بررسی تحلیلی تناص قرآنی در شعر ملاعبدالکریم مدرس (مطالعۀ موردپژوهانه: دیوان ثه‌نا و سکالا)

الموضوعات :

عبدالله رسول نژاد ¹ , مسعود باوان پوری ² , سودابه جعفری ³

1 - . استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه کردستان
2 - کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی و عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلام آبادغرب
3 - کارشناس ارشد زبان و ادبیات عرب، دانشگاه خوارزمی

تاريخ الإرسال : 20 الأربعاء , صفر, 1437 تاريخ التأكيد : 13 الأربعاء , رجب, 1437 تاريخ الإصدار : 26 الإثنين , شعبان, 1438

الکلمات المفتاحية: قرآن کریم, ادبیات کردی, ملاعبدالکریم مدرس, ثه‌نا و سکالا, تناص,

ملخص المقالة :

قرآن کریم و مسائل مربوط به آن، پیوسته از موضوعات مهمی بوده که نصب العین پژوهشگران و محققان قرار گرفته است. تأثیر ژرف آموزه های این کتاب مقدس از زمان نزول آن تا عصر حاضر بر همگان آشکار است. این تأثیرپذیری تنها به دوران نزول قرآن و ادبیات قدیم عرب محدود نمی شود بلکه شاعران معاصر حتی شاعرانی از سایر زبان ها و ادیان نیز تحت تأثیر مفاهیم و ارزش های قرآنی قرار گرفته اند. ملاعبدالکریم مدرس یکی از شاعران برجستۀ کرد زبان است که از جایگاه ارزشمند و ممتازی در ادبیات کردی برخوردار می باشد. وی به تفسیر قرآن به زبان کردی پرداخته و واضح است که از آن تأثیر گرفته است. ایشان دارای آثار مختلفی در زمینۀ شعر و دین می باشد که یکی از آنها دیوان" ثه نا و سکالا"( ستایش و التماس) است. شاعر در این کتاب، گاهی از عین آیۀ قرآنی یا برگردانی از آن به زبان کردی استفاده نموده. نویسندگان برآنند تا به روش توصیفی- تحلیلی نمونه هایی از این تأثیر را بیان نمایند.

المصادر:

- قرآن کریم.

-ابراهیمی محمدی، محمدصالح( 1379)، زانایانی کورد، سقز: چاپخانه محمدی.

- ابن­الأثیر، ضیاء­الدین(1959)، المثل السائر فی ادب الکاتب والشاعر، تحقیق احمد الحوفی، قاهره:دارالنهضة العربیة.

- ابن­منظور، محمد بن مکرم(1414)، لسان­العرب، چاپ سوم، بیروت: دارصادر.

- ابوزهره، محمد(1375)، خاتم پیامبران، ترجمه حسین صابری، تهران: انتشارات توس.

-اصفهانی، راغب( بی­تا)، المفردات فی غریب القرآن، محمد سید الکیلانی،بیروت: دارالمعرفه.

- انجینو، مارک(1987)، فی أصول الخطاب النقدی الجدید، ترجمه احمد المدینی، بغداد: دارالشؤون الثقافیة العامة.

- حلبی، علی­اصغر( 1383)، تأثیر قرآن و حدیث در ادبیات، چاپ سوم، تهران: اساطیر.

- حلبی، شهاب­الدین محمود(1980)، حسن التوسل إلی صناعة الترسل، تحقیق اکرم عثمان یوسف، بغداد: وزارة الثقافة والإعلام.

- صفوی، کورش(1376)، مناسبات بینامتنی در حسن انوشه، فرهنگنامه­ی ادب فارسی، دانشنامه­ی ادب فارسی(2)، تهران: سازمان چاپ و انتشارات.

- طباطبایی، سیدمحمد حسین(1363)، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر همدانی، تهران: دارالکتب الإسلامیة.

- عباسی­مقدم و عباسی، مصطفی و سلیمان(1390)، فرازهایی از قرآن و عترت، تهران: گنج معرفت.

- عبدالعاطی، کیوان(1998)، التناص القرآنی فی شعر أمل دنقل، قاهره: مکتبة النهضة العربیة.

- عسکری، ابوهلال( 1971)، الصناعتین، قاهره: دارالشروق.

- غذامی، عبدالله(1993)، الخطیئة والتفکیر، جدة: النادی الریاضی.

- قطب، سید(1408)، فی ضلال القرآن، بیروت: دارالشروق.

- مردوخ روحانی(2011)، میژووی ناودارانی کورد، هه­ولیر: بی­نا.

- مفتاح، محمد(1997)، تحلیل الخطاب الشعری، استراتیجیة التناص، بیروت: دار العودة.

- مکاریک، ایرناریما(1385)، دانشنامه­ی نظریات ادبی معاصر، ترجمه­ی مهران نجفی و محمد نبوی، چاپ دوم، تهران: آگه.

مجلات

- جابر، ناصر(2007)، التناص القرآنی فی الشعر العمانی الحدیث، مجلة جامعة النجاح للأبحاث، مجلد12،شماره 4.

- مرتاض، عبدالملک(1991)، فکرة السرقات الأدبیة ونظریة التناص، جدة، مجلة علاقات النادی الأدبی الثقافی، ش22.

- ویکلی، کریستین( 1384)؛ وابستگی متون، تعامل متون، ترجمه­ی طاهر آدینه پور، پژوهشنامه­ی ادبیات و نوجوان، شماره 28.