معنادار و مستقیم است؛ بدین ترتیب تحولات کالبدی- فضایی سکونتگاه‌های روستایی بر کیفیت زندگی روستاییان تأثیر مثبت و معناداری دارد که مقدار R2 نشان می‌دهد 4/96 درصد کیفیت زندگی با تحولات کالبدی- فضایی تبیین شده و تحولات فضایی با ضریب 97/0، تأثیر بیشتری بر کیفیت زندگی روستاییان داشته است. نتایج تحلیل فضایی با استفاده از مدل GWR مشخص نمود که ضریب تأثیر تحولات کالبدی- فضایی بر کیفیت زندگی روستایی در روستاهای شرقی ازجمله شرشر، سالارآباد، حسین‌آباد گزیند، شورک صبوری به حداکثر خود میرسد و درمجموع حدود 84/30 درصد روستاها و 74/34 درصد جمعیت روستایی منطقه موردمطالعه در پهنه تأثیرگذاری 928/0 تا 943/0 قرار دارند که 11 روستای نمونه نیز در این پهنه قرارگرفته‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

60 - تحلیل تأثیرگذاری سیاست های توسعه کشاورزی بر شاخص های توسعه پایدار روستایی مطالعه موردی شهرستان رودسر
الهام مشک بید تیمور آمار محمد باسط قریشی

با توجه به نقش‌های متعددی که روستاییان در فرایند توسعه ملی به ویژه در زمینه تأمین مواد غذایی دارند، توسعه پایدار این نواحی اهمیت زیادی دارد. این پژوهش، با هدف بررسی میزان تأثیرگذاری اقدامات بخش کشاورزی در توسعه پایدار روستایی در شهرستان رودسر انجام شد. ابتدا میزان برخور چکیده کامل

با توجه به نقش‌های متعددی که روستاییان در فرایند توسعه ملی به ویژه در زمینه تأمین مواد غذایی دارند، توسعه پایدار این نواحی اهمیت زیادی دارد. این پژوهش، با هدف بررسی میزان تأثیرگذاری اقدامات بخش کشاورزی در توسعه پایدار روستایی در شهرستان رودسر انجام شد. ابتدا میزان برخورداری 195 روستای نمونه از انواع سیاست‌های بنیادین و حمایتی به صورت کیفی و با استفاده از تکنیک پرسشنامه ارزیابی شد. سپس وضعیت روستاهای نمونه براساس شاخص‌های توسعه پایدار بررسی گردید. نتایج نشان داد جامعه روستایی در شهرستان رودسر از لحاظ بعد اجتماعی نسبت به ابعاد اقتصادی و زیست محیطی با نمره میانگین 998/2 از پایداری بیشتری برخوردار است. براساس نتایج حاصل از مدلسازی رگرسیون خطی چند معیاره، در زمینه متغیر اشتغال، سیاست مکانیزاسیون کشاورزی با ضریب 456/0 بیشترین تأثیرگذاری را داشت. مکانیزاسیون کشاورزی، مدیریت منابع آب، بازاریابی و آموزش و ترویج بر اشتغال جامعه روستایی تأثیرگذار بودند. در خصوص متغیر وابسته درآمد، یکپارچه سازی اراضی روستا، مکانیزاسیون کشاورزی و قیمت گذاری محصولات کشاورزی به ترتیب بیشترین تأثیرگذاری را داشتند. یکپارچه سازی اراضی روستایی و مدیریت منابع آب کشاورزی به ترتیب 1/41 درصد و 9/28 درصد قدرت پیش بینی متغیر وابسته تولید را داشتند. قیمت‌گذاری، بازاریابی و آموزش و ترویج بیشترین تأثیرگذاری را بر متغیر پیوند با اقتصاد بازار داشتند. مکانیزاسیون کشاورزی تا حدود 54 درصد بر ثبات جمعیت روستایی تأثیرگذار بود. آموزش و ترویج تنها سیاست تأثیرگذار بر کیفیت محیط بود. یکپارچه‌سازی اراضی روستا، مدیریت منابع آب و توزیع نهاده‌های کشاورزی نیز بر منابع طبیعی روستا تأثیرگذار بودند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

61 - تنوع بخشی مشاغل و چالش‌های آن در توسعه پایدار روستائی از دیدگاه کارشناسان(مطالعه موردی: روستاهای شهرستان لنگرود)
حبیب اله رضادوست علیرضا استعلاجی محمدصادق اللهیاری مجید ولی شریعت پناهی

20.1001.1.25385968.1401.17.3.14.8

در اکثر کشورهای در حال توسعه، بخش کشاورزی نقش مهمی در ایجاد درآمد و فرصت‌های شغلی جهت رفع نیازهای مناطق روستایی ایفا می‌کند. به طوری که فقدان تنوع در بسترهای اقتصادی و فرصت‌های شغلی از مهم‌ترین ویژگی‌های روستاهای کشور است. در این راستا؛ رویکرد متنوع‌سازی فعالیت‌های اقتص چکیده کامل

در اکثر کشورهای در حال توسعه، بخش کشاورزی نقش مهمی در ایجاد درآمد و فرصت‌های شغلی جهت رفع نیازهای مناطق روستایی ایفا می‌کند. به طوری که فقدان تنوع در بسترهای اقتصادی و فرصت‌های شغلی از مهم‌ترین ویژگی‌های روستاهای کشور است. در این راستا؛ رویکرد متنوع‌سازی فعالیت‌های اقتصادی روستایی بایستی به عنوان راهکاری مفید مورد توجه قرار گیرد. تحقیق حاضر با هدف شناخت چالش های متنوع سازی فعالیت‌های اقتصادی در روستاهای شهرستان لنگرود انجام شد. در این مطالعه، از روش دلفی در دو مرحله استفاده شد که جهت انجام این پژوهش تعداد 15 کارشناس به صورت هدفمند انتخاب شدند. با توجه به اینکه در این مقاله، مهم‌ترین چالش‌ها از دیدگاه کارشناسان مورد تحلیل قرار می‌گیرد در مرحله اول برای 16 نفر از کارشناسان از سوالات باز استفاده شد. در راند دوم با استفاده از تحلیل محتوای نتایج مرحله اول، پرسشنامه مرحله دوم با استفاده از طیف لیکرت طراحی شد، پنل متخصصان در این پژوهش 113 مشکل را در مسیر توسعه و تنوع بخشی اشتغال روستایی مطرح کردند. نتایج نشان داد که مهم‌ترین مشکلات عبارتند از: نبود رابطه نزدیک بین صاحبان علم و دانش با تولیدکنندگان و صاحبان مشاغل روستاها(میانگین: 69/8 انحراف معیار: 31/1)، فقدان انگیزه لازم برای انجام فعالیت‌های کشاورزی(میانگین: 61/8 انحراف معیار: 39/1)، عدم شناخت دقیق، علمی و طبقه‌بندی شده مسئولین مرتبط با اشتغال از مفهوم تنوع بخشی در جوامع روستایی (میانگین: 54/8، انحراف معیار: 71/1) و فقدان ثبات در برنامه‌ها و سیاست‌های اجرایی در روستاهای شهرستان لنگرود(میانگین: 31/8 انحراف معیار: 06/2) که عدم تنوع شغلی را به همراه داشتند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

