فهرس المقالات regional development

• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  1 - تحلیل جامعه شناختی تاثیرات صنعت گردشگری بر توسعه منطقه ای استان گیلان (مورد مطالعه: شهرستان رشت)
  حمید آقاجانی مصطفی ازکیا
  این پژوهش با اتخاذ دیدگاه و موضعی علمی نسبت به آثار گردشگری در دستیابی به توسعه می تواند با شناخت پتانسیل صنعت گردشگری و موانع عمده در این مسیر، دستمایه علمی برنامه ریزان، مدیران، سرمایه گذاران و مردم بومی منطقه قرار گیرد. جامعه مورد مطالعه در این تحقیق شهروندان شهرستان أکثر

  این پژوهش با اتخاذ دیدگاه و موضعی علمی نسبت به آثار گردشگری در دستیابی به توسعه می تواند با شناخت پتانسیل صنعت گردشگری و موانع عمده در این مسیر، دستمایه علمی برنامه ریزان، مدیران، سرمایه گذاران و مردم بومی منطقه قرار گیرد. جامعه مورد مطالعه در این تحقیق شهروندان شهرستان رشت می باشند که تعداد آنها با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده 200 نفر است. یافته های پژوهش نشان می دهد که 24 عامل تاثیر صنعت گردشگری بر توسعه منطقه ای با درجه تاثیرات متفاوت عبارتند از تغییر سبک زندگی، کمبود زیرساخت های گردشگری، ایجاد درآمد، نحوه مدیریت گردشگری، بهبود مدیریت ضایعات و پسماند، تغییر روابط شخصی، افزایش کیفیت زندگی، آثار زیست محیطی مانند آلودگی، ارتقای کیفیت محیطی، اهمیت دادن جامعه محلی به منابع طبیعی، جاذبه های فرهنگی، آمیختگی فرهنگی، بهسازی محیط زیست و چشم اندازهای طبیعی، معرفی جاذبه های انسان ساخت، آلودگی زیست محیطی، فعالیت تنش زای گردشگران، زیرساخت های گردشگری، برداشت جامعه میزبان، افزایش مشارکت مردم محلی، کمبود تسهیلات لازم برای گردشگری، ایجاد اشتغال و کارآفرینی، معرفی فرهنگ های بومی و محلی و معرفی جاذبه های طبیعی. یافته های کیفی تحقیق، مدل سازی رگرسیون به روش کمی را تایید کرد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  2 - شناخت مناطق همگن برنامه‌ریزی فضایی در منطقه کلانشهری تهران با استفاده از روش خوشه‌بندی k-mean
  کرامت ا.. زیاری رامین قربانی ابراهیم فرهادی بهنام الماسی
  برنامه‌ریزی فضایی عبارتست از، نحوه توزیع و سازمان‌یابی انسان و فعالیت‌ها در پهنه سرزمین. در اصل برنامه فضایی، برنامه‌ریزی ساختار کالبدی و فعالیتی سطح مورد برنامه‌ریزی است.نخستین کار در فرآیند برنامه‌ریزی در سطوح کلان،تعیین مناطقی به عنوان واحدهای همگن برنامه‌ریزی می‌باش أکثر

  برنامه‌ریزی فضایی عبارتست از، نحوه توزیع و سازمان‌یابی انسان و فعالیت‌ها در پهنه سرزمین. در اصل برنامه فضایی، برنامه‌ریزی ساختار کالبدی و فعالیتی سطح مورد برنامه‌ریزی است.نخستین کار در فرآیند برنامه‌ریزی در سطوح کلان،تعیین مناطقی به عنوان واحدهای همگن برنامه‌ریزی می‌باشد.از این رو هدف این پژوهش تعیین مناطق همگن برنامه‌ریزی در سطح استان تهران با تأکید بر نظام برنامه‌ریزی شهری و روستایی در این منطقه کلانشهری است.نوع پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی ـ تحلیلی است. در این مقاله برای تعیین مناطق همگن از3 شاخص پایه:محیط انسان‌ساخت، محیط اجتماعی ـاقتصادی و محیط طبیعی با زیر‌مجموع 22 شاخص استفاده شده است. برای تعیین مناطق همگن برنامه‌ریزی از روش خوشه‌بندی k-mean استفاده شده است.خوشه‌بندی روش‌هایی را شامل می‌شود که با استفاده از آنها داده‌های چند متغیری را در میان گروه‌ها یا خوشه‌ها سازمان می‌دهد، البته بر اساس همگنی میان اشیاء بطور‌یکه مواردی که در گروه یکسان قرار می‌گیرند از شباهت بسیار زیادی برخوردار هستند. برای انجام خوشه‌بندی، لایه‌ها پس از طی فرآیند پردازش، تغییر و انجام محاسبات در محیط‌های نرمافزاری Arc gis و Matlab،به صورت 4 منطقه پایه و همگن برنامه‌ریزی در قالب نقشه نمایش و محدوده‌های هریک از پهنه‌ها مشخص و برای هرکدام راهبردهایی ارائه شد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  3 - تدوین استراتژی توسعه منطقه ای( مطالعه موردی شهرستان آستارا)
  حسن عاطفی ابراهیم رومینا ریباز قربانی نژاد
  10.30495/sarzamin.2023.21774
  چکیده در این پژوهش، نگارندگان با در نظر گرفتن اهدافی همچون شناخت نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدها سعی در تدوین استراتژی مناسب توسعه منطقه ای در راهبرد توسعه همه جانبه شهرستان آستارا و مناطق همجوار و همچنین اولویت بندی استراتژی های توسعه در این منطقه برای حال و آینده نمود أکثر

  چکیده در این پژوهش، نگارندگان با در نظر گرفتن اهدافی همچون شناخت نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدها سعی در تدوین استراتژی مناسب توسعه منطقه ای در راهبرد توسعه همه جانبه شهرستان آستارا و مناطق همجوار و همچنین اولویت بندی استراتژی های توسعه در این منطقه برای حال و آینده نموده و با بهره گیری از روش توصیفی-تحلیلی، مطالعات کتابخانه ای و بهره گیری از ماتریس SWOT درصدد تدوین استراتژی توسعه منطقه ای شهرستان آستارا بر آمده اند.یافته های تحقیق حاکی از آن است : با توجه به امتیاز دهی معیارهای داخلی (قوت و ضعف) و معیارهای خارجی (فرصت و تهدید)، استراتژی های استخراج شده از ماتریس SWOT در وضعیت تهاجمی (SO) قرار دارند و این استراتژی ها عبارتند از : کاهش عوارض گمرکی و حذف روادید با هدف تسهیل در مراودات و توسعه اقتصادی منطقه مرزی، توسعه گردشگری ساحلی و توریسم پزشکی، گسترش روابط ژئواکونومی با کشورهای حوزه قفقاز. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  4 - سیر تحولات روستا با توجه بر عملکرد شهرها در ایران
  آزاده امیری کاظم جاجرمی
  پیوند میان شهرها و نواحی روستایی، به طور گسترده به عنوان عامل اصلی در فرایند تغییرات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شناخته شده است، علی رغم این واقعیت، بیشتر نظریه‌های توسعه و رویه‌های اجرایی تلویحا" به دو گانگی جمعیت و فعالیتهای نواحی شهری و روستایی تأکید دارند. برنامه ری أکثر

  پیوند میان شهرها و نواحی روستایی، به طور گسترده به عنوان عامل اصلی در فرایند تغییرات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شناخته شده است، علی رغم این واقعیت، بیشتر نظریه‌های توسعه و رویه‌های اجرایی تلویحا" به دو گانگی جمعیت و فعالیتهای نواحی شهری و روستایی تأکید دارند. برنامه ریزان شهری گرایش بیشتری به مسائل شهری و توجه اندکی به کشاورزی و توسعه‌ی روستایی دارند؛ در حالی که برنامه ریزان مربوط به توسعه‌ی روستایی، نواحی روستایی را تنها شامل روستاها و اراضی کشاورزی و مجزا از مراکز شهری تعریف می‌کنند. اما در بررسیهای ناحیه‌ای کشورهای در حال توسعه، انواع روابط متقابل بین شهر و روستا اشاره می‌شود و ایران به عنوان یکی از این کشورها در گذشته دارای شبکه شهری همگون و روابط میان شهرها و نقاط روستایی از تعادلی نسبی برخوردار بود، اما با نفوذ سرمایه داری و تقسیم کار جهانی در ایران موجب بر هم خوردن تعادل قبلی و باعث بالا رفتن درآمدهای نفتی از دهه 1330 هجری شمسی و سرازیر شدن بخش قابل توجهی از این درآمدها به نقاط شهری و همچنین اصلاحات ارضی دهه 1340 به نوبه خود به وخامت اوضاع روستاها و مشکلات بخش کشاورزی افزود. این مقاله نشانگر سابقه وسیر تحولاتی که در روستا با توجه به عملکرد شهرها از دوران باستان تا عصر حاضر صورت گرفته، می‌باشد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  5 - رتبه‌بندی توسعه صنعتی شهرستان‌های استان کردستان
  رحیم سرور محمدعلی خلیجی
  مقدمه و هدف پژوهش: توسعه متوازن منطقه‌ای مبنایی برای توسعه پایدار در سطوح و ابعاد مختلف محسوب می‌شود، نظام تخصیص منابع به ویژه ظرفیت‌های صنعتی، نقش مهمی در توسعه منطقه‌ای ایفا می‌نماید و یکی از اهداف اصلی توسعه متوازن و ساماندهی به نظام استقرار جمعیت، آمایش صنعتی فضا از أکثر

  مقدمه و هدف پژوهش: توسعه متوازن منطقه‌ای مبنایی برای توسعه پایدار در سطوح و ابعاد مختلف محسوب می‌شود، نظام تخصیص منابع به ویژه ظرفیت‌های صنعتی، نقش مهمی در توسعه منطقه‌ای ایفا می‌نماید و یکی از اهداف اصلی توسعه متوازن و ساماندهی به نظام استقرار جمعیت، آمایش صنعتی فضا از سطح ملی گرفته تا سطح ناحیه‌ای می‌باشد که در تمامی برنامه‌های توسعه پنج‌ ساله مورد تاکید قرار گرفته است. هدف از پژوهش حاضر بررسی سطوح توسعه منطقه‌ای در سطح استان کردستان که مشتمل بر 9 شهرستان است و چگونگی توزیع امکانات صنعتی، در ناحیه مذکور می‌باشد. روش پژوهش: بدین منظور پس از بررسی، انتخاب شاخص‌های مناسب، روش‌های آماری و تکنیک تصمیم‌گیری چند شاخص‌های و با استفاده از مدل TOPSIS، به رتبه بندی توسعه صنعتی و توسعه منطقه‌ای شهرستان‌های مذکور در سال 1390 پرداخته شده است. یافته‌ها: یافته‌های تحقیق نشان می دهند که در رتبه‌بندی صنعتی شهرستان‌های سنندج و بیجار به ترتیب در رتبه اول و دوم، شهرستان‌های سقز و کامیاران در رتبه آخر قرار دارند. نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از رتبه بندی شهرستان‌های مذکور نشان می‌دهد که اختلاف فاحشی در سطح توسعه صنعتی این شهرستان‌ها وجود دارد به طوری که از مجموع 8 شهرستان در ناحیه سنندج، اکثریت شهرستان‌ها در سطح پایینی از توسعه صنعتی قرار می‌گیرند. بعلاوه شهرستان‌های سنندج و بیجار به ترتیب صنعتی ترین شهرستان و بقیه شهرستان‌های مذکور از سطح پایین تری از توسعه یافتگی نسبت به آن قرار دارند. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  6 - کارکرد شهرهای نی‌ریز، استهبان و گراش در توسعه اقتصادی فارس
  رحیمه شیروان زهرا سادات (سعیده) زرآبادی
  مقدمه و هدف پژوهش: امروزه بیشتر سرمایه‌گذاری‌ها، مخصوصاً در بعد اقتصادی، در کلان‌شهرها صورت می‌گیرد از آن جهت که عقیده عمومی بر آن است که سرمایه‌گذاری در کلان‌شهرها مقرون به صرفه است. این امر باعث توسعه تک بعدی در منطقه و فقط در یک شهر خاص می‌گردد که نتیجه آن افزایش ناب أکثر

