گردشگری و زیست پذیری فضای روستایی (مطالعه تطبیقی سکونتگاه های پیراشهر بیرجند)
محورهای موضوعی : مطالعات برنامه ریزی روستایی و عشایری
محمد حجی پور
1
,
فاطمه خسروی
2
,
محمود فال سلیمان
3
1 - استادیار گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
3 - دانشیار گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
کلید واژه: توسعه پایدار روستایی, گردشگری پایدار, بیرجند, زیست‌پذیری, پیراشهر,
چکیده مقاله :
مقدمه: سکونتگاه‌های روستایی و غیرشهری از گذشته تاکنون با چالش‌های ساختاری و مسائل کارکردی فراوانی مواجه بوده است. در حال حاضر نیز "ناپایداری" این کانون‌های جمعیتی را می‌توان یکی از ابرچالش‌های پیش رو برای نظام برنامه‌ریزی و مدیریت فضا برشمرد. به منظور سامان بخشیدن و استیلای پایداری در فضاهای روستایی و پیراشهری که نتیجه آن می‌تواند بهبود سطح زیست‌پذیری باشد، توسعه گردشگری از راهبردهای بی‌بدیل در بسیاری از کشورهای جهان است.هدف: هدف از این مطالعه این است تا با رویکردی تطبیقی به تحلیل اثرات گردشگری بر زیست‌پذیری سکونتگاه‌های مقصد گردشگری در پیراشهر بیرجند و مقایسه آن با تعدادی روستای شاهد (روستاهای غیرمقصد گردشگری) پرداخته شود. روش شناسی تحقیق: این تحقیق اسنادی و پیمایشی با ماهیت کاربردی است و روش آن ترکیبی از روش‌های توصیفی و تحلیلی است. ابزارگردآوری اطلاعات در سطح سکونتگاه‌های مورد مطالعه پرسشنامه بوده که پس از بررسی و تایید روایی و پایایی آن مورد استفاده قرار گرفته است. سکونتگاه‌های مورد مطالعه مشتمل بر چهارده روستای مقصد گردشگری در پیراشهر بیرجند و هفت روستای شاهد بوده است. یافته ها: طبق یافته‌های به دست آمده وضعیت زیست‌پذیری روستاهای مقصد گردشگری در پیراشهر بیرجند با روستاهای شاهد دارای تفاوت معناداری است و شاخص کلی زیست‌پذیری در روستاهای مقصد گردشگری بیشتر بوده است؛ همچنین بین ابعاد چهارگانه زیست پذیری (اجتماعی، زیست محیطی، کالبدی و اقتصادی) تفاوت معناداری برقرار است. در کل می‌توان نتیجه گرفت گردشگری بر زیست‌پذیری در فضاهای پیراشهری نیز تأثیر مثبت دارد و این تاثیر مستقیماً با مکانیزم تغییرات در وضعیت اشتغال و درآمد اهالی سکونتگاه‌های پیراشهری صورت می‌گیرد. تأثیر گردشگری بر زیست‌پذیری فضاهای روستایی دارای "تابعیت مکانی و جغرافیایی" است.نتیجه گیری: در نهایت اینکه، متنوع‌سازی زمینه‌های کسب وکار در فضاهای روستایی به ویژه پیراشهر می‌تواند نقش کلیدی در تغییر و بهبود وضعیت زیست‌پذیری سکونتگاه‌ها داشته باشد.
Introduction: Rural and non-urban settlements have long been confronted with structural challenges and functional issues. Presently, their "instability" has emerged as a major challenge for the space planning and management system. "Tourism development" is regarded as an indispensable strategy in many countries to promote sustainability and enhance livability in rural and peri-urban areas.Research aim: The purpose of this study is to analyze the effects of tourism on the livability of tourist destination settlements in Pirasher Birjand and compare it with a number of control villages (non-tourism villages) with a comparative approach.Research methodology: This is a documentary and survey research with an applied nature, and its method is a combination of descriptive and analytical methods. The tool for collecting information at the level of the studied settlements is a questionnaire, which has been used after checking and confirming its validity and reliability. The studied settlements include fourteen tourist destination villages in Pirasher Birjand and seven Shahid villages.Results: According to the findings, the livability status of the tourist destination villages in Birjand Pirasher has a significant difference with the control villages, and the overall livability index was higher in the tourist destination villages. Also, there is a significant difference between the four dimensions of livability (social, environmental, physical and economic). In general, it can be concluded that tourism has a positive effect on livability in peri-urban areas, and this effect takes place directly through the mechanism of changes in the employment status and income of residents of peri-urban settlements. The impact of tourism on the livability of rural areas has "spatial and geographical nationality".Conclusion: Finally, diversification of business fields in rural areas, especially Pirasher, can play a key role in changing and improving the livability of settlements.
_||_