62 - ارزیابی شاخص‌های عینی کیفیت زندگی در روستاهای هدف گردشگری تاریخی- فرهنگی شهرستان مرودشت
آیت اله کرمی ندا علی یاری

20.1001.1.25385968.1401.17.3.20.4

هدف نهایی بسیاری از پروژه‌ها و برنامه‌های صورت پذیرفته در مناطق روستایی، بهبود کیفیت زندگی ساکنان است. با توجه به محدودیت منابع، سیاست‌گذاران باید کارآترین راه را برای توزیع منابع کمیاب در مسیر نیازها و اولویت‌های مردم قرار دهند. این امر می‌تواند با استفاده از نتایج حاص چکیده کامل

هدف نهایی بسیاری از پروژه‌ها و برنامه‌های صورت پذیرفته در مناطق روستایی، بهبود کیفیت زندگی ساکنان است. با توجه به محدودیت منابع، سیاست‌گذاران باید کارآترین راه را برای توزیع منابع کمیاب در مسیر نیازها و اولویت‌های مردم قرار دهند. این امر می‌تواند با استفاده از نتایج حاصل از تحقیقات مرتبط به عنوان ورودی فرایند تصمیم‌گیری حاصل گردد. تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و از نوع اکتشافی است و با روش توصیفی- تطبیقی انجام شده است. جامعة آماری را تمامی سرپرستان خانوار ساکن در روستاهای هدف گردشگری تاریخی- فرهنگی (بالای 30 خانوار) شهرستان مرودشت تشکیل دادند (2269 سرپرست خانوار). حجم نمونه با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده و بر اساس فرمول کوکران تعداد 170 نفر تعیین شد. از سویی برای مقایسه 170 نفر از سرپرستان خانوار روستاهای غیرهدف گردشگری به‌عنوان گروه شاهد انتخاب شدند. رتبه‌بندی شاخص-ها با توجه به مدل موریس (ضریب D.I) و میزان پراکندگی شاخص‌های مورد مطالعه با استفاده از ضریب تغییرات (C.V.) صورت پذیرفت. نتایج حاصل از D.I نشان داد کیفیت زندگی عینی روستاهای هدف گردشگری با ضریب (49/0) در وضعیت نسبتاً مناسب و روستاهای غیرهدف گردشگری با ضریب (39/0) در وضعیت نامناسب قرار دارند. مقایسه‌ی (C.V.) نشان داد گردشگری موجب افزایش کیفیت زندگی ساکنان شده است به گونه‌ای که بیشترین اثر را در شاخص‌های کالبدی، معیشت محلی و پایداری محیط و بعد زیست محیطی داشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

63 - بررسی نقش بافت ها با ارزش روستایی در توسعه گردشگری روستاهای دهستان سمام شهرستان املش در استان گیلان
مهرناز فدایی حسین سلیمانی امیر گندمکار سید رامین غفاری

20.1001.1.25385968.1401.17.3.19.3

از آنجا که بناهای تاریخی جزء اولین نقاطی هستند که اکثر مسافران با آن برخورد دارند و بخش عمده تصویر روستا شکل می‌گیرد، لذا پرداختن به این مسئله امری اجتناب‌ناپذیر است. هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش بافت ها با ارزش روستایی در توسعه گردشگری روستاهای دهستان سمام شهرستان املش چکیده کامل

از آنجا که بناهای تاریخی جزء اولین نقاطی هستند که اکثر مسافران با آن برخورد دارند و بخش عمده تصویر روستا شکل می‌گیرد، لذا پرداختن به این مسئله امری اجتناب‌ناپذیر است. هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش بافت ها با ارزش روستایی در توسعه گردشگری روستاهای دهستان سمام شهرستان املش در استان گیلان می باشد. تحقیق حاضر از لحاظ هدف (نوع استفاده) یک تحقیق کاربردی و از نظر روش انجام دادن تحقیق توصیفی- تحلیلی است. . برای بررسی روایی پرسشنامه از نظر 5 نفر از متخصصین حوزه برنامه ریزی روستایی استفاده شد. برای بررسی پایایی نیز از آلفای کرونباخ بهره گرفته شد که مقدار آن 81/0 و در وضعیت مطلوبی است. در قسمت تحلیل داده‌ها به کمک نرم‌ افزارهای spss22 و AMOS به تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته شد. نتایج نشان داد که به طور کلی بافت های با ارزش روستایی بر توسعه گردشگری با ضریب تاثیر 21/0 و میزان معناداری 004/0، شاخص اقتصادی بر توسعه گردشگری با ضریب تاثیر 33/0 و مقدار معناداری 001/0، شاخص اجتماعی بر توسعه گردشگری با ضریب تاثیر 34/0 و میزان معناداری 000/0 و شاخص کالبدی بر توسعه گردشگری با ضریب تاثیر 72/0 و میزان معنادای 000/0 تاثیر گذار بوده است. نتایج نشان داد که شاخص کالبدی بر توسعه گردشگری با ضریب تاثیر 72/0 و میزان معناداری 000/0، بیشترین تاثیر و شاخص اقتصادی بر توسعه گردشگری با ضریب تاثیر 33/0 و میزان معنادای 001/0 کمترین تاثیر را داشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

64 - تحلیل فضایی سطح برخورداری نواحی روستایی با رویکرد عدالت توزیعی مطالعه موردی: دهستان‌های بخش مرکزی شهرستان ارومیه
موسی کمانرودی طاهر پریزادی حجت میرزازاده

20.1001.1.25385968.1401.17.4.3.9

برنامه‌ریزی مساوات محور باید از راهکارهای کالبدمحور و فن سالارانه فاصله گرفته و به سمت سیاست‌های چند و مشارکت جویانه حرکت کرد و در آن به مدیریت محلی قدرت داد. از این منظر، نقطه اشتراک برنامه‌ریزی و عدالت اجتماعی، عدالت توزیعی است. هدف از این پژوهش بررسی سطح برخورداری نو چکیده کامل