  مقدمه و هدف پژوهش: امروزه بیشتر سرمایه‌گذاری‌ها، مخصوصاً در بعد اقتصادی، در کلان‌شهرها صورت می‌گیرد از آن جهت که عقیده عمومی بر آن است که سرمایه‌گذاری در کلان‌شهرها مقرون به صرفه است. این امر باعث توسعه تک بعدی در منطقه و فقط در یک شهر خاص می‌گردد که نتیجه آن افزایش نابرابری منطقه‌ای است و دیگر شهرهای منطقه از توسعه باز می‌مانند درحالی‌که شهرهای دیگر ممکن است دارای توان‌ها و پتانسیل‌های خوبی جهت توسعه اقتصادی باشند. یکی از مهم‌ترین اهداف در برنامه‌ریزی منطقه‌ای، کاهش نابرابری‌ها و توسعه منطقه با استفاده از توان‌های هر منطقه است. لازمه رسیدن به این امر توجه به شهرهای کوچک به عنوان راهبردی که باعث توسعه اقتصادی این شهرها و منطقه می‌گردد حائز اهمیت است. این تحقیق با هدف مطالعه نقش شهرهای کوچک در توازن و توسعه منطقه‌ای، به مطالعه شهرهای کوچک استان فارس که بین 25-50 هزار نفر جمعیت دارند، می‌پردازد. روش پژوهش: روش پژوهش توصیفی-تحلیلیاست که بر مبنای مؤلفه جمعیتی و به‌کارگیری مدل‌های کمی انجام شده است در پژوهش حاضر جهت بررسی نقشی که شهر‌های کوچک در توسعه اقتصادی منطقه می‌توانند ایفا کنند از دو روش اقتصادی، ضریب مکانی و تغییر سهمی بهره گرفته شده است. نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که شهرهای کوچک استان فارس با توجه به پتانسیل‌ها و روش‌های انجام شده می‌توانند با ارائه کارکردهای صنعتی، خدماتی و کشاورزی در بهبود شرایط اقتصادی خود و کل منطقه تأثیر گذار باشند. بر طبق هر دو روش این شهرها در بخش‌های مختلف توسعه دارای ضرایب رشد مثبتی در مقایسه با استان بوده‌اند. لازمه وارد شدن این شهرها در توسعه اقتصادی منطقه، دادن نقش اقتصادی به هر یک از این شهرها متناسب با پتانسیل‌های آن‌هاست؛ که این امر نیز به نوبه خود راهبردهای ویژه‌ای را می‌طلبد که باید با برنامه‌ریزی منظم و دقیق و با حمایت دولت در این شهرها صورت پذیرد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  7 - استراتژی توسعه ی منطقه ای ( RDS) راهکاری جهت تمرکز زدایی ( مطالعه موردی: کلانشهر رشت)
  سید مهدی صباغ ازیتا رجبی
  10.30495/ums.2023.23117
  شهرستان رشت به عنوان تنها کلان شهر استان گیلان، از ابتدای شکل گیری شرایط منحصر به فردی را به نسبت به شهرهای پیرامونی خویش تجربه نموده و گرایشی روزافزون به تمرکز گرایی داشته است. شکل گیری رابطه ای یک سویه و جهت دهی اکثر جریان های حیاتی و کارکردی شهرهای استان به سمت شهر ر أکثر

  شهرستان رشت به عنوان تنها کلان شهر استان گیلان، از ابتدای شکل گیری شرایط منحصر به فردی را به نسبت به شهرهای پیرامونی خویش تجربه نموده و گرایشی روزافزون به تمرکز گرایی داشته است. شکل گیری رابطه ای یک سویه و جهت دهی اکثر جریان های حیاتی و کارکردی شهرهای استان به سمت شهر رشت موجبات انزوا و عدم تحرک را برای سایر نقاط سکونت گاهی استان به همراه داشته است؛که به نظر می رسد با افزایش گستره ی فعالیت های شهر رشت، گسترش بیشتری خواهد یافت. این پژوهش زمینه های تمرکز گرایی در شهر رشت را در سه زمینه ی تمرکز گرایی اداری-سیاسی، تمرکز گرایی اقتصادی خدماتی و تمرکز گرایی جمعیتی بررسی نموده است و ضمن تشریح مهم ترین نمود ها و مصادیق تمرکزگرایی در زمینه های فوق؛ جهت کاهش تمرکز گرایی در شهر رشت و جهت دادن جریان ها به سایر نقاط و بالتبع متعادل نمودن جریان و روابط متقابل؛ از الگوی نوین استراتژی توسعه ی منطقه ای (RDS)، بهره گرفته است، راهبرد توسعه ی منطقه ای با تفکر راهبردی، اجتماع محور و انعطاف پذیر خود در برقراری تعادل های منطقه ای بسیار موثر است چراکه در این الگو تلاش می شود تا از توان ها، ظرفیت ها و اقدامات و همکاری تمامی مناطق بهره جست و آن را به بهترین شکل ممکن سازمان دهی کرد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  8 - تحلیل عوامل مؤثر بر توسعه ی منطقهای در ایران
  رضا لیلیان حمیدرضا رخشانی نسب رقیه رمضانزاده
  مقدمه و هدف پژوهش: توزیع نامتعادل امکانات و خدمات اقتصادی، اجتماعی و ... بین مناطق، ضرورتتوجه به برنامهریزی توسعه ی فضایی و متعادل نمودن ساختار فضایی کشور را اجتنابناپذیر نموده است. براین اساس، پژوهش حاضر با اهداف تعیین سطوح توسعه ی استانها، ارزیابی درجه ی توسعهیافتگی آ أکثر

  مقدمه و هدف پژوهش: توزیع نامتعادل امکانات و خدمات اقتصادی، اجتماعی و ... بین مناطق، ضرورتتوجه به برنامهریزی توسعه ی فضایی و متعادل نمودن ساختار فضایی کشور را اجتنابناپذیر نموده است. براین اساس، پژوهش حاضر با اهداف تعیین سطوح توسعه ی استانها، ارزیابی درجه ی توسعهیافتگی آنها دربخشهای مختلف توسعه، تعیین سطح تمرکز نماگرها و پیشبینی عاملهای مؤثر بر توسعه ی مناطق انجامشده است.( روش پژوهش: دادههای مورد نیاز از نتایج آخرین سرشماری رسمی نفوس و مسکن کشور ( ۱۳۸۵است که با استفاده از مدلهای آماری توصیفی ‐ تحلیلی گردآوری شده است. روش انجام پژوهشهمچون تحلیل عاملی، تکنیک سنجش سطح تمرکز و رگرسیون چند متغیره انجام شده استیافته ها: یافتههای پژوهش نشان میدهد، به لحاظ توسعه ی منطقهای بین استانهای کشور نابرابری وعدم تعادل وجود دارد. بیشترین میزان تمرکز نماگرها به ترتیب مربوط به نماگرهای بهداشتی، اقتصادی،آموزشی، نهادی، کالبدی و فرهنگی است. همچنین استانهای خراسان جنوبی، خراسان رضوی، مازندران،گیلان، سمنان، یزد، اصفهان، قم و تهران در بالاترین سطح توسعه (فراتوسعه)، هشت استان شاملاستان های چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، هرمزگان، کرمانشاه، لرستان، خوزستان، کرمان وخراسان شمالی در سطح دوم (میان توسعهیافته ی بالا)، استانهای مرکزی، بوشهر، همدان، فارس،آذربایجان شرقی، گلستان، زنجان، اردبیل، قزوین و آذربایجان غربی در سطح سوم (میان توسعهیافته یپایین) و سه استان شامل استانهای ایلام، کردستان و سیستان و بلوچستان در پایینترین سطح(فروتوسعه) قرار دارند.نتیجه گیری: طبق نتایج رگرسیون چند متغیره، برای توسعه ی استانهای کشور به ترتیب باید نماگرهایبهداشتی، کالبدی، فرهنگی، آموزشی، نهادی و اقتصادی در استانهای فروتوسعه، میان توسعهیافته یپایین، میان توسعهیافته ی بالا و فراتوسعه در اولویت توسعه ی فضایی قرار گیرند تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  9 - تأثیر شهرهای دانش بنیان بر توسعه منطقه ای (نمونه موردی شهر پردیس)
  علی ادیب فرح حبیب زهرا سادات سعیده زرآبادی
  برای کشور ایران که قصد دارد به کشوری توسعه یافته تبدیل شود، یکی از عناصر کلیدی دستیابی به توسعه یافتگی، توجه به رویکرد دانش بنیان در تمام زمینه های علمی و تکنولوژی در جامعه است. از جمله این موارد ایجاد و توسعه شهرهای دانش بنیان هستند که امروزه در جهان مطرح شده و دارای ا أکثر

  برای کشور ایران که قصد دارد به کشوری توسعه یافته تبدیل شود، یکی از عناصر کلیدی دستیابی به توسعه یافتگی، توجه به رویکرد دانش بنیان در تمام زمینه های علمی و تکنولوژی در جامعه است. از جمله این موارد ایجاد و توسعه شهرهای دانش بنیان هستند که امروزه در جهان مطرح شده و دارای اقتصاد مبتنی بر دانش و شهرهای پایداری هستند. شهر پردیس به دلیل قرار گیری در 17کیلومتری شرق کلان شهر تهران، برخورداری از شبکه ارتباطی بزرگراهی، برخورداری از قابلیتهای گردشگری ، موقعیت خاص طبیعی، مراکز آموزش عالی همچون دانشگاه آزاد و از همه مهمتر پارک علم و فناوری ، شرایط لازم برای جذب سرمایه گذاران بخش خصوصی و به خصوص طبقه خلاق شهری را دارا بوده و پتانسیل لازم برای تبدیل شدن به یک شهر دانش بنیان را دارا میباشد. هدف در این پژوهش تدوین مبانی نظری مستدل و مستحکم در رابطه با تأثیر شهرهای دانش بنیان بر توسعه منطقه ای و شناسایی معیارها و شاخص های شهر دانش بنیان در شهر پردیس میباشد، که با تحلیل نتایج پرسش نامه با روش طیف لیکرت و آزمون مطلوبیت از 60 نفر از افراد براساس نمونه گیری هدفمند مطابق با جامعه آماری صورت میگیرد. در ادامه با بررسی وضع موجود و شناخت قابلیتها و تنگناهای شهر پردیس به بررسی اینکه ،آیا این شهر قابلیت تبدیل به یک شهر دانش بنیان را دارا بوده ، میپردازیم و معیارها و شاخهای لازم برای این تبدیل را در شش بعد اجتماعی ،اقتصادی، مدیریتی ، ادراکی و سازمان فضایی وزیر ساخت شهری را از طریق مدل سلسله مراتبی AHP مورد ارزیابی قرار میدهیم . نتایح پژوهش نشان میدهد ، معیار اقتصادی در رتبه اول ، زیرساخت شهری در رتبه دوم و مدیریتی در رتبه سوم از نظر اهمیت در راستای ایجاد شهر دانش بنیان و توسعه منطقه ای در شهر پردیس قرار میگیرد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  10 - سیاستگذاری توسعه منطقه ای مکران با رویکرد آینده‌پژوهی
  ابوالفضل شاه علی رحیم سرور
  از جمله معیارهای برنامه‌ریزی منطقه‌ای برای مشخص‌کردن نابرابری‌ها، تعیین وضعیت مناطق بر حسب برخورداری از شاخص‌های توسعه است. در ادبیات و سیاست توسعه، عموماً این باور رواج دارد که رشد تولید ناخالص ملی و بالابودن درآمد سرانه، محور اصلی توسعه است. هدف این تحقیق سیاستگذاری ت أکثر

