-
دسترسی آزاد مقاله
1 - عدم کفائت سن در تعیین بلوغ
سید محمد کیکاوسی محمد جعفری هرندیآن چه از بلوغ همواره به عنوان آغاز مسئولیت و محدودیت های انسان مکلف یاد می شود، رسیدن دختر و پسر به سنّ خاص است؛ اما صرف نظر از مبنای شرعی و قانونی آن، بلوغ پدیده ای است طبیعی با فعلیت رسیدن استعداد جنسی و قوای تولید مثل؛ همین معیار و ضابطه در آیه 6 سوره مبارکه نساء (بل چکیده کاملآن چه از بلوغ همواره به عنوان آغاز مسئولیت و محدودیت های انسان مکلف یاد می شود، رسیدن دختر و پسر به سنّ خاص است؛ اما صرف نظر از مبنای شرعی و قانونی آن، بلوغ پدیده ای است طبیعی با فعلیت رسیدن استعداد جنسی و قوای تولید مثل؛ همین معیار و ضابطه در آیه 6 سوره مبارکه نساء (بلغ النکاح) تصریح شده است. با این حال، در روایات و اخبار، نشانه های گوناگونی برای تفسیر این مرحله از توانایی جنسی بیان و سنین متعددی برای آن تعیین شده است. لذا عدم اتحاد مبنا و معیار در تعیین معیار بلوغ، موجب تعدد آرای فقیهان نسبت به مساله مزبور شده است؛ چنان چه غالب فقیهان امامیه با استناد به برخی احادیث که البته وجه دلالت شان کافی و وافی نیست، بلوغ پسران را در 15 سالگی و دختران را در نه سالگی قرار داده اند. یافته های این پژوهش نشان می دهد که در حوزه فهم روایات بلوغ، آن چه چندان مورد توجه قرار نگرفته، مخاطب شناسی در زمان صدور روایات و احادیث است. در حالی که پیامبر اکرم (ص) و امامان معصوم (ع) چنین توجهی را در سنّت و گفتار خود فرموده و در بیان احکام، ویژگی های مخاطب کلام را در نظر می گرفتند. از این رو، می توان دریافت که بلوغ جنسی به عنوان سرآغاز تکلیف های شرعی ملازمه با سنّ تعیین شده در کلام فقها را ندارد و در افراد تحت تاثیر شرایط اقلیمی و تنواع آب و هوایی متفاوت می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - تحلیلی بر تأثیر روایات دفاع مقدّس به عنوان یکی از مؤلفههای فرهنگی بر اقتدار ملی ایران
رضا جعفریمقدمه و هدف پژوهش: دوران هشت سالۀ جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق علیه جمهوری اسلامی ایران، هرچند خسارت‌های فراوانی در عرصه‌های مختلف در پی داشت امّا تأثیر مثبت آن در پویایی ثروت‌های نهفتۀ ملی در عرصه‌های مختلف فرهنگی، حماسی، نظامی، اخلاقی، علمی، صنعتی، هنری و...غیرقابل انکار چکیده کاملمقدمه و هدف پژوهش: دوران هشت سالۀ جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق علیه جمهوری اسلامی ایران، هرچند خسارت‌های فراوانی در عرصه‌های مختلف در پی داشت امّا تأثیر مثبت آن در پویایی ثروت‌های نهفتۀ ملی در عرصه‌های مختلف فرهنگی، حماسی، نظامی، اخلاقی، علمی، صنعتی، هنری و...غیرقابل انکار است. روایات دفاع مقدس، از جملۀ دست‌آوردهای جنگ تحمیلی است که پژوهش حاضر کوشیده‌است تأثیر این روایات را به‌عنوان یکی از مهمترین مؤلفههای فرهنگی بر اقتدار ملی کشور مطالعه نماید. روش پژوهش: این تحقیق با رویکرد کیفی انجام و داده‌های آن، به روش تفسیری-که یکی از روشهای تحلیل در پژوهش‌های کیفی است-تجزیه و تحلیل گردیده و گردآوری اطلاعات نیز به روش کتابخانه‌ای با ابزار فیش‌برداری بوده است. یافته‌ها: بخش قابل توجهی از اطلاعات تحقیق از دو نرم‌افزار صحیفۀ نور و نرم‌افزار ولایت اقتباس و با تحلیل تفسیریِ این اطلاعات،4 عامل به‌عنوان عوامل اصلی شروع جنگ تحمیلی،4 دلیل به‌عنوان دلایل پایان جنگ و12 نماد به‌عنوان نماد‌های فرهنگی مؤثر بر اقتدار ملی استنتاج و با توجه به روش گردآوری تحقیق، در متن مقاله تبیین و رئوس این نمادها در بخش نتیجه‌گیری ارائه شده‌اند. نتیجه‌گیری: با توجه به اینکه اقتدار فرهنگی یکی از زیرمؤلفه‌های مهم اقتدار ملی بوده و روایات دفاع مقدس نیز، از خردمایه‌های اصلی اقتدار فرهنگی میباشد؛ مقاله‌ی حاضر دوازده نماد اقتدار فرهنگی که نقش مؤثری در تقویت اقتدار ملی ایران دارند را از متون مرتبط به روایات دفاع مقدس استخراج نموده که از این میان، شکوفایی فرهنگ خوداتّکایی ملّی و غلبه بر فشارهای اقتصادى، سیاسى و تبلیغاتی، مهم-ترین نماد فرهنگی میباشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - نقش ارزش‌های اجتماعی در ساختار معماری خانه‌های دوره قاجار یزد از دیدگاه قرآن، احادیث و روایات اسلامی
پانتئا بغدادی ابوالقاسم دادور مریم ثابتیمقدمه: طـرح معمـاری خانه‌هـای سـنتی ایـران از عوامـل مختلفـی مانند مذهب، فرهنـگ، ویژگی‌هـای جغرافیایـی، اجتماعـی تأثیـر پذیرفته اسـت. در این میـان توجـه بـه ارزش‌ها و اصـول اخلاقی و اجتماعی برگرفتـه از احکام دین اسلام باعث کارکردهای معنوی و آرامش بخش اماکن سـنتی شـده اس چکیده کاملمقدمه: طـرح معمـاری خانه‌هـای سـنتی ایـران از عوامـل مختلفـی مانند مذهب، فرهنـگ، ویژگی‌هـای جغرافیایـی، اجتماعـی تأثیـر پذیرفته اسـت. در این میـان توجـه بـه ارزش‌ها و اصـول اخلاقی و اجتماعی برگرفتـه از احکام دین اسلام باعث کارکردهای معنوی و آرامش بخش اماکن سـنتی شـده است. این پژوهش به بررسی نقش ارزش‌های اجتماعی ساختار معماری خانه‌های سنتی قاجار در شهر یزد از نگاه قرآن پرداخته و هدف آن تحلیل نمود عینی این ویژگی‌ها در ساختار معماری این خانه‌ها است.روش‌پژوهش: نوع پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده که ابتدا از طریق شیوه‌های تحقیق کتابخانه‌ای، مفاهیم مرتبط با موضوع از کتب برخی صاحبنظران، اندیشمندان، آیات و روایات اسلامی استخراج شده، سپس نقش ارزش‌های اجتماعی در ساختار معماری خانه‌های سنتی مورد بحث و تفسیر قرار گرفته است.یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان می‌دهد که ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن در معماری خانه‌های سنتی مورد توجه بوده و مردم از آیات قرآنی و روایات اسلامی در این مورد الگو می گرفته‌اند و تاثیرات آن در قالب رعایت محرمیت، اهمیت مهمان نوازی، حقوق همسایگی، پرهیز از اسراف و رعایت قناعت، عدم اشراف ، نظم و رعایت بهداشت تجلی یافته است. نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که ویژگی‌ها و ارزش‌های اسلامی به خوبی در کالبد خانه‌های ایرانی اسلامی نشان داده و در کنار ویژگیهای کاربردی، زیبایی و بوم‌آوردی مصالح بنا را نیز فراهم کرده‌است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - جستاری روایی و قرآنی در ادله‌ی آزادی قرادادهای تجاری الکترونیکی
امیر احمدیبر اساس اصل آزادی قراردادها هر قرارداد تجاری که مخالف شرع و قانون نباشد نافذ میباشد. هدف از این پژوهش، بررسی روایی و قرآنی ادله‌ی مشروعیّت قراردادهای تجاری الکترونیکی و رفع ابهام‌های موجود در این حوزه میباشد. در این پژوهش ابتدا ادله‌ی را بیان می‌نمایم. سپس ادله‌ی عامی چکیده کاملبر اساس اصل آزادی قراردادها هر قرارداد تجاری که مخالف شرع و قانون نباشد نافذ میباشد. هدف از این پژوهش، بررسی روایی و قرآنی ادله‌ی مشروعیّت قراردادهای تجاری الکترونیکی و رفع ابهام‌های موجود در این حوزه میباشد. در این پژوهش ابتدا ادله‌ی را بیان می‌نمایم. سپس ادله‌ی عامی قرآنی و وجه دلالت آیات وارده که در خصوص بیع، تجارت و کسب و کارهای حلال و حرام وجود دارد را مورد مداقعه قرار می‌دهیم و وجه تسمیه و تعمیم این آیات را بیان می‌نمایم. بررسی مقتضای اصول عملیه به عنوان دلیل سوم و بناء عقلاء به عنوان چهارمین دلیل مشروعیّت قراردادهای الکترونیکی از نظر دور نمانده است. از این پژوهش می‌توان نتیجه گرفت که با توجه به اظهار دلایل فوق قراردادهای تجاری الکترونیکی مشروع می‌باشند و مورد پذیرش قانونگذار و جوامع بشری میباشد. همچنین سوق دادن قوانین الکترونیکی تجاری به سمت فقه پویا برای رفع شبهات بین طرفین قرارداد از دستاوردهای این مقاله است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - اعتبارسنجی احادیث فضائل حفظ قرآن در منابع شیعه
زهرا چنانی مینا شمخی قاسم بستانیاحادیث فراوانی درباره حفظ قرآن ، ارزش و جایگاه حافظان، که از مضامین تشویق‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آمیز برخوردار بوده و باورمندان را به حفظ و تلاوت آیات قرآن و عمل به آن برمی‌انگیزاند، در منابع روایی شیعه از معصومین(ع) صادر شده‌اند. این روایات در اکثر جوامع روایی و تفاس چکیده کاملاحادیث فراوانی درباره حفظ قرآن ، ارزش و جایگاه حافظان، که از مضامین تشویق‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آمیز برخوردار بوده و باورمندان را به حفظ و تلاوت آیات قرآن و عمل به آن برمی‌انگیزاند، در منابع روایی شیعه از معصومین(ع) صادر شده‌اند. این روایات در اکثر جوامع روایی و تفاسیر، گردآوری شده است. اما میزان اعتبار سندی این روایات و در نتیجه اعتبار متون آنها یکسان نبوده و نمی‌توان در این مورد حکم کلی صادر کرد. پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی، از طریق جمع آوری اطلاعات، به شیوه‌ی کتابخانه‌ای؛ با تکیه بر منابع شیعی صرف، دامنه‌ی مطالعاتی خود را بر روی مهمترین جوامع حدیثی متمرکز نموده و با نگاهی گذرا به پیشینه‌ی این علم و تطوراتی که بر آن گذشته، به بررسی در این خصوص پرداخته است و نشان می‌دهد که هرچند برخی از فضائل حفظ قرآن، از نظر محتوا صحیح هستند و یا در صحت سند آنها خدشه‌ای وارد نیست اما این دلیلی برای صحت صدور آنها نمی‌باشد و اتکای صرف بر سند یا متن در تصحیح یک خبر به معنای اثبات صحت صدور آن نیست. چه بسا سند صحیحی بر متن درستی ترکیب شده باشد یا ممکن است متن متضمن معنایی غیر قابل قبول باشد یا با متونی که دارای دلالت‌های صدق قوی‌تر هستند، مخالف باشد. در احادیث مورد مطالعه نیز چنین اشکالاتی وارد بود که موجب عدم صحت صدور آنها شده و قبول آنها را مشکل می‌نمود. البته هرچند اکثر احادیث فضائل حفظ قرآن ضعیف بودند اما علمای حدیث شیعه طبق قرائنی در جواز عمل بدان‌ها اتفاق دارند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - واکاوی دلالت صوم بر امامت از منظر آیات و روایات
فاطمه انصاریفقها در تمام دوران همواره همِّ رسیدن به حقیقت احکام را داشته‌اند: زیرا رسیدن به مراد شارع مقدس و نیل به حقیقت أحکام، از طریق فهم معانی پنهان و اشارات کلام مولا میباشد. این پژوهش به بررسی بطن و حقیقت یکی از احکام الهی- صوم- می‌پردازد. نگارنده ضمن تبیین حقیقت صوم و ارتبا چکیده کاملفقها در تمام دوران همواره همِّ رسیدن به حقیقت احکام را داشته‌اند: زیرا رسیدن به مراد شارع مقدس و نیل به حقیقت أحکام، از طریق فهم معانی پنهان و اشارات کلام مولا میباشد. این پژوهش به بررسی بطن و حقیقت یکی از احکام الهی- صوم- می‌پردازد. نگارنده ضمن تبیین حقیقت صوم و ارتباط آن با صبر و ولایت، با نگاهی نو با استناد به قرآن و و روایات نورانی حضرات معصومین(علیهم السلام) به بررسی حقیقت ارکان صوم و شئونات متکثره‌ای از شهر الله می‌پردازد و اثبات می‌کند که حقیقت شهر رمضان، ابتنای تکالیف بر یسر، حکمت تشریع صیام، حدود الله، تکبیر در شهر الله الاکبر، فطر و زکات فطره؛ چیزی جز معرفة الامام و ولایت پذیری نیست. یعنی اساس صوم بر مبنای ولایت امیرالمؤمنین و اولادش میباشد؛ لذا به امساک درصورتی که در معرفت و طاعت امام نبوده باشد، صوم اطلاق نمی‌شود و چنین فعلی تخصصاً از عنوان صوم خارج خواهد بود. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی میباشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - تحلیل اثربخشی روایات معصومین(ع) بر نظرات تفسیری علامه طباطبایی
محمود ابوترابی سید محمد نقیب عباس یوسفی تازه کندییکی از مباحث مهم پیرامون تفسیر المیزان نقش و جایگاه روایات است. دیدگاه اثربخشی روایات بر نظرات تفسیری علامه طباطبایی در میان سایر نظرات قابل تأمل است. پژوهش پیرامون این دیدگاه به خاطر جایگاه تفسیر علامه طباطبایی و رفع ابهامات پیرامون این تفسیر و روش قرآن به قرآن ضرورت د چکیده کاملیکی از مباحث مهم پیرامون تفسیر المیزان نقش و جایگاه روایات است. دیدگاه اثربخشی روایات بر نظرات تفسیری علامه طباطبایی در میان سایر نظرات قابل تأمل است. پژوهش پیرامون این دیدگاه به خاطر جایگاه تفسیر علامه طباطبایی و رفع ابهامات پیرامون این تفسیر و روش قرآن به قرآن ضرورت دارد و از این جهت که این دیدگاه مورد تحلیل قرار گرفته و مبانی و شواهد اثربخشی روایات استخراج شده است دارای نوآوری است. یکسان بودن حقیقت ولایت با قرآن از حیث صدق، عدم افتراق قرآن از عترت، مبیّن قرآن بودن اهل بیت، حجیت سنت و بیانات معصومان، عدم دسترسی به بلندای معارف جز مطهرون، نگارش تفسیرالبیان فی الموافقة بین الحدیث والقرآن قبل از تفسیر المیزان، تدریس و تعلیقه بر احادیث بحار الأنوار، نگارش تفاسیر موضوعی بر اساس روایات، هماهنگی نظرات علامه با روایات در تفسیر المیزان از مهم ترین مبانی و شواهد اثربخشی روایات بر نظرات تفسیری علامه طباطبایی(ره) است. مبانی و شواهد ارائه شده نشان از اثربخشی مستقیم و با واسطه روایات بر نظرات تفسیری علامه داشته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - نقش هوش معنوی درمدیریت با تکیه برآیات قرآن و روایات
علی رشیدفرخیان سنجر سلاجقه علیرضا منظری توکلیچکیدهیکی از انواع هوش، هوش معنوی است که ازموضوعاتمهم و ضروریدرحوزهمدیریتوکسب و کار است و تأثیرمستقیم و بسزایآنرابرمدیریت نمی‌تواننادیدهگرفت. جستجو در آیات و احادیث مبین این امر است که در کلام خدا و روایت و احادیث نیز مؤلّفه‌های هوش معنوی دیده میشود؛ بنابراین هدف از این چکیده کاملچکیدهیکی از انواع هوش، هوش معنوی است که ازموضوعاتمهم و ضروریدرحوزهمدیریتوکسب و کار است و تأثیرمستقیم و بسزایآنرابرمدیریت نمی‌تواننادیدهگرفت. جستجو در آیات و احادیث مبین این امر است که در کلام خدا و روایت و احادیث نیز مؤلّفه‌های هوش معنوی دیده میشود؛ بنابراین هدف از این پژوهش بررسی نقش و جایگاه هوشمعنویدرمدیریتباتکیهبرآیاتقرآنوروایات است که با روش توصیفی- تحلیلی، بر اساس مطالعات کتابخانه‌ای و مبتنی بر رویکرد قرآنی وروایی انجام شده است و تلاش نویسندگان بر آن استتابااستفادهازآیات قرآن، روایات و احادیث، اهمیت، ارزش و نقش هوش معنوی و تأثیر آن را بر مدیریت و عملکردهای مدیران مشخص نمایند. نتایج پژوهش نشان می‎دهد کهشناختوباوربه ربوبیتخداوند؛معنیبخشیبهکاروزندگی،خودآگاهیعمیق،خردمندیمعنوی،تواناییاستفادهازمنابعمعنوی،ظرفیترفتارهایفضیلت‌مآبانه،روحیّۀخدمتگزاری،داشتنبصیرت،احساسمثبتداشتن،تواناییپرسیدنسؤالاتاساسیویافتنپاسخ‌هایبنیادین،پای‌بندیبهعهدوپیمان،اعتدالدرهمهجنبه‌هایزندگی ودرکمسئولیت‌هایفردیو اجتماعی از مهمترین ویژگیهای یک مدیر با هوش معنوی بالاست وقرآنکریم،روایات و احادیثمبانیروشنیرادررابطهبامؤلّفه‌های هوش معنوی و تأثیر آن بر مدیریتارائهنمودند و مدیران با هوش معنوی بالا با تکیه بر کلام خداوند در قرآن و الگوپذیری از سنتنبویوسیرۀعلوی، سبب ارتقاء روزافزون سازمان یا کسب‌وکار خواهند شد.واژه‌های کلیدی:هوش، هوش معنوی، مدیریت، قرآن، روایات. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - مطالعه قرآنی و روایی در مشروعیت حقوق انتفاعی: حق عمری، رقبی و سکنی
امیر احمدیدر امور معیشتی انسان، حق مهمی به نام حق انتفاع وجود دارد، که قانونگذار در قانون مدنی و فقها احکام و آثار آن را بیان نموده است. در این پژوهش سعی شده است که ادله مشروعیت حقوق انتفاعی از جمله حق عمری، رقبی و سکنی با توجه به مطالعات قرآنی و روایی بیان شود. لیکن آنچه عموما چکیده کاملدر امور معیشتی انسان، حق مهمی به نام حق انتفاع وجود دارد، که قانونگذار در قانون مدنی و فقها احکام و آثار آن را بیان نموده است. در این پژوهش سعی شده است که ادله مشروعیت حقوق انتفاعی از جمله حق عمری، رقبی و سکنی با توجه به مطالعات قرآنی و روایی بیان شود. لیکن آنچه عموماً بر فعل خیرات و انفاق درراه خداست، می‌تواند از ادله‌ی مشروعیت این حقوق انتفاعی باشد، که به آیاتی از آن اشاره گردید. همچنین در این پژوهش به سایر ادله از جمله ادله روایی، عمل صحابه پیامبر(ص) و بناء عقلا به عنوان منبع مشروعیت حقوق انتفاعی پرداخته شده است. هدف از این پژوهش واکاوی مشروعیت حق انتفاع با توجه به منابع فقهی اسلامی است. بنابراین با توجه به پیدایش مصادیقی نو و مستحدثه در این موضوع فقهای بزرگ اسلامی و حقوقدانان اسلامی ملاک معینی برای مشخص شدن انواع و احکام حق انتفاع دارند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - بررسی و حل تناقض‌های موجود در روایات تفسیری اهل بیت (ع) (مطالعة موردی: تفسیر نورالثقلین)
الهام زرین کلاهاز تفاسیر مشهور و مورد توجه روایی شیعه، نورالثقلین است که مفسر در آن با نقل روایات اهل بیت(ع) و بعضاً صحابه، به تفسیر آیات قرآن پرداخته است. اثرپذیری حویزی، از گرایشات اخباری‌گری، باعث شده که بدون توجه به سند و متن و بررسی صحت و سقم آن، احادیثی را نقل کند که گاهاً متناق چکیده کاملاز تفاسیر مشهور و مورد توجه روایی شیعه، نورالثقلین است که مفسر در آن با نقل روایات اهل بیت(ع) و بعضاً صحابه، به تفسیر آیات قرآن پرداخته است. اثرپذیری حویزی، از گرایشات اخباری‌گری، باعث شده که بدون توجه به سند و متن و بررسی صحت و سقم آن، احادیثی را نقل کند که گاهاً متناقض بوده و منجر به نسبت‌دادن دیدگاه‌های متفاوت در یک موضوع به ائمه(ع) و در نتیجه سردرگمی مخاطب شود. البته مفسر خود به این موضوع در تفسیر اذعان داشته، اما در رفع آن نکوشیده است. با توجه به اهمیت موضوع، در این پژوهش با بکارگیری روش کتابخانه‌ای، تجزیه و تحلیل داده‌ها ضمن استخراج روایات تفسیری متناقض، به ارزیابی و تحلیل آن پرداخته و به این نتیجه دست‌یافته-ایم که از حدود 6418 روایت منقول از ائمه (ع) در 15 جزء ابتدایی قرآن این تفسیر، 19% (حدود 1200 روایت) مشمول موارد تفاوت‌های ظاهری بوده که اکثراً با روشهای جمع ظاهری حل میشود. در نهایت حدود 2/7 % آن شامل تناقضات میباشد که غالباً با معیارهایی همچون تطابق با قرآن، سایر روایات، عقل، گفتار مفسران، ترجیح سند و... قابل حل است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
11 - ولایت‌پذیری رسول خدا(ص) از منظر قرآن و روایات
هدی سلیمیاین پژوهش با روشی توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع اهل سنت به بررسی چگونگی نقش ولایت‌پذیری رسول خدا(ص) در تأمین سعادت فردی و اجتماعی انسانها پرداخته است، و تلاش شده ضمن بررسی برخی از وقایع تاریخ صدر اسلام، اولاً به آن دسته از مدافعان حقیقی ولایت پرداخته شود که می‌توان چکیده کاملاین پژوهش با روشی توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع اهل سنت به بررسی چگونگی نقش ولایت‌پذیری رسول خدا(ص) در تأمین سعادت فردی و اجتماعی انسانها پرداخته است، و تلاش شده ضمن بررسی برخی از وقایع تاریخ صدر اسلام، اولاً به آن دسته از مدافعان حقیقی ولایت پرداخته شود که می‌توانند به عنوان الگو و مقتدا برای اطاعت و دفاع از حریم ولایت به مسلمانان معرفی شوند، و از طرف دیگر آن دسته از کسانی نیز که کوردلانه از این مهم سرباز زدند ، از آنان بازشناخته شوند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
12 - قرآن، گسترۀ معانی و رابطۀ آن با جاودانگی
سید مهدی احمدی نیکپاسخگویی قرآن به نیازه های روز و اعتقاد به جاودانگی و ابدیت آن از باورهای مسلمانان است. این باور، اندیشمندان مسلمان را بر آن داشته تا درباره مسئله چگونگی پاسخگویی قرآن در گسترۀ زمان ها و جاودانگی آن بحث کنند و پاسخ های مطلوب و عقل پسندی ارائه دهند. این بررسی ها به نتایج چکیده کاملپاسخگویی قرآن به نیازه های روز و اعتقاد به جاودانگی و ابدیت آن از باورهای مسلمانان است. این باور، اندیشمندان مسلمان را بر آن داشته تا درباره مسئله چگونگی پاسخگویی قرآن در گسترۀ زمان ها و جاودانگی آن بحث کنند و پاسخ های مطلوب و عقل پسندی ارائه دهند. این بررسی ها به نتایج و نکات ارزشمندی منتهی شده است، به یقین یکی از نکات مهم، مسئله گسترۀ معانی آیات قرآنی است که می تواند پاسخگوی این نیازها باشد و در روایات نیز بر آن تأکید شده است. این پژوهش به دنبال بررسی این مسئله در روایات است که با عنوان ظاهر و باطن مطرح شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
13 - ویژگیهای «السابقون» در آیات و روایات از منظر فریقین
هاشم اندیشه ولی الله نقی‌پورفر فاطمه دانش پژوهآیه دهم سوره واقعه را بدان جهت آیه سابقون نامیده‌اند که کلمه سابقون در آن به کار رفته است. سابقون کسانی هستند که نه‌تنها در ایمان پیشگام‌اند، که در اعمال خیر و صفات و اخلاق انسانی نیز پیشقدم‌اند، آن‌هااسوه و قدوه مردم، و امام و پیشوای خلق می‌باشند، و به همین دلیل مقربان چکیده کاملآیه دهم سوره واقعه را بدان جهت آیه سابقون نامیده‌اند که کلمه سابقون در آن به کار رفته است. سابقون کسانی هستند که نه‌تنها در ایمان پیشگام‌اند، که در اعمال خیر و صفات و اخلاق انسانی نیز پیشقدم‌اند، آن‌هااسوه و قدوه مردم، و امام و پیشوای خلق می‌باشند، و به همین دلیل مقربان درگاه خداوند بزرگ هستند. بنابراین اگر بعضی از مفسران پیشگام بودن آنها را تنها به سبقت در اطاعت خدا یا نمازهای پنج‌گانه، یا جهاد، یا هجرت، یا توبه، و امثال آن تفسیر کرده اند، هر کدام گوشه ای از این مفهوم وسیع را مورد توجه قرار داده اند، وگرنه این کلمه این‌ها و غیر این‌ها از خیرات و برکات را شامل می شود، و نیز اگر در روایات اسلامی گاه سابقون به امیر مؤمنان علی(ع) که نخستین مسلمان از مردان بود تفسیر شده، در حقیقت بیان مصداق‌های روشن آن است، ما در این کوتاه نخست به شأن نزول آیه ده سوره واقعه می‌پردازیم و در ادامه پیشینه السابقون را بیان می‌کنیم و در انتها ویژگیهای السابقون را در آیات و احادیث فریقین مطرح می‌کنیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
14 - نقد قرآنی، روائی آراء وهابیان در ارتباط با موضوع تبرک.
