گونه‌شناسی کاربرد مثال روایات تفسیری اهل بیت در تفسیر آیات قرآن

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی

محمد مرادی ¹ (دکتری تفسیر، عضو هیأت علمی دانشگاه قرآن و حدیث)
مسعود معصومی ² (کارشناسی ارشد از دانشگاه قرآن و حدیث قم)

تاریخ دریافت : 1400/05/01 تاریخ پذیرش : 1400/05/01 تاریخ انتشار : 1400/05/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

قرآن کریم به عنوان معجزه جاوید پیامبر اکرم(ص) به دلایل مختلفی نیازمند تفسیر و تبیین است، در این میان روایات تفسیری پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت ایشان که به استناد بسیاری از آیات و روایات، تنها کسانی هستند که آگاهی کامل به معارف قرآن و مقصود آن دارند، به عنوان هدیه‌ای ارزشمند به وسیله تفاسیر روایی و کتب حدیثی شیعه و اهل سنت به دست ما رسیده است و این روایات سرشار از مؤثرترین امثال‌اند. این نوشته با روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از ابزار کتابخانه‌ای تلاش کرده تا با تعریف مثال، به بررسی گونه‌های مختلف مثال، و ویژگی‌های تشبیهی آن‌ها که عموماً از آن‌ها غفلت می شود، مورد بررسی قرار گیرند. در پایان به این نتیجه دست یافتیم که بهره گیری از این روش ها برای تفسیر قرآن کریم بسیار مفید و دلنشین و تبعیّت از این گونه سیره تفسیری، راهگشای مفسران است. با این روش است که می‌توان باعث ارائه مفاهیم بلند و والای قرآنی در قالب محسوسات و بدیهیات به مخاطبان گردید و به هدف نهایی که تفهیم مطالب و بعد از آن عمل به آیات است نائل آمد.

چکیده انگلیسی:

The Holy Quran, as an eternal miracle of the Holy Prophet (PBUH), needs to be interpreted and explained for various reasons. In the meantime, the interpretive narrations of the Holy Prophet (PBUH) and his Ahl al-Bayt, which according to many verses and narrations, are the only ones who are fully aware of the teachings of the Qur'an and its purpose have reached us as a valuable gift through Shiite and Sunnis narrations and hadith books and these narrations are the most effective examples. Using descriptive-analytical methods and using library tools, this paper tries to examine the different types of examples, and their metaphorical features, which are generally neglected. In the end, we concluded that using these methods to interpret the Holy Qur'an is very useful and pleasant, and following this kind of interpretive tradition paves the way for commentators. It is in this way that the high and lofty meanings of the Qur'an can be presented to the audience in the form of sensations and axioms, and the final goal, which is to understand the content and then act on the verses, can be achieved.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم.

بحرانی، سید هاشم. 1374ش، البرهان فی تفسیر القرآن، بی جا: مؤسسه بعثت.‏

بغوی، حسین بن مسعود. 1420ق، معالم التنزیل‏، چ1، بیروت‏: دار إحیاء التراث العربی.

ثعلبی، احمد بن محمد. 1422ق، الکشف والبیان‏، چ1، بیروت‏: دار إحیاء التراث العربی.

جرجانی، عبدالقاهر. 1368ش، دلائل الاعجاز، مترجم: محمد رادمنش، مشهد: آستان قدس رضوی.

جرجانی، عبدالقاهر. 1412ق، اسرار البلاغة، محقق: محمود محمد شاکر، جده: دار المدنی.

حویزی‏، عبد علی بن جمعه. 1415ق، تفسیر نور الثقلین، چ4، بی جا: اسماعیلیان‏.

سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‏بکر. 1404ق،‏ الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور، چ1، قم: کتابخانه عمومی حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی.

فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی. ،1415ق، تفسیر الصافی‏، چ2، تهران: مکتبة الصدر.

مجلسی، محمد باقر. 1403ق، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمّة الأطهار،‌ چ2، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.‏

معرفت، محمد هادی. 1385ش، التفسیر والمفسرون فی ثوبه القشیب، قم: التمهید.

مؤدب، سید رضا. 1380ش، روش‌های تفسیر قرآن، چ1، قم: نشر اشراق.

 

مقالات

کمالی بانیانی، مهدی رضا. تابستان 1393ش، «واکاوی بیان شیوه‌های تمثیلی در قرآن کریم»، فصلنامه مطالعات قرآنی جیرفت، سال پنجم، ش18.

راد، علی. بهار و تابستان 1393ش، «گونه شناسی احادیث تفسیری؛ از نظریه تا تطبیق»، دو فصلنامه علمی- تخصصی تفسیر اهل بیت، سال دوم، ش1.

The Holy Quran.

Bohrani, Seyed Hashem. 1995, Al-Burhan Fi Tafsir Al-Quran, Bija: Ba'ath Institute.

Baghui, Hussein bin Massoud. 1420 AH, Ma'alim al-Tanzil, V. 1, Beirut: Dar Al-Ihyaa Al-Tarath Al-Arabi. Thalabi, Ahmad bin Muhammad 1422 AH, Al-Kashf Walbyan, V 1, Beirut: Dar Al-Ihyaa Al-Tarath Al-Arabi. Jorjani, Abdul Qahir 1989, The Evidence of Miracles, Translated by Mohammad Radmanesh, Mashhad: Astan Quds Razavi.

Jorjani, Abdul Qahir 1412 AH, Secrets of Rhetoric, researcher: Mahmoud Muhammad Shakir, Jeddah: Dar al-Madani.

Haweizi, Abdul Ali bin Juma. 1415 AH, Tafsir Noor al-Thaqalin, V 4, Bija: Ismailian.

Siouti, Abdul Rahman bin Abi Bakr. 1404 AH, Al-Durr Al-Manthur Fi Al-Tafsir Bal-Mathur, V 1, Qom: Public Library of Grand Ayatollah Marashi Najafi.

Faiz Kashani, Mohammad bin Shah Morteza. , 1415 AH, Tafsir Al-Safi, V 2, Tehran: Sadr School.

Majlesi, Mohammad Baqir, 1403, Bahar Al-Anvar Al-Jamea Ledorr Akhbar Al-Athar, V 2, Beirut: Dar Ehya Al-Taras Al;-Arabi

Maarefat, Mohammad Hadi, 2006, Interpretation and commentators on the reward of Qashib, Qom: Al-Tamheed.

Moadab, Seyed Reza 2001, Methods of interpreting the Qur'an, V 1, Qom: Ishraq Publishing.

 

Articles

Kamali Baniani, Mehdi Reza. Summer 2014, "Analysis of the expression of allegorical methods in the Holy Quran", Quarterly Journal of Quranic Studies, Jiroft, Year 5, Vol.

Rad, Ali. Spring and Summer 2014, "Typology of interpretive hadiths; From Theory to Application ", two scientific-specialized quarterly journals of Ahl al-Bayt interpretation, second year, vol.1