  از جمله معیارهای برنامه‌ریزی منطقه‌ای برای مشخص‌کردن نابرابری‌ها، تعیین وضعیت مناطق بر حسب برخورداری از شاخص‌های توسعه است. در ادبیات و سیاست توسعه، عموماً این باور رواج دارد که رشد تولید ناخالص ملی و بالابودن درآمد سرانه، محور اصلی توسعه است. هدف این تحقیق سیاستگذاری توسعه منطقه ای مکران است، پژوهش حاضر با بهره‌گیری از روش توصیفی - تحلیلی و بر اساس روش‌های آینده‌پژوهی با ترکیبی از روش‌های اسنادی و پیمایشی صورت‌گرفته است. در این تحقیق برای شناسایی متغیرهای کلیدی مؤثر بر توسعه پایدار منطقه‌ای مکران پس از مطالعه اسناد بالادستی، از روش دلفی دومرحله‌ای استفاده شده است و داده‌های مورد تحلیل شامل 36 متغیر در قالب 8 حوزه به‌عنوان متغیرهای اولیه مؤثر بر توسعه پایدار می‌باشد. یافته ها نشان می دهد الگوی مطلوب نهادی برای توسعه مکران گذر از رویکردهای بخشی و حرکت تدریجی در مسیر ظرفیت سازی نهادی خواهد بود. الگوهای غیرنهادی مبتنی بر نظریه نومنطقه گرایی ظرفیت های بالایی را برای ظرفیت سازی نهادی مکران ایفا می نماید. در نتیجه در حکمرانی منطقه‌ای، سازمان توسعه مکران باید نقش راهبری و سیاستگذاری را به اعتبار پشتیبانی سیاسی حکومت مرکزی ایفا نماید. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  11 - بررسی شاخص های ساختار صنعت و رتبه بندی صنایع استان آذربایجان شرقی
  محمّدباقر بهشتی صمد حکمتی فرید حبیب آقاجانی
  ایجاد صنایع جدید در استان آذربایجان شرقی همزمان با کل ایران از حدود چهل سال پیش آغاز شد. علی رغم گذشت مدت طولانی از تأسیس بنگاههای صنعتی، تغییرات زیادی درصنایع ایران صورت گرفته که دراین تحقیق هدف بررسی تغییرات ساختار صنعت استان آذربایجان شرقی و اولویت بندی فعالیتهای آن أکثر

  ایجاد صنایع جدید در استان آذربایجان شرقی همزمان با کل ایران از حدود چهل سال پیش آغاز شد. علی رغم گذشت مدت طولانی از تأسیس بنگاههای صنعتی، تغییرات زیادی درصنایع ایران صورت گرفته که دراین تحقیق هدف بررسی تغییرات ساختار صنعت استان آذربایجان شرقی و اولویت بندی فعالیتهای آن می باشد. برای اندازه گیری تغییرات ساختار اقتصادی در زیربخشهای صنعت استان از مدل تغییر سهم و برای اولویت بندی فعالیتهای صنعتی از شاخصهای مزیّت تولیدی استفاده شده است. بر اساس نتایج مدل تغییر سهم، فعالیتهای 19 گانه صنعتی استان در قالب بخشهای برنده اقتصادی، برنده مختلط اقتصادی، بازنده اقتصادی و بازنده مختلط اقتصادی ارائه گردیده است. اولویتجبندی فعالیتهای صنعتی بر مبنای شاخصهای مزیت تولیدی ، ضریب مکانی ارزش افزوده و ضریب مکانی اشتغال و سایر شاخصهای مطرح شده نشان می دهد تولید ماشین آلات و تجهیزات طبقه بندی نشده درجای دیگر، تولید مواد و محصولات شیمیائی، دباغی وعمل آوردن چرم و. . . ، صنایع موادغذائی و آشامیدنی ، تولید سایر محصولات کانی غیرفلزی، تولید محصولات فلزی فابریکی بجز ماشین آلات ،تولید منسوجات و تولید سایر وسایل حمل ونقل اولویتهای اول تا هشتم فعالیتهای صنعتی استان را تشکیل می دهند. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  12 - ارزیابی عملکرد شهرهای کوچک در توسعه منطقه ای (نمونه موردی: شهر خورموج، استان بوشهر)
  بهسا عبدالله زهرا سادات سعیده زرآبادی
  طی دهه های اخیر بسیاری از کشورهای در حال توسعه به سبب تمرکز جمعیت، فعالیت و خدمات در شهرهای بزرگ با نظام سکونتگاهی نامتعادل و نابرابری های منطقه ای روبرو هستند. به عبارتی توزیع نامتعادل فعالیت و خدمات در پهنه سرزمین سبب مهاجرت های گسترده به سوی شهرهای بزرگ می شود و این أکثر

  طی دهه های اخیر بسیاری از کشورهای در حال توسعه به سبب تمرکز جمعیت، فعالیت و خدمات در شهرهای بزرگ با نظام سکونتگاهی نامتعادل و نابرابری های منطقه ای روبرو هستند. به عبارتی توزیع نامتعادل فعالیت و خدمات در پهنه سرزمین سبب مهاجرت های گسترده به سوی شهرهای بزرگ می شود و این امر به تدریج مسائل و مشکلات بی شماری را در نظام سکونتگاهی بوجود می آورد. از این رو جهت تمرکززدایی از شهرهای بزرگ و دستیابی به تعادل و توسعه منطقه ای، توجه برنامه ریزان شهری و منطقه ای به شهرهای کوچک معطوف شده است. نابرابری و عدم تعادل در توزیع بهینه خدمات و امکانات در استان بوشهر نیز که یکی از استان های جنوبی کشور می باشد سبب پخشایش نامتوازن جمعیت در پهنه استان و بر هم خوردن نظام سکونتگاهی شده است. در این راستا هدف از انجام این پژوهش ارزیابی عملکرد شهرخورموج به عنوان شهر کوچک در تعادل بخشی و توسعه منطقه ای استان بوشهر می باشد. بدین منظور از روش تحلیل شبکه که یکی از روش های موثر و کاربردی جهت تعیین روابط و جریان های کارکردی میان سکونتگاه های یک منطقه می باشد، استفاده شده است. پژوهش حاضر از نظر نوع روش، توصیفی- تحلیلی می باشد و در زمره تحقیقات کاربردی قرار دارد. همچنین اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و بررسی اسناد گردآوری شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد شهر خورموج می تواند نقش بسزایی را در توسعه منطقه ای ایفا نماید و به عنوان مقصدی مناسب جهت سکونت و اشتغال انتخاب شود. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  13 - بررسی سطح توسعه یافتگی بخش مسکن دردیدگاه توسعه منطقه-محور با استفاده از تکنیک Vicor-Toppsis (مطالعه موردی: شهرستان های استان مرکزی)
  حمید رضا وارثی وحید گودرزی محسن شبستر شهاب الدین عیسی لو
  مسکن به عنوان یکی از زیرساخت های اصلی توسعه و مقوله ای چند وجهی با ابعاد مختلف زیستی، اجتماعی و اقتصادی، نیازمند مطالعة دقیق و همه جانبه است. این مهم بواسطه با شاخص های مسکن صورت می گیرد که می توان وضعیت موجود را شناخت و با استفاده از تکنیک های موجود و رتبه بندی آنها می أکثر

  مسکن به عنوان یکی از زیرساخت های اصلی توسعه و مقوله ای چند وجهی با ابعاد مختلف زیستی، اجتماعی و اقتصادی، نیازمند مطالعة دقیق و همه جانبه است. این مهم بواسطه با شاخص های مسکن صورت می گیرد که می توان وضعیت موجود را شناخت و با استفاده از تکنیک های موجود و رتبه بندی آنها میزان برخورداری و عدم برخورداری را در زمینه های مختلف همچون توسعه منطقه ای و میزان مطلوبیت شناسایی کرد پژوهش حاضر از نوع تحقیق توصیفی ـ تحلیلی می باشد و به روش کتابخانه ای و اسنادی داده های مورد نیاز جمع آوری شده است. و با هدف سنجش میزان توسعه یافتگی شهرستان های استان مرکزی در بخش مسکن درصدد آن بوده است که با استفاده از تکنیک های تاپسیس و ویکور به رتبه بندی جهت تحلیل شاخص های مسکن در محدوده مورد مطالعه بپردازد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که شهرستان های با جمعیت زیاد همچون اراک و ساوه در سطح پایینی از توسعه یافتگی در شاخص ها قرار دارند و برعکس شهرستان های با جمعیت کمتر همچون خنداب و فراهان در سطح قابل قبولی برخوردار بودند. همچنین آزمون اسپیرمن بیانگر رابطه عکس میان جمعیت و توسعه صنعتی با مطلوبیت در مسکن می باشد. در پایان نیز به پیش بینی مسکن مورد نیاز در سال های آتی پرداخته شده است. تا با در نظر گرفتن نیازهای آینده از مشکلات پیش رو جلوگیری شود. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  14 - سنجش توان اقتصادی استان‌های ایران برای توسعة منطقه‌ای
  علیرضا محمدی سپیده نوری
  تحقق توسعه ملی و اقتصاد مقاومتی، مستلزم شناخت امکانات و توانمندی‌های موجود اقتصادی مناطق مختلف کشور است. موضوعی که در برنامه‌ریزی‌های ملی توسعه به آن توجه کمتری می‌شود و اغلب شاخص‌های کلان‌ ملی برای سیاست‌گذاری‌های منطقه‌ای مورد توجه قرار می‌گیرند. عدم شناخت درست از توا أکثر