برنامه‌ریزی مساوات محور باید از راهکارهای کالبدمحور و فن سالارانه فاصله گرفته و به سمت سیاست‌های چند و مشارکت جویانه حرکت کرد و در آن به مدیریت محلی قدرت داد. از این منظر، نقطه اشتراک برنامه‌ریزی و عدالت اجتماعی، عدالت توزیعی است. هدف از این پژوهش بررسی سطح برخورداری نواحی روستایی بخش مرکزی شهرستان ارومیه از نهاده‌ها و امکانات و مقایسه دهستان‌ها از منظر بهره مندی از امکانات و خدمات می‌باشد. که 55 متغیّر در قالب 6 بعد (آموزشی- فرهنگی، مذهبی، زیربنایی- مخابرات و ارتباطات، سیاسی- اداری، بهداشتی درمانی، بازرگانی وخدمات) برای مطالعه انتخاب و با مدل‌های گاتمن، موریس، تاکسونومی عددی، ویکور رتبه بندی و سطح بندی مناطق انجام شد. در نهایت با توجه به شرایط جغرافیایی متفاوت منطقه، نتایج بدست آمده با مدل کپ‌لند تلفیق شد و سطح بندی نهایی صوذت پذیرفت که نشان دهنده تفاوت برخورداری در سطح دهستان‌ها و نبود عدالت توزیعی در میان آنها است. بدین صورت که دهستان بکشلوچای و باراندوزچای شمالی به ترتیب در سطح برخوردار و محروم قرار می‌گیرند. برای کاهش نابرابری‌های مناطق پیشنهادهایی ازجمله ایجاد و تقویت مراکز خدمات رسانی در سطح دهستان‌ها، ایجاد تعادل و توازن در توزیع خدمات زیربنایی و روبنایی در سطح دهستان‌ها با اولویت دهستان‌های محروم، اولویت سرمایه‌گذاری با بخش‌های محروم و توسعه نواحی محروم ارائه شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

65 - تحلیل اثرات سرمایه‌ اجتماعی بر حکمروایی مطلوب روستایی، مطالعه موردی: دهستان دراک، شهرستان شیراز
سهیلا محمدی منیژه احمدی عبدالحسن طرفی علیوی

20.1001.1.25385968.1401.17.4.17.3

یکی از الزامات تحقق توسعه پایدار روستایی فراهم کردن زمینه‌ای برای مشارکت روستائیان درسرنوشت خود است که این امر از طریق تقویت سرمایه اجتماعی در سایه‌ی حکمروایی مطلوب روستایی امکان‌پذیر است. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر حکمروایی مطلوب روستاییِ 7 روستای د چکیده کامل

یکی از الزامات تحقق توسعه پایدار روستایی فراهم کردن زمینه‌ای برای مشارکت روستائیان درسرنوشت خود است که این امر از طریق تقویت سرمایه اجتماعی در سایه‌ی حکمروایی مطلوب روستایی امکان‌پذیر است. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر حکمروایی مطلوب روستاییِ 7 روستای دهستان دراک در بخش مرکزی شهرستان شیراز است. نوع تحقیق، کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی- تحلیلی می‌باشد. روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای و میدانی، روش تجزیه ‌و تحلیل اطلاعات به صورت توصیفی و استنباطی و مدل ویکور است. جامعه آماری تحقیق حاضر 3027 خانوار روستایی در دهستان دراک می‌باشد. با استفاده از فرمول کوکران تعداد نمونه جهت تکمیل پرسش‌نامه، 341 خانوار در 7 روستا به دست آمد. پایایی پرسشنامه برای سرمایه اجتماعی 0.892 درصد و برای حکمروایی مطلوب روستایی 0.962 درصد به دست آمد که نشان‌دهنده مطلوبیت آنها می‌باشد و روایی صوری پرسش‌نامه توسط پانل متخصصان مورد تأیید قرار گرفت. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که با اطمینان 99 درصد سرمایه اجتماعی و حکمروایی مطلوب روستایی در وضعیت مطلوبی قرار دارد. نتایج آزمون رگرسیون چند متغیره نشان می‌دهد که همبستگی قوی با مقدار 0.870 بین ابعاد سرمایه اجتماعی به عنوان متغیر مستقل و حکمروایی مطلوب روستایی به عنوان متغیر وابسته وجود دارد. همچنین نتایج مدل ویکور نشان داد که روستاهای کودیان و باجگاه با داشتن بیشترین مقدار Qi در رتبه‌های یک تا دو و آب پرده و حسین‌آباد با کمترین مقدار Qi در رتبه‌های ششم و هفتم قرار گرفته‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

66 - تحلیل موانع اقتصادی توسعه کارآفرینی گردشگری در مناطق روستایی با رویکرد ساختاری و نهادی (مطالعه موردی: دهستان زوارم، شهرستان شیروان)
سیده پروین حسینی حسین فراهانی

20.1001.1.25385968.1401.17.4.16.2

چکیده:امروزه دنیای اقتصاد، از اقتصاد مدیریت محور با مقیاس بزرگ به اقتصاد کارآفرین محور با مقیاس کوچک روی آورده است و کارآفرینی ـ به خصوص در کسب و کارهای کوچک و متوسط ـ به‌عنوان راهکاری برای سازاگاری با محیط متغیر پیرامون و نیروی محرکه اقتصاد شناخته شده است. به‌همین منظو چکیده کامل

چکیده:امروزه دنیای اقتصاد، از اقتصاد مدیریت محور با مقیاس بزرگ به اقتصاد کارآفرین محور با مقیاس کوچک روی آورده است و کارآفرینی ـ به خصوص در کسب و کارهای کوچک و متوسط ـ به‌عنوان راهکاری برای سازاگاری با محیط متغیر پیرامون و نیروی محرکه اقتصاد شناخته شده است. به‌همین منظور این پژوهش با هدف تحلیل موانع اقتصادی توسعه کارآفرینی گردشگری نواحی روستایی انجام ‌شده که از لحاظ ماهیت و روش توصیفی ـ تحلیلی و با توجه به اهداف کاربردی می‌باشد. جامعه آماری در این پژوهش شامل افراد ساکن در روستاهای دهستان زوارم می‌باشد. در جمع‌آوری اطلاعات و داده‌ها از مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی (مشاهده و تکمیل پرسشنامه) استفاده ‌شده است، پس از جمع‌آوری اطلاعات از راه پرسشنامه، داده‌ها با استفاده از همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین موانع اقتصادی با تغییر نهادی ساختاری با 235/0 درصد رابطه مستقیم وجود دارد، تا سطح 95 درصد معنادار می‌باشد، و موانع اقتصادی تأثیرگذار به حساب می‌آیند، این درحالی است که موانع اقتصادی (نارسایی تسهیلات اقتصادی، نارسایی نظام‌های حمایتی، شکاف عرضه و تقاضا، نارسایی هماهنگی و مشارکت اقتصادی، سیاست‌گذاری و قوانین) مهم‌ و تأثیرگذار به حساب می‌آیند، به‌گونه‌ای که شاخص نارسایی هماهنگی و مشارکت اقتصادی(388/0)، نارسایی نظام‌های حمایتی(281/0)، سیاست‌گذاری و قوانین(132/0) سه شاخصی هستند که از لحاظ تأثیرگذاری الویت‌های اول تا سوم را به خود اختصاص داده‌اند.با توجه به نتایج کسب شده، موانع اقتصادی به لحاظ اثرگذاری، تأثیرگذار و نامطلوب شناخته شده‌اند و باید در راستای توسعه کارآفرینی در نواحی روستایی تغییرات عمده‌ای در ساختار و نهاد حوزه‌های مختلف اقتصادی، صورت گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

