بررسی تطبیقی انواع بینامتنیت ژنت با نظریه بلاغت اسلامی در نفثه‌المصدور زیدری نسوی

الموضوعات :

مرجان کامیاب ¹ , سمیه محمدی ²

1 - دانشجوی دوره دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کردستان.
2 - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کردستان.

تاريخ الإرسال : 07 الإثنين , ربيع الثاني, 1439 تاريخ التأكيد : 07 الإثنين , ربيع الثاني, 1439 تاريخ الإصدار : 22 الثلاثاء , جمادى الثانية, 1438

الکلمات المفتاحية: بینامتنیت, intertextuality, نفثه‌المصدور, ترامتنیت, transtextuality, نظریه ژرار ژنت, بلاغت اسلامی, Gerard Genete, Nafsaghol Masdour, Islamic Rhetoric,

ملخص المقالة :

پژوهش حاضر به بررسی تطبیقی وجوه بینامتنی ژرار ژنت با نظریه بلاغت اسلامی در نفثه‌المصدور می‌پردازد. بر این اساس انواع بینامتنی آشکار ـ تعمدی، پنهان ـ تعمدی و ضمنی و وجوه تطبیقی آن‌ها در بلاغت اسلامی از جمله تضمین، نقل‌ قول، ارسال‌المثل، وامگیری، الهام و بازآفرینی، اقتباس، تلمیح، ترجمه، نقل، تشابه، نسخ و انتحال و قلب در این اثر بررسی می‌شود. بررسی میزان استفاده از متون پیشین بر اساس نظریه ژنت و تطبیق آن‌ها با نظریه بلاغت اسلامی از اهداف این پژوهش به شمار می‌رود. بر اساس پژوهش حاضر بیشترین گونه بینامتنی، آشکار ـ تعمدی و در تطبیق با بلاغت اسلامی از گونه تضمین است. پس از آن به ترتیب بینامتنیت ضمنی و پنهان ـ تعمدی بیشترین فراوانی را دارند. خلاقیت نویسنده در چگونی به کار بردن متون پیشین و استفاده از عنصر بینامتنی و ایجاد پیوند بدیع و مبتکرانه بین متون پیشین و متن حاضر به گونه هنرمندانه باعث جذب و اقناع مخاطب می‌شود.

المصادر:

منابع و مآخذ

1ـ آلن، گراهام. بینامتنیت. ترجمه پیام یزدانجو. تهران: مرکز، 1380.

2ـ احمدی، بابک. ساختار و تأویل متن. تهران: مرکز، 1386.

3ـ اناری بزچلویی، ابراهیم و رنجبران، سکینه، «بررسی اصطلاحات بینامتنی در زبان فارسی و عربی با تأکید بر نظریه ژرار ژنت»، ادب‌پژوهی. شماره ۲۱، 1391، ۱۷۱-۱۹۰.

4ـ بهنام، مینا، «شاهنامه فردوسی پیش‌متن سترگ شاهنامه شاه طهماسب (بر بنیاد نظریه ترامتنی ژنت)». کتاب ماه، ش ۱۴۷، 1388، ۳۰-۳۲.

5ـ تدینی، منصوره.پسامدرنیسم در ادبیات داستانی ایران. تهران: علم، 1388.

6ـ چندلر، دانیل. مبانی نشانه‌شناسی. ترجمه مهدی پارسا. تهران: سوره مهر، 1386.

7ـ حق‌شناس، علی‌محمد، «مولانا و حافظ، دو همدل یا دو همزبان»، نقد ادبی، شماره ۲، 1387، ۱۱-۲۹.

8ـ رضایی دشت‌ارژنه، محمود، «نقد و تحلیل قصه‌ای از مرزبان‌نامه بر اساس رویکرد بینامتنیت»، نقد ادبی، شماره ۴، 1387، ۳۱-۵۲.

9ـ زیدری نسوی، شهاب‌الدین محمد. نفثه‌المصدور. تصحیح امیرحسین یزدگردی. تهران: توس، 1389.

10ـ ساسانی، فرهاد، «بینامتنیت پیشینه و پیشینه نقد بینامتنی»، نشریه فرهنگ و هنر، شماره‏های ۵ و ۶، 1383، ۱۷۲-۱۸۵.

11ـ شمس قیس، محمدبن­قیس. المعجم فی معاییر اشعار العجم. تصحیح محمد بن عبدالوهاب. تهران: علم، 1388.

12ـ صباغی، علی، «بررسی تطبیقی محورهای سه‌گانه بینامتنیت ژنت و بخش‌هایی از نظریه بلاغت اسلامی»، پژوهش‏های ادبی، شماره ۳۸، 1391، ۵۹-۷۱.

13ـ صفری‌نیا، سمیه،«بررسی بینامتنیت در آثار سیمین دانشور»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه کردستان، 1392.

14ـ کالر، جاناتان. در جست‌وجوی نشانه‌ها. ترجمه لیلا صادقی و تینا امراللهی. تهران: علم، 1388.

15ـ مکاریک، ایرنا ریما.دانش‌نامه نظریه ادبی معاصر. ترجمه مهران مهاجر و محمد نبوی. تهران: آگه، 1385.

16ـ نامورمطلق، بهمن، «بیش‌متنیت در نگاه ژرار ژنت»، ضمیمه خردنامه همشهری، شماره ۵۹، 1384،
۱۰-۱۱.

17ـ ـــــــــ ، ـــــ ، «ترامتنیت مطالعه روابط یک متن با دیگر متن‌ها»، پژوهشنامه علوم انسانی، شماره ۵۶، 1386، ۸۳-۹۸.

18ـ ـــــــــ ، ـــــ ، «درآمدی بر بینامتنیت (نظریه‌ها و کاربردها)»، تهران: سخن، 1390.

19ـ هوارث، دیوید، «سوسور، ساختارگرایی و نظام‌های نمادین»، ترجمه نظام بهرامی‌کمیل، رسانه، شماره ۷۲، 1386، ۱۸۷-۲۰۴.

20ـ یزدانجو، پیام.ادبیات پسامدرن. تهران: مرکز، 1379.

21- Barthes, Ronald. Image ـ Music ـ Text. Selected And Trans Stephen Heat. New York: Hill And Wang, 1977.

22- Bloom, Harold. The Anxiety Of Influence: A Theory Of Poetry. Oxford: Oxford University Press, 1973.