  تحقق توسعه ملی و اقتصاد مقاومتی، مستلزم شناخت امکانات و توانمندی‌های موجود اقتصادی مناطق مختلف کشور است. موضوعی که در برنامه‌ریزی‌های ملی توسعه به آن توجه کمتری می‌شود و اغلب شاخص‌های کلان‌ ملی برای سیاست‌گذاری‌های منطقه‌ای مورد توجه قرار می‌گیرند. عدم شناخت درست از توانمندی‌های اقتصادی استان‌های کشور، مانع سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی مطلوب برای توسعة منطقه‌ای است. شناخت امکانات و توانمندی‌های اقتصادی، برای تدوین و اجرای سیاست‌های توسعة اقتصادی ضروری است. هدف ‌این مقاله شناخت و رتبه‌بندی استان‌های کشور از نظر نماگر‌های توسعة اقتصادی است. داده‌های آماری 72 نماگر کلیدی از سرشماری‌های آماری مرکز آمار ایران در بخش حساب‌های ملی و منطقه‌ای استخراج شده‌اند. برای تجزیه و تحلیل‌ داده‌ها از روش‌های آمار فضایی مانند آماره موران و روش تصمیم‌گیری چندمعیاره TOPSIS و ضریب تغییرات C.V برای انعکاس پراکنش فضایی، رتبه و چگونگی توزیع نماگر‌های اقتصادی منطقه‌ای استفاده شده است. نتایج رتبه‌بندی به روش TOPSIS، نشان می‌دهند که استان تهران با امتیاز نهایی 0/67 در رتبه اول و استان چهارمحال و بختیاری با امتیاز 0/18 در رتبه آخر توان اقتصادی توسعة منطقه‌ای قرار دارند و تفاوت قابل توجهی از نظر میانگین رتبه‌بندی (0.5)، بین استان‌های مختلف کشور وجود دارد. نتیجه اینکه، توان ‌اقتصادی مناطق بر مبنای نماگر‌های کلان توسعة منطقه‌ای کاملا متفاوت است و به سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی متناسب با توانمندی‌های اقتصادی در سطح ملی و منطقه‌ای نیاز دارد. در پایان بر مبنای یافته‌های پژوهش، پیشنهادهایی همانند اجرای برنامه‌ریزی آمـایش سرزمین (برنامه‌ریزی فضایی) برای ارتقای توانمندی‌های اقتصادی توسعة منطقه‌ای، ارائه شده‌اند. واژگان کلیدی: حساب‌های ملی و منطقه‌ای، توان اقتصادی، TOPSIS، ایران. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  15 - شناسایی پیشران‌های کلیدی در راستای تحقق‌پذیری امنیت پایدار منطقه‌ای بر اساس معیارهای پدافند غیرعامل (مطالعه موردی: منطقه‌ی لواسانات)
  زهرا سرتیپی مهدی مدیری زهرا پیشگاهی فرد
  توسعه‌ی منطقه‌ای یک هدف برجسته در برنامه‌ریزی محیطی و فضایی در دهه‌های اخیر به‌شمار می‌رود که شامل برنامه‌های گوناگون با هدف تسهیل در ارتقای مؤلفه‌های اقتصادی و اجتماعی، کاهش آسیب‌های زیست‌محیطی و افزایش ایمنی و امنیت منطقه در مواجهه با انواع بلایا و بحران‌ها می‌باشد. ب أکثر

  توسعه‌ی منطقه‌ای یک هدف برجسته در برنامه‌ریزی محیطی و فضایی در دهه‌های اخیر به‌شمار می‌رود که شامل برنامه‌های گوناگون با هدف تسهیل در ارتقای مؤلفه‌های اقتصادی و اجتماعی، کاهش آسیب‌های زیست‌محیطی و افزایش ایمنی و امنیت منطقه در مواجهه با انواع بلایا و بحران‌ها می‌باشد. بنابراین، مؤلفه‌های امنیت از ارکان اصلی تحقق توسعه‌ی منطقه‌ای محسوب می‌گردند و هدف از تحقیق حاضر شناسایی پیشران‌های کلیدی تأثیرگذار بر تحقق امنیت پایدار منطقه‌ی لواسانات بر اساس معیارهای پدافند غیرعامل می‌باشد. روش تحقیق در مطالعه‌ی حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی است. همچنین جامعه‌ی آماری تحقیق شامل مسئولان، مدیران و کارشناسان حوزه‌ی پدافند غیرعامل منطقه‌ی لواسانات می‌باشد که حجم نمونه بر اساس روش دلفی 100 نفر تعیین شده است. به‌منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات تحقیق نیز از روش حداقل مربعات جزئی در نرم‌افزار Smart-pls استفاده شده است. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که مهمترین پیشران‌های تأثیرگذار بر تحقق امنیت پایدار منطقه‌ی لواسانات بر مبنای پدافند غیرعامل مربوط به پیشران‌های مدیریت مبتنی بر پیش‌گیری، مدیریت مبتنی بر آمادگی و برنامه‌ریزی مناسب کالبدی-زیست‌محیطی بوده که به ترتیب امتیاز مدل ساختاری برای آنها 823/0، 753/0 و 677/0 می‌باشد. همچنین در بین پیشران‌های فرعی نیز بیشترین تأثیرگذاری مربوط به پیشران‌های ارتباطات میان سازمانی به‌منظور مشارکت حداکثریِ سازمان‌های مرتبط در فاز پیشگیری از آثار و نتایج بحران‌ها، تشکیل سیستم‌های پشتیبان تصمیم‌گیری و هدایت‌کننده و پایگاه‌های اطلاعاتی مبتنی بر آمار و اطلاعات مکانی-جغرافیایی برای شناسایی و اولویت‌بندی مکان‌های حادثه‌خیز می‌باشد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  16 - تحلیلی بر نابرابری های فضایی و سنجش وضعیت توسعۀ منطقه‌ای در استان‌های ایران
  علی مصیب زاده اسماء مظفری نیا محسن شبستر
  با آنکه بیش از 6 دهه از عمر برنامه‌ریزی منطقه‌ای در ایران می‌‌گذرد هنوز سایه سنگین شکاف و عدم تعادل فضایی بر مناطق سنگینی می‌کند. با پذیرش این موضوع که تنوعات منطقه‌ای در فرایند توسعه امری اجتناب‌ناپذیر و برای توسعه و پیشرفت یک کشور ضروری هستند می‌توان گفت که نقش برنامه أکثر

  با آنکه بیش از 6 دهه از عمر برنامه‌ریزی منطقه‌ای در ایران می‌‌گذرد هنوز سایه سنگین شکاف و عدم تعادل فضایی بر مناطق سنگینی می‌کند. با پذیرش این موضوع که تنوعات منطقه‌ای در فرایند توسعه امری اجتناب‌ناپذیر و برای توسعه و پیشرفت یک کشور ضروری هستند می‌توان گفت که نقش برنامه‌ریزی منطقه‌ای ما را وادار ساخته تا خود را با تغییرات علمی در این زمینه وفق دهیم. تبارشناسی جریان توسعه در ایران نشان می‌دهد که رویکرد انباشت سرمایه و تحمیل نقش‌های خاص به مناطق عمدتاً بدون هیچ‌گونه تجزیه تحلیل هزینه ـ فایده اقتصادی و تنها بر اساس رویکرد قطب رشد و تمرکز سرمایه در یک فرآیند تاریخی صورت گرفته است. در این مقاله سعی شده است که به بررسی این مهم پرداخته شود. لذا برای درک چنین وضعیتی به تحلیل شرایط اقتصادی مناطق؛ در قالب نماگرهای توسعه از قبیل: جمعیت و نیروی انسانی (شهری ـ روستایی)، اشتغال و بیکاری، مشارکت اجتماعی، بخش‌های سه‌گانه اقتصاد، GDP و .. با استفاده از تکنیک تاپسیس پرداخته شده است. نتایج تحقیق بیانگر این نکته است که سازمان فضایی ایران چند سطحی شده و استان‌هایی که قطب‌های توسعه هستند از نظر شاخص‌های توسعه‌یافتگی از مناطق پایین دست خود بریده‌اند و با تمرکز بخشی در زمینه جذب سرمایه، جمعیت و صنعت زمینه‌های عدم تعادل فضایی درون و برون منطقه‌ای را سبب شده‌اند. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  17 - بررسی و تحلیل نابرابریهای توسعه در سازمان فضایی استانهای ایران
  اکبر ویسی کریم حسین زاده دلیر بختیار عزت پناه
  ایران به عنوان یکی از کشورهای در حال توسعه با وجود تنوع و دارا بودن استعداها وپتانسیل های طبیعی ومحیطی در پهنه سرزمین ، نابرابری های زیادی در بین استانهای آن وجود دارد واگر چه در سالهای قبل از طریق برنامه های مختلف توسعه سعی در رفع این نابرابری ها شده است ولی به دلایل م أکثر

  ایران به عنوان یکی از کشورهای در حال توسعه با وجود تنوع و دارا بودن استعداها وپتانسیل های طبیعی ومحیطی در پهنه سرزمین ، نابرابری های زیادی در بین استانهای آن وجود دارد واگر چه در سالهای قبل از طریق برنامه های مختلف توسعه سعی در رفع این نابرابری ها شده است ولی به دلایل مختلف همچون انتخاب الگو های نامناسب توسعه و...، همچنان نابرابری بین استانهای ایران مشهود وملموس است.که این امردر درازمدت می تواند پیامد هایی از قبیل ایجاد واگرایی در پیرامون و تمرکزگرایی شدید در مرکز و نیز به خطر انداختن اتحاد ملی و... را به همراه داشته باشد. در این مقاله به بررسی نابرابری های توسعه ومحاسبه شدت این نابرابری ها در بین استانهای ایران در دو مقطع زمانی 1375 و1385، با استفاده از 25 شاخص نابرابری توسعه از طریق تکنیک تحلیل عاملی، پرداخته شده است. داده های جمع‌آوری شده با استفاده از، روش تحلیل عاملی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. به منظور بیان فضایی نابرابری و عدم تعادل‌های منطقه‌ای از نرم افزارGIS9.3استفاده شده است. بر اساس نتایج حاصله از تحقیق استان های تهران، خراسان، سمنان و یزد در هر دو دوره (1375 و 1385) با جابه جایی رتبه در بین خود حائز رتبه ها ی اول تا چهارم بوده اند.استان های محروم وتوسعه نیافته در دوره آماری 1375 شامل استان های سیستان وبلوچستان، اردبیل، کهگیلویه وبویراحمد و ایلام و در دوره آماری 1385 شامل استان های کرمان، کردستان، ایلام و کهگیلویه وبویراحمد بوده اند. این نتایج حکایت از وجود نابرابریهای توسعه و شکاف شدید، بین استانهای کشورطی سالهای مورد مطالعه دارد. بطوری که در مرکز کشور استان های توسعه یافته و در نواحی پیرامونی ومرزی استان های توسعه نیافته قرار دارند. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  18 - تحلیلی برایجاد شهرهای شبه جهانی در سواحل شمال ایران و نقش آن در توسعه منطقه ای شمال کشور با استفاده از مدل ترکیبی (SWOT_AHP)
  عبداله پورآقائی عباس ملک حسینی عبدالرضا فرجی راد
  امروزه توسعه منطقه ای متأثر از فرآیند جهانی شدن شهرها بوده و این پدیده در مقیاس‌های مختلف بر ابعاد و ساختارهای مختلف جوامع تأثیرگذاشته است. بی تردید، توسعه و ایجاد شهرهایی که به سمت جهانی شدن حرکت کنند و در این مسیر کارکردهای شهری، منطقه ای، ملی و جهانی خود را ارتقاء ده أکثر

  امروزه توسعه منطقه ای متأثر از فرآیند جهانی شدن شهرها بوده و این پدیده در مقیاس‌های مختلف بر ابعاد و ساختارهای مختلف جوامع تأثیرگذاشته است. بی تردید، توسعه و ایجاد شهرهایی که به سمت جهانی شدن حرکت کنند و در این مسیر کارکردهای شهری، منطقه ای، ملی و جهانی خود را ارتقاء دهند، می‌تواند اثرات خود را در ساختار توسعه کشور متجلی سازد. حوزة خزر دارای پتانسیل‌های عظیم اقتصادی، ارتباطی و... می‌باشد و ضمن ارتباط ایران با جهان از طریق آبهای آزاد، می‌تواند نقش بی بدیل در سازماندهی سیاسی فضا، آمایش سرزمین و توسعه موزون منطقه‌ای و ملی ایفا نموده و از این طریق بر توسعه منطقه شمال ایران بیفزاید. پژوهش حاضر در حوزه جهانی شدن شهرها و توسعه منطقه ای سعی در ارائه الگوی کاملی از تبیین تأثیر ایجاد شهرهای شبه جهانی سواحل شمال کشور در افزایش توسعه منطقه شمال ایران دارد. این پژوهش بر اساس ماهیت، توصیفی- تحلیلی و بر مبنای هدف کاربردی- توسعه ای است. به منظور ارائه راهبردهای ایجاد و توسعه شهرهای شبه جهانی در سواحل شمالی ایران بر اساس نظر خبرگان و از تکنیک (SWOT- AHP) بهره گیری شد. یافته‌ها نشان داد که راهبردهای توسعة منطقه ای از طریق ایجاد شهرهای شبه جهانی در سواحل شمال براساس خبرگان و با توجه به ارزیابی ماتریس عوامل داخلی و خارجی، از نوع تهاجمی می باشد. در نهایت بر اساس یافته های پژوهش، راهبردهای کلی از نوع تهاجمی (SO) برای ایجاد و توسعه شهرهای شبه جهانی برای توسعه منطقه شمال و افزایش قدرت ملی ایران ارائه گردید. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  19 - استراتژی توسعه ی منطقه ای ( RDS) راهکاری جهت تمرکز زدایی ( مطالعه موردی: شهرستان رشت)
  مجید یاسوری مریم سجودی
  شهرستان رشت از ابتدای شکل گیری، شرایط منحصر به فردی را نسبت به مناطق پیرامونی خویش تجربه نموده و گرایشی روزافزون به تمرکز گرایی داشته است. شکل گیری رابطه ای یک سویه و جهت دهی اکثر جریان های حیاتی و کارکردی استان به سمت شهرستان رشت موجبات انزوا و عدم تحرک را برای سایر نق أکثر

