-
حرية الوصول المقاله
1 - قرآن و اخبار الدولة العباسیة: پژوهشی در بینامتنیت
زینب ایزدی مسعود صادقیاخبار الدولة العباسیة اثری از مؤلفی ناشناس است که سهم مهمی در تغییر نگاه محققان نسبت به انقلاب و بنیاد های اصلی خلافت عباسی داشته است. بررسی سرشت بینامتنی این کتاب در نسبت و رابطه با قرآن، به شناخت چگونگی ساخت یافتن این اثر و ارزیابی اعتبار اطلاعات آن در پژوهش و نگار أکثراخبار الدولة العباسیة اثری از مؤلفی ناشناس است که سهم مهمی در تغییر نگاه محققان نسبت به انقلاب و بنیاد های اصلی خلافت عباسی داشته است. بررسی سرشت بینامتنی این کتاب در نسبت و رابطه با قرآن، به شناخت چگونگی ساخت یافتن این اثر و ارزیابی اعتبار اطلاعات آن در پژوهش و نگارش تاریخ کمک می کند. بینامتنیت را به حضور مؤثر یک متن در متنی دیگر به شکل های مختلف تعریف کرده اند. در این مقاله از منظر مطالعات بینامتنی، حضور قرآن و استناد به آن در کتاب اخبار الدولة العباسیة در حوادث دو سده نخستین اسلامی بر اساس چهار شکل بررسی می شود: 1. ادبی سازی یعنی استفاده ادبی از آیات، 2. زمینه مندسازی یعنی قرار دادن آیات در بافت تاریخی جدید و ارائه تفسیری متفاوت، 3. تاریخی سازی یعنی اشاره های متون تاریخی مربوط به دوره های بعدی تاریخ اسلام به حوادث قبل تر و فراهم آوردن قیاس هایی بین روی داد ها و شخصیت های مورد توصیف با روی داد ها و شخصیت های پیشین و 4. قرآنی سازی یعنی مشروعیت بخشی به وسیله اصطلاحات قرآنی. از منظر مطالعات بینامتنی می توان گفت که بی تردید، قرآن بر اخبار الدولة تأثیرات قابل ملاحظه ای داشته و استناد به آن در این کتاب به دلایل و اهداف گوناگونی صورت گرفته است، اهدافی چون بهبود سبک نگارشی متن، پدید آوردن فضایی دینی، اعتباربخشی به یک خبر یا استدلال و حتی مشروعیت بخشی به حکومت عباسی. هم چنین این تأثیر قرآن بر اخبار الدولة العباسیةبیانگر استفاده ماهرانه نویسنده از قرآن و دانش جامع او نسبت به آن است که نشان می دهد واژه ها، اصطلاحات و آیات قرآنی در ذهن او درونی شده بوده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
2 - نظریه بینامتنیت به‌مثابه رهیافت پژوهشی در مطالعات تاریخ اجتماعی مطالعه موردی: نقش و جایگاه علی بن ابی‌طالب(ع) در متون معماری(کتیبه‌ها) و فتوت‌نامه‌های سده‌های هفتم تا دهم ھ.
نسیم خلیلی مهدی فرهانی منفرداین مقاله با هدف مطالعه شخصیت اسطوره ای علی بن ابی طالب(ع) در سده های میانه تاریخ ایران و در گستره متداخلی از حوزه های معماری، ادبیات، فرهنگ عامه و تصوف نگاشته شده است. نویسنده با بهره‌جستن از رویکرد نظریه ادبی بینامتنیت و مبتنی بر روش رولان بارت، متفکر فرانسوی، کوشیده أکثراین مقاله با هدف مطالعه شخصیت اسطوره ای علی بن ابی طالب(ع) در سده های میانه تاریخ ایران و در گستره متداخلی از حوزه های معماری، ادبیات، فرهنگ عامه و تصوف نگاشته شده است. نویسنده با بهره‌جستن از رویکرد نظریه ادبی بینامتنیت و مبتنی بر روش رولان بارت، متفکر فرانسوی، کوشیده است نشان دهد چگونه وجهی اسطوره ای از این شخصیت مهم اسلامی در کنار شخصیت تاریخی ایشان ایجاد و در طول سده ها و از طریق شبکه فرهنگی درهم تنیده‌ای بازتولید شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
3 - عناصر سینمای پستمدرن در فیلم "باز هم سیب داری؟"
سیده ثریا موسوی سید محمد مهدی‌زاده طالشیپست مدرنیسم در اواخر قرن بیستم در آثار لیوتار، نیچه، فوکو، بوردریار و دریدا توسعه یافت. این گفتمان مفاهیم روشنگری و علم را به چالش می کشد. پست‎مدرنیسم دستیابی به حقیقت و شناخت علمی از جهان را غیر ممکن می‎داند. این گفتمان به هنر و سینما راه یافته و منجر به خلق فی أکثرپست مدرنیسم در اواخر قرن بیستم در آثار لیوتار، نیچه، فوکو، بوردریار و دریدا توسعه یافت. این گفتمان مفاهیم روشنگری و علم را به چالش می کشد. پست‎مدرنیسم دستیابی به حقیقت و شناخت علمی از جهان را غیر ممکن می‎داند. این گفتمان به هنر و سینما راه یافته و منجر به خلق فیلم‎های پست‎مدرن شده است. پژوهش حاضر با هدف شناخت عناصر سینمای پست‎مدرن در فیلم باز هم سیب‎ داری؟ به کارگردانی بایرام فضلی انجام شده است. در قسمت‎های نظری این مقاله مفاهیم پست‎مدرنیسم و سینمای پست‎مدرن بررسی شده‎اند. به منظور دستیابی به هدف پژوهش از روش تحلیل محتوای کمی استفاده شده است. واحد تحلیل این تحقیق صحنه است و جامعۀ آماری این پژوهش را 90 صحنۀ فیلم باز هم سیب‎ داری؟ تشکیل می‎دهند که کل‎شماری شده‎اند. داده‎های حاصل از این تحقیق وارد نرم‎افزار Spss شده‌اند و نتایج آنها در قالب جداول توصیفی و با استفاده از نظریۀ بینامتنیت و افول فراروایت‎ها تحلیل شده‌اند. نتایج پژوهش نشان می‎دهد باز هم سیب داری؟ فیلمی پست‎مدرن است که قهرمان به معنای کلاسیک در آن وجود ندارد. این فیلم مخاطب را در موقعیت کوچ‎روی قرار می‎دهد و او را در داستان‎گویی سهیم می‎کند، فیلم فضایی شبه سوررئال دارد و از واقع‎گرایی فاصله می‎گیرد. باز هم سیب داری؟ با صحنه‎های هجوآمیز بیانگر فروپاشی ارزش‎هاست و سوژۀ کنشگر و آگاه و امکان آزادی و رهایی انسان را نفی می‎کند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
4 - Comparative Comparison of Common Animal Motifs in the Sheikh Safi Al-Din Complex (Safavid Period) and the Shrine of Imam Reza (AS) (Qajar Period): An intertextual Approach
Roya Esmi Habib Shahbazi ShiranDecorative motifs have evolved significantly in the architecture of the Islamic era in terms of form, structure, aesthetic, and doctrinal principles and represent the beliefs of the people in that era. In this study, an attempt has been made to provide a new possibil أکثرDecorative motifs have evolved significantly in the architecture of the Islamic era in terms of form, structure, aesthetic, and doctrinal principles and represent the beliefs of the people in that era. In this study, an attempt has been made to provide a new possibility for a deeper analysis of common animal motifs in the Islamic periods of Safavid and Qajar with an intertextuality approach (with the help of logical reasoning and the Delphi method) to perceive decorative motifs. Therefore, the intertextuality relations between the motifs of the two historical tombs of the Sheikh Safi al-Din Ardabili complex (Safavid period) and the holy shrine Imam Reza (AS) (Qajar period) were analyzed. According to the findings, the animal motifs identified with intertextual relations included peacock (11 cases), cow (2 cases), pheasant (16 cases), duck (1 case), and dragon (16 cases). In all the motifs of the buildings, the pretext type was of the exclusive type, and the hypertext type was of the transformation type. In addition, in peacock, pheasant, and dragon motifs, the largest number of additional substitution, substitution, and substitutional -ellipsis types were observed, respectively. It seems that in selected buildings of the Safavid and Qajar periods, the change in the colors of animal motifs is more evident than in other dimensions of intertextuality. This change has had an impact on the spiritual and mystical content of the motifs, and somehow, in addition to the mystical and spiritual content, attention to material aspects (increase in wealth and abundance of blessings) has been considered in the use of various colors. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
5 - نشانه‌شناسی بلاغت کلامی در تبلیغات چاپی – مطالعه چند موردی
مسعود کیماسی مزدک انوشه وحیده اسدزادهاین مقاله با بحث در خصوص وابستگی عمیق میان تبلیغات و زبان، نشان می‌دهد چگونه برخی از از ویژگی‌های بلاغی و نشانه‌شناختی زبان برای رسیدن به اهدف تبلیغات مورد بهره برداری قرار می‌گیرند. این مطالعه با استفاده از روش کیفی نشانه‌شناسی و استراتژی مطالعه چند موردی، به بررسی ارت أکثراین مقاله با بحث در خصوص وابستگی عمیق میان تبلیغات و زبان، نشان می‌دهد چگونه برخی از از ویژگی‌های بلاغی و نشانه‌شناختی زبان برای رسیدن به اهدف تبلیغات مورد بهره برداری قرار می‌گیرند. این مطالعه با استفاده از روش کیفی نشانه‌شناسی و استراتژی مطالعه چند موردی، به بررسی ارتباطات و عملکردهای آرایه‌های ادبی و نشانه‌های کلامی پرداخته و اهمیت زبان بلاغی و نشانه‌ای در تبلیغات در دستیابی به اهداف تبلیغات را نشان می‌دهد. این مقاله با استفاده از دیدگاه سوسور، بارت و یلمسلف از نشانه‌شناسی، روش‌های مهم ایجاد معنی توسط تبلیغ‌کنندگان، مانند استعاره را آشکار می‌کند. همچنین مفاهیمی مانند دلالت و معنی را برای تحلیل نشانه‌شناختی تبلیغات چاپی مورد بررسی قرار می‌دهد. در این مقاله با استفاده از روش نمونه‌گیری قضاوتی تلاش شد تمامی تبلیغات چاپی موجود در مجلات، روزنامه‌ها و بیلبوردهای شهر تهران در نیمه دوم سال 1396جمع‌آوری شده و با استراتژی مطالعه چند موردی ابتدا نوع شناسی آرایه‌های ادبی انجام و میزان فراوانی هریک شناسایی شده و سپس با استفاده از روش نشانه‌شناختی مورد بررسی قرار گیرد. پس از مطالعه چند موردی تعداد 287 تبلیغ چاپی، مشخص شد روش‌های مهم ایجاد معنی توسط تبلیغ‌کنندگان استفاده از آرایه‌های ادبی اشاره، کنایه، استعاره، و مبالغه به ترتیب با تکرار 84، 68، 34 و 33 مورد می‌باشند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
6 - طراحیِ مدلِ شیوه گزارشگری بینامتنیّت مالی و تأثیر آن بر راهبردِ بهینه مدیریتِ سرمایه در گردش: مطالعه موردی شرکت‌های فعال در صنعت فولاد
محسن شیری بابادی اله کرم صالحی صابر ملاعلیزاده زواردهی علیرضا جرجرزادهشیوههای گزارشگری مالی به عنوان یک راهبردِ اطلاعاتی، ضمن اینکه می‌تواند به افزایشِ تعاملِ ارتباطِ شرکت با ذینفعان کمک نماید، در عین حال می‌تواند بر مسیر آتی شرکت از نظر اتخاذِ سطحِ بهینه سرمایه در گردش، موثر باشد. گزارشگری بینامتنیّت مالی رویکردیِ سیستماتیک و مبتنی بر ا أکثرشیوههای گزارشگری مالی به عنوان یک راهبردِ اطلاعاتی، ضمن اینکه می‌تواند به افزایشِ تعاملِ ارتباطِ شرکت با ذینفعان کمک نماید، در عین حال می‌تواند بر مسیر آتی شرکت از نظر اتخاذِ سطحِ بهینه سرمایه در گردش، موثر باشد. گزارشگری بینامتنیّت مالی رویکردیِ سیستماتیک و مبتنی بر ادراک متعامل بین شرکت با ذینفعان محسوب می‌شود که امکانِ ارائه ی صورت‌های مالیِ مقایسه‌پذیر را در یک بازار رقابتی فراهم می‌نماید و از طریق آن می‌تواند به دلیلِ ایجادِ اطمینان فزآینده در بازار، سیاست‌های بهینه ی سرمایه در گردشِ شرکت‌های فعال در صنعت فولاد را تحت تأثیر قرار دهد. هدف این پژوهش طراحیِ مدلِ شیوه گزارشگری بینامتنیّت مالی و تأثیر آن بر راهبردِ بهینه مدیریتِ سرمایه در گردش شرکت‌های فعال در صنعت فولاد می‌باشد. روش شناسی این پژوهش آمیخته بود که در بخش کیفی از تحلیل گرندد تئوری براساسِ رویکردِ گلیزر جهتِ تدوینِ مدل و در بخش کمی از تحلیل واریانس استفاده شد. در واقع هدف از انجام تحلیل در بخش کیفی ارائه ی مدل و در بخش کمی، واکاوی تفاوتِ شیوه‌های گزارشگری بینامتنیّت مالی در اتخاذِ بهینه ی مدیریتِ سرمایه در گردش بود. جامعه هدف در بخش کیفی ۱۲ نفر از متخصصان دانشگاهی بودند که چه به لحاظ علمی و چه به لحاظ تجربی، خبره تلقی می‌شدند. فرآیندِ انتخاب افراد شیوه‌ی نمونه گیری نظری براساس دانش تجربی در حرفه حسابداری بود. اما جامعه هدف در بخش کمی، مدیران بخشِ حسابداریِ شرکت‌های فعال در صنعت فولاد بودند که براساس تجربه‌های کاری و سطح دانش فنی و تخصصی باتوجه به سطح خطا 5 درصدو توان آزمون 90 درصد، تعداد ۲ گروه۵۰ نفر تعیین براساس تفکیک متغیرهای جمعیت شناختی در خصوصِ تفاوتِ شیوه گزارشگری بینامتنیّت مالی بر مدیریتِ بهینه‌ی سرمایه در گردش انتخاب و مشارکت داشتند. نتایج پژوهش در بخش کیفی از وجودِ ۲ مقوله، ۴ مولفه و ۲۲ کد مفهومی حکایت دارد که شیوه گزارشگری بینامتنیّت مالی را در قالبِ یک مدل پکپارچه ۴ ضلعی بسترسازی نموده است. همچنین نتایج در بخش کمی باتوجه به دو مقوله ی رویکردِ راهبردی و عملیاتیِ بینامتنیّت گزارشگری مالی نشان داد، رویکردِ بینامتنیّت راهبردی در گزارشگری مالی بر مدیریتِ بهینه سرمایه در گردش نسبت به رویکردِ بینامتنیّت عملیاتی در گزارشگری مالی تفاوتِ معناداری دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
7 - بررسی مناسبات بینامتنی مثنوی عرفانی " شاهد غیبی"از احمد و "یوسف و زلیخا"جامی
فاطمه ملکی علی پدرام میرزایی فاطمه کوپا حسین یزدانیبینامتنیت یکی از مباحث نوین در نقد ادبی است که به ارتباط و تعامل بین متون می‌پردازد. بر اساس این نظریه، هرمتنی با متون پیش از خود معنی می‌یابد و هیچ متنی مستقل نیست و گویندگان آگاهانه و یا ناخودآگاه از سرچشمه‌های ادبی و فکری یکدیگر بهره‌مند شده‌اند. بینامتنیت برای اولین أکثربینامتنیت یکی از مباحث نوین در نقد ادبی است که به ارتباط و تعامل بین متون می‌پردازد. بر اساس این نظریه، هرمتنی با متون پیش از خود معنی می‌یابد و هیچ متنی مستقل نیست و گویندگان آگاهانه و یا ناخودآگاه از سرچشمه‌های ادبی و فکری یکدیگر بهره‌مند شده‌اند. بینامتنیت برای اولین بار توسط ژولیا کریستوا مطرح گردید و بعدها ژرارژنت به عنوان یکی از تاثیرگذارترین پژوهشگران این عرصه با بررسی مطالعات او این نظریه را گسترش داد. ژنت مجموعه مطالعات خود را ترامتنیت نامید. او ترامتنیت را به پنج دسته تقسیم نمود که عبارتند از: بینامتنیت، پیرامتنیت، فرامتنیت، سرمتنیت، بیش متنیت. هر یک از این پنج دسته نوعی از روابط یک متن را با غیر خود طرح و بررسی می کند. که ازآن میان بینامتنیت بیشتر مورد توجه قرار گرفت. این پژوهش، تاثیرپذیری نسخه خطی " شاهد غیبی " از مثنوی" یوسف و زلیخا" ی عبدالرحمن جامی را بر اساس رویکرد بینامتنیت مورد واکاوی قرار داده است. ثمره این پژوهش نشان می‌دهد که اگرچه این دو اثر از نظر موضوع کاملا متفاوت، اما از نظر متنی و ساختار کلامی و روایی اشتراکات بسیاری دارند. و مؤلف " شاهد غیبی" تحت تأثیر افکار و اندیشه های جامی در " هفت اورنگ" به ویژه " بوسف و زلیخا"ی او بوده است و مناسبات بینامتنی به صورت صریح، غیرصریح و ضمنی در آن کاملا نمایان است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
8 - جُستاری در دیدگاه‌های رادویانی و ارتباط ترجمان البلاغه با محاسن الکلام
رضا قاسمی امیرحسین همتی اصغر رضاپوریانملتهای اهل ادب در پی ارتباطات فکری و فرهنگی ناگزیر از تأثیر و تأثرند. یکی از جلوه‌های تأثیرپذیری در گستره فرهنگ اسلامی، بی‌گمان در حوزه بلاغت نمایان است. نظریه بینامتنیت درباره روابط و تأثیر و تأثرات متون از یکدیگر بحث می‌کند؛ بر اساس این نظریه، هیچ متنی متکی به خود نب أکثرملتهای اهل ادب در پی ارتباطات فکری و فرهنگی ناگزیر از تأثیر و تأثرند. یکی از جلوه‌های تأثیرپذیری در گستره فرهنگ اسلامی، بی‌گمان در حوزه بلاغت نمایان است. نظریه بینامتنیت درباره روابط و تأثیر و تأثرات متون از یکدیگر بحث می‌کند؛ بر اساس این نظریه، هیچ متنی متکی به خود نبوده و به نحوی با متون پیش از خود ارتباط دارد. کتاب ترجمان البلاغه یکی از آثار برجسته بلاغت زبان فارسی است که طبق شواهد موجود، به عنوان اولین اثر بلاغی مطرح شده و تا به امروز باقی مانده است. این اثر ارزشمند جایگاه ویژه‌ای در بلاغت فارسی دارد و اغلب کتب بلاغی نیز متأثر از این کتاب شده‌اند. هرچند مؤلف در نگارش ترجمان البلاغه، صاحبنظر و نوآور است، اما این کتاب از حیث نامگذاری و غالب تعاریف ترجمه‌ای از کتاب محاسن الکلام است. روش پژوهش رادویانی در کتاب خود، دقیق‌تر از منبع اصلی‌اش بوده و فهرستی از آرایه‌ها را در ابتدای کتاب ارائه داده است. تعداد آرایه‌های آن بیش از تعداد آنها در محاسن الکلام است. رادویانی در ترجمه کتاب سعی کرده است روح زبان فارسی را در آن بدمد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
9 - بررسی تطبیقی داستان جزیره از غزاله علیزاده و من می‌روم نوشته ژان اشنوز از منظر آرای باختین
مریم دیباج رضوان صادقی قهسارهدر این مقاله با استفاده از مولفه چندصدایی باختین، مصداق ها و کاربست آن را با شیوه توصیفی تحلیلی در داستان جزیره غزاله علیزاده و رمان من می روم از ژان اشنوز بررسی کرده ایم و کوشیده ایم در آغاز به این سوال پاسخ دهیم که چندآوایی چه مولفه هایی دارد و چگونه در این دو داستان أکثردر این مقاله با استفاده از مولفه چندصدایی باختین، مصداق ها و کاربست آن را با شیوه توصیفی تحلیلی در داستان جزیره غزاله علیزاده و رمان من می روم از ژان اشنوز بررسی کرده ایم و کوشیده ایم در آغاز به این سوال پاسخ دهیم که چندآوایی چه مولفه هایی دارد و چگونه در این دو داستان نمود پیدا می کند. بر این اساس، تاکید این جستار بر بینامتنیت، چندزبانی و گفتگومندی است، چرا که منطق گفتگومندی و چندصدایی زمینه ساز خلق مفهومی تازه از سوی ژولیا کریستوا به نام بینامتنیت شده است. در ادامه این مولفه ها در هر دو داستان بررسی و تحلیل میشوند. از منظرباختین چندآوایی به معنای وجود چندین صداست. هر شخصیّت بازنمای صدایی‌ست که یک خود فردی را جدای از دیگران نمایندگی می‌کند. داستان جزیره‌ی علیزاده متنی است که توانسته از نفوذ اندیشه تک گویه در گفتمان دوری جوید و زمینه ای مناسب را برای تضارب صداها واندیشه های متنفاوت و نگرش های ناهمگون و در نتیجه پذیرش دیگری به مثابه آگاهی مستقل و جداگانه فراهم آورد. در همین راستا در داستان من می‌روم اشنوز بازی با کلمات، ابهام، نمادپردازی، درهم‌آمیختن ژانرها، اتصال کوتاه، نقل قول‌هایی از نویسندگان دیگر یا بینامتنیت و طنز بیشتر به چشم می‌خورد. برآیند این مقاله آن است بینامتنیت که از مولفه‌های بدیع گفتگومندی می‌باشد در هر دو داستان به وضوح وجود دارد، لذا در نظر داریم با ذکر مثال نشان دهیم این مولفه چگونه در دو داستان نمود پیدا کرده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
10 - بینامتنیت اسطوره ای در شعر شاملو(بر اساس نظریه ژرار ژنت)
اکرم ظفری بتول فخراسلام سیدحسین سیدی اکبر شعبانیمتون اساطیری، یکی از متون پیشین است که پیوندی تنگاتنگ با شعر فارسی دارد. اسطوره‌ها ماهیت بینامتنیتی دارند، زیرا در متونِ زمان‌های گوناگون ادبیات زبانی و نوشتاری پی در پی بازگویی میشوند. بینامتنیت و اسطوره شناسی تطبیقی دو دانش پیوسته هستند. شاملو از شاعران ایرانی و برجس أکثرمتون اساطیری، یکی از متون پیشین است که پیوندی تنگاتنگ با شعر فارسی دارد. اسطوره‌ها ماهیت بینامتنیتی دارند، زیرا در متونِ زمان‌های گوناگون ادبیات زبانی و نوشتاری پی در پی بازگویی میشوند. بینامتنیت و اسطوره شناسی تطبیقی دو دانش پیوسته هستند. شاملو از شاعران ایرانی و برجسته پای بند به اجتماع در ادبیات فارسی است. او با بهره گیری از اسطوره‌های یونانی، دینی و ایرانی به بیان پرسمان‌های اجتماعی و سیاسی در شعر خویش پرداخته است. فرضیه پژوهش این است که شاملو دلباخته فرهنگ غربی، و متون مسیحی است؛ از این رو گفتمان بینامتنیت با متونی که از این فرهنگ ها سرچشمه می گیرد در شعر او کاربرد بیشتری دارد. در این پژوهش کوشیده شده است افزون بر شناسایی رهیافت بینامتنیت با تکیه بر نگاره‌های ژرار ژنت و اسطوره شناسی تطبیقی، به بیان چگونگی کاربرد آن در شعر شاملو پرداخته شود. بر پایه یافته‌های این پژوهش، بازگشت به پیش‌متن‌ها، پایستن وجود پیوند تاریخی میان اساطیر نخستین یونانی، مسیحی و ایرانی با سروده‌های شاملو و برون‌آوری رویکردهای شاعر از یک اسطوره، جستار و پایه پژوهش بینامتنیت اسطوره‌ای شعر شاملو را ساخته است. این پژوهش نظری، با روش واکاوی و توصیفی و با رویکرد تطبیقی انجام شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
11 - تطبیق «بوف کور» و «ال الا» بر اساس نظریه گریماس