67 - سنجش پایداری توسعه در سکونتگاه‌های روستایی شهرستان جیرفت
محسن آقایاری هیر محمد ظاهری حسین کریم زاده رضا طالبی فرد

20.1001.1.25385968.1402.18.1.3.0

امروزه بحث در زمینه پایداری توسعه در سکونتگاه های روستایی به عنوان زیرنظام تشکیل دهنده نظام سرزمین از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. چرا که پایداری ابعاد مختلف توسعه در سکونتگاه های روستایی می تواند در توسعه منطقه ای و ملی نیز مفید واقع گردد. در این راستا پژوهش حاضر که چکیده کامل

امروزه بحث در زمینه پایداری توسعه در سکونتگاه های روستایی به عنوان زیرنظام تشکیل دهنده نظام سرزمین از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. چرا که پایداری ابعاد مختلف توسعه در سکونتگاه های روستایی می تواند در توسعه منطقه ای و ملی نیز مفید واقع گردد. در این راستا پژوهش حاضر که پایداری توسعه در نواحی روستایی شهرستان جیرفت و عوامل فضایی مؤثر بر آن را مورد بررسی قرار می دهد، از نظر هدف، کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش انجام، توصیفی- تحلیلی می باشد. محدوده مورد مطالعه شامل 38 روستای نمونه دارای سکنه واقع در شهرستان جیرفت است و حجم نمونه، سرپرستان خانوار و متخصصان حوزه برنامه‌ریزی روستایی را شامل می گردد. جهت بررسی پایداری توسعه در سکونتگاه های روستایی و تحلیل داده های حاصل از پرسشنامه سرپرستان خانوار از تکنیک CoCoSo و تحلیل خوشه‌ای K و جهت تحلیل داده های حاصل از پرسشنامه متخصصان در ارتباط با اولویت‌بندی عوامل فضایی اثرگذار بر پایداری توسعه از آزمون فریدمن در محیط نرم‌افزار SPSS استفاده گردید. براساس تکنیک CoCoSo، روستاها با توجه به مقدار (Ki) رتبه بندی و سطح‌بندی شده اند. نتایج حاصل از پژوهش بیانگر آن است که روستاهای عباس آباد، دره رود و حیشین سفلی در وضعیت پایداری ضعیف یا ناپایدار قرار دارند و در مقابل، بیشترین میزان پایداری مربوط به روستاهای دولت‌آباد اسفندقه، دولت‌آباد مرکزی، دریاچه، فردوس، سغدر، پشتلر و حسین آباد دهدار می باشد. در شکل گیری این وضعیت، عوامل فضایی چون: سرمایه‌گذاری دولت، جمعیت روستا و فاصله روستا از مرکز شهرستان بیشترین تأثیر را دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

68 - بررسی آسیب‌های پیش روی توسعه اقتصادی و اجتماعی مناطق روستایی (مورد مطالعه: دهستان پسکوه، شهرستان سیب و سوران)
مهربی بی پسکوهی سیروس قنبری مهرشاد طولابی نژاد

20.1001.1.25385968.1403.19.3.7.5

جامعه روستایی کشورهای ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺑﺎ ﻣﺸﻜﻼﺕ و آسیب‌های مختلف، محدودیت‌ها ﻭ چالش‌های مختلفی روبرو هستند که برای توسعه روستایی و رفع این مشکلات و مسائل لازم است که ابتدا آسیب‌های پیش روی توسعه روستاها شناسایی شوند.هدف: هدف این پژوهش، بررسی آسیب‌های پیش روی توسعه اقتصادی و چکیده کامل

جامعه روستایی کشورهای ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺑﺎ ﻣﺸﻜﻼﺕ و آسیب‌های مختلف، محدودیت‌ها ﻭ چالش‌های مختلفی روبرو هستند که برای توسعه روستایی و رفع این مشکلات و مسائل لازم است که ابتدا آسیب‌های پیش روی توسعه روستاها شناسایی شوند.هدف: هدف این پژوهش، بررسی آسیب‌های پیش روی توسعه اقتصادی و اجتماعی روستاهای مناطق مرزی در دهستان پسکوه، شهرستان سیب و سوران است.روش‌شناسی تحقیق: پژوهش حاضر در زمره تحقیقات کاربردی است و با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. داده‌های لازم با ابزار پرسشنامهء محقق‌ساخته بدست آمد. جامعهء آماری پژوهش، خانوار‌های ساکن در روستاهای دهستان پسکوه در شهرستان سیب و سوران بود که 338 خانوار با استفاده از فرمول کوکران مورد پرسشگری قرار گرفتند. تحلیل داده&lrm;ها با بهره‌گیری از آزمون رتبه‌ای هم‌انباشتگی نامحدود اکتشافی (روش جوهانسن) صورت گرفت. قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، روستاهای مناطق مرزی در دهستان پسکوه، شهرستان سیب و سوران می‌باشد.یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد که شاخص‌های درآمد و پس‌انداز، اشتغال، فقر، فعالیت‌های کشاورزی، مالکیت از مهم‌ترین آسیب‌های اقتصادی و شاخص‌های آموزش، رفاهی، بهداشت و درمان، تحصیلات، سلامت از مهم‌ترین آسیب‌های اجتماعی پیش‌روی توسعه اقتصادی و اجتماعی روستاهای منطقه مورد مطالعه می‌باشند.نتایج: نتایج پژوهش نشان داد که دهستان پسکوه در شهرستان سیب و سوران در استان سیستان و بلوچستان با توسعه نیافتگی روبرو می‌باششد. چرا روستاهای این منطقه با آسیب‌های اقتصادی و اجتماعی زیادی روبرو بوده است. آین آسیب‌ها همواره به عنوان چالش‌های مانع از توسعه روستاهای این منطقه بوده‌اند که برای رفع آنها لازم است ضمن شناسایی آنها، این آسیب‌ها برطرف شوند تا زمینه توسعه روستاهای منطقه فراهم شوند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

69 - تحلیل روند تغییرات مالکیت سکونتگاههای روستایی و پیامدهای کالبدی-فضایی آن 1377-1397 (مطالعه موردی: بخش خمام شهرستان رشت)
علی رحمانی چوکامی تیمور آمار عیسی پورررمضان