محمد رضوی مهدی ممتحنتبرک جستن به آثار انبیاء و اولیاء از مسائل اختلاف برانگیز میان مذهب تشیع و فرقه وهابیت است. در گذشته اشخاصی چون ابن تیمیه و در عصر حاضر وهابیان به پیروی از رهبر در گذشته خود محمد بن عبدالوهاب این موضوع را انکار و تا حد تکفیر شیعیان پیش رفته و ریختن خون و تعرض به مال و ن چکیده کاملتبرک جستن به آثار انبیاء و اولیاء از مسائل اختلاف برانگیز میان مذهب تشیع و فرقه وهابیت است. در گذشته اشخاصی چون ابن تیمیه و در عصر حاضر وهابیان به پیروی از رهبر در گذشته خود محمد بن عبدالوهاب این موضوع را انکار و تا حد تکفیر شیعیان پیش رفته و ریختن خون و تعرض به مال و ناموس آن‌ها را جایز شمرده‌اند. این مقاله سعی بر آن دارد تا با ارائه ادله مستند قرآنی و تاریخی – روائی، بطلان اعتقادات این فرقه را مورد بررسی قرار دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
15 - تاریخ‌گذاری سوره عادیات
حسین جدی ابراهیم اقبالتاریخگذاری سوره‌های قرآن کریم در شناخت درست آنها و برگزیدن اقوال و آراء صحیح و ردّ سخنان ناصواب، بس مؤثر است. این امر خود بر شناختی دیگر استوار است که آن تعیین مکی یا مدنی بودن یک سوره است. علم مکی و مدنی، بسیاری از سوره‌های قرآن را بدون اختلاف مکی برمی‌شمرد و تعدادی چکیده کاملتاریخگذاری سوره‌های قرآن کریم در شناخت درست آنها و برگزیدن اقوال و آراء صحیح و ردّ سخنان ناصواب، بس مؤثر است. این امر خود بر شناختی دیگر استوار است که آن تعیین مکی یا مدنی بودن یک سوره است. علم مکی و مدنی، بسیاری از سوره‌های قرآن را بدون اختلاف مکی برمی‌شمرد و تعدادی کم‌تری را بدون هیچ سخن دگرسان، مدنی می‌داند ولی در خصوص اندک سوره‌هایی، اختلاف در مکی یا مدنی بودن را نشان می‌دهد. سوره عادیات، در دسته سوم قرار دارد. به همین جهت تاریخ‌گذاری این سوره، از یک سو با دشواری و از سویی دیگر با ضرورت همراه شده است. بررسی سندی و متنی روایات و دقت در طریق شناختِ قیاسی، مدنی بودن عادیات را اثبات می‌کند. مدنی محسوب شدن این سوره، هم به اختلاف اقوال و آراء پایان می‌دهد، هم به مردود ساختن موارد ناصواب می‌انجامد، هم به برگزیدن مطالب درست کمک می‌کند، هم تاریخ‌گذاری سوره را ممکن می‌سازد و به فرجام نیز یکی از فضایل حضرت علی(ع) را نمایان می‌کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
16 - معناشناسی تقیه در قرآن
محمد عظیمی ده علیتقیه یکی از ارکان دین اسلام و مذهب شیعه و از مهمترین عوامل بقای مذهب شیعه و البته اسلام به شمار می‌آید. از طرفی بر اساس روایات شیعه مسأله تقیه هم‌چنان و تا ظهور حضرت حجت(عج) جاری است و در زمانه ما هم به دلیل ایجاد نحله‌های گوناگون مذهبی و گستردگی ارتباطات، یافتن مصداق چکیده کاملتقیه یکی از ارکان دین اسلام و مذهب شیعه و از مهمترین عوامل بقای مذهب شیعه و البته اسلام به شمار می‌آید. از طرفی بر اساس روایات شیعه مسأله تقیه هم‌چنان و تا ظهور حضرت حجت(عج) جاری است و در زمانه ما هم به دلیل ایجاد نحله‌های گوناگون مذهبی و گستردگی ارتباطات، یافتن مصداق تقیه از اهمیت والایی جهت ایمنی از خطراتی که مذهب شیعه را تهدید می‌نماید برخوردار است. این نوشتار که به سبک بنیادین و بر اساس مطالعات کتابخانه‌ای مهیا شده، به معناشناسی تقیه در قرآن را بیان می دارد. همچنین فراهم‌سازی بستر عمل به تقیه و شرایط و مصادیق روشن آن را روشن می‌سازد، تا در ازای آن راهکارهای تقیه در جامعه کنونی پیاده گردند و به این واسطه، از بسیاری از مفاسد پرهیز از تقیه در جامعه کنونی جلوگیری شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
17 - عهد ألست از دیدگاه قرآن کریم و روایات معصومین(ع)
مهدى ممتحن اختر سلطانى مریم خسروانىدربار هى عهدى که خدا با بندگان خود بسته نظرات مختلفى وجود دارد. روایاترا تأیید کرده؛ همچنین خروج ذری هى آدم در عالم ذر عهد ألست ،: معصومین و گرفتن پیمان از آنان توسط خداوند بر ربوبیت و نبوت و امامت مشخص شده است؛حتى مکان آن در روایت نیز معین شده است. با اتکا به روایات چکیده کاملدربار هى عهدى که خدا با بندگان خود بسته نظرات مختلفى وجود دارد. روایاترا تأیید کرده؛ همچنین خروج ذری هى آدم در عالم ذر عهد ألست ،: معصومین و گرفتن پیمان از آنان توسط خداوند بر ربوبیت و نبوت و امامت مشخص شده است؛حتى مکان آن در روایت نیز معین شده است. با اتکا به روایات متواتر و محکم به عنوان مسلمان تابع شریعت، هیچ شکی در صحت و اصالت عهد ألست وجود ندارد؛ اما گروهى براین عقیده اند که آیه ى ألست، جنبه ى تمثیل دارد. گروهى دیگر نیز قائل به اخذ پیمان از ارواح بشر در عالم مثال (عالم ذر) هستند. این مقاله به معناى واژگانی و اصطلاحی عهد،آیات و روایات مربوط به آن و بررسی و تحلیل دلایل هر دو گروه م ىپردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
18 - نگرشى بر معانى فتنه در قرآن با استناد بر تفاسیر
لیلا قاسمی باب الله محمدىمقاله حاضر به بحث پیرامون معانى در قرآن کریم م ىپردازد. در این مقاله فتنه به عناوین فرعى همچون فتنه ، با توجه به آیات قرآن فتنه پس از تعریف لغوى کلمه آزمایش و امتحان الهى، عذاب الهى، شرک به خدا، جنون و دیوانگى، آزار و اذیت مؤمنان، ضعف و ظلم پذیرى (مسلط شدن ظالم بر چکیده کاملمقاله حاضر به بحث پیرامون معانى در قرآن کریم م ىپردازد. در این مقاله فتنه به عناوین فرعى همچون فتنه ، با توجه به آیات قرآن فتنه پس از تعریف لغوى کلمه آزمایش و امتحان الهى، عذاب الهى، شرک به خدا، جنون و دیوانگى، آزار و اذیت مؤمنان، ضعف و ظلم پذیرى (مسلط شدن ظالم بر مؤمن) ، فساد بزرگ، گمراهى، فریب دادن (فریفتن)، معذرت خواستن و عذرخواهى، تقسیم شده است. آنگاه در هر عنوان آیات مربوط به آن با توجه به تفاسیر و تا حدودى با استفاده از روایات، مورد بحث و بررسى قرار گرفته است. مهم ترین وسیله آزمایش و فتنه براى انسان، اموال و اولاد وى است؛ چرا که دلبستگى انسان به این دو بیش از هر چیز دیگر است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
19 - مسئولیت مدنی قاضی و مبنای قرآنی و روایی آن
امان الله علیمرادی سید جلال الدین آل طه مکیدر گزینش قضات معمولاً شرایط و ویژگیهای خاصی در نظر گرفته شده، و سخت‌گیری‌های زیادی مبذول می‌گردد. با این وجود قضات نیز از جنس بشر بوده و خطا و تقصیر در عمل آنها امری پذیرفتنی است و چه بسا در اثر عمل آنها ممکن است خسارت جبران ناپذیری به بار آید. قانونگذار به صراحت در چکیده کاملدر گزینش قضات معمولاً شرایط و ویژگیهای خاصی در نظر گرفته شده، و سخت‌گیری‌های زیادی مبذول می‌گردد. با این وجود قضات نیز از جنس بشر بوده و خطا و تقصیر در عمل آنها امری پذیرفتنی است و چه بسا در اثر عمل آنها ممکن است خسارت جبران ناپذیری به بار آید. قانونگذار به صراحت در اصل 171 قانون اساسی مسئولیت شخصی قضات را اعلام و به دنبال آن در قوانین دیگر، از جمله ماده 58 قانون مجازات اسلامی تقریباً مفاد اصلی مذکور را تکرار نموده است. در این مقاله ضمن بررسی انواع خسارت ناشی از آراء قاضی به چگونگی جبران خسارت ناشی و مبانی قرآنی و روایی از این آراء پرداخته شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
20 - مواد پروتئینی در قرآن و حدیث
عبدالمجید طالب تاش معصومه داودیقرآن کردیم در خصوص بُعد جسمانی انسان که جایگاه و میزبان روح مقدسی است و از جانب خالق یکتا در این کالبد جسمانی دیده شده است، اهتمام ویژه ای دارد. به طوری که در بیش از 300 آیه به طور مستقیم یا غیر مستقیم موضوع غذا و تغذیه مطرح شده است. زیرا بی تردید لازمه رسیدن به کمال ان چکیده کاملقرآن کردیم در خصوص بُعد جسمانی انسان که جایگاه و میزبان روح مقدسی است و از جانب خالق یکتا در این کالبد جسمانی دیده شده است، اهتمام ویژه ای دارد. به طوری که در بیش از 300 آیه به طور مستقیم یا غیر مستقیم موضوع غذا و تغذیه مطرح شده است. زیرا بی تردید لازمه رسیدن به کمال انسانی بهرهمندی از سلامت تن و روان است که نوع غذا و روش تغذیه نقش اساسی در تحقق آن ایفا می کند. چنانچه پیامبر اسلام (ص) منشأ بروز و ظهور هر گونه بیماری را مربوط به آن دانسته و معده را خانه هر بیماری و امساک در پُرخوری را بهترین درمان دانسته اند و به طور کلی ایات و روایات فراوانی درباره تأثیر تغذیه و چگونگی استفاده از این مواد، آداب غذا خوردن و میزان آن بر سلامت جسم و روح انسان وجود دارد که با استفاده از آنها می توان تا حد زیادی از امراض جسمی و روحی و حتی اخلاقی جلوگیری کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
21 - بررسی آراء مفسران قرآن در بازشناسی مفهوم «دابة الارض»
محمدرضا حاجی اسماعیلی فایضه علی عسگریآیه شریفه ﴿... أخرَجنا لَهُم دابةً مِن الأرض تُکَلِّمُهُم اَنَّ الناسَ کانُوا بِآیاتِنا لایُوقِنونَ﴾(نمل/82) بسیار پرسش برانگیز، و از جمله آیاتی است که معرکه آرای مفسران است. نوشتار حاضر بر آن است که تبیین نماید این آیه حاکی از وقوع چه رخدادی است، و آیا غرض از آن انذار چکیده کاملآیه شریفه ﴿... أخرَجنا لَهُم دابةً مِن الأرض تُکَلِّمُهُم اَنَّ الناسَ کانُوا بِآیاتِنا لایُوقِنونَ﴾(نمل/82) بسیار پرسش برانگیز، و از جمله آیاتی است که معرکه آرای مفسران است. نوشتار حاضر بر آن است که تبیین نماید این آیه حاکی از وقوع چه رخدادی است، و آیا غرض از آن انذار و دعوت است و یا گواهی و شهادت در دادگاه عدل الهی؛ و منظور از دابة انسان است یا غیر انسان، و تکلم او چگونه تکلمی است و مخاطبان او چه کسانی هستند. در پایان بر این اعتقاد تأکید شده است که اصل خروج دابة الارض از جمله وعده‌های الهی و تحقق‌پذیر است، اما کیفیت آن رازناک است و خداوند آن را در لفافه بیان کرده، و مفسران نیز با بهرهگیری از روایات و قرائن، هر کدام دیدگاه‌هایی را در این زمینه بیان کردهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
22 - غلبه بر موانع موفقیت از دیدگاه قرآن و روایات
الهه سلیم‌زاده محمدحسین تواناییانسان درطول زندگی خود همواره به دنبال پیشرفت و کسب موفقیت است. عوامل متعددی از جمله ضعف اعتماد به نفس، خشم، ترس و غم، بخل، سوء ظن، بزرگ شمردن مصیبت‌ها، ترس از شکست‌های گذشته و حسد مانع تفکر مثبت شده و با از بین بردن شور و نشاط و انگیزه در انسان، آرامش را از وی سلب نموده چکیده کاملانسان درطول زندگی خود همواره به دنبال پیشرفت و کسب موفقیت است. عوامل متعددی از جمله ضعف اعتماد به نفس، خشم، ترس و غم، بخل، سوء ظن، بزرگ شمردن مصیبت‌ها، ترس از شکست‌های گذشته و حسد مانع تفکر مثبت شده و با از بین بردن شور و نشاط و انگیزه در انسان، آرامش را از وی سلب نموده و میزان موفقیت را به شدت کاهش می‌دهند. انسان با غلبه بر این موانع می‌تواند به احساس زیبای لذت و شادی از لطف و رحمت الهی دست یافته و راه سعادت و نیک‌بختی را در پیش گیرد. پژوهش حاضر به بررسی این موانع و راهکارهای غلبه بر آنها از دیدگاه قرآن کریم و سخنان اهل بیت(علیهم السلام) می‌پردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
23 - نگاهی نو به عصمت حضرت آدم(ع) از منظر فریقین با رویکردی به آیه 121 سوره طه
صفی الله کرد هاشم اندیشه ولی الله نقیپورفروجوب عصمت پیامبران و پاکی آنها از هرگونه آلودگی و گناه یکی از مهمترین مسائل قرآن و روایات، و تقریباً مورد اتفاق علما و دانشمندان مسلمان است. ما در این کوتاه، نخست به بررسی عصیان و عدم عصیان حضرت آدم(ع) از منظر مفسران شیعه و سپس مفسران اهل سنت پیرامون آیه 121 سوره مبار چکیده کاملوجوب عصمت پیامبران و پاکی آنها از هرگونه آلودگی و گناه یکی از مهمترین مسائل قرآن و روایات، و تقریباً مورد اتفاق علما و دانشمندان مسلمان است. ما در این کوتاه، نخست به بررسی عصیان و عدم عصیان حضرت آدم(ع) از منظر مفسران شیعه و سپس مفسران اهل سنت پیرامون آیه 121 سوره مبارکه طه می‌پردازیم، سپس در ادامه به روایات فریقین، پیرامون این مطلب می‌پردازیم تا به عصمت یا عدم عصمت حضرت آدم(ع) و اختلافات موجود در تفاسیر و روایات فریقین پی برده و به شبهات پیرامون آن پاسخ دهیم و نقدهایی را بر برخی نظرات مفسران و تعدادی از روایات وارد می‌کنیم و به پاره‌ای از شبهات اشاره کرده و پاسخ می‌دهیم. در انتها نظرات جامع آیت الله سبحانی بر آیات مشکله عصمت یا عصیان آدم را بیان می‌کنیم و وجود عصمت و عدم عصیان حضرت آدم(ع) را اثبات می‌کنیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
24 - تحلیل کاربست مؤلفههای وحی و سنت در گشایش مسائل وحی در فلسفه صدرایی
فاطمه انصاریوحی در نظر ملاصدرا، اتصال و اتحاد روح نبی با عالم عقل و خیال است. برای اینکه این اتصال صورت گیرد، انسان باید ضمن بی‌توجهّی به امیال حیوانی و نباتی، به ادراک‌های عقلی روی بیاورد و عقل را بر امیال حیوانی حاکم نماید. ملاصدرا برای اثبات این مسأله، از مبانی فلسفی خود مانن چکیده کاملوحی در نظر ملاصدرا، اتصال و اتحاد روح نبی با عالم عقل و خیال است. برای اینکه این اتصال صورت گیرد، انسان باید ضمن بی‌توجهّی به امیال حیوانی و نباتی، به ادراک‌های عقلی روی بیاورد و عقل را بر امیال حیوانی حاکم نماید. ملاصدرا برای اثبات این مسأله، از مبانی فلسفی خود مانند اتحاد عقل و عاقل و معقول و مراتب وجودی عقل، خیال و حس استفاده می‌کند و بدین ترتیب نواقص نظریه مشّایین را برطرف می‌نماید. مقاله حاضر با روش توصیفی- تحلیلی در صدد بررسی شیوه برخورد و مواجهه ملاصدرا با مؤلفه وحی(آیات) و سنت(روایات) در حل مسائل فسلفی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
25 - بررسی رابطه¬ بین شهادت و صداقت در قرآن و روایات معصومین علیهم السلام
مهدی ممتحن اختر سلطانی مهرداد علی مرادیانچکیده شهادت و صداقت از جمله مفاهیم والای انسانی هستند که آیات و روایات بسیاری را به خود اختصاص داده اند. در فرهنگ دینی، صداقت یکی از سپرهای پولادین برای حفظ دین معرفی گردیده است. "شهید" در لغت دارای معانی بسیاری است از جمله "حضور"، "گواه"، "الگو" و.... در اصطلاح کسی ر چکیده کاملچکیده شهادت و صداقت از جمله مفاهیم والای انسانی هستند که آیات و روایات بسیاری را به خود اختصاص داده اند. در فرهنگ دینی، صداقت یکی از سپرهای پولادین برای حفظ دین معرفی گردیده است. "شهید" در لغت دارای معانی بسیاری است از جمله "حضور"، "گواه"، "الگو" و.... در اصطلاح کسی را شهید می گویند که در راه حق کشته شده، و همه چیز خود را در راه رضای الهی قربانی کرده است. قرآن کریم مقام و ارزش ویژه ای برای کسی که در این راه قدم گذاشته است قائل است. معصومین نیز سخنان فراوانی را در مورد فضیلت شهادت و مقام شهید گفته اند. در این مقاله، پس از اشاره به مفهوم شهادت و صداقت این دو واژه بلند در آیات قرآن و روایات معصومین مورد بررسی قرار گرفته و به بیان رابطه میان آن دو پرداخته است. نویسنده گان مقاله بر این اعتقاد اند که بهره گیری از فرهنگ شهادت و صداقت براساس آیات قرآن و سخنان معصومین علیهم السلام و کاربردی کردن دستاوردهای آن در تمامی زمینه های اجتماعی، عامل مهمی است که می تواند جامعه اسلامی ما را به سمت کمال خود سوق دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
26 - برخی از آثار مُسکرات از دیدگاه قرآن و سنّت
فاطمه سادات میر آقاسیاعتیاد به مواد مخدر(مُسکرات) یکی از پیچیده ترین آسیب های اجتماعی است. آثار و پیامدهای نوشابه های الکلی را می توان در جنبه های مختلف اجتماعی، اخلاقی، فرهنگی، افتصادی، بهداشتی، سیاسی و ... بررسی کرد. دین اسلام در بسیاری از آیات قرآن پیروان خویش را از پیامدهای خوردن چیزه چکیده کاملاعتیاد به مواد مخدر(مُسکرات) یکی از پیچیده ترین آسیب های اجتماعی است. آثار و پیامدهای نوشابه های الکلی را می توان در جنبه های مختلف اجتماعی، اخلاقی، فرهنگی، افتصادی، بهداشتی، سیاسی و ... بررسی کرد. دین اسلام در بسیاری از آیات قرآن پیروان خویش را از پیامدهای خوردن چیزهای حرام از جمله شراب، گوشت خوک و... مطلع می کند و به این نکنه نیز اشاره می کند که خوردن آنها تأثیر منفی بر روح و روان فرد دارد. نگارنده در این نوشتار سعی دارد با بهره گیری از آیات قرآن و روایات معصومین (ع) و سخن بزرگان، آثار سوء مصرف مسکرات را در برخی از حوزه ها بیان کند. به امید آنکه بتواند گامی مؤثر در جهت سلامت بشریت بردارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
27 - صفات اخلاقی حیوانات از دیدگاه قرآن و روایات
بابک هادیان حیدری محمد شریفیانسان از همان زمانی که بر این گیتی پای نهاده تا همین زمانی کنونی سعی در شناخت و تسلط بر حیوانات داشته است؛ اما این شناخت از حیوانات زمانی دقیق‌تر میشود که بتوان به شناختی از صفات اخلاقی آنها نیز دست یافت زیرا انسان با دانستن این صفات می‌تواند حیوانات را در اختیار بگی چکیده کاملانسان از همان زمانی که بر این گیتی پای نهاده تا همین زمانی کنونی سعی در شناخت و تسلط بر حیوانات داشته است؛ اما این شناخت از حیوانات زمانی دقیق‌تر میشود که بتوان به شناختی از صفات اخلاقی آنها نیز دست یافت زیرا انسان با دانستن این صفات می‌تواند حیوانات را در اختیار بگیرد تا از آنان به درستی بهره ببرد. اخلاق حیوانات در زندگی انسان بسیار تأثیرگذار است زیرا حیوانات با انسانها در محیطی مشترک زندگی می‌کنند و این شناخت علاوه بر بهرهمندی هرچه بیشتر از حیوانات میشود؛ بلکه موجبات زندگی مسالمت آمیز با حیوانات میشود. به همین جهت و به خاطر اهمیت این موضوع، نگارندگان این مقاله بر آن شده‌اند که با روش توصیفی- تحلیلی با استناد به قرآن و روایات این موضوع به صورت مستدل بررسی کنند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که هر یک از حیوانات خصوصیات اخلاقی منحصربه‌فرد دارند که در شناخت حیوانات و البته در بهرهمندی از منافع این حیوانات بسیار مؤثر است به طوری که نه او آسیبی برساند و نه اینکه موجب آزار او شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
28 - طراحی و اعتباریابی الگوی تربیت توحیدی در دوره نوجوانی از دیدگاه قرآن و روایات
قادر حسین زاده احمد سلحشوری علی حسینی مهراین پژوهش با هدف طراحی و اعتباریابی الگوی تربیت توحیدی بر اساس آموزه‌های قرآن و روایات در دوره نوجوانی انجام گرفت. در راستای دستیابی به هدف پژوهش، از روش ترکیبی، از نوع اکتشافی متوالی استفاده شد. در بخش کیفی پژوهش، از روش تحلیل محتوای استقرایی و در بخش کمی، از روش پیمای چکیده کاملاین پژوهش با هدف طراحی و اعتباریابی الگوی تربیت توحیدی بر اساس آموزه‌های قرآن و روایات در دوره نوجوانی انجام گرفت. در راستای دستیابی به هدف پژوهش، از روش ترکیبی، از نوع اکتشافی متوالی استفاده شد. در بخش کیفی پژوهش، از روش تحلیل محتوای استقرایی و در بخش کمی، از روش پیمایشی استفاده گردید. جامعه آماری در بخش کمی تمامی دانش‌آموزان و معلمان مقطع متوسطه شهر کرج بودند. همچنین در بخش کیفی پژوهش جامعه آماری شامل کلیه آیات و روایات، اسناد، مقالات، و کتاب‌ها بودند که به شیوه هدفمند انتخاب شده و مورد تحلیل محتوای استقرایی قرار گرفت. همچنین نمونه آماری مرحله اعتبارسنجی الگو را تعداد 23 نفر از متخصصان تشکیل دادند که به عنوان نمونه هدفمند انتخاب شدند. طبق تحلیل محتوای انجام‌شده، چهار مؤلفه اصلی و 15 زیرمؤلفه برای مؤلفههای اصلی استخراج شدند. پس از تحلیل محتوا و استخراج کدها، مؤلفه‌ها و زیرمؤلفه‌ها در قالب الگو ارائه گردید. ابتدا الگوی مفهومی که دربرگیرنده همه این عناصر بود طراحی شد. به منظور بررسی اعتبار درونی الگوی پیشنهادی از پرسشنامه استفاده شد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
29 - واکاوی ملاک‌ها و شیوه گزینش اخبار در تفسیر الصافی
نفیسه کوثری نیا مهین شریفی رحمت الله عبدالله زاده آرانی عبدالهادی فقهی زادهتفسیر صافی یکی از تفاسیر مهم شیعه در قرن یازدهم است. فیض کاشانی گذشته از اجتهاد در روش و گرایش تفسیر صافی، در گزینش منابع و روایات آن نیز اجتهاد نموده است. زیرا از یک سو روایات را از برخی منابع روایی امامیه انتخاب کرده و از سوی دیگر با توجه به حجم تفسیر صافی، وی در صدد چکیده کاملتفسیر صافی یکی از تفاسیر مهم شیعه در قرن یازدهم است. فیض کاشانی گذشته از اجتهاد در روش و گرایش تفسیر صافی، در گزینش منابع و روایات آن نیز اجتهاد نموده است. زیرا از یک سو روایات را از برخی منابع روایی امامیه انتخاب کرده و از سوی دیگر با توجه به حجم تفسیر صافی، وی در صدد جمع آوری همه روایات تفسیری در آن نبوده است. فیض، روایات تفسیری را بر اساس ملاک‌هایی چون اهتمام به نقل از معصوم(ع) در منابع شیعه، مرتبط بودن با آیه، اهتمام به نقل از راویان موثق، توجه به صحت نقل از معصوم(ع)، عدم تنافی با عقل و عدم تنافی با شأن و عصمت انبیا(ع) انتخاب کرده و برای نقل، روش‌هایی همچون نقل کامل روایت، تلخیص، تقطیع مناسب، حذف سند، تشکیل خانواده حدیث، حذف تکرار و اشاره به روایات مشابه و نقل به معنا را به کار برده که در مواردی هم عملکرد او با برخی از ملاک‌هایش سازگاری ندارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
30 - حضانت فرزند نامشروع از دیدگاه فقه و حقوق در آیات و روایات