علی اصغر محمودی سمیرا قاسمیبررسی دو اثر در کنار هم، اغلب می‌تواند زمینه درک بیشتر آنها را فراهم کند. به‌ویژه که از یک آبشخور باشند ولی متفاوت جلوه کنند. به نظر نویسنده دو اثر بوف کور (هدایت) و ال الا(سرانو) در عین بهره‌مندی از یک جلوه (نسبتاً) مشترک، طوری به زاویه خویش می‌روند که گویی دو مقوله أکثربررسی دو اثر در کنار هم، اغلب می‌تواند زمینه درک بیشتر آنها را فراهم کند. به‌ویژه که از یک آبشخور باشند ولی متفاوت جلوه کنند. به نظر نویسنده دو اثر بوف کور (هدایت) و ال الا(سرانو) در عین بهره‌مندی از یک جلوه (نسبتاً) مشترک، طوری به زاویه خویش می‌روند که گویی دو مقوله جدا از هم هستند! بوف کور بیشتر شرح آنچه گذشت است، ولی ال الا منجر به اتفاق و اتحاد روحی و معرفتی می‌شود. با یکی انفراد و افتراق، با یکی اتحاد و یکی شدن! پیچیدگی این آثار در وصف شخصیت‌ها و فضا باعث شد با نگاهی به اصل روایت با منطق مورد نظر گریماس پرداخته شود تا ضمن تشریح بیشتر روشن شود آیا در دل چنین آثاری(که مملو از تکرار و ابهام است) می‌توان به دنبال نظام خاصی بود؟ و اینکه وجود جلوه‌های مختلف یک فرد در عین تضاد چه اندازه می‌تواند به اتحاد و یکی شدن نزدیک شود؟ تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
12 - اسطوره در آثار صادق هدایت و ادگار آلن پو بر اساس رویکرد بینامتنیت
محبوبه امتیازی غلامرضا هاتفی مجومردامروزه پیوند ادبیات تطبیقی و بینامتنیت دستاوردی جدید است که تحلیل اثر در چارچوب الگوها و روش‌های آن آسان می‌شود. از مهمترین عوامل تحلیل در حوزه ادبیات تطبیقی بررسی شباهت‌ها و تأثیرگذاری آثار بر یکدیگر و چگونگی تحقق یا انتقال یک موضوع و درون‌مایه است ولی خوانش بینامتنی أکثرامروزه پیوند ادبیات تطبیقی و بینامتنیت دستاوردی جدید است که تحلیل اثر در چارچوب الگوها و روش‌های آن آسان می‌شود. از مهمترین عوامل تحلیل در حوزه ادبیات تطبیقی بررسی شباهت‌ها و تأثیرگذاری آثار بر یکدیگر و چگونگی تحقق یا انتقال یک موضوع و درون‌مایه است ولی خوانش بینامتنی دغدغه فرا‌رفتن از بررسی منابع مشابه و تأثیر و تأثر را دارد؛ متن بر پایه گفتمانی از پیش موجود بنا می‌شود و سپس آن گفتمان را از آن خود می‌کند و حتی موجب دگرگونی معنای متن محوری می‌شود. با توجّه به تأثیر اسطوره‌ها بر یکدیگر، این پژوهش کوشیده است، تا به مقایسه اسطوره‌های آثار ادگارآلن پو و صادق هدایت بپردازد. هدف تحقیق حاضر بررسی بینامتنی اسطوره و کارکردهای آن در آثار این دو نویسنده شهیر امریکایی و ایرانی است. پرسش محوری پژوهش حاضر این است که چگونه می‌توان با تکیه بر الگوی تحلیل بینامتنیت، نقش اسطوره‌ها در آثار داستانی ادگار آلن پو و صادق هدایت را مورد بررسی قرار داد؟ یافته‌های این تحقیق نشان داد که مشابهت‌های اسطوره شناختی و کارکردهای مشترک بینامتنی در حوزه محتوا و مضامین و هم در حوزه ساختار و سبک، قابل مشاهده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
13 - «صلحِ کل» برآیند گفت‌وگوی منطقی ادبیات جهان، در منطق گفت‌وگوی حافظ و گوته
طاهره کوچکیاناوج آشتی دو فرهنگ و زبان را در دلبستگی گوته آلمانی به حافظ ایرانی می‌توان یافت. گوته در دوران پختگی روح، چنان سرسپرده اندیشه قوام‌یافته حافظ شد که توانست رویکردی تعامل گرایانه را در پیش بگیرد و بارها با افتخار از این سرسپردگی دم زند؛ مناسبات ادبی ایران و آلمان به حافظ و أکثراوج آشتی دو فرهنگ و زبان را در دلبستگی گوته آلمانی به حافظ ایرانی می‌توان یافت. گوته در دوران پختگی روح، چنان سرسپرده اندیشه قوام‌یافته حافظ شد که توانست رویکردی تعامل گرایانه را در پیش بگیرد و بارها با افتخار از این سرسپردگی دم زند؛ مناسبات ادبی ایران و آلمان به حافظ و گوته ختم نمی‌شود؛ اما شکوه این گفت‌وگوی منطقی را در ارتباط این دو اندیشمند بزرگ، فرای زمان‌ها و مکان‌ها می‌توان جست‌وجو کرد. گوته برای نخستین بار مبحث ادبیات جهان را مطرح کرد و نظریه منطق گفت‌وگو را نیز باختین مطرح کرد؛ ایجاد ارتباط یک گفتار با گفتارهای دیگر برای حذف تک آوایی؛ و ژولیا کریستوا این مفهوم را به ارتباط بین متون و گفتمان‌های ادبی گسترش داد. این پژوهش بر آن است تا ضمن بررسی گفت‌وگوی حافظ و گوته به عنوان سمبل شرق و غرب و تحلیل نظریه ادبیاتِ جهان در این زمینه، به تبیین تأثیر این گفت‌وگو در شکل گیری گفتمان‌های مثبت جهانی بپردازد؛ بدین وسیله نقش گفت‌وگوی منطقی بین متون و همچنین گفتمان‌های ادبی در ایجاد تفاهم و صلح ملل با توجه به ارج نهادن به شباهت‌ها و مدارای با تفاوت‌ها به صورت قابل تأملی برجسته خواهد شد. این مقاله با رویکردی تحلیلی، تطبیقی و انتقادی به این موضوع پرداخته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
14 - تطبیق «لامیة العرب» و «لامیة العجم» در ترسیم هنجارهای اخلاقی
عباس اقبالی معصومه حسینپورشعر به مثابه رسانه دیرین ادبی، بسیاری از هنجارهای اخلاقی را بازگو می‌کند. در پیشینه این رسانه دو قصیده مشهور لامیة العرب و لامیة العجم بازتاب‌دهنده فرهنگ؛ هنجارها و ناهنجاری‌های رفتاری دو نسل و دو جامعه متفاوت یعنی دوره جاهلی و عصر عباسی است. در این جستار معلوم گشته که أکثرشعر به مثابه رسانه دیرین ادبی، بسیاری از هنجارهای اخلاقی را بازگو می‌کند. در پیشینه این رسانه دو قصیده مشهور لامیة العرب و لامیة العجم بازتاب‌دهنده فرهنگ؛ هنجارها و ناهنجاری‌های رفتاری دو نسل و دو جامعه متفاوت یعنی دوره جاهلی و عصر عباسی است. در این جستار معلوم گشته که لامیة العرب در پردازش هنجارها، بیشتر تصویری هنری از خلق و خوی حاکم بر جامعه جاهلی و شخصیت شنفری است، ولی لامیة العجم آیینه حکمت‌های برگرفته از آموزه‌های دینی و مثل‌های رایج عصر طغرایی است، و استدلال و برهان قراردادن حکمت‌ها وجه امتیاز سروده طغرایی بر قصیده شنفری را ثابت می‌کند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
15 - تأثیر شعرهای عاشورایی ایران بعد از انقلاب اسلامی بر شعرهای درباره مدافعان حرم دهه 90 ایران
زهره یزدان پناه قره تپه آتوسا رسولیاز آنجا کهبر پایه اصل اساسی بینامتنیت، هیچ متنی بدون پیش متن نیست و متن‌ها همواره بر پایه متنهای گذشته بنا میشوند، لذا واقعه عاشورا، به مثابه یک متن، بسترهای مناسبی برای هم‌ذات‌پنداری در موقعیت‌های مشابه با عاشورا در اعصار بعد را فراهم می‌کند. از این روست که موقعیت‌ها أکثراز آنجا کهبر پایه اصل اساسی بینامتنیت، هیچ متنی بدون پیش متن نیست و متن‌ها همواره بر پایه متنهای گذشته بنا میشوند، لذا واقعه عاشورا، به مثابه یک متن، بسترهای مناسبی برای هم‌ذات‌پنداری در موقعیت‌های مشابه با عاشورا در اعصار بعد را فراهم می‌کند. از این روست که موقعیت‌هایی مانند انقلاب اسلامی ایران و نیز، دوران دفاع مقدس، سبب شده است که این هم‌ذات‌پنداری، در هنر و ادبیات، به ویژه شعرهای عاشورایی ایران بعد ازانقلاب اسلامی نیز، نمود پیدا کند. در دهه90 شمسی نیز، با شروع جنگ در سوریه و عراق و شکل گیری نیروهای مدافع حرم از کشورهای مختلف از جمله ایران و تداعی دیگری از عاشورا و شخصیت‌های آن، نه‌تنها موجب ورود واژه مدافعان حرم به دایره لغات ادبیات به ویژه حوزه شعر ایران شد، بلکه زمینه‌ساز شکل‌گیری شعرهایی درباره مدافعان حرم نیز گردیده است. این متن در صدد بوده است که ضمن بررسی نمونه آثار شعرهای عاشورایی ایران بعد از انقلاب اسلامی و همچنین نمونه آثار شعرهای درباره مدافعان حرم دهه نود ایران، با تکیه بر شیوه تطبیقی مبتنی بر رویکرد بینامتنیت، بر اساس نگرش ژرار ژنت و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی، به بینامتنیت این متن‌ها با واقعه عاشورا بپردازد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
16 - بررسی اثرپذیری سبک فتوت‌نامه‌ی سلطانی از سبک گلستان و رسالات منثور سعدی با رویکرد آیات قرآنی بر پایه نظریه بینامتنیت
نجمیّه کریمی حسین آذرپیوند غلامرضا تمیمی تواندشتیفتوّت یا جوانمردی، یک حرکت اجتماعی و تکانه‌ی روحی در فرهنگ ایران باستان بوده که از زمان ورود دین مبین اسلام به جغرافیای گسترده ی ایران، با فرهنگ قرآنی و مبانی شریعت محمدی (ص) درآمیخته و درمیان توده‌ی مردم آن روزگار رواج یافته است. این پژوهش به روش تحلیل کیفی محتوا و با أکثرفتوّت یا جوانمردی، یک حرکت اجتماعی و تکانه‌ی روحی در فرهنگ ایران باستان بوده که از زمان ورود دین مبین اسلام به جغرافیای گسترده ی ایران، با فرهنگ قرآنی و مبانی شریعت محمدی (ص) درآمیخته و درمیان توده‌ی مردم آن روزگار رواج یافته است. این پژوهش به روش تحلیل کیفی محتوا و با مراجعه به اسناد و مدارک معتبر کتابخانهای، اثرپذیری سبک فتوت نامه‌ی سلطانی را از سبک گلستان و رسالات سعدی، بر اساس نظریه بینامتنیت مورد بررسی قرار داده و به این نتایج دست یافته است که: فتوت نامه سلطانی بیشترین اثرپذیری را از آیات نورانی و سوره های مبارک قرآن مجید و آثار سعدی شیرازی داشته است. واعظ کاشفی معارف قرآنی و مبانی عرفان اسلامی را به شیوه ی نثر آمیخته با نظم و تقلیدی استادانه از مقامات حریری، بدیع‌الزمان و سعدی شیرازی آراسته است. چون احوال نفسانی، شخصیت افراد را می سازد و شاعر نیز مانند دیگر افراد اجتماع، تحت تأثیر احوال نفسانی و احساسات و عواطف قرار می گیرد و شخصیت هنری او که در واقع سبک او به شمار می رود از این طریق تکوین می یابد. پس اگر دو یا چند شاعر همزمان در جغرافیایی خاص می زیسته و شعر می سروده اند لزوما نمی توان گفت دارای سبکی یکسان می باشند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
17 - بینامتنیت دعای پنجاهم صحیفه سجادیه و قرآن
کیوان احسانی نوال حزباویبینامتنی یکی از رویکردهای مورد توجه در پژوهش‌های دهه اخیر در عرصه ادبیات است. بینامتنی، نظریه‌ای است که به بررسی رابطه بین دو متن می‌پردازد. قرآن کریم که در رأس میراث دینی قرار دارد، همواره سرچشمه اقتباس بسیاری از متون ادبی و دینی بوده است و صحیفه سجادیه که از آن به اخ أکثربینامتنی یکی از رویکردهای مورد توجه در پژوهش‌های دهه اخیر در عرصه ادبیات است. بینامتنی، نظریه‌ای است که به بررسی رابطه بین دو متن می‌پردازد. قرآن کریم که در رأس میراث دینی قرار دارد، همواره سرچشمه اقتباس بسیاری از متون ادبی و دینی بوده است و صحیفه سجادیه که از آن به اخت القرآن تعبیر می‌شود، مفاهیم و تعابیر قرآنی بسیاری در آن تجلی یافته است. پژوهش حاضر به بررسی رابطه بینامتنی قرآن و فرازهای دعای پنجاهم صحیفه سجادیه پرداخته و با روش توصیفی- تحلیلی به این نتیجه دست یافته است که بین آیات قرآن و کلام امام سجاد(ع) پیوند دوسویه و رابطه تنگاتنگی وجود دارد. امام(ع) در طول این دعا، از انواع بینامتنی ساختاری، مضمونی و واژگانی بهره برده‌اند به گونه‌ای که قرآن در درخواست‌هایشان تجلی یافته است و ساختار کلام او در این دعا، بیشتر از نوع بینامتنی مضمونی و نوع رابطه آن، از نوع نفی متوازی است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
18 - بینامتنی قرآن کریم در قصاید فرید اصفهانی (اسفراینی)
آیت شوکتی محمدرضا اسلامی سهیلا کاظم علیلوقرآن کریم، همواره یکی از سرچشمه‌های غنی و لایزالی است که شاعران و نویسندگان مسلمان از آن بهره برده‌اند. پیشینۀ بهره‌گیری از قرآن کریم در شعر فارسی، عمری به درازای اسلام ایرانیان دارد. تناص (بینامتنیت) یکی از نظریه‌های نقدی ادبیِ جدید است که در نیمۀ دوم قرن بیستم میلادی أکثرقرآن کریم، همواره یکی از سرچشمه‌های غنی و لایزالی است که شاعران و نویسندگان مسلمان از آن بهره برده‌اند. پیشینۀ بهره‌گیری از قرآن کریم در شعر فارسی، عمری به درازای اسلام ایرانیان دارد. تناص (بینامتنیت) یکی از نظریه‌های نقدی ادبیِ جدید است که در نیمۀ دوم قرن بیستم میلادی توسط ژولیا کریستوا مطرح شد. در حقیقت، تناص، اصطلاحی جدید است که دارای مفاهیمی قدیمی در ادبیات است. پژوهش حاضر بر آن است با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی به بررسی انواع بینامتنی در قصاید فرید اصفهانی، یکی از شاعران کمتر شناخته‌شدۀ هم‌عصر سعدی، بپردازد. نتایج پژوهش بیانگر آن است که وی بیشترین بهره را از بینامتنی جزئی برده که در قالب کلمات، جملات و عبارات قرآنی رخ نمایانده است. نیز می‌توان بینامتنی اشاره‌ای (تلمیحی) را یکی دیگر از پرکاربردترین انواع بینامتنی در شعر وی دانست که در قالب فراخوانی داستان‌ها و شخصیت‌های قرآنی نمایان شده است. شاعر به ندرت از بینامتنی الهامی و مفهومی بهره گرفته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
19 - نگاه بینامتنیت حدیثی به اشعار ولایی شاهنامه
احمدرضا یلمه‌ها مسلم رجبیبینامتنیت یکی از نگرش‌های نوین در زمینه نقد ادبی است، و شالوده آن بر این اساس قرار گرفته که هیچ متنی خودبسنده و اصیل نیست؛ بلکه واگویه‌ای از متون پیشین‌اش است. دیوان شعرا و کتب ادبا از این قاعده مستثنی نیستند. این پژوهش با هدف نمایاندن بینامتنیت حدیث در اشعار ولایی شاهن أکثربینامتنیت یکی از نگرش‌های نوین در زمینه نقد ادبی است، و شالوده آن بر این اساس قرار گرفته که هیچ متنی خودبسنده و اصیل نیست؛ بلکه واگویه‌ای از متون پیشین‌اش است. دیوان شعرا و کتب ادبا از این قاعده مستثنی نیستند. این پژوهش با هدف نمایاندن بینامتنیت حدیث در اشعار ولایی شاهنامه فردوسی، و بررسی چگونگی استفاده حکیم فرزانه طوس از روایات در شاهنامه صورت گرفته است، تا در پایان بتوان از پیوند شاهنامه حکیم طوس با احادیث حضرات معصومین علیهم السلام بیش از پیش آشنا شد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
20 - روابط بینامتنی داستان حضرت موسی با رمان "طارق من السماء"
جواد رنجبر خاطره احمدیدر این نوشتار سعی شده است تا با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی در قالب نظریه نقدی "بینامتنیت" ضمن تبیین و تفسیر روابط بینامتنی رمان‌های ثروت اباظه با قرآن کریم به‌ویژه داستان حضرت موسی(ع)، میزان تأثیر این داستان در رمان طارق من السماء مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. نتایج أکثردر این نوشتار سعی شده است تا با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی در قالب نظریه نقدی "بینامتنیت" ضمن تبیین و تفسیر روابط بینامتنی رمان‌های ثروت اباظه با قرآن کریم به‌ویژه داستان حضرت موسی(ع)، میزان تأثیر این داستان در رمان طارق من السماء مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. نتایج نشان می‌دهد که نویسنده از بینامتنی پنهان و آشکار استفاده نموده است و رمان خود را به ذکر داستان‌های قرآنی به‌ویژه داستان حضرت موسی(ع)، به شکل نفی جزئی و متوازی آراسته کرده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
21 - پیوند «الکومیدیا السماویة» سروده محمد الفراتی با قرآن کریم
محسن سیفی لیلا خوبیانقرآن کریم به عنوان والاترین شاهکار نثر فنی و معجزه خاتم انبیاء، غنی‌ترین متنی است که سروده‌های بسیاری از شاعران با آن پیوند برقرار نموده است؛ از جمله این شاعران محمد الفراتی، شاعر و مترجم نامدار معاصر عربی است که تعابیر و مفاهیم قرآنی ر ا به گونه‌ای هنرمندانه و با خلاقی أکثرقرآن کریم به عنوان والاترین شاهکار نثر فنی و معجزه خاتم انبیاء، غنی‌ترین متنی است که سروده‌های بسیاری از شاعران با آن پیوند برقرار نموده است؛ از جمله این شاعران محمد الفراتی، شاعر و مترجم نامدار معاصر عربی است که تعابیر و مفاهیم قرآنی ر ا به گونه‌ای هنرمندانه و با خلاقیتی خاص، توأم با ظرافت‌های ادبی در شعرش به کار رفته است و باعث جذابیت و تأثیرگذاری فوق العاده اشعارش شده است. بدین منظور پژوهش حاضر در پی آن است که با روش تحلیلی – توصیفی به تبیین و تشریح بینامتنی قرآنی در سروده الکومیدیا السماویة بپردازد تا از این رهگذر به شناخت چگونگی و میزان تأثیرگذاری قرآن بر روساخت و ژرف ساخت اشعار او دست یابد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
22 - تناص قرآنی و دینی در اشعار عبدالوهاب البیاتی؛ مطالعه قرآن و انجیل
محمد احمدزاده رودی لیلا قاسمی حاجی آبادی کتایون فلاحی طاهره چالدرهشاعران توانسته‌اند با روش‌های گوناگونی بر غنای شعر خود بیفزایند. این ابزارها و تکنیک‌ها همچون مباحث قدیم بلاغی(تشبیه، استعاره، مجاز و ...) و مباحث نقد جدید مانند نقاب، نماد، اسطوره و ... توانسته‌اند شعر را به حد اعلای خود برسانند. یکی از این روش‌ها، تناص است که شاعر با أکثرشاعران توانسته‌اند با روش‌های گوناگونی بر غنای شعر خود بیفزایند. این ابزارها و تکنیک‌ها همچون مباحث قدیم بلاغی(تشبیه، استعاره، مجاز و ...) و مباحث نقد جدید مانند نقاب، نماد، اسطوره و ... توانسته‌اند شعر را به حد اعلای خود برسانند. یکی از این روش‌ها، تناص است که شاعر با ورود متون دیگر، به شعر خود استحکام و مقبولیت مضاعفی می‌دهد. عبدالوهاب بیاتی از جمله شاعران معاصر عراق است که تناص را یکی از کلیدی‌ترین تکنیک‌های بیان معانی در شعر خود قرار داده است که به وسیله آن توانسته است اغراض خود را به گونه‌ای زیبا بیان نماید. این تناص بیشتر از هر چیزی به نصّ قرآنی یا معانی مطرح‌شده در آن، نظر دارد. بیاتی علاوه بر قرآن، از کتب مقدس دیگری از جمله انجیل، در شعر خود استفاده نموده است. تناص دینی در شعر بیاتی کارکردهای مختلف سیاسی- اجتماعی دارد؛ گاهی ابزاری است تا از معضلات اجتماعی بگوید و گاهی آن را در راستای نکوهش سیاستمداران، به کار برده است. مقاله حاضر می کوشد تا با روش توصیفی- تحلیلی، تناص متون دینی(قرآن و انجیل) را در شعر عبدالوهاب بیاتی مورد تحلیل و بررسی قرار دهد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
23 - بینامتنیت دعای چهارم صحیفه سجادیه و قرآن
علیرضا زکی‌زاده رنانی سمیه قربانیقرآن کریم به عنوان کلام وحی و متنی جامع، از جمله متونی است که سایر متون دینی به گونه‌های مختلف با آن پیوند برقرار نموده و سرچشمه اقتباس برای متون دینی بوده است. صحیفه سجادیه که از آن تعبیر به اخت القرآن نموده‌اند، نیز از این قائده مستثنی نیست و مفاهیم و تعابیر قرآنی بسی أکثرقرآن کریم به عنوان کلام وحی و متنی جامع، از جمله متونی است که سایر متون دینی به گونه‌های مختلف با آن پیوند برقرار نموده و سرچشمه اقتباس برای متون دینی بوده است. صحیفه سجادیه که از آن تعبیر به اخت القرآن نموده‌اند، نیز از این قائده مستثنی نیست و مفاهیم و تعابیر قرآنی بسیار در آن تجلی یافته است. آیات قرآن چه به صراحت و چه به اشارت در فرازهای نورانی صحیفه نمود یافته و این موضوع، تأثیرپذیری از آیات و درک مفاهیم عمیق مفاهیم قرآنی را توسط امام سجّاد(ع) می‌رساند. پژوهش حاضر به بررسی رابطه بینامتنی قرآن و فرازهای ابتدایی دعای چهارم صحیفه سجادیه پرداخته و با روش توصیفی تطبیقی به این نتیجه دست یافت که پیوندی دوسویه و تنگاتنگ بین قرآن و کلام امام سجاد(ع) برقرار است. چنانکه صحیفه در قالب تناص اجترار و امتصاص و نیز بر اساس بینامتنی مضمونی و لفظی با قرآن رابطه‌ای استوار برقرار کرده و همچنین از تناص حوار در صحیفه پرهیز شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
24 - روابط بینامتنی اشعار ابن زیدون با قرآن کریم
معصومه نعمتی قزوینی حمیده سادات محسنیبه طور کلی هر انسانی در فرایند عقلانی، فکری و حتی عاطفی خود از افکار، ایده‌ها و مکاتب مختلف تأثیر می‌پذیرد. "بینامتنی" نظریه‌ای است که با ورودش به حوزه نقد ادبی، باعث ایجاد تحولی شگرف در این زمینه گشت. بر اساس این نظریه، هر متنی، آگاه یا ناخودآگاه، زایش و بازخوانشی از د أکثربه طور کلی هر انسانی در فرایند عقلانی، فکری و حتی عاطفی خود از افکار، ایده‌ها و مکاتب مختلف تأثیر می‌پذیرد. "بینامتنی" نظریه‌ای است که با ورودش به حوزه نقد ادبی، باعث ایجاد تحولی شگرف در این زمینه گشت. بر اساس این نظریه، هر متنی، آگاه یا ناخودآگاه، زایش و بازخوانشی از دیگر متون پیش از خود یا معاصر با خود است. بنا بر این نظریه، بسیاری از متون عربی را می‌بینیم که هر کدام در انواع و اشکال مختلف، با متون کلاسیک گران‌سنگ عربی، دارای روابط بینامتنی است که البته سهم قرآن در این میان، از دیگر متون بیشتر بوده است. ابن زیدون یکی از شاعران برجسته اندلس است که در اشعار خود از قرآن کریم اثر پذیرفته است. بر این اساس پژوهش حاضر با روش تحلیلی- توصیفی به تبیین گونه‌های مختلف بینامتنی قرآنی در اشعار این شاعر پرداخته و به این نتیجه رسیده است که ابن زیدون با سه شیوه تلمیحی، گزاره‌ای و واژگانی از قرآن کریم تأثیر پذیرفته است که البته سهم شیوه سوم بیشتر از دو شیوه دیگر است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