20.1001.1.25385968.1402.18.1.20.7

مقدمه:سکونتگاههای روستایی بعنوان یکی از فضاهای جغرافیایی با داشتن ویژگیهای از قبیل زنده بودن و قابلیت جذب و پخش(مهاجر پذیری و مهاجر فرستی)همواره درمعرض تغییرات قرار دارند.که یکی از عمده ترین این تغییرات میتوان به تغییرات مالکیتی اراضی در روستاها اشاره کرد.تغییرات مالکیت چکیده کامل

مقدمه:سکونتگاههای روستایی بعنوان یکی از فضاهای جغرافیایی با داشتن ویژگیهای از قبیل زنده بودن و قابلیت جذب و پخش(مهاجر پذیری و مهاجر فرستی)همواره درمعرض تغییرات قرار دارند.که یکی از عمده ترین این تغییرات میتوان به تغییرات مالکیتی اراضی در روستاها اشاره کرد.تغییرات مالکیتی در سطح سکونتگاههای روستایی زمینه مهاجرت افراد از شهرها به محیطهای روستایی برای تفریح و گذراندن اوقات فراغت و برعکس روستائیان با فروش زمین جهت دستیابی به زندگی بهتر و درآمد بیشتر برای سکونت درحاشیه شهرها را فراهم میکند. این مهاجرتهای بی رویه وحساب نشده به آشفتگی هر دو مکان جغرافیایی شهر و روستا(فضایی)منتج خواهد شد. هدف پژوهش:بررسی روند تغییرات مالکیت اراضی روستایی و پیامدهای کالبدی–فضایی آن در یک دوره بیست ساله میباشد. روش شناسی تحقیق:این تحقیق از نظرهدف در گروه تحقیقات کاربردی و از نظر روش جزء تحقیقات توصیفی–تحلیلی میباشد.در این تحقیق جامعه آماری بصورت تمام شماری یعنی کل 44 سکونتگاه روستایی بخش خمام شهرستان رشت است؛وروش گردآوری اطلاعات موردنیاز بصورت اسنادی، کتابخانه ای و براساس مشاهده میدانی ومصاحبه از(مدیر یا یکی از اعضای شورا)میباشدوداده های گردآوری شده از طریق نظریه های زمینه ای موردتجزیه و تحلیل قرارگرفته است. قلمروجغرافیایی تحقیق:سکونتگاههای روستایی بخش خمام شهرستان رشت بوده است.یافته ها و نتایج تحقیق:روند تغییرات مالکیت در طی بیست سال گذشته روبه فزونی بوده بطوری که شتاب تغییرات مالکیت اراضی دردهه نود بیش ازدهه هشتاد میباشد و ازپیامدهای کالبدی-فضایی آن میتوان به تغییرکاربری زمین، ساخت وگسترش خانه‌های دوم،تغییرآرایش کالبدی-فیزیکی سکونتگاهها،ازبین رفتن معماری سنتی وبومی و چشم اندازهای طبیعی و توزیع نامناسب جمعیت در ناحیه مطالعاتی اشاره کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

70 - تحلیل جایگاه برنامه‌ریزی مشارکت پذیر مردمی در چشم‌انداز سازی توسعه روستایی (مطالعه موردی: روستاهای دهستان آبگرم شهرستان سرعین)
بهرام ایمانی جواد معدنی رضا طالبی

مقدمه: غفلت از تبیین تحولات روستایی و برآیند آن بر چشم‌انداز روستایی، روند توسعه‌پذیری روستایی را با مسائل و مشکلات جدی مواجه می نماید.هدف پژوهش: هدف از پژوهش حاضر تحلیل جایگاه برنامه‌ریزی مشارکت پذیر مردمی در چشم‌انداز سازی توسعه روستایی بر مبنای قابلیت‌ها و ظرفیت‌های چکیده کامل

مقدمه: غفلت از تبیین تحولات روستایی و برآیند آن بر چشم‌انداز روستایی، روند توسعه‌پذیری روستایی را با مسائل و مشکلات جدی مواجه می نماید.هدف پژوهش: هدف از پژوهش حاضر تحلیل جایگاه برنامه‌ریزی مشارکت پذیر مردمی در چشم‌انداز سازی توسعه روستایی بر مبنای قابلیت‌ها و ظرفیت‌های موجود توسعه آتی به‌ویژه از منظر مشارکت روستاییان و خواست آنان بر اساس وضعیت موجود در دهستان آبگرم شهرستان سرعین است.روش‌شناسی تحقیق: روش مطالعه در این پژوهش که بر پژوهش موردی استوار است، توصیفی- تحلیلی است و جامعه آماری آن نیز ساکنین دهستان آبگرم در شهرستان سرعین است و اطلاعات آن بر مبنای مطالعات میدانی و کتابخانه‌ای به دست آمده است. پنج شاخص اصلی مسائل توسعه، آماده بودن بستر مشارکت، نقش مدیریت روستایی در توسعه روستایی، ظرفیت پذیری مشارکت روستاییان در مدیریت و توسعه روستایی و همچنین اندازسازی توسعه روستایی با گویه های مختلف، محوریت سنجش موضوع این پایان‌نامه از میان ساکنین 384 نفر از ساکنین دهستان و مدیریت مجموعه بر اساس مدل کوکران بوده است. استفاده از مدل تحلیلی SWOT و همچنین نرم‌افزار SPSS و آزمون‌های آماری متناسب با آن، زمینه‌های اصلی تحلیل این نوشتار است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی پژوهش شامل ساکنین دهستان آبگرم در شهرستان سرعین می‌باشد.یافته‌ها و بحث: نتایج این مطالعه در حوزه پژوهش میدانی نشان می‌دهد که سه چشم‌انداز دهستانی توریستی، پایدار، سالم، ایمن، زیبا و با آسایش، دهستانی با هویت و فرهنگی، مشارکت‌جو و جذاب برای گردشگران و در نهایت دهستانی کشاورزی و دامدار مدار به‌عنوان چشم‌اندازهای اصلی توسعه روستایی موردتوجه قرار گرفتند.نتایج: مطابق با نتایج تحقیق می‌توان گفت که مشارکت دادن روستاییان می‌تواند به عنوان فرآیندی است که از طریق آن تهیدستان و محرومان سازماندهی می شوند تا بتوانند از طریق این سازماندهی‌ به تلاش‌های توسعه‌ای مبادرت ورزند و اگر بتوان اقشار مختلف روستایی را در ایجاد عرصه و سازمان‌دهی مطلوب به خوبی راهنمایی و هدایت کرد، این عرصه و سازمان-ها برای روستاییان به ابزاری برای بیان خواسته‌هایشان بدل می‌گردد که از این طریق می‌توانند به خواسته‌های منطقی خود دست پیدا کنند که در نهایت بهبود و ارتقای سطح مشارکت روستاییان؛ بهبود وضعیت اقتصادی و درآمدی و توسعه و پایداری روستایی ایجاد می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