  شهرستان رشت از ابتدای شکل گیری، شرایط منحصر به فردی را نسبت به مناطق پیرامونی خویش تجربه نموده و گرایشی روزافزون به تمرکز گرایی داشته است. شکل گیری رابطه ای یک سویه و جهت دهی اکثر جریان های حیاتی و کارکردی استان به سمت شهرستان رشت موجبات انزوا و عدم تحرک را برای سایر نقاط سکونت گاهی استان به همراه داشته است؛ که این امر با افزایش فعالیت های شهرستان رشت، تشدید خواهد شد. این پژوهش زمینه های تمرکز گرایی شهرستان رشت را در سه زمینه ی اداری- سیاسی، اقتصادی – خدماتی و جمعیتی بررسی نموده است و ضمن تشریح مهم ترین نمود ها و مصادیق تمرکزگرایی در زمینه های فوق؛ جهت کاهش تمرکز گرایی در شهرستان رشت و جهت دادن جریان ها به سایر نقاط و بالطبع متعادل نمودن جریان ها و روابط دو سویه؛ از الگوی نوین استراتژی توسعه ی منطقه ای (RDS)، بهره گرفته است. استراتژی توسعه ی منطقه ای با تفکر راهبردی، اجتماع محور و انعطاف پذیر خود در برقراری تعادل های منطقه ای بسیار موثر است چرا که در این الگو تلاش می شود تا از توان ها، ظرفیت ها و اقدامات و همکاری تمامی مناطق بهره جسته و آن را به بهترین شکل ممکن سازمان دهی کرد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  20 - ارزیابی میزان تحقق‌‌پذیری طرح‌های توسعه و عمران ناحیه‌ای در ایران (مورد مطالعاتی: طرح توسعه و عمران ناحیه‌ای ساوه)
  هاشم داداش پور نگین حاجی وندی
  هدف اصلی مقاله حاضر، ارزیابی میزان تحقق پیشنهادهای طرح ناحیه‌ای ساوه (تهیه شده در سال 1375)؛ بر اساس اسناد موجود در وزارت راه و شهرسازی در ارتباط با طرح ناحیه ساوه، طرح آمایش استان مرکزی و نتایج سرشماری ها و اطلاعات سازمان آمار ایران است. به این ترتیب، در این تحقیق با ب أکثر

  هدف اصلی مقاله حاضر، ارزیابی میزان تحقق پیشنهادهای طرح ناحیه‌ای ساوه (تهیه شده در سال 1375)؛ بر اساس اسناد موجود در وزارت راه و شهرسازی در ارتباط با طرح ناحیه ساوه، طرح آمایش استان مرکزی و نتایج سرشماری ها و اطلاعات سازمان آمار ایران است. به این ترتیب، در این تحقیق با بهره گیری از رویکرد ارزشیابی و با استفاده از ارزیابی چندمعیاری و ابزار تحلیل سلسله مراتبی AHP و دوقطبی فاصله ای به ارزیابی میزان تحقق مؤلفه‌های پیشنهادی طرح ناحیه‌ای ساوه پرداخته شده است. بر اساس مدل تحلیل تحقیق سه مؤلفه اجتماعی-جمعیتی، اقتصادی و کالبدی-فضایی به عنوان معیارهای اصلی بررسی تحقق پذیری طرح انتخاب و شاخص‌های ارزیابی بر اساس این سه مؤلفه تدوین گردیدند. ارزیابی میزان تحقق پیشنهادها نشان می دهد در بین مؤلفه‌های ذکر شده به ترتیب حوزه کالبدی-فضایی، اقتصادی و اجتماعی-جمعیتی تأثیر بیشتری در محقق شدن پیشنهادهای طرح ناحیه‌ای ساوه داشته‌اند؛ در رابطه با مؤلفه‌های اجتماعی-جمعیتی بر اساس پیشنهادات طرح ناحیه‌ای ساوه وضعیت شاخص "جمعیت شهری"، در رابطه با شاخص‌های اقتصادی، "میزان شاغلین بخش خدمات" و در رابطه با شاخص‌های کالبدی-فضایی، شاخص‌هایی چون" مراکز شهری"، "مراکز روستایی"، "راه‌های چهارخطه"، "آموزش عالی"،"خانه بهداشت"، "بیمارستان"، "پهنه کشاورزی" و" پهنه صنعتی" بهترین وضعیت تحقق را داشته‌اند. در مجموع می‌توان گفت با وجود آنکه هنوز چند سال از افق طرح ناحیه‌ای ساوه باقی مانده پیشنهادهای طرح تا حد مطلوبی محقق شده است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  21 - بررسی نقش شهر های کوچک در توسعه فضایی منطقه ای (نمونه موردی شهر دهگلان)
  محسن قادرمرزی محمد رحمانی
  شهرهای کوچک با پذیرش بخشی از سرمایه‌ها و عوامل تولید می‌توانند عامل جذب جمعیت و نهایتاً کمک به برقراری تعادلی در منطقه خود شوند تا معضلات شهری را که ریشه در روستاها دارند کاهش دهند. برای دستیابی به توزیع متوازن و عادلانه، جمعیت، سرمایه، امکانات، تسهیلات و همچنین فعالیت‌ أکثر

  شهرهای کوچک با پذیرش بخشی از سرمایه‌ها و عوامل تولید می‌توانند عامل جذب جمعیت و نهایتاً کمک به برقراری تعادلی در منطقه خود شوند تا معضلات شهری را که ریشه در روستاها دارند کاهش دهند. برای دستیابی به توزیع متوازن و عادلانه، جمعیت، سرمایه، امکانات، تسهیلات و همچنین فعالیت‌های اقتصادی در سطح ملی و منطقه‌ای شهرهای کوچک بویژه شهرهایی که موقعیت استقرار آنها در شبکه سکونتگاهها به عنوان عامل واسط میان کانون‌های شهری و روستایی عمل می‌نمایند مورد توجه قرار گرفت. در واقع هدف پژوهش بررسی نقش شهرهای کوچک در توسعه فضایی منطقه‌ای است رویکرد حاکم بر این تحقیق روش توصیفی- تحلیلی می‌باشد. برای جمع آوری آمار و اطلاعات مورد نیاز از روش‌های کتابخانه‌ای و بررسی متون و آمارنامه‌ها و نتایج تفصیلی سرشماری‌های استفاده گردیده است. برای تجزیه و تحلیل تحولات جمعیت شهرستان‌ها، نقاط شهری و روستایی از نرم افزارهای Spss و Excel بهره برده شده است تا تحولات جمعیت طی سال‌های فوق مشخص شود. سپس تحولات شبکه شهری و نظام سلسله مراتبی آن، طی سه دوره سرشماری بررسی شده است. در این مطالعه از روش‌ها و مدل‌هایی مرتبط از قبیل رتبه اندازه، ضریب کشش پذیری، مدل ژرژشابو و بورژوگارنیه، شاخص مرکزیت، شاخص نخست شهری استفاده گردید. نتایح مدل فوق نشان داد که شهر دهگلان در بخش‌های کشاورزی و صنعت به ترتیب با 1.67 و 1.17 دارای اقتصاد پایه و در بخش خدمات دارای اقتصاد غیر می‌باشد. این مسأله با توجه به نقش مرکزیت شهر دهگلان در سطح شهرستان نشان دهنده ضعف این بخش در اقتصاد پایه شهر دهگلان می‌باشد با توجه به تفسیر مدل ضریب مکان مشخص شد که شهر دهگلان در این تأمین خدمات و امکانات محدوده شهرستان در وضعیت مناسبی قرار ندارد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  22 - توسعه و ابعاد مختلف آن در استان اردبیل
  فرهاد برندک سیدعلی حسینی
  تدوین استراتژی‌های توسعه، شناسایی توانایی‌ها و کاستی‌ها و تعیین سطح توسعه بر اساس سنجه‌های مناسب، جهت برنامه‌ریزی منطقه‌ای مؤثر، لازم است. هدف پژوهش حاضر، بهره‌گیری از رویکرد کمی‌گرایانه در ارزیابی توسعه‌مندی شهرستان‌های استان اردبیل متناسب با ابعاد مختلف، می‌باشد. پژوه أکثر

  تدوین استراتژی‌های توسعه، شناسایی توانایی‌ها و کاستی‌ها و تعیین سطح توسعه بر اساس سنجه‌های مناسب، جهت برنامه‌ریزی منطقه‌ای مؤثر، لازم است. هدف پژوهش حاضر، بهره‌گیری از رویکرد کمی‌گرایانه در ارزیابی توسعه‌مندی شهرستان‌های استان اردبیل متناسب با ابعاد مختلف، می‌باشد. پژوهش حاضر، با استفاده از ۶۰ شاخص (در بخش‌های بهداشتی-درمانی، زیرساختی، فرهنگی و اقتصادی) به سنجش وضعیت توسعه‌یافتگی و مقایسه تطبیقی پارامترهای توسعه‌یافتگی در بخش‌های مختلف در شهرستان‌های استان اردبیل، می‌پردازد. روش تحقیق به‌صورت توصیفی‌– تحلیلی بوده که برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از تکنیک چندشاخصه استفاده شده است. مطابق با نتایج کلی حاصل شده، وضعیت توسعه‌مندی شهرستان‌های استان اردبیل، نامتعادل است و این وضعیت در بخش‌های مختلف توسعه (بهداشتی- درمانی، زیرساختی، فرهنگی و اقتصادی) نیز، مشهود می‌باشد. مطابق با نتایج حاصل شده از بررسی پارامترهای توسعه‌یافتگی در بخش‌های مختلف بهداشتی- درمانی، زیرساختی، فرهنگی و اقتصادی توسعه، بیشترین میزان متوسط توسعه‌مندی شهرستان‌های استان اردبیل، در بخش مؤلفه‌های بهداشتی-درمانی می‌باشد که حاکی از پیشرو بودن این بخش از توسعه در استان اردبیل می‌باشد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  23 - سطح‌بندی توسعه‌یافتگی شهرستان‌های استان بوشهر با استفاده از مدل تاکسونومی عددی
  غلامرضا مرادی مهسا دهقانیان
  ارزیابی میزان توسعه‌یافتگی جوامع از دغدغه‌های برنامه‌ریزان منطقه‌ای در همه کشورها بوده است. به‌کارگیری معیارهای کمّی جهت سطح‌بندی سکونتگاه‌ها منجر به شناخت میزان نابرابری نقاط سکونتگاهی شده و معیاری جهت کاهش و رفع نابرابری‌های میان آن‌ها محسوب می‌گردد. برای رفع عدم تعاد أکثر

