رهیافت آینده‌نگاری در برنامه‌ریزی توسعه مناطق (نمونه موردی: استان یزد)
الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ایمحدثه بشیرمشهدی 1 , رضا اکبری 2 , حمید محمدی 3
1 - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه یزد
2 - استادیار گروه شهرسازی دانشگاه یزد
3 - استادیار گروه شهرسازی دانشگاه یزد
الکلمات المفتاحية: توسعه منطقه‌ای, برنامه‌ریزی منطقه‌ای, استان یزد, رویکرد آینده‌نگاری,
ملخص المقالة :
در جهانی که پیچیدگی روز افزون پیش‌بینی و برنامه‌ریزی را پیش‌رو داریم آینده‌نگاری فرایندی نظام‌مند و مشارکتی است. عدم قطعیت‌های ناشی از پیچیدگی‌های عملکردی - ساختاری استان‌ها، پرداختن به آینده‌های بلند مدت را بسیار دشوار کرده است. در این میان سناریو‌نگاری در مدیریت و برنامه‌ریزی رواج پیدا کرده است که کاربردی ساختن آن یک دغدغه مهم و کلیدی به شمار می‌رود. بنابراین با توجه به روندها، رویدادها، اقدامات، عوامل کلیدی، پیشران‌ها و مهم‌تر از همه عدم قطعیت‌ها برنامه‌ریزی می‌شود و به‌دنبال آرمان‌ها، آرزوها، اهداف، استراتژی‌ها از طریق مثلث آینده‌پژوهی (کشش آینده، فشار حال و وزن گذشته) است. در آینده نگاری، برنامه‌ریز در زمان آینده ایستاده‌است و به حل نارسایی‌ها در زمان حال برای رسیدن به چنین آینده‌ای می‌اندیشد. با توجه به اهمیت آینده‌نگاری و تأثیرات آن بر برنامه‌های کلان کشورها، موفقیت و کارآمدی فرایندهای آینده‌نگاری همواره از دغدغه‌های دست‌اندرکاران مدیریت کشورها بوده و است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی-توسعه‌ای است. در این مقاله با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای و مصاحبه با خبرگان فهرستی از قوت‌ها، فرصت‌ها، ضعف‌ها و تهدیدها جمع آوری شد. سپس از وضع موجود، اسناد فرادست و سنجش وضعیت روندها و کلان روندهای استان یزد بدست آمده‌است. سپس با تحلیل پرسشنامه میزان اهمیت و عدم قطعیت پیشران‌ها به کمک نرم‌افزارهای آینده‌پژوهی نظیر MicMac، سناریوویزارد و FCM به تدوین سناریو پرداخته شد که شامل 8 سناریو است. بدین ترتیب عناصر اصلی توسعه منطقه‌ای استان یزد اعم از پیشران‌های دارای عدم قطعیت و اهمیت بالا، عوامل کلیدی و از پیش معین، سناریوها، راهبردها، سیاست‌ها و برنامه اقدام مشخص‌شده و نحوه اثرگذاری و اثرپذیری پیشران‌ها تحلیل و تبیین شد. در نتیجه پیشنهاد کلی این پژوهش را می‌توان هوشمندسازی منطقه‌ای استان یزد با شش محرک اصلی «اقتصاد هوشمند، افراد باهوش، حکمرانی هوشمند، تحرک هوشمند، محیط هوشمند و زندگی هوشمند» که پوشش‌دهنده تمامی راهبردها، سیاست‌ها و برنامه‌های اقدام مطرح شده دانست.
_||_