71 - بررسی تطبیقی شاخص‌های کیفیت زندگی عشایر در ییلاق و قشلاق ایل بختیاری (مطالعه موردی: عشایر شهرستان لالی)
زهرا سلطانی مجید گودرزی صادق سلیمانی بابادی

مقدمه: امروزه بهبود کیفیت زندگی، یکی از اهداف اصلی برنامه‌ریزی‌ها در هر کشور است. برای این منظور در وهله اول باید شناخت دقیق و همه‌جانبه‌ای از وضعیت موجود کیفیت زندگی به عمل آید که این امر بر اساس یک نگرش نظام‌مند امکان‌پذیر خواهد بود.هدف پژوهش: هدف این پژوهش بررسی شاخص چکیده کامل

مقدمه: امروزه بهبود کیفیت زندگی، یکی از اهداف اصلی برنامه‌ریزی‌ها در هر کشور است. برای این منظور در وهله اول باید شناخت دقیق و همه‌جانبه‌ای از وضعیت موجود کیفیت زندگی به عمل آید که این امر بر اساس یک نگرش نظام‌مند امکان‌پذیر خواهد بود.هدف پژوهش: هدف این پژوهش بررسی شاخص‌های کیفیت زندگی عشایر شهرستان لالی در ییلاق و قشلاق می‌باشد. روش‌شناسی تحقیق: این پژوهش ازلحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش انجام، توصیفی – تحلیلی می‌باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر را عشایر شهرستان لالی تشکیل می‌دهند و حجم نمونه که با استفاده از فرمول کوکران محاسبه گردید، 322 نمونه مشخص‌شده است. داده‌های نظری پژوهش به روش کتابخانه‌ای از طریق کتب موجود و مقالات جمع‌آوری شد و اطلاعات میدانی با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شد. برای تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار، مد، میانه) و آمار استنباطی (تی تک نمونه‌ای) مبادرت شده است. قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، مناطق ییلاق و قشلاق عشایر شهرستان لالی می‌باشد.یافته‌ها و بحث: نتایج حاصل از آزمون t تک نمونه‌ای نشان می دهد که مقدار میانگین به‌دست‌آمده از شاخص اقتصادی در مناطق قشلاق و ییلاق به ترتیب برابر است با (88/1) و (49/1)، شاخص اجتماعی در قشلاق (43/2) و در ییلاق (16/2)، شاخص کالبدی در قشلاق (99/1) و در ییلاق (20/2)، شاخص زیست‌محیطی در قشلاق (07/2) و در ییلاق (98/1) که نسبت به میانگین فرض صفر (3) پایین‌تر است که نشان‌دهنده این است که شاخص‌های مذکور تأثیر مثبتی در کیفیت زندگی عشایر ایل بختیاری شهرستان لالی نداشته است.نتایج: زندگی کوچ‌نشینی از قدیمی‌ترین شیوه‌های زندگی در مناطق مختلف جهان و ایران است و تداوم آن در طول تاریخ، فراز و نشیب‌های مختلفی را تحت تأثیر مسائل اقتصادی، اجتماعی، طبیعی و به‌ویژه سیاسی تجربه کرده است. تا آنجا که گاهاً تحولات این جامعه نقطه عطفی در تحولات کشور را به همراه داشته است؛ بدین ترتیب ارائه هرگونه طرح و برنامه در خصوص عشایر نیازمند بررسی و مطالعات عمیق علمی است؛ تا بتوان راهبردهای مناسبی که کمترین آسیب را وارد نماید، ارائه داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

72 - تاثیر هویت مکانی بر زیست‌پذیری سکونتگاه‌های روستایی پیراشهری کلانشهر مشهد
علیرضا معینی علی اکبر عنابستانی

هدف تحقیق حاضر، بررسی تاثیر هویت مکانی بر زیست‌پذیری روستاهای پیراشهری شهر مشهد می‌باشد. جامعه آماری تحقیق حاضر طبق نتیجه سرشماری 1395، روستاهای دهستان تبادکان شهرستان مشهد در بخش مرکزی شهرستان مشهد است که در مطالعه به دو محور سیمان و کلات تقسیم شده است. طبق فرمول کوکرا چکیده کامل

هدف تحقیق حاضر، بررسی تاثیر هویت مکانی بر زیست‌پذیری روستاهای پیراشهری شهر مشهد می‌باشد. جامعه آماری تحقیق حاضر طبق نتیجه سرشماری 1395، روستاهای دهستان تبادکان شهرستان مشهد در بخش مرکزی شهرستان مشهد است که در مطالعه به دو محور سیمان و کلات تقسیم شده است. طبق فرمول کوکران تعداد نمونه لازم جهت تکمیل پرسشنامه 169 خانوار بدست آمد. جهت تجزیه تحلیل داده‌ها ازآزمون‌های، تی تک‌نمونه‌ای، پیرسون و معادلات ساختاری Smat PLS و برای رتبه‌بندی روستاها از روش تصمیم‌گیری چند معیاره ویکور استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد میانگین هویت مکانی در بین روستاهای مورد مطالعه پایین می‌باشد و ابعاد هویت مکانی در این مطالعه که شامل تمایز، تداوم، عزت نفس و خودکارآمدی بوده‌اند با متغیر زیست‌پذیری دارای رابطه معناداری بوده‌اند بدین صورت که هرچه هویت مکانی بالاتر زیست‌پذیری در بین روستاییان بالاتر می‌باشد. متغیر تمایز به میزان 100/0 اثر مستقیم بر متغیر زیست‌پذیری دارد. بدین معنی که، متغیر تمایز به میزان 10 درصد توانسته است اثر مستقیمی بر سازه‌ی زیست‌پذیری بگذارد. همچنین متغیر تداوم به میزان 297/0- اثرمستقیم و معکوس بر سازه‌ی زیست‌پذیری دارد. بدین معنی که با افزایش در سازه‌ی تداوم به میزان یک واحد شاهد کاهش در سازه‌ی زیست‌پذیری به میزان 297/0- خواهیم بود. متغیر عزت نفس نیز به میزان 318/0 و متغیر خودکارآمدی به میزان 621/0 اثرمستقیم بر سازه‌ی زیست‌پذیری دارند. همانطور که مشاهده می‌شود متغیر خودکارآمدی به نسبت سایر متغیرها اثر مستقیم بیشتری به میزان 1/62 درصد بر سازه‌ی زیست‌پذیری اثر مستقیم دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