25 - وامگیری نهج البلاغه از عناصر تصویرساز قرآنی
ولی الله حسومی مرضیه ناروئیارتباط متن شریف نهج البلاغه با قرآن از وجوه مختلف قابل بررسی است. یکی از این ابعاد تحلیل مناسبات بینامتنی و زمینه های شکل گیری و تأثیر قرآن در شکل گیری آن است. مناسبات بینامتنی وجوه مختلفی را شامل می‌شود. نوشتار حاضر با هدف نشان‌دادن این ارتباط بین قرآن و نهج البلاغه، م أکثرارتباط متن شریف نهج البلاغه با قرآن از وجوه مختلف قابل بررسی است. یکی از این ابعاد تحلیل مناسبات بینامتنی و زمینه های شکل گیری و تأثیر قرآن در شکل گیری آن است. مناسبات بینامتنی وجوه مختلفی را شامل می‌شود. نوشتار حاضر با هدف نشان‌دادن این ارتباط بین قرآن و نهج البلاغه، مناسبات بینامتنی را در عناصر تصویرساز مورد بررسی قرار داده است. بدین منظور با روش توصیفی- تحلیلی وجوه اشتراک را شناسایی و تحلیل کرده تا پاسخ روشنی به این سؤالات ارائه کند: وجوه اشتراک نهج البلاغه با قرآن در استفاده از عناصر تصویرساز برای مفهوم سازی چیست؟ عناصر تصویرسازی که زمینه‌ساز مناسبات بینامتنی در قرآن و نهج البلاغه هستند از چه اموری انتخاب شده اند؟ مناسبات بینامتنی آنها در چه حدی قابل شناسایی است؟ فراوانی عناصر تصویرساز در آن دو چگونه است؟ تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
26 - بینامتنیت قرآنی در غزلیات حافظ شیرازی
احمدرضا یلمه‌ها مسلم رجبیدر این پژوهش برآن‌ایم تا از دیدگاه بینامتنیت قرآنی، غزلیات خواجه راز را مورد نقد و بررسی قرار دهیم. در حقیقت بینامتنیت قرآنی در سخنان این شاعر و عارف بزرگ، در اشکال مختلفی جلوه‌گر شده است. وی از واژگان و عبارات قرآنی به وفور در کلام خویش استفاده نموده است. این پژوهش با أکثردر این پژوهش برآن‌ایم تا از دیدگاه بینامتنیت قرآنی، غزلیات خواجه راز را مورد نقد و بررسی قرار دهیم. در حقیقت بینامتنیت قرآنی در سخنان این شاعر و عارف بزرگ، در اشکال مختلفی جلوه‌گر شده است. وی از واژگان و عبارات قرآنی به وفور در کلام خویش استفاده نموده است. این پژوهش با هدف نمایاندن بینامتنیت قرآنی در اشعار حافظ و با بررسی چگونگی استفاده حافظ شیرازی از آیات نورانی وحی در غزلیات پر شوراش صورت گرفته است تا در پایان بتوان با رنگ و روی قرآنی و دینی غزلیات خواجه راز بیش از پیش آشنا شد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
27 - بازآفرینی شخصیت حضرت مریم(ع) در شعر معاصر عربی
علی نجفی ایوکی نسرین جعفری مریم نیک فخرکاربست شخصیت‌های دینی و به ویژه قرآنی، یکی از شاخصه‌های بارز شعر معاصر عربی است. آن شاعران برای القای مفاهیم مورد نظر خود به شیوه غیر مستقیم از این شخصیت ها بسیار الهام می گیرند. حضرت مریم(ع) از جمله رمزهای دینی ای است که شاعران با کمک آن به شیوه ای نمادین به بیان تجربه أکثرکاربست شخصیت‌های دینی و به ویژه قرآنی، یکی از شاخصه‌های بارز شعر معاصر عربی است. آن شاعران برای القای مفاهیم مورد نظر خود به شیوه غیر مستقیم از این شخصیت ها بسیار الهام می گیرند. حضرت مریم(ع) از جمله رمزهای دینی ای است که شاعران با کمک آن به شیوه ای نمادین به بیان تجربه معاصر خویش پرداخته اند. در پرتو اهمیت مسأله، جستار حاضر می کوشد با روش توصیفی- تحلیلی چگونگی حضور این رمز دینی را در شعر پنج شاعر برجسته معاصر عربی همچون محمود درویش، بدر شاکر سیّاب، عزالدّین مناصره، عبدالوهاب البیاتی و ممدوح عدوان مورد نقد و بررسی قرار دهد. پژوهش نشان از آن دارد که این شاعران بر آیه ﴿وهزّی إلیک بجذع النخلة تساقط علیک رطباً جنیاً﴾ تمرکز ویژه ای داشتند و از خلال آن کوشیدند بر صبر و پایداری تأکید ورزند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
28 - الملامح الأدبية لنيما يوشيج في شعر منوتشهر آتشي
یوسف کرمی چمه مهدی ترکشوندالملامح الأدبية لنيما يوشيج في شعر منوتشهر آتشيالملخصفي تاريخ الشعر والأدب الفارسيين، لطالما كان هناك شعراء مبرّزون لفتوا أنظار الشعراء الذين عاصروهم أو عاشوا في العصور اللاحقة لهم. فقد ظهرت أشعار هؤلاء الناظمين بمظاهر مختلفة في أعمال الآخرين. وفي الحقيقة، فإن قارضي الش أکثرالملامح الأدبية لنيما يوشيج في شعر منوتشهر آتشيالملخصفي تاريخ الشعر والأدب الفارسيين، لطالما كان هناك شعراء مبرّزون لفتوا أنظار الشعراء الذين عاصروهم أو عاشوا في العصور اللاحقة لهم. فقد ظهرت أشعار هؤلاء الناظمين بمظاهر مختلفة في أعمال الآخرين. وفي الحقيقة، فإن قارضي الشعر اللاحقين، وباتباعهم للتقاليد الشعرية والأدبية، ومن خلال الاستفادة من أشعار الشعراء المعظّمين قبلهم، أقاموا صلة بين نصوصهم والنصوص والممتلكات الثقافية الماضية، وانبروا إلى إغناء أشعارهم. في الشعر الفارسي المعاصر، لا نجد من ينكر مكانة نيما. فإن الشعراء البارزين بعده، في معظمهم، ناظمون استأنسوا بشعره ورأيه وتأثروا بهما. ومن هؤلاء الشعراء، منوتشهر آتشي. فإنه نحى منحى نيما في الاهتمام بالقضايا الإقليمية والمحلية وبأسماء الأصوات معًا. قام آتشي بتضمين بعض ما أنشده نيما، وكذلك، استفاد من عناوين أشعاره. تناولت المقالة الماثلة الدلالات الواضحة لحضور نيما یوشیج في شعر آتشي عبر مراجعة المصادر المكتبية وبالمنهج الوصفي - التحليلي.الكلمات الدلالية: نيما يوشيج، منوتشهر آتشي، التناص، النزعة الإقليمية، التضمين. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
29 - التقنيات الأسلوبية في أشعار الشيخ البهائي العربية
سيدامير موسوي صادق ابراهیمی کاوری سهاد جادریالأسلوب هو الطريقة الخاصة التي يصوغ بها المرء أفكاره، ويبيّن بها ما يعتمل في دواخله، ويجول في خاطره من العواطف والإنفعالات. وقد تختلف الاساليب باختلاف المواقف والاغراض، بل ربما كان للغرض الواحد العديد من الاساليب المختلفة. فمن سمات الأسلوب الجيد والرصين هي: الدقّة في اخ أکثرالأسلوب هو الطريقة الخاصة التي يصوغ بها المرء أفكاره، ويبيّن بها ما يعتمل في دواخله، ويجول في خاطره من العواطف والإنفعالات. وقد تختلف الاساليب باختلاف المواقف والاغراض، بل ربما كان للغرض الواحد العديد من الاساليب المختلفة. فمن سمات الأسلوب الجيد والرصين هي: الدقّة في اختيار الألفاظ، وكذلك ان يكون اللفظ سلساً سهلاً، ولا ينبغي أن ياتي بالألفاظ الغريبة الوحشية، بل يجب أن يكون اللفظ مألوفاً مقبولاً، ذلك لأن غاية الأدب التاثير السريع في النفس. وهذا ما نجده عند شاعرنا الشيخ البهائي في أشعاره العربية وقد ماله إلى استخدام اللغة السهلة والمألوفة وذلك باستخدام بعض التقنيات والسمات الأسلوبية التي تبدو بارزة مهيمنة في شعره، وتستمد هذه التقنيات قيمتها من أنها تنطلق من وحي تجربته بدون تكلف أو اعتساف، وتسهم في تحقيق التواصل الذي طالما حرص الشاعر على تحقيقه بينه وبين مخاطبيه. وقد التزم بوحدة القصيدة وبنائها، بناءاً فنيّاً متكاملاً تتابع فيه الأحاسيس والمشاعر، فبناء شعره عنده يقوم على الوحدة الشعورية والنفسية. وقد استخدم الشيخ البهائي من خصائص الكلمة في شعره من جزالة وقوّة، ودقّة وسهولة، وجري ورنين متناسبة مع جاراتها في الجمل والتراكيب، ليستنبط منها عناصر التقنيات من خلال القيم و ثقافته الدينية الواسعة.المفردات الدليلية : الأسلوب، التقنيات، الشيخ البهائي، التناص، الإستدعاء تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
30 - تحليل العلاقات التناصية بين منازل السائرين وكتاب البیاض و السواد بناءً على نظرية جيرار جينيت
الهام قنواتی محمدقاسمی احمد خیالی خطیبی علی اصغر حلبیالتناص هو إنتاج نص من خلال التفاعل مع نصوص أسلافه أو معاصريه ، وتتم مشاركة تلك النصوص في النص المطلوب بشكل صريح ، غير صريح وضمني من نص إلى آخر. يُعد جيرار جينيه من أبرز الباحثين في مجال التناص ، حيث يركز معظم دراساته على طبيعة الخطاب السردي. تمت كتابة هذه المقالة بطريقة أکثرالتناص هو إنتاج نص من خلال التفاعل مع نصوص أسلافه أو معاصريه ، وتتم مشاركة تلك النصوص في النص المطلوب بشكل صريح ، غير صريح وضمني من نص إلى آخر. يُعد جيرار جينيه من أبرز الباحثين في مجال التناص ، حيث يركز معظم دراساته على طبيعة الخطاب السردي. تمت كتابة هذه المقالة بطريقة وصفية وتحليلية باستخدام المصادر المكتبية. و قد درس التناص في كتابي "منازل السائرين" و "البياض و السواد" ، والذَين كلاهما باللغة العربية وقد ترجما إلى اللغة الفارسية. تم تقييم منازل السائرين على أنها ما بعد النص وكتاب البياض والسواد كنص مسبق ، وتم تحديد مشاركة نص البياض والسواد في نص منازل السائرين بشكل صريح وغير صريح و ضمني بإلقاء نظرة خاصة على عقلية جيرار جينيت. تشير الأبحاث التي أجريت إلى تأثر خواجة عبد الله الأنصاري بكتاب البياض والسواد السيرجاني. لا يُرى التناص الصريح في هذا العمل ، والتناص الغيرصريح له تواتر أقل من التناص الضمني ، وبشكل عام ، تقتصر القواسم المشتركة المفاهيمية لمنازل السائرين على البياض و السواد . تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
31 - التناص القرآنی فی شعر فدوی طوقان
صادق سیاحی فرحان گل‌مغانی زادهکان للشعراء المعاصرین فی مجال التناص القرآنی الحظّ الوافر والنصیب الجزیل. ومن جملة هؤلاء الشعراء، الشاعرة الفلسطینیة فدوی طوقان. فقد استدعت هذه الشاعرة الکثیر من الألفاظ والمعانی القرآنیة ووظّفتها لبیان مشاعرها وأحاسیسها وأهدافها السیاسیة والإجتماعیة ومعاناتها وآلامها. أکثرکان للشعراء المعاصرین فی مجال التناص القرآنی الحظّ الوافر والنصیب الجزیل. ومن جملة هؤلاء الشعراء، الشاعرة الفلسطینیة فدوی طوقان. فقد استدعت هذه الشاعرة الکثیر من الألفاظ والمعانی القرآنیة ووظّفتها لبیان مشاعرها وأحاسیسها وأهدافها السیاسیة والإجتماعیة ومعاناتها وآلامها. وبما أنّ للتناص ثلاث طرق؛ الإجترار، والإمتصاص، والحوار. فلذا حاولنا فی هذا البحث أن نسلّط الأضواء علی مواطن هذه الطرق للتناص فی شعر الشاعرة فدوی طوقان متمثّلین بنماذج وشواهد لهذه الطرق الثلاث کلٌ علی حدة. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
32 - التناصّ القرآنی فی شعر مصطفی صادق الرّافعی
نصرالله شاملی ساجد زارع نجف آبادی امیر عمرانی ساردوالتناصّ القرآنی فی شعر مصطفی صادق الرّافعی الملخص یُعدّ التراث الدینی منبعا غنیّا للأدب وخاصة للشعر، وعدد الأعمال الأدبیة التی استغلّ فیها الأدباءُ تراثَ الأقدمین لیس بقلیل، بل هناک قسط وافر من هذه الآثار غذّاها الأدباء بما قد سُطِّر فی سجلّهم الثقافی والدینی. ونظرا ل أکثرالتناصّ القرآنی فی شعر مصطفی صادق الرّافعی الملخص یُعدّ التراث الدینی منبعا غنیّا للأدب وخاصة للشعر، وعدد الأعمال الأدبیة التی استغلّ فیها الأدباءُ تراثَ الأقدمین لیس بقلیل، بل هناک قسط وافر من هذه الآثار غذّاها الأدباء بما قد سُطِّر فی سجلّهم الثقافی والدینی. ونظرا لما فی الآیات القرآنیة من روعة وجمال دلالةً وبناءً، فکثیرا ما نری أن تداعی المعانی الربّانیّة التی قد استلّها الشاعر من القرآن الکریم یزوّد النصَّ بتأثیر أکثر وأعمق فی القارئ. ینقسم التناصّ القرآنی فی شعر الرافعی إلی قسمین: أولا: التناصّ مع الآیات الکریمة والتقاطع معها فی البنیة اللفظیّة والدلالیّة. وثانیا: استدعاء القصص القرآنیة والشخصیات التی ذُکِرت فی القرآن الکریم، منها: أبو البشر آدم، وخلیل الله إبراهیم، ویوسف الصدّیق، والنبی أیّوب وموسی صلوات الله علیهم أجمعین. ومن هذا المنطلق، یهدف هذا المقال إلی البحث عن النصوص المتناصّة مع القرآن الکریم فی شعر مصطفی صادق الرّافعی والبحث عن کیفیّة استضاءة الشاعر بها، لیُبیّن أنّه کیف استقی جمالیّتَه اللّغویة من ینبوع القران الکریم، معتمدا علی المنهج الوصفی _ التحلیلی. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
33 - الوسائل الإیحائیة فی شعر فاروق جویدة نموذجاً
سعید زرمحمدی آیت الله زرمحمدیتناول شاعرنا فاروق جویدة فی شعره العدید من القضایا والأحداث ولکنّ هذا لیس ما یرکّز علیه المقال، إنّما یُوجَّه إلی الترکیز علی الوسائل الإیحائیة التی ساعدته فی التعبیر عن هذه القضایا بشکل أعمق وأکثر غنی وإیحائیاً. یسعی هذا المقال مؤسّساً علی المنهج الوصفی- التحلیلی إلی ب أکثرتناول شاعرنا فاروق جویدة فی شعره العدید من القضایا والأحداث ولکنّ هذا لیس ما یرکّز علیه المقال، إنّما یُوجَّه إلی الترکیز علی الوسائل الإیحائیة التی ساعدته فی التعبیر عن هذه القضایا بشکل أعمق وأکثر غنی وإیحائیاً. یسعی هذا المقال مؤسّساً علی المنهج الوصفی- التحلیلی إلی بلورة واستعراض هذه الوسائل التی تحتوی علی الرمز، والمفارقة التصویریة، والتناصّ من خلال دراسة ثلاثیته الشعریة، فی خضم هذا وذاک نطرح سؤالین إثنین رئیسین أولاً ما الفائدة من التعبیر بالوسائل الإیحائیة وما مدی فاعلیته فی النصّ الشعری؟ ثانیاً: ما هی أسباب ومبرّرات لجوء الشاعر إلی توظیف تلک التکنیکات الفنّیة؟ ونحاول خلال هذا المقال الإجابة عن هذین السؤالین. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
34 - انعکاس القرآن الکریم والشخصیات القرآنیة فی شعر فلسطین المعاصر
آشور قلیچ پاسه مسعود باوان پوری نرگس لرستانی حدیثه متولییکون نمط وأسلوب شعر المقاومة وإطاره اعتقادیا وثقافیا ووطنیا یبعث علی أن یستفید الشاعر من الدین والقضایا المتعلقة به فی هذا الصنف من الأدب. إن الدراسات التناصیة تعد من إحدی المطالعات المتعلقة بدراسة النصوص الدینیة. مما لا شک فیه إن کل أدیب مسلم یحظی بالأبعاد والجوانب الد أکثریکون نمط وأسلوب شعر المقاومة وإطاره اعتقادیا وثقافیا ووطنیا یبعث علی أن یستفید الشاعر من الدین والقضایا المتعلقة به فی هذا الصنف من الأدب. إن الدراسات التناصیة تعد من إحدی المطالعات المتعلقة بدراسة النصوص الدینیة. مما لا شک فیه إن کل أدیب مسلم یحظی بالأبعاد والجوانب الدینیة القویة فإنه لقد تأثر من الکتب الدینیة وقد قام باستعمالها فی کتاباته. لقد تأثر الشعراء الفلسطینیون من نص القرآن الکریم عبر التعرف علیه فی أشعار مقاومتهم. وتمثلت ظاهرة التناص فی أقوال الشعراء الکبار غیر المعروفین فی صور عدیدة. یسعی هذا المقال عبراستخدام المنهج التوصیفی- التحلیلی ومع مطالعة دواوین الشعراء الفلسطینیین المعاصرین(منذ 1980م) فی أن یقوم بالتبیین والدراسة لتأثرهم من مصدر غنی کالقرآن الکریم ونوعیة الاستفادة من هذا المصدر غیر المحدود الذی لا ینضب وأیضا التمتع بالشخصیات الإسلامیة. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
35 - ظاهرة التناص فی لغة محمود درویش الشعریة
مرضیه زارع زردینیتکون آلیة التناص من أهم الأدوات التی یستخدمها أدباء العرب لإثراء نتاجاتهم الشعریة أو النثریة، حیث یسترجعون المعارف السابقة ویستثمرونها ویذیبونها فی نصوصهم الجدیدة وفق رؤیتهم. یهدف هذا المقال إلی أن یدرس مفهوم التناص فی نتاجات شاعر العرب والقضیة الفلسطینیة محمود درویش من أکثرتکون آلیة التناص من أهم الأدوات التی یستخدمها أدباء العرب لإثراء نتاجاتهم الشعریة أو النثریة، حیث یسترجعون المعارف السابقة ویستثمرونها ویذیبونها فی نصوصهم الجدیدة وفق رؤیتهم. یهدف هذا المقال إلی أن یدرس مفهوم التناص فی نتاجات شاعر العرب والقضیة الفلسطینیة محمود درویش من سنة 1964م إلی 1983م، لیکشف عن أن هذا الشاعر العظیم کیف یستدعی النصوص بأشکالها المتعددة الدینیة، والتاریخیة، والأسطوریة، والأدبیة، وکیف یجسد التفاعل الخلاق بین الماضی والحاضر. وهل یوظف التراث توظیفا حیویا أو جامدا؟ تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
36 - روابط بی نامتنی بین غزلات حافظ و سا یه (هوشنگ ابتهاج)
مژگان مهدوی فرهاد طهماسبیروابط بینامتنی از جمله‎ی مباحث نوین ادبی است که به کشف مناسبات معنایی، سبکی، جامعه‌شناسانه، و سیر زمینه‌های شناختی و تحول آنها در آثار ادبی می‌انجامد. طبق نظریه‎ی بینامتنیت هیچ متنی آزاد از متون دیگر نیست؛ متون با یکدیگر مناسباتی دارند و هر متنی با متن قبل و بع أکثرروابط بینامتنی از جمله‎ی مباحث نوین ادبی است که به کشف مناسبات معنایی، سبکی، جامعه‌شناسانه، و سیر زمینه‌های شناختی و تحول آنها در آثار ادبی می‌انجامد. طبق نظریه‎ی بینامتنیت هیچ متنی آزاد از متون دیگر نیست؛ متون با یکدیگر مناسباتی دارند و هر متنی با متن قبل و بعد از خود مرتبط است. موضوع مقاله‎ی پیش رو، بررسی روابط بینامتنی غزل‌های حافظ و هوشنگ ابتهاج (سایه) است. از میان شاعران غزل‌سرای معاصر هوشنگ ابتهاج از معدود شاعرانی است که غزل‌هایی شیوا ونزدیک به سبک شاعران کلاسیک، به خصوص حافظ، دارد. پرسش بنیادین در این مقاله آن است که میان غزل‌های ابتهاج (زبرمتن)با غزل‌های حافظ (زیرمتن) چه نوع رابطه‎ی بینامتنی‌ای بسامد بیشتر دارد؟ تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
37 - تحلیل نظریه بینامتنیت در داستان مار و مرد سیمین دانشور
فاطمه بیداخویدی فاطمه حیدریادبیات موجودیتی زنده و پویا دارد و در مسیر پویش خود ناگزیر از اقتباس، ترکیب، تأثیر، تأثر و بازآفرینی است. بنابراین آثار ادبی با هم تعامل دارند و ناگزیر آفرینش هر متنی با تکیه بر میراث ادبی و متون قبل از آن، صورت می‌گیرد. کمتر اثری را می‌توان یافت که با متون دیگر ارتباط أکثرادبیات موجودیتی زنده و پویا دارد و در مسیر پویش خود ناگزیر از اقتباس، ترکیب، تأثیر، تأثر و بازآفرینی است. بنابراین آثار ادبی با هم تعامل دارند و ناگزیر آفرینش هر متنی با تکیه بر میراث ادبی و متون قبل از آن، صورت می‌گیرد. کمتر اثری را می‌توان یافت که با متون دیگر ارتباط و یا حداقل نظری به آنها نداشته باشد. شعرا و نویسندگان، خود به این نکته اذعان داشته‌اند که مضامین و موضوعات گفتنی، قبل از ایشان گفته و یا نوشته شده است و از این نظر کار، بر آنان مشکل شده است. ژولیا کریستوا نظریه‌ی بینامتنیت را برای هر نوع ارتباط میان متنهای گوناگون مطرح کرد و پس از آن ژرارژنت با بررسی مطالعات او این نظریه را گسترش داد. موضوع این مقاله بررسی مصادیق بینامتنیت در داستان زیبای مار و مرد اثر سیمین دانشور بر پایه‌ی نظریه‌ی بینامتنیت، است.بنابراین کوشیده‌ایم رابطه‌ی میان متن این داستان با متنهای پیش از آن را بیابیم و تحلیل کنیم. بنابراین ابتدا نگاهی گذرا به نظریه‌ی بینامتنیت و تاریخچه‌ی آن در متون افکنده‌ایم و سپس خلاصه‌ی داستان را آورده و سرانجام متن این داستان را با تکیه بر نظریه‌ی ژرارژنت، تحلیل کرده‌ایم. هدف از این تحلیل نشان دادن میزان و چه گونگی تعامل داستان مار و مرد با آثار و آگاهی‌های بیش از آن است. روش نقد و بررسی نیز طبق نظریه‌ی بینامتنیت ژنت خواهد بود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
38 - نقد بینامتنی دو اثر ادبی بوستان و قابوس نامه
فاطمه امامیبراساس رویکرد بینامتنیت در حوزه ادبیات هیچ متنی زاده نشده است؛ بلکه، بینامتنی از متون قبل از خود محسوب می شود. نظریۀ بینامتنیت از ارتباط بین متون سخن می گوید؛ ارتباطی که مکرر در آثار ادبی تکرار می شود. نظریه پردازان این حوزه چون بارت و کریستوا معتقدند که هیچ متن ناب و أکثربراساس رویکرد بینامتنیت در حوزه ادبیات هیچ متنی زاده نشده است؛ بلکه، بینامتنی از متون قبل از خود محسوب می شود. نظریۀ بینامتنیت از ارتباط بین متون سخن می گوید؛ ارتباطی که مکرر در آثار ادبی تکرار می شود. نظریه پردازان این حوزه چون بارت و کریستوا معتقدند که هیچ متن ناب و خالصی وجود ندارد و همۀ متون قبلاً متولد شده اند، و فقط شخص روایت کنندۀ آن فرق می کند. نگارندۀ مقاله بر آن است تا با روش تحلیلی-تطبیقی پس از تشریح نظریه بینامتنیت بر اساس این رویکرد به بررسی و تحلیل قابوس نامه عنصرالمعالی و بوستان سعدی بپردازد تا ضمن بیان وجوه اشتراک و عناصر تکرار شوندۀ این دو اثر مهم ادبی بر این نکته تأکید کند که طبق نظریه بینامتنیت هیچ متنی اصیل نیست. بوستان سعدی نیز از لحاظ محتوا واگویه ای از متون پیش از خود است. از جمله قابوس نامه عنصرالمعالی که هدف از این جستار بررسی آن است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
39 - روابط ترامتنی آفرین نامۀ ابوشکور بلخی و بوستان و گلستان سعدی