مجید رضا کمالی بانیانی داوود نصیران سیدمحمدهادی مهدویعمده و اساس مباحث فقهی و حقوقی، در باب حضانت اطفال، برخاسته از آیات و روایاتی است که به دست ما رسیده‌اند. حضانت اطفال نامشروع، بر پایه این آیات و روایات و آراء فقهای متقدم و به ویژه با استناد به حدیث نبوی الولد للفراش و للعاهر الحجر، به دلیل نفی نسب آنان(چه از لحاظ عرفی چکیده کاملعمده و اساس مباحث فقهی و حقوقی، در باب حضانت اطفال، برخاسته از آیات و روایاتی است که به دست ما رسیده‌اند. حضانت اطفال نامشروع، بر پایه این آیات و روایات و آراء فقهای متقدم و به ویژه با استناد به حدیث نبوی الولد للفراش و للعاهر الحجر، به دلیل نفی نسب آنان(چه از لحاظ عرفی و چه از لحاظ شرعی)، به همراه دیگر احکام وابسته به آن(چون ولایت، نفقه و...) نیز، منتفی بوده است. با عنایت به اینکه به دلائل تغییر در بافت موقعیتیِ ادوار مختلف و بنا به مصلحت طفل و جامعه، آراء فقها نیز، تغییراتی داشته اند و به موازات تغییرات محیطی- اجتماعی، پذیرای تحولاتی بوده اند؛ لذا ضروری است که نظرات فقها و حقوقدانان معاصر، با احکام مربوطه در آیات و روایات نقل شده در آراء فقهای متقدم، مورد بررسی قرار گیرد. نتایج حاصل از این پژوهش، نشان از آن دارند که اموری چون حضانت، ولایت، نفقه و...، نخست، بر عهده زانی نبوده اند؛ اما با دگرگونی هایی که در بافت پیرامونی جامعه رخ داده اند و با اتکا به آموزه های امام خمینی(ره) و به تبع آن، آراء وحدت رویه قضایی حال حاضر، غالب تکالیف ابوین(به جز ارث)، در باب فرزند مشروع، به فرزند نامشروع، تسری داده شده است و در باب بعضی از مباحث، ملاحظات جدیدتری نیز، صورت گرفته است. شیوه پژوهش به صورت تحلیلی- توصیفی بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
31 - گونه‌های تأویل در روایات با تأکید بر روایات تفسیری صادقین(ع)
حسن حسن زاده سید محمد راستگوفر محسن خوش فریکی از انواع تفاسیر قرآن مجموعه تفاسیری است که به عنوان تفاسیر روایی از آنها یاد میشود. در این تفاسیر که مجموعه‌ای از روایات تفسیری است، این روایات هم از جهت مضمون و هم از جهت روش بیان تفسیری دارای انواع مختلفی می‌باشند. یکی از پربسامدترین روایات از حیث مضمون، روایات چکیده کاملیکی از انواع تفاسیر قرآن مجموعه تفاسیری است که به عنوان تفاسیر روایی از آنها یاد میشود. در این تفاسیر که مجموعه‌ای از روایات تفسیری است، این روایات هم از جهت مضمون و هم از جهت روش بیان تفسیری دارای انواع مختلفی می‌باشند. یکی از پربسامدترین روایات از حیث مضمون، روایات تأویلی است. از طرفی در تفاسیر عرفانی و حتی علم عرفان نیز بحث تأویل از مهمترین مباحث مطرح‌شده میباشد. شناخت گونه‌های روایات تأویلی علاوه بر اینکه در فهم روایات تفسیری تأثیرگذار است، در شناخت نسبت میان این روایات و مباحث تأویل عرفانی نیز نقش مهمی ایفا می‌کند. این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی به بیان گونه‌های روایاتی که به نحوی در آنها یا تأویل بیان شده و یا از نظر مصداقی تأویلی صورت گرفته است می‌پردازد. در نتیجه تحقیق گونه‌های متعدد و متنوعی از روایات تأویلی به دست آمد که از جمله آنها تأویل طولی، عرضی، باطنی، ادبی- نحوی، ترکیبی، مجازی، خبری، انشایی، جری و تطبیقی و دلالی را می‌توان نام برد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
32 - بررسی طلقا از دیدگاه احادیث و روایات
ابراهیم خراسانی محسن مرادیپژوهش حاضر در صدد بررسی طلقا از دیدگاه احادیث و روایات است. از این منظر پس از بسط فضای مفهومی موضوع، به بررسی بحث طلقا خواهد پرداخت. مطابق با مستندات موضوعی ارائه شده در این پژوهش، روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات در این پژوهش، کتابخانه ای می باشد.یاف چکیده کاملپژوهش حاضر در صدد بررسی طلقا از دیدگاه احادیث و روایات است. از این منظر پس از بسط فضای مفهومی موضوع، به بررسی بحث طلقا خواهد پرداخت. مطابق با مستندات موضوعی ارائه شده در این پژوهش، روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات در این پژوهش، کتابخانه ای می باشد.یافته‌های تحقیق حکایت از آن دارند که اولاً طلقا به کسانی مانند ابوسفیان، معاویه و عموماً اهل مکه گفته میشود که پس از فتح مکه، مسلمان شدند و سپس رسول اکرم(ص) آنها را آزاد کرد، ثانیاً فتوحات ایران و اسلام عاملی شد بر نفوذ هرچه بیشتر گروه طلقا در سیاست و خلافت که گسترش این گروه پیامدهای فراونی در پی داشته است. آنچه ضرورت و اهمیت این مقاله را نشان می‌دهد این است که بررسی این موضوع سبب خواهد شد تا با مراجعه به منابع مختلف و دارای اعتبار علمی، دروغ‌ها و برخی برچسب‌های نامناسب که از سوی دشمنان به اسلام و پیروان آن نسبت داده میشود، آشکار گردد و تفاوت خالص و ناخالص مشخص گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
33 - گونه‌شناسی کاربرد مثال روایات تفسیری اهل بیت در تفسیر آیات قرآن
محمد مرادی مسعود معصومیقرآن کریم به عنوان معجزه جاوید پیامبر اکرم(ص) به دلایل مختلفی نیازمند تفسیر و تبیین است، در این میان روایات تفسیری پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت ایشان که به استناد بسیاری از آیات و روایات، تنها کسانی هستند که آگاهی کامل به معارف قرآن و مقصود آن دارند، به عنوان هدیه‌ای ارزشمن چکیده کاملقرآن کریم به عنوان معجزه جاوید پیامبر اکرم(ص) به دلایل مختلفی نیازمند تفسیر و تبیین است، در این میان روایات تفسیری پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت ایشان که به استناد بسیاری از آیات و روایات، تنها کسانی هستند که آگاهی کامل به معارف قرآن و مقصود آن دارند، به عنوان هدیه‌ای ارزشمند به وسیله تفاسیر روایی و کتب حدیثی شیعه و اهل سنت به دست ما رسیده است و این روایات سرشار از مؤثرترین امثال‌اند. این نوشته با روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از ابزار کتابخانه‌ای تلاش کرده تا با تعریف مثال، به بررسی گونه‌های مختلف مثال، و ویژگیهای تشبیهی آنها که عموماً از آنها غفلت می شود، مورد بررسی قرار گیرند. در پایان به این نتیجه دست یافتیم که بهره گیری از این روش ها برای تفسیر قرآن کریم بسیار مفید و دلنشین و تبعیّت از این گونه سیره تفسیری، راهگشای مفسران است. با این روش است که می‌توان باعث ارائه مفاهیم بلند و والای قرآنی در قالب محسوسات و بدیهیات به مخاطبان گردید و به هدف نهایی که تفهیم مطالب و بعد از آن عمل به آیات است نائل آمد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
34 - بررسی مفهوم رشد فردی در روایات اسلامی و قرآن
علی رسولیان کمال خواجه پور بنادکی ابوالقاسم عاصی مذنبمفهوم رشد از دیدگاه قرآن و روایات اسلامی، رشد ظاهری آدمی و افزایش سنّ وی نیست، بلکه یک مقوله معنوی و درونی محسوب می شود و با مفهوم آن از دیدگاه علوم تجربی و زیست شناسی تفاوت هایی دارد چون وارد حوزه کمال معنوی آدمی و پیشرفت قوای روحانی و عقلانی وی می گردد. در نتیجه باید چکیده کاملمفهوم رشد از دیدگاه قرآن و روایات اسلامی، رشد ظاهری آدمی و افزایش سنّ وی نیست، بلکه یک مقوله معنوی و درونی محسوب می شود و با مفهوم آن از دیدگاه علوم تجربی و زیست شناسی تفاوت هایی دارد چون وارد حوزه کمال معنوی آدمی و پیشرفت قوای روحانی و عقلانی وی می گردد. در نتیجه باید گفت از آنجا که هدف از آفرینش آدمی، رشد و پیشرفت جهت رسیدن به سعادت اخروی است، در این پژوهش بررسی مفهوم رشد فردی در روایات اسلامی و قرآن انتخاب گردید تا با استناد به این منابع ارزشمند، تعاریف و مصادیق گوناگونی که برای مفهوم "رشد" ارائه شده است، مورد واکاوی قرار گیرد. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه ای انجام شده و در نهایت به این نتیجه رسیده که مفهوم رشد را می توان از دو جنبه مورد تحلیل و تفحّص قرار داد: نخست بر حسب مفهوم متضاد و سپس بر حسب شبکه معنایی مورد بررسی قرار داد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
35 - شیوه گفت‌وگوهای مهدوی امام صادق(ع) با استناد به آیات قرآن کریم و روایات
مرجان السادات حسینی میرصفی ستار عودی محمد سپهریحیات انسان در طـول تاریخ توأم بوده است با تقابل و تخاصم دو جبهـه حـق و باطل؛ اما این تقابل همـواره جنگ بیرونی در پی نداشتـه، اغلب گفـت‌وگوهایی را موجب شده است که هرچند در مواردی اهل باطل را به سبب لجاجت و عناد مجاب نمی کـرد، به درخشش خورشیـد حقیقت در دل حاضران در مجلس گ چکیده کاملحیات انسان در طـول تاریخ توأم بوده است با تقابل و تخاصم دو جبهـه حـق و باطل؛ اما این تقابل همـواره جنگ بیرونی در پی نداشتـه، اغلب گفـت‌وگوهایی را موجب شده است که هرچند در مواردی اهل باطل را به سبب لجاجت و عناد مجاب نمی کـرد، به درخشش خورشیـد حقیقت در دل حاضران در مجلس گفت‌وگو و مخاطبان متن مکتوب آن در اعصار بعدی انجامیده است. با توجه به اینکه راه و شیوه مکتب اهل بیت(ع)- چنانکه از تعلیمات آنها استباط میشود- همان راه فطرت بوده و قرآن کریم به عنوان بزرگترین پشتوانه ایشان در اجرای رسالت توحیدی و هدایتگری‌شان میباشد، لذا نویسنده این مقاله سعی نموده تا با استناد به آیات قرآن کریم و روایات، شیوه گفت‌وگوهای امام صادق(ع) در باب مهدویت را به عنوان اسوه و الگوی جبهه حقیقت تبیین نموده است به این امید که پیروان مکتب جعفری را در راه روشنگری و گسترش معارف بلند این مکتب و پاسخگویی به شبهات مفید باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
36 - البحث عن المناهج الجدیدة الدلالیة فی المنابع التفسیریة الإمامیة
محمدرضا حاج‌اسماعیلی سیدمحمدرضا میرسیدرغم إشارة بعض الآثار بأنواع مختلفة من الروایات التفسیریة الإمامیة، وأیضاً الإنتباه علی حدٍ ما بالروایات المرتبطة بدلالات الألفاظ، ولکن تقتضی وسعة الروایات الدلالیة للألفاظ القرآنیة وتخصص العلوم الحدیثة حتی تدرس مقابلة الأئمة المعصومین(ع) أکثر من قبل. تعرض الدراسات أن ال چکیده کاملرغم إشارة بعض الآثار بأنواع مختلفة من الروایات التفسیریة الإمامیة، وأیضاً الإنتباه علی حدٍ ما بالروایات المرتبطة بدلالات الألفاظ، ولکن تقتضی وسعة الروایات الدلالیة للألفاظ القرآنیة وتخصص العلوم الحدیثة حتی تدرس مقابلة الأئمة المعصومین(ع) أکثر من قبل. تعرض الدراسات أن النبی(ص) والأئمة المعصومین(ع) قد انتخبوا مناهج مختلفة لتبیین ألفاظ القرآن الکریم، و کان أهم هذه المناهج ظاهرة ترادف وتعرّف اللفظ وتحلیل العناصر الدلالیة و المنهج التصوری. یقدم فی هذا البحث تعریف من المناهج المذکورة حین تقدم شواهد من الروایات، التی کان علی أساس هذه المناهج لتکون صورة واضحة أکثر الوضوح من مقابلة الروایات الإمامیة فی دلالات ألفاظ القرآن فی متناول أیدی القرّائین. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
37 - حکم قتال با کفار و اهل بغی
محمد صادق قادری محمد مهدی احمدیچکیده یکی از احکام متعالی دین اسلام در بعد اجتماعی جهاد میباشد. شاید در نگاه اول، معاندین جهاد را با جنگ که در سایر ادیان و ملل وجود دارد مساوی دانسته و همان احکام را در جهاد نیز جاری بدانند.ولی بحث و سؤال در رابطه با زمانی میباشد که امام معصوم(ع) در غیبت بوده و جامعه چکیده کاملچکیده یکی از احکام متعالی دین اسلام در بعد اجتماعی جهاد میباشد. شاید در نگاه اول، معاندین جهاد را با جنگ که در سایر ادیان و ملل وجود دارد مساوی دانسته و همان احکام را در جهاد نیز جاری بدانند.ولی بحث و سؤال در رابطه با زمانی میباشد که امام معصوم(ع) در غیبت بوده و جامعه اسلامی به وسیله نواب خاص با عام او مدیریت میشود؛ حکم جهاد در این زمان چیست؟ در اکثر کتب فقهی و یا کتاب‌هایی که در آن مباحث جهاد از دیدگاه فقها مطرح شده است جهاد را به دو قسم تقسیم کردهاند که عبارت است از جهاد ابتدایی و جهاد دفاعی علماء و فقهاء در مورد جواز و مشروعیت جهاد ابتدایی و عدم جواز و مشروعیت آن در عصر غیبت به آیات و روایاتی تمسک جسته‌اند. از جمله قائلین به مشروعیت و جواز جهاد ابتدایی در عصر غیبت می‌توان از شیخ مفید، ابوصلاح حلبی، سلّار، آیت‌الله خویی و آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی نام برد . قائلین به عدم مشروعیت جهاد ابتدایی در عصر غیبت شرائط و مواردی را برای جهاد ذکر نموده‌اند که عبارتند از: حضور امام(ع)، بلوغ، عقل، اذن و الدین، سلامت جسم و... پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
38 - استناد به قرآن در روایات و تطبیق فقه و حقوق در احکام اسلام
حسن احمدی حسین صابری سید محسن جلالی شهریهدف پژوهش حاضر بررسی استناد به قرآن در روایات و تطبیق فقه و حقوق در احکام اسلام میباشد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و منظور از روایات استنادی، آن دسته از روایاتی است که معصومین(ع) در حین بیان مطلب یا بحث و یا در پاسخ به سؤالی از مسائل مختلف به قرآن استناد نموده و شاه چکیده کاملهدف پژوهش حاضر بررسی استناد به قرآن در روایات و تطبیق فقه و حقوق در احکام اسلام میباشد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و منظور از روایات استنادی، آن دسته از روایاتی است که معصومین(ع) در حین بیان مطلب یا بحث و یا در پاسخ به سؤالی از مسائل مختلف به قرآن استناد نموده و شاهد و دلیلی بر مطلب خود، از قرآن آورده‌اند. نتایج نشان داد که دانشمندان شیعه در باب علم معصوم(ع) نظر واحدی ندارند. بلکه گستره اقوال دانشمندان شیعه به گونه‌ای است که دیدگاهی حداقلی که اعتقاد به علم نامحدود ایشان را غلو و کفر دانسته است تا قول حداکثری که این اعتقاد را از اصول شیعه دانسته است، در آن جای می‌گیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
39 - حقوق اقلیت‌ها در اسلام با تاکید بر روایات عصر ظهور
سید مهدی میرداداشیهدف پژوهش حاضر بررسی حقوق اقلیت‌ها در اعلامیه‌های جهانی حقوق بشر و در اسلام با تکیه بر روایات عصر ظهور است. یافته‌های این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی و مطالعه کتابخانه‌ای است، نشان می‌دهد که با تأسی به اصول قرآنی، کرامت انسانی، عدالت ائمه معصومین و اختیار انسان، هر ر چکیده کاملهدف پژوهش حاضر بررسی حقوق اقلیت‌ها در اعلامیه‌های جهانی حقوق بشر و در اسلام با تکیه بر روایات عصر ظهور است. یافته‌های این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی و مطالعه کتابخانه‌ای است، نشان می‌دهد که با تأسی به اصول قرآنی، کرامت انسانی، عدالت ائمه معصومین و اختیار انسان، هر روایتی که مغایر با این اصول راهنما باشد، قابل پذیرش نیست و حضرت مهدی(عج) نیز با استدلال و منطق با اهل کتاب مواجه خواهد شد و آن عده قلیلی که اسلام نیاورده باشند در پناه حکومت عدالت‌گستر آن حضرت زندگی خواهند کرد. در حالیکه در حقوق بین‌الملل، بحث از حقوق اقلیت‌ها، هرچند در لفظ و مفاد بیانیه‌های حقوق بشری، جنبه حق و تکلیفی دارند، اما به نظر نمی‌رسد تکلیف در جهت رعایت حقوق اقلیت‌ها از سوی حاکمیت‌های مختلف، به صورت عرف بین‌المللی درآمده باشد، بویژه اینکه حقوق بین‌الملل حداقل در این قبیل مسائل یا فاقد ضمانت اجراست و یا دارای ضمانت اجرای بسیار ضعیفی است، اما رعایت حقوق اقلیت‌ها در اسلام، علاوه بر جنبه حق بودن، دارای جنبه تکلیفی نیز میباشد و مسلمانان واقعی و دولت‌های اسلامی خود را مکلف به رعایت حقوق اقلیت‌ها می‌دانند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
40 - سیمای تمثیلی دنیا در شعر سعدی و مولوی (با رویکرد تمثیلی به آیات و روایات دینی)
رضا موسی آبادی بتول فخر اسلاماستفاده از تمثیل به عنوان یک صنعت بلاغی و هم چنین یک شیوة استدلالی، روشی اساسی در ادبیات تعلیمی و عرفانی ایران، برای بیان آموزه های مورد نظر شاعر، کاربرد فراوانی دارد. بی تردید دنیا و تمثیل‌های تعلیمی آن همواره هستة مرکزی اندیشة شاعران، نویسندگان، عرفا و اندیشمندان در ط چکیده کاملاستفاده از تمثیل به عنوان یک صنعت بلاغی و هم چنین یک شیوة استدلالی، روشی اساسی در ادبیات تعلیمی و عرفانی ایران، برای بیان آموزه های مورد نظر شاعر، کاربرد فراوانی دارد. بی تردید دنیا و تمثیل‌های تعلیمی آن همواره هستة مرکزی اندیشة شاعران، نویسندگان، عرفا و اندیشمندان در طول تاریخ بوده است. بدین جهت غالباً تمثیل‌های متعددی از دنیا در آثار و باورهای ذهنی تعداد بی شماری از اندیشمندان و صاحب نظران به ویژه در گسترة ادب پارسی سایه افکنده است و با تأثیر پذیری از تمثیل‌های موجود در آیات و روایات اسلامی همواره مورد توجَه و عنایت بسیاری از شاعران و نویسندگان بوده است؛ امَا نوع پرداخت و نحوة بیان در آن ها یکسان نیست و موضوعات نیز به دلیل تنوَعی که در این مقوله وجود دارد بسیاراست. این پژوهش برآن است که دنیا و تمثیل‌های تعلیمی آن را براساس اشعار سعدی و مولانا، این شاعران سترگ ادب فارسی با رویکرد تمثیلی بر آیات و روایات با روش توصیفی – تحلیلی بررسی نماید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
41 - رهبانیت در گستره روایات
ذکیه فتاحی شهرام پازوکیپارسایی و زهد یکی از مهم ترین ویژگیهای ادیان بوده چنانکه بسیاری را به ترک دنیا و «رهبانیت» کشانده است. در میان ادیانی مثل مسیحیت روش رهبانیت عمومیّت و مقبولیت بیشتری داشته است. نظر اسلام در باره ی رهبانیت، بهترین راه، تمسّک به آیات قرآن و روایات منقول از معصومین (ع) می چکیده کاملپارسایی و زهد یکی از مهم ترین ویژگیهای ادیان بوده چنانکه بسیاری را به ترک دنیا و «رهبانیت» کشانده است. در میان ادیانی مثل مسیحیت روش رهبانیت عمومیّت و مقبولیت بیشتری داشته است. نظر اسلام در باره ی رهبانیت، بهترین راه، تمسّک به آیات قرآن و روایات منقول از معصومین (ع) می باشد؛ چنانکه از ظاهر منابع اسلامی پیداست، خداوند در قرآن کریم در چهار آیه به واژه ی رهبانیت اشاره نموده است؛ برای فهم آنچه در قرآن کریم پیرامون رُهبانیت آمده است؛ مفسّرین اسلامی اعم از شیعه و سنّی در برداشت مفهومی رهبانیت نظراتی داده اند، به نحوی که امکان استنباطِ معنای قطعی مفهومی این واژه با دشواری همراه شده است؛ پس بایسته است که آنها را در پرتو روایات و احادیث نبوی تفسیر نمائیم. در این مقاله نویسنده بر آن است که ضمن بررسی محتوای روایاتی که آمده است، دیدگاه واقعی اسلام را به رهبانیت هر چه بهتر روشن نماید؛ لذا سعی براین است، تا با دو دسته از روایات ناظر بر نفی و تأیید رهبانیت و بررسی «مصادیق رهبانیت» در منابع مستند شیعه و اهل سنت - که دو نوع برداشت مختلف از روایات آورده اند(چنانکه برخی رهبانیت را معنای مثبت و برخی منفی گرفته اند)- تعارض و پارادوکس میان دو مفهوم مثبت و منفی از آن را از دیدگاه اسلام، مورد تحلیل قرار دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
42 - تحلیلی از تأثیر آیات و روایات در آثار عطار نیشابوری
شکوه اسدالهی جمشید جلالی شیجانیشیخ فریدالدین عطار نیشابوری، یکی از شعرا و عارفان نام‌آور ایران در اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم هجری قمری است. عطار از عارف شاعرانی است که شیفته قرآن و عرفان بود و به علوم دینی از قبیل تفسیر، حدیث و روایات احاطه کامل داشت. سراسر آثارش مملو از مضامینی مأخوذ از آیات و ر چکیده کاملشیخ فریدالدین عطار نیشابوری، یکی از شعرا و عارفان نام‌آور ایران در اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم هجری قمری است. عطار از عارف شاعرانی است که شیفته قرآن و عرفان بود و به علوم دینی از قبیل تفسیر، حدیث و روایات احاطه کامل داشت. سراسر آثارش مملو از مضامینی مأخوذ از آیات و روایات است و ازین روی در سروده‌های او که یکسره عرفانی و ایمانی است، بازتاب و تجلی کلام خدا و روایات به فراوانی قابل مشاهده است. وی در خلق آثار خود به شیوه‌ای بر خلاف گذشتگان خود دست یازیده است. انتخاب زبان ساده و مردمی، بکارگیری داستان و تمثیل، بیان از زبان مردم عادی، بیان از زبان حیوانات و تحریک عواطف و احساسات مردم از روشهای وی بوده است. وی در اشعار خود گاه مستقیما آیات را به کار برده، گاهی قسمتی از آن، گاه با تغییرات جزیی و بالاخره از معانی و مفاهیم آن بهرهگیری کرده است. در این مقاله با تأمل در آثار منظوم وی شامل اسرارنامه، منطق الطیر، مصیبت‌نامه، الهی‌نامه، مختارنامه و دیوان قصاید و غزلیات، سعی شده است تاثیرپذیری مستقیم یا غیرمستقیم این آثار عنوان گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
43 - بررسی قضا و قدر از منظر آیات و احادیث با دیدگاه مولانا در مثنوی
احمد سلیمانی سید هاشم گلستانیپژوهش حاضر به روش تحلیلی - توصیفی به تشریح دیدگاه مولانا پیرامون جبر و اختیار و تبیین مواضع وفاق و اختلاف آن ها بدون رجحان یکی بر دیگری می پردازد که با هدف ایجاد بستری مناسب در قاب مقایسه و تحلیل، ذهن مخاطب را در این خصوص مشخصاً به سمت و سوی یک مطالعه منسجم و منطبق با م چکیده کاملپژوهش حاضر به روش تحلیلی - توصیفی به تشریح دیدگاه مولانا پیرامون جبر و اختیار و تبیین مواضع وفاق و اختلاف آن ها بدون رجحان یکی بر دیگری می پردازد که با هدف ایجاد بستری مناسب در قاب مقایسه و تحلیل، ذهن مخاطب را در این خصوص مشخصاً به سمت و سوی یک مطالعه منسجم و منطبق با مبانی دینی بین عرفان و آیات سوق می دهد. اعتقاد به قضا و قدر ناشی از اعتقاد به اصل علیّت عمومی در جهان است، براساس اعتقاد به این اصل، در عالم، هر پدیده‌ای علت و اندازه‌ای دارد و چیزی بدون علت و بدون اندازه‌گیری معیّن، به وجود نمی‌آید. هدف این تحقیق بررسی قضا و قدر در آیات و احادیث با دیدگاه مولوی است. در مثنوی معنوی مولانا، ارتباط عقل با قضا و قدر به شکلی زیبا و مناسب برجسته شده است. مولانا همانند گذشتگان خود تصوّر واحد و ملموسی از عقل و قضا و قدر ندارد، به همین خاطر در اثر معروف خود مثنوی معنوی به تشریح این موضوع می‌پردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