73 - تحلیل جغرافیایی توسعه روستایی در شهرستان شفت با تاکید بر توپوگرافی و شیب
فاطمه تقی زاده ناصرانی تیمور آمار نصرالله مولایی هشجین پرویز رضائی

20.1001.1.25385968.1404.20.4.1.8

مقدمه: امروزه نقش مطالعات توپوگرافی در مبحث توسعه روستایی بسیار حائز اهمیت می باشد. به کمک شاخص های محیطی می توان خطاهای موجود دربرنامه و طرح های توسعه روستایی در حال اجرای شهرستان را شناسایی کرد و در سیاستگذاری های بعدی از تکرار مجدد آنها جلوگیری بعمل آورد. با توجه به چکیده کامل

مقدمه: امروزه نقش مطالعات توپوگرافی در مبحث توسعه روستایی بسیار حائز اهمیت می باشد. به کمک شاخص های محیطی می توان خطاهای موجود دربرنامه و طرح های توسعه روستایی در حال اجرای شهرستان را شناسایی کرد و در سیاستگذاری های بعدی از تکرار مجدد آنها جلوگیری بعمل آورد. با توجه به موقعیت استقرار روستاهای محدوده در سه سطح (جلگه،کوهپایه و کوهستان) و فاکتورهای طبیعی (ارتفاع، شیب، جهت) بیشترین تاثیر توسعه را می توان در عامل محیطی وابسته به سطح ارتفاعی مربوط به سکونتگاه های روستایی شهرستان شفت دانست. هدف: جهت ارزیابی و بررسی روابط بین عناصر طبیعی و توسعه پایدار محدوده مورد مطالعه و پاسخ به این پرسش که بر با توجه به عوامل جغرافیایی (‌ارتفاع و شیب) کدام روستاها ی مستقر در شهرستان شفت درمحدوده ناپایدار قرار دارند ؟ داده های توصیفی و مکانی باهم تلفیق گردیدند. روش‌شناسی تحقیق: در این پژوهش که از نوع توصیفی- کاربردی می باشد، مراحل تحقیق شامل شناسایی منابع مطالعاتی وتجزیه و تحلیل و تهیه جداول و نقشه جهت ارزیابی و بررسی روابط بین عوامل جغرافیایی (ارتفاع و شیب) و توسعه پایدار محدوده مورد مطالعه بصورت تمام شماری روستاها در قالب جامعه آماری مورد تحقیق قرار گرفته است. بر این اساس لایه های اطلاعاتی پس از زمین مرجع شدن و تبدیل شدن به شیپ فایل به ترتیب با استفاده از دستورات MERGE و CLIP وOVERLAY و سایر دستورات داده کاوی، تجزیه و تحلیل و تلفیق شده است و در نتیجه نقشه ای که بیانگر اطلاعات لایه های مورد بررسی شده باشد، بصورت مدل تولید شده است. قلمرو جغرافیایی پژوهش: روستاهای شهرستان شفت از استان گیلان می باشد. یافته ها: یافته ها حاکی از آن است که رتبه توسعه ای ضعیف مربوط به روستاهای زردکام و والی سرا وخرفکل و ونه بنه و کوچک کومسار و داکله سرا و محرمان وماشاء الله کل و آقانور سه تن و لیسم و سفیدخانی وتنز وبابارکاب وامامزاده ابراهیم وطالقان است و در روستاهای کوهپایه ای و کوهستانی (با شرایط ارتفاعی و شیب خاص) به درستی اعمال نشده و روستاها از حداقل ظرفیت خود برای پایداری محدوده مطالعاتی استفاده می کنند که فقط ناشی از مدیریت غیر استراتژیکی می باشد. نتایج: موقعیت و شرایط طبیعی هر یک از روستاهای استقرار یافته در دهستان ها براساس عامل ارتفاع یکی از مهمترین فاکتورهای لازم برای توسعه روستاهای شهرستان بمنظور برنامه ریزی جهت ایجاد برخورداری و یا دسترسی به خدمات در راستای افزایش سطح توسعه در برش دهستانهای شهرستان شفت می باشد ، مثلا راه های ارتباطی که یکی از اصلی ترین عوامل محیطی در توسعه روستایی می باشد و غالباً بر اساس توپوگرافی روستاهای پراکنده در سطح شهرستان شفت شکل پذیرفته اند در هر چهار دهستان در سطح غیر قابل قبول کیفی و کمی در راستای بهره برداری پایدار از ظرفیت های روستاهای شهرستان قرار دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

74 - تبیین نقش اقامتگاههای بومگردی در نظام گردشگری باتاکید بر بعد اقتصادی (مطالعه موردی: مناطق روستایی شهرستان رشت)
علیرضا محمدی گرفمی تیمور آمار محمد باسط قرشی میناباد

20.1001.1.25385968.1403.19.1.11.5

امروزه می توان از گردشگری به عنوان قلمرویی که توان جذب سرمایه های داخلی و خارجی و به پیروی از آن، توسعه اقتصادی را دارد و از بوم گردی به عنوان یک زیر شاخه رو به رشد آن با افزایش توسعة اقتصادی، به منظور تسهیل مشارکت جامعه، جهت ارائة تجارب و حفاظت از منابع طبیعی و فرهنگی چکیده کامل

امروزه می توان از گردشگری به عنوان قلمرویی که توان جذب سرمایه های داخلی و خارجی و به پیروی از آن، توسعه اقتصادی را دارد و از بوم گردی به عنوان یک زیر شاخه رو به رشد آن با افزایش توسعة اقتصادی، به منظور تسهیل مشارکت جامعه، جهت ارائة تجارب و حفاظت از منابع طبیعی و فرهنگی در بلندمدت، نام برد. با توجه به اقبال از بوم گردی در روستاهای کشور و اهمیت بعد اقتصادی آن از نگاه روستاییان، این پژوهش با هدف تبیین نقش یکی از موثرترین عوامل بوم گردی در محیط های روستایی(اقامتگاهها) و با تاکید بر بعد اقتصادی آن پرداخته است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و جامعه آماری کلیه اقامتگاههای بومگردی با بیش از یکسال سابقه فعالیت در شهرستان رشت(12 اقامتگاه)می باشد. جمع آوری اطلاعات به کمک ابزار پرسشنامه و اطلاعات مدیران اقامتگاه و کارشناسان امور گردشگری و تجزیه و تحلیل اطلاعات با تکنیک های چرخه عمر و کوپراس انجام شده است. نتایج تکنیک چرخه عمر نشان می دهد اقامتگاههای بومگردی به عنوان یک محصول گردشگری در مرحله رشد و توسعه (سومین سطح تاثیر)قرار دارند بنابراین می توان ادعا نمود که اقامتگاههای بومگردی بر نظام گردشگری تاثیر مناسبی داشته و همچنین به کمک تکنیک کوپراس مشخص شد اقامتگاه فاندرکتام بیشترین و گیلان تاج کمترین تاثیر در نظام گردشگری مکان استقرار خود داشته اند. در نهایت پیشنهاد می گردد ضمن آگاه نمودن روستاییان از اهمیت موضوع، آنها را به حفظ معماری بومی ترغیب نموده و مسیر دریافت تسهیلات جهت سرمایه گذاری در زمینه بومگردی برای بومیان آسان گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