جواد رحیمی آتانی فاطمه حیدریبر اساس نظریۀ بینامتنی، هیچ متنی در انزوا شکل نمی گیرد و هر متنی به شکل صریح یا غیر صریح از کتب پیش از خود تاثیر می پذیرد. ژرار ژنت با مطالعه روابط متون به موضوع ترامتنیت دست یافت و آن را به پنج مقوله: بینامتنیت، زبرمتنیت(بیش متنیت)، فرامتنیت، پیرامتنیت و سرمتنیت طبقه أکثربر اساس نظریۀ بینامتنی، هیچ متنی در انزوا شکل نمی گیرد و هر متنی به شکل صریح یا غیر صریح از کتب پیش از خود تاثیر می پذیرد. ژرار ژنت با مطالعه روابط متون به موضوع ترامتنیت دست یافت و آن را به پنج مقوله: بینامتنیت، زبرمتنیت(بیش متنیت)، فرامتنیت، پیرامتنیت و سرمتنیت طبقه بندی کرد. بر این اساس، هدف این مقاله بررسی این پنج مقوله میان آفرین نامۀ ابوشکور بلخی و بوستان و گلستان سعدی است که به شیوۀ کتابخانه ای و توصیفی-تحلیلی انجام شده است. هر دو شاعر در زمینه های: علم و خرد، سخن، بخت و اقبال، نکوهش طمع ورزی و ارزش قناعت، بهره بردن از زندگی و در سر متن ادبیات تعلیمی دارای مشترکاتی هستند. آثار سعدی به عنوان زیر متن (متن دوم) از آفرین نامه به عنوان زِبَرمتن (متن اول) به شدّت متأثر بوده است و می توان گفت که آثار سعدی نمونۀ کاملی از مبحث ترامتنیت است که مقوله بینامتنیت و ترامتنیت بیشتری با زبر متن خود دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
40 - التجلیات البنیویة لروایة "التاریخ السری للأبطال الفرس القدامى" لسیروس شمیسا، دراسة فی التعالی النصی بناءً على نظریة جیرار جینیت
فرشته ناصریمن خلال دراسة النصوص المختلفة والتمعّن فیها، نکشف وجوهاً وموضوعات مماثلة تؤدی إلى معرفة العلاقات البنیویة وعلاقة حضور مشترک بین نصین أو عدّة نصوص. فی غضون ذلک، فإن استخدام علاقات النصیة المتعالیة القانونیة لجیرار جینیت، من خلال إنشاء علاقات مختلفة بین النصوص المختلفة وإ أکثرمن خلال دراسة النصوص المختلفة والتمعّن فیها، نکشف وجوهاً وموضوعات مماثلة تؤدی إلى معرفة العلاقات البنیویة وعلاقة حضور مشترک بین نصین أو عدّة نصوص. فی غضون ذلک، فإن استخدام علاقات النصیة المتعالیة القانونیة لجیرار جینیت، من خلال إنشاء علاقات مختلفة بین النصوص المختلفة وإنشاء أنظمة، ومشفّرات، وأسالیب ثقافیة وقواعد وصفیة، وکذلک اکتشاف العلاقات بین النصوص المختلفة، یؤدی بدوره إلى کشف الدلالات المشترکة وأوجه التشابه فیما بینها. من هنا، توفّر "روایة التاریخ السری للأبطال الفرس القدامى"، ذات العلاقات التاریخیة والعلمیة والعقائدیة والاجتماعیة والثقافیة (مع نصوص أخرى)، أرضیةً مناسبة لدراسة أسس "النصیة المتعالیة"، بما فی ذلک الأسالیب الوصفیة التحلیلیة وکذلک خصائصها المتنوعة وهی؛ التناص (نصی بینی)، النصیة المتفرعة، النصیة الجامعة، النص الموازی والماوراء نصیة (التعالی النصی للنص). لذلک، قام هذا البحث بدراسة وشرح جمیع الأحداث والتلمیحات الحقیقیة لهذا العمل وتطابقها مع النصوص السابقة، لمعرفة کیف أن الدکتور شمیسا، استطاع من خلال توفیر مساحة بنیویة مناسبة، أن یجعل القارئ یتّجه نحو معرفة أسس علم الاجتماع بشکل واسع. وإلى أی مدى حقّق نجاحاً فی إنشاء شبکة معقدة للنصیة المتعالیة من خلال خلق مساحة شکلیة ومضمونیة مماثلة فی ظل تغییر حجم ومحتوى النصوص السابقة وتخفیض وإطالة فترتها الزمنیة (النصیة المتفرعة) فضلاً عن التداخل الواعی للأنواع الأدبیة المختلفة للنصوص (النصیة الجامعة). تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
41 - التناص في رواية حرب الكلب الثانية لإبراهيم نصر الله دراسة سيميائية وفق منهج غريماس
علاء حموزی رضا ناظمیانإن المنهج السيميائي العاملي لغريماس يركز على العلاقات بين العوامل في النص لتحديد أطراف الصراع وما يساعدها وما يعارضها والدوافع المحفزة لنشوء الصراع والتنقيب عن دلالاته في البنى العميقة للنص. لقد استشرف الروائي إبراهيم نصرالله الخطر المستقبلي على مصير الإنسان في صراعه مع أکثرإن المنهج السيميائي العاملي لغريماس يركز على العلاقات بين العوامل في النص لتحديد أطراف الصراع وما يساعدها وما يعارضها والدوافع المحفزة لنشوء الصراع والتنقيب عن دلالاته في البنى العميقة للنص. لقد استشرف الروائي إبراهيم نصرالله الخطر المستقبلي على مصير الإنسان في صراعه مع من يشابهه فضلا عمن يخالفه في روايته "حرب الكلب الثانية" واستخدم الكثير من الأساليب التجريبية وتقنياتها لتصوير الحروب المختلفة في الرواية والتناص إحدى التقنيات التي وظفها الكاتب مواكبا الصراع البشري المستمر على مر التاريخ. فجاءت هذه الدراسة بمنهج وصفي تحليلي معتمدة المنهج السيميائي وفق نظرية العوامل لغريماس للكشف عن أشكال التناص الديني والأدبي في الرواية وكيفية توظيف الكاتب لهما وإنتاج الدلالة السيميائية وبيان مواطن الابتكار في المعالجة وتطبيق آليات اشتغال النموذج العاملي والمربع السيميائي في تحليل التعالق السيميائي. ومن نتائج الدراسة أن التناص كان مضمونيا حواريا خارجيا وداخليا معلنا ومخفيا بأسلوب وتقنية ومعالجة جديدة مبالغة في العنف والتوحش. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
42 - حکایة "الحمال مع البنات" فی نسخة ألف لیلة ولیلة الخطیة القاجاریة فی ظل التحلیل التناصّی علی أساس النقد الجغرافی لبرتراند ویستفال
محمدپارسانسب پارسانسب محمدعلی رجبی بهادر باقری نفیسه السادات عبدالبقاییتعتبر نظریة التناص من الاکتشافات المهمة للقرن العشرین والتی تقوم بتحلیل العلاقات المتشابکة بین النصوص حیث توصلت حتی الآونة الأخیرة وبعد اعتماد العدید من الباحثین علی فروعها المتنوعة إلی وجهات نظر حدیثة فی العلوم الإنسانیة بمختلف حقولها وخاصة الفنون والآداب. یتم ترکیز ال أکثرتعتبر نظریة التناص من الاکتشافات المهمة للقرن العشرین والتی تقوم بتحلیل العلاقات المتشابکة بین النصوص حیث توصلت حتی الآونة الأخیرة وبعد اعتماد العدید من الباحثین علی فروعها المتنوعة إلی وجهات نظر حدیثة فی العلوم الإنسانیة بمختلف حقولها وخاصة الفنون والآداب. یتم ترکیز التناص فی النقد الجغرافی لبرتراند ویستفال بوصفه أحد أبرز فروع نظریة التناص علی أهمیة دور الفضاء والمکان والجغرافیا فی النتاجات الفنیة والأدبیة وذلک فی الفترة ما بعد البنیویة. وقبل هذه الفترة لم یتوسع دور الجغرافیا فی خلق المعرفة إلی هذه الدرجة. إن نسخة ألف لیلة ولیلة الخطیة القاجاریة لصنیع الملک فی قصر کلستان إحدی أکثر النسخ الخطیة ذات الرسوم واللوحات الفنیة تمیّزا فی العالم إذ تحظی بمکانة تناصیة ممتازة من حیث حوارات النصوص الرئیسة والرسوم. هذا وإن النسخة المذکورة تتواءم والمبادئ النظریة والمنهجیة لبرتراند ویستفال حیث تتجلی فیها السیمیائیات والثقافات البینیة فی النقد الجغرافی بوضوح. فعلی أساس هذا المنهج وبعد اختیار سبع حکایات متداخلة من مجموعة "الحمّال مع البنات" والتی تم رسمها الفنی بخمس عشرة لوحة من روایات صنیع الملک ذات الرسوم الفنیة فی النسخة المذکورة یقوم البحث بتحلیل هذا النتاج الأدبی والفنی ضمن حقل النقد الجغرافی لویستفال بالإضافة إلی دراسة المکانة التناصیة فی فترات تکوینها المختلفة. اعتمد الباحثون الأسلوب التحلیلی والتوصیفی إذ تم تطبیق هذا النهج فی استقصاء کلّ من النصوص والرسوم الفنیة. توصلت الدراسة إلی أن نسخة ألف لیلة ولیلة الخطیة القاجاریة لصنیع الملک نتاج متعدد الأصوات یخاطب جغرافیا إنسانیة ثقافیة لا حدود لها علی المستویین النصی والفنی. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
43 - المحاکاة الساخرة "النقیضة" فی الروایات الفارسیة المعاصرة؛ "ألف لیلة ولیلة الجدیدة" لمحمد علی علومی أنموذجا
آذر دانشگرتعتبر المحاکاة الساخرة إحدی أنواع الأدب الساخر، وهی تتعامل مع إعادة تعریف الکلمات والأنماط والمواضیع الخاصة بأعمال أدبیة أخرى. تحاول المؤلفة فی هذه العجالة، دراسة مظاهر هذا النمط الأدبی فی روایة ألف لیلة ولیلة الجدیدة لمؤلفها محمد علی علومی. ولهذا الغرض، تطرقت الدراسة ب أکثرتعتبر المحاکاة الساخرة إحدی أنواع الأدب الساخر، وهی تتعامل مع إعادة تعریف الکلمات والأنماط والمواضیع الخاصة بأعمال أدبیة أخرى. تحاول المؤلفة فی هذه العجالة، دراسة مظاهر هذا النمط الأدبی فی روایة ألف لیلة ولیلة الجدیدة لمؤلفها محمد علی علومی. ولهذا الغرض، تطرقت الدراسة بعد تعریف المحاکاة الساخرة واستعراض جوانبها، إلی علاقتها بأفکار میخائیل باختین، بما فی ذلک التناص والحوار بین النصوص. کما درست بعد ذلک عبر الاستعانة بالمنهج التحلیلی المقارن تجلی المحاکاة الساخرة فی روایة ألف لیلة ولیلة الجدیدة. وتبین نتائج البحث أن روایة ألف لیلة ولیلة الجدیدة تتضمن نصوصاً ثانویة ضمنیة وفقا لنظریة التناص، حیث تقوم بإعادة بناء الشخصیة والموضوع واللغة، لتنشئ علاقة ساخرة وهادفة مع النص الأصلی، وهو روایة ألف لیلة ولیلة القدیمة. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
44 - التناص القرآنی فی الشعر العراقی المعاصر؛ دراسة ونقد
علی سلیمی عبدالصاحب طهماسبیلقد تطور الشعر العربی الحدیث وتزین بأنواع التّناصّ، منها الأسطوری والتاریخی والدّینیّ. إنّ کثرة استخدام هذه الظاهرة، وخاصّة ما یسمّی منه بالتناص القرآنی تقتضی دراسته دراسة نقدیة لإیضاح مواطن الجمال والقبح فیها ولتحدید إطار لها. للتناص القرآنی، نظراً لتعامل الشاعر مع الق أکثرلقد تطور الشعر العربی الحدیث وتزین بأنواع التّناصّ، منها الأسطوری والتاریخی والدّینیّ. إنّ کثرة استخدام هذه الظاهرة، وخاصّة ما یسمّی منه بالتناص القرآنی تقتضی دراسته دراسة نقدیة لإیضاح مواطن الجمال والقبح فیها ولتحدید إطار لها. للتناص القرآنی، نظراً لتعامل الشاعر مع القرآن والأخذ منه، أشکال مختلفة، منها: التناص الشکلی (الکامل، أوالجزئی)، الإشاری والامتصاصی، ولکل منها جوانب سلبیة وإیجابیة، فبعضه رائع وجمیل، لأنّه یزداد الشعر به روعة ورونقاً؛ وقسم منه ضعیف ورکیک، لأنّه لایتناسب وشأن القرآن السامی. والملاحظ أنّ التناص الشّکلیّ بنوعیه الکلی والجزئی أکثر تعریضا للنص القرآنی للتحریف والزلل وهو أشد حاجة إلی النّقاش والبحث، بینما أنّ الامتصاصیّ والإشاریّ منه أقل تعرضا للمزالق والأخطاء، وهو الذی یمنح الشعر فنیة وجمالا.هذه الدراسة تتناول نماذج من التناص القرآنی فی الشعر العراقی المعاصر برؤیة نقدیة. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
45 - التناص فی قصیدة "قل للدّیار" لجریر مع قصیدة "خفّ القطین" للأخطل
علی نظری یونس ولیئیتعدّدت الدراسات النقدیة فی الأدب المعاصر ونظریة التناص من أبرزها. وهو مصطلح نقدی حدیث وافد من الغرب إلی العالم العربی، وله أنواع متعدّدة ومنها: التناص الأدبی وهو تداخل نصوص أدبیة سابقة مع النص الأدبی اللاحق. وهذا النوع من التناص یبرز بروزاً واضحاً جلیاً فی النقائض. وهذا أکثرتعدّدت الدراسات النقدیة فی الأدب المعاصر ونظریة التناص من أبرزها. وهو مصطلح نقدی حدیث وافد من الغرب إلی العالم العربی، وله أنواع متعدّدة ومنها: التناص الأدبی وهو تداخل نصوص أدبیة سابقة مع النص الأدبی اللاحق. وهذا النوع من التناص یبرز بروزاً واضحاً جلیاً فی النقائض. وهذا البحث یحاول أن یعالج التناص الأدبی فی قصیدة "قل للدّیار" لجریر – وهی من النقائض – مع قصیدة "خفّ القطین" للأخطل. ویهدف إلی إظهار حوار القصیدتین وتعالقهما وتداخلهما عبر التناص المضمونی والشکلی. ونری من خلال دراستنا أن التناص قد برز فی قصیدة جریر فی نوعیه الشکلی والمضمونی بروزاً واضحاً. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
46 - بررسی تمثیلی عناصر و داستان‌ها در شعر امام خمینی(ره) با تکیه بر بینامتنیت قرآنی
سیدحسین موسوی شمس الحاجیه اردلانی سید جعفر حمیدیتمثیل حکایت یا داستانی است که در برگیرنده مفاهیم اخلاقی، دینی، تعلیمی، اجتماعی، عرفانی، فلسفی و حتی روانشناسانه است. سویی دیگر بینامتنیت قرار دارد که روش همگرایی متون با توجه به تأثیرپذیری از متون قبل و تأثیرگذاری بر متون بعد می باشد. پژوهش حاضر، پژوهشی کیفی با روش تو أکثرتمثیل حکایت یا داستانی است که در برگیرنده مفاهیم اخلاقی، دینی، تعلیمی، اجتماعی، عرفانی، فلسفی و حتی روانشناسانه است. سویی دیگر بینامتنیت قرار دارد که روش همگرایی متون با توجه به تأثیرپذیری از متون قبل و تأثیرگذاری بر متون بعد می باشد. پژوهش حاضر، پژوهشی کیفی با روش توصیفی- تحلیلی بر اساس منابع کتابخانه ای و با هدف بررسی تمثیلی عناصر و داستان ها در شعر امام خمینی(ره) با تکیه بر بینامتنیت قرآنی تدوین گردیده است. امام خمینی دارای شخصیتی عرفانی- الاهی بوده و با عنایت به اینکه وی آشنایی کامل به کلام حق داشته، بنابراین هسته و چارچوب اصلی بیشتر اشعار خود را بر این مبنا بنیان نهاده است. بر این اساس شعر او در بردارنده نکته های اخلاقی و تأملی است که این امر موجب صلابت و استواری وجه شعری وی گردیده است. در این پژوهش بنا به ضرورت تحقیق سعی شده است تا به عناصر و داستان های قرآنی که دستمایه تمثیلی در شعر امام خمینی گردیده اند پرداخته شود. این عناصر و داستان ها هر چند در اصل ماهیت واقعی دارند لیکن در قالب تمثیل که قرار می گیرند حامل یک معنی ثانوی می شوند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
47 - خوانش بینامتنی فرم و رنگ در آثار مسعود عربشاهی بر اساس آراء ژرار ژنت
فرزانه واحد دهکردی اصغر جوانی جونینظریهپردازان بینامتنیت بر این عقیده‌اند که هیچ متنی را نمی‌توان اصیل دانست؛ بنابراین آثار مسعود عربشاهی نیز مانند دیگر آثار واگویه‌ای از متنهای پیشین است. مسعود عربشاهی از جمله هنرمندان معاصری است که در فرم و رنگ آثار خویش از پیش‌متن‌های گوناگونی بهره جسته‌است. استفا أکثرنظریهپردازان بینامتنیت بر این عقیده‌اند که هیچ متنی را نمی‌توان اصیل دانست؛ بنابراین آثار مسعود عربشاهی نیز مانند دیگر آثار واگویه‌ای از متنهای پیشین است. مسعود عربشاهی از جمله هنرمندان معاصری است که در فرم و رنگ آثار خویش از پیش‌متن‌های گوناگونی بهره جسته‌است. استفاده از این پیش متن‌ها به‌واسطه روابط بینامتنی قابل تشخیص است. در پژوهش حاضر که نگاهی دارد به" خوانش بینامتنی فرم و رنگ در آثار مسعود عربشاهی بر اساس آراء ژرار ژنت" ابتدا وجه‌های مختلف متن و بینامتنیت و همچنین نظریه‌پردازان این رویکرد به‌ویژه ژرار ژنت تشریح و سپس بر این اساس آثار مسعود عربشاهی (12 نمونه) که به‌صورت طبقه‌بندی شده و هدفمند انتخاب شده‌اند، بررسی و تحلیل شده و انواع بینامتنیت ژنتی (تعمدی-آشکار، تعمدی- پنهان و تلویحی-ضمنی) در فرم و رنگ این آثار مشخص شده‌است. این پژوهش از نوع کیفی و به‌شیوه توصیفی- تحلیلی است و به‌صورت متن‌خوانی، اسنادی انجام شده‌است. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که آثار عربشاهی در فرم و رنگ از کدام پیش‌متن‌ها وام گرفته‌است و روابط بینامتنی بر اساس نظریه ژنت در به‌کارگیری پیش متن‌ها در آثار او چگونه‌است؟ یافته‌ها نشان می‌دهد مسعود عربشاهی در آثار خویش از پیش متنهای هنرهای باستانی ایران و بین‌النهرین بیش از سایر پیش متن‌ها استفاده نموده‌است؛ همچنین استفاده از متون پیشین به‌تدریج در فرم آثار عربشاهی از بینامتنیت آشکار تا پنهان و سپس ضمنی تغییر و تکامل داشته‌است. آثار او در رنگ نیز از پیش متنهای هنرهای باستانی ایران و بین‌النهرین به‌صورت بینامتنیت ضمنی- تلویحی بهره برده‌است تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
48 - نیم‌نگاهی به مناسبات بینامتنی شعر قدمعلی سرامی با حوزه معرفتی عرفان
مهری تلخابیهدف مقالة حاضر آن است که با تأمل بر نظریة بینامتنیت، نشان دهد که یک اثر خودبسنده و به تنهایی، حاکم بر کل خویش نبوده بلکه حاصل جذب و دگرگونی دیگر متن‌هاست. این مقاله با تأمل بر اشعار دکتر قدمعلی سرامی نشان می‌دهد که سرامی شاعری است که نه تنها منش بینامتنی آثار خود را پنه أکثرهدف مقالة حاضر آن است که با تأمل بر نظریة بینامتنیت، نشان دهد که یک اثر خودبسنده و به تنهایی، حاکم بر کل خویش نبوده بلکه حاصل جذب و دگرگونی دیگر متن‌هاست. این مقاله با تأمل بر اشعار دکتر قدمعلی سرامی نشان می‌دهد که سرامی شاعری است که نه تنها منش بینامتنی آثار خود را پنهان نمی‌کند بلکه آن را، آشکارا به نمایش می‌گذارد. در این مقاله، نشان می‌دهیم که چگونه شعر سرامی مناسبات بینامتنی مستحکمی با قلمرو عرفان دارد و از این منظر اشعار این شاعر می‌تواند به عنوان بافته‌ای از آواها مورد بررسی قرار گیرد که در آن مقولاتی از جنس عرفان به تصویر کشیده شده است. در پایان به این نتیجه می‌رسد که با شناخت چهارچوب ارجاع شعر عرفانی سرامی می‌توان شعرهای عرفانی او را راحت‌تر گشود و افق معنایی آنها را به درستی ترسیم کرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
49 - بینامتنیت قرآنی در مصنّفات باباافضل کاشانی(بر اساس نظریۀ ژرار ژنت)
مسروره مختاری مهسا کاظمپوربینامتنیّت یکی از نظریه های مهم ساختارگرایان است که بر اساس آن هیچ متنی بدون پیش متن نیست، یا تداوم است و تکرار، یا تقلید است و دگرگونی. بر این اساس در متون ادبی، هیچ نقطه آغازی وجود ندارد و نویسندگان به صورت اصیل اثر را خلق نمی کنند؛ بلکه بن مایه های آن را از متون قبل أکثربینامتنیّت یکی از نظریه های مهم ساختارگرایان است که بر اساس آن هیچ متنی بدون پیش متن نیست، یا تداوم است و تکرار، یا تقلید است و دگرگونی. بر این اساس در متون ادبی، هیچ نقطه آغازی وجود ندارد و نویسندگان به صورت اصیل اثر را خلق نمی کنند؛ بلکه بن مایه های آن را از متون قبل از خود می گیرند. عرفا و فلاسفة اسلامی بسیاری از بن مایه های فکری خود را از قرآن، سنّت و نهج البلاغه وام گرفته اند. در مصنّفات بابا افضل کاشانی، بینامتنیّت قرآنی مشهود است. جستار حاضر، به روش توصیفی – تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه ای بینامتنیّت قرآنی را در مدارج الکمال و جاودان نامه بابا افضل مطالعه کرده است. حاصل پژوهش نشان می دهد که قرآن کریم در کلام این حکیم بزرگ، تأثیرات معنوی و لفظی بسیاری برجای نهاده و پیوند عمیقی بین اندیشه های قرآنی و اندیشه های ادبی، عرفانی و فلسفی وی به وجود آورده است. یکی از بارزترین وجوه اندیشه های وی، تفکر دربارة انسان و هستی شناسی است. با توجّه به تقسیم بندی ژرار ژنتُ بینامتنیّت قرآنی در دو رسالة مورد مطالعه، به صورت های صریح(آشکار)، غیرصریح(پنهانی و تعمدی) و ضمنی، وجود دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
50 - بررسی تطبیقی انواع بینامتنیت ژنت با نظریه بلاغت اسلامی در نفثه‌المصدور زیدری نسوی
مرجان کامیاب سمیه محمدیپژوهش حاضر به بررسی تطبیقی وجوه بینامتنی ژرار ژنت با نظریه بلاغت اسلامی در نفثه‌المصدور می‌پردازد. بر این اساس انواع بینامتنی آشکار ـ تعمدی، پنهان ـ تعمدی و ضمنی و وجوه تطبیقی آنها در بلاغت اسلامی از جمله تضمین، نقل قول، ارسال‌المثل، وامگیری، الهام و بازآفرینی، اقتباس أکثرپژوهش حاضر به بررسی تطبیقی وجوه بینامتنی ژرار ژنت با نظریه بلاغت اسلامی در نفثه‌المصدور می‌پردازد. بر این اساس انواع بینامتنی آشکار ـ تعمدی، پنهان ـ تعمدی و ضمنی و وجوه تطبیقی آنها در بلاغت اسلامی از جمله تضمین، نقل قول، ارسال‌المثل، وامگیری، الهام و بازآفرینی، اقتباس، تلمیح، ترجمه، نقل، تشابه، نسخ و انتحال و قلب در این اثر بررسی می‌شود. بررسی میزان استفاده از متون پیشین بر اساس نظریه ژنت و تطبیق آنها با نظریه بلاغت اسلامی از اهداف این پژوهش به شمار می‌رود. بر اساس پژوهش حاضر بیشترین گونه بینامتنی، آشکار ـ تعمدی و در تطبیق با بلاغت اسلامی از گونه تضمین است. پس از آن به ترتیب بینامتنیت ضمنی و پنهان ـ تعمدی بیشترین فراوانی را دارند. خلاقیت نویسنده در چگونی به کار بردن متون پیشین و استفاده از عنصر بینامتنی و ایجاد پیوند بدیع و مبتکرانه بین متون پیشین و متن حاضر به گونه هنرمندانه باعث جذب و اقناع مخاطب می‌شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
51 - تبیین جایگاه زن در روایتهای ازدواج شاهنامه تهماسبی با تکیه بر تحلیل بینامتنیت متن و نگاره
