ارزیابی نسبت مفهومِ اصطلاحی امامت در آیه ابتلای ابراهیم(ع) مبتنی بر روایات شیعه
محورهای موضوعی : نشریه پژوهشنامه معارف اهل بیت علیه السلام
کاظم استادی
1
(پژوهشگر علوم قرآن و حدیث، دانشگاه قرآن و حدیث، قم، ایران.)
کلید واژه: روایات تفسیری, حدیث شیعه, جانشینی پیامبر(ص), کلام امامیه,
چکیده مقاله :
از نظر تاریخی، مهم‌ترین مسئله‌ای که پس از پیامبر(ص) مورد بحث و گفت‌وگوی مسلمانان قرار گرفته، مسأله امامت است؛ و اندیشمندان برای اثبات مسأله امامت و جانشینی پیامبر(ص)، به دلایل کلامی، تاریخی و نیز آیات قرآن کریم استشهاد کرده‌اند، که یکی از مهم‌ترین این آیات، آیه ابتلای حضرت ابراهیم(ع) یا آیۀ امامت می‌باشد. از سوی دیگر، برای بررسی مسأله امامت، دو روش قابل پیگیری است: 1ـ تبیین مفهوم امامت به وسیله آیات قرآن با مختصات پیشینی در صدر اسلام. 2ـ تبیین مفهوم امامت به وسیله آیات قرآن با مختصات و مفاهیم ایجاد شده متأخر و جدید. بنابراین لازم است تا وضعیت استنادات به آیه ابتلای ابراهیم برای مسأله امامت، در روایات امامیه روشن شود. در پژوهش پیش‌رو، با توجه به این سؤالات: 1ـ ذیل آیه ابتلای ابراهیم، چه تعداد روایت از معصومین(ع) در منابع حدیثی و روایی ذکر شده است؟ 2ـ وضعیت محتوای متنی آنها و تشابه و تکرار روایات ذیل آیه ابتلای ابراهیم چگونه است؟ 3ـ آیا روایات ذیل آیه ابتلای ابراهیم، پیرامون مسأله امامت به معنای رایج امروزی می‌باشد و این مسأله را پشتیبانی می‌کند؟؛ به روایات ذیل آیه ابتلای ابراهیم پرداخته شده است. در نهایت، روشن گشت که روایات اندکی ذیل آیه 124 بقره موجود هستند؛ که البته بیشتر آنها (جز چند مورد که مشکوک هستند،) اشاره‌ای به مسأله امامت عامه و خاصه مورد نظر ما شیعیانِ معاصر ندارند؛ و به نوعی، روایاتِ تفسیری با موضوعی جدای از اصل امامت می‌باشند.
Historically, the most important issue discussed by Muslims after the Prophet (pbuh) is the issue of Imamate, and thinkers have cited theological, historical and verses of the Holy Qur'an to prove the issue of Imamate and succession of the Prophet (pbuh), one of the most important of these verses is the verse of the test of Prophet Ibrahim (as) or the verse of Imamate. On the other hand, two methods can be followed to investigate the Imamate issue: 1- Explaining the concept of imamate by means of Quranic verses with previous coordinates in the beginning of Islam. 2- Explaining the concept of imamate by means of Quranic verses with coordinates and concepts created later and new. Therefore, it is necessary to clarify the status of references to the verse of Ibrahim's test for the issue of Imamate in the narratives of Imamiyyah. In the upcoming research, hadiths about the test verse of Ibrahim have been discussed, according to these questions: "1- Regarding the verse of Ibrahim's test, how many narratives of the infallible Imams (as) are mentioned in hadith and narrative sources? 2- What is the status of their textual content and the similarity and repetition of narrations about the verse of Ibrahim's test? 3- Are the narratives about Ibrahim's test related to the issue of imamate in today's common sense and do they support this issue? Finally, it became clear that there are few hadiths about verse 124 of Baqarah, of course, most of them (except for a few cases that are doubtful) do not mention the issue of public imamate, especially for us contemporary Shiites; and in a way, the narratives are interpretations with a separate subject from the principle of Imamate.
_||_