  ارزیابی میزان توسعه‌یافتگی جوامع از دغدغه‌های برنامه‌ریزان منطقه‌ای در همه کشورها بوده است. به‌کارگیری معیارهای کمّی جهت سطح‌بندی سکونتگاه‌ها منجر به شناخت میزان نابرابری نقاط سکونتگاهی شده و معیاری جهت کاهش و رفع نابرابری‌های میان آن‌ها محسوب می‌گردد. برای رفع عدم تعادل منطقه‌ای، باید مناطق از نظر میزان برخورداری در زمینه‌های مختلف شناسایی و سطح‌بندی شود. هدف این پژوهش، شناسایی مناطق محروم و برنامه‌ریزی برای کاهش شکاف‌های درون منطقه‌ای جهت نیل به توسعه متوازن است. در این پژوهش 12 شاخص جهت بررسی توسعه‌یافتگی در چارچوب آنالیز تاکسونومی عددی اقدام به سطح‌بندی درجه توسعه‌یافتگی شهرستان‌های استان بوشهر، انتخاب‌شده است. روش کار این تحقیق توصیفی- تحلیلی است. در این سطح‌بندی، شهرستان بوشهر با ضریب توسعه‌یافتگی 0.01382 برخوردارترین و شهرستان جم با ضریب 0.724444 محروم‌ترین شهرستان استان شناسایی‌شده است. بر پایه این تحقیق الگوی مرکز-پیرامون بر ساختار فضایی استان بوشهر حاکم است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  24 - بررسی تطبیقی تأثیر شکل مدیریت سیاسی فضا بر توسعۀ منطقه‌ای مطالعه موردی جزایر قشم و کیش
  حیدر لطفی
  جزایر قشم و کیش، به عنوان یکی از بازوهای مهم اقتصادی در کشور، دارای اهمیت بسزایی هستند؛ به ویژه آن که این دو منطقه به عنوان یک واحد اقتصادی- سیاسی با عنوان مناطق آزاد شناخته شده اند و انتظار همگانی از چنین واحدهایی آن است که روند توسعه و بهره وری را در قیاس با دیگر مناط أکثر

  جزایر قشم و کیش، به عنوان یکی از بازوهای مهم اقتصادی در کشور، دارای اهمیت بسزایی هستند؛ به ویژه آن که این دو منطقه به عنوان یک واحد اقتصادی- سیاسی با عنوان مناطق آزاد شناخته شده اند و انتظار همگانی از چنین واحدهایی آن است که روند توسعه و بهره وری را در قیاس با دیگر مناطق با سرعت و تجانس بیش تری بپیمایند. اما، آن گونه که شواهد و قرائن نشان می دهد، این دو جزیره دارای تفاوت هایی در مدیریت سرزمینی هستند که مسیر توسعه کیش را تسریع نموده و مسیر توسعه قشم را با دشواری مواجه ساخته است. از این رو این پژوهش به دنبال تبیین علت این عدم تجانس دو جزیره در امر توسعه است. در این راستا دو سوال مطرح شده است: چه رابطه ای میان مدیریت سیاسی فضا و توسعه ی منطقه ای وجود دارد؟ چه رابطه ای میان مدیریت سیاسی فضا و توسعۀ نامتجانس در قشم رابطه وجود دارد؟ خروجی این پژوهش به این نتیجه ختم شده که به‌نظر می رسد که جزیرۀ کیش با یکپارچه سازی سازمان فضایی توانسته است از سطح عملیاتی و تصمیم گیری یک‌دست و یکپارچه‌ای برخوردار شود. اما، قشم به دلیل مدیریت دوسویه و ناهمسو، نتوانسته است از نظر شاخص های توسعه رشد قابل توجهی داشته باشد. نتایج این پژوهش، نشان می دهد که وجود یک نهاد برای سازماندهی فضا در قشم در همۀ ابعاد لازم و ضروری است. تلفیق توسعۀ یکپارچه و تدریجی یا اساس قرار دادن مدیریت راهبردی و سازماندهی یکپارچه فضا در قشم، راهکاری است که می تواند زمینه را برای توسعۀ این منطقه فراهم کند. پژوهش حاضر از جنبه ی روشی جزء تحقیقات علی است و از جنبۀ ماهیتی تحقیق کاربردی بشمار می رود. روش بکار رفته در این تحقیق، توصیفی ـ تحلیلی است و اطلاعات مورد نیاز از طریق مطالعات کتابخانه ای گردآوری شده است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  25 - ارزیابی رفاه اجتماعی و همگرایی رفاه استانهای ایران برای سنجش توسعه مناطق ایران
  الهام وفائی پرویز محمدزاده حسین اصغرپور فیروز فلاحی
  چکیده هدف این مقاله بررسی رفاه اجتماعی و همگرایی رفاه اجتماعی استان‌های کشور ایران برای ارزیابی توسعه متوازن در ایران طی دوره زمانی 1379-1392 می‌باشد.برای این منظور از همگرایی ناهار و ایندر استفاده شده است. نتایج نشان داد استان‌های کرمانشاه، کهکیلویه و بویراحمد و مازن أکثر

  چکیده هدف این مقاله بررسی رفاه اجتماعی و همگرایی رفاه اجتماعی استان‌های کشور ایران برای ارزیابی توسعه متوازن در ایران طی دوره زمانی 1379-1392 می‌باشد.برای این منظور از همگرایی ناهار و ایندر استفاده شده است. نتایج نشان داد استان‌های کرمانشاه، کهکیلویه و بویراحمد و مازندران به سمت متوسط رفاه استان‌ها همگرا شده و استان‌های آذربایجان ‌شرقی، آذربایجان‌ غربی، اردبیل، بوشهر، خراسان رضوی، خراسان شمالی، سمنان، سیستان و بلوچستان، قم، گلستان، لرستان و هرمزگان از متوسط رفاه واگرا شده‌اند. همچنین، اکثر استان‌های ایران دارای رفاه پایین‌تری نسبت به میانگین جامعه می‌باشند. لذا عملکرد سیاست‌گذاران در این حوزه برای توسعه متوازن رفاه مناطق مناسب نبوده است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  26 - امکانسنجی توسعه منطقه ای: مطالعه موردی پهنه استانهای مرزی ایران و ترکیه
  رضا پورمجیدی بختیار عزت پناه کریم حسین زاده دلیر
  یکی از مهمترین موضوعاتی که در عصر جهانی شدن دارای اولویت است، نحوه تعامل منطقه ای کشورهای در سطح بین الملل محسوب می شود به طوری که در بسیاری از کشورهای جهان تلاش می نمایند تا از طریق ایجاد بسترهای مناسب همکاری با دیگر کشورها اقتصاد خود را رونق داده و به پایداری آن اقدام أکثر

  یکی از مهمترین موضوعاتی که در عصر جهانی شدن دارای اولویت است، نحوه تعامل منطقه ای کشورهای در سطح بین الملل محسوب می شود به طوری که در بسیاری از کشورهای جهان تلاش می نمایند تا از طریق ایجاد بسترهای مناسب همکاری با دیگر کشورها اقتصاد خود را رونق داده و به پایداری آن اقدام کنند. از این نظر در هزاره سوم نه تنها موضوع جهانی شدن اقتصاد در قالب یک شبکه جهانی از اهم مفاهیم محسوب می گردد بلکه از قبل آن تعاملات فی مابین و حتی تاثیرات متقابل فرهنگها نیز نمود بارزی از شاخصه های جهانی شدن است. استان آذربایجان غربی و استانهای واقع در شرق ترکیه که در همسایگی ایران قرار دارند با داشتن توانمندیهای بالای گردشگری، تاریخی، محیطی و... حائز بالاترین اهمیت بوده و با توجه به ویژگیهای تشابهات دینی، اجتماعی، فرهنگی، تاریخی و برخورداری از توانمندیهای اقتصادی می توانند در قالب تعامل فی مابین در اقتصاد پایدار منطقه نقش مهمی ایفا نمایند. در این مقاله، با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از مدل های ترکیبی SWOT وAHP ، اهمیت و اولویت عوامل موثر در پهنه استان های آذربایجان غربی و استانهای شرق کشور ترکیه شناسایی و با بررسی روابط آنها عوامل رتبه بندی و در قالب مدلها ارائه شده است. براساس نتایج پژوهش، پهنه مربوطه دارای توانمندیهای بالقوه بوده اما ضعف تسهیلات، امکانات و خدمات و زیربنایی، باعث شده است که این منطقه در پویایی اقتصاد و توسعه منطقه ای نتوانند عملکرد چندان موفقی داشته باشند. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  27 - روابط منطقه ای ایران و ترکیه پس از تحولات سوریه (2017-2010)
  علیرضا گلچین پور مهناز گودرزی
  10.30495/pir.2022.1965704.3547
  ایران و ترکیه از موقعیت ژئوپلتیکی و ژئواستراتژیکی منحصر به فردی در منطقه برخوردار هستند. بحران سـوریه بـاعث تأثیرپذیری معادلات منطقه ای و روابط کـشورهای مـنطقه از یکـدیگر از جمله ایران و ترکیه شـد. تحولات سوریه موجب شد چارچوب روابط ایران و ترکیه را به عنوان رسیدن به قدر أکثر

  ایران و ترکیه از موقعیت ژئوپلتیکی و ژئواستراتژیکی منحصر به فردی در منطقه برخوردار هستند. بحران سـوریه بـاعث تأثیرپذیری معادلات منطقه ای و روابط کـشورهای مـنطقه از یکـدیگر از جمله ایران و ترکیه شـد. تحولات سوریه موجب شد چارچوب روابط ایران و ترکیه را به عنوان رسیدن به قدرت منطقه ای تحت تاثیر قرار داده و در آن تغییر ایجاد نماید. بنابراین این سوال اصلی مطرح می شود که تحولات سوریه چه تاثیری بر روابط منطقه ای ایران و ترکیه در راستای تبدیل شدن به قدرت منطقه ای ایجاد نموده است؟ در این مقاله سعی می شود در چارچوب نظریه موازنه قدرت منطقه ای و با استفاده از روش های توصیفی – تحلیلی ابعاد موضوع و سوال فوق بررسی و تجزیه و تحلیل گردد. ﯾﺎﻓﺘﻪهای ﭘﮋوهش ﻧﺸـﺎن ﻣـﯽ دهد ﺗﺤﻮﻻت جهان ﻋﺮب به ویژه تحولات سوریه ﺑﺎعث ﺗﺸﺪﯾﺪ رﻗﺎﺑﺖ ﻣﻨﻄﻘﻪای اﯾﺮان و ﺗﺮﮐﯿﻪ، در قالب شکلﮔﯿﺮی اﺗﺤﺎدها و اﺋﺘﻼف های ﻣﻨﻄﻘﻪای و ﻓﺮاﻣﻨﻄﻘﻪای ﺑﺎ ﻣﺤﻮرﯾﺖ اﯾﺮان و ﺗﺮﮐﯿﻪ گردید که در یک سوی آن روﺳﯿﻪ، اﯾﺮان، ﻋﺮاق و ﺳﻮرﯾﻪ و در ﺳﻮی دﯾﮕﺮ ﺗﺮﮐﯿﻪ، ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺳﻌﻮدی، ﻗﻄﺮ و ﮔﺮوه های ﺳﻠﻔﯽ ﻗﺮار داشت. همچنین ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ ﺗﺮﮐﯿﻪ در اﯾـﻦ ﻣﺴـﯿﺮ ﻣﻮﺟـﺐ ارﺗﻘﺎی ﺟﺎﯾﮕﺎه ﻣﻨﻄﻘﻪای اﯾﺮان و ﺗﻌﺪﯾﻞ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻣﻨﻄﻘﻪای ﺗﺮﮐﯿﻪ ﺷﺪ. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  28 - بررسی تاثیرعوامل نهادی و کالبدی بر سیاست‌گذاری توسعه منطقه‌ای با رویکرد گردشگردی مذهبی (مطالعه موردی: شهرهای مهران و ایلام)
  احمد کرمی آزیتا رجبی ناصر اقبالی
  پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر عوامل نهادی و کالبدی بر سیاست¬گذاری توسعه منطقه¬ای با رویکرد گردشگردی مذهبی تدوین شده است. پژوهش حاضر از منظر نوع تحقیقات کاربردی محسوب می‌شود. روش تحقیق از نظر متدولوژی توصیفی-تحلیلی می باشد و جمع آوری داده ها و اطلاعات از دو روش کتابخانه أکثر

  پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر عوامل نهادی و کالبدی بر سیاست¬گذاری توسعه منطقه¬ای با رویکرد گردشگردی مذهبی تدوین شده است. پژوهش حاضر از منظر نوع تحقیقات کاربردی محسوب می‌شود. روش تحقیق از نظر متدولوژی توصیفی-تحلیلی می باشد و جمع آوری داده ها و اطلاعات از دو روش کتابخانه ای-اسنادی و میدانی است. جامعه¬ی آماری این پژوهش را کارشناسان و مدیران ارشد استانی و شهرستانی تشکیل می‌دادند. خبرگان به روش گلوله برفی و از میان افراد کارشناس انتخاب شدند. حجم نمونه در نظر گرفته‌شده برای تکمیل پرسشنامه 30 نفر بود. ابزار گردآوری داده¬ها پرسشنامه بود که پایایی و روایی آن به تایید رسید. یافته ها نشان داد که عوامل نهادی بر سیاست گذاری توسعه منطقه ای با رویکرد گردشگردی مذهبی تاثیر مثبت و معناداری دارد. مقدار ضریب مسیر بدست آمده برابر با 223/0 بود که با توجه به مقدار ضریب، این تاثیر در حد متوسط ارزیابی می شود. همچنین عوامل کالبدی بر سیاست گذاری توسعه منطقه ای با رویکرد گردشگردی مذهبی تاثیر مثبت و معناداری دارد. مقدار ضریب مسیر بدست آمده برابر با 565/0 بود و با توجه به آن مقدار تاثیر در حد متوسط ارزیابی می شود. از دیگر یافته های پژوهش این بود که عوامل نهادی بر عوامل کالبدی تاثیر مثبت و معناداری دارد. مقدار ضریب مسیر بدست آمده برابر با 609/0 بود که نشان از تاثیر متوسط دارد. نتایج نشان داد عوامل نهادی بر سیاست¬گذاری توسعه منطقه¬ای با رویکرد گردشگردی مذهبی تاثیر مثبت و معناداری دارد. همچنین عوامل کالبدی بر سیاست¬گذاری توسعه منطقه¬ای با رویکرد گردشگردی مذهبی تاثیر مثبت و معناداری دارد. از طرفی عوامل نهادی بر عوامل کالبدی تاثیر مثبت و معناداری دارد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  29 - سنجش وضعیت توسعه‌یافتگی شاخص بهداشتی-درمانی با استفاده ازتکنیک‌های برنامه‌ریزی و ارایه مدل تلفیقی (مطالعه موردی: استان‌های منطقه زاگرس)
  نادر شوهانی برهان ویسی ناب سارا خدایی سهراب امیریان
  توزیععادلانهامکاناتوتسهیلاتبهداشتی - درمانی یکیازاصلی ترینپیش‌نیازهایافزایشسطحبرخورداریجامعهازخدماتو مراقبت هایسلامتمی باشد. هدف از این پژوهش ضمن سنجش و رتبه بندی درجه توسعه‌یافتگی استان های منطقه زاگرس از نظر شاخص بهداشتی – درمانی با استفاده از مدل های برنامه ریز أکثر

  توزیععادلانهامکاناتوتسهیلاتبهداشتی - درمانی یکیازاصلی ترینپیش‌نیازهایافزایشسطحبرخورداریجامعهازخدماتو مراقبت هایسلامتمی باشد. هدف از این پژوهش ضمن سنجش و رتبه بندی درجه توسعه‌یافتگی استان های منطقه زاگرس از نظر شاخص بهداشتی – درمانی با استفاده از مدل های برنامه ریزی (وایکور، تاپسیس و تاکسونومی اصلاحی)، ارایه مدل تلفیقی با توجه به نتایج این سه مدل بر اساس تکنیک ادغام می باشد. داده ها و اطلاعات مورد نیاز که مشتمل بر 35 متغیر بوده، از طریق مراجعه به سازمان های مربوطه (بهداشت و درمان و...) و سایت سازمان آمار جمع آوری شده است (مربوط به سال 90). روش تحقیق توصیفی – تحلیلی بوده و از نرم‌افزارهای آماری Excel و SPSSبرای تجزیه و تحلیل داده ها و از نرم افزار Arc GIS برای ترسیم نقشه ها و نشان دادن وضعیت بهتر فضایی توسعه در سطح استان های منطقه استفاده شده است. نتایجپژوهشنشانمی دهدکهاختلافوشکافزیادیازنظربهره مندیازشاخص بهداشتی-درمانیبیناستان های منطقه وجود دارد؛ زیرا تنها استان های همدان و کردستان به لحاظ برخورداری از این شاخص در وضعیت مطلوبی قرار دارند و استان های کرمانشاه، ایلام و لرستان در سطح پایین برخورداری از شاخص مورد بررسی قرار دارند. در نهایت استفاده از معادله شدت تغییر نشان داد که مدل تاکسونومی اصلاحی روش مناسب تری نسبت به سایر مدل ها (وایکور و تاپسیس) جهت سنجش وضعیت توسعه یافتگی مناطق است زیرا نتایج حاصل از این مدل دارای درصدوشدتتغییراتکمتریاست. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  30 - تحلیل ساختمان جمعیت روستایی در نواحی خرد شهرستان ارومیه
  علی اکبر تقیلو علی اکبر عنابستانی رضا خسرو بیگی
  هدف تحقیق حاضر بررسی نحوه توزیع شاخصهای جمعیتی بر اساس سطوح توسعه یافتگی نواحی روستایی شهرستان ارومیه است. همچنین ساختار جمعیتی نواحی روستایی را بر اساس ظرفیتهای محیطی مورد بررسی قرار داده است. در این پژوهش، ترکیبی از روشهای توصیفی، تحلیلی و تطبیقی بکار گرفته شده است. ر أکثر

  هدف تحقیق حاضر بررسی نحوه توزیع شاخصهای جمعیتی بر اساس سطوح توسعه یافتگی نواحی روستایی شهرستان ارومیه است. همچنین ساختار جمعیتی نواحی روستایی را بر اساس ظرفیتهای محیطی مورد بررسی قرار داده است. در این پژوهش، ترکیبی از روشهای توصیفی، تحلیلی و تطبیقی بکار گرفته شده است. روش جمع آوری اطلاعات، روش اسنادی بوده و از مرکز آمار، تصاویر ماهواره ای و اسناد و آمار اطلاعات منابع طبیعی و کشاورزی جمع آوری شده است. به منظور سنجش سطح توسعه یافتگی نواحی روستایی از مدلهای تاپسیس و مدل تحلیل خوشه ای و برای تحلیل شاخصهای جمعیت نیز از ضریب جینی و شاخص نابرابری استفاده شد. نتایج نشان می دهد که شاخصهای جمعیتی در بین روستاهای پراکنده در خرده نواحی اکولوژیک توزیعی متفاوت تر نسبت به نواحی توسعه ای دارند. ضریب جینی تمام شاخصهای جمعیتی نواحی اکولوژیک بغیر از شاخص تراکم جمعیت را یکسان نشان می دهد و ضریب جینی نواحی توسعه ای، رشد جمعیت و میانگین جمعیت روستاها را نابرابر نشان می دهد تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  31 - ارائه راهکارهای سازماندهی فضا در برنامه‌ریزی و توسعه منطقه‌ای (مطالعه موردی: شهرهای استان گیلان)
  احمد قدیمی حسین نظم فر نادر زالی محمدتقی معصومی
  مقدمه: وضعیت استان گیلان حاکی از دوگانگی و عدم تعادل های منطقه ای است. به نظر می رسد باید نسبت به عواملی که در توسعه متعادل فضایی شهرهای استان گیلان نقش دارند، شناخت کامل و کافی ایجاد شود. هدف: هدف اصلی از انجام این پژوهش، شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر توسعه متعا أکثر

  مقدمه: وضعیت استان گیلان حاکی از دوگانگی و عدم تعادل های منطقه ای است. به نظر می رسد باید نسبت به عواملی که در توسعه متعادل فضایی شهرهای استان گیلان نقش دارند، شناخت کامل و کافی ایجاد شود. هدف: هدف اصلی از انجام این پژوهش، شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر توسعه متعادل فضایی شهرهای استان گیلان است. روش‌شناسی تحقیق: در این پژوهش از تکنیک پرسشنامه و روش دلفی برای گردآوری اطلاعات استفاده شد. در گام اول تعداد 60 عاملِ مؤثر بر توسعه متعادل فضایی شهرهای استان گیلان در سه بعد جمعیت، فعالیت و فضا شناسایی شد. سپس با استفاده از آزمون تی‌تک نمونه‌ای میزان اهمیت این عوامل مورد ارزیابی قرار گرفت و 28 عامل با اهمیت خیلی زیاد شناسایی شد. سپس با استفاده از روش تحلیل عاملی-اکتشافی، عوامل اصلی شناسایی شد. قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، شهرهای استان گیلان می باشد. یافته ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که سه عامل اصلی در توسعه متعادل شهرهای استان گیلان نقش اساسی دارند. در حوزه حمل و نقل توانست 74/41 درصد از واریانس‌ها تمامی متغیرهای پژوهش را تبیین کند. موقعیت جغرافیایی و گردشگری و خدمات نیز به ترتیب 18/26، 51/18 درصد از واریانس تمامی متغیرهای پژوهش را تبیین کردند. در مجموع این سه عامل 43/86 درصد کل واریانس‌ها را تبیین کردند.. نتایج: این تحقیق نشان می‌دهد استان گیلان از انواع مختلف الگوهای حمل و نقلی برخوردار بوده و مجاورت با دریا و کشورهای حاشیه دریای خزر امکان توسعه فعالیت‌های بازرگانی بندری و گردشگری را برای استان به ارمغان آورده‌است. لذا آینده مطلوب استان با تکیه بر سه عامل حمل و نقل، پتانسیل‌های محیطی و جغرافیایی و تقویت زیرساخت‌های گردشگری حاصل خواهد شد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  32 - محدودیت منابع آب و نقش آن در ناپایداری مناطق روستایی استان خراسان رضوی
  مجید یاسوری
  استان خراسان در شمال شرق کشور به علت واقع شدن در منطقه خشک ونیمه خشک ، مجاورت با کویرهای نمک ومرکزی در سمت غرب ، مجاورت با مناطق پست افغانستان وبادهای 120 روزه سیستان در سمت جنوب وجنوب شرق از یک طرف و استقرار نامناسب جمعیت و فعالیت و بهره برداری نامناسب از منابع منطقه ، أکثر

