تعیین سطح توسعه یافتگی روستاهای ناحیه ساحلی غرب استان گیلان با استفاده از شاخص توسعه روستایی (RDI)
محورهای موضوعی : مطالعات برنامه ریزی روستایی و عشایری
معصومه حسن زاده دوگوری
1
(دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، گروه جغرافیا، واحد آستارا، دانشگاه آزاد اسلامی، آستارا، ایران)
صدیقه حسنی مهر
2
(استادیار گروه جغرافیا، واحد آستارا، دانشگاه آزاد اسلامی، آستارا، ایران.)
رفعت شهماری اردجانی
3
(استادیار گروه جغرافیا، واحد آستارا، دانشگاه آزاد اسلامی، آستارا، ایران)
حسین اصغری
4
(استادیار گروه جغرافیا، و احد آستارا، دانشگاه آزاد اسلامی، آستارا، ایران)
کلید واژه: شاخصهای بهداشتی و آموزشی, شاخص توسعه روستایی (RDI), شاخص ترکیبی نتایج (CRI), ناحیه ساحلی غرب استان گیلان,
چکیده مقاله :
امروزه توسعه به عنوان یک فرآیند، مهمترین بحث کشورها به ویژه کشورهای در حال توسعه است، مهمترین هدف توسعه پایدار بر طرف کردن احتیاجات و بهبود بخشیدن به شرایط کیفی زندگی انسانی می‌باشد. تحقیق حاضر بر آن است تا سطح توسعهیافتگی شاخصهای بهداشتی و آموزشی روستاهای ناحیه ساحلی غرب گیلان را مورد بررسی قرار دهد. بدین منظور اطلاعات مربوط به 4 شاخص بهداشتی و 6 شاخص آموزشی برای سه دوره سرشماری 1385، 1390 و 1398 از سایت استانداری استان گیلان دریافت گردید. سپس با استفاده از شاخص توسعه روستایی (RDI)، شاخص ترکیبی نتایج (CRI) و آماره t جفتی اقدام به تعیین میزان توسعهیافتگی شاخصهای بهداشتی و آموزشی در 8 بخش ناحیه ساحلی در طی زمان گردید. نتایج بدست آمده نشان داد میزان RDI محاسبه شده براساس فراوانی شاخصها و همچنین نسبت فراوانی به تعداد روستای هر بخش، از تفاوت مکانی برخوردار است. اما رتبه‌بندی شاخص CRI با وجود تغییرات جزئی در مقدار آن، تغییرات سطح توسعه را طی سه دوره نشان نمی‌دهد. این موضوع در شاخص CRI حاصل از نسبت فراوانی به تعداد روستا هم مصداق دارد. معنی‌داری تفاوت شاخصها در طی سه دوره سرشماری برای دو حالت مورد بررسی، تغییرات معنی‌داری که نشان از ارتقاء سطح توسعه باشد نشان نمی‌دهد، و بین نتایج شاخص CRI سالهای 1390 و 1398 تفاوت معنی‌داری در سطح α=0.05 مشاهده نگردید. نتایج نشان داد رتبه توسعه در این ناحیه نیز Dو C است که بیانگر پایین بودن سطح توسعهیافتگی ناحیه ساحلی غرب استان گیلان در راستای شاخصهای بهداشتی و آموزشی است.
Today, development as a process is the most important issue of countries, especially developing countries, the most important goal of sustainable development is to meet the needs and improve the quality of human life. The present study aims to examine the level of development of health and education indicators in the rural of the west coast of Guilan. For this purpose, information related to 4 health indicators and 6 educational indicators of the three census periods of 2006, 2011 and 2017 were received from the Guilan Provincial website. Then, using the Rural Development Index, Combined Result Index and paired t-statistics, the development of health and education indicators in 8 parts of the coastal area over time were determined. The results showed that the amount of RDI calculated based on the frequency of indicators and also the frequency ratio to the number of rural in each section, has a spatial difference. However, the ranking of the CRI index, despite minor changes in its value, does not show changes in the level of development over three periods. This is also true in the CRI index obtained from the ratio of frequency to the number of rural. The results showed that the development rank in this area is D and C, which indicates the low level of development of the west coastal area of Guilan province in terms of health and education indicators.