44 - بررسی عشق و حب الهی در خلقت هستی، براساس آیات قرآنی از منظر امام خمینی (ره)
مهناز کعیان حسینی مریم بختیار علی یار حسینیبحث حب و عشق الهی، از مباحث جالب توجه مخصوصاً در عرفان اسلامی است که بسیاری از عرفا و اندیشمندان را واداشته تا با توجه به آیات قرآنی مربوطه، به شرح و بسط آن ها بپردازند. امام خمینی نیز با راهگشایی آیات و روایات از طرفی و نیز با تأثر از بزرگان و اکابر وادی عرفان و معرفت، چکیده کاملبحث حب و عشق الهی، از مباحث جالب توجه مخصوصاً در عرفان اسلامی است که بسیاری از عرفا و اندیشمندان را واداشته تا با توجه به آیات قرآنی مربوطه، به شرح و بسط آن ها بپردازند. امام خمینی نیز با راهگشایی آیات و روایات از طرفی و نیز با تأثر از بزرگان و اکابر وادی عرفان و معرفت، در آثار خویش به این موضوع پرداختند که در پژوهش حاضر سعی بر آن است تا با روش کتابخانه ای و جمع آوری مطالب و تحلیل محتوا به بحث و شرح آن پرداخته شود. آنچه از آثار ایشان مطرح می شود اشاره به این دارد که جهان هستی و خلقت انسان، زاییده عشق و حب الهی است. حب و عشقی که اگر در وجود سالک راه حق سریان و جریان یابد، قادر است تا دوباره او را از این جهان خاکی به عالم باقی رهنمون سازد که البته آن هم در سایه عمل به احکام و شریعتی که الله از بنده خواسته، امکان پذیرست و مفهوم انا لله و انا الیه راجعون در باب آن تحقق می یابد.در نگاه امام، حبّ الهی به منزله آتشی است که از همان ابتدای آفرینش در قلب عاشق برافروخته می شود و در راه رسیدن به آن باید از تصفیه و تزکیه نفس یاری خواست، صفتی که به دنبال تهذیب نفس از آلودگی ها و موانع و حجاب های دنیوی و مادی در باطن سالک پدیدمی آید، سالک را قادرمی سازد که به استناد آیات قرآن، ملکوت را دریابد و به لقاء الله برسد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
45 - بررسی ولایت ابوینی در روایات اسلامی، فقه و حقوق (مطالعه موردی اولویت در حضانت)
مجیدرضا کمالی بانیانی داوود نصیران سیدمحمدهادی مهدویولایت ابوینی، نمونه ای مبسوط از ولایت‌های تشریعی به شمارمی آید که نه تنها در گستره عرفان اسلامی، از ارزشمندی خاصی برخوردار است؛ بلکه از نگرش حقوق و فقهی نیز، شایستگی و ضرورت ویژه‌ای دارد. زیرساخت و شالودۀ مقوله های فقهی و حقوقیِ در پیوند با این مهم، برگرفته از آیات و رو چکیده کاملولایت ابوینی، نمونه ای مبسوط از ولایت‌های تشریعی به شمارمی آید که نه تنها در گستره عرفان اسلامی، از ارزشمندی خاصی برخوردار است؛ بلکه از نگرش حقوق و فقهی نیز، شایستگی و ضرورت ویژه‌ای دارد. زیرساخت و شالودۀ مقوله های فقهی و حقوقیِ در پیوند با این مهم، برگرفته از آیات و روایات نقل شده از پیشوایان دین هستند و در کتاب های عرفانی، فقه شیعی و مذاهب اربعه، دارای پیشینه و دیرینه اند. یکی از خطیرترین دوره های حیات هر فرزند، دورۀ شیرخوارگی و فرآیند زمانی موجود تا 7 سالگی است که بنیان ها و بن مایه های تربیت اجتماعی و اخلاقی او، برنهاد آن ساخته می شوند. در بررسی پیش رو، به بحث و غور در آیه ها و نقد روایات مربوط به این دوره پرداخته شده است. نتایج حاصل، دلالت بر آن دارند که بادرنظرگرفتن صلاحدید طفل، وابستگی و پیوستگی احساسی مابین مادر و فرزند و نیز به جهت فریضه بودن امر حضانت، برتری و پیشینگی مادر در قضیه حضانتدر دوران رضاع،مسئله ای واجب است. همچنین با مدّنظرقراردادن آیه ها و وفاق روایت های نقل شده، شفافیت سندها و مدرک های دیگر، تا رسیدن فرزند بهسال هفتم از زندگی خود، رجحان مادر باز هم در مسئلۀ حضانت، بدیهی است. پژوهش پیش رو، به شیوۀ توصیفی- تحلیلی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
46 - تبیین و تأسیس مبانی دینی تعیین میزان دستمزد و پاداش کارکنان حکومت اسلامی
میثم کریمی علی واعظ طبسیتبیین و تأسیس مبانی دینی تعیین میزان دستمزد و پاداش کارکنان حکومت اسلامیچکیده نظام پرداخت حقوق و دستمزد یکی از نظام های مالی بشری است که مبتنی بر استخدام و اجاره منافع کار و خدمت انسان می باشد. در منابع اسلامی (قرآن و روایت و سیره و قواعد فقهی ) حقوق و دستمزد و پاداش دا چکیده کاملتبیین و تأسیس مبانی دینی تعیین میزان دستمزد و پاداش کارکنان حکومت اسلامیچکیده نظام پرداخت حقوق و دستمزد یکی از نظام های مالی بشری است که مبتنی بر استخدام و اجاره منافع کار و خدمت انسان می باشد. در منابع اسلامی (قرآن و روایت و سیره و قواعد فقهی ) حقوق و دستمزد و پاداش دارای اصول، آداب، میزان و معیار است.لحاظ عدالت و رعایت معروف در همه شئون زندگی در نظام سازی اسلامی حقوق و دستمزد و عدم اضرار به بیت المال مسلمین و ضمان برداشت زیادی از بیت المال در حقوق های نجومی از جمله این آداب و اصول است . با توجه به اینکه از سال 1395 مساله نو پدید حقوق های نجومی در شرکت های دولتی و نیمه دولتی توسط هیات مدیره ها و به واسطه مصوبه های مجامع مدیریتی به ادبیات اقتصادی و اجتماعی و سیاسی جامعه اضافه و سبب انتقادات علماء و مقام معظم رهبری و سلب اعتماد مردم به مدیران نظام اسلامی گردید ضرورت دارد با توجه به اهمیت بیت المال مسلمین مبانی قرآنی و روایی و سیره ای و فقهی در خصوص میزان و معیار حقوق و دستمزدکارکنان حکومت اسلامی تبیین و بررسی گردد لذا پژوهش حاضر که با روش توصیفی – تحلیلی و با هدفتبیین مبانی دینی تعیین میزان دستمزد و پاداش کارکنان در حکومت اسلامی انجام یافته، به این نتایج دست یافته است که:الف) در منابع دینی، رعایت شرایط پرداخت حقوق از امور ضروری است، ب) پرداخت پادش در شرایط مختلف، باید به شیوه های مختلف انجام یابد، ج) حقوق نجومی با مبانی قرآنی و روایی و فقهی مخالف است و با مبانی اقتصادی فقه اسلام سازگاری ندارد و جمع بندی مبانی به تاسیس نظام مدیریت حقوق و دستمزد بنابر عدالت و عملکرد می انجامد. کلید واژه ها:آیات و روایات، دستمزد و پاداش، مبانی دینی،حقوق متعارف و نجومی ، معروف پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
47 - ردّ آرای غُلّاة باتحلیل سیاقی روایات وارده از کتب حدیثی
منصور پهلوان اعظم آبداربرخی پژوهشگران به دنبال حقیقت نبوده و در پی عرضه‌ی سخن در نقاب حدیث هستند، آنها رأیی را برگزیده و آن را برای خویش، حجت ساخته و به دنبال مستمسکی برای موجّه جلوه دادن روایت، به دین هستند ومقصود حقیقی خویش را در قالب حدیث، بیان می‌کنند. پیدایش فرقه‌های مختلف، در جهان اسلام چکیده کاملبرخی پژوهشگران به دنبال حقیقت نبوده و در پی عرضه‌ی سخن در نقاب حدیث هستند، آنها رأیی را برگزیده و آن را برای خویش، حجت ساخته و به دنبال مستمسکی برای موجّه جلوه دادن روایت، به دین هستند ومقصود حقیقی خویش را در قالب حدیث، بیان می‌کنند. پیدایش فرقه‌های مختلف، در جهان اسلام، به این‌گونه تفسیرهای نادرست از قرآن و حدیث باز می‌گردد، برای مثال: غُلّات، حدیث إذا عرفت فاعمل ماشئت را چنین تفسیر می‌کردند که چون به معرفت خدا رسیدی و به حقانیت اهل بیت پی‌بردی، می‌توانی حتّی به ارتکاب گناه، روی آوری و اهل بهشت شوی؛ این معنا را با احادیث دیگر و تفسیرهای نادرست خود از آنها تأیید و تأکید می‌کردند؛ امّا غلّات بدون توجه به سیاق کل روایات تنها عموم این اخبار را دستاویز اهداف خود قرار داده‌اند و قسمت تخصیص آن را نیاورده اند؛ این پژوهش سعی بر نقد و بررسی آرای غُلّات با تحلیل سیاقی به روایاتی که غلّات در جهت مصیب بودن رأی خود ارائه داده‌اند و با تکیه بر متن آیات قرآن دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
48 - تطبیق توصیفی روایات کهن مبتنی بر روایت‌شناسی معاصر
شهرزاد رادمنش ابوالقاسم قوام رضا اشرف زادهپژوهش در روایات کهن، توأمان نیازمند تأویل و قرینه‌سازی با نظریات عصر حاضر است. در منظر انسان کهن؛ روایت‌ها، قصه‌ها و افسانه‌ها از دلکش‌ترین هنجارهای تفننی آدمیان بوده است و فارغ از میزان اعتبار روایت‌های نخستین، پرداخت روایت‌ها در مسیر فرهنگ و تمدن، کاربرد چشمگیر داشته چکیده کاملپژوهش در روایات کهن، توأمان نیازمند تأویل و قرینه‌سازی با نظریات عصر حاضر است. در منظر انسان کهن؛ روایت‌ها، قصه‌ها و افسانه‌ها از دلکش‌ترین هنجارهای تفننی آدمیان بوده است و فارغ از میزان اعتبار روایت‌های نخستین، پرداخت روایت‌ها در مسیر فرهنگ و تمدن، کاربرد چشمگیر داشته است. اغلب آن روایات؛ امروزه مانند استعاره‌ها، قابلیت ارجاعی دارد و منجر به خلق داستان‌های نوین شده و می‌تواند مبتنی بر ابزار روایت‌شناسی، تطبیق، موازنه و بینامتنیت، نقادی شود. در این پژوهش مستخرج از رساله؛ در چارچوب روایت‌شناسی و با بهرهگیری از ادب تطبیقی به خاستگاه روایتگری کهن پرداخته شده است که به نوعی با روایتگری معاصر، ارتباط و انگارة اشتراکی دارد. دستاورد این پژوهش، معرفی آثار کهن مصری، بابلی، سومری، فنیقی، عبری، یونانی، ایرانی، هندی، ژاپنی و چینی است. همچنین نتایج نشان دهندة آن است که متون کهن به دلیل سرشت روایی و بهرهگیری از عناصر روایی ساختارگرایی و فنون داستان پردازی، در زمرة آثار ساختارگرا قرار دارند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
49 - «تأملی بر روایات مجعول در آثار عطار و مولوی» با مطابقت قرآن، تورات و انجیل (با تأکید بر روایت هاروت و ماروت)
دکتر فرهاد کاکهرشمطالبی در آثار ادبا و شعرا با برخورداری از زیبایی‌های خاص مطرح می‌گردد جنبه‌های جمال‌شناسی آن موجب میشود خواننده بدان معتقد گردد، به‌ویژه اگر گویندگانی چون عطار و مولوی باشند. نگارنده در پژوهش حاضر، بر آفرینش‌های هنری آثار مولوی و عطار نگاهی دیگر داشته و جلوه‌‌هایی از چکیده کاملمطالبی در آثار ادبا و شعرا با برخورداری از زیبایی‌های خاص مطرح می‌گردد جنبه‌های جمال‌شناسی آن موجب میشود خواننده بدان معتقد گردد، به‌ویژه اگر گویندگانی چون عطار و مولوی باشند. نگارنده در پژوهش حاضر، بر آفرینش‌های هنری آثار مولوی و عطار نگاهی دیگر داشته و جلوه‌‌هایی از استفادۀ شاعران بزرگ عرفانی از روایت‌های تفسیری غیرواقعی در آنها بازنموده شده است. هدف اصلی تحقیق، نگاهی دیگرگونه به تمثیل هاروت و ماروت از دیدگاه عطار و مولوی و بررسی روایات مجعول آن در آثار آنها است. روش تحقیق در این نوشتار به روش پژوهشی توصیفی -تحلیلی استفاده‌شده است. نتیجۀ تحقیق نشان می‌دهد که شیوۀ بهرهگیری عطار و مولوی از روایات مجعول و اغلب داستان‌های تمثیلی چون هاروت و ماروت، این است که در آثار مولوی چون مثنوی گاه مفصل و در آثار عطار با ایجاز و نوعی تلمیح بسیار ظریف دیده میشود و بیشتر اهداف حکمی و عرفانی خویش را (گاه بدون توجّه به اصالت حکایت و داستان)، در نظر داشته‌اند تا پیام داستان را به مخاطبان خویش القا کنند و به نظر می‌رسد اگرچه از روایات مجعول و اسرائیلیات استفاده کرده، مولوی و به‌ویژه عطار، آگاهی چندانی از انجیل و تورات نداشته‌اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
50 - بررسی ضرورت اعتبار سنجی مشتریان از دیدگاه آموزه های اسلامی و ارائه الگوی بهینه
احمدرضا راضی علی محمدی آشنائیبانکداری از ارکان مهم بـ م یک نظام اقتصادی بشمار میرود بانکها بدان رو که با سرمایه و اموال گروهی از مردم تأسیس و اداره میشوند به نوعی مصداق بیت المال مسلمین به شمار می آیند. صیانت و حفاظت از سرمایه های مردم جهت پیشبرد رشد و توسعه اقتصادی و اجرای عدالت، عقلاً و شرعاً لاز چکیده کاملبانکداری از ارکان مهم بـ م یک نظام اقتصادی بشمار میرود بانکها بدان رو که با سرمایه و اموال گروهی از مردم تأسیس و اداره میشوند به نوعی مصداق بیت المال مسلمین به شمار می آیند. صیانت و حفاظت از سرمایه های مردم جهت پیشبرد رشد و توسعه اقتصادی و اجرای عدالت، عقلاً و شرعاً لازم و واجب خواهد بود. در چنین شرایطی مدیریت ریسک به یکی از اجزای حیاتی فعالیتهای مالی و اعتباری مبدل خواهد شد. در بین انواع ریسکهایی که بانکها و نهادهای مالی با آن مواجه اند، ریسک اعتباری اهمیت به سزایی دارد کمی سازی و اندازه گیری ریسک اعتباری به منظور مدیریت مناسب آن اعتبار سنجی مشتریان را قبل از اعطای تسهیلات به امری ضروری مبدل کرده است. در قرآن کریم آیات مختلفی در خصوص آداب و احکام کسب و کار و حواشی مربوط به آن مطرح گردیده است اما قطعاً فرمول علمی در این خصوص مطرح نشده است چون قرآن کتاب هدایت است و نه صرفاً یک کتاب علمی در این مقاله با بهره گیری از روش تحلیل توصیفی سعی میشود تا با استفاده از مستندات مستخرج از قرآن روایات و مبادی ،فقهی به بررسی ضرورت اعتبار سنجی مشتریان در هنگام اعطای تسهیلات و ارائه الگویی مناسب برای آن پرداخته شود. در نهایت الگویی با عنوان مدل قرآن که بیانگر معیارهای برگرفته از آیات و روایات است جهت اعتبار سنجی مشتریان ارائه شده است. این الگو شامل شاخصهایی چون منفعت و سودآوری وثیقه لیاقت و صلاحیت ،عملی قرار داد، رفتار اعتباری آگاهی و دانش و نمای آینده میباشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
51 - علل رویکرد آل زبیر، همسران و موالی ایشان به نقل احادیث و روایات در صدر اسلام
دکتر محمدرضا غضنفریزبیر بن عَوّام ـ از اصحاب پیامبر (ص) ـ فرزندان، همسران و موالی ایشان احادیث نبوی و اطلاعات تاریخی رویدادهای صدر اسلام را روایت کردهاند. آگاهی‌های حدیثی و تاریخی آنان از این جهت اهمیت دارد که نه تنها مأخوذ از کسانی است که خود شاهد و دخیل در رویدادهای مذکور بودند بلکه به چکیده کاملزبیر بن عَوّام ـ از اصحاب پیامبر (ص) ـ فرزندان، همسران و موالی ایشان احادیث نبوی و اطلاعات تاریخی رویدادهای صدر اسلام را روایت کردهاند. آگاهی‌های حدیثی و تاریخی آنان از این جهت اهمیت دارد که نه تنها مأخوذ از کسانی است که خود شاهد و دخیل در رویدادهای مذکور بودند بلکه به عنوان حافظان اطلاعات اختصاصی خاندان، آنها را به نسل‌های بعدی و موالی خود انتقال دادند تا با بکارگیری روشهای خاصی که به مرور زمان شکل گرفته، از منابع احادیث و اخبار صدر اسلام بشمار آیند. اگرچه ابعاد سیاسی ـ نظامی آل زبیر در تاریخ اسلام برجسته تر به نظر می‌رسد، ولی ابعاد علمی ـ فرهنگی این خاندان نیز قابل توجه و تأمل است و نباید از نظرها دور بماند؛ بویژه این که علل و انگیزه‌های رویکرد آنان به نقل احادیث و اخبار جای توجه و دقت نظر دارد. بدین منظور بررسی این عوامل موضوع مقاله حاضر است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
52 - بررسی تاریخی ترور با تاکید بر آراء امام خمینی (ره)
قاسم ولیزاده بریمانلو سید حمید حسینی علی حسین احتشامیترور از جمله مفاهیم با اهمیت در دنیای امروز است. آنچه اهمیت ترور را بیش از پیش برجسته ساخته، این است که قدرت‌های بزرگ از این امر، برای دستیابی به منافع ملی و همچنین سرکوب کردن مبارزات حق طلبانه و بد نام نمودن اسلام استفاده می کند. تاکتیک ابرقدرت‌ها در براندازی فرد یا نظ چکیده کاملترور از جمله مفاهیم با اهمیت در دنیای امروز است. آنچه اهمیت ترور را بیش از پیش برجسته ساخته، این است که قدرت‌های بزرگ از این امر، برای دستیابی به منافع ملی و همچنین سرکوب کردن مبارزات حق طلبانه و بد نام نمودن اسلام استفاده می کند. تاکتیک ابرقدرت‌ها در براندازی فرد یا نظام، استفاده از خشونت و ترور در راستای حذف مهره‌های مهم است. با توجه به اینکه امام خمینی (ره) بنیانگذار نظام و انقلابی اسلامی است، پرسش این است که دیدگاه امام خمینی (ره) به‌عنوان شاخص‌ترین فرد، در موضوع ترور چیست؟ این پژوهش در صدد است با اتخاذ روش توصیفی- تحلیلی، دیدگاه‌های امام خمینی (ره) در موضوع ترور را مورد بررسی و تحلیل قرار دهد و از آنجایی که انقلاب ایران به رهبری امام خمینی (ره) شالوده و مبنایی اسلامی دارد، به مقوله ترور در منابع اسلامی یعنی آیات و روایات در زمینه ترور نیز پرداخته میشود. بررسی‌ها نشان می‌دهد دیدگاه امام خمینی (ره) پیرامون ترور تنزدیک به مفهوم اصطلاحی این واژه است که به معنای قتل هدفمند اشخاص و یا گروه‌هایی است که برای یک نظام، کارآمدی بسیاری دارند. امام خمینی (ره) با رویکردی انتقادگرایانه به مقوله ترور نگریسته است و از دیدگاه ایشان، آموزه‌های دینی و همچنین فطرت انسانی مخالف اعمال خشونت و ترور نسبت به افراد است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
53 - علل رویکرد آل زبیر، همسران و موالی ایشان به نقل احادیث و روایات در صدر اسلام
محمدرضا غضنفریزبیر بن عَوّام ـ از اصحاب پیامبر (ص) ـ فرزندان، همسران و موالی ایشان احادیث نبوی و اطلاعات تاریخی رویدادهای صدر اسلام را روایت کردهاند. آگاهی‌های حدیثی و تاریخی آنان از این جهت اهمیت دارد که نه تنها مأخوذ از کسانی است که خود شاهد و دخیل در رویدادهای مذکور بودند بلکه به چکیده کاملزبیر بن عَوّام ـ از اصحاب پیامبر (ص) ـ فرزندان، همسران و موالی ایشان احادیث نبوی و اطلاعات تاریخی رویدادهای صدر اسلام را روایت کردهاند. آگاهی‌های حدیثی و تاریخی آنان از این جهت اهمیت دارد که نه تنها مأخوذ از کسانی است که خود شاهد و دخیل در رویدادهای مذکور بودند بلکه به عنوان حافظان اطلاعات اختصاصی خاندان، آنها را به نسل‌های بعدی و موالی خود انتقال دادند تا با بکارگیری روشهای خاصی که به مرور زمان شکل گرفته، از منابع احادیث و اخبار صدر اسلام بشمار آیند. اگرچه ابعاد سیاسی ـ نظامی آل زبیر در تاریخ اسلام برجسته تر به نظر می‌رسد، ولی ابعاد علمی ـ فرهنگی این خاندان نیز قابل توجه و تأمل است و نباید از نظرها دور بماند؛ بویژه این که علل و انگیزه‌های رویکرد آنان به نقل احادیث و اخبار جای توجه و دقت نظر دارد. بدین منظور بررسی این عوامل موضوع مقاله حاضر است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
54 - بررسی اقشار اجتماعی ایران در روایات ملی
پرویز حسین طلائی غلام‌رضا عسکری مصطفی جرفیشکل گیری اقشار مختلف در جوامع انسانی، یکی از پیامد های افزایش جمعیت و پیچیدگی های حاصل از آن در اجتماعات اولیه بوده است. این فرآیند که قدمت آن به تاریخ بشر می رسد در جامعه ی ایرانی نیز به وقوع پیوسته است. با این حال از مسائلی که کمتر مورد توجه قرار گرفته است؛ واکاوی اقش چکیده کاملشکل گیری اقشار مختلف در جوامع انسانی، یکی از پیامد های افزایش جمعیت و پیچیدگی های حاصل از آن در اجتماعات اولیه بوده است. این فرآیند که قدمت آن به تاریخ بشر می رسد در جامعه ی ایرانی نیز به وقوع پیوسته است. با این حال از مسائلی که کمتر مورد توجه قرار گرفته است؛ واکاوی اقشار اجتماعی ایران بر اساس اسطوره ها و داستان های کهن ایرانیان (روایات ملی) است. چگونگی شکل گیری اقشار اجتماعی، انتساب، تقسیمات و کارکرد آنان در روایات ملی ایران مسأله ی اصلی این پژوهش است. تحقیق حاضر نشان می دهد که ریشه ی اقشار اجتماعی را می توان در جامعه ی هند و اروپایی جستجو کرد. این اقشار ابتدا به سه گروه آسروانان (روحانیون)، ارتشتاران (نظامیان) و واستریوشان (کشاورزان) تقسیم شدند، اما با دور شدن از جامعه ی گاهانی اقشار دیگر از جمله دبیران، صنعتگران، پیشه وران، خنیاگران و غیره نیز به وجود آمدند. روایات ملی، انتساب این اقشار را به جمشید می رسانند. ساختار اقشار اجتماعی ایران نیز بر اساس معیشت و نظام اخلاقی جامعه بر اصل خویشکاری[i] قرار داشته است تا ضمن پرهیز از تداخل در امور، هر قشر در دفع نیروهای اهریمنی و نگهداشت داد و آیین الهی بکوشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
55 - ساختار خانواده در قرآن و روایات با تاکید بر رابطه والدین - فرزندان
محمد ناصحیجامعه شناسان خانواده مفاهیم مختلفی چون توزیع قدرت، وجوه تصمیم گیری، نقش های خانوادگی، تکالیف اعضاء و ... را برای تحلیل ساختار خانواده و تعریف و تبیین نوع و الگوی آن مورد توجه قرار داده اند. پژوهش حاضر در قالب مطالعه ای توصیفی و با نگاهی به تعاریف و اصطلاحات دانش جامعه ش چکیده کاملجامعه شناسان خانواده مفاهیم مختلفی چون توزیع قدرت، وجوه تصمیم گیری، نقش های خانوادگی، تکالیف اعضاء و ... را برای تحلیل ساختار خانواده و تعریف و تبیین نوع و الگوی آن مورد توجه قرار داده اند. پژوهش حاضر در قالب مطالعه ای توصیفی و با نگاهی به تعاریف و اصطلاحات دانش جامعه شناسی خانواده، سعی دارد با تمرکز بر نقش های خانوادگی و حقوق و تکالیف متناظر اعضاء به ویژه در رابطه والدین- فرزندان به توصیف و شناسایی ساختار خانواده و الگوی آن بپردازد. مطالعه آیات قرآن کریم و روایات اهل بیت (ع) در منابع متقدم با تکیه بر دیدگاه های مفسران متقدمی چون طوسی و طبرسی، نوعی خانواده پدرمرکز را در برابر خانواده پدرسر تعریف می کند. مسائل مختلفی چون ولایت، پدرنسبی و پدرنامی، حضانت، موقعیت پسر بزرگ، استیذان، نفقه، قصاص و حد قذف، مسائل مهمی در رابطه والدین و فرزندان است که نظام حاکم بر هر یک، توصیف گر چنین ساختاری است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
56 - اولویت جهش تولید در منابع فقه امامیه