شهره دوستی فرزانه فرخ فر آرمان یعقوب پورهدف پژوهش حاضر تبیین جایگاه زن در روایتهای ازدواج شاهنامه تهماسبی با تکیه بر تحلیل بینامتنیت متن و نگاره در ایران‌زمین بود. جامعه پژوهش حاضر شامل تمام نگاره‌های شاهنامۀ تهماسبی می باشند. نمونه پژوهش را 29 نگاره تشکیل می‌دهند که در تمام آنها زنان نقش مهم و کلیدی بر عهد أکثرهدف پژوهش حاضر تبیین جایگاه زن در روایتهای ازدواج شاهنامه تهماسبی با تکیه بر تحلیل بینامتنیت متن و نگاره در ایران‌زمین بود. جامعه پژوهش حاضر شامل تمام نگاره‌های شاهنامۀ تهماسبی می باشند. نمونه پژوهش را 29 نگاره تشکیل می‌دهند که در تمام آنها زنان نقش مهم و کلیدی بر عهده دارند. طرح پژوهش توصیفی-تحلیلی است. شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانهای ـ اسنادی، مشاهده و خوانش بینامتنیت نگاره‌ها و تحلیل عناصر بصری موجود در آثار منتخب بود. دادهها با استفاده از مطالعات بینارشته‌ای و روش تحلیل محتوا ارزیابی شدند. نتایج یافته‌ها نشانگر این است که جایگاه زن در روایتهای ازدواج شاهنامه، ریشه در باورهای اسطوره‌ای ایرانیان دارد و از این حیث، دارای اعتبار ویژه‌ای است؛ چرا که در ساختار اسطوره‌ای شاهنامة فردوسی امانت داری و پای بندی به اصول متون اولیه کاملا واضح و هویداست؛ لیکن در تصویرسازی نگاره‌های شاهنامة تهماسبی به طور آشکار، اختلافاتی با متن دیده می‌شود که منشا این اختلافات، فرهنگ حاکم بر جامعة صفوی و اعتقادات جامعة مردسالار آن دوره است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
52 - کاربرد عشق در قرآن و اندیشه‌های مولانا و هگل بر اساس رویکرد بینامتنیت
حلیمه دیلمی نژاد شمس الحاجیه اردلانی(نویسنده مسوول) سیداحمد حسینی کازرونیتحلیل با رویکرد بینامتنیت ارتباط یک متن با سایر متون را بررسی می‌کند. هدف اصلی این پژوهش، مقایسة کاربرد عشق از منظر مولانا و هگل با تکیه بر قران است. عشق موضوعی است که از دیرباز فلاسفه، عارفان و اندیشمندان در شناخت و درک ماهیت آن کوشیده‌اند و یکی از مهمترین موضوعاتی اس أکثرتحلیل با رویکرد بینامتنیت ارتباط یک متن با سایر متون را بررسی می‌کند. هدف اصلی این پژوهش، مقایسة کاربرد عشق از منظر مولانا و هگل با تکیه بر قران است. عشق موضوعی است که از دیرباز فلاسفه، عارفان و اندیشمندان در شناخت و درک ماهیت آن کوشیده‌اند و یکی از مهمترین موضوعاتی است که همة عرفا و فلاسفه بدان نظر داشته و درباره‌اش سخن گفته‌اند. آنان عشق را جان و اساس عالم می‌دانند که به واسطة آن همة موجودات از ادنی تا اعلی در جنبش و به‌سوی سرمنشأ عشق، یعنی ذات حق‌تعالی درحرکت‌اند. مولانا و هگل دو متفکّر برجسته از دو برهة زمانی بسیار دور از هم هستند که به بیان جنبه‌های مختلف عشق پرداخته‌اند و در آثار و نوشته‌هایشان عشق، نقشی محوری دارد. پرسش اصلی این جستار این است که بارزترین وجوه مشترک میان عشق درسروده‌های مولانا و آثار هگل کدام است؟ در این پژوهش با رهیافتی توصیفی – تحلیلی ابتدا به توضیح و تبیین عشق و سپس به شرح مصادیق بارز آن با استناد به آیات قران، از مثنوی و آثار هگل می‌پردازد. در نهایت این نتیجه حاصل شد که آنچه در مسیر دانندگی و تکامل روح انسانی با تکیه بر عشق خالصانه صورت می‌گیرد، مهمترین نکته در اشتراک نظر این دو اندیشمند است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
53 - مناسبات بینامتنی میان حکایات مثنوی مولوی در دفتر اول با متون نظم و نثر فارسی (بر اساس نظریۀ ژارژ ژنت)
سیامک سعادتیبینامتنیت به بررسی روابط موجود در بین متون می‌پردازد. چراکه در هر متنی اشاراتی به آثار پیش از آن وجود دارد؛ به‌بیان‌دیگر، متون جدید زاییدة متنهای پیش از خود هستند. ازاین‌رو، می‌توان گفت که هیچ متن جدید و بکری وجود ندارد و هر نویسنده‌ای برای خلق اثر خود از آثار پیشینیان أکثربینامتنیت به بررسی روابط موجود در بین متون می‌پردازد. چراکه در هر متنی اشاراتی به آثار پیش از آن وجود دارد؛ به‌بیان‌دیگر، متون جدید زاییدة متنهای پیش از خود هستند. ازاین‌رو، می‌توان گفت که هیچ متن جدید و بکری وجود ندارد و هر نویسنده‌ای برای خلق اثر خود از آثار پیشینیان الهام می‌گیرد. در بینامتنیت دو متن باهم مقایسه میشوند: یک متن زیر و یک متن زبر. ژارژ ژنت نظریۀ بینامتنیت را به کمال خود رسانده است. ژنت، بینامتنیت را به سه دسته تقسیم می‌کند که در قالب: حضور صریح و اعلام‌شده، پنهان و ضمنیِ یک متن در متن دیگر، قابل‌بررسی است. نگارنده در این نوشتار، ابتدا ریشۀ حکایات و اندیشه‌های عرفانی مولوی را در دفتر اول مثنوی در آثار عرفانی، داستانی، تفسیری، دواوین شعر و کتب تاریخی فارسی کاویده، سپس این حکایات را بر اساس نظریۀ بینامتنیت ژنت به سه دسته تقسیم کرده است. در این مرحله، متن زیرین مثنوی مشخص شده است. این متن زیرین باید هم تقدم زمانی و تاریخی بر متون دیگر داشته و هم بیشترین شباهت را با روایت مثنوی داشته باشد. در نهایت شباهت‌ها و تفاوت‌های دو متن بررسی شده است. این بررسی نشان می‌دهد که مولوی بسیاری از کتب تاریخی، تفسیری، داستانی و عرفانی پیش از خود را خوانده و آنها را در لابه‌لای مثنوی آورده است. هرچند در همۀ موارد بررسی‌شده، وی اندیشه‌های عرفانی و حکایات پیشین را برای نیل به اهداف عرفانی، کلامی و اخلاقی خود با تغییراتی همراه ساخته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
54 - بررسی و تحلیل روابط بینامتنیت قرآنی دیوان ناصر خسرو بر اساس نظریه ژنت
سکینه پیرکدر سالهای اخیر در عرصه نقد ادبی و زبان شناسی، نظریه‌ای تحت عنوان نقد بینامتنی رواج پیدا کرده است که به ارتباط و تعامل بین متون پرداخته و به بررسی وجوه تشابه ، تفارق و تاثیرپذیری یک متن از متون دیگر می‌پردازد. این نظریه معتقد است که متون و گویندگان آنها از یکدیگر متأثر أکثردر سالهای اخیر در عرصه نقد ادبی و زبان شناسی، نظریه‌ای تحت عنوان نقد بینامتنی رواج پیدا کرده است که به ارتباط و تعامل بین متون پرداخته و به بررسی وجوه تشابه ، تفارق و تاثیرپذیری یک متن از متون دیگر می‌پردازد. این نظریه معتقد است که متون و گویندگان آنها از یکدیگر متأثر شده و آگاهانه یا ناآگاهانه، از سرچشمه‌های ادبی و فکری یکدیگر بهره مند می شوند. در گستره ادب فارسی، قرآن یکی از زیرمتن‌‌هایی است که از دیرباز نظرگاه‌های مختلف زیبایی‌شناسی صوری و معنایی آن، مرجع و منبع بسیاری از شاعران و نویسندگان بوده است که برای اعتبار و غنای سخن خویش، از مفاهیم و تعلیمات قرآنی بهره برده‌اند. یکی از این شاعران ناصرخسرو می‌باشد که اصلی‌ترین زیرمتن تشکیل دهنده اندیشه در دیوانش، قرآن کریم است. در این تحقیق سعی شده است تا با شیوه توصیفی- تحلیلی و استناد به منابع کتابخانهای، ابعاد تاثیر پذیری ناصر خسرو از آیات قرآنی بر اساس نظریه بینامتنی ژنت مورد بررسی قرار گیرد. یافته های این پژوهش نشان می‌دهد که از میان روابط سه گانه بینامتنی ژنت، بینامتنی صریح و شاخه‌های آن( واژه‌ها، عبارات و جمله‌های کوتاه، ترکیب‌های اضافی و وصفی) بیشترین نمود را در دیوان ناصر خسرو دارد و در بین شاخه‌های مختلف بینامتنی صریح، واژه‌ها، پرکاربردترین شیوه بینامتنی در این اشعار می‌باشند. بعد از بینامتنیت صریح، بینامتنیت ضمنی بر اساس بسامد، درمرتبه دوم قراردارد؛ و از بین شاخه‌های مختلف این بینامتنی، بینامتنیت مضمون، بیشتر و متنوع‌تر از نمونه‌های دیگر است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
55 - تحلیل روابط بینامتنی عرفانی دستورالجمهور بh کتاب عوارف‌المعارف براساس نظریة ژرار ژنت
الهام قنواتی محمد قاسمی احمد خیالی خطیبی علی اصغر حلبیبینامتنیت، تولید متن از طریق تعامل با متون پیشینیان یا معاصر خود است که مشارکت آن متن‌ها در متن مورد نظر به صورت صریح، غیرصریح و ضمنی از متنی در متن دیگر صورت می‌گیرد. ژرار ژنت از برجسته‌ترین محققان عرصة بینامتنیت است که بخش عمده‌ای از مطالعات خود را روی طبیعتِ گفتمان ر أکثربینامتنیت، تولید متن از طریق تعامل با متون پیشینیان یا معاصر خود است که مشارکت آن متن‌ها در متن مورد نظر به صورت صریح، غیرصریح و ضمنی از متنی در متن دیگر صورت می‌گیرد. ژرار ژنت از برجسته‌ترین محققان عرصة بینامتنیت است که بخش عمده‌ای از مطالعات خود را روی طبیعتِ گفتمان روایی متمرکز می‌کند. مقالة حاضر با توجه این دیدگاه او، بینامتنیت در دستورالجمهور را مورد بررسی قرار داده و پس از مطالعة مبانی نظری با عوارف‌المعارف سهروردی، منطبق نموده است. درواقع عوارف‌المعارف سهروردی را در جایگاه پیش‌متن و دستورالجمهور شیخ خرقانی را به عنوان پس‌متن مورد ارزیابی قرار داده و به این نتیجه می‌رسد که شیخ خرقانی از عوارف‌المعارف تاثیر گرفته است. همچنین بیشترین بینامتنیت در دستورالجمهور از عوارف‌المعارف، به صورت ضمنی (وامگیری و الهام‌گونه) بوده و گاهی خرقانی به صورت غیرصریح به عوارف‌المعارف نظر دارد و نیز شیخ خرقانی در فضای عرفانی- فکری مشابهی با سهروردی قرار داشته و این نزدیکی باعث ایجاد اشتراکات و مشابهت‌های مفهومی در اثر شده است. نتیجة مطرح شده به روش کتابخانهای و به شیوة تحلیلی-توصیفی، بینامتنیت موجود در اثر را به اثبات می‌رساند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
56 - تحلیل بینامتنی در داستان‌های عزاداران بیل و تاتار خندان اثر غلامحسین ساعدی با تأکید برگفتگومندی و چندصدایی باختینی
نعمت منصوری بدریه قوامی رضا برزویی جمال ادهمیپژوهش حاضر به بررسی بینامتنیت در داستان‌های عزاداران بیل و تاتار خندان اثر غلامحسین ساعدی بر اساس نظریه میخاییل باختین می‌پردازد. آنچه امروز از آن به عنوان بینامتنیت یاد می شود اصطلاحی است که می‌توان آن را گفتمان میان متون نامید. بینامتنیت مطالعه‌ی گفتمان متن‌ها در آثار أکثرپژوهش حاضر به بررسی بینامتنیت در داستان‌های عزاداران بیل و تاتار خندان اثر غلامحسین ساعدی بر اساس نظریه میخاییل باختین می‌پردازد. آنچه امروز از آن به عنوان بینامتنیت یاد می شود اصطلاحی است که می‌توان آن را گفتمان میان متون نامید. بینامتنیت مطالعه‌ی گفتمان متن‌ها در آثار ادبی و فرهنگی جهان است. تا قبل از نظریات فردینان دوسوسور همه به مستقل بودن متن‌ها معتقد بودند، ولی نظریات سوسور از اعتبار این نظریه‌ها کاست. بر اساس این نظریه باختین معتقد است که متون و گویندگان آنها آگاهانه و یا ناخودآگاه از سرچشمه‌های فکری و ادبی یکدیگر بهره می‌برند. نویسندگان این مقاله برآنند که با شیوه تحلیل محتوا و با هدف شناخت بیشتر آثار این نویسنده بر اساس نظریه باختین و با روش کتابخانهای این دو اثر را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند؛ یافته‌های پژوهش نشان می دهد که نویسنده تحت تأثیر قرآن و عقاید اسلامی قرار گرفته است و همچنین در خلال داستان‌ها به بعضی از باورهای عامیانه اشاره کرده است. نمود ضرب‌المثل و اسطوره، کنایه و آوردن بخشی از دعا و مناجات از شاخص‌های دیگر این آثار است. ساعدی گاه به داستان‌های دیگر در لابه‌لای آثارش اشاره کرده است و در عزاداران بیل ازلحاظ محتوا و درون‌مایه تحت تأثیر بوف کور صادق هدایت و مسخ کافکا قرار گرفته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
57 - حضور فرشتگان در شعر حافظ و امام‌خمینی با رویکرد بینامتنیت قرآنی
سید حسین موسوی شمس الحاجیه اردلانی سید جعفر حمیدیفرشتگان موجوداتی نامحسوس هستند که خداوند آنان را خلق کرده تا در راستة فرامین وی انجام وظیفه نمایند. سویی دیگر بینامتنیت قرار دارد که روش همگرایی متون با توجّه به اثرپذیری از متون قبل و تأثیرگذاری بر متون بعد است. پژوهش حاضر، پژوهشی کیفی با روش توصیفی- تحلیلی بر اساس من أکثرفرشتگان موجوداتی نامحسوس هستند که خداوند آنان را خلق کرده تا در راستة فرامین وی انجام وظیفه نمایند. سویی دیگر بینامتنیت قرار دارد که روش همگرایی متون با توجّه به اثرپذیری از متون قبل و تأثیرگذاری بر متون بعد است. پژوهش حاضر، پژوهشی کیفی با روش توصیفی- تحلیلی بر اساس منابع کتابخانهای و با هدف بررسی حضور فرشتگان در شعر حافظ شیرازی و امام خمینی با تکیه بر بینامتنیت قرآنی تدوین گردیده است. حافظ و امام‌خمینی هر دو دارای گرایش‌هایی عرفانی بوده و با عنایت به اینکه ایشان آشنایی کامل به کلام حق داشته‌اند، بنابراین مضمون غالب اشعار این دو بر مبنای عرفان است. فرشتگان به عنوان مجریان اوامر خداوند که بیشتر از هویت تکوینی برخوردار هستند به خوبی مورد توجه حافظ و امام‌خمینی قرار گرفته‌اند. ایشان به طیف گسترده‌ای از فعالیت‌های فرشتگان اشاره کرده‌اند؛ هم جوانب رحمت، هم جوانب غضب و هم بینابین که بسته به واکنش به رفتار انسان، مورد توجه بوده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
58 - بررسی بینامتنیت در نقیضه و پیام های بازرگانی
خلیل نعمت جعفر حکیمLiterary criticism, text analysis and their effect on the world literary and art creativity, texts relationship or intertextual topics from the view of literary critics and thinkers, since the twentieth century have become very important and have had different reflecti أکثرLiterary criticism, text analysis and their effect on the world literary and art creativity, texts relationship or intertextual topics from the view of literary critics and thinkers, since the twentieth century have become very important and have had different reflections in the cultural world. Some experts believe that all the texts are somehow related and no new text will come into existence without any relationship to previous texts. They think the individual knowledge and awareness is the product of the group knowledge and awareness. The meaning of any literal text, either prose or verse, cannot be fully understood without being aware of the governing traditions over the previous related texts. In other words, all the texts, including literary and nonliterary texts do not have an independent identity. This process which is called intertextuality, deals with the presence of a text in another text and with the omission of some concepts such as author, history and society, it studies the text independent of the author but dependent on other texts. However, in intertextual relationship studies finding these traces are not enough and we should see what the author has done with the elements taken from other works. This article tries to investigate the intertextual relationship in subversions and commercials. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
59 - مقایسه بینامتنیت (تناص) اشعار قرآنی ابوالعتاهیه و مولوی درباره راهکارهای رسیدن به زهد
دکتر محمدجواد کوچک‌یزدی علی نبی اللهییکی از گنجینه‌های ادبی، اشعار شاعران است، در این میان بسیاری از شاعران مسلمان، متأثر از قرآن کریم بوده و در اشعار خود معارف آن را بازنشر داده‌اند. بررسی مقایسه‌ای بین برخی از این شاعران با هدف شناخت دیدگاه‌های ایشان و کیفیت اثرپذیریشان از قرآن درباره راه کارهای رسیدن به أکثریکی از گنجینه‌های ادبی، اشعار شاعران است، در این میان بسیاری از شاعران مسلمان، متأثر از قرآن کریم بوده و در اشعار خود معارف آن را بازنشر داده‌اند. بررسی مقایسه‌ای بین برخی از این شاعران با هدف شناخت دیدگاه‌های ایشان و کیفیت اثرپذیریشان از قرآن درباره راه کارهای رسیدن به زهد، هدف این نگاشته را تشکیل می‌دهد، برای انجام این کار دو شاعر مسلمان یعنی ابوالعتاهیه به عنوان شاعر عرب زبان و مولوی به عنوان شاعر پارسی‌گوی انتخاب شد، در ابتدا اشعار زهدی ابوالعتاهیه و مولوی شناسایی و سپس با استفاده از روش تحلیل محتوا و لفظ مورد بررسی قرار گرفته و با استفاده از شناسایی آیه‌ای که شاعر آن را سرلوحه بیان خود قرار داده به تبیین نوع رابطه شعر با قرآن در سه قالب نفی جزیی، نفی کلی و نفی متوازی بر اساس دیدگاه کریستوا اقدام گردیده است. نتایج این تحقیق نشان داد؛ دیدگاه‌های این دو شاعر در زمینه راه کارهای رسیدن به زهد بسیار وسیع است؛ مواردی چون: مبارزه با هوای نفس، تأکید بر معادباوری، یادکرد نظارت دائمی خداوند و توجه دادن به پایان دنیا؛ از جمله این نتایج به شمار می‌رود، هم چنین می‌توان گفت: اشعار زهدی ابوالعتاهیه بیشتر تک بعدی با رویکردی زاهدانه و اشعار مولوی چند بعدی و بیشتر عارفانه است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
60 - آموزه‌های تعلیمی طب‌القلوب و کیمیای سعادت بر اساس رویکرد بینامتنیت
دکتر غلامرضا هاتفی مجومرد دکتر منصور دهقان منشادی دکتر عبداله مرادیتحلیل با رویکرد بینامتنیت ارتباط یک متن با سایر متون را بررسی می‌کند. هدف اصلی این پژوهش، مقایسة تعالیم اخلاقی کیمیای سعادت و طب القلوب است. اخلاق، بخش مهمی از ادب تعلیمی را در ادبیات فارسی به خود اختصاص داده است. به‌گونه‌ای که در زبان فارسی آثاری همچون کیمیای سعادت و ط أکثرتحلیل با رویکرد بینامتنیت ارتباط یک متن با سایر متون را بررسی می‌کند. هدف اصلی این پژوهش، مقایسة تعالیم اخلاقی کیمیای سعادت و طب القلوب است. اخلاق، بخش مهمی از ادب تعلیمی را در ادبیات فارسی به خود اختصاص داده است. به‌گونه‌ای که در زبان فارسی آثاری همچون کیمیای سعادت و طب القلوب، با موضوع ادب تعلیمی و سرشار از آموزه‌های اخلاقی به وجود آمده‌اند. در بررسی پاره‌ای از فضایل و رذایل اخلاقی این دو کتاب، درمی‌یابیم تعالیم اخلاقی در این دو اثر به‌خوبی نمایان و چشمگیر است. غزالی و نقشبندی در آثار خود به‌صراحت پیام های اخلاقی خود را به نوع بشر عرضه می کنند. انسان عصر حاضر، به عامل کنترل‌کننده و بازدارنده از سقوط در منجلاب فساد، بیشتر از روزگاران گذشته نیازمند است. درنتیجه نیاز جهان معاصر به اخلاقیات، برای برون‌رفت از فسادهای اخلاقی موجود، حیاتی است. بر این اساس با شناخت فضیلت ها و رذیلت‌های اخلاقی از نگاه این دو نویسنده، می توان به جهان‌بینی آنها پی برد و با تعمّق در اندیشه هایشان، درراه معرفت اخلاقیات و نیز معرفی پیام‌های اخلاقی آنها در راستای اِعمال آنها در زندگی فردی و اجتماعی برای نجات نوع بشر از تباهی و فسادهای دنیای کنونی، گام برداشت، نگارنده با رهیافتی توصیفی – تحلیلی با بهره‌گیری از روش کتابخانهای موضوع حاضر را در قالب مقاله‌ای علمی -پژوهشی بررسی و تحلیل کرده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
61 - بررسی تطبیقی محورهای سه گانۀ بینامتنیّت ژرار ژنت با نظریّۀ بلاغت اسلامی در حدائق الانوار محمدصادق قومشمی
مهین فرحمند سید محمود سید صادقی شمش الحاجیه اردلانیپیوندهای بینامتنی در نظریة ترامتنیت ژنت، از رویکردهای نوین در خوانش و نقد متون است. بر اساس این رویکرد، هیچ متنی مستقل از دیگر متون نیست و هر متن، بینامتنی است برآمده از متنهای پیشین که در متنهای پسین نیز حضور خواهد داشت. ژرار ژنت، یکی از نظریه‌پردازان حوزة پیوندهای ب أکثرپیوندهای بینامتنی در نظریة ترامتنیت ژنت، از رویکردهای نوین در خوانش و نقد متون است. بر اساس این رویکرد، هیچ متنی مستقل از دیگر متون نیست و هر متن، بینامتنی است برآمده از متنهای پیشین که در متنهای پسین نیز حضور خواهد داشت. ژرار ژنت، یکی از نظریه‌پردازان حوزة پیوندهای بینامتنی، نظریة ترامتنیت خـود را در پنج محور صورت‌بندی کرده که یکی از آنها محور بینامتنیت است. وی بینامتنیت را به سه گونة پیوند بینامتنی، آشکاراـ تعمدی، پنهان ـ تعمدی و ضمنی، تقسیم کرده و حوزة مفهومی هر یک از این تعبیرها را هم تعریف و تحدید کرده است. این پژوهش با تکیه بر روش توصیفی-تحلیلی، به بررسی تطبیقی وجوه بینامتنی ژنت با نظریّه بلاغت اسلامی در رسالۀ حدائق الانوار محمدصادق قومشمی می‌پردازد. بر این اساس، انواع بینامتنی آشکار ـ تعمّدی، پنهان ـ تعمّدی و ضمنی و وجوه تطبیقی آنها در بلاغت اسلامی از جمله ارسال‌المثل، اشاره، اقتباس، تمثیل، تلمیح، تضمین، حل و انتحال و عقد در این متن بررسی می‌شود. بررسی میزان استفاده از متون پیشین بر اساس نظریة ژنت و تطبیق آنها با نظریّۀ بلاغت اسلامی از اهداف این پژوهش به شمار می‌رود. نتیجۀ پژوهش حاکی از این است که بیشترین گونة بینامتنی، بینامتنیّت ضمنی و در تطبیق با بلاغت اسلامی از گونه تلمیح است. پس‌از آن به ترتیب بینامتنیّت پنهان ـ تعمّدی بیشترین فراوانی را دارند. هنر قومشمی در چگونگی به کار بردن متون پیشین و استفاده از عنصر بینامتنی و ایجاد پیوند بدیع و مبتکرانه بین متون پیشین و متن حاضر به گونة هنرمندانه باعث جذب و اقناع مخاطب شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
62 - بررسی و تحلیل ابعاد تأثیرپذیری مهدی اخوان ثالث از آیات قرآن کریم با رویکرد به نظریۀ بینامتنی ژرار ژنت