بهرامی، رحمتالله و رضایی، منصور. (۱۳۹۴). تحلیلی بر میزان توسعهیافتگی بخش بهداشتی و درمانی شهرستانهای استان کردستان با استفاده از روش تاپسیس خطی. فصلنامه علمی-پژوهشی اطلاعات جغرافیایی (سپهر)،24(96)، 49-39.
پاپلی یزدی، محمدحسین و ابراهیمی، محمد امیر. (۱۳۹۴). نظریههای توسعه روستایی (ویراست ۲: با تجدیدنظر و اضافات). چاپ نهم، تهران: انتشارات سمت.
خداوردی، احمد؛ فروزانی، معصومه، یزدان پناه، مسعود و عبدشاهی، عباس. (1397). کاربرد روشهای ادغام در تعیین سطوح توسعهیافتگی روستایی (مورد مطالعه دهستانهای شهرستان ایرانشهر). علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، 14(1)، 247- 229.
رستمی، مسلم، دامن باغ، جواد و نقدی چقاگنوجی، سجاد. (1394). سطحبندی شهرستانهای استان کرمانشاه براساس شاخص توسعه انسانی (HDI). مطالعات برنامهریزی سکونتگاههای انسانی، 10(33)، 39-29.
رضوانی، محمدرضا. (۱۳۹۳). برنامهریزی توسعه روستایی در ایران. چاپ ششم، تهران: انتشارات قومس.
رکنالدین افتخاری، عبدالرضا، مهدوی، داوود و پورطاهری، مهدی. (1389). فرآیند بومیسازی شاخصهای توسعه پایدار گردشگری روستایی در ایران. پژوهشهای روستایی، 1(4)، 41-1.
طالشی، مصطفی؛ خداپناه، کیومرث و آقایاری هیر، محسن. (1397). ارزیابی و تحلیل توسعه پایدار روستاهای پیرامونی کانونهای گردشگری در ناحیه اردبیل. جغرافیا و برنامهریزی، 22(64)، 188- 169.
عظیمی آملی، جلال و رکنالدین افتخاری، عبدالرضا. (۱۳۹۳). حکمروایی روستایی (مدیریت توسعه پایدار). چاپ اول، تهران: انتشارات سمت.
مرصوصی، نفیسه و بهرامی پاوه، رحمتالله. (۱۳۹۰). توسعه پایدار روستایی. چاپ اول، تهران: انتشارات پیام نور.
Ghanbari. A., Rahmani Fazli. A., & Azizpour. F. (2020). Spatial Analysis of Rural Settlements Development Using Sustainable Development Approach (Case Study: Villages of Khorramabad County). Journal of Research and Rural Planning, 9(1), 53-69.
Jerzy. M., & Nana. Z. (2011). Application of the Rural Development Index to analysis of rural regions in Poland and Slovakia. Social Indicators Research, 105(1), 1-37.
Jiang. L., Luo. J., Zhang. Ch., Tian. L., Liu. Q., Chen, G., & Tian. Y. (2020). Study on the Level and Type Identification of Rural Development in Wuhan City’s New Urban Districts. International Journal of Geo-Information, 9(3), 1-23.
Kim. T. H., & Yang. S. R. (2016). Construction of the Rural Development Index: The Case of Vietnam. Journal of Rural Development, 39 (Special Issue), 113-142.
Lin. J., Lei. J., Yang. Z., & Li. J. (2019). Differentiation of Rural Development Driven by Natural Environment and Urbanization: A Case Study of Kashgar Region, Northwest China. Sustainability, 11(23), 1-21.
Long. H., Zou. J., & Liu. Y. (2009). Differentiation of rural development driven by industrialization and urbanization in eastern coastal China. Habitat International, 33, 454-462.
Pavel. A., & Moldovan. O. (2019). Determining Local Economic Development in the Rural Areas of Romania. Exploring the Role of Exogenous Factors. Sustainability, 11(1), 1-24.
Yeqing. Ch., Yanfei. W., Zheye. W., and Xiaolong. L. (2013). Changing Rural Development Inequality in Jilin Province, Northeast China. Chinese Geographical Science, 23(5), 620–633.
_||_