ابراهیم محمودزاده رحیم وکیل زاده رضا رنجبردر اقتصاد اسلام، نیل به جهش تولید در تمامی زمینه ها، روش ها و راهبردهای کارآمدی را می طلبد، که بدون تمسک عملی به مبانی قرآن، سنت و رعایت اولویت ها در امر تولید مقدور نخواهد شد؛ لذا هر گونه قدم برداشتن برای اصلاح و بهبود وضعیت اقتصادی و پیدایش تحول و سبقت در آن نسبت به گ چکیده کاملدر اقتصاد اسلام، نیل به جهش تولید در تمامی زمینه ها، روش ها و راهبردهای کارآمدی را می طلبد، که بدون تمسک عملی به مبانی قرآن، سنت و رعایت اولویت ها در امر تولید مقدور نخواهد شد؛ لذا هر گونه قدم برداشتن برای اصلاح و بهبود وضعیت اقتصادی و پیدایش تحول و سبقت در آن نسبت به گذشته می تواند به منزله گام هایی در جهت تعالی تولید و ارتقای بهره وری دیگر بخش های جامعه، رفاه حال عمومی و اعتلای پایه نظام و کشور باشد. هدف این پژوهش، استخراج مبانی جهش تولید براساس آیات و روایات و تبیین معیارها و بهره گیری از آنها در جهت تشویق تولیدکنندگان به رعایت این مبانی و بکارگیری عملی آنها توسط برنامه ریزان اقتصادی، بدلیل پشتوانه فرهنگی در جامعه و پذیرش آنها درسطح وسیع است؛ که می تواند تضمین خوبی برای موفقیت بهتر برنامه ها باشد. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی- تحلیلی مبتنی بر جمع آوری اطلاعات از منابع، اسناد معتبر، نظرات مکتوب فقها و اندیشمندان صاحبنظر می باشد. یافته های پژوهش، حاکی از آن است که در قرآن کریم و روایات افزون بر بیان اهمیت و تأکید بر مبانی و اولویت بندی فعا لیتهای تولیدی، شیوه های عملی تسریع در بهره گیری از عوامل تولید و مواهب طبیعی، کشاورزی، صنعت و تجارت برای دستیابی به پیشرفت اقتصادی افراد و جوامع، پیش روی ما نهاده شده؛ که با تشویق به رعایت یافته های مطروحه توسط تولید کنندگان، می توان به جهش تولید در اقتصاد دست یافت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
57 - تحلیل و نقد دلالی روایات کتاب « بطلان قاعده استصحاب»
سید ضیاء سجادی فر محسن جهانگیریبا توجه به اهمیت روایات در تبیین و حجیت استصحاب، موسی جوان؛ نویسنده کتاب بطلان قاعده استصحاب مدعی بطلان یا عدم حجیت استصحاب است؛ وی با گزینش برخی از روایات استصحاب و بررسی دلالی آنها بر این باور است که نه تنها روایات گزینش شده، دلالت بر استصحاب ندارد؛ بلکه بر اموری دیگر چکیده کاملبا توجه به اهمیت روایات در تبیین و حجیت استصحاب، موسی جوان؛ نویسنده کتاب بطلان قاعده استصحاب مدعی بطلان یا عدم حجیت استصحاب است؛ وی با گزینش برخی از روایات استصحاب و بررسی دلالی آنها بر این باور است که نه تنها روایات گزینش شده، دلالت بر استصحاب ندارد؛ بلکه بر اموری دیگر، مانند تسریع در فرایند دادرسی دلالت می کند. از سوی دیگر، وی برای اثبات استمرار در احکام شرعی، به حدیث شرع محمد مستمر الی یوم القیامه استناد نموده است و با توجه به اینکه در اصل استصحاب نیز معنای استمرار و ابقاء حکم سابق نهفته است، وی بر این باور است که احکام شرعیه، در استمرار، بی نیاز از جریان اصل استصحاب است و استناد به حدیث یاد شده کافی است؛ اما نویسنده در اثبات عدم دلالت روایات بر استصحاب، ناتوان مانده و در تبیین حدیث شرع محمد مستمر الی یوم القیامه نیز به خطا رفته است؛ نگارنده مقاله با بررسی دلالی روایات و تبیین تفاوت بین مفاد استصحاب و دلالت حدیث یاده شده، روشن نموده که دلیل اصلی ناتوانی نویسنده در اثبات بطلان استصحاب، تصور ناصواب وی از اصل استصحاب است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
58 - بررسی منابع مفردات آیات قرآن در شناخت مقاصد الهی و استنباط احکام شرعی
دکتر حیدر باقری اصلیکی از منابع استنباط احکام شرعی، آیات قرآن است. یکی از مسایل مهم آیات قرآن، فهم مقاصد الهی و استنباط احکام شرعی از آنهاست. این مسئله در دو سطح مفردات و جملات قابل مطالعه است. دانش مفردات قرآن، مقاصد الهی آیات قرآن را در سطح مفردات مطالعه می‌کند. یکی از مسائل مهم دانش مف چکیده کاملیکی از منابع استنباط احکام شرعی، آیات قرآن است. یکی از مسایل مهم آیات قرآن، فهم مقاصد الهی و استنباط احکام شرعی از آنهاست. این مسئله در دو سطح مفردات و جملات قابل مطالعه است. دانش مفردات قرآن، مقاصد الهی آیات قرآن را در سطح مفردات مطالعه می‌کند. یکی از مسائل مهم دانش مفردات قرآن، منابع مفردات قرآن است که شناخت مقاصد الهی و استنباط احکام شرعی در سطح مفردات قرآن ارائه می‌دهند. با توجه به این پیش‌فرض که شناخت و استنباط مذکور از هر طریقی صحیح نیست و باید از منابع معتبر اخذ شود تا بتوان داوری یقینی نمود و اطمینان حاصل کرد که این همان معنایی است که خدای متعال از آن لفظ، منظور کرده است، لذا این سؤال پیش می‌آید که کدام منابع را می توان در شناخت مقاصد الهی و استنباط احکام شرعی از آیات قرآن معتبر تلقی کرد؟ پاسخ این سؤال در سطح مفردات قرآن مورد تحقیق قرار نگرفته است و در این مسئله، خلأ علمی مشاهده میشود. ازاین‌رو، تحقیق حاضر در صدد است پاسخ سؤال مذکور را با روش تحلیلی و استناد به روش کتابخانه‌ای بررسی نماید و منابع معتبر مفردات قرآن را در تحصیل مقاصد الهی و استنباط احکام شرعی تحصیل و ارائه کند و این مهمترین یافتة تحقیق محسوب میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
59 - ساده‌زیستی کارگزاران و ثبات نظام سیاسی (مبانی قرآنی و روائی اندیشه امام خمینی)
بهروز رشیدی مسعود جعفری نژاد یحیی فوزیدر قرآن کریم بر ضرورت ساده زیستی تأکید فراوان شده است. از منظر قرآن کریم ساده‎زیستی از یک سو موجب سلامت نفس و حفظ تقوی و همدلی و همیاری با محرومان و مستضعفان و رسیدگی به امور آنان می‎شود، از سوی دیگر از دیدگاه قرآن خوی استکباری و اشرافی و تکاثر و اسراف و اتراف و چکیده کاملدر قرآن کریم بر ضرورت ساده زیستی تأکید فراوان شده است. از منظر قرآن کریم ساده‎زیستی از یک سو موجب سلامت نفس و حفظ تقوی و همدلی و همیاری با محرومان و مستضعفان و رسیدگی به امور آنان می‎شود، از سوی دیگر از دیدگاه قرآن خوی استکباری و اشرافی و تکاثر و اسراف و اتراف و تبذیر و تجمل‎گرایی و دنیاپرستی ناشی از آن از عوامل اصلی غفلت، لهو و لعب و فراموش کردن خداوند است و ظلم و ستم و تعدی به حقوق دیگران از نتایج طبیعی آن خواهد بود. که نتیجه آن براساس قانون الهی، هلاکت و اضمحلال جوامعی است که به این شیوه و سلوک مبتلا و بر آن اصرار دارند. به تبع این بینش و آموزة قرآنی، روایات، سخنان، احادیث و سیره عملی و نظری معصومین(ع) مشحون از پرداختن به محاسن و فوائد دنیوی و اخروی ساده زیستی و مذموم دانستن و نکوهش تجمل گرایی، دنیاطلبی، غرور و تفاخر است. امام خمینی که به معارف اسلامی اشراف کامل داشت با بهره‎گیری از این آموزه‎های قرآنی و روایی همواره در سیره عملی و نظری خود از یک سو ساده‎زیستی و پرهیز از تجملات و تفاخر را سرلوحه زندگی خود قرار داد و از سوی دیگر با دغدغه ای کاملاً مشهود و مبرز از بدو بنیان‎گذاری جمهوری اسلامی ایران به دولتمردان، کارگزاران سیاسی، متصدیان و مدیران ارشد نظام جمهوری اسلامی ایران به صورت مؤکد بر حفظ ساده‎زیستی و تواضع و پرهیز از تجمل‎گرایی و رفاه‎طلبی و به تعبیر خودشان حفظ خوی کوخ نشینی و پرهیز از خوی کاخ نشینی تأکید مصرانه داشت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
60 - بررسی سندی و دلالی روایات اجرای حکم رجم (با تکیه بر روایات کتب اربعه شیعه)
علی اکبر ربیع نتاج زینب زرگر هاجر اسدی مجتبی حسین نژادحکمت تشریع حدود اسلامی، ایجاد امنیت فردی و اجتماعی افراد جامعه است. سلامت جامعه نیز در گرو استواری بنیان خانواده میباشد. از جمله حدودی که به منظور صیانت از خانواده وضع شده، حد «رجم» است. سنگسار، حکمی ضروری و ثابت از سوی اکثریت فرق اسلامی است، لکن گروهی با رویکردهای مخت چکیده کاملحکمت تشریع حدود اسلامی، ایجاد امنیت فردی و اجتماعی افراد جامعه است. سلامت جامعه نیز در گرو استواری بنیان خانواده میباشد. از جمله حدودی که به منظور صیانت از خانواده وضع شده، حد «رجم» است. سنگسار، حکمی ضروری و ثابت از سوی اکثریت فرق اسلامی است، لکن گروهی با رویکردهای مختلفی به دنبال انکار آن هستند. از مهمترین این رویکرد ها، رویکرد فقهی است؛ زیرا این حکم افزون بر اجماع، مستند به روایات عدیده میباشد. این مستندات را نیز می توان از جهت دلالت، در دو مقام ثبوت و اثبات جای داد. لذا برخی مخالفان با وجود پذیرش صدور این روایات در مقام ثبوت، اثبات یا اجرای آن را در زمان معصومین(ع)، ردّ و با مخدوش دانستن سند و متن این اخبار، سعی در باطل جلوه دادن آن دارند. پژوهش حاضر با روش تحلیلی تبیینی، ضمن پاسخ به اشکالات، به بررسی اعتبار روایات اجرای رجم در کتب اربعه حدیثی شیعه می پردازد. یافته های تحقیق حاکی از صحت اخبار مربوطه و نیز تحقق حد رجم در عصر پیامبر(ص) و پس از آن می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
61 - بازپژوهی رویکردهای فقهی در مباحث کنترل جمعیت و تنظیم خانواده
فروزان علایی سوسن آل رسولبا توجه به اهمیت موضوع کاهش و یا افزایش جمعیت از جهات مختلف علمی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی در این مقاله تلاش داریم بابیان نظرات فقها و مبانی آنها در مباحث کنترل جمعیت و تنظیم خانواده، رأی صحیح در مخالفت یا موافقت با کنترل موالید را برگزینیم. لذا در این راستا پس چکیده کاملبا توجه به اهمیت موضوع کاهش و یا افزایش جمعیت از جهات مختلف علمی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی در این مقاله تلاش داریم بابیان نظرات فقها و مبانی آنها در مباحث کنترل جمعیت و تنظیم خانواده، رأی صحیح در مخالفت یا موافقت با کنترل موالید را برگزینیم. لذا در این راستا پس از تبیین چهار نظریه اصلی در حوزه جمعیت‌شناسی آرای فقهای مسلمان که به نحوی منطبق بر هر یک از آنهاست، مورد تحلیل قرار می‌گیرد. از آنجایی که اسلام در هیچ موردی دستور صریح و اکید مطلق (وجوب یا حرمت) برای افزایش یا کاهش جمعیت صادر نفرموده است، خط‌مشی کلی و نهایی با توجه به اصول کلی اسلام و بر اساس مقتضیات زمان و مکان و شرایط جامعه اسلامی تعیین می‌گردد. این وظیفه خطیر به عهده حاکم اسلامی است که با صدور حکم حکومتی برای حفظ نظم عمومی و بنابر مصالح و مفاسدی که تشخیص می‌دهد، با وضع مقررات جدید و صدور دستورهای موردی به تنظیم امور جامعه همت گمارد و ضمن حفظ اصول به نیازهای خاص زمان و مکان پاسخ می‌دهد. لذا انطباق نظریه جمعیت متناسب با اسلام اثبات می‌گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
62 - تعارض عرف با آیات و روایات فقهی و راه حل‌ها
فاطمه قدرتیدخالت فهم عرف در استنباط احکام امری مسلم و روشن است، اما مرز این دخالت از حیث عملی همواره مبهم و مورد بحث فقهاء بوده است، به ویژه زمانی که قضاوت عرف در مورد مفهوم واژه ها در آیات و روایات و نیز مراد شارع از ترکیب ادلّه لفظی، با نصوص و ظهور بدوی آیات و روایات مغایر باشد، چکیده کاملدخالت فهم عرف در استنباط احکام امری مسلم و روشن است، اما مرز این دخالت از حیث عملی همواره مبهم و مورد بحث فقهاء بوده است، به ویژه زمانی که قضاوت عرف در مورد مفهوم واژه ها در آیات و روایات و نیز مراد شارع از ترکیب ادلّه لفظی، با نصوص و ظهور بدوی آیات و روایات مغایر باشد، یا زمانی که نظر عرف در مصداق یابی واژه ها و نیز تعمیم و تضییق حکم، با نصوص و دلالت صریح آیات و روایات همخوانی ندارد، این ابهام با توجه به تضارب آراء در این موارد، بیشتر نمود دارد. در این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و نظر به مسلمات فقه امامیه درحوزه کاربرد و میدان عمل عرف، هشت مورد از موارد ممکن الوقوع تعارض عرف با آیات و روایات فقهی شناسایی شده و با طرح راه‌های برون رفت، سعی دارد نهایتاً به ضابطه روشنی برای حل تعارض دراین موارد دست یابد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
63 - مسؤولیت مطلق در تخریب محیط زیست از دیدگاه فقهی
عباس گوهری مهدی بیژنیموضوع تخریب محیط زیست از مسائل مهم و جدید در عرصه فقه و حقوق اسلامی به‌شمار میرود که زوایای آن به‌خوبی برای مجامع علمی و دینی روشن نشده است. بدیهی است با معلوم نبودن حدود و نیز اهمیت موضوع، نباید انتظار عکس‌العمل مناسب از مأخذ تصمیم‌گیری و صدور احکام شایسته داشت. از چکیده کاملموضوع تخریب محیط زیست از مسائل مهم و جدید در عرصه فقه و حقوق اسلامی به‌شمار میرود که زوایای آن به‌خوبی برای مجامع علمی و دینی روشن نشده است. بدیهی است با معلوم نبودن حدود و نیز اهمیت موضوع، نباید انتظار عکس‌العمل مناسب از مأخذ تصمیم‌گیری و صدور احکام شایسته داشت. از نظر فقهی، پذیرش مسؤولیت بدون اثبات تقصیر و به‌عبارت دیگر، وضع مسؤولیت مطلق برای تخریب‌گران محیط زیست، بی‌مانع است ولی متأسفانه مبنای عملی دادگاه‌های ایران که براثبات تقصیر مبتنی است، از تخریب‌های روزمره محیط زیست نمی‌تواند جلوگیری کند، در‌حالی‌که مبنای مسؤولیت مطلق در فقه امکان پذیرش و کارایی لازم را دارد. تلف مال غیر، از ارکان تحقّق مسؤولیت مدنی است. اتلاف مواهب مشترک و مصادیق انفال از مصادیق اتلاف مال غیر است، گرچه در واقع، مفهوم مال را در عرصه محیط زیست باید اندکی گسترش داد تا مصادیقی چون هوا نیز در محدوده این تعریف وارد شوند. در حقیقت مال غیر را فقط اموال خصوصی و مصادیق موجود در آن عرصه نباید دانست، از سویی حیطه اموال خصوصی در ارتباط با نظریه برگزیده، گاهی بهره‌برداری از دو قاعده سلطنت بر اموال و اباحه استفاده از انفال، به‌دلیل تعارض با منافع عمومی، در حیطه قاعده لاضرر محدود گردیده است، چنانکه لا ضرر فقط نفی حکم نمی‌کند و در موارد تحقّق ضرر به‌دلیل عدم حکم، اثبات حکم نیز می‌نماید. البته محروم کردن نسل‌های بعدی از انتفاع از محیط زیست نیز از مصداق‌های مشخص ضرر است. گفتنی است که گزینش مبنای مسؤولیت مدنی درباره‌ی تخریب محیط زیست نخست در راستای پیشگیری از ورود زیان است نه مجازات‎؛دوم فلسفه‌ی حمایت از محیط زیست در برابر تخریب، علی‌رغم دیدگاه طبیعت‌محور (بیوسنتریک) و دیدگاه انسان‌محور (آنترپوسنتریک)، از منظر فقهی، دیدگاه انسان ـ طبیعت‌محور (آنترو بیوسنتریک) است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
64 - تأملاتی فقهی در واکاوی و بازخوانی ادله‌ی عده‌ی زنان بدون رحم
رحمان ولی زاده علی پیردهیعِدّه به مقدار زمانی که زن پس از انحلال نکاح به جهت موت زوج یا به خاطر پاک بودن رحمش از جنین یا به جهت تعبّد با فرض یقین به برائت رحم از حمل باید صبر کرده و از ازدواج مجدد خودداری نماید. حال در مورد عدّه زنانی که به دلایل پزشکی رحم خویش را خارج ساخته دو دیدگاه متصور است چکیده کاملعِدّه به مقدار زمانی که زن پس از انحلال نکاح به جهت موت زوج یا به خاطر پاک بودن رحمش از جنین یا به جهت تعبّد با فرض یقین به برائت رحم از حمل باید صبر کرده و از ازدواج مجدد خودداری نماید. حال در مورد عدّه زنانی که به دلایل پزشکی رحم خویش را خارج ساخته دو دیدگاه متصور است؛ یک دیدگاه آن که اطلاق ادلّه و روایات شامل این دسته از زنان می شود و دیدگاه دیگر آنکه به دلیل ظاهر برخی از روایات و عمومیّت و اطلاق آنها و تنقیح مناط قطعی و اتّحاد طریق با زنان یائسه و زنانی که غیرمدخوله مطلقه می شوند لزومی به حفظ عده نیست. هدف از این تحقیق واکاوی ادلّه یعِدّه و بازخوانی باورهای فقهی پیرامون موضوع یاد شده و تطبیق آن بر موضوع پیش آمده است. روش کار نظری و بنیادی بوده که با استناد به قواعد اصولی به استنباط حکم پرداخته شد. نتیجه آنکه زنانی که رحم خویش را خارج کرده به دلیل اتحاد طریق و تنقیح مناط لزوم به حفظ عده ندارند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
65 - مبانی احکام دامپزشکی در آیات و روایات
مهدی هراثی سعید حسن زاده دلگشا رحیم وکیل زاده حسین جدیریچکیده امروزه با پیشرفت تکنیک های مختلف درمان، پیشگیری و جراحی و کاربرد وسایل مختلف در علوم دامپزشکی و رخداد مسائل مستحدثه و عنایت به نقش تعیین کننده علوم دامپزشکی در تأمین بهداشت جامعه و نیز تأمین فرآورده های خام دامی، لزوم شکافت ابعاد مختلف دامی و حیوانی، ذبح و مسائل چکیده کاملچکیده امروزه با پیشرفت تکنیک های مختلف درمان، پیشگیری و جراحی و کاربرد وسایل مختلف در علوم دامپزشکی و رخداد مسائل مستحدثه و عنایت به نقش تعیین کننده علوم دامپزشکی در تأمین بهداشت جامعه و نیز تأمین فرآورده های خام دامی، لزوم شکافت ابعاد مختلف دامی و حیوانی، ذبح و مسائل مبتلا به کشتارگاهی و ... بیش از پیش رخ می نماید که بعضاً هیچ قول مستند و مکتوبی در آن مورد وجود ندارد و یا نیاز به استفتا به جهت تشریح ابعاد جدید آن احساس می شود. تا ضمن اطمینان مصرف کنندگان از بحث سلامتی و بهداشت آنها، از نظر خالی از اشکال شرعی بودن نیز اعتماد کافی جلب شود در این تحقیق بنابراین است تا ضمن جستجو در منابع قرآنی و احادیث و روایات در این خصوص از نظرات مراجع عظام تقلید نیز در باب مسائل موضوعی جدید بهره برداری گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
66 - اخلاق مدیریّت از منظر آیات و روایات
محمّدعلی ربّی پور ربّی پور منوچهر صمدی ونددر این مقاله ویژگی های اخلاقی مدیران در متن آیات و روایات مورد کند و کاو قرار گرفته و برای راه‌یابی به این هدف، در محتوای صوری و باطنی آیات و روایات از منظر موضوع دقّت وافی و شافی به عمل آمده است. بر این مبنا، اخلاق مدیران و رفتار‌های درون و برون سازمانی و کیفیّت کاربرد چکیده کاملدر این مقاله ویژگی های اخلاقی مدیران در متن آیات و روایات مورد کند و کاو قرار گرفته و برای راه‌یابی به این هدف، در محتوای صوری و باطنی آیات و روایات از منظر موضوع دقّت وافی و شافی به عمل آمده است. بر این مبنا، اخلاق مدیران و رفتار‌های درون و برون سازمانی و کیفیّت کاربرد فنون مدیریّت مانند رایزنی، فروتنی، وفای به عهد و محترم داشتن سنّت های پسندیده‌ی گذشتگان و نیز تأثیر این رفتار ها بر عوامل سازمانی مورد بررسی و سنجش قرار گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
67 - روایات مسلمانان از هند (مطالعه موردی داستان آفرینش)
محسن شاه بختی مصطفی ناصری راد بشری دلریش جواد سخایکی از مباحثی که در کتب سده‌های نخستین و میانه اسلامی مطرح بوده هبوط آدم در هند می باشد. شاید بتوان گفت که داستان نخستین انسان، یک داستان جهانی است. ادیان ابراهیمی به آن پرداخته‌اند و در کتب عهدین و قرآن آمده است. عد‌ه‌ای برآنند چکیده کاملیکی از مباحثی که در کتب سده‌های نخستین و میانه اسلامی مطرح بوده هبوط آدم در هند می باشد. شاید بتوان گفت که داستان نخستین انسان، یک داستان جهانی است. ادیان ابراهیمی به آن پرداخته‌اند و در کتب عهدین و قرآن آمده است. عد‌ه‌ای برآنند که ماجرا را غیر واقعی، خیالی و بر گرفته از دیگر فرهنگ‌ها بدانند و برخی هم این اشتراک را دلیلی بر اصالت آن نزد فرهنگ‌ها می دانندکه هر قومی به آن شکل بومی داده است. گروه سومی هم وجود دارند و به آن به دیده تمثیل و اسطوره می‌نگرند. این تحقیق درنظر دارد با بهرهگیری از روش توصیفی- تحلیلی، جایگاه سرزمین هند را به عنوان سرزمین نخستین انسان، در روایات مسلمانان، به ویژه نزد نویسندگان مسلمان ایرانی،مشخص و بر جسته سازد و کنش و واکنش ادیان ابراهیمی و فرهنگ‌های ملل، برسر موضوعات جهان شمولی همانند نخستین انسان را تحلیل نماید و بر این موضوع تأکیدکند که چنین داستانی، تک ریشه‌ای و تک بعدی نیست و در شکلگیری آن عوامل گوناگونی ایفای نقش کردهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
68 - بررسی و تبیین جایگاه حضرت خدیجه (س) در کلام رسول خدا(ص) و روایات
اسمعیل سخا امیر تیمور رفیعی کیوان لولویی سید حسن قریشی کریناین پژوهش باهدف شناخت اجمالی جایگاه خدیجه(س) از دیدگاه رسول خدا(ص) و روایات می باشد چرا که از برجسته‌ترین زنان روزگار در کنار مریم بنت عمران(س)، آسیه بنت مزاحم همسر فرعون(س)، و دخترش حضرت فاطمه(س) بنت محمد(ص) به عنوان سرور زنان در دنیا و آخرت شناخته و معرفی شده‌اند. فلذ چکیده کاملاین پژوهش باهدف شناخت اجمالی جایگاه خدیجه(س) از دیدگاه رسول خدا(ص) و روایات می باشد چرا که از برجسته‌ترین زنان روزگار در کنار مریم بنت عمران(س)، آسیه بنت مزاحم همسر فرعون(س)، و دخترش حضرت فاطمه(س) بنت محمد(ص) به عنوان سرور زنان در دنیا و آخرت شناخته و معرفی شده‌اند. فلذا در این مقاله سعی شده با استفاده از کلام رسول خدا(ص) و روایات ائمه معصومین(ع) به گوشه ای هر چند اندک به جایگاه و عظمت این بانو که خداوند متعال در هر روز چند بار به سبب ایشان بر ملائکه مباهات می‌ورزد، پرداخته شود.در این پژوهش به چند سوال شامل، اینکه رسول خدا(ص) در موارد مختلف خدیجه را چگونه معرفی کرده؟ و ائمه معصومین چگونه به وجود خدیجه(س) افتخار نموده اند؟هدف از تعریف و تمجید آنان از خدیجه(س) چه مواردی می باشد، پرداخته خواهد شد. یافته این تحقیق با روش کتابخانه‌ای به شیوه تحلیلی- توصیفی، به برخی از روایات از دیدگاه رسول خدا(ص) و ائمه اطهار(ع) در خصوص مقام دنیایی و اخروی خدیجه(س) اشاره نموده و با تحلیل و بررسی روایات بر اتقان و یا غیر منطقی بودن آنها می پردازد، در این نوشتار مشخص شده است که با توجه به بیانات حضرت رسول(ص) و معصومین(ع)، جایگاه و مقام خدیجه(س) از همه زنان و دیگر همسران محمد(ص) رفیع تر و ارزشمندتر بوده است. چرا که کمک های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی ایشان در گسترش اسلام در طول تاریخ ماندگار گردیده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
69 - دسته‌بندی روایات تاریخی در مجمع البیان