75 - ارزیابی مدیریت محلی در نواحی روستایی غرب و جنوب غرب استان گیلان
محمود قاسم نژاد نصرالله مولائی هشجین محمد باسط قریشی عیسی پوررمضان

مدیریت روستایی مجموعه ای از اطلاعات و مهارتها و رکن اساسی سیاست گذاری، برنامه ریزی و اجرای برنامه های توسعه روستایی بوده و از محورهای اساسی در تحلیل مسایل روستایی به شمار می رود. مدیریت محلی با ماهیت مدیریت مرکزی، شکل سازمان یافته، تابع حکومت مرکزی یکی از نمودهای مدیریت چکیده کامل

مدیریت روستایی مجموعه ای از اطلاعات و مهارتها و رکن اساسی سیاست گذاری، برنامه ریزی و اجرای برنامه های توسعه روستایی بوده و از محورهای اساسی در تحلیل مسایل روستایی به شمار می رود. مدیریت محلی با ماهیت مدیریت مرکزی، شکل سازمان یافته، تابع حکومت مرکزی یکی از نمودهای مدیریت روستایی است که به علت قدرت تصمیم گیری قابل ملاحظه از اهمیت بسیاری در نواحی روستایی برخوردار است. به همین علت تحقیق حاضر با هدف ارزیابی مدیریت محلی و با شیوه توصیفی-تحلیلی در مناطق روستایی غرب و جنوب غربی استان گیلان (7 شهرستان) به مطالعه موضوع پرداخته است. جامعه آماری تحقیق شامل فرمانداران، بخشداران، کارشناسان فرمانداریها، کارشناسان بخشداریها، کارشناسان بنیاد مسکن، کارشناسان جهاد کشاورزی، کارشناس امور روستایی استانداری، دهیاران و اعضای شورای اسلامی(156 پاسخگو)و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بوده و جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از تحلیل رگرسیون استفاده است. ابتدا به کمک تکنیک دلفی سه مولفه آگاهی و نگرش، قوانین و ضوابط و شاخص های محلی ( شامل 54 متغیر) انتخاب شده و جهت ارزیابی موضوع از نظر جامعه محلی مورد سنجش قرار گرفته اند. سپس به کمک تحلیل رگرسیون مشخص شد این سه مولفه بر مدیریت محلی تاثیرگذار بوده است. همچنین با مشاهده حد مثبت بالا و پایین حاصل از آزمون تی تک نمونه می توان ادعا نمود هر سه شاخص در وضعیت مطلوبی قرار دارند و با توجه به آماره T به ترتیب شاخص محلی، آکاهی و نگرش و سپس قوانین و ضوابط بیشترین تا کمترین تاثیر را بر مدیریت محلی در محدوده مورد مطالعه داشته اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

76 - گردشگری و زیست پذیری فضای روستایی (مطالعه تطبیقی سکونتگاه های پیراشهر بیرجند)
محمد حجی پور فاطمه خسروی محمود فال سلیمان

مقدمه: سکونتگاه‌های روستایی و غیرشهری از گذشته تاکنون با چالش‌های ساختاری و مسائل کارکردی فراوانی مواجه بوده است. در حال حاضر نیز "ناپایداری" این کانون‌های جمعیتی را می‌توان یکی از ابرچالش‌های پیش رو برای نظام برنامه‌ریزی و مدیریت فضا برشمرد. به منظور سامان بخشیدن و است چکیده کامل

مقدمه: سکونتگاه‌های روستایی و غیرشهری از گذشته تاکنون با چالش‌های ساختاری و مسائل کارکردی فراوانی مواجه بوده است. در حال حاضر نیز "ناپایداری" این کانون‌های جمعیتی را می‌توان یکی از ابرچالش‌های پیش رو برای نظام برنامه‌ریزی و مدیریت فضا برشمرد. به منظور سامان بخشیدن و استیلای پایداری در فضاهای روستایی و پیراشهری که نتیجه آن می‌تواند بهبود سطح زیست‌پذیری باشد، توسعه گردشگری از راهبردهای بی‌بدیل در بسیاری از کشورهای جهان است.هدف: هدف از این مطالعه این است تا با رویکردی تطبیقی به تحلیل اثرات گردشگری بر زیست‌پذیری سکونتگاه‌های مقصد گردشگری در پیراشهر بیرجند و مقایسه آن با تعدادی روستای شاهد (روستاهای غیرمقصد گردشگری) پرداخته شود. روش شناسی تحقیق: این تحقیق اسنادی و پیمایشی با ماهیت کاربردی است و روش آن ترکیبی از روش‌های توصیفی و تحلیلی است. ابزارگردآوری اطلاعات در سطح سکونتگاه‌های مورد مطالعه پرسشنامه بوده که پس از بررسی و تایید روایی و پایایی آن مورد استفاده قرار گرفته است. سکونتگاه‌های مورد مطالعه مشتمل بر چهارده روستای مقصد گردشگری در پیراشهر بیرجند و هفت روستای شاهد بوده است. یافته ها: طبق یافته‌های به دست آمده وضعیت زیست‌پذیری روستاهای مقصد گردشگری در پیراشهر بیرجند با روستاهای شاهد دارای تفاوت معناداری است و شاخص کلی زیست‌پذیری در روستاهای مقصد گردشگری بیشتر بوده است؛ همچنین بین ابعاد چهارگانه زیست پذیری (اجتماعی، زیست محیطی، کالبدی و اقتصادی) تفاوت معناداری برقرار است. در کل می‌توان نتیجه گرفت گردشگری بر زیست‌پذیری در فضاهای پیراشهری نیز تأثیر مثبت دارد و این تاثیر مستقیماً با مکانیزم تغییرات در وضعیت اشتغال و درآمد اهالی سکونتگاه‌های پیراشهری صورت می‌گیرد. تأثیر گردشگری بر زیست‌پذیری فضاهای روستایی دارای "تابعیت مکانی و جغرافیایی" است.نتیجه گیری: در نهایت اینکه، متنوع‌سازی زمینه‌های کسب وکار در فضاهای روستایی به ویژه پیراشهر می‌تواند نقش کلیدی در تغییر و بهبود وضعیت زیست‌پذیری سکونتگاه‌ها داشته باشد. پرونده مقاله

فهرست مقالات برحسب موضوع مطالعات برنامه ریزی روستایی و عشایری