عوامل موثر بر مشارکت اعضای شرکت های تعاونی روستایی در استان تهران (مطالعه موردی: تعاونی های شهرستان شهریار)

محورهای موضوعی : مطالعات برنامه ریزی روستایی و عشایری

سعید زرگرانی ¹ (دانش آموخته دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه خوارزمی، تهران, ایران)
وحید ریاحی ² (دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران)
حسن افراخته ³ (استاد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی،تهران)

تاریخ دریافت : 1397/10/27 تاریخ پذیرش : 1399/11/08 تاریخ انتشار : 1402/03/01

کلید واژه: توسعه روستایی, مشارکت روستایی, شرکت های تعاونی روستایی, شهرستان شهریار,

چکیده مقاله :

مقدمه: مشارکت روستاییان در انجام امور روستا نقش مهمی در توسعه روستا ایفا می نماید. بخش تعاون همگام با بخش اقتصاد خصوصی و دولتی در اقتصاد ملی، از الگوی بخش سوم اقتصاد در کنار دیگر نظریات توسعه به عنوان راهکارهایی در جهت اشتغال زایی و دستیابی به توسعه در روستاهای کشورهای در حال توسعه مدد گرفته می شود. شرکت های تعاونی تولید روستایی در اقتصاد کشور نقش مهمی را ایفا می کنند.هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر، تعیین عوامل موثر بر مشارکت اعضای شرکت های تعاونی روستایی در شهرستان شهریار از استان تهران است.روش‌شناسی تحقیق: تحقیق حاضر با هدف سنجش میزان مشارکت روستاییان شرکت های تعاونی روستایی در شهرستان شهریار انجام گردید است. جامعه آماری مورد مطالعه 3000 نفر عضو شرکت تعاونی روستایی شهرستان شهریار است که در 56 روستای شهرستان بسر می برند. جامعه نمونه 345 عضو شرکت تعاونی بصورت تصادفی انتخاب شده است. داده های تحقیق با استفاده از مطالعات اسنادی و میدانی (پرسشنامه) جمع آوری شده است. برای اعتبار پرسشنامه از آلفای کرنباخ استفاده شده که بیش از 83 درصد پرسشنامه از این مدل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در بررسی متغیر های تحقیق، میزان و نحوه مشارکت اعضا، و عوامل درونی و بیرونی موفقیت شرکت های تعاونی روستایی و نیز میزان رضایت اعضا از شرکت تعاونی مورد تاکید قرار گرفته است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، شهرستان شهریار در استان تهران است.یافته ها: یافته ها نشان داد که نخست، بین ویژگی های فردی، رضایت مندی، نگرش و مشارکت اعضای شرکت تعاونی با میزان موفقیت شرکت ارتباط معنی داری وجود دارد. سپس، متناسب با اندازه جمعیت روستاهای شهرستان شهریار، میزان مشارکت روستاییان درفعالیت های شرکت تعاونی بیشتر شده است. عوامل برون سازمانی (با میانیگن 99/2) نسبت به عوامل درون سازمانی (با میانگین 56/2) بر مشارکت اعضاء در شرکت های تعاونی روستایی تاثیر بیشتری داشته است.نتایج: این تحقیق نشان داد که در میزان مشارکت اعضای تعاونیهای شهریار برحسب نوع تعاونی تفاوت های اساسی دیده می شود. از سوی دیگر، بین عملکرد مالی شرکت های تعاونی و میزان مشارکت اعضاء در شرکت های تعاونی شهرستان شهریار رابطه معنی داری وجود دارد. به عبارت دیگر هر چه مدیریت شرکت های تعاونی با اصول و ارزش های تعاون، و نیز با قوانین و مقررات مرتبط با تعاونی ها آشنا باشند و از مهارت های ارتباطی، انسانی و ادراکی به بهترین وجه بهره گیرند، در ارتقای میزان مشارکت نقش مستقیم دارد.واژگان کلیدی: توسعه روستائی، شرکتهای تعاونی روستائی، مشارکت روستایی،شهرستان شهریار

چکیده انگلیسی:

Effective Factors in the Cooperation of Villagers in Rural Cooperative Companies in Tehran (Case study: Shariar city)AbstractIntroduction: Cooperatives as an organization are a system for movement and coordination of various efforts between members to gain common targets.The purpose of the study: The aim of the current research is to find out the effective factors in the cooperation of villagers in Rural cooperatives companies.Methodology: The current study is applied regarding the purpose of the study, and descriptive-analytic with respect to method. To study the success rate of rural cooperative companies in the city, Central Division has been done. The study objectives include: attitude towards cooperative members, the participation rate of members of the cooperative activities of companies, studying the social, economic and individual members, mutual understanding and relations between these effects. Geographical area of the research: This study has been done in the geographical area of Shahriar.Results and discussion: The study is descriptive and solidarity through a survey using questionnaires and interviews. The statistical community members of rural cooperative companies in Shahriar City Township had a total of 3000 people. Number 345 out of random sampling as the sample were determined. Validity of the questionnaire was also calculated.Conclusion: Data analysis showed that there is a significant relationship and a strong correlation (65% = r) between trait individual satisfaction, attitude and knowledge, land and household income levels and these variables significantly associated with successful partnerships there.Key words: Rural development, Rural production cooperatives, Rural partnership, Shahriar city

منابع و مأخذ:

آهنچی، محمد. (1386). مدیریت استراتژیک. تهران: انتشارات دستان.

ابراهیمی، عبدالحمید. (1387). راهکارهای ارتقای مشارکت اعضا در اتحادیه‌ها و تعاونی‌های مصرف. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.