مجید معارف سیده عاطفه قرشی علیرضا دل افکار محمد هادی امین ناجیهدف از پژوهش حاضر، گونه‌شناسی و دسته‌بندی روایات با کارکرد تاریخی در تفسیر مجمع‌البیان است. الگوی مورد استفاده در این مقاله، گونه‌شناسی مبتنی بر روش است. گونه‌شناسی مبتنی بر روش در حوزۀ تفسیر قرآن الگویی است که با توجه به سه نوع رویکرد رابطه‌نگرانه، کارکرد‌گرایانه و ساخ چکیده کاملهدف از پژوهش حاضر، گونه‌شناسی و دسته‌بندی روایات با کارکرد تاریخی در تفسیر مجمع‌البیان است. الگوی مورد استفاده در این مقاله، گونه‌شناسی مبتنی بر روش است. گونه‌شناسی مبتنی بر روش در حوزۀ تفسیر قرآن الگویی است که با توجه به سه نوع رویکرد رابطه‌نگرانه، کارکرد‌گرایانه و ساختار‌گرایانۀ دانشمندان علوم حدیث به گونهبندی و تحلیل گونه‌ها می‌پردازد. در مطالعۀ حاضر این نوع از گونه‌شناسی رویکردی توصیفی ـ تحلیلی به سنخ‌شناسی کارکرد‌گرا در روایات دارد. بر همین اساس سه دسته روایت ــ شامل روایات ترتیب نزول سوره‌ها، روایات اسباب نزول و حاکی از فضای صدور سوره‌ها، و روایات حکایت‌‌کنندۀ جزئیات قصص و داستان‌های انبیاء و اقوام پیشینــ تحت عنوان کارکرد تاریخی روایات گونهبندی و تحلیل میشوند. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد روایات ترتیب نزول و بخش عمدۀ روایات اسباب نزول حاوی اطلاعاتی است از وقایع تاریخی یا وقایعی که در شکلگیری تاریخ بعد از اسلام اهمیت داشته‌اند. همچنین، روایات حکایت‌کننده جزئیات قصص، شامل 308 روایت است که با توجه به کارکرد تاریخی آنها در 9 نوع مختلف قابل دسته‌بندی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
70 - معیارهای تاریخ‌گذاری سوره‌ها در تفسیر تنزیلی قرآن
رضوانه دستجانی فراهانی عباس اشرفی احمد آکوچکیانتاریخگذاری قرآن کریم معیار و ابزار مناسبی برای تصحیح یا تصدیق روایات، اسباب نزول، ترتیب نزول، مکی و مدنی و تاریخ پیامبر (ص) است. مقاله پیش رو با روش تحلیلی و توصیفی و با هدف آشنایی با مبانی و معیارهای درست و مؤثر تاریخ‌گذاریقرآن کریم به بررسی روشهای تاریخ‌گذاری مفسران چکیده کاملتاریخگذاری قرآن کریم معیار و ابزار مناسبی برای تصحیح یا تصدیق روایات، اسباب نزول، ترتیب نزول، مکی و مدنی و تاریخ پیامبر (ص) است. مقاله پیش رو با روش تحلیلی و توصیفی و با هدف آشنایی با مبانی و معیارهای درست و مؤثر تاریخ‌گذاریقرآن کریم به بررسی روشهای تاریخ‌گذاری مفسران تنزیلی پرداخته است تا به مدد آن بتوان به بررسی راهکارها و امکان نگارش تفاسیر جدید بر مبنای ترتیب نزول، تشریح و بیان فایده موارد مرتبط همت گماشت. نتیجۀ پژوهش آن است که این نظریات به تنهایی نمی‌توانند روش جامعی را برای تاریخ‌گذاریقرآنکریم پیشنهاد کنند. نظر برگزیده بر این فرآیند ترکیبی اجتهادی متمرکز است که می‌تواند با تکمیل مطالعات رجالی، درایه‌ای، تاریخی از لحاظ احتمالات آماری و ریاضی، راه گذار به تاریخ‌گذاری سور را هموار سازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
71 - ادلۀ ترجیح قرائت کسائی در «عرف بعضه» (تحریم/ 3) و نقش آن در ابهام‌زدایی از تفسیر آیات
حسین خوشدل مفردمفسران مسلمان، خاصّه مفسران شیعی، همواره در معنا و سبب‌نزول آیات نخست سورۀ تحریم اختلاف داشته‌اند. بیشتر این اختلاف بر سر تفسیر بخشی از آیۀ 3 یعنی عبارت عَرَّفَ بَعْضَهُ وَ أَعْرَضَ عَنْ بَعْضٍ بوده است. روایات سبب‌نزول آیات نخست این سوره نیز به گونه‌ای نیست که این اخت چکیده کاملمفسران مسلمان، خاصّه مفسران شیعی، همواره در معنا و سبب‌نزول آیات نخست سورۀ تحریم اختلاف داشته‌اند. بیشتر این اختلاف بر سر تفسیر بخشی از آیۀ 3 یعنی عبارت عَرَّفَ بَعْضَهُ وَ أَعْرَضَ عَنْ بَعْضٍ بوده است. روایات سبب‌نزول آیات نخست این سوره نیز به گونه‌ای نیست که این اختلاف را رفع کند. افزون بر تنوع این روایات و وجود نشانه‌های جعل و تحریف در بیشتر آنها، هرگز عبارت فوق در هیچ کدام به‌روشنی تفسیر نشده است. در این مطالعه می‌خواهیم از این فرضیه دفاع کنیم که قرائت علی بن حمزۀ کِسائی (د 189ق) از این آیه که شاگرد او و قاری مشهور، ابوبکر شعبة بن عیاش (د 193ق) روایتش کرده، راهگشای فهم و تفسیر این بخش از آیه است. این قرائت هم از نظر سندی، هم از نظر معنایی و تطابق با آیه بر قرائت رایج رجحان دارد. اختیار این قرائت ما را از ابهامات روایات سبب‌نزول می‌رهاند؛ روایاتی که گاه راز افشاشدۀ پیامبر (ص) را بشارت زمامداری ابوبکر و عمر، و گاه ولایت امام علی (ع) می‌شناسانند و به‌نظر می‌رسد همه در یک فضای تقابلی شکل گرفته‌اند. تأکید راویان این قرائت بر این که این قرائت همان قرائت امام علی (ع) است، می‌تواند حاکی از استناد آن به اهل بیت (ع) تلقی شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
72 - احادیث طوال در میراث مکتوب سدۀ نخست هجری
محمد قندهاری علی رادمتون حدیثی بلند یا احادیث طوال مسئله‌ای قدیم اما هم‌چنان چالش‌برانگیز در حدیث‌پژوهی بوده است. احادیث و اخبار بلند به‌جامانده از سدۀ اول با ابهامات متعددی روبرو هستند. شاید مهمترین آنها این است که این احادیث چه‌گونه ثبت و ضبط می‌شدند و اگر از ابتدای صدور به این بلندی چکیده کاملمتون حدیثی بلند یا احادیث طوال مسئله‌ای قدیم اما هم‌چنان چالش‌برانگیز در حدیث‌پژوهی بوده است. احادیث و اخبار بلند به‌جامانده از سدۀ اول با ابهامات متعددی روبرو هستند. شاید مهمترین آنها این است که این احادیث چه‌گونه ثبت و ضبط می‌شدند و اگر از ابتدای صدور به این بلندی نبوده‌اند، متن فعلی چه‌گونه شکل گرفته است. شاید یکی از بهترین نمونه‌های موجود، روایات بلند کتاب سلیم بن قیس هلالی باشد که بیشتر این چالش‌ها را به همراه خود دارد. در این مطالعه، برای فهم بهتر مشکل و پیدا کردن راهکار، با مروری بر فرهنگ نقل مکتوب روایات در صدر اسلام، به انواع و اقسام حالاتی که به ایجاد احادیث طوال انجامیده است می‌پردازیم تا با مرور مثال‌هایی از همان دوران ببینیم چه‌گونه برخی از سنت‌های ثبت و نقل حدیث در میان محدثان و مورخان متقدم به بدفهمی این روایت‌های طولانی در نسل‌های بعد منجر شده است. درنهایت می‌توانیم از نتایج این بحث برای فهم ساختار متون کتب کهنی همچون کتاب سلیم بهره بگیریم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
73 - دفاع از انتساب کتاب تصحیح الاعتقادات به شیخ مفید
عمیدرضا اکبریاز دیرباز شرح و نقدنگاری بر آثار عالمان در میان فرق، خاصّه در مسائل کلامی، امری رایج بوده است. بااین‌حال، برخی از این کتب در طول تاریخ اسلام ازمیان رفته، یا چندان مورد توجه قرار نگرفته‌اند. کتاب تصحیح الاعتقادات شیخ مفید هم که حاشیه‌ای بر الاعتقادات ابن بابویه است، در س چکیده کاملاز دیرباز شرح و نقدنگاری بر آثار عالمان در میان فرق، خاصّه در مسائل کلامی، امری رایج بوده است. بااین‌حال، برخی از این کتب در طول تاریخ اسلام ازمیان رفته، یا چندان مورد توجه قرار نگرفته‌اند. کتاب تصحیح الاعتقادات شیخ مفید هم که حاشیه‌ای بر الاعتقادات ابن بابویه است، در سده‌های میانی کمتر مورد توجه بوده، و این امر به همراه برخی آراء مندرج در این کتاب موجب شده است بعضی از معاصران در اصالت کتاب تردید کنند و حتی آن را غیراصیل و برساختۀ دوران متأخر بدانند. در این مطالعه با نقد مستندات منکرانِ نسبتِ اثر، در جستجوی قرائنی برآمده‌ایم که نسبت کتاب را به شیخ مفید تأیید می‌کنند. از آن جمله، گزارش‌های مکرر ابن شهرآشوب از نسخه‌ای از شیخ مفید است؛ نسخه‌ای که مطالبش به‌سان حاشیه‌ای بر الاعتقادات ابن بابویه ذکر میشود. شواهدی مؤید آن است که جوابات ابی‌جعفر القمی و الرد علی ابن بابویه که نجاشی و ابن شهرآشوب از جملۀ آثار شیخ مفید ذکر کردهاند، احتمالاً همین کتاب است. این کتاب از نظر منابع، مبانی و ادبیات همخوانی بالایی با آثار شیخ مفید دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
74 - مفهوم تاریخمندی و نقش آن در علل صدوری تعارض اخبار
بهروز فدائی راد محمد ناصحی حسین خوشدل مفردتاثیر شرایط تاریخی بر صدور احادیث، در طول تاریخ استفاده تخصصی از احادیث، با عناوینی نظیر اسباب صدور حدیث، مقام صدور حدیث، قضایای حقیقی و خارجی، اقتضائات زمانی و مکانی؛ همواره مورد توجه دانشمندان علوم حدیث بوده است. اما با وجود آنکه یکی از تبعات چنین تاثیری، تعارض صدوری چکیده کاملتاثیر شرایط تاریخی بر صدور احادیث، در طول تاریخ استفاده تخصصی از احادیث، با عناوینی نظیر اسباب صدور حدیث، مقام صدور حدیث، قضایای حقیقی و خارجی، اقتضائات زمانی و مکانی؛ همواره مورد توجه دانشمندان علوم حدیث بوده است. اما با وجود آنکه یکی از تبعات چنین تاثیری، تعارض صدوری احادیث است؛ هیچگاه این موضوع به شکل منسجم در مطالعات حدیثی دنبال نشده است. و دانشمندان علوم حدیث در مواجهه با تعارض اخبار از آنجا که برای آن اصالت حقیقی قائل نبودند، تنها با هدف رفع تعارض، عللی را به عنوان علل تعارض اخبار شناسایی کردند. و اگرچه که در نهایت این علل را به تمامی نمایاندند، اما هیچگاه ریشه وقوع آن ها را مورد بررسی قرار ندادند. از این رو در این پژوهش، ضمن تبیین کاربردی مفهوم تاریخمندی، نقش آن در علل صدوری تعارض اخبار که در عناوین چهارگانه نسخ، تقیه، شرایط ادراکی مخاطب و شرایط عملکردی مخاطب، قابل تجمیع هستند؛ مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد که عامل بروز این علل را می توان در مفهوم تاریخمندی جستجو کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
75 - تعیین خاستگاه انگاره این‌همانی عیسی و مهدی با تاریخ گذاری روایات
انسیه السادات اسکاف نصرت نیل ساز کاظم قاضی زاده حسین خندق آبادیآخرالزمانهای ادیان مختلف با باور به منجی موعود سرشته شده است. بر اساس منابع اسلامی و برخی مراجع غیر اسلامی پیامبر اسلام(ص) نویدبخش ظهور یک منجی بوده، هرچند در مورد هویت او دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد؛ دیدگاهی مدعی است منجی مورد نظر پیامبر(ص) از میان امت اسلام نبوده بل چکیده کاملآخرالزمانهای ادیان مختلف با باور به منجی موعود سرشته شده است. بر اساس منابع اسلامی و برخی مراجع غیر اسلامی پیامبر اسلام(ص) نویدبخش ظهور یک منجی بوده، هرچند در مورد هویت او دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد؛ دیدگاهی مدعی است منجی مورد نظر پیامبر(ص) از میان امت اسلام نبوده بلکه وی بازگشت «عیسی مسیح(ع)» را بشارت داده اما مسلمانان طی یک سیر تحولی مستمر، «عیسی(ع)» را به حاشیه برده و عنوان آشنای «مهدی» را جایگزین آن کردند. یکی از مستندات این دیدگاه روایت «المهدی عیسی‌بن مریم(ع)» است. در مقاله حاضر به منظور بررسی ادعای انتساب این روایت به پیامبر(ص)، با استفاده از شیوه‌های مختلف تاریخ‌گذاری اعم از کاوش در کهن‌ترین منبع و تحلیل سندی- متنی، مشخص شده است که این عقیده اواخر سده اول هجری توسط حسن بصری در بصره مطرح و سپس از طریق زاهدانی اغلب با پیشینه مسیحی و یا آشنا به آن نقل شده است. در سده دوم توسط محمدبن خالد جندی برای اعتبار بیشتر به پیامبر(ص) منسوب شده و در سرزمین¬هایی مانند عراق، مصر، شام و حجاز و فلسطین نشر یافته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
76 - اسماعیل بن ابی‌زیاد سکونی: قاضی عامی یا صحابی رازدار امامی؟
عمیدرضا اکبری محمد قندهاریاسماعیل بن ابی‌زیاد سَکونی (د حدود 180ق) در برخی منابع متقدم امامیه، عامی دانسته شده است. علاوه بر تصریح رجالیان اهل سنت به قاضی بودن سکونی، قرائن متعددی حکایت از ارتباط او با دربار عباسی دارد که این مسئله در کنار نحوۀ روایتگری او از امام صادق (ع)، نوع گرایش عامی او را چکیده کاملاسماعیل بن ابی‌زیاد سَکونی (د حدود 180ق) در برخی منابع متقدم امامیه، عامی دانسته شده است. علاوه بر تصریح رجالیان اهل سنت به قاضی بودن سکونی، قرائن متعددی حکایت از ارتباط او با دربار عباسی دارد که این مسئله در کنار نحوۀ روایتگری او از امام صادق (ع)، نوع گرایش عامی او را نشان می‌دهد؛ اما فراوانیِ روایات او در منابع امامی، مضامین برخی از روایاتش و آشنایی اندک امامیه با او موجب شده تا در چند قرن اخیر، کسانی دیدگاه متقدم در مورد مذهب سکونی را رد کرده و او را نه تنها امامی، که از اصحاب رازدار و ثقه امام صادق (ع) بشمرند. این مقاله بعد از ارائه دلایلی جدید بر گرایش عامی سکونی، نشان داده است که برخی از روایات سکونی که به خاطر نوع خطاب امام با راوی پیش‌تر شاهد امامی بودن سکونی تلقی می‌شدند، روایاتی‌اند که سکونی یا راویانش آنها را از دفاتر دیگران گرفته‌اند، و گاه نسبت آنها به سکونی نیز اشکالاتی دارد. همچنین، سکونی روایات زیادی با مضامین عامی و خلاف اعتقاد امامیه دارد؛ مانند اخبار همسو با فقه جریان‌های حاشیه‌ای عامه و حتی مناقب خلفا. جمعی از راویان عامه نیز از سکونی آثاری مانند تفسیر سکونی را روایت کردهاند، که فضایی عامی دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
77 - بررسی دیدگاه ملاصدرا در مورد عوالم پیشین به مثابه‌ی نقطه‌ی عطف سیر تطور تاریخی نظریات و مقایسه‌ی تطبیقی آن با روایات شیعی
علی عباس آبادی علی اله بداشتی احمد عابدی ارانینظریهی صدرالمتألهین در مورد عوالم پیش از دنیا برای خلقت انسان، نقطه‌ی عطف مهمی است. وی با پذیرش اصل کینونتِ پیشین انسان، آن را به هویت‌های مستقل عقلی‌ای بر می‌گرداند که در موقفی پیش از جهان ماده، از علت‌های عقلی‌شان استخراج شده و در برابر ربوبیت پروردگار، به زبان حال ا چکیده کاملنظریهی صدرالمتألهین در مورد عوالم پیش از دنیا برای خلقت انسان، نقطه‌ی عطف مهمی است. وی با پذیرش اصل کینونتِ پیشین انسان، آن را به هویت‌های مستقل عقلی‌ای بر می‌گرداند که در موقفی پیش از جهان ماده، از علت‌های عقلی‌شان استخراج شده و در برابر ربوبیت پروردگار، به زبان حال اقرار کردهاند. از سوی دیگر در روایات معتبر، دست‌کم سه موقفِ عالم ارواح، عالم ذرّ اول و عالم ذرّ دوم قابل ردیابی است که با شدت و ظهور کاملی، به حضور انسانها در این مواقف و اقرار ایشان اشاره می‌کند. با روش توصیفی ـ تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانه‌ای، نتیجه گرفته میشود که نظریه‌ی صدرالمتألهین می‌تواند این روایات را بر اساس ساختار حکمت متعالیه توضیح دهد و اولاً اصل وجود عوالم پیشین را با نگاه فلسفی بپذیرد و ثانیاً به اشکالات وارد بر نظریات ظاهرگرایانه دچار نشود؛ اما از جهت تأویلی و غیرحقیقی دانستن روایات و نیز عدم توجیه مناسب برای تعدّد مواقف، نارسایی دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
78 - اعتبار سنجی روایت خیانه‌الزوجه (برمبنای روش تاریخ‌گذاری و تحلیل اسناد – متن)
زینب اخباری محمد حسین بیات علی شریفیوضعیت زنان در دوره‎های مختلف از متونی که در قالب روایات رسیده، متأثر است. برخی از این متون از اصالتی بعد از دوره‌ی پیامبرص برخودارند و برای کارکردهای گوناگون ایجاد شده‌اند. اسرائیلیات یکی از ابزارهایی بود که در راستای اغراض برخی حاکمان به ایجاد متن‌های مورد نیاز ب چکیده کاملوضعیت زنان در دوره‎های مختلف از متونی که در قالب روایات رسیده، متأثر است. برخی از این متون از اصالتی بعد از دوره‌ی پیامبرص برخودارند و برای کارکردهای گوناگون ایجاد شده‌اند. اسرائیلیات یکی از ابزارهایی بود که در راستای اغراض برخی حاکمان به ایجاد متن‌های مورد نیاز برای زنان کمک کرد. روایات آمیخته شده با اسرائیلیات خود بخشی از جریان بزرگتر ورود این آموزه‌ها در متن‌های روایی مسلمانان است که روایت خیانة الزوجة نمونه‌ای از آن است. بدین صورت که معمولا آموزه‌های تورات درقالب روایت عرضه شد. در این پژوهش براساس روش تاریخ‌گذاری سند – متن، مشخص شد اصالت متنی روایت خیانة الزوجة در نیمه اول قرن اول و بر مبنای تاریخ سندی، در اواخر قرن دوم باز نشر شده است. از نتایج ایجاد این روایت کارکردهای گوناگون آن بود. کارکرد فرهنگی این روایت در قرن اول محدود کردن زنان و کارکرد آن در دوره عباسیان، سیاسی و برای دور کردن ایشان از مناصب حکومتی و حاکمان است. با توجه به وضعیت یهود در جامعه نومسلمان آن روز از اسرائیلیات جهت بهره‌برداری از اهداف فرهنگی و سیاسی حاکمان استفاده شد و روایت خیانة الزوجة با خیانت‌کارخواندنزنان، راندن ایشان از قدرت را مدلل کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
79 - بررسی تحلیلی روایات عرضه درگزاره های تاریخی مربوط به سیره پیامبر و اهل بیت علیه السلام
لیلا ابراهیمیگزاره و اخبار تاریخی ناظر به سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و اهل بیت علیهم السّلام، یکی از شاخه هایی است که در تفسیر آیات قرآن از اهمیتی قابل توجه برخوردار است. ولی به دلیل وجود اطلاعات غلط تاریخی در این زمینه که ناشی از جعل، دستکاری و ضعف رخ داده، نمی توان به تم چکیده کاملگزاره و اخبار تاریخی ناظر به سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و اهل بیت علیهم السّلام، یکی از شاخه هایی است که در تفسیر آیات قرآن از اهمیتی قابل توجه برخوردار است. ولی به دلیل وجود اطلاعات غلط تاریخی در این زمینه که ناشی از جعل، دستکاری و ضعف رخ داده، نمی توان به تمام این اخبار و گزاره ها اعتماد کرد. این مقاله با روش مطالعه تحلیلی و با هدف تبیین گستره و مفاد روایات عرضه، به نقد و بررسی نمونه های تاریخی مربوط به سیره پیامبر و اهل بیت علیهم السّلام پرداخته است. در منابع حدیثی شیعه و اهل سنّت، یکی از راه‌های سنجش احادیث و تشخیص سره از ناسره، عرضه به قرآن است؛ از این رو وقتی بر مبنای روایات عرضه گفته شد که روایات را باید بر قرآن عرضه کرد در حالیکه اعتبار روایت از نقل تاریخی بیشتر است، پس قطعاً باید سیرة منقول هم بر قرآن عرضه شود تا گزاره های صحیح تاریخی از سقیم آن ها تفکیک داده‌شوند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
80 - سیرتاریخی اندیشه های تفسیری آیات الست : بررسی انتقادی و نوآوری
سید حسین کریمپوربررسی مفاد رمزآلود آیات الست (اعراف/172ـ 174) از دیرباز مورد توجه محدثان، مفسران و اندیشمندان مسلمان بودهاست. نگاهی به دیدگاه‌های ارایه شده از ألست در تاریخ تفکر اسلامی، حکایت از اهتمام پیوسته برای عرضة اندیشه‌ای نو در تفسیر این آیات است، تفسیری که در عین انطباق با ظوا چکیده کاملبررسی مفاد رمزآلود آیات الست (اعراف/172ـ 174) از دیرباز مورد توجه محدثان، مفسران و اندیشمندان مسلمان بودهاست. نگاهی به دیدگاه‌های ارایه شده از ألست در تاریخ تفکر اسلامی، حکایت از اهتمام پیوسته برای عرضة اندیشه‌ای نو در تفسیر این آیات است، تفسیری که در عین انطباق با ظواهر آیات و مبانی دینی، خردپذیر و نمایانگر ابعاد پیچیده و مبهم آیه باشد. قلم حاضر، با بکارگیری روش توصیفی- تحلیلی، پس از ریشه‌‌یابی دیدگاه‌ها و ارزیابی اندیشه‌های تفسیری آیات ألست، به ارایه نظریه جدید دست یازیده است. نتیجه پژوهش به این معنا انجامیده که تشتّت آرای مفسران، بیش از آن که ناشی از پیچیدگی مفاد آیات باشد متأثر از توجه افراطی به روایات و غفلت از آسیب غلو و اسرائیلیات است. همچنین تحقیق حاضر با تامّل بیشتر در مفردات، ترکیبها و نیز تکیه بر سیاق آیات بر این نظر تأکید کرده که مفاد آیات الست، نه میثاق عمومی برای همه انسانها، بلکه بیان رخدادی ویژه برای افرادی است که اهل بهانه و انکار بودند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
81 - شرح تسبیح ولی الله در قرآن و روایات
فاطمه رحمانیاز آنجا که ولی الله نه مانند دیگر موجودات عالم، مظهر یک اسم، بلکه مظهر همه اسماء الهی است، به همین خاطر بر موجوداتی که مظهر یک یا حتی چند اسم از اسماء الهی هستند احاطه وجودی دارد؛ در واقع ولی الله الاعظم حقیقتی است که تمامی اسماء الهی در آن متجلی شده است، او کل واحدی اس چکیده کاملاز آنجا که ولی الله نه مانند دیگر موجودات عالم، مظهر یک اسم، بلکه مظهر همه اسماء الهی است، به همین خاطر بر موجوداتی که مظهر یک یا حتی چند اسم از اسماء الهی هستند احاطه وجودی دارد؛ در واقع ولی الله الاعظم حقیقتی است که تمامی اسماء الهی در آن متجلی شده است، او کل واحدی است با پتانسیل در بردارندگی تمامی اسماء و صفات الهی(درعالم وحدت و کثرت که در واقع وجه انالله یی متعلق به تجلیات وحدتی و وجه نحن تعلق دارد به تجلیات کثرتی این حقیقت)؛ لذا هر آنچه در این دو وجه تجلی نموده ازدایره این حقیقت خارج نیست؛ که این همان معنای ولایت ولی الله است که تجلی ولایت الله می باشد. امر تسبیح از اموری است که رشد و تعالی تمامی پدیده ها را بعهده دارد؛ به عبارت دیگر تمامی اسماء با تسبیحی که در آنها جاری و ساری است به سمت تعالی خویش سیر و صیرورت دارند؛ و همانطور که در بالا اشاره شد، ازآنجا که تمامی اسماء و صفات در حقیقتی به نام ولی الله متجلّی است، پس تسبیح نیز در همین چارچوب به وقوع می پیوندد؛ بنابراین می توان نتیجه گرفت با تجلّی ولایت الهی درعالم، امر تسبیح نیز رخ نموده است و تمامی اسماء الهی در چارچوب ولایت ولی الله الاعظم، با توانمندیی به نام تسبیح که در نهاد هر اسم تعبیه شده است، به سمت هدف غایی خویش سیر و صیر مینمایند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
82 - تبیین دلایل روایی دال برعلل تحقیقی بودن اصول دین ازمنظر معصومین