  استان خراسان در شمال شرق کشور به علت واقع شدن در منطقه خشک ونیمه خشک ، مجاورت با کویرهای نمک ومرکزی در سمت غرب ، مجاورت با مناطق پست افغانستان وبادهای 120 روزه سیستان در سمت جنوب وجنوب شرق از یک طرف و استقرار نامناسب جمعیت و فعالیت و بهره برداری نامناسب از منابع منطقه ، دچار محدودیت شدید منابع آب شده است. پایین بودن میزان بارندگی وتوزیع نامناسب زمانی ومکانی، بالا بودن درجه تبخیر وتعرق وجدا افتادگی طبیعی و پراکندگی شدید نقاط سکونتگاهی و ناپایداری اقتصادی در نواحی روستایی را بدنبال داشته است. در این استان مکان گزینی جمعیت و فعالیت بر اساس قابلیتها و محدودیتهای آب صورت نگرفته است در نتیجه ساختار فضایی استان تحت تاثیر عوامل محیط طبیعی ، سیاست گذاریهای استقرار جمعیت و فعالیت و زیر ساختهای تولیدی است. این وضعیت موجب بروز عدم تعادل بین ظرفیت منابع و میزان بهره برداری از آن شده و تخریب منابع پایه توسعه را به دنبال داشته است. در این مقاله سعی شده تا ابتدا تصویری از وضع موجود ساختار فضایی استان و چگونگی پراکندگی جمعیت و فعالیت و ویژگیهای منابع آبی ارائه و سپس ارتباط آن با توسعه روستایی مشخص شود. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  33 - راهبردها و پیامدهای کسب کرسی‌های ورزشی در مجامع بین المللی و اثرات آن بر توسعه مناطق پیرامونی
  الهام گرجی لورا چپری زهرا هژبرنیا
  10.30495/msds.2023.1999626.1173
  پژوهش حاضر با هدف بررسی راهبردها و پیامدهای کسب کرسی‌های ورزشی در مجامع بین‌المللی انجام شد. روش پژوهش حاضر ماهیت اکتشافی – بنیادی داشته و رویکرد کیفی با راهبرد داده بنیاد مورد استفاده قرار گرفته است. ابزار مورد استفاده نیز مصاحبه نیمه ساختار یافته بود که از نظرها أکثر

  پژوهش حاضر با هدف بررسی راهبردها و پیامدهای کسب کرسی‌های ورزشی در مجامع بین‌المللی انجام شد. روش پژوهش حاضر ماهیت اکتشافی – بنیادی داشته و رویکرد کیفی با راهبرد داده بنیاد مورد استفاده قرار گرفته است. ابزار مورد استفاده نیز مصاحبه نیمه ساختار یافته بود که از نظرهای 10 نفر از متخصصان و خبرگان کشور استفاده شد. جهت نمونه‌گیری از روش نمونه‌گیری هدفمند استفاده گردید. روش آماری تحقیق برای تحلیل داده‌ها، روش کدگذاری به کمک تحلیل فراوانی است و برای انجام تحلیل‌های ذکر شده با کمک نرم‌افزار مکس‌کیودا 2020 که مخصوص کدگذاری در روش کیفی می‌باشد، کدها مقوله‌بندی گردید و مدل مفهومی نیز ارائه شد. نتایج نشان داد که شرایط راهبردی برابر با 6 مؤلفه (اختصاص بودجه و اعتبارات ارزی، انتصاب مدیران شایسته، استمرار و تداوم حفظ صاحبان کرسی با فدارسیون‌های دیگر کشورها، نقش به جایگاه رسانه، کسب کرسی‌های بین‌المللی و افزایش توسعه تعامل و ارتباط با سازمان‌های بین‌المللی ورزش) و شرایط پیامدی برابر با 6 مؤلفه (توسعه دیپلماسی سیاسی با دیگر کشورها، نگهداشت صاحبان کرسی، توسعه مناسبات فرهنگی، ایجاد تفاهم نامه و مبادله، فراهم شدن حضور بانوان جهت کسب کرسی و شرکت و عضویت در مجامع بین‌‌المللی) می‌باشد. ورزش ایران از کرسی‌های بین‌المللی و تصدی مهم‌ترین‌های آنها بی‌نصیب هم نبوده اما بی‌تدبیری‌ها، اقدامات خودخواهانه و غرض‌ورزانه و حتی اشتباهات عجیب باعث از دست رفتن تدریجی آنها شده است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  34 - ارزیابی معیارهای توسعه شهری دانش بنیان جهت دستیابی به الگوی بومی توسعه شهری دانش در پردیس با رویکرد توسعه منطقه ای با استفاده از تکنیک ترکیبی z-score و BWM
  علی ادیب فرح حبیب زهرا سادات سعیده زرآبادی
  دانش یکی از مهمترین منابع برای رقابت وتوسعه در اقتصاد امروز است.بنابراین شهرهای دانش بنیان به عنوان راهکاری مناسب برای رشد اقتصادی و توسعه مناطق و بهبود کیفیت زندگی در قرن بیست و یکم محسوب می‌شوند که گسترش روزافزون این نوع از شهرها در کلیه کشورهای جهان از پیامدهای غیرقا أکثر

  دانش یکی از مهمترین منابع برای رقابت وتوسعه در اقتصاد امروز است.بنابراین شهرهای دانش بنیان به عنوان راهکاری مناسب برای رشد اقتصادی و توسعه مناطق و بهبود کیفیت زندگی در قرن بیست و یکم محسوب می‌شوند که گسترش روزافزون این نوع از شهرها در کلیه کشورهای جهان از پیامدهای غیرقابل انکار عصر دانش و فناوری به شمار می‌رود.هدف کلان این پژوهش تدوین مبانی نظری مستدل ومستحکم در رابطه باتأثیر شهرهای دانش بنیان بر توسعه منطقه‌ای شناسایی مؤلفه ها و معیارهای شهر دانش بنیان در راستای دستیابی به یک چارچوب بومی پیشنهادی جهت توسعه شهری دانش بنیان در شهر پردیس می‌باشد.فلسفه پژوهش،پراگماتیسم با جهت‌گیری اثباتی و روش پژوهش تحلیلی و رویکرد پژوهش براساس ماهیت داده‌ها به صورت ترکیبی (استقرایی و قیاسی) می‌باشد. این پژوهش،به تبیین و ارزیابی مؤلفه‌ها و معیارهای شهر دانش‌بنیان در شهر پردیس می‌پردازد. مؤلفه ها و معیارهای مورد نظر با استفاده از مطالعات اسنادی و مبانی نظری و تجربی تعیین و پرسشنامه با 65 گویه،با استفاده از روش دلفی بین گروه تصمیم‌گیری متشکل از 40 نفر از اعضاتوزیع گردید و به منظور استخراج شاخصهای برتر از روشz-score استفاده شد و براساس طیف لیکرت و روش بهترین برترین، وزن مؤلفه‌ها و معیارها محاسبه گردید.در واقع شش مؤلفه اجتماعی،اقتصادی،مدیریتی،ادراکی،سازمان فضایی و زیرساخت‌شهری به عنوان مؤلفه‌های پیشنهادی برای توسعه شهری دانش بنیان تعیین و شاخصهای مرتبط با آنها بیان گردید.نتایج پژوهش نشان می‌دهد که مؤلفه اقتصادی با امتیاز42/0در رتبه اول،اجتماعی و فرهنگی با امتیاز 35/0در رتبه دوم وزیر ساخت شهری در رتبه سوم با امتیاز 21/0 در شهر پردیس قرارگرفته است تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  35 - سیاست های توسعه منطقه ای ترکیه در فرایند انطباق با اتحادیه اروپا
  رضا رسولی اسماعیل بایبوردی مالک دلیر
  رویکردهای برنامه ریزی منطقه ای شامل فعالیت هایی می شود که هدفشان حذف تفاوت‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در بین مناطق مختلف است. در مناطق مختلف کشور ترکیه تفاوت های میزان توسعه از لحاظ جمعیت، سطح درآمد و فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی به چشم می خورد. جهت از بین بردن این تف أکثر

  رویکردهای برنامه ریزی منطقه ای شامل فعالیت هایی می شود که هدفشان حذف تفاوت‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در بین مناطق مختلف است. در مناطق مختلف کشور ترکیه تفاوت های میزان توسعه از لحاظ جمعیت، سطح درآمد و فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی به چشم می خورد. جهت از بین بردن این تفاوتها از سیاستهای برنامه ریزی منطقه ای و همچنین برنامه توسعه استفاده می گردد. اهداف اصلی این برنامه حذف نابرابریهای منطقه ای، حل مشکلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مناطق و دستیابی به بهره برداری کارآمد از منابع موجود و همچنین کنترل تحرکات جمعیتی می باشد. در اتحادیه اروپا با وجود آنکه تمامی کشورهای عضو، سیاستهای منطقه ای ملی خودشان را اعمال می کنند درعین حال جهت پشتیبانی از تحولات اقتصادی، اجتماعی و حذف ناپایداری های منطقه ای، از یک سیاست منطقه ای واحد و مشترک پیروی می کنند. جهت تحقق این سیاستها، اتحادیه اروپا از مزایای ناشی از برخی سرمایه گذاریهای خاص همچون کمک های مالی و اعتبارات ساختاری بهره مند می شود. ترکیه در این دوران مسئولیت اجرای سیاستهای منطقه ای را به عهده دارد. اسناد مشارکت دوره فوق و گزارشهای پیشرفت کار و همچنین برنامه ملی و طرح مقدماتی توسعه ملی که توسط ترکیه تهیه می شود از اهمیت ویژه‌ای در برجسته سازی اولویت های اتحادیه اروپا و مسئولیت های ترکیه برخوردار است. لذا این مقاله به بررسی سیاست های توسعه منطقه ای ترکیه در فرایند انطباق با اتحادیه اروپا می‌پردازد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  36 - طراحی الگوی عوامل مؤثر بر موفقیت کسب‌وکارهای کوچک و متوسط با استفاده از رویکرد تفسیری ساختاری
  مهدی حسین پور محمدجواد جمشیدی حسین کریمی میلاد بخشم
  امروزه شرکت‌های کوچک و متوسط به‌ عنوان یکی از حوزه‌هایی که توانایی بالایی در توسعه ملی و منطقه ‌ای دارد شناخته می‌شود و به بهبود فناوری محلی و توسعه کارآفرینان بومی کمک می‌کنند. این مقاله با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر موفقیت کسب ‌و کارهای کوچک و متوسط در شهر کرمانشاه با أکثر

  امروزه شرکت‌های کوچک و متوسط به‌ عنوان یکی از حوزه‌هایی که توانایی بالایی در توسعه ملی و منطقه ‌ای دارد شناخته می‌شود و به بهبود فناوری محلی و توسعه کارآفرینان بومی کمک می‌کنند. این مقاله با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر موفقیت کسب ‌و کارهای کوچک و متوسط در شهر کرمانشاه با استفاده از رویکرد تفسیری ساختاری تهیه شده است. پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی بوده و ازنظر روش‌شناسی کیفی با رویکرد توصیفی تحلیلی هست. جهت تهیه داده‌ها ابتدا با مرور مبانی نظری و استفاده ازنظر 19 متخصص به‌عنوان اعضای پانل از طریق روش دلفی مهم‌ترین عوامل موفقیت کسب و کارهای کوچک و متوسط در شهر کرمانشاه شناسایی و برای تجزیه‌وتحلیل اطلاعات نیز از 19 متخصص درروش مدل‌سازی ساختاری- تفسیری استفاده شد. جامعه اماری پژوهش شامل مدیران، کارشناسان و خبرگان در حوزه کسب ‌و کارهای کوچک و متوسط بود که با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند 21 نفر انتخاب شدند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که از بین عوامل مؤثر بر موفقیت کسب‌ و کارهای کوچک و متوسط، حمایت‌های همه‌ جانبه دولت به ‌عنوان کلیدی ‌ترین عامل مؤثر بر موفقیت کسب ‌و کارهای کوچک و متوسط در شهر کرمانشاه شناخته‌ شده است. تفاصيل المقالة