بررسی تمثیلی عناصر و داستان‌ها در شعر امام خمینی(ره) با تکیه بر بینامتنیت قرآنی

الموضوعات :

سیدحسین موسوی ¹ , شمس‌ الحاجیه اردلانی ² , سید جعفر حمیدی ³

1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات پارسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران.
2 - استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی- واحد بوشهر- ایران
3 - استاد زبان و ادبیات پارسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران.

تاريخ الإرسال : 22 الخميس , شوال, 1442 تاريخ التأكيد : 22 الخميس , شوال, 1442 تاريخ الإصدار : 12 الثلاثاء , ذو القعدة, 1442

الکلمات المفتاحية: قرآن, تمثیل, Holy Quran, intertextuality, Imam Khomeini, امام خمینی(ره), allegory, بینامتیت,

ملخص المقالة :

تمثیل حکایت یا داستانی است که در برگیرنده مفاهیم اخلاقی، دینی، تعلیمی، اجتماعی، عرفانی، فلسفی و حتی روانشناسانه است. سویی دیگر بینامتنیت قرار دارد که روش همگرایی متون با توجه به تأثیرپذیری از متون قبل و تأثیرگذاری بر متون بعد می باشد. پژوهش حاضر، پژوهشی کیفی با روش توصیفی- تحلیلی بر اساس منابع کتابخانه ای و با هدف بررسی تمثیلی عناصر و داستان ها در شعر امام خمینی(ره) با تکیه بر بینامتنیت قرآنی تدوین گردیده است. امام خمینی دارای شخصیتی عرفانی- الاهی بوده و با عنایت به اینکه وی آشنایی کامل به کلام حق داشته، بنابراین هسته و چارچوب اصلی بیشتر اشعار خود را بر این مبنا بنیان نهاده است. بر این اساس شعر او در بردارنده نکته های اخلاقی و تأملی است که این امر موجب صلابت و استواری وجه شعری وی گردیده است. در این پژوهش بنا به ضرورت تحقیق سعی شده است تا به عناصر و داستان های قرآنی که دستمایه تمثیلی در شعر امام خمینی گردیده اند پرداخته شود. این عناصر و داستان ها هر چند در اصل ماهیت واقعی دارند لیکن در قالب تمثیل که قرار می گیرند حامل یک معنی ثانوی می شوند.

المصادر:

1. قرآن کریم


2. آلن، گراهام (1397)، بینامتنیت، ترجمه پیام یزدانجو، تهران: نشر مرکز.


3. پورنامداریان، تقی (1396)، رمز و داستان های رمزی در ادب فارسی، تهران: علمی و فرهنگی، چ نهم.


4. جزایری، سید نعمت الله(1396)، قصه های قرآن و انبیاء، تهران: انتشارات کتاب جمکران، چ پنجم.


5. حافظ شیرازی به تصحیح قزوینی، محمد و غنی، قاسم(1390)، تهران: زوار، چ دهم.


6. حسینی کازرونی، سیداحمد(1394)، تمثیل و ادبیات تمثیلی، فصلنامه تحقیقات تعلیمی و غنایی، شماره بیست و


7. سوم، صص: 13- 24.


8. حکمت، علی اصغر (1389)، امثال قرآن، آبادان: نشر پرسش، چ چهارم.


9. خطیبی، احمد(1396)، درآمدی بر تمثیل در ادبیات فارسی، تهران: زوار.


10. خمینی، سید روح الله(1393)، دیوان امام خمینی، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س).


11. داد، سیما(1395)، فرهنگ اصطلاحات ادبی، تهران: مروارید، چ هفتم.


12. راغب اصفهانی (1376)، معجم مفردات الفاظ قرآن، تهران: مرتضوی، چ دوم.


13. سعدی شیرازی، کلیات سعدی به تصحیح فروغی، محمدعلی(1373)، تهران:  نگاه.


14. صاحبی، علی (1398)، تمثیل درمانگری (کاربرد تمثیل در بازسازی شناختی)، تهران: سمت، چ نهم.


15. قاضی زاهدی گلپایگانی، علی آقا (1348)، قصص یا داستان های شگفت انگیز قرآن مجید، تهران: اسلامیه، چ دوم.


16. قرائتی، محسن(1397)، تفسیر نور، مجلد 1، 3، 4، 5، تهران: مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن.


17. مک­کوئین، جان(1398)، تمثیل، ترجمه حسن افشار، تهران: نشر مرکز.


18. نامور مطلق، بهمن(1394)، درآمدی بر بینامتنیت(نظریه ها و کاربردها)، تهران: سخن.


19. نجم الدین رازی، مرصاد العباد به تصحیح ریاحی، محمد امین(1375)، تهران: علمی، چ نهم.


20. نرم افزار قرآنی المبین ترجمه آیت الله مکارم شیرازی.