کیومرث گلستانیمیل فطرى به شناخت حقایق از یک سوى، و اشتیاق نفع طلبی ومصونیت از ضرر و خطر از سوى دیگر،داعیه واشتیاقی براى تفکر و اکتساب دانشها و بینشها مى‌باشد .تحقیقی بودن اصول دین، اصلی است مسلم که سیره کلامی وعملی معصومین(ع) ، شرع و عقل و وجدان آن را تایید می‌نماید، اصول دین اعتقادا چکیده کاملمیل فطرى به شناخت حقایق از یک سوى، و اشتیاق نفع طلبی ومصونیت از ضرر و خطر از سوى دیگر،داعیه واشتیاقی براى تفکر و اکتساب دانشها و بینشها مى‌باشد .تحقیقی بودن اصول دین، اصلی است مسلم که سیره کلامی وعملی معصومین(ع) ، شرع و عقل و وجدان آن را تایید می‌نماید، اصول دین اعتقادات مبنایی است که قبول آنها باعث داخل شدن در دین میشود و انتقال آنها در فروع تعبدی، بعنوان روح این فروع، زیست مؤمنانه را بهمراه خواهدداشت. معصومین درمواردی که به اصول دین برمی گردد .با انواع استدلالهای متفاوت برای طیف های گوناگون جامعه بیان می نمودند. گرچه روشهای استدلال متفاوت است و شامل استدلالهای صریح ،کلامی و استدلالهای غیرمستقیم سیره عملی نیزمی باشد. گرچه شناخت اصول دین، باور و اندیشه‌ای خنثی نیست که در حوزه رفتار و کردار انسان اثری نداشته باشد و در رابطه با دیگر اندیشه‌ها و تئوری‌های وی قرار گیرد و از نظام‌های اجتماعی و سیاسی و ارزش‌های اخلاقی او گسسته باشد، بلکه اصول دین از یک سو، نظام ارزشی اخلاقی انسان موحد را پدید می‌آورد و از لحاظی مناسبات حقوقی، اجتماعی و سیاسی را نظم می بخشد . پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
83 - خودارزیابی ازدیدگاه آیات و روایات
عباسعلی رستمی ثانیخود ارزیابی فرایند شناخت نسبت به خود و طراحی ایجاد وحفظ رفتارهایی استکه به یقین می تواند انسان را به رشد و کمال انسانی برساند زیرا آسیب وراهکار ها را نسبت به خود از دیگران بهتر می شناسد چون نسبت به خود علم حضوری دارد، خود ارزیابی یک نوع خود کنترلی است که نیاز به هزینه ن چکیده کاملخود ارزیابی فرایند شناخت نسبت به خود و طراحی ایجاد وحفظ رفتارهایی استکه به یقین می تواند انسان را به رشد و کمال انسانی برساند زیرا آسیب وراهکار ها را نسبت به خود از دیگران بهتر می شناسد چون نسبت به خود علم حضوری دارد، خود ارزیابی یک نوع خود کنترلی است که نیاز به هزینه ندارد نه پلیس لازم دارد ونه نصب دور بین، وجود وجدان و باورهای درونی چراغ هدایت اوست هدف این پژوهش خود شناسی و بررسی روش ها برای رسیدن به سعاد ت وکمال دنیوی واخروی انسان است ، این تحقیق بعد از طرح مباحثی در موردخود ارزیابی ازنگاه اسلام، به کار کرد های آن نیز پر داخته است و آن را بهترین مدل برای تامین سعادت فردی واجتماع بشردانسته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
84 - بینامتنیّت قرآنی و حدیثی در چکامة نهم ادیب الممالک فراهانی (به توپ بستن بارگاه امام هشتم)
حمیدرضا جدیدیبینامتنیّت، رویکردی در نقد ادبی است که بر این اساس، نهـاده شـده که هیچ متنی خودبسنده و اصیل نیست، بلکه واگویه و بازتابی از متون پیشین است. باختین، ژولیا کریستوا و ژرار ژنت از بزرگترین پژوهشگران این حوزه‌اند که ارتباط‌های یک متن با متون دیگر را مورد دقّت قرار داده‌اند. ژ چکیده کاملبینامتنیّت، رویکردی در نقد ادبی است که بر این اساس، نهـاده شـده که هیچ متنی خودبسنده و اصیل نیست، بلکه واگویه و بازتابی از متون پیشین است. باختین، ژولیا کریستوا و ژرار ژنت از بزرگترین پژوهشگران این حوزه‌اند که ارتباط‌های یک متن با متون دیگر را مورد دقّت قرار داده‌اند. ژنت بینامتنیت را به سه شکل صریح، غیرصریح و ضمنی، برشمرده است. قرآن کریم اثرگذارترین کتاب، بر آفرینشِ متون فارسی است و اکثر شاعران، از آن و روایات معصومین (ع) بسیار اثر پذیرفته‌اند. بدیهی است در حوزۀ ادبیات آیینی باید این اثرات هویدا شود زیرا درک این بازتاب‌ها به فهم ژرف‌تر سروده‌ها منجر میشود. ادیب الممالک فراهانی از شاعران بزرگ عصر مشروطه، که به گواه سروده‌هایش آشنایی فراوانی با ادبیات عرب و آیات قرآن و روایات داشته، در اشعارش به ویژه در چکامه‌های سیاسی - اجتماعی خود به خوبی از این منابع بهره برده، و گاهی تفاسیر و برداشت‌های ذوقی و شاعرانه‌ای از آیات و روایات بیان کرده و نمونه‌های تازه‌ای از بدخوانی فعّال ارائه کرده است. در این جُستار پس از بیان مقدّمات، با شیوة تحلیلی- توصیفی و سود بردن از روش نقدِ ژرار ژنت، تلاش شده است به اختصار، ابیاتی از چکامة نهم ادیب الممالک، در آیینة بینامتنیّت، نشان داده شود. این اشعار به خوبی آشکار می‌سازد او به میزان قابل توجّهی بر مفاهیم، واژگان و شخصیّت‌های قرآنی، و محتوای روایات معصومین (ع) احاطه دارد و برای افزایش غنای معنوی سرودة خود و اثرگذاری و آموزش مخاطبان، بیشتر به شکل صریح از آنها سود جسته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
85 - سبک زندگی اسلامی با محوریت آیه 34 سوره مبارکه نساء
سید محمد رضوی مرضیه صائمیزندگی در فرهنگ اسلامی مجموعه ای ازباورها ،ارزش ها، باید ها ونبایدهایی است که ازدومنبع قرآن وعترت سرچشمه می گیرد. اصول و مبانی ارتباط زوجین در فرهنگ اسلامی،که می تواند به سبک زندگی متعالی کمک کند، عموما درآیات قرآن بیان شده است وجزئیات آن توسط معصومین علیهم السلام تبیین چکیده کاملزندگی در فرهنگ اسلامی مجموعه ای ازباورها ،ارزش ها، باید ها ونبایدهایی است که ازدومنبع قرآن وعترت سرچشمه می گیرد. اصول و مبانی ارتباط زوجین در فرهنگ اسلامی،که می تواند به سبک زندگی متعالی کمک کند، عموما درآیات قرآن بیان شده است وجزئیات آن توسط معصومین علیهم السلام تبیین گردیده است و با محوریت اصل الهی بودن به تمام جوانب زندگی سمت وسو می دهد که غایت آن تعالی خانواده و جامعه است .یکی از بحث برانگیزترین آیات قرآن مجید آیه ی الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاء است از این آیه و روایات، درمبانی ارتباط زوجین و مهارتهای ارتباطی استمداد گرفت. ؛پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی درپی به دست آوردن سبک زندگی با تکیه برآیه شریفه می باشد،نگارنده پس ازبررسی معنای قیومیَت وبیان نکات تفسیری درخصوص این آیه شریفه،وبیان نظراسلام(قرآن وروایات)، به این نتایج دست یافته است که قوامیَت به معنای حق مدیریت داشتن،محافظت کردن،سرپرست خانواده بودن است ودربردارنده معنای ولایت وصاحب اختیار بودن نمی باشد،درسبک زندگی به ویژه زندگی اسلامی،چون غالبا بالطبع،مردان هم درعقل ورأی و تدبیرونیرومندی و تحمل شدائدوسختی ها وطاقت بیشتردربرابرمشکلات، براغلب زنها فزونی دارندوزنها احساسی و عاطفی هستند، به دلیل این فضیلتهای موهبی واکتسابی است،که مردبرزن سرپرستی دارد،وسبب سبک زندگی، متعالی می شود،ضمن اینکه بسیاری ازآیات قرآن کریم،مردوزن را همسان دانسته و کمال و نقص هردو را به صورت همزمان یاد می کندوتصریح به وحدت نوعی آنها می کند،بنابراین اسلام در حرکت و مسافرت به سوی خداوند هیچ تفاوتی میان آنها قائل نیست وسیر به سوی خدابا تعقل وعمل صالح امکان پذیر است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
86 - ارزیابی نسبت مفهومِ اصطلاحی امامت در آیه ابتلای ابراهیم(ع) مبتنی بر روایات شیعه
کاظم استادیاز نظر تاریخی، مهمترین مسئله‌ای که پس از پیامبر(ص) مورد بحث و گفت‌وگوی مسلمانان قرار گرفته، مسأله امامت است؛ و اندیشمندان برای اثبات مسأله امامت و جانشینی پیامبر(ص)، به دلایل کلامی، تاریخی و نیز آیات قرآن کریم استشهاد کردهاند، که یکی از مهمترین این آیات، آیه ابتلای ح چکیده کاملاز نظر تاریخی، مهمترین مسئله‌ای که پس از پیامبر(ص) مورد بحث و گفت‌وگوی مسلمانان قرار گرفته، مسأله امامت است؛ و اندیشمندان برای اثبات مسأله امامت و جانشینی پیامبر(ص)، به دلایل کلامی، تاریخی و نیز آیات قرآن کریم استشهاد کردهاند، که یکی از مهمترین این آیات، آیه ابتلای حضرت ابراهیم(ع) یا آیۀ امامت میباشد. از سوی دیگر، برای بررسی مسأله امامت، دو روش قابل پیگیری است: 1ـ تبیین مفهوم امامت به وسیله آیات قرآن با مختصات پیشینی در صدر اسلام. 2ـ تبیین مفهوم امامت به وسیله آیات قرآن با مختصات و مفاهیم ایجاد شده متأخر و جدید. بنابراین لازم است تا وضعیت استنادات به آیه ابتلای ابراهیم برای مسأله امامت، در روایات امامیه روشن شود. در پژوهش پیش‌رو، با توجه به این سؤالات: 1ـ ذیل آیه ابتلای ابراهیم، چه تعداد روایت از معصومین(ع) در منابع حدیثی و روایی ذکر شده است؟ 2ـ وضعیت محتوای متنی آنها و تشابه و تکرار روایات ذیل آیه ابتلای ابراهیم چگونه است؟ 3ـ آیا روایات ذیل آیه ابتلای ابراهیم، پیرامون مسأله امامت به معنای رایج امروزی میباشد و این مسأله را پشتیبانی می‌کند؟؛ به روایات ذیل آیه ابتلای ابراهیم پرداخته شده است. در نهایت، روشن گشت که روایات اندکی ذیل آیه 124 بقره موجود هستند؛ که البته بیشتر آنها (جز چند مورد که مشکوک هستند،) اشاره‌ای به مسأله امامت عامه و خاصه مورد نظر ما شیعیانِ معاصر ندارند؛ و به نوعی، روایاتِ تفسیری با موضوعی جدای از اصل امامت می‌باشند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
87 - بازتاب قرآن و روایات در منطق الطیر عطار نیشابوری در باب نفس
سیده پرگل شمسی علی اکبر افراسیاب پور علی فتح الهییکی از مسائل مورد توجه مکاتب الهی و بشری، معرفت نفس بوده است؛ زیرا با شناخت ویژگی های انسان، می توان برنامه ای متناسب با نیازهای او، برایش تدارک دید. از جمله ابعاد شناخت نفس، آگاهی از جنبه های منفی آن است. شناخت ضعف ها و کمبود ها، راهی را برای مبارزه و رفع این کمبود ها، چکیده کاملیکی از مسائل مورد توجه مکاتب الهی و بشری، معرفت نفس بوده است؛ زیرا با شناخت ویژگی های انسان، می توان برنامه ای متناسب با نیازهای او، برایش تدارک دید. از جمله ابعاد شناخت نفس، آگاهی از جنبه های منفی آن است. شناخت ضعف ها و کمبود ها، راهی را برای مبارزه و رفع این کمبود ها، پیش پای انسان می گذارد و متون وحیانی، بهترین شناخت را در مورد انسان، ارائه می دهند. عرفای مسلمان تلاش وافری را جهت شناختن و شناساندن نفس،به منصه ی ظهور، گذاشته اند و جهت غنی و استوار نمودن نظرات خود،از قرآن کریم و بیانات معصومین علیهم السلام، که متصل به منبع عظیم وحی بوده اند،استفاده کرده اند. هدف از انجام این پژوهش،بررسی واژه ی نفس، از دیدگاه عطار نیشابوری در منطق الطیر و میزان تاثیرپذیری وی از قرآن کریم و روایات معصومین علیهم السلام، در این زمینه، مشخص است. بر اساس نتایج پژوهش، تصور عطار از نفس، در منطق الطیر، اغلب تصوری منفی است و با نفس امّاره در قرآن کریم،همخوانی دارد. وی برای بیان ویژگی های نفس، به کرّات،از آیات و روایات استفاده نموده است.گاهی قسمتی از آیه یا حدیث را به کار برده و گاهی نیز،از مفهوم آن استفاده کرده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
88 - واکاوی رویکرد توجه به زبان خاص قرآن در روایات اهل بیت علیهم السلام و هرمنوتیک روشگرا
سمیه عبداللهی زهره اخوان مقدم محمد رضا آرامیکی از مسایل مهم در تفسیر وهرمنوتیک، توجه به زبان خاص متن است. شناخت زبان متن، نوعی رویکرد به متن برای شناخت نیت مؤلف است. این بحثی نوظهور در میان قرآن پژوهان میباشد ودر آن اختلافاتی بنیادی وجود دارد، اما زبان شناسی متن، به چشم بسیاری از اندیشمندان الگوی فرهنگ بشری به چکیده کاملیکی از مسایل مهم در تفسیر وهرمنوتیک، توجه به زبان خاص متن است. شناخت زبان متن، نوعی رویکرد به متن برای شناخت نیت مؤلف است. این بحثی نوظهور در میان قرآن پژوهان میباشد ودر آن اختلافاتی بنیادی وجود دارد، اما زبان شناسی متن، به چشم بسیاری از اندیشمندان الگوی فرهنگ بشری به شمار می‌آید. با دقت در روایات تفسیری، شواهدی بر توجه اهل بیت(ع) به این عنصر مهم در فهم قرآن به دست می‌آید وکشف وجوه آن نیازمند تلاش علمی در این زمینه است. در این نوشتار سعی شده به روش تحلیلی –توصیفی به واکاوی این مبحث در روایات تفسیری اهل بیت(ع)-به عنوان آگاهان تام به تمام قرآن از تمام جهات- پرداخته شود. بدین منظور ابتدا مباحثی در زمینه زبان شناسی قرآن بیان گردیده و با بیان اهمیت این علم، در دیدگاه هرمنوتیستهای روشگرا و همچنین کشف و بازخوانی روایاتی در توجه به زبان شناسی، مولفه‌های از این مبحث در کلام اهل بیت(ع) شناسایی و معرفی گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
89 - نگاهی به چالش های فقهی فلسفه امر به معروف و نهی از منکر
نرگس فولادی عباسعلی حیدری مهدی فلاحامربهمعروف و نهی‌ازمنکر یکی از احکام اجتماعی اسلام و فروع آن و از صفات فعلی حق‌تعالی و نیز از ویژگیهای بارز پیامبر اکرم(ص) میباشد. در نگاه پیشوایان معصوم (ع) امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر جایگاه ممتاز و ویژه‌ای دارد. این دو فریضه قوام شریعت و با فضیلت‌ترین اعمال بندگان خد چکیده کاملامربهمعروف و نهی‌ازمنکر یکی از احکام اجتماعی اسلام و فروع آن و از صفات فعلی حق‌تعالی و نیز از ویژگیهای بارز پیامبر اکرم(ص) میباشد. در نگاه پیشوایان معصوم (ع) امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر جایگاه ممتاز و ویژه‌ای دارد. این دو فریضه قوام شریعت و با فضیلت‌ترین اعمال بندگان خدا توصیف شده که حتی منزلتی بزرگتر از جهاد در راه خداوند دارد. این دو واجب، آثار و برکات مادی و معنوی فراوانی در جامعه به دنبال دارند و ترک آنها مستوجب نزول بلاها و خطرات و کیفرهای زیادی است. محققان در این مقاله روایات مربوط به وجوب و اهمیت و کیفیت امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر را از منظر دلالتی مورد بحث و بررسی قرار داده و سپس به تحلیل و بررسی فقهی هر دسته و طایفه از روایات مذکور و نتیجه‌ی آنها پرداخته اند. روش پژوهش حاضر به لحاظ ماهیت، توصیفی - تحلیلی و به لحاظ روش کتابخانه ای است. نتایج بررسی ها حاکی از این است که وجوب و اهمیت دو فریضه امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر از روایات قابل استنباط است. همچنین از میان دو نظریه فقها بر اساس روایات، در زمینه کفایی یا عینی بودن، رأی وجوب کفایی قوی‌تر است. در بحث کیفیت وجوب امر به معروف و نهی از منکر احکامی که از روایات و تحلیل فقها استخراج شد دلالت بر این موضوع دارد که امر به معروف و نهی از منکر بر همه لازم است که اگر با فعل حرام و ترک واجبی مواجه شدند بی‌تفاوت نباشند، و انزجار خود را با گفتار و کردار ابراز نمایند و این مقدار واجب عینی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
90 - تبیین اثرات محبت به اهل بیت علیهم السلام در سبک زندگی فردی و اجتماعی از نگاه قرآن و روایات
مهدی علی محمدی قلعه کهنه کمال خواجه پور بنادکی سید حمید شمع ریزیمحبت داشتن به اهل بیت (ع) به عنوان اسوه های عالی بشری از ضروریات دینی ما و اجر رسالت پیامبر اکرم(ص) است ، با محبت و مودت داشتن نسبت به آن بزرگواران و عمل کردن به دستوراتشان، سعادتمندی و رستگاری انسان ها تضمین خواهد شد. در پرتو محبت اهل بیت (ع) و به کار بستن سخنان زیبای چکیده کاملمحبت داشتن به اهل بیت (ع) به عنوان اسوه های عالی بشری از ضروریات دینی ما و اجر رسالت پیامبر اکرم(ص) است ، با محبت و مودت داشتن نسبت به آن بزرگواران و عمل کردن به دستوراتشان، سعادتمندی و رستگاری انسان ها تضمین خواهد شد. در پرتو محبت اهل بیت (ع) و به کار بستن سخنان زیبای آنان، جامعه ای سرشار از امنیت، صلح و صفا، مهرورزی همراه با عدالت اجتماعی و معنویت خواهیم داشت. بر مبنای آیات و روایات هدایت دینی انسان ها ، ایمان و رستگاری و نجات با محبت به اهل بیت علیهم‌السلام گره خورده است. محبت به اهل بیت(ع) می تواند نتایج کاربردی در سبک زندگی افراد جامعه ایجاد کند که تاسی به بینش و منش آنان در خانواده ها نقش ویژه ی در کاهش آسیب های اجتماعی دارد. هدف از پژوهش حاضر تبیین اثرات محبت به اهل بیت علیهم السلام در سبک زندگی فردی و اجتماعی از نگاه قرآن و روایات می باشد. در این تحقیق به شیوه توصیفی- تحلیلی، ابتدا با بررسی آیات و روایات مربوط به محبت اهل بیت علیهم السلام اقدام به استخراج مباحث اشتراکی تاثیر پذیر در سبک زندگی نموده و سپس به تجزیه و تحلیل داده ها و نتیجه گیری آن مباحث می پردازیم.کلیدواژه‌ها: محبت به اهل بیت، قرآن و روایات، سبک زندگی پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
91 - نقش خبر واحد در حوزه علم اصول و اصول تفسیر با رویکردی بر آراء امام خمینی ( ره )
مرجانه مهدی زاده سید محمد موسوی بجنوردیچکیده بحث پیرامون حجیت خبر واحد و به تبع آن حجیت خبر واحد تفسیری از مباحث مهم و بحث بر انگیز ، در حوزه علم اصول و اصول تفسیر است ، که از قدمت بسیاری برخوردار بوده و مباحث و آراء متعددی پیرامون آن بیان شده است ، بحث از حجیت خبر واحد و عدم ان در علم اصول می تواند بر فتاوا چکیده کاملچکیده بحث پیرامون حجیت خبر واحد و به تبع آن حجیت خبر واحد تفسیری از مباحث مهم و بحث بر انگیز ، در حوزه علم اصول و اصول تفسیر است ، که از قدمت بسیاری برخوردار بوده و مباحث و آراء متعددی پیرامون آن بیان شده است ، بحث از حجیت خبر واحد و عدم ان در علم اصول می تواند بر فتاوای یک مجتهد تاثیر گذار باشد چنانچه بحث از حجیت خبر واحد تفسیری از آن جهت که در تفسیر حجیت دارد یا خیر می تواند در مبنای مفسر تأثیر گذار باشد ؛کسانی که حجیت خبر واحد را به دلیل تعبدی و سیره عقلاء می پذیرند از منابع بیشتری در تفسیر برخوردار هستند و دست باز تری در تفسیر آیات قرآن دارند تا کسانی که حجیت خبر واحد را نمی پذیرند. مرحوم امام خمینی ( ره ) در مباحث اصولی و فقه الحدیثی خود ضمن قبول حجیت خبر واحد بر اساس سیره عقلاء، در مورد حجیت خبر واحد تفسیری ، آراء و نظرات مختلفی دارند که با بررسی دیدگاه های ایشان به دنبال آن هستیم تا دیدگاه ایشان را در این زمینه مطرح و نتیجه گیری نماییم .واژگان کلیدی : حجیت ، خبر واحد ، روایات تفسیری ، سیره عقلاء ، پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
92 - نقد شبهات وارد بر عصمت پیامبران
علی اصغر باستانی سهیلا محمدیعصمت یا همان مصونیت مطلق از ارتکاب معاصی و خطیئات و تعلّق اراده‌ی خداوند بر این امر، شاخصه‌ی برگزیدگان الهی است که بی آن، هدف بعثت و غایت خلقت تحقّق نمی‌پذیرد، زیرا آدمی را یارای آن نیست که بدون بهرهگیری از وحی و تبیین معصوم، ره به سر منزل مقصود برد و طریق هدایت پیماید چکیده کاملعصمت یا همان مصونیت مطلق از ارتکاب معاصی و خطیئات و تعلّق اراده‌ی خداوند بر این امر، شاخصه‌ی برگزیدگان الهی است که بی آن، هدف بعثت و غایت خلقت تحقّق نمی‌پذیرد، زیرا آدمی را یارای آن نیست که بدون بهرهگیری از وحی و تبیین معصوم، ره به سر منزل مقصود برد و طریق هدایت پیماید. این موضوع که از ضروری‌ترین شروط نُبوّت و امامت و یکی از مسائل مهم کلامی است به صاحب منصبان الهی که زبان‌های گویای پروردگار در میان خلق و حکمایی مؤدّب به حکمت اویند، چنان حجّیتی اعطاء می‌کند که علاوه بر قطع عذر مردم، اطاعت مطلق از قول و فعل و تقریر معصوم را ایجاب می نماید، زیرا خمیرمایه‌ی چنین موهبتی، مأخوذ از علم حقّ است. از این رو، کسی نمی‌تواند از راه اکتساب بدان دست یابد و بدین دلیل، منتخبان به بهرهمندی از چنین علمی از جانب پروردگار دارای بینش و بصیرتی الهی هستند، چنان که گویی بر هدایت و بیّنه سوارند و در کنف چنین بصیرتی است که ایشان دارای شرح صدر و مقام اهتداء و امنیت هستند. بنابراین نایل شدن به مقامات الهی، مرهون عصمت و نفی آن به منزله‌ی انتفاء این مناصب خواهد بود. از این رو، تبیین این موضوع و بررسی موضوعی آن، بابی به سوی حقایق و رفع شبهات درباره‌ی انبیای مکرّم الهی می‌گشاید و نشان می‌دهد که با وجود اختلاف آراء حول عصمت اصفیای الهی، کلام وحی و روایات معصوم (ع) و براهین فراوان دیگری، عصمت مطلق ایشان را چون آفتاب، نمایان می‌کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
93 - نگاهی به چگونگی مصادر و منابع بحار الانوار ( با تاکید بر فصل اول و دوم از مقدمه)
مهریار شبابیبحارالانوار دائرة المعارف حدیثی بی نظیری در طول چهارده قرن بوده و همواره مورد توجه دانشمندان قرار گرفته است. در اعتماد نسبت به روایات این کتاب برخی راه افراط را در پیش گرفته و تمام روایات آن را قطعی الصدور می دانند. برخی تفریط را گزیده و کلاً با دیده تردید به آن نگریسته چکیده کاملبحارالانوار دائرة المعارف حدیثی بی نظیری در طول چهارده قرن بوده و همواره مورد توجه دانشمندان قرار گرفته است. در اعتماد نسبت به روایات این کتاب برخی راه افراط را در پیش گرفته و تمام روایات آن را قطعی الصدور می دانند. برخی تفریط را گزیده و کلاً با دیده تردید به آن نگریسته اند. گروه سوم روایات این کتاب را از این حیث که روایت هستند مورد تایید؛ و قابل بررسی می دانند و راه گروه اول و دوم را خطا دانسته اند. یکی از موارد در بررسیِ صحت روایات، منابع است. در کتاب بحار الانوار از منابع متعددی استفاده شده و با توجه به عظمت و گستردگی مطالب، مدخل های فراوان نیز چشمگیر است. اینکه مجلسی چه ملاک هایی را برای استفاده از منابع در نظر گرفته است موضوعی قابل تأمل و حائز اهمیت می باشد. این پژوهش زمینه های کلی درج روایات را مشخص می کند و خواننده را از سرگردانی و بی اعتمادی نسبت به این کتاب، که برخی درصدد آن بوده اند، می رهاند. تقسیم بندی منابع و معرفی نویسندگان آنها، و نقد مطالبی که مجلسی در مقدمه اول و دوم در این زمینه آورده است، در بررسی این جامع روایی هدف دیگر این پژوهش می باشد. یافته های پژوهش نشان می دهند که مجلسی به عنوان فردی ثقه و مورد اطمینان برای همه دانشمندان به صحت و اعتبار مصادر مورد استفاده در بحار شهادت داده است به این ترتیب که: اولاً به جهت امکانات فراوانی که در اختیار داشته، از بهترین و معتبرترین نسخه های موجود استفاده کرده است. ثانیا از کتب و تألیفات معتبر شیعی در بحار آورده است. ثالثا پس از گردآوری به نقد و بررسی آنها پرداخته و اگر حدیثی مورد تائید وی نبوده در قسمت بیان به تبیین موارد اشکال پرداخته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
94 - ریشه‌ها، معانی و مصادیق واژة قرآنی «اسوه»
