تحلیل جغرافیایی توسعه روستایی در شهرستان شفت با تاکید بر توپوگرافی و شیب
محورهای موضوعی : مطالعات برنامه ریزی روستایی و عشایری
فاطمه تقی زاده ناصرانی
1
(دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران)
تیمور آمار
2
(دانشیار، گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران)
نصرالله مولایی هشجین
3
(استاد، گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران)
پرویز رضائی
4
(دانشیار، گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران)
کلید واژه: توسعه پایدار, توسعه روستایی, شهرستان شفت, توپوگرافی, شیب,
چکیده مقاله :
مقدمه: امروزه نقش مطالعات توپوگرافی در مبحث توسعه روستایی بسیار حائز اهمیت می باشد. به کمک شاخص های محیطی می توان خطاهای موجود دربرنامه و طرح های توسعه روستایی در حال اجرای شهرستان را شناسایی کرد و در سیاستگذاری های بعدی از تکرار مجدد آنها جلوگیری بعمل آورد. با توجه به موقعیت استقرار روستاهای محدوده در سه سطح (جلگه،کوهپایه و کوهستان) و فاکتورهای طبیعی (ارتفاع، شیب، جهت) بیشترین تاثیر توسعه را می توان در عامل محیطی وابسته به سطح ارتفاعی مربوط به سکونتگاه های روستایی شهرستان شفت دانست. هدف: جهت ارزیابی و بررسی روابط بین عناصر طبیعی و توسعه پایدار محدوده مورد مطالعه و پاسخ به این پرسش که بر با توجه به عوامل جغرافیایی (ارتفاع و شیب) کدام روستاها ی مستقر در شهرستان شفت درمحدوده ناپایدار قرار دارند ؟ داده های توصیفی و مکانی باهم تلفیق گردیدند. روش‌شناسی تحقیق: در این پژوهش که از نوع توصیفی- کاربردی می باشد، مراحل تحقیق شامل شناسایی منابع مطالعاتی وتجزیه و تحلیل و تهیه جداول و نقشه جهت ارزیابی و بررسی روابط بین عوامل جغرافیایی (ارتفاع و شیب) و توسعه پایدار محدوده مورد مطالعه بصورت تمام شماری روستاها در قالب جامعه آماری مورد تحقیق قرار گرفته است. بر این اساس لایه های اطلاعاتی پس از زمین مرجع شدن و تبدیل شدن به شیپ فایل به ترتیب با استفاده از دستورات MERGE و CLIP وOVERLAY و سایر دستورات داده کاوی، تجزیه و تحلیل و تلفیق شده است و در نتیجه نقشه ای که بیانگر اطلاعات لایه های مورد بررسی شده باشد، بصورت مدل تولید شده است. قلمرو جغرافیایی پژوهش: روستاهای شهرستان شفت از استان گیلان می باشد. یافته ها: یافته ها حاکی از آن است که رتبه توسعه ای ضعیف مربوط به روستاهای زردکام و والی سرا وخرفکل و ونه بنه و کوچک کومسار و داکله سرا و محرمان وماشاء الله کل و آقانور سه تن و لیسم و سفیدخانی وتنز وبابارکاب وامامزاده ابراهیم وطالقان است و در روستاهای کوهپایه ای و کوهستانی (با شرایط ارتفاعی و شیب خاص) به درستی اعمال نشده و روستاها از حداقل ظرفیت خود برای پایداری محدوده مطالعاتی استفاده می کنند که فقط ناشی از مدیریت غیر استراتژیکی می باشد. نتایج: موقعیت و شرایط طبیعی هر یک از روستاهای استقرار یافته در دهستان ها براساس عامل ارتفاع یکی از مهمترین فاکتورهای لازم برای توسعه روستاهای شهرستان بمنظور برنامه ریزی جهت ایجاد برخورداری و یا دسترسی به خدمات در راستای افزایش سطح توسعه در برش دهستانهای شهرستان شفت می باشد ، مثلا راه های ارتباطی که یکی از اصلی ترین عوامل محیطی در توسعه روستایی می باشد و غالباً بر اساس توپوگرافی روستاهای پراکنده در سطح شهرستان شفت شکل پذیرفته اند در هر چهار دهستان در سطح غیر قابل قبول کیفی و کمی در راستای بهره برداری پایدار از ظرفیت های روستاهای شهرستان قرار دارند.
Introduction: Nowadays, topographic studies play a crucial role in rural development. Utilizing environmental indices allows the identification of existing flaws in the ongoing rural development plans and projects within the county, preventing their repetition in subsequent policymaking. Considering the settlements' positions within three levels (plain, foothill, and mountain) and natural factors (altitude, slope, direction), the most significant impact on development can be attributed to the environmental factor associated with the altitude level of rural habitats in Shaft County.Research Aim: The aim is to assess and examine the relationships between natural elements and sustainable development within the studied area and answer the question: Considering geographical factors (altitude and slope), which villages in Shaft County are situated within the unstable range? Descriptive and spatial data were integrated for this purpose.Methodology: This study, characterized as descriptive-applied research, encompassed stages involving the identification of study resources, data analysis, and the creation of tables and maps to assess and examine the relationships between geographical factors (altitude and slope) and sustainable development within the studied area, covering all sampled villages as part of the research population. Based on this, information layers were referenced to the base map, converted into shapefiles, and subsequently underwent a process of merging, clipping, overlaying, and other data mining directives for analysis and integration. Consequently, a model representing the information within the studied layers was generated in the form of a map.Studied Areas: The rural under study belong to Shaft County within Giulan Province.Results: The findings indicate a weak developmental rank related to villages such as Zardkam, Vali Sara, Khorfakel, Vaneh Baneh, Kuchek Koomsar, Dakleh Sara, Moharraman, Mashallah Kal, Aqanur Setan, Lesom, Safidkhani, Tanz, Babarakab, Imamzadeh Ibrahim, and Talghan. In the foothill and mountainous villages (with specific altitude and slope conditions), proper measures haven't been implemented, and the villages are utilizing only the minimum of their capacities for the sustainability of the studied area. This situation solely stems from non-strategic management.Conclusion: The geographical position and natural conditions of each settled rurals within the districts, based on altitude, represent one of the most essential factors required for the development of Shaft County's rurals to plan for providing access to services aimed at increasing the developmental level within the county's district segments. For instance, communication routes, one of the primary environmental factors in rural development, have largely taken shape based on the topography of scattered rurals across Shaft County. However, in each of the four districts, they exist at an unacceptable qualitative and quantitative level in terms of sustainably utilizing the capacities of the county's rurals.
_||_