اکرم ظفری خرواج دکتربتول فخراسلام دکترسید حسین سیدی دکتر اکبر شعبانیدر سال های اخیر، در عرصۀ نقد ادبی نظریه ای تحت عنوان نقد بینامتنی رواج پیدا کرده است که بر اساس آن، هیچ یک از متون دارای هویت مستقل نیستند و تحت تأثیر مستقیم یا غیرمستقیم آثار پیش از خود خلق شده اند. چهارچوب های نقد بینامتنیت برای نخستین بار از سوی ژولیا کریستوا تبیین گ أکثردر سال های اخیر، در عرصۀ نقد ادبی نظریه ای تحت عنوان نقد بینامتنی رواج پیدا کرده است که بر اساس آن، هیچ یک از متون دارای هویت مستقل نیستند و تحت تأثیر مستقیم یا غیرمستقیم آثار پیش از خود خلق شده اند. چهارچوب های نقد بینامتنیت برای نخستین بار از سوی ژولیا کریستوا تبیین گردید، ولی با آراء ژرار ژنت به اوج رسید، به طوری که امروزه نظرات ژنت به عنوان الگو در بررسی های میان متنی در نظر گرفته می شود. او بینامتنیت را به سه دستۀ آشکار، ناآشکار و ضمنی تقسیم کرده است که همۀ متون خلق شده ذیل آن جای می گیرند. یکی از زیرمتن هایی که شاعران به آن توجه می کنند، نویسه‌های دینی است که در گسترۀ ادب فارسی معاصر، اخوان ثالث در زمرۀ شاعرانی قرار دارد که مسائل دینی را در اشعار خود منعکس کرده اند. او با استناد به مهم ترین متن دینی اسلامی یعنی قرآن، بخشی از ذهنیات خود را شرح داده و با مخاطبان به اشتراک گذاشته است. به این اعتبار، در مقالۀ حاضر با تکیه بر روش توصیفی - تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانه ای، ابعاد تأثیرپذیری اخوان ثالث از آیات قرآن در چهار لایۀ محتوایی، واژگانی، ساختاری و داستان‌های آیینی بررسی و کاویده شده است تا به این پرسش ها پاسخ داده شود که: الف) اخوان ثالث در چه سطوحی از آیات قرآن تأثیر پذیرفته است؟ ب) کاربرد کدام‌یک از ترازهای نگرۀ بینامتنی در شعرهای اخوان ثالث بیشتر بوده است؟ برای پرهیز از پراکنده گویی از مبانی نظریۀ بینامتنی ژنت استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که شاعر، برای تبیین مفاهیم سیاسی، اعتقادی، توصیفی، اعتراضی- فلسفی، اخلاقی و غنایی از متن متقدم، یعنی قرآن استفاده کرده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
63 - مقایسۀ تطبیقی انواع بینامتنیت ژرار ژنت با نظریة بلاغت اسلامی در فصول شانزدهم و هفدهم اصول الفصول فی حصول الوصول
سعید عابدینی دکترعزیزاله توکلی کافی آباد دکترمحمود صادق زادهامروزه پیوند ادبیّات تطبیقی و بینامتنیت دستاوردی جدید است که می توان در چارچوب الگوها و روش‌های آن، به تحلیل اثر پرداخت. از مهمترین عوامل تحلیل در حوزة ادبیّات تطبیقی، بررسی شباهت‌ها و تأثیرگذاری آثار بر یکدیگر و چگونگی تحقق یا انتقال یک موضوع و درون‌مایه است؛ ولی خوان أکثرامروزه پیوند ادبیّات تطبیقی و بینامتنیت دستاوردی جدید است که می توان در چارچوب الگوها و روش‌های آن، به تحلیل اثر پرداخت. از مهمترین عوامل تحلیل در حوزة ادبیّات تطبیقی، بررسی شباهت‌ها و تأثیرگذاری آثار بر یکدیگر و چگونگی تحقق یا انتقال یک موضوع و درون‌مایه است؛ ولی خوانش بینامتنی دغدغة فرا‌رفتن از بررسی منابع مشابه و تأثیر و تأثر را دارد؛ یک متن بر پایة گفتمانی از پیش موجود، بنا می‌شود و سپس آن گفتمان را از آن خود می‌کند و حتّی موجب دگرگونی معنای متن محوری می‌شود. در جستار پیش رو، با تکیه بر روش توصیفی-تحلیلی، به بررسی تطبیقی وجوه بینامتنی ژنت با نظریۀ بلاغت اسلامی در اصول الفصول می‌پردازیم. بر این اساس انواع بینامتنی آشکار ـ تعمدی، پنهان ـ تعمدی و ضمنی و وجوه تطبیقی آنها در بلاغت اسلامی از جمله تضمین، تمثیل، ارسال‌المثل، اقتباس، عقد، اشاره، حل و انتحال و تلمیح، در این اثر بررسی می‌شود. بررسی میزان استفاده از متون پیشین بر اساس نظریة ژنت و تطبیق آنها با نظریۀ بلاغت اسلامی از اهداف این پژوهش به شمار می‌رود. بر اساس پژوهش حاضر، بیشترین گونة بینامتنی، بینامتنیت ضمنی و در تطبیق با بلاغت اسلامی از گونۀ اقتباس است. پس از آن به ترتیب بینامتنیت آشکار ـ تعمدی، بیشترین فراوانی را دارند. خلاقیّت هدایت در چگونگی به کار بردن متون پیشین و استفاده از عنصر بینامتنی و ایجاد پیوند بدیع و مبتکرانه بین متون پیشین و متن حاضر به گونة هنرمندانه باعث جذب و اقناع مخاطب می‌شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
64 - از تخت جمشید تا نقش رستم: نگاهی باستان شناختی به ماهیّت عنصر مکان در داستان «آتش‌پرست»
فاطمه جوهری نجمه دریآنچه که بر فرآیند خوانش و ارزیابی یک اثر غنای بیشتری می‌بخشد، بازیابی حضور دیگر متون و بازتولید آن در متن مورد مطالعه است. از دیگر ‎ سو، با مفروض دانستن علم باستان شناسی و مصادیق آن در کسوت یک متن، این سؤال مطرح می شود که ادبیات و باستان شناسی، به مثابه دو متن تأثیر أکثرآنچه که بر فرآیند خوانش و ارزیابی یک اثر غنای بیشتری می‌بخشد، بازیابی حضور دیگر متون و بازتولید آن در متن مورد مطالعه است. از دیگر ‎ سو، با مفروض دانستن علم باستان شناسی و مصادیق آن در کسوت یک متن، این سؤال مطرح می شود که ادبیات و باستان شناسی، به مثابه دو متن تأثیر‎گذار و مهم، و در طی مراحل روند رشد طبیعی خود در جامعۀ ایرانی، چگونه بر هم کنش داشته اند؟ بررسی های ابتدایی نشان می دهد که مسئلۀ مذکور در آثار نویسندگان نام‌داری همچون صادق هدایت -که خود صاحب مطالعات نسبتاً گسترده‌ای در حوزه‌های مختلف جغرافیای تاریخی و اقلیم‌شناسی شهرهای کهن بوده و رویکردی تاریخ‌مدار و فضایی باستان‌گرایانه را در آثار خود دنبال نموده است- بیش از پیش به چشم می‌خورد. در میان آثار وی نیز، داستان آتش‌پرست با برقراری پیوند میان مکان-روایت خود با یکی از مهمترین عناصر باستان‌شناختی ایران، بیش از آثار دیگر وی، زمینه را برای خوانش تطبیقی- بینامتنی اثر فراهم نموده است. از این‌رو، مطالعۀ حاضر، با مقایسۀ دو متن پسین (آتش‎پرست) و پیشین (سفرنامۀ اوژن فلاندن) (Eugène Flandin) و با یاری گرفتن از اصول نقد تطبیقی و بینامتنی، چرایی جابه‌جایی عنصر مکان را در داستان مذکور با تأکید بر واقعیّت‌های باستان‌شناختی توضیح داده و فرضیۀ تعمّدی بودن انتقال آن از تخت جمشید به نقش رستم را اثبات نموده است. همچنین این جابه‌جایی، سبب جدایی عناصر گفتمان اولیّه از بافت خود و قرار گرفتن در بافت دیگری شده است که به دنبال آن، بستر باستان‌شناختی غنی‌تری برای خوانش‌های فرامتنی اثر مذکور فراهم آمده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
65 - Interpretation of Quality and Dimensions of Intertextual Relations in Contemporary Public Constructions in Uzbekistan with Architectural Works in this Country at Timurid Era (Since 1960-1990)’
leila zamaniaghaiee Hossein SoltanzadehToday, one of the important topics, which are mentioned in architecture, is the relationship between architectural works with each other and way of effect of such works on them. On the other hand, under current conditions and despite existing trends which look for their أکثرToday, one of the important topics, which are mentioned in architecture, is the relationship between architectural works with each other and way of effect of such works on them. On the other hand, under current conditions and despite existing trends which look for their own architecture, it is crucial important to interpret how contemporary architectural works are affected by previous architectural monuments. This necessitates for a method and tool for critique and analysis and revision of contemporary architecture in relation to such architectural works and establishment of a framework for dialogue in this regard. Accordingly, the current research aims to interpret the quality of relationship among architecture in public constructions of Uzbekistan and architectural monuments from Timurid era at this country by taking intertextual approach that will finally led to review of these works and their genealogy. Accordingly, the main research question is that how architectural monuments of Timurid era in Uzbekistan affect architecture of public constructions in this country? The qualitative methodology has been employed in this study by means of multiple measures, descriptive- analytic, historical- interpretative and comparative techniques and the given statistical population includes architectural public constructions in Uzbekistan during period (1960-1990). Also among statistical population, only those samples with intertextual aspect have been selected. Review of sample and data analysis show in this survey that all samples have dealt with conversation and intertextual communication with Timurid architectural tradition by trying to compose different layers of this process. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
66 - Intertextual Relationships in the Contemporary Architecture of Iran During 1961-1977
Maziar Ghaseminia Hossein SoltanzadehIt seems like in the contemporary era and with the use of approaches which are formed during a passage from structuralism to poststructuralism, a number of fundamental changes have taken place in the different types of relationships between the works of architecture, th أکثرIt seems like in the contemporary era and with the use of approaches which are formed during a passage from structuralism to poststructuralism, a number of fundamental changes have taken place in the different types of relationships between the works of architecture, their methods of productions and different readings of it along with the differences in the types of research and criticism among them. Such changes are present to a point that the borders between the works of architecture have become fairly vague and their relationships are probable, as these links can extremely question the self-existence nature of the work. We can search a set of orders in the mentioned link with this approach based on the amounts and quality of the connection between the works of architecture.With an assumption that the role of western architecture on the contemporary architecture of Iran can be subject of reading either as: 1.receiving an impression, approaching or arriving for a personal language; in other words, solid Interarchitecturality through a production-oriented process, or 2. as the suspension of a link on a level/ surface (layer); in other words it is a type of light Interarchitecturality. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
67 - A Contrastive Investigation of Intertextuality in Research Articles Authored by Iranian vs. English Writers in Applied Linguistics
داود کوهی نسرین ملانقی زادهAcademic discourse enables others' voices in a text to be realized through conventionalized citational patterns. However, form amongst a variety of factors, one thing which may influence the way others' voices are textualized is writers' affiliations to different cultur أکثرAcademic discourse enables others' voices in a text to be realized through conventionalized citational patterns. However, form amongst a variety of factors, one thing which may influence the way others' voices are textualized is writers' affiliations to different cultures. Following this assumption, the present contrastive study attempted to explore manifest intertextual constructions across the academic articles written by English and Iranian writers in the field of applied linguistics in a ten-year period (2000-2010). The typology of citation elaborated by Swales (1990), and subcategorized by Thompson and Tribble (2001) and Thompson (2005) were explored as the analytical framework of this study. The analysis demonstrated the dominance of different strategies of citations in the two corpora. The findings of this research may be helpful for novice writers and researchers in applied linguistics. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
68 - بررسی تحلیلی تناص قرآنی در شعر ملاعبدالکریم مدرس (مطالعۀ موردپژوهانه: دیوان ثه‌نا و سکالا)
عبدالله رسول نژاد مسعود باوان پوری سودابه جعفریقرآن کریم و مسائل مربوط به آن، پیوسته از موضوعات مهمی بوده که نصب العین پژوهشگران و محققان قرار گرفته است. تأثیر ژرف آموزه های این کتاب مقدس از زمان نزول آن تا عصر حاضر بر همگان آشکار است. این تأثیرپذیری تنها به دوران نزول قرآن و ادبیات قدیم عرب محدود نمی شود بلکه شاعرا أکثرقرآن کریم و مسائل مربوط به آن، پیوسته از موضوعات مهمی بوده که نصب العین پژوهشگران و محققان قرار گرفته است. تأثیر ژرف آموزه های این کتاب مقدس از زمان نزول آن تا عصر حاضر بر همگان آشکار است. این تأثیرپذیری تنها به دوران نزول قرآن و ادبیات قدیم عرب محدود نمی شود بلکه شاعران معاصر حتی شاعرانی از سایر زبان ها و ادیان نیز تحت تأثیر مفاهیم و ارزش های قرآنی قرار گرفته اند. ملاعبدالکریم مدرس یکی از شاعران برجستۀ کرد زبان است که از جایگاه ارزشمند و ممتازی در ادبیات کردی برخوردار می باشد. وی به تفسیر قرآن به زبان کردی پرداخته و واضح است که از آن تأثیر گرفته است. ایشان دارای آثار مختلفی در زمینۀ شعر و دین می باشد که یکی از آنها دیوان" ثه نا و سکالا"( ستایش و التماس) است. شاعر در این کتاب، گاهی از عین آیۀ قرآنی یا برگردانی از آن به زبان کردی استفاده نموده. نویسندگان برآنند تا به روش توصیفی- تحلیلی نمونه هایی از این تأثیر را بیان نمایند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
69 - بینامتنیّت قرآنی و حدیثی در چکامة نهم ادیب الممالک فراهانی (به توپ بستن بارگاه امام هشتم)
حمیدرضا جدیدیبینامتنیّت، رویکردی در نقد ادبی است که بر این اساس، نهـاده شـده که هیچ متنی خودبسنده و اصیل نیست، بلکه واگویه و بازتابی از متون پیشین است. باختین، ژولیا کریستوا و ژرار ژنت از بزرگترین پژوهشگران این حوزه‌اند که ارتباط‌های یک متن با متون دیگر را مورد دقّت قرار داده‌اند. ژ أکثربینامتنیّت، رویکردی در نقد ادبی است که بر این اساس، نهـاده شـده که هیچ متنی خودبسنده و اصیل نیست، بلکه واگویه و بازتابی از متون پیشین است. باختین، ژولیا کریستوا و ژرار ژنت از بزرگترین پژوهشگران این حوزه‌اند که ارتباط‌های یک متن با متون دیگر را مورد دقّت قرار داده‌اند. ژنت بینامتنیت را به سه شکل صریح، غیرصریح و ضمنی، برشمرده است. قرآن کریم اثرگذارترین کتاب، بر آفرینشِ متون فارسی است و اکثر شاعران، از آن و روایات معصومین (ع) بسیار اثر پذیرفته‌اند. بدیهی است در حوزۀ ادبیات آیینی باید این اثرات هویدا شود زیرا درک این بازتاب‌ها به فهم ژرف‌تر سروده‌ها منجر می‌شود. ادیب الممالک فراهانی از شاعران بزرگ عصر مشروطه، که به گواه سروده‌هایش آشنایی فراوانی با ادبیات عرب و آیات قرآن و روایات داشته، در اشعارش به ویژه در چکامه‌های سیاسی - اجتماعی خود به خوبی از این منابع بهره برده، و گاهی تفاسیر و برداشت‌های ذوقی و شاعرانه‌ای از آیات و روایات بیان کرده و نمونه‌های تازه‌ای از بدخوانی فعّال ارائه کرده است. در این جُستار پس از بیان مقدّمات، با شیوة تحلیلی- توصیفی و سود بردن از روش نقدِ ژرار ژنت، تلاش شده است به اختصار، ابیاتی از چکامة نهم ادیب الممالک، در آیینة بینامتنیّت، نشان داده شود. این اشعار به خوبی آشکار می‌سازد او به میزان قابل توجّهی بر مفاهیم، واژگان و شخصیّت‌های قرآنی، و محتوای روایات معصومین (ع) احاطه دارد و برای افزایش غنای معنوی سرودة خود و اثرگذاری و آموزش مخاطبان، بیشتر به شکل صریح از آنها سود جسته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
70 - قصیدۀ ایوان مداین خاقانی با رویکرد بینامتنیت بینانشانه‌ای و درون‌نشانه‌ای
حمیدرضا انصاری علی عشقی سردهی ابوالقاسم امیر احمدیبینامتنیت یکی از نظریات مطرح در حوزۀ مطالعات ادبی و هنری است که به بررسی روابط متون با یکدیگر می‌پردازد. از آنجا که شعر فارسی در دوره‌های مختلف حیات خود همواره پیوندی عمیق و ناگسستنی با آثار پیشین در حوزه‌های گوناگون فکر و اندیشۀ بشری داشته، زمینۀ مطالعات بینامتنی در أکثربینامتنیت یکی از نظریات مطرح در حوزۀ مطالعات ادبی و هنری است که به بررسی روابط متون با یکدیگر می‌پردازد. از آنجا که شعر فارسی در دوره‌های مختلف حیات خود همواره پیوندی عمیق و ناگسستنی با آثار پیشین در حوزه‌های گوناگون فکر و اندیشۀ بشری داشته، زمینۀ مطالعات بینامتنی دربارۀ آن بسیارگسترده است. خاقانی شروانی (520-595هـ.ق) شاعری بزرگ و دارای سبک شخصی است که از بنمایههای متنوّعی در شعرش استفاده کرده و این موضوع شعر او را به دایرﺓالمعارفی تبدیل کرده است که رابطۀ عمیق و گستردۀ بینامتنی با متون گوناگون گذشته پیدا می‌کند. از همین‌رو در این مقاله تلاش شده است تا قصیدۀ معروف و ماندگار "ایوان مداین" وی با توجّه به ماهیّت دوسویه‌ای که دارد؛ ـ بدین‌معنی که از یک طرف متأثّر از نشانۀ غیرکلامی بنای با عظمت طاق کسری است و از طرف دیگر تا حدّی متأثّر از آثاری است که پیشینیان در اثر مشاهدۀ این بنای شکوه‌مند تاریخی آفریده‌اند ـ بر اساس نظریّۀ "بینامتنیت" با تأکید بر بینامتنیت بینانشانه‌ای و بینامتنیت درون‌نشانه‌ای مورد بررسی قرار گیرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
71 - بینامتنیت در تصحیح انتقادی نسخ خطی تفاسیر عرفانی سورة یوسف (ع) نمونه موردی: بحر المحبه فی أسرار الموده
محبوبه شمشمیرگرهاکاربست مفهوم بینامتنیت، در فهم و نقد متون عرفانی و حتی تصحیح آنها ظهوری گسترده دارد. به‌طور خاص با توجه به ارتباطات عمیق و گسترده میان تفاسیر عرفانی سورة یوسف(ع) در سنت تفسیرنگاری سده های متقدم، درک این روابط در خوانش درست و گره گشایی از برخی مشکلات این متون و برگزیدن أکثرکاربست مفهوم بینامتنیت، در فهم و نقد متون عرفانی و حتی تصحیح آنها ظهوری گسترده دارد. به‌طور خاص با توجه به ارتباطات عمیق و گسترده میان تفاسیر عرفانی سورة یوسف(ع) در سنت تفسیرنگاری سده های متقدم، درک این روابط در خوانش درست و گره گشایی از برخی مشکلات این متون و برگزیدن ضبط های مرجّح، اهمیت و جایگاهی ویژه دارد. این مقاله به روش تحلیل محتوا، با هدف تأکید بر این مسئلة جدی در ارائة نسخه های موجود از تفاسیر عرفانی سورة یوسف (ع) انجام شده است و می‌کوشد با ذکر نمونه و مثال نشان دهد چگونه می توان با دیدگاه بینامتنی در بستری از پیش متن‎ها و پس متن های قصة یوسف(ع) در ادبیات عرفانی، برای فهم بهتر متن و رفع دشواری ضبط های غلط و مغشوش گام برداشت و از این طریق به هدف اصلی تصحیح، یعنی دستیابی به متنی اصیل تر نزدیک شد؛ برای نمونه، در تصحیح بحر المحبه فی اسرار الموده، یکی از تفاسیر عرفانی سورة یوسف(ع) به زبان عربی از مؤلفی نامعلوم است که احتمالاً در قرن نهم هجری شکل گرفته است؛ بررسی تطبیقی سایر تفاسیر موجود و درک ارتباط میان آنها به گشایش برخی گر ه های متن می‌انجامد. در پاسخ به این پرسش که به‌طور خاص توجه به این رویکرد در تصحیح بحرالمحبه چگونه به رفع مشکلات فهم آن کمک می کند می توان به برگزیدن ضبط‌های مرجَّح در نام برخی شخصیت های قصه ـ مانند نام خواهر یوسف نبی (دینه)، نام زلیخا (طیموس)، نام رقیب زلیخا (قارعه) ـ تعیین برخی شخصیت های اصلی در حکایات تاریخی و عرفانی ـ مانند علیان مجنون/ بهلول، عثمان بن عفّان/ عثمان بن مظعون ـ فهم درست برخی احادیث نبوی و اقوال و روایت های عرفانی مانند حدیث فراست و همچنین انتخاب دقیق ضبط برخی واژه ها و شناخت افتادگی ها اشاره کرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