احمدی، محمدتقی. (1378). بررسی عوامل موثر بر عضویت کشاورزان در تعاونی تولید روستایی (مطالعه موردی استان فارس). پایان نامه کارشناسی ارشد گروه ترویج و آموزش، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس.

ازکیا، مصطفی. (1384). مقدمه­ای بر جامعه شناسی توسعه روستایی، تهران: انتشارات اطلاعات.

افتخاری، عبدالرضا رکن­الدین؛ سجاسی قیداری حمدالله و عینالی جمشید. (1386). نگرش نو به مدیریت روستایی با تاکیدبر نهادهای تاثیر گذار. فصلنامه روستا و توسعه، 10(2)، 31-1.

افراخته، حسن. (1388). مدیریت روستایی با تاکید بر ایران. تهران: گنج هنر.

افراخته حسن. (1395). نابرابریهای فضایی در توسعه منابع گردشگری استان اردبیل. فصلنامه گردشگری و توسعه، شماره36،  54-34.

پوررمضان، عیسی. (1399). تحلیل میزان مشارکت جامعه محلی در توسعه سکونتگاه­های پیراشهری (مورد: خشکبیجار در شهرستان رشت). مجله توسعه فضاهای پیراشهری، 2(4)، 110-95.

جمعه­پور، محمود. (1389). مقدمه­ای بر برنامه­ریزی روستایی ایران (دیدگاهها و روشها).  تهران: انتشارات سمت.

رضوانی، محمدرضا.(1381). تحلیل الگوهای روابط و مناسبات شهر و روستا در نواحی روستایی اطراف تهران. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 34، 49-18.  

رضوانی، محمدرضا. (1383). مقدمه­ای بر برنامه­ریزی روستایی در ایران. تهران: نشر قومس.

ریاحی، وحید. (1395). بررسی و ارزیابی سرمایه اجتماعی و عوامل موثر برآن در بین روستاییان (منطقه اورامانات). فصلنامه پژوهش و    برنامه­ریزی روستایی، 2(4)، 44-20.

ریاحی، وحید. (1393). سنجش نگرش اعضای شورای اسلامی روستاها با اولویت شاخص­های کیفیت زندگی در نواحی روستایی (روستاهای شهرستان دهگاران). فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی روستایی، 3(6)، 53-42.

شیرزادی، حسینعلی. (1380). عوامل مرتبط با مشارکت اعضا درتعاونی­های مصرف دانشگاه علامه طباطبایی، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی، پایان نامه کارشناسی ارشد علوم اجتماعی.

مرکز آمار ایران. (1345). نتایج تفضیلی  سرشماری عمومی نفوس و مسکن استان تهران.

مرکز آمار ایران. (1355). نتایج تفضیلی  سرشماری عمومی نفوس و مسکن استان تهران.

مرکز آمار ایران. (1365). نتایج تفضیلی  سرشماری عمومی نفوس و مسکن استان تهران.

مرکز آمار ایران. (1375). نتایج تفضیلی  سرشماری عمومی نفوس و مسکن استان تهران.

مرکز آمار ایران. (1385). نتایج تفضیلی  سرشماری عمومی نفوس و مسکن استان تهران.

مرکز آمار ایران. (1345). فرهنگ آبادی­های کشور (استان تهران).

مرکز آمار ایران. (1355). فرهنگ آبادی­های کشور (استان تهران).

مرکز آمار ایران. (1365). فرهنگ آبادی­های کشور (استان تهران).

مرکز آمار ایران. (1375). فرهنگ آبادی­های کشور (استان تهران).

مرکز آمار ایران. (1385). فرهنگ آبادی­های کشور (استان تهران).

مطیعی لنگرودی، سید حسن. (1386). برنامه­ریزی روستایی با تاکید بر ایران.  مشهد:  انتشارات جهاد دانشگاهی.

مولایی هشجین، نصرالله. (1393). الگوی پیشنهادی مدیریت روستایی در سطح محلی و کلان در برنامه ششم توسعه 99-1395. انجمن جغرافیایی ایران.

مهدوی، مسعود. (1377). مقدمه­ای بر جغرافیای روستایی ایران. تهران: انتشارات سمت.

نیازی و همکاران. (1354). بررسی مقدماتی شرکتهای تعاونی روستایی و تاثیر آنها در اوضاع اقتصادی واجتماعی روستا. دفتر مطالعات ناحیه­ای سازمان برنامه و بودجه، سازمان برنامه و بودجه تهران.

وز ارت تعاون.  (1384). مدیریت مشارکتی در تعاونی­ها. تهران: انتشارات پایگان.

وزارت تعاون، معاونت طرح و برنامه. (1381). سند ملی توسعه بخش تعاون. تهران: انتشارات فرهنگ دهخدا.

هدایتی، ه. (1375). اصول علم مدیریت با تاکید بر کاربرد علم مدیریت در تعاونی­ها. انتشارات تعاون.

Abdelrahman, A.H., & Smith, C. (1996). Cooperative and Agriculturaldevelopment :A Case study of Gurndnut Farmers in  Western Sudan. Community Development Journal, 31,13-19

Lahsaeizadeh, A. (1990). Contemporary Rural Production Cooperatives in Iran .Annals of public and Cooperaive Econmic, 61, 117-124.

Grootaert, C. (1999). Capital, Household Welfare and Poverty in Indonesia, Local Level Institutions Study, Social Development Department, Enveirontmentally and Socially Sustainable Development Network, Word Bank: Washington. http://siteresources. World Bank.org /INTSOCIAL CAPITAL/Resources/Local-Level-Institutions-Working-Paper-Series/LLI-WPS-9.pdf. time14:55  date 2011-02-01.