محمد قاسمیدر بررسی ریشه های لغات معمولاً به این نتیجه می رسیم که در ابتدا لغات برای موجودات و اشیاء مادی، محسوس و ملموس به کار رفته و سپس با عنایت به ریشه آن، در صفات و امور عقلانی وغیر محسوس که با معانی اصلی و ریشه آن ارتباط محکمی دارد، به کار می رود. به جهت اهمیت اعتقادی و کارب چکیده کاملدر بررسی ریشه های لغات معمولاً به این نتیجه می رسیم که در ابتدا لغات برای موجودات و اشیاء مادی، محسوس و ملموس به کار رفته و سپس با عنایت به ریشه آن، در صفات و امور عقلانی وغیر محسوس که با معانی اصلی و ریشه آن ارتباط محکمی دارد، به کار می رود. به جهت اهمیت اعتقادی و کاربردی مفهوم اسوه، به معنای مقتدی و رهبر، در این نوشتار بر آنیم در خصوص لغت اسوه که یکی از مقامات و جایگاه رفیع پیامبر (ص)، انبیاء:، ائمه معصومین:، ولی فقیه، شهدا، صدیقین و صالحین می باشد، در منابع لغت و تفاسیر تحقیق و بررسی نماییم. در این پژوهش، با آیات و روایات مربوط به لغت اسوه آشنا گردیده و از نظرات لغویون و مفسرین آگاهی یافته و به معنی اسوه، اشراف خواهیم یافت. همچنین در اینجا در پی یافتن معنای اولیه و ریشه مادی اسوه و تطور و گسترش این معنی در معانی غیر محسوس و عقلانی آن و نیز مصادیق اسوه در گذر تاریخ هستیم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
95 - جایگاه شعر در اسلام
داریوش زرگری مرندیبرخی با عنایت به آیات و احادیثی که در ذم شعر و شاعری امده است،به ویژه خواندن آن در مسجد و یا شب جمعه،آن را مکروه دانستنند و بنابراین در صدد مخالفت با شعر و شاعری برآمدند.برخی نیز از ان تبری جسته و تنها با شعر تعلیمی بسنده کردند،حال آنکه سرودن شعر از اصل حرام یا مکرو چکیده کاملبرخی با عنایت به آیات و احادیثی که در ذم شعر و شاعری امده است،به ویژه خواندن آن در مسجد و یا شب جمعه،آن را مکروه دانستنند و بنابراین در صدد مخالفت با شعر و شاعری برآمدند.برخی نیز از ان تبری جسته و تنها با شعر تعلیمی بسنده کردند،حال آنکه سرودن شعر از اصل حرام یا مکروه نبوده و اگر مدتی هم از آن جلوگیری شده،به سبب جریان شعر در بدگویی و غزلهای رکیک بوده است.تحقیق حاضر نشان می دهد شعر نه تنها در اسلام تقبیح نشده است،بلکه سیره پیامبر(ص) و ائمه(ع) نشانگر این است که به شعر استناد و استدلال کرده اند.به طور مثال به فرمان نبی اکرم(ص) برای حسان بن ثابت در مسجد منبری نصب کرده بودند تا او از آن موضع در حضور آن حضرت ،مشرکان را هجو کند و پیامبر در حق او فرمود"اللهم ایده بروح القدس".آن حضرت آنقدر برای شعر ارزش قائل بودند که مردم را به حفظ و ثبت و ضبط آن امر می فرمودند،چنان که آنها را به تعلیم و تعلم قرآن دستور می دادند و آن را یاری دین و جهاد در راه خداوندو تعالی دین می دانستند و می فرمودند"الله کنوز تحت العرش مفاتیحه السنه الشعرا"(مدرس رضوی 1344:75). پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
96 - بازتاب اسطورة هابیل و قابیل در برخی از رمان‌های ادبیات ایران و جهان
لیلا هاشمیان پیمان دهقانپورداستان هابیل و قابیل در ادامه و کنار داستان آفرینش، یکی از اصلی و اصیل‌ترین اساطیر انسانی است که جریان روایت آن در حصار زمان و مکان خاص، متوقف نمانده و در سرشت و سرنوشت اعصار، ردّ پایی ژرف برجای نهاده است.مقالة پیش‌ِرو کوششی است برای بررسی داستان هابیل و قابیل در برخ چکیده کاملداستان هابیل و قابیل در ادامه و کنار داستان آفرینش، یکی از اصلی و اصیل‌ترین اساطیر انسانی است که جریان روایت آن در حصار زمان و مکان خاص، متوقف نمانده و در سرشت و سرنوشت اعصار، ردّ پایی ژرف برجای نهاده است.مقالة پیش‌ِرو کوششی است برای بررسی داستان هابیل و قابیل در برخی از رمان‌های ایرانی و غیر ایرانی از جمله هابیل، افسانة فلوت بداغ، سمفونی مردگان و فریدون سه پسر داشت؛ و نیز بررسی تأثیر نوع ادبی رمان به عنوان قالب ادبی غالب در ادبیات این روزگار، با امکانات و ویژگیهای خاص خود، در روند بازخوانی و بازآفرینی این اسطوره. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
97 - تأملی بر ادله حفظ نظام اسلامی با رویکردی بر روایات
علی رشیدی محمد جعفری هرندی احمد رضوانی مفردهدف: یکی از موضوعات حائز اهمیت در فقه اسلامی و همچنین در مسائل سیاسی، بحث از حفظ نظام اسلامی است. اهمیت این موضوع از آن روست که بسیاری از رفتارها و تصمیم‌گیری‌های سیاسی بر مبنای آن توجیه میشود. در باب لزوم حفظ نظام دلائل متعددی ارائه گردیده است که أهمّ آنها روایات متعد چکیده کاملهدف: یکی از موضوعات حائز اهمیت در فقه اسلامی و همچنین در مسائل سیاسی، بحث از حفظ نظام اسلامی است. اهمیت این موضوع از آن روست که بسیاری از رفتارها و تصمیم‌گیری‌های سیاسی بر مبنای آن توجیه میشود. در باب لزوم حفظ نظام دلائل متعددی ارائه گردیده است که أهمّ آنها روایات متعددی است که از معصومین علیهم السلام نقل شده است که مورد استناد فقها نیز قرار گرفته است. در این نوشتار به بررسی و بازنگری این استنادات می پردازیم، از این که آیا استناد به احادیث در باب لزوم حفظ نظام اسلامی به درستی صورت گرفته است؟ روش شناسی پژوهش: پژوهش حاضر با استفاده از روش گردآوری کتابخانه ای و روش تحقیقی توصیفی تحلیلی به نقد و بررسی روایات از حیث استناد و نحوه استدلال پرداخته است. یافته های پژوهش: در باب لزوم حفظ نظام اسلامی به احادیث متعددی در اثبات لزوم حفظ نظام اسلامی استناد شده که بعضی از آنها فاقد استدلال و منطق لازم جهت اثبات حکم مذکور می باشد. نتیجه گیری: در این پژوهش این احادیث شناسایی و مورد نقد واقع شده است و احادیث معتبر دیگری احصاء و مورد بررسی قرار گرفته و استدلال و ادله منطقی تری جهت تقویت احادیث مرتبط ارائه گردیده و این مطلب اثبات می شود که حکومت اسلامی از اوجب واجبات بوده و تحقق آن می تواند دارای ثمرات ارزشمندی در عالم سیاست داشته باشد از جمله مقبولیت و ثبات سیاسی برای حکومت اسلامی. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
98 - تعبیر رجالی ثقه معنای لغوی یا اصطلاحی؟
بدالهادی فقهی‌زاده زهرا عمّاری الهیاریعتبار توثیقات موجود در اصول متقدّم و متأخّر رجالی شیعه به سبب عدم تدوین آنهاا در زمان حضور راویان، با شبهۀ حدسی بودن مواجه است که بر فرض قبول آن، باب علم توثیق "منسدّ" خواهد شد و عملاً بسیاری از روایات، از دایرۀ حجّیت و اعتبار بیرون خواهند رفت؛ حال آنکه با تکیه بر مبنای چکیده کاملعتبار توثیقات موجود در اصول متقدّم و متأخّر رجالی شیعه به سبب عدم تدوین آنهاا در زمان حضور راویان، با شبهۀ حدسی بودن مواجه است که بر فرض قبول آن، باب علم توثیق "منسدّ" خواهد شد و عملاً بسیاری از روایات، از دایرۀ حجّیت و اعتبار بیرون خواهند رفت؛ حال آنکه با تکیه بر مبنای وثوق و اطمینان به آراء رجالی و اعتماد به قرائن، راویان بسیاری حتّی از سوی رجالیان متأخر قابلیّت توثیق می‌یابند. یکی از این قرائن، توجّه به کاربرد واژۀ رجالی "ثقه" و معنای مستفاد از آن در توثیقات رجالی است که خود نشانۀ حصول اطمینان به راوی نزد رجالیان است؛ آنچه مبنای دقیق اعتبار توثیقات رجالی است؛ زیرا واژۀ "ثقه" در تعبیر رجالیان به معنای لغوی یعنی "مورد وثوق و اطمینان بودن راوی" به کار رفته است؛ نه معنای اصطلاحی آن که مشتمل بر مفهوم"عادل ضابط امامی" است. با اذعان به این معنا، پذیرش روایات راویان ثقه به سبب مورد اطمینان بودن آنان است و این امری است که در دورۀ متأخّر نیز می‌توان با توجّه به قرائن و شواهد گوناگون به آن دست یافت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
99 - بازخوانی نگرش علامة طباطبایی در نقد سندشناسانه و رجالی روایات در المیزان
محمد تقی دیاری بیدگلی محمد حسین پورافغانیدر این مقاله سعی شده است تا مبنای اصولی و نظری علامه طباطبایی در مورد حجیت و اعتبار اخبار- اعم از روایات پیامبر(ص)، اهل بیت(ع) و صحابیان و تابعیان- و نیز سلوک عملی ایشان در بحث‌های روایی تفسیر المیزان مورد بررسی قرارگیرد؛ تقریبا همة مواردی را که علامه، بحثی هرچند مختصر چکیده کاملدر این مقاله سعی شده است تا مبنای اصولی و نظری علامه طباطبایی در مورد حجیت و اعتبار اخبار- اعم از روایات پیامبر(ص)، اهل بیت(ع) و صحابیان و تابعیان- و نیز سلوک عملی ایشان در بحث‌های روایی تفسیر المیزان مورد بررسی قرارگیرد؛ تقریبا همة مواردی را که علامه، بحثی هرچند مختصر دربارة اعتبار و یا عدم اعتبار اخبار آحاد، سند روایات و یا راویان واقع در اثنای سند انجام داده، بررسی و کاربردهای آنها در ابعاد گوناگون فقهی و غیر فقهی مشخص گردیده است. گرچه شیوة علامه و بنای اصلی و فراگیر وی، عدم ذکر اسانید روایات و نقد محتوایی آنهاست؛ در برخورد با اسناد، گاه سند روایات را به‌طور کامل و گاهی فقط نام آخرین راوی را یادآور شده، روایت را به مصدر اصلی آن ارجاع داده و احیانا به جرح و تضعیف راویان نیز پرداخته است؛ اخبار آحاد را در غیر مسائل فقهی حجت ندانسته، با روایات اسباب نزول، به سبب فراوانی جعل و تحریف با احتیاط برخورد نموده و راویان اهل کتاب را عامل اصلی نفوذ اسرائیلیات به ساحت تفسیر تلقی کرده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
100 - ارزیابی روایات فضیلت زیارت امام رضا (ع)
سید علی اکبر ربیع نتاج امین یوسفیائمّه ی معصومین علیهم السّلام بهترین الگوهایی هستند که انسان ها می توانند از ارتباط با آنان، در مسیر رشد و تکامل خود بهره برداری کنند، این ارتباط در قالب زیارت نا مه ها مطرح شده است. زیارت قبور ائمّه ی معصومین علیهم السّلام می تواند به شناخت بیشتر آن بزرگواران و الگو بر چکیده کاملائمّه ی معصومین علیهم السّلام بهترین الگوهایی هستند که انسان ها می توانند از ارتباط با آنان، در مسیر رشد و تکامل خود بهره برداری کنند، این ارتباط در قالب زیارت نا مه ها مطرح شده است. زیارت قبور ائمّه ی معصومین علیهم السّلام می تواند به شناخت بیشتر آن بزرگواران و الگو برداری از خصلت های الهی آنان بینجامد و یا از طریق اشراق معنوی، بر روح جان آدمی تأثیر گذار باشد . در مذهب تشیّع که امامت هم سنگ توحید و نبوّت قرار گرفته ، باید به زیارت معصومان توجّه ویژه داشت . روایاتی در باب فضیلت زیارت امام رضا علیه السّلام بیان شده که در ثواب با هم تفاوت دارند، امّا در یک نقطه اشتراک دارند و آن این است که آن را برتر از حج یا عمره دانسته اند و برخی ثواب چندین حج را برای زایرآن امام همام (ع) بر شمرده اند، دراین مقاله روایات فضیلت زیارت امام رضا(ع) گرد آوری واز لحاظ سندی و متنی مورد بررسی قرار گرفته و به چرایی این برتری ها پاسخ داده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
101 - تأملی بر ادله حفظ نظام اسلامی با رویکردی بر روایات
علی رشیدی محمد جعفری هرندییکی از موضوعات حائز اهمیت در فقه اسلامی و همچنین در مسائل سیاسی، بحث از حفظ نظام اسلامی است. اهمیت این موضوع از آن روست که بسیاری از رفتارها و تصمیم‌گیری‌های سیاسی بر مبنای آن توجیه میشود. در باب لزوم حفظ نظام دلائل متعددی ار چکیده کاملیکی از موضوعات حائز اهمیت در فقه اسلامی و همچنین در مسائل سیاسی، بحث از حفظ نظام اسلامی است. اهمیت این موضوع از آن روست که بسیاری از رفتارها و تصمیم‌گیری‌های سیاسی بر مبنای آن توجیه میشود. در باب لزوم حفظ نظام دلائل متعددی ارائه گردیده که أهمّ آن ها روایات متعددی است که از معصومین علیهم السلام نقل شده و مورد استناد فقها نیز قرار گرفته است. در این نوشتار به بررسی و بازنگری این استنادات پرداخته و به این سوال پاسخ خواهیم داد که آیا استناد به احادیث در باب لزوم حفظ نظام اسلامی به درستی صورت گرفته است؟ پژوهش حاضر با روش تحقیقی توصیفی تحلیلی به نقد و بررسی روایات از حیث استناد و نحوه استدلال پرداخته است. در باب لزوم حفظ نظام اسلامی به احادیث متعددی در اثبات لزوم حفظ نظام اسلامی استناد شده که بعضی از آن ها فاقد استدلال و منطق لازم جهت اثبات حکم مذکور می باشد. در این پژوهش این احادیث شناسایی و مورد نقد واقع شده است و احادیث معتبر دیگری احصاء و مورد بررسی قرار گرفته و استدلال و ادله منطقی تری جهت تقویت احادیث مرتبط ارائه گردیده و این مطلب اثبات می شود که حفظ نظام اسلامی از اوجب واجبات بوده و تحقق آن می تواند ثمرات ارزشمندی از جمله مقبولیت و ثبات سیاسی برای حکومت اسلامی در عالم سیاست داشته باشد. روش شناسی: پژوهش حاضر با روش تحقیقی توصیفی تحلیلی به نقد و بررسی روایات از حیث استناد و نحوه استدلال پرداخته است. یافته های پژوهش: در باب لزوم حفظ نظام اسلامی به احادیث متعددی در اثبات لزوم حفظ نظام اسلامی استناد شده که بعضی از آن ها فاقد استدلال و منطق لازم جهت اثبات حکم مذکور می باشد. نتیجه گیری: در این پژوهش این احادیث شناسایی و مورد نقد واقع شده است و احادیث معتبر دیگری احصاء و مورد بررسی قرار گرفته و استدلال و ادله منطقی تری جهت تقویت احادیث مرتبط ارائه گردیده و این مطلب اثبات می شود که حفظ نظام اسلامی از اوجب واجبات بوده و تحقق آن می تواند ثمرات ارزشمندی از جمله مقبولیت و ثبات سیاسی برای حکومت اسلامی در عالم سیاست داشته باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
102 - مخاطب روایات متضمن تعیین سنّ بلوغ
سید محمد کیکاوسی مارال جعفری قاضی جهانیبلوغ، پدیده ای است طبیعی که با تکامل استعداد جنسی و قوه تولید مثل به منصه ظهور می رسد، اما در تفسیر بلوغ با نگاه به روایات و مصادیق و نشانه های گوناگون بلوغ، آرای متفاوت و متمایزی صادر شده که موجب گردیده است برای تبیین این مرحله از توانایی جنسی، سنین متعددی برای تعیین ب چکیده کاملبلوغ، پدیده ای است طبیعی که با تکامل استعداد جنسی و قوه تولید مثل به منصه ظهور می رسد، اما در تفسیر بلوغ با نگاه به روایات و مصادیق و نشانه های گوناگون بلوغ، آرای متفاوت و متمایزی صادر شده که موجب گردیده است برای تبیین این مرحله از توانایی جنسی، سنین متعددی برای تعیین بلوغ دختران و پسران معرفی شود؛ و نتیجه‌ی آن این شده که فقهای امامیه در پیروی از احادیث امامان شیعه (ع) و فقهای اهل سنّت در برخورد با سنّت و خط مشی روسای مذاهب خود متفاوت عمل نمایند. پژوهش حاضر با هدف بازخوانی آرا و ادله فقهی مذاهب اسلامی در مساله بلوغ ضمن تاکید بر مخاطب شناسی روایات این حوزه، در صدد تبیین معیار و اتحاد مبنا در مساله است. دست آورد این پژوهش، نشانگر آن است که در حوزه فهم روایات بلوغ، آن چه چندان مورد توجه قرار نگرفته، مخاطب شناسی در زمان صدور روایات و سنّت است. چه این که پیامبر اکرم (ص) و امامان معصوم (ع) همواره بر اساس ویژگی های متنوع مخاطبان و وفق تاثیر اقتضاهای مختص ایشان و پرسش گران احکام، در مواردی حکم مختص به واقعه ای خاص را بیان نموده اند که در نتیجه، جنبه عمومی ندارد. به دیگر سخن، ایشان متناسب با گنجایش افراد، آگاهی های پیشین مخاطب و نیاز وی سخن فرموده اند. از این رو، توجه به مقوله مخاطب شناسی در روایات بلوغ نشان می دهد که تعیین سنّ مشخص برای بلوغ آحاد افراد در همه زمان ها و مکان ها ملازمه با حقیقت آن ندارد و تعیین سنین گوناگون طریقی برای حقیقت بلوغ داشته و خود از موضوعیت برخوردار نیست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
103 - نقد و بررسی موضوع بی‌سایگی پیامبر مکرّم اسلام در نعتیّات نبوی
رقیه هادی پور مریم محمدزاده رامین صادقی نژادچکیده یکی از موضوعات مطرح، در مورد پیامبر مکرّم، بی سایگی ایشان است که همانند سایر خَلقیّات و خُلقیّات آن حضرت، در شعر فارسی، بویژه نعتیّات نبوی، بازتاب یافته است. از آنجایی که شاعران ادب فارسی، طبیعتاً به دنبال اثبات شکوه و عظمتی ماورای بشری برای ختمی مرتبت بوده اند، چکیده کاملچکیده یکی از موضوعات مطرح، در مورد پیامبر مکرّم، بی سایگی ایشان است که همانند سایر خَلقیّات و خُلقیّات آن حضرت، در شعر فارسی، بویژه نعتیّات نبوی، بازتاب یافته است. از آنجایی که شاعران ادب فارسی، طبیعتاً به دنبال اثبات شکوه و عظمتی ماورای بشری برای ختمی مرتبت بوده اند، از این موضوع، تحت عنوان معجزه یاد کرده اند. سئوال اصلی این نوشته آن است که آیا پیامبر اسلام، واقعاً سایه داشته اند؟ برای یافتن پاسخ، این موضوع را به شیوۀ اِسنادی- تحلیلی، از دیدگاه قرآن، عقل و روایات، کاویده ایم. یافته های این پژوهش نشان می دهد که هیچگاه نه قرآن، درصدد اثبات معجزه ای برای آن حضرت بوده است و نه خود ایشان. از نظر عقلی نیز این موضوع قابل پذیرش نیست. اندک روایات نقل شده از فریقین نیز، به قدری ضعیف، سُست و غیر قابل اعتماد است که نمی توان به صحّت آن، اعتنا کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
104 - شناسایی مولفه¬های زیبایی¬شناسی و هنری در برنامه ¬درسی دوره ابتدایی براساس آیات و روایات و ارائه یک مدل ساختاری : مطالعه ای آمیخته
داود براهوئی حسن شهرکی پور افسانه صابر گركانیهدف این پژوهش شناسایی مولفه¬های زیباشناسی و هنری در برنامه درسی دوره ابتدایی بر اساس آیات و روایات و ارائه یک مدل ساختاری می¬باشد. روش پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی، از لحاظ ماهیت، توصیفی-همبستگی و آمیخته (کیفی – کمی) بود. تعداد نمونه در بخش کيفي 17 نفر از خبرگان و در بخش چکیده کاملهدف این پژوهش شناسایی مولفه¬های زیباشناسی و هنری در برنامه درسی دوره ابتدایی بر اساس آیات و روایات و ارائه یک مدل ساختاری می¬باشد. روش پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی، از لحاظ ماهیت، توصیفی-همبستگی و آمیخته (کیفی – کمی) بود. تعداد نمونه در بخش کيفي 17 نفر از خبرگان و در بخش کمي، 250 نفر از کلیه معلمان و فعالین عرصه تربیت در آموزش و پرورش اعم از معلم یا مسئول آموزش پرورش استان سیستان و بلوچستان (با داشتن ملاک ورود؛ دکتری تخصصی رشته برنامه ریزی درسی و تألیف و پژوهش در زمینه تربیت هنری و زیباشناسی، و داشتن حداقل 10 سال سابقه در مقطع ابتدایی) بود. برای گردآوری داده‌ها در مرحله کمّی از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. برای تحلیل داده‌های کیفی از نرم افزار اطلس تی‌آی و در بخش کمّی پژوهش به منظور اعتبارسنجی الگوی به دست آمده در گام کیفی، از آزمونهای معادلات ساختاری با نرم‌افزارهای SmartPLS و SPSS استفاده شد . یافته‌های کمی حاکی از این است که تمامی متغیرهای احصاء شده با توجه به اینکه قدر مطلق مقدار آماره t برای تمامی روابط بین متغیرها بزرگتر از مقدار بحرانی 96/1 بوده و تمامی بارهای عاملی در حالت استاندارد بزرگتر از 3/0 به‌دست آمد، لذا تمامی متغیرها و روابط تأیید شد ومدل از برازش مطلوبی برخوردار است پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
105 - تبیین اصل اخلاقی احترام به کرامت هم نوعان درفضای مجازی براساس آیات قرآن و روایات معصومین(ع)
حمیده بهروز مقدم ابراهیم کلانترحق کرامت یا حرمت داشتن شخص در جامعه، همانند حق حیات از اهمیت فوق‌العاده‌اى برخوردار است. در فضای مجازی نیز این حق جایگاه ویژه ای دارد. به دلیل ویژگیهای فضای مجازی، رعایت این اصل اخلاقی در فضای مجازی کم رنگ می باشد. حتی گاها افرادی که در دنیای واقعی افرادی مبادی آداب می چکیده کاملحق کرامت یا حرمت داشتن شخص در جامعه، همانند حق حیات از اهمیت فوق‌العاده‌اى برخوردار است. در فضای مجازی نیز این حق جایگاه ویژه ای دارد. به دلیل ویژگیهای فضای مجازی، رعایت این اصل اخلاقی در فضای مجازی کم رنگ می باشد. حتی گاها افرادی که در دنیای واقعی افرادی مبادی آداب می باشند، در فضای مجازی اعمالی خارج از شأن واقعی خود انجام می دهند. این مقاله سعی در تبیین اهمیت این اصل اخلاقی در فضای مجازی و از منظر آیات قرآن و روایات اهل بیت(ع) دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
106 - تاریخ شروع خلافت امام علی(ع) و بیعت با او: بازیابی منابع و اعتبارسنجی روایات یعقوبی
سمیه امین رعیا جزهتاریخ یعقوبی اثر احمد بن ابی یعقوب (د 284ه) تاریخی عمومی است که به روش ترکیبی نگاشته شده؛ بدین معنی که با حذف زنجیره اِسنادها و تلفیق محتوای چند روایت از یک رویداد گزارشی واحد و منسجم از آن عرضه کرده‌است. در این مقاله، روایات یعقوبی درباره تاریخ شروع خلافت امام علی(ع) چکیده کاملتاریخ یعقوبی اثر احمد بن ابی یعقوب (د 284ه) تاریخی عمومی است که به روش ترکیبی نگاشته شده؛ بدین معنی که با حذف زنجیره اِسنادها و تلفیق محتوای چند روایت از یک رویداد گزارشی واحد و منسجم از آن عرضه کرده‌است. در این مقاله، روایات یعقوبی درباره تاریخ شروع خلافت امام علی(ع) و بیعت با او با دیگر منابع تاریخی بررسی و مقایسه شده تا روشن گردد، منابع یعقوبی کدام است؟ آیا این منابع اعتبار و وثاقت کافی دارند؟ و مهم‌تر اینکه معیار یعقوبی برای گزینش روایات چه بودهاست؟ یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که روایات یعقوبی در باب سال، ماه و روزِ کشته‌شدن عثمان، نخستین بیعت‌کننده (طَلحَه) و... همسو با سایر منابع و معتبر است. البته در جاهایی مانند بیعت همه مردم با علی(ع) جز سه تن از قریش، نقش پنج‌تن از نمایندگان انصار در بیعت با علی(ع) و... متأثّر از گرایش‌های شیعی یا دلایل ناشناخته دیگر گزارش‌هایی متفاوت و گاه شاذّ ارائه کرده که منبع آنها مشخص نیست. پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد
پیوندهای سایت
مراکز مرتبط
پشتیبانی
صفحات رسمی
حقوق این وب‌سایت متعلق به سامانه مدیریت نشریات دانشگاه آزاد اسلامی است.
حق نشر © 1403-1400