72 - تحلیل پیوندهای بینامتنیتی قصاید پروین اعتصامی و غزلیات حافظ بر مبنای رویکرد بینامتنیت ژنت
پروین گلی زاده مختار ابراهیمی مریم اشکانیمسئله در این پژوهش نشان‌دادن تأثیرپذیری زبانی و اندیشگی پروین اعتصامی از حافظ است. روش تحقیق توصیفیـ‌تحلیلی و بر مبنای رویکرد بینامتنیت ژنت است. بینامتنیت بر اثرپذیری و اثرگذاری متون بر یکدیگر استوار است. بر مبنای این رویکرد، هیچ متن یگانه، اصیل و منحصربه‌فردی وجود ندار أکثرمسئله در این پژوهش نشان‌دادن تأثیرپذیری زبانی و اندیشگی پروین اعتصامی از حافظ است. روش تحقیق توصیفیـ‌تحلیلی و بر مبنای رویکرد بینامتنیت ژنت است. بینامتنیت بر اثرپذیری و اثرگذاری متون بر یکدیگر استوار است. بر مبنای این رویکرد، هیچ متن یگانه، اصیل و منحصربه‌فردی وجود ندارد. همة متون از متون پیش از خود تأثیر پذیرفته‌اند و بر متون پس از خود تأثیر می‌گذارند و این امر ناظر بر ویژگی گفت‌وگومندی متون است. ژولیا کریستوا اصطلاح بینامتنیت را در اواخر دهة شصت میلادی مطرح کرد. ژرار ژنت ازجمله نظریه‌پردازانی است که بینامتنیت را به‌گونه‌ای کاربردی بدل کرد و آن را ترامتنیت نامید. نتایج حاصل از بازخوانی قصاید پروین اعتصامی، بیانگر وجود روابط بیش‌متنی و فرامتنی قصاید این شاعر و غزلیات حافظ ـ از میان اقسام پنج‌گانة روابط بینامتنی ژنتی (بینامتنیت، پیرامتنیت، فرامتنیت، سرمتنیت و بیش‌متنیت) ـ است. روابط فرامتنی میان برخی از ابیات پروین و حافظ نشان‌دهندة پایبندی پروین به اصول فکری و فرهنگی ادبیات کلاسیک فارسی و موضع انتقادی حافظ در این امور است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
73 - بینامتنیت در ادبیات تعلیمی(با تمرکز بر قابوسنامه و تعالیم پتاح حوتپ؛ کهن ترین فرزندنامۀ جهان)
صبا جلیلی جشن آبادی سیدمهدی رحیمیبینامتنیت یکی از مباحث حوزۀ بررسیِ متون است که به روابط گوناگون متون ازنظر صورت و معنا اشاره دارد. بینامتنیت متن را حلقه ای در یک زنجیرۀ بینامتنی می داند و بر آن است که هر متنی با متون پیش از خود و هم زمان و پس از خود در ارتباط است. به بیان دیگر، هر متن به صورت پنهان یا أکثربینامتنیت یکی از مباحث حوزۀ بررسیِ متون است که به روابط گوناگون متون ازنظر صورت و معنا اشاره دارد. بینامتنیت متن را حلقه ای در یک زنجیرۀ بینامتنی می داند و بر آن است که هر متنی با متون پیش از خود و هم زمان و پس از خود در ارتباط است. به بیان دیگر، هر متن به صورت پنهان یا آشکار با ژانر خود، ارتباط صوری و معنایی دارد. اندرز به فرزند، از زیرگونه های ادبیات تعلیمی است که پیشینۀ کهنی در تمدّن های بشری دارد. این سنّت اندرزی، بنابر سه اصل پیشینۀ کهن، جهانی بودن، تداوم و تکرارشوندگی، نیازمند بررسیِ بینامتنی و تطبیقی است. بنابر مستندات تاریخی، آموزه های پتاح حوتپ، کهن ترین کتاب در ادبیات تعلیمی جهان است. این آموزه ها مربوط به 2880 سال پیش از میلاد در مصر باستان است. در زبان و ادبیات فارسی، قابوس نامه نمونۀ مشهور و موفّقی است که اندکی پس از تألیف تا پایان قاجاریه، نویسندگان متون اندرزی در ایران به آن توجه داشتند و از آن تقلید می کردند. جایگاه بسیار کهن تعالیم پتاح و شهرت قابوس نامه، دلیل اصلیِ گزینش این دو اثر است. در این پژوهش با رویکرد تحلیلیـتطبیقی، ویژگی های برون متنی، پیرامتنی و درون متنیِ این آثار بررسی شد. این آثار در گزینش مخاطب (پسران نویسنده)، جایگاه اجتماعیِ نویسنده (وزیر دربار ایسِسی و شاهزادۀ آل زیار)، تفاخر به اصل و نسب، داشتن مقدمۀ عاطفی و مؤخرۀ تأکیدی، تأکید در به کاربستن تعالیم، بیان اندرزهایی دربارة حوزۀ رفتاری در اجتماع و خانواده، همانندگی دارند. این دست آورد نشان دهندۀ این است که در نوشتن اندرز برای فرزند، سنّتی مشترک وجود داشته است که البته بسته به نوع آن اندکی متفاوت است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
74 - بررسی و تحلیل جایگاه احجام شهری در خاطره‌انگیزی و هویت شهر با رویکرد بینامتنی (نمونه موردی؛ شهر کرمان)
آزاده آتش پنجه محمد نقی زاده زهراسادات سعیده زرآبادیمسئله: احجام شهری شامل مجسمه‌ها و المان‌ها در متن شهر خود به‌مثابه متنی دیگر، لایه‌ای از هویت شهر را تشکیل داده و بستر مناسبی برای شکل‌گیری نشانه‌ها و نمادهای هویتی شهر و ایجاد فضاهای خاطره‌انگیز و اجتماعی می‌باشند اما در چند دهه اخیر بی‌توجهی به برخی شاخصه‌ها در خلق و أکثرمسئله: احجام شهری شامل مجسمه‌ها و المان‌ها در متن شهر خود به‌مثابه متنی دیگر، لایه‌ای از هویت شهر را تشکیل داده و بستر مناسبی برای شکل‌گیری نشانه‌ها و نمادهای هویتی شهر و ایجاد فضاهای خاطره‌انگیز و اجتماعی می‌باشند اما در چند دهه اخیر بی‌توجهی به برخی شاخصه‌ها در خلق و به‌کارگیری این آثار خصوصاً در بعد محتوایی و مکانی موجب بروز مشکلاتی در هویت فضاهای شهری معاصر و کاهش اثربخشی این آثار گشته‌است.هدف پژوهش تحلیل چگونگی اثرگذاری احجام شهری شهرکرمان در هویت و خاطره انگیزی شهر و فضای شهری با بررسی ارجاعات بینامتنی و منابع الهام و مضامین این آثار است.روش پژوهش این نوشتار از گونه پژوهش‌های استدلال منطقی و روش آن، بهره‌گیری از تعقل برای تبیین روابط و درک اجزای یک سامانه ذهنی در قالبی کیفی به‌صورت توصیفی و تحلیلی است و رویکرد بینامتنیت به‌عنوان نظریه مطرح در نقد و تحلیل معنایی آثار هنری به‌عنوان روش مورداستفاده قرارگرفته است.نتایج پژوهش نشان می‌دهد که به ترتیب استفاده از پیش‌متن‌های اجتماعی، روان‌شناختی، فرهنگی و ادبی بیشترین تأثیر در طراحی احجام شهری را داشته‌اند. همچنین تبدیل شیوه دلالت تصریحی به تلویحی و تبدیل تندیس‌های صرف به المان‌هایی بامعنا و اشاره ضمنی موجب تقویت جنبه ارزشی و نمادین آثار و احراز هویت در درجات بالاتر گشته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
75 - The Intertextuality in an English as a Foreign Language Textbook: An Analytical Study of Interchange Fourth Edition
Hani Mansooji Ahmad MohseniThis study investigated the utilization of intertextuality in the fourth edition of the Interchange book series for English as Foreign Language (EFL) Learners using Fairclough’s (1992) framework. Ten texts were randomly chosen among the reading passages of the Int أکثرThis study investigated the utilization of intertextuality in the fourth edition of the Interchange book series for English as Foreign Language (EFL) Learners using Fairclough’s (1992) framework. Ten texts were randomly chosen among the reading passages of the Interchange book series and later analyzed regarding intertextuality kinds and methods of reporting. Findings indicated that two types of intertextuality were used in the texts, namely manifest and sequential, by which various sentences or types of discourse were modi- fied and joined in a way that could be separated more easily. Moreover, the findings indicated that the texts included a large number of direct reporting, as well as a smaller number of indirect and narrative techniquesofintertextuality. Theresultsofthestudy,inrelationtotheuseofintertextuality,suggesteda specific relationship between the text and a specific genre in addition to relevance between the text and a specific culture. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
76 - Intertextuality and Plagiarism in EFL Writing: An Analysis of University Professors’ Attitudes towards MA Theses
Hossein Pourghasemian Mohammad AfzaliIntertextuality is an important academic writing ability when using others’ ideas efficiently and is tanta- mount to failing in the fulfillment of the research part of MA programs if improperly utilized. This study was thus intended to delve into university teache أکثرIntertextuality is an important academic writing ability when using others’ ideas efficiently and is tanta- mount to failing in the fulfillment of the research part of MA programs if improperly utilized. This study was thus intended to delve into university teachers’ judgment of what they may count as proper or im- proper intertextuality and the reasons why students might deviate from the acceptable norms of intertex- tuality. To this end, four extracts of MA theses together with their original sources were presented to four university professors with different academic rankings. Through an interview, the four extracts were evaluated and their intertextual qualities were explained. The data analysis revealed that university pro- fessors assessed intertextualities as proper or improper inconsistently within two rounds of evaluation. Furthermore, they recounted cultural, social, educational, developmental, virtual and economic reasons for students’ deviating behaviors in the utilization of the resources available. As for the criteria of illegit- imate intertextuality, it was found that no signaling to the reader subject to the violation of the following conditions including specific domain knowledge, more than one sentence copied or paraphrased, mis- match between source and target, and the particular section of the thesis where borrowed ideas are to be used could lead to plagiarism. This study has implications for thesis writers, thesis raters, and EFL writing teachers which are discussed in the paper. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
77 - کیخسرو و بهرام (خوانش بینامتنی شاهنامه و هفت پیکر از منظر شخصیت پردازی اسطوره‌گونه کیخسرو و بهرام گور)
رضا رفایی قدیمی مشهد حسینعلی قبادیشاهنامه به عنوان الگوی سرآمد حماسه‌های ایرانی، منشأ خلق آثار متعدد حماسی پس از خود شده است. در این پژوهش با خوانشی بینامتنی، اثرگذاری شاهنامه بر هفت‌پیکر نظامی در خلق شخصیت اسطوره‌گونۀ بهرام گور بررسی شده است. پژوهش حاضر در پی یافتن مواردی از داستان و شخصیت اسطوره‌ای کی أکثرشاهنامه به عنوان الگوی سرآمد حماسه‌های ایرانی، منشأ خلق آثار متعدد حماسی پس از خود شده است. در این پژوهش با خوانشی بینامتنی، اثرگذاری شاهنامه بر هفت‌پیکر نظامی در خلق شخصیت اسطوره‌گونۀ بهرام گور بررسی شده است. پژوهش حاضر در پی یافتن مواردی از داستان و شخصیت اسطوره‌ای کیخسرو در شاهنامه است که الهام‌بخش شخصیت‌‌پردازی نظامی در پردازش شخصیت بهرام گور بوده است؛ بدین ترتیب می‌توان الگویی برای خلق شخصیت بهرام در روایت نظامی پیدا کرد. اشارۀ نظامی در ابتدای هفت‌پیکر بر ابتنای اثرش بر شاهنامه و شواهد متنی موجود، این مدعا را تقویت می‌کند. این پژوهش با روشی توصیفی ـ تحلیلی بینامتنی، در حوزۀ دو شخصیت یاد شده، برپایۀ آرای ژرار ژنت دو اثر شاهنامه و هفت‌پیکر را بررسی کرده و نتایج نشان دهندة آن است که که روابط بینامتنی صریح و ضمنی، در مواردی همچون پیش‌بینی و رؤیاهای بزرگان در مورد دو شخصیت، اعمال و رفتار، شخصیت عرفانی و فرجام آنها نمود یافته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
78 - تحلیل بینامتنیت مؤلفه عشق در عبهرالعاشقین و صفات‌العاشقین
ابراهیم ابراهیم‌تبار جمشید نجفیعبهرالعاشقین مجموعـه‌ای از آرا و اندیشه‌های روزبهان بقلی شیرازی دربارة عشق است. به دلیل اهمیّت فراوانی که این رسالة عرفانی در ادبیات فارسی دارد، بر آثار بعد از خود از جملة مثنوی صفات العاشقین اثر هلالی جغتایی تأثیر بسزایی گذاشته است. از آن جایی که این دو اثر از لحاظ موض أکثرعبهرالعاشقین مجموعـه‌ای از آرا و اندیشه‌های روزبهان بقلی شیرازی دربارة عشق است. به دلیل اهمیّت فراوانی که این رسالة عرفانی در ادبیات فارسی دارد، بر آثار بعد از خود از جملة مثنوی صفات العاشقین اثر هلالی جغتایی تأثیر بسزایی گذاشته است. از آن جایی که این دو اثر از لحاظ موضوع و درون‌مایه اشتراکات زیادی با هم دارند، می‌توان برای درک بیشتر قابلیت‌های‌شان، آنها را بر اساس نظریة بینامتنی ژنت که به سه گونة آشکارا ـ تعمّدی، پنهان ـ تعمدّی و ضمنی تقسیم شده است، مورد مطالعه قرار داد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که بسیاری از مضامین مربوط به عشق در عبهرالعاشقین و صفات‌العاشقین چون ازلی بودن، دوسویه بودن عشق، دشواری و موانع راه عشق و ... (از نوع ضمنی ژنتی) تکرار شده است. البته این رابطة بینامتنیت به گونه‌ای نیست که صفات‌العاشقین را به عنوان یک اثر تقلیدی صِرف و بدون خلاقیّت نشان دهد. این مقاله در صدد است تا مضامین مشابه و مشترک مؤلفة عشق را در این آثار با روش توصیفی ـ تحلیلی مورد بررسی قرار دهد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
79 - بررسی رد پای اساطیر در رمان آتش بدون دود بر اساس نظریه ترامتنیت ژرار ژنت
رویا نوین حمیدرضا فرضی علی دهقاناسطوره یکی از عناصر تأثیرگذار در ساختار و محتوای داستان‌های معاصر است. یکی از این داستان‌ها که با تأثیرپذیری از اسطوره‌ها به وجود آمده است، رمان آتش بدون دود از نادر ابراهیمی است که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است. روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی و بر اساس منابع کتابخا أکثراسطوره یکی از عناصر تأثیرگذار در ساختار و محتوای داستان‌های معاصر است. یکی از این داستان‌ها که با تأثیرپذیری از اسطوره‌ها به وجود آمده است، رمان آتش بدون دود از نادر ابراهیمی است که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است. روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانهای است و هدف از آن، بررسی رد پای اساطیر در این رمان بر اساس نظریه ترامتنیت ژنت است. فرض نگارندگان این بوده که نویسنده در ساختار و محتوای اثر خود، آگاهانه از عناصر اساطیری استفاده کرده و با آنها رابطة بینامتنی برقرار کرده است. مبتنی بر این ایده و بر اساس نظریة ترامتنیت ژنت، تأثیرپذیری نویسنده از متون اساطیری و حماسی ـ به‌ویژه شاهنامه ـ اثبات و نتایج زیر حاصل شده است: داستان‌های اساطیری و حماسی، از جمله رستم و سهراب، فریدون، سیاوش، بانوگشسب...، و عناصر اساطیری، از قبیل تقدّس درخت، تبدیل به گیاه‌شدن قهرمان و... در شکل‌گیری این رمان نقش داشته‌اند که بنا بر تقسیم‌بندی ترامتنیت ژنت در پنج زیر مجموعة پیرامتنیت، بینامتنیت، فرامتنیت، سرمتنیت و بیش‌متنیت مورد بررسی قرار گرفته‌اند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
80 - بررسی ریشه‌های ایرانی و روابط بینامتنی در داستان «خلیل» اثر لئانید لئوناف نویسنده روسی
زینب صادقی سهل آباد محبوبه مباشریپژوهش حاضر به بررسیروابط موروثی و بینامتنی داستان خلیل اثر لئانید لئوناف نویسندة سدۀ بیست روسیه پرداخته است. این اثر تحت تأثیر آثار ادبیات عرفانی و کلاسیک ایران و با فضایی شرقی و ایرانی خلق شده است؛ بنابراین برای دستیابی به این هدف، ابتدا به توضیح بینامتنیت و چگونگی تلا أکثرپژوهش حاضر به بررسیروابط موروثی و بینامتنی داستان خلیل اثر لئانید لئوناف نویسندة سدۀ بیست روسیه پرداخته است. این اثر تحت تأثیر آثار ادبیات عرفانی و کلاسیک ایران و با فضایی شرقی و ایرانی خلق شده است؛ بنابراین برای دستیابی به این هدف، ابتدا به توضیح بینامتنیت و چگونگی تلاقی متون در آثار خواهیم پرداخت و سپس اثر خلیل را به عنوان یکی از آثارمنعکس کنندۀ این نظریه بررسی خواهیم کرد. الگوی اولیه (پروتوتیپ)، قهرمان (خلیل) از پادشاهان ایرانی دورۀ تیموری است و الگوی زمانـی ـ مکانی (کرونوتوپ) داستان نیز مربوط به ایران باستان است. فضای شرقی داستان از طریق استفاده از تعداد زیادی از واژه‌های فارسی در متن، پرداختن به شخصیت اثر با ویژگی قهرمانان ادبی ایرانی و همچنین ساختار ظاهری و سبک زبانی مشابه آثار ایرانی به خواننده القاء می‌شود. این داستان با روایتهای عرفانی، اسطوره‌ای و عامیانه از حیث مضمون و ساختار، دارای قرابت‌‌‌‌های معنایی و ساختاری است و مضامین، مفاهیم و بنمایههای آن از حکایت‌‌های گوناگون اقتباس شده است و هر یک بر قسمتی از داستان تأثیر نهاده است. در پایان به روش تحلیلـی ـ تطبیقی نشان خواهیم داد که لئوناف تا چه میزان در آفرینش داستانی ویژه با گفتمانی چند‌سویه و تلفیق شده با سنت‌های روایی شرقی موفق بوده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
81 - خوانشی بینامتنی بر دو داستان از مثنوی و دکامرون
افسانه سعادتی حسن یزدان پناهیکی از روش‌های شناخت عمیق متون، بررسی تعامل بین آثار مختلف است؛ زیرا نویسندگان، خواه‌ناخواه تحت‌تأثیر آثار یکدیگر هستند. موضوع اصلی این جستار، خوانش بینامتنی دو داستان از مثنوی معنوی و دکامرون بر مبنای نظریة ترامتنیت ژنت است. آن صوفی که زن خود... قصه‌ای از مثنوی است که أکثریکی از روش‌های شناخت عمیق متون، بررسی تعامل بین آثار مختلف است؛ زیرا نویسندگان، خواه‌ناخواه تحت‌تأثیر آثار یکدیگر هستند. موضوع اصلی این جستار، خوانش بینامتنی دو داستان از مثنوی معنوی و دکامرون بر مبنای نظریة ترامتنیت ژنت است. آن صوفی که زن خود... قصه‌ای از مثنوی است که از نظر بن‌مایه‌ها با قصة هیچ آدابی و ... و یا وقتی چاره، منحصر به فرد می‌شود، از دکامرون شباهت‎هایی دارد: بی‌وفایی،خیانت، کام‌جویی و شهوت‌رانی و حیلة زنان و ترس از رسوایی از جمله بنمایههای مشترک این داستان‌ها و تشکیل‌دهندة بنیان اصلی آنها است. پژوهش حاضر به شیوة تحلیلی ـ تطبیقی برآن است تا ضمن قیاس این دو اثر کلاسیک، به بیان وجوه اشتراک و افتراق این داستان‌ها بپردازد. یافته‌های پژوهش، حاکی از آن است که بوکاچیو در حکایاتش به طرز قابل‎تأملی، قصه‌ای از مثنوی را بازآفرینی کرده است. این پژوهش توانسته است از سویی زمینة مساعد را برای بخشی از مطالعات تطبیقی فراهم سازد و از دیگر سو، راهگشای مطالعات در حوزة مولوی‌پژوهی باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
82 - تحلیل ابیات و روایات دفتر اول مثنوی بر اساس نظریة بدخوانی خلاق هارولد بلوم
عالیه یوسف فام معصومه کاظمی نژادبدخوانی خلاق نظریه‌ای‌ست که هارولد بلوم آن را بر مبنای بینامتنیّت؛ یعنی روابط میان متون و تأثیرپذیری آثار ادبی از یکدیگر مطرح کرده است. بر این اساس، همواره کشاکشی میان شاعران و نویسندگان جدید با گذشتگان وجود دارد. بلوم در مهمترین اثر خود به نام اضطراب تأثیر بر رابطه دوس أکثربدخوانی خلاق نظریه‌ای‌ست که هارولد بلوم آن را بر مبنای بینامتنیّت؛ یعنی روابط میان متون و تأثیرپذیری آثار ادبی از یکدیگر مطرح کرده است. بر این اساس، همواره کشاکشی میان شاعران و نویسندگان جدید با گذشتگان وجود دارد. بلوم در مهمترین اثر خود به نام اضطراب تأثیر بر رابطه دوسویه اما ستیزه‌جویانة مؤلفان جدید با مؤلفان گذشته تأکید کرده است. شاعران و نویسندگان جدید برای رهایی از دلهرة تأثیرپذیریِ متون گذشته با بدخوانی خلاق به روش‌هایی برای خلق آثار جدید دست می‌زنند و با این کار می‌کوشند تا خود را از پیشینیان برتر بدانند. در این پژوهش دگرگونی‌هایی را که مولوی به منظور رهایی از اضطراب تأثیرپذیری آثار پیشین، اعمال کرده است و نسبت‌های بدخوانی خلاق بلوم در مثنوی را به شیوة تحلیلی ـ تطبیقی بررسی می‌کنیم. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که روش خلاقانة مولوی در آفرینش داستان‌ها و حکایات و برای رها کردن خود از تأثیر متون گذشته، مصداق بدخوانی خلاقانه‌ای است که بلوم مطرح می‌کند و به این منظور از شگردهای گوناگونی مانند تداعی، ایجاد مضامین تعلیمی و دینی و حکمی، تغییر در عناصر داستان و فرافکنی بهره برده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
83 - تعامل بینامتنی قابوسنامه و اقوال پیرانِ صوفیّه بر اساس نظریّة ژرار ژُنت
ابراهیم دانش فرامرز جلالتقابوسنامه از آثار برجستة ادب تعلیمیِ فارسی است که به دلیل جذّابیّت فرمی و تنوّع محتوایی از گرانیگاه‌های متون ادب فارسی به‌شمار‌می‌رود. این کتاب از لحاظ اخذ، ترشیح و انتقال آموزه‌های اعتقادی، اجتماعی و تربیتی، نقشِ بینامتنیِ انکارناپذیری در تطوّر کهکشانِ متنی زبان و ادب أکثرقابوسنامه از آثار برجستة ادب تعلیمیِ فارسی است که به دلیل جذّابیّت فرمی و تنوّع محتوایی از گرانیگاه‌های متون ادب فارسی به‌شمار‌می‌رود. این کتاب از لحاظ اخذ، ترشیح و انتقال آموزه‌های اعتقادی، اجتماعی و تربیتی، نقشِ بینامتنیِ انکارناپذیری در تطوّر کهکشانِ متنی زبان و ادب فارسی داشته‌است. از مواریث ارزشمندی که از طریقِ قابوسنامه به آثار مهمّ فارسی بعد از وی رسیده، اقوالِ حکیمانه و پندهای تربیتی بزرگان تصوّف اسلامی-ایرانی است. تحلیل بینامتنیّت قابوسنامه با اقوال صوفیّه، می‌تواند علاوه بر تبیین سهمِ عرفان و تصوّف در نظامِ تربیتیِ عنصرالمعالی، ما را با میزان و نحوة کارکرد بینامتنی قابوسنامه و آبشخورهای فکری آن آشنا و در فهم بهتر این کتاب و متون مرتبط با آن یاری‌کند. پژوهش حاضر به شیوة توصیفی-تحلیلی انجام شده، به نتایجی از این قبیل رسیده‌است که بسامد بالایِ بینامتنیّت ضمنی و صریح از حیثیّت والایِ ادبی و زیبایی‌شناختی قابوسنامه حکایت‌می‌کند. همچنین وفورِ موضوعات تعلیمیِ اجتماعی و اعتقادی، و لزومِ ادب گفتاری و رفتاری نشان اهمیّت روابط و تعاملات اجتماعی در دیدگاه عنصرالمعالی و چهارچوبِ فکریِ تصوّف است. توجّه به اقوال و افعال مشایخ طراز اول عرفان اسلامی نیز حاکی از اعتقاد استوار عنصرالمعالی به اخذ آموزه‌های تعلیمی از سرچشمه‌های اصلی این نهضت است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
84 - تأثیر روابط بینامتنی رمان سووشون در جلب مشارکت مخاطب در جریان خوانش متن
اسماعیل بنی اردلان شاهرخ امیریان دوستبینامتنیت ژنی نوع شناخته شده‌ای از انواع بینامتنیت محسوب می‌شود. از منظر ژنی، روابط بینامتنی در دو نوع حقیقی (قوی) و تک‌لایه (ضعیف)، در متن‌ها قابل تمییز است و زمانی از بینامتنیت حقیقی سخن به میان می‌‌آید که ارتباط دو متن فراتر از ارتباط واژگانی و مناسبات صوری باشد، در أکثربینامتنیت ژنی نوع شناخته شده‌ای از انواع بینامتنیت محسوب می‌شود. از منظر ژنی، روابط بینامتنی در دو نوع حقیقی (قوی) و تک‌لایه (ضعیف)، در متن‌ها قابل تمییز است و زمانی از بینامتنیت حقیقی سخن به میان می‌‌آید که ارتباط دو متن فراتر از ارتباط واژگانی و مناسبات صوری باشد، در غیر این صورت بینامتنیت قوی حاصل نمی‌شود. بینامتنیت ژنی مطالعه عمیق روابط متن‌ها در سطوح مختلف اعم از صوری و مضمونی را مؤثر در واکاوی نوع، گونه و میزان سطح بینامتنیت می‌داند. از سوی دیگر بارت، تفسیری از بینامتنیت ژنی را در جریان خوانش و جلب مشارکت مخاطب به‌کار بسته و بر این اساس متن‌ها را خواندنی و نوشتاری تعبیر می‌کند، چنانکه متن، نخست مخاطب منفعل و در نوع دوم مخاطب فعال را پرورانده و جلب می‌کند. از دیدگاه بارت کاربرد این دو نوع بینامتنیت، تعیین‌کننده در خوانش متن است. پژوهش حاضر از نوع کیفی و تحلیل دادهها به روش تحلیلی ـ تطبیقی است. جستار از نظریة بینامتنیت ضعیف ژنی و تفسیر نظری متن خواندنی در چالش بینامتنیت قوی بارت بهره خواهد برد. نتیجه مطالعه نشان می‌دهد رویکرد بینامتنی قوی، نقش مؤثر و کارایی در تبدیل متن رمان سووشون به یک متن خواندنیِ طالب خوانندة منفعل ایفا کرده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
85 - بررسی مقایسه ای رمان به هادس خوش آمدید و اسطوره پرسفونه براساس نظریه بینامتنیت
افسانه حسن زاده دستجردینویسندگان متون ادبی گاه متون دیگر، شخصیت‌های داستانی دیگر و حتی کل یک پیکره داستانی را دستمایه کار خود قرار می‌دهند. یکی از این آبشخورهای داستانی اسطوره‌ها هستند که همواره به اشکال مختلف در آیین‌ها، باورها، قصه‌ها و حتی داستان‌ها بازتاب یافته‌اند. ازجمله این اسطوره‌ها ا أکثرنویسندگان متون ادبی گاه متون دیگر، شخصیت‌های داستانی دیگر و حتی کل یک پیکره داستانی را دستمایه کار خود قرار می‌دهند. یکی از این آبشخورهای داستانی اسطوره‌ها هستند که همواره به اشکال مختلف در آیین‌ها، باورها، قصه‌ها و حتی داستان‌ها بازتاب یافته‌اند. ازجمله این اسطوره‌ها اسطوره یونانی پرسفونه و رفتن او به قلمرو هادس، خدای جهان زیرین، است که یکی از اسطوره‌های مرگ و رستاخیز است و حالتی سفرگونه دارد. شخصیت اصلی رمان به هادس خوش آمدید اثر بلقیس سلیمانی نیز مانند پرسفونه سفری را در پیش می‌گیرد و حوادثی را از سر می‌گذراند که سرانجام، او را به دنیای زیرین می‌رساند. هدف ما در این جستار این بوده است که با روش تحلیلی مبتنی بر نظریه بینامتنیت که ژولیا کریستوا براساس آرای باختین مبنی بر منطق گفت‌وگوی متن‌ها و پیوندهای بینامتنی میان متون ادبی آن را مطرح کرد، جایگاه و نحوه حضور و بازآفرینی این اسطوره در رمان به هادس خوش آمدید رابررسی کنیم. حاصل پژوهش ما این است که اسطوره پرسفونه و هادس در حکم پیش متنی برای رمان به هادس خوش آمدید است و بر آفرینش این رمان تأثیر گذاشته است؛ هم در ساختار رمان و هم در شخصیت های آن؛ از این رو، زوایایی پنهان از این رمان در پیوند با اسطوره مذکور بهتر فهمیده می شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
86 - تحلیل اسطوره‌ای ـ بینامتنی رمان حیرانی براساس نظریه آلوده‌انگاری ژولیا کریستوا
فاطمه زمانیژولیا کریستوا با طرح نظریة بینامتنیت و با تکیه بر مباحث زبان‌شناسی و روان‌کاوی، رویکردهای نوینی برای تحلیل متون ارائه داده است. براساس نظریة آلوده‌انگاری که برآمده از دیدگاه‌های پساساختارگرایانه کریستواست، آفرینش‌گر ادبی به مثابة فاعل سخنگوی از خلال زبان نشانه‌ای از آلو أکثرژولیا کریستوا با طرح نظریة بینامتنیت و با تکیه بر مباحث زبان‌شناسی و روان‌کاوی، رویکردهای نوینی برای تحلیل متون ارائه داده است. براساس نظریة آلوده‌انگاری که برآمده از دیدگاه‌های پساساختارگرایانه کریستواست، آفرینش‌گر ادبی به مثابة فاعل سخنگوی از خلال زبان نشانه‌ای از آلودگی‌های پیرامون خود برائت می‌جوید و به منظور تطهیر خود و جامعة پیرامونش، راه‌حل‌هایی ارائه می‌دهد از جمله پناه بردن به عالم اساطیر و کهن‌الگوها. در این جستار، کنش‌های شخصیت‌های رمان حیرانی اثر محمدعلی سجادی بر مبنای نظریة آلوده‌انگاری که خود تلفیقی است از نظریات روان‌کاوی و نشانه‌شناسی، برای رهایی از پدیده‌های آلوده مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است و نتیجة این بررسی نشان می‌دهد که نویسنده در راستای رهایی از آلودگی‌های فردی و اجتماعی به کهن‌الگوی آب، آنیما، جاودانگی، کوه و عدد هفت و همچنین شخصیت‌های اسطوره‌ای نظیر سیاوش و بهرام، مهر و گاو مقدّس و غیره نظر داشته است. از این حیث، این رمان از روابط اسطوره‌ای ـ بینامتنی به‌ویژه با شاهنامه و داستان سیاوش برخوردار است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
87 - رابطه بینامتنیّت میان سوانح‌العشّاق و عبهرالعاشقین
منصوره مختاری محبوبه مباشری قدم علی سرامیرسالههایسوانحالعشاق احمد غزّالی و عبهرالعاشقین روزبهان بقلی شیرازی از جمله رساله‌هایی هستند که به لحاظ موضوع، شیوه بیان، چگونگی به‌کارگیری زبان، و محتوا مشترکات زیادی دارند. خوانش همزمان و مطالعه بینامتنی این دو رساله می‌تواند شناخت ما را از قابلیّت‌های این آثار دگرگو أکثررسالههایسوانحالعشاق احمد غزّالی و عبهرالعاشقین روزبهان بقلی شیرازی از جمله رساله‌هایی هستند که به لحاظ موضوع، شیوه بیان، چگونگی به‌کارگیری زبان، و محتوا مشترکات زیادی دارند. خوانش همزمان و مطالعه بینامتنی این دو رساله می‌تواند شناخت ما را از قابلیّت‌های این آثار دگرگون سازد و با ویژگی‌های مشترک یا منفرد آنها آشنا نماید. بعد از مطالعه بینامتنیِ این دو رساله طبق نظریه ژرار ژنت، معلوم شد که عبهرالعاشقین به اشکال صریح، غیر صریح و ضمنی در ساختار کلّی و جزئی، اعمّ از گزینش واژه، عبارت، اعلام، تلمیح به آیات و احادیث و داستان‌ها و بسیاری از اصطلاحات عرفانی و حتّی تفکّر حاکم بر اثر تا حدّ زیادی از سوانح‌العشّاقمتأثّر بوده است. با وجود ویژگی گفت‌وگومندی و چندصدایی در این دو رساله، هریک دارای ویژگی‌های منفردِ خاصّی نیز هستند و رابطه بینامتنی آنها وسیع‌تر از قیاس و تطبیق و برداشت مستقیم از متون پیشین است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
88 - بررسي مقامات عرفانی «صبر» و «رضا» در چهار اثر دستور الجمهور، عوارف المعارف، منازل السائرين و السواد و البياض با تكيه بر بينامتنيت ژرار ژنت
الهام قنواتی محمدقاسمی احمد خیالی خطیبی علی اصغر حلبیبینامتنیت، تولید متن از طریق تعامل با متون پیشینیان یا معاصر خود است که مشارکت آن متن‌ها در متن مورد نظر به صورت صریح، غیرصریح و ضمنی از متنی در متن دیگر صورت می‌گیرد. ژرار ژنت از برجسته‌ترین محققان عرصۀ بینامتنیت است که بخش عمده‌ای از مطالعات خود را روی طبیعتِ گفتمان ر أکثربینامتنیت، تولید متن از طریق تعامل با متون پیشینیان یا معاصر خود است که مشارکت آن متن‌ها در متن مورد نظر به صورت صریح، غیرصریح و ضمنی از متنی در متن دیگر صورت می‌گیرد. ژرار ژنت از برجسته‌ترین محققان عرصۀ بینامتنیت است که بخش عمده‌ای از مطالعات خود را روی طبیعتِ گفتمان روایی، متمرکز می‌کند. با این دیدگاه دو کتاب منازل السائرین انصاری، عوارف المعارف سهروردی در جایگاه پیش متن و دستورالجمهور شیخ خرقانی به عنوان پس متن مورد ارزیابی قرار گرفته است. مقالۀ حاضر تلاش‌شده تا با روش توصیفی ـ تحلیلی و به واكاوي دیدگاه‌های عرفانی اين چهار اثر پیرامون دو مقام عرفانی «صبر» و «رضا» پرداخته تا جنبۀ عرفانی غالب بر شخصیت صاحبان اثر بیش از پیش آشکارگردد. از بررسی دیدگاه‌های ایشان چنین استنتاج گردید که ابن خرقاني به توکّل عملی، صبر بر سختی‌ها و رضا به تقدير الهي بسیار اهتمام دارد و به صورت ضمني و به شيوه وامگيري تفكرات او از آثار قبلي تاثير پذيرفته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
89 - نظریه بینامتنی در حوزه نقد ادبی عربی، ترجمه‌های ارائه شده از آن و معرفی بزرگان این حوزه
سجاد عربی حمیدرضا غلامیمفهوم بینامتنی در سال 1982میلادی توسط سیزا قاسم در مقاله ای تحت عنوان المفارقة فی القصّ العربی المعاصر (متناقض نما در داستان های معاصر عربی) در گفتمان نقد معاصر عربی سربرآورد؛ این نظریه با واکنش های متفاوتی از سوی ناقدان عربی همراه بود و ترجمه های متفاوتی از آن ارائه دا أکثرمفهوم بینامتنی در سال 1982میلادی توسط سیزا قاسم در مقاله ای تحت عنوان المفارقة فی القصّ العربی المعاصر (متناقض نما در داستان های معاصر عربی) در گفتمان نقد معاصر عربی سربرآورد؛ این نظریه با واکنش های متفاوتی از سوی ناقدان عربی همراه بود و ترجمه های متفاوتی از آن ارائه دادند و هرکدام دیدگاه های متفاوتی را در قبال آن ایراد کردند و برخی نیز به نظریه پردازی در این خصوص پرداختند و دیدگاه هایی را مطرح کردند که تا آن زمان در این حوزه مطرح نشده بود.در تحقیق حاضر با روش توصیفی-تحلیلی، نظریة بینامتنی در حوزه نقد ادبی عربی، ترجمه های ارائه شده از آن، نحوه برخورد منتقدان عرب با آن و رویکردهای آنها در قبال این نظریه مورد بررسی قرار گرفته شده و مهمترین تلاش های نویسندگان این حوزه در جهان عرب مورد مداقه و واکاوی قرار گرفته شده است. نتایج نشان داد که بیش از بیست ترجمه با رویکردهای مختلف از این نظریه توسط نظریه پردازان عرب ارائه شد. تلاش های آنها درباره ی بینامتنی دو روند را در پیش گرفته است: رجوع به حوزه ی نقد کهن عربی و تطبیق این نظریه با میراث نقدی عرب، و اکتفا به شکل جدید نظریة بینامتنی بدون رجوع به میراث کهن نقد ادبی. منتقدان عرب در این خصوص به دستاوردهای زیادی در هر دوجنبه ی کاربردی و نظری دست یافته و در برخی اوقات به نظریه پردازی هم پرداخته اند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
90 - بینامتنیّت آیات قرآن در نسخة خطّی «گلشن» اثر محمّدرحیم کرمانی
سید یعقوب حسینی مریم محمودیچکیده روابط بینامتنی در حقیقت، ارتباط یک متن را با دیگر متون گذشته یا معاصر آن متن، مورد بررسی قرار می دهد. ژولیا کریستوا مبدع بینامتنیّت بود. ژرار ژنت بعدها این مبحث را گسترش داد و به زیر مجموعه های متعدّدی تقسیم نمود. امروزه، تکنیک بینامتنیّت یکی از بارزترین ویژگی ه أکثرچکیده روابط بینامتنی در حقیقت، ارتباط یک متن را با دیگر متون گذشته یا معاصر آن متن، مورد بررسی قرار می دهد. ژولیا کریستوا مبدع بینامتنیّت بود. ژرار ژنت بعدها این مبحث را گسترش داد و به زیر مجموعه های متعدّدی تقسیم نمود. امروزه، تکنیک بینامتنیّت یکی از بارزترین ویژگی های ساختاری شعر و متون است. در این میان قرآن به عنوان منبع آسمانی از مهمترین متونی است که بسیاری از نویسندگان و شاعران جهان اسلام از آن الهام گرفته‌اند. محمّدرحیم کرمانی نویسندة کتاب اخلاقی گلشن و از مقلّدان گلستان سعدی، نیز در متن این کتاب از تکنیک بینامتنی بهره گرفته است. در این مقاله سعی شده است تا با روش تحلیلی- توصیفی با استفاد از نظریة بینامتنیّت، این تأثیرات را در متن این کتاب مورد بررسی قرار دهیم. هدف این مقاله آشکار ساختن رویکرد و روابط بینامتنی برای برجسته کردن آموزه های تعلیمی و اخلاقی قرآن در این کتاب است. توجّه نویسندة گلشن به قرآن و استفاده از آن به شیوه های گوناگون حضـور ذهـن، وسـعت معلومـات و تعهّد او بـه دیـن را نشان می دهد. محمّدرحیم کرمانی با استفاده از قرآن در کلام خود عناصر زیبایی شناسی ادبی را نیز بـه بهترین شکل نمایان ساخته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
91 - تحلیل بینامتنی نقاشی دفاع مقدس (با تکیه بر نظریه بینامتنیت ژرارژنت)
نیره السادات مبینی پور محمدعلی خبری محمدرضا شریف زادهبرای خوانش یک متن نیاز به متون پیشین و هم عصر آن است پس هیچ متنی از آثار قبل از خود مستقل نیست .نقاشی از آن رو که اثر هنری است متنی قابل بررسی خواهد بود. به دلیل مناسب بودن نظریه‌ی بینامتنیت ژرار ژنت با موضوع به عنوان چارچوب نظری استفاده شده است. نقاشی دفاع مقدس نظام مع أکثربرای خوانش یک متن نیاز به متون پیشین و هم عصر آن است پس هیچ متنی از آثار قبل از خود مستقل نیست .نقاشی از آن رو که اثر هنری است متنی قابل بررسی خواهد بود. به دلیل مناسب بودن نظریه‌ی بینامتنیت ژرار ژنت با موضوع به عنوان چارچوب نظری استفاده شده است. نقاشی دفاع مقدس نظام معنایی و زیبایی‌شناسی خاص خود را دارد که با یکدیگر متفاوت است سلیقه‌ها چه در تولید و چه در پذیرش آثار هنری بسته به دگرگونی اجتماعی تغییر می‌کند که از نظر ماهیت ساختاری اثر مورد مطالعه اقدام به خوانش متن شده است. این مقاله قصد دارد پاسخ به این پرسش‌ها را بدهد که نقاشی دفاع مقدس چگونه توانسته از طریق متن و تصویر این موضوع را بازنمایی کند و به مخاطب منتقل کند و آن را چگونه در قالب زیبایی‌شناسی توصیف کند. روش از نظر هدف از نوع بنیادی و از نظر ماهیت بر اساس روش تاریخی و توصیفی و تحلیلی است. با توجه به بررسی نقاشی‌های دفاع مقدس و معناکاوی و بازتولید مفهوم مقدس جنگ توسط نقاشی‌ها (متن‌ها) و چگونگی بازتولید مفهوم مقدس بودن جنگ توسط تصاویر و نقش آنها در بازتولید و پلیدی زدایی از جنگ به عنوان نتیجه نهایی مطرح می‌شود تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
92 - تحلیل رابطة بینامتنی تاریخ‌نوشته‌های محلّی و شاهنامه
فرشته محمدزاده محمّدجعفر یاحقی بهمن نامور مطلق جواد عبّاسیچکیده ارتباط وپیوند بینامتنی مهم ترین اصل در شکل گیری متن های جدید است. از این رو متن ها، هرچند از رشته های مختلف، همواره از هم تأثیر پذیرفته و میان آن ها رابطة بینامتنی بوده است. بر این مبنا مسألة پژوهش حاضر، این است که تاریخ نوشته های محلّی چه رابطه ای با شاهنامه به أکثرچکیده ارتباط وپیوند بینامتنی مهم ترین اصل در شکل گیری متن های جدید است. از این رو متن ها، هرچند از رشته های مختلف، همواره از هم تأثیر پذیرفته و میان آن ها رابطة بینامتنی بوده است. بر این مبنا مسألة پژوهش حاضر، این است که تاریخ نوشته های محلّی چه رابطه ای با شاهنامه به منزلة پیش متن خود داشته و چگونه و به چه میزانی با این متن مسلّط ادبی پیوند یافته است. به منظور دست یابی به پاسخ این مسأله، از نظریّة ترامتنیّت ژرار ژنت که کامل ترین نظریّه در مطالعه و شناخت روابط میان متون است، استفاده می کنیم. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و از نظر فضای انجام کار کتاب خانه ای است. بررسی و تحلیل داده های متنی، این نتیجه را بر ما روشن کرد که تاریخ نگاران محلّی با بسامد جالبِ توجّهی از چهار گونة بینامتنی نقل قول، ارجاع، تلمیح و سرقت متنی در متون تاریخی بهره برده و بدین صورت پیش متن شاهنامه پاسخ گوی مناسبی برای انتظارات، انگیزه ها و اهداف تاریخ نگاران محلّی بوده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
93 - بررسی و تحلیل عاشقانه‌های حماسه‌های ملّی ایران با رویکرد نظریّۀ بینامتنی‌نگری (با تأکید بر شاهنامه، سام‌نامه، برزونامه، گرشاسپ‌نامه، بانوگشسب‌نامه)
کمال‌الدین آرخی محمود عباسی عبدالعلی اویسیکهخاچکیده عاشقانه ها بخشی جدایی ناپذیر از حماسه های ملّی ایران بشمار می روند. با توجّه به این که حماسه هایِ پس از شاهنامه متأثّر از آن بوده اند، بسیاری از ویژگی های غنایی شاهنامه در آن ها یافت می شود. در این مقاله کوشش می شود با روی کرد نظریّۀ بینامتنی‌نگری این وی أکثرچکیده عاشقانه ها بخشی جدایی ناپذیر از حماسه های ملّی ایران بشمار می روند. با توجّه به این که حماسه هایِ پس از شاهنامه متأثّر از آن بوده اند، بسیاری از ویژگی های غنایی شاهنامه در آن ها یافت می شود. در این مقاله کوشش می شود با روی کرد نظریّۀ بینامتنی‌نگری این ویژگی ها بررسی شود. بینامتنی ها به لفظی، موضوعی و محتوایی تقسیم می شود. این مقاله با روش توصیف و تحلیل محتوایی و کتاب خانه ای، حماسه ها را از منظر بینامتنی محتوایی بررسی می کند. نتایج این بررسی ها بیان کنندۀ آن است که موضوع‌هایی همانندِ عاشقی از راه شنیدن، نقش میانجی ها در عشق، پیش گامی زنان در ابراز عشق، نقش موبدان و منجّمان و ... به صورت بینامتنی در اغلب عاشقانه ها بکار رفته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
94 - تحلیل چگونگی بازتاب گونه‌های بینامتنی با شاهنامه در تاریخ‌نوشته‌های سلسله‌ای برمبنای بینامتنیّت ژرار ژنت
فرشته محمدزاده محمد جعفر یاحقی بهمن نامور مطلق جواد عبّاسیبینامتنیّت مبتنی بر پیوند یک متن با متن های دیگر است. این متن ها می تواند از دو شاخة متفاوت، امّا وابسته به یک فرهنگ باشد، چنان که شاهنامه و متن های تاریخی سلسله ای این گونه است. به این صورت که پیوند و ارتباط بسیاری میان پیش متن شاهنامه و تاریخ نوشته های سلسله ای در طول أکثربینامتنیّت مبتنی بر پیوند یک متن با متن های دیگر است. این متن ها می تواند از دو شاخة متفاوت، امّا وابسته به یک فرهنگ باشد، چنان که شاهنامه و متن های تاریخی سلسله ای این گونه است. به این صورت که پیوند و ارتباط بسیاری میان پیش متن شاهنامه و تاریخ نوشته های سلسله ای در طول ادوار متمادی ایجاد شده است. از این رو، مسألۀ پژوهش این است که ارتباط بینامتنی میان شاهنامه و تاریخ نوشته های سلسله ای از سدة ششم تا میانة سدة هشتم هجری چگونه است؟ بدین منظور از نظریّة ترامتنیّت ژرار ژنت که یک نظریّة کامل در این باره است، بهره می بریم. هدف اصلی در این جستار، دست یابی به انواع هم حضوری ها و روابط بینامتنی متن های تاریخی سلسله ای در بازة زمانی موردِ نظر و شاهنامه است. روش پژوهش، تطبیقی و مبتنی بر توصیف و تحلیل داده ها است. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که تاریخ نویسان سلسله ای مبتنی بر نگرش های تاریخی و شیوة تاریخ نویسی خود، با آگاهی کامل، شاهنامه را در جهت پاسخ‌گویی به انتظارات خود و مخاطبان خود برگزیده اند و در این راستا به ترتیب بیشترین تا کم ترین از چهار گونة بینامتنی نقل قول، تلمیح، سرقت ادبی و ارجاع بهره برده اند. تفاصيل المقالة
سند
Sanad is a platform for managing Azad University publications
الروابط
المراكز ذات الصلة
دعامة
الصفحات الرسمية
حقوق هذا الموقع الإلكتروني مملوكة لنظام SANAD Press Management